HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
«inneaiana
Van bet PoMtlnke Tour-
.isoivGii
Gemengd Nieuws
RecMszaksu
staasQienws
Uit Gb Omstreken
Letten en Kunst
BONDEfiDAQ 24 NOVEMBER 1921 TWEEDEBLAD
De Boekhandel, de Mark en de Frank
Van oudsher hooit het publiek ge-
Ju'utteld tegeu het feit, dat de boelc-
ïaaidel bij de berekening van de
mark gn den frank meer berekend
heeft, dan wat wij noemen de par
t e i t, dot Wil seggen de waarde, die
deze munten, hadden in ons vader
land: omstreeks zestig cents voor de'
mark en ongeveer vijftig voor den
frank. De boekhandel bracht name
lijk 05 cents voor de mark en 55 voor
den frank in rekening en de kooper,
niet wetende, hoe gering de korting
was, die de boekhandelaar daarop
genoot, niet 'bedenkende, dat deze ook
te betalen had vracht, administratie,
dikwijls nog zelfs crediet moest geven,
tot een jaar toe, is daarover alltijd
wat wrevelig geweest.
Dat was in den goeden tijd, toen
frank en mark op de hoogte van de
pariteit bleven. Iioe zij gedaald zijn,
weten wij allen: do mark en helaas,
de frank ook, al is zijn val daai ook
lang niet zoo diep geweest. Nu is de
toestand zoo, dat wat de boekhande
laar berekent ver gaat boven den wa
ren koers, de wrevell is tot verbitte
ring gestegen en het leelijke woord
afzetterij wordt meermalen vóór den
boekwinkel en misschien ook wel eens
daarin, zij liet ook lusscken do tan
den, uitgesproken. Wij hdbben daar
om eens geïnformeerd bij een Haar-
ieniscbun boekhandelaar en geven
daarvan liet resultaat hier weer.
Ik herinner mij, dat ik ©enige maan
den geleden Andres's Handatlas, zoo-
als be-keud is een niooumenteel werk,
bij denaalfdeu boekhandelaar zag lig
gen en ham vroeg, wat daarvan de
prijs was. Het antwoord luidde:
„dertig gulden."
In verhouding tot den prijs in mar
ken was dit bijzondor hoog. „Dit is
ons door den uitgever voorgeschre
ven", was het Ibeecheid. Er was geen
enkele reden om daaraan te twijfelen,
maar om de proef op de som te ne
men, stelde ik voor om den prijs bij
den uitgever rechtstreeks aam te vra
gen, waarin hij gaarne toestemde.
Binnen een paar dagen kwam het
antwoord, dat den boekhandelaar vol
komen in 't gelijk stelde: do prijs
voor Nederland, was door den ultge
ver ojj dertig <nilden bepaald.
Hoe komt het nu, dat na dien tijd
dezelfde atlas in Nederland voor min
der en ook wel voor meer is geleverd?
Dat valt licht te verklaren. Personen,
die relaiies in Duitschland hadden,
kregen den atlas door hun tueachen-
koinst vftor den marken-prijs, die om
gezet in N 'Gciiaindsche waarde, zelfs
verhoogd met een duur te-bij slag en
een extra percentage wegens valuta-
verschil, plus vracht, nog a'ltiid veel
lager was, dan de officieel© bereke
ning van dertig gulden van den uit
gever ze'f. Werd dus het werk ver
kocht aan een Nederlandechen klant
voor 25.dan scheen de prijs van
den laat it: zoggen o f f i c i e o 1 e n
boekhandelaar veel te boog, terwijl
toch zijn winst nog geringer was, dan
die van zijn "laat ik hem noemen
offieieuzen collega.
De leverancier, d'ia meer in reke
ning bracht dan dertig gulden, was
blijkbaar met de offioieele winst niet
tevreden.
Als wij dezen toestand op dit oogen-
blik beoordeelen, moeten wij niet uit
het oog verliezen, dat er voor een
boekhandelaar iats aan gelegen is om
zaken te blijven doen met de uitge
vers, die hem tot nu toe leverden.
Anders zou het logisch zijn, om al
dus te redeneeren: als oen particulier
rechtstreeks uit Duitschland goedkoo-
per kan koopen, dan de boekhande
laar van den uitgever zelf, waarom
schaft hij ook zich dan niet liever het
benoodig.de aan bij een ander udres'!
Hij kan er dan zijn billijke winst op
zetten en ontstemt zijn klanten niet.
•Maar cr is meer. Lang niet alles,
wat in Duitschland besteld wordt,
komt de grenzen, over en aan zijn be
stemming; er wordt nogal wat in be
slag genomen. Dat een particulier dat
er op waagt, is begrijpelijk. Maar
oen boekhandelaar, die gebonden is
aan levertijd en zijn klant een vreemd
gezicht zou zien zetten, zoo hij hem
moest vertellen, dat de 'boeken aau
."aio zijde vaii do orens gebleven
zijn?
Er is ook eeu officieel© bijslag, die
dour de Duitsche regeering op advies
van den Dörseawereln regotanatig
wordt bepaald. Bovendien heerscht
er blijkbaar een zekero anarchie in
do prijsberekening in Duitschland
zelf, - hoe is anders te verklaren,
diat aan een ingezetene van Haarlem
op zijn rechtstreeksche aanvraag bij
den uitgever, een prijs wordt opge
geven in marken, zonder moer, ter
wijl hetzelfde boekje aan den boek
handelaar wordt geleverd met hon-
devd procent verhooging wegens
duurtetoeslag on nog eens negentig
voor valuta-verschilZooiets is alleen
met de factuur aan te toonen en in
dit, gevat ook geschied; op deze ma
nier wordt oen boek van 45 Mark (ik
heb deze factuur gezien) zelfs 108
Mark. En wftt moet dau de boekhan
delaar daarvoor in rekening bren
gen, zonder het noodlottige woord
„afzetterij" te hooren?
Kr zijn ook uitgevers, die zich van
den domme houden en doen, alsof zij
het verschil tusohen den koers van
den euldeil en dien van de mark niet
kennen Ik heb eon Duitsck week
blad trözioii, dat in het land zelf 40
pfennig kost en waarop voor gebruik
in Nederland gedrukt staat30 oonte.
Er is mij een factuur eetoondl van een
vervolgwerk, waarvooi- de goud
marken (een gezellig woord, goud-
mark, terwijl de person in Duitsch
land maar cin<leloo3 totaal ongedekte
papieren marken drukken) wor
den genoteerd tegen f 65 de 100, dus
nog boven de eigenlijke pariteit. Eien
Duitsok maandschrift, dat M. 1.80
kost ,moet In Nederland betaald wor
den met een gulden. Mag dit allea
nu aan don NederkmcLschen boekhan
del worden geweten? Ik zou zeggen
van neon, Dit is het feitde gewone
handel van vroeger is door de valuta-
verschillen ontwricht en eon toestand i
van onzekerheid en ongelijkheid ge-
De boekhandelaar, die'ons over hut
'bovenstaande inlichtte, staat dan ook
op het volgende standpunt„wanneer
iemand kans ziet, uit Duitschland
door een speciale relatie heel goed
koop boeken te krijgen, iaat hij dan
gerust zijn gang gaan als wij het van
dezen handel moesten hebben, zou
liet slecht met ons geschapen staan.
Worden mij Duitsoh© boeken besteld,
dan leg ilc met het meeste genoegen
de oorspronkelijke factum- daarbij
over, zoodat de kooper zaen kan, d'at
er volstrekt geen buitengewone
winst wordt genomen."
Nu een en ander over de Fransche
boeken. Ik wil eens van de gelegen
heid gdbu-uik maken, om op to merloen,
dat er nog altijd veel te weinig Fran-
soho boeken gekocht worden, hetzij
uit sleur of wel omdat menigeen het
veel moeilijker vindt, Fransch dan
Duitsck te lezen. Zij, voor wie dat
laatste geen 'bezwaar is, weten bij er
varing, hoeveel helderder dikwijls
Franeohe boeken zijn dan Duilsche,
die vaak aan omslachtigheid lijden en
daardoor veel onduidelijker en boven
dien nog omnoodi" uitgebreider zïin.
Maar nu de prijs. Het klopte volko
men met de onverschilligheid van d'en
bedoelden boekhandelaar ten opzichte
van den buitenlands-hen haaldol, dat
hij den stand van. den frank "in Ne-
deriandsche berekening op dit oogen-
Ibli'k niet kende en mij zekte „Wij
berekenen den frank tegen dertig
cents, met inbegrip van de frankee
ring." Met inbegrip van de frankee-
ring, die in dezen tijd ook meetelt!,
Het geval wilde, d'at ik dezer dogen
een adres had gevonden in Frankrijk,
waar Fransche boeken weiden gele
verd tegen den koers van den dag,
(dus nu tegen ongeveer 20 cents per
frank) vermeerderd met omstreeks 20
procent voor framoo-toezemdinc, dus te
samen voor 24 cents. Ik vroeg hem,
of hij ook in staat was daarvoor te le
veren en na eenig nadenken ver
klaarde de Haariemsche boekhande
laar zich daartoe in staat en bereid.
Daar ik allang van plan was een aan
tal Fransche boeken aan te schaffen,
hob ik deze overeenkomst met hem
aangegaan, ben dus af van corres
pondentie met het buitenland, over
leg over betaling (de Fransche firma
zal uit d'en aard van dc zaak vooruit
betaling verlangen) kam op mijn ge-
'ma.k de levering afwachten, terug
geven wat per abuis verkeerd mocht
ziin geleverd on in het algemeen het
mijzelf gemakkelijker maken, dan
ooit bij bestelling in liet buitenland
mogelijk ie.
Ziedaar dus van deze beschouwing
liet practlscke resultaat: wie kans
ziet Duitsdhe boeken neahtsU'seks
goedkoop te krijgen, moet het niet
laten -, Fransche boeken zijn vcor 24
cents franco thuis door middel van
den Hollandschen boekhandelaar le
bestellen.
Maar van afzetterij raag toch bij
een d'ergelijken boekhandelaar niet
gesproken worden. Nog een k'eia
staaltje van de verwarring door de
valuta-verschillen tot slot. De boek
handelaar wees mij op een vak van
zijn win a el en zei: „daar «taan boe
kuil, waarvoor ik vroeger eO cents
per mark betaald heb."
„En..."
„Die hoop ik later voor een be
hoorlijken prijs weer te verkoupen."
Op dit oogentblik zou hij er natuur
lijk groole verliezen op moeten lijden.
Dit als 'bewijs van den marken chaos.
J. C. P.
HET CONFLICT IN DE METAAL
INDUSTRIE.
Ook het bestuur van het R.-K, "Vak
bureau heeft aan het bestuur van hei
N. A. S, medegedeeld dat het niet
vcnscht te treden in het voorstel aan
gaande uitbreiding van de staking in
dc metaalindustrie.
liet wil liC(t R.-K. .Vakbureau voor
komen, dat de wijze waarop het N. A.
S. meent het arbeidersbelang te moeten
dienen, onjuis.t is. Zoo ooit, dan is het
zoowel als in de toekomst, in heit be
lang- van de bij de productie betrokke
nen^ hoogst gewenscht dat door sauien-
erking getracht wordt te bereiken wat
mogelijk is<
ALGEMEENB ECONOMISCHE INZIN
KING.
.Slede in verband niet den aandrang, in
het Voorloopig Verslag der '.Tweede Ku
mar voor Hoofdstuk X der Staatsbcgioo-
ting voor 1U22 door eomge leden uitge-
otitend, dat de Minister zoo spoedig me-
gelijk aan do commissie voor do ocuiiorm-
solio politiek zou opdragen een onder
zoek iu te stellen uaav den toestand m de
takken van nijverheid, welke 'liet meest
ouder de i na inking ten gevolge van de
crisis lijden, zal genoemde commissie,
onder voorzitersckup van den Minister
van iLandbouw, Zaterdagmiddag a,s. aan
diens Departement een vergadering hou
den ter bespreking van de vraag of er
maatregelen to tfemeu zijn, zoo ja, welke,
ui verband met do algomeene economi
sche inzinking.
EEN VALSOHE CHEQUE, Ecu fir-
ia aan do Hoeren gracht te Amsterdam
door middel van een valsche cheque
opgelicht voor een bedrag van 27.000
frames.
Van deze oplichting wordt verdacht
een vroegere bediende der firma, die nog
altijd gezocht wordt wegens verdui3te-
'ng indertijd
•If dé' firma.
DE VOGELOHOLERA TE ROLDE.
Do Asser Ct. meldt-, dat alB resultaat van
de eerste inspuiting met serum gisteren
geconstak-or kon worden, dat van do hon
derd, Maandag, behandelde dieren
lcolits twee gestorven waren. Dinsdag is
•hol inspuiten
RIJ WIELDI EVEN. Do gemeentepo
li tie van Bosltooj is er hx geslaagd, oen
dievenbende op 't spoor te komen, die
waarschijnlijk reeds lang do omtrek on-
:ilig heeft gemaakt. Vele rijwielen, ban
don ah andere onderdooien, aiBmeae lutn
bouwgeredecluip, wasohgoed enz. weldon
bereids in beslag genomen. Enkelen per
sonen 'hebben daaronder hun eigendom
herkend. Een der gearresteerden heeft be-
V ROUWEN ORGAN I3ATIE8. Er la
een fusie tot stand gekomen tusoshen do
Algein. Ned. Vrouwenorganisatie eu de
Feministische partij.
DE KONINKLIJKE I'AMI LIE. Het
vertrek van de Koninklijke Eainilio van
Het Loo naar Den Haag is vastgesteld
op Zaterdagmiddag 26 November.
VOOR EEN TUINBOUW-DEPARTE-
MENT.
Doelden we mede, dat de R.-K. Kiesver-
etnigiixg te Lutjebroek de wensehelijk-
heid heeft bepleit vpor een afzonderlijk,
ministrie van Landbouw, de naburige
R.-K. Kiesvorcemging te Grootebroek zal
nu, eohrijft do Tijd, op Ihet Kalii. Staats
program zien te bepleiten de instelling
van een afzonderlijk Tuinbouw-departe-
COLLEOTI EVE ARBEIDSOVEREEN
KOMST. Op een te Amsterdam gehou
den vergadering van wc-rkgevers'bonden is
een commissie benoemd om de mogelijk
heid ie overwogen, dat wordt aangedron
gen op een wettelijke regeling inzake do
bindeadverklaring van de arlieidgvoor-
waarden dor Colleotieve Arbeidsovereen
komst, ook voor ongeorganiseerden.
EEN GELUKKIGE- GEMEENTE. -
Blijken© een goedgekeurd besluit van den
Raad van Maastricht kan de hoofditkd
van Limburg f 200.000 leenen van de gem.
Roermond togen 6 1/2 voor 1 maand,
welke termijn, telkens met eenzelfdon
tijd verlengd kan worden.
Roermond schijnt dus financieel heel
wat beter gestold dan de meeste go-
DE „RUURLO" VLOT GEBRACHT. -
Het stoomschip „Ruurlo" is Woensdag
morgen vlot gebracht en opgesleept naar
Rotterdam.
POGING TOT "mOORD. Dinsdag
avond (heeft, naar hol Tbld. meldt, te
Hollevoetsluis de groentenhandelaar J.
Verhoeven op zijn vtouw, moeder van
aoht kinderen, een poging tot moord ge
daan. Hij bracht haar oenige levensge-
vaarlijkew onden toe. Hoop op levensbe
houd is niet geheel uitgesloten.
OP HET SLECHTE PAD. To Borne
werden voor enkele weken op de kor mis
oenige portemonnaies gerold. De daders
blvn onbekend. Thans legde do politie te
Hengelo do hand op hen. Het waren twee
jongens van zes en acht jaar, die in don
sigarenwinkel van den heer Nijland be-
'Wipt werden op het stelen van ai garen.
o:i sigaretten.
CRONOWETSHERZIENINC.
De Vrije Vrouwenvereenïging geeft
in een adre^aan de Tweede Kamer in
ernstige overweging, aan de Grond
wet een slortartikel toe te voegen in de
zen geest „Waar in deze Grondwet
wordt gesproken van Nederlander,
wordt hiermede bedoeld zoowel de
vrouw als de man, die aan de voor het
Nederlanderschap gestelde voorwaar
den voldoet, tenware het tegendeel uit
drukkelijk bepaald zij,"
BIJ EEN VECHTPARTIJ GEDOOD.
Te Ruhroit is Maandag de 36-ja-
rigc varensgezel P. C. Kosten Izn., uit
Ier3cke, Bij een vechtpartij gedood. Hij
werd door negen messteken getroffen.
De overledene laat te Ierseke een Duit
sche vrouw en een kind na.-
I-IET P. EN T.-PERSONEEL'.-
Naar aanleiding van het bericht van
„Het Volk" dat het hooger postperso-
ncel besloten zou hebben zich ten sterk
ste tegen salarisverhooging van het
lager personeel te verzetten, deelt bet
bestuur van de Vereeuiging van Direc
teuren en Commiezen der P. en T,
mede dat van eenig verzet legen sala
risverhooging voor het lager personeel
geen sprake is, noch geweest is.-
STEUN AAN RUSLAND. Het Al
gemeen Comité tot steun aan de hon
gerenden in Sovjet-Rusland deelt me
de, dat het over de maand Octo-ber een
bedrag van f 30.500.42 heeft ontvan-
GEDWONGEN VACANTIE1 In
clcn raad van Fïnsterwolde interpelleer
de het raadslid Kortiuga -over het feit,
dat aan de school te Ekamp, in die ge
meente, reeds vier weken vacantie was,
omdat de lokalen niet verwarmd waren.
De burgemeester deelde raedee dat in
Duitschland kachels waren gekocht, die
nog...... niet waren ontvangen,
UIT DE METAALNIJVERHEID.
De Handels-vereeniging van Metaal-
industrieelen vestigt in een adres aan
den Minister van Landbouw de aan
dacht op -den emstigen l-oestadn, waar
in de Nederlandschc metaalnijverheid
verkeert.
De vereenïging acht hel gewenscht,
dat de bestellingen van -overheidswege
als regel in het binnenland geplaatst
worden. Diuutoe is het noodzakelijk,
dat de inheemsche industrie steeds in
de gelegenheid wordt gesetld mede te
dingren.-
He bestuur geeft in de tweede plaats
den Minister in overweging, de Ne.
derlandsche metaalnijverheid te steu
nen, door het verleenen van credieten
aan particuliere ondernemingen af
nemers van producten der metaalindus
trie, zooais tramwegmaatschappijen
hier en in Indië.
Voors meent het bestuur te moeten
aandringen op vermindering der in het
bijzonder op de industrie drukkende
lasten, welke uit de vele sociale en fis
cale maatregelen voortvloeien.- Aange
zien de industrie voor een belangrijk
deel voor export werkt en, waar zij dit
niet doet, met de export-industrie ge
lijk gesteld moet worden, omdat steeds
met dc internationale concurrentie re
kening moet worden gehouden, is zulk
een vermindering voorwaarde, dat met.
het buitenland zal kunnen
Ten 'slotte zou het bestuur de Reg-ee-
ring nog willen wijzen -op de van Duit
sche zijde gevoerde prijspolitiek, betref
fende de door de metaalindustrie hier
te lande noodige grondstoffen.
De gevolgde tactiek, om deze grond
stoffen belangrijk duurder aan de bui-
tenlandsche dan aan de eigen industrie
e leveren, is mede een der oorzaken der
tegenwoordige concurrentiemoeilijkhe-
den.
Het bestuur zou hel ten zeerste toe
juichen, indien de Regeering bij even-
tueele onderhandelingen met Duitsch
land over -het verleenen van faciliteiten
in den meest uitgebreiden zin des
woords, een verlaten van deze prijs
politiek op de een of andere wijze zou
weten te bewerkstelligen,
TWEEDE KAMER.
23 November.
Het lot der Eerste Ka
mer. Nosr geen beslie-
Ook de du? van Leden is heenge
gaan, zonder 'beslissing over het lot
der Eerste Kamer, waarover van één
tot ruim zes uur werd voortgedispu-
teerd. Ma de zwakke verdediging van
de handhaving van dat college door
mr. Van Sasse van IJsselt, is heden de
heer Drion id'e Eerste Kamer in gloed
volle wooi-den in bescherming gaan
nemen. Wilde men aJles afschaffen
wat weinig beteck-enis meer heeft,
dan zou men (aldus de heer Drion)
ihier ook het koninaseha-p hebben
moeten afschaffen, terwijl d'e on
macht, welke zijn partiig-e-noot Visser
van IJzemdoorn aan de Eerste Ka
mer had toegeschreven, naar 'e hoe-
iren Drion's meening evenzeer °-©ldt,
voor de Tweede Kamer, al telt deze 't
dubbele aantal leden. Maar die conse
quentie zullen de heer en Marchamt
en Troelstra c.s-. wel nalaten te trek
ken 1 Hoe wel overigensde keer
Drion niet "ontkende, dat de Eerste
Kamer volgens'het regeeringsvoorstel
een doublure v-an de Tweede gaat
worden, achtte hij niettemin dat es
sentieel© verschil, dst de Eerste Ka
mer bii getrapte en de Tweede 'bii di
recte verkiesing wordt samengesteld,
voldoende om den Senaat een and-en-
karakter toe te kennen, een karak
ter, dat hem geschikt maakt om als
college van revisie 0 pte treden. Vele
Tweed© Kamerleden toch staan als
het ware in dienst der kiezers, do
.E'iïrote-Kajnerledóit daarentegen be
zitten moer politieke vrijheid. Voor
het referendum-voorstel gevoelde d_e
heer Drion. die namens alle Vrij
hei dslbondere sprak, niets, omdat het
volk als geheel niet bekwaam mag
worden genoemd om de mérites van
allerlei -wetten te b; 'eelen.
Verder is dezen middav de hoer
Van Schalk ah verdediger d er Eerste
Khmer opgetreden, zij het ook zondier
-enthousiasme. Men kan aldus mr.
Van öchaik niet ontkennen, dat
de Eerste Kamer e enige bezadigdheid
i,n onze wetgeving toren rt. De Eerste
Kamer behoort eohter. naar de mee-
nin even-dezen afgevaardigde die
in zooverre- verschilde met zrin partij
genoot Van Sasse van IJselt een
volkomen weerspiegeling van ihett
volk te zijn. De heer Van Schalk er
kende zeer wel dat tegein bet instituut
der Eeirte Kamer bezwaren zijn aan
te voeren, maar haar voordooien wo
gen er z.ï. wel tegen op.
Eindelijk hébben d'e lieeren Schok
king en Rutgers nog eens betoogd,
waarom zij 1-ertendaging der Eerste
Natoer verlangen (nL als maatregen
togen overijling, als meer onafhan
kelijk college, als orgaan, waarin po
litici kunnen zitting nemen voor wien
het lidmaatschap der Tweede Kamer
bezwaarlijk is, enz.)
Maar ook de bestrijders der Eerste
Kamer hébben vanmiddag de ge'e-
<renheid om van hun inzicht, te doen
blijken niet laten voorbijgaan. Waren
Eet gigteren de he eren Oud, Vi^er
van IJzendoom en Tiroelstaa, heden
kwamen de heeren Van Ravestevn,
Van dor Waerden, Marchant en
Jvolthek tegen de Eerste Kanier m
het geweer.
Dr. Van Ravestevn wilde über
haupt niet wet8n van een college als
onze Eerste Ka mei-, die Lij met den
naam van .politieke salon' betitelde
d® h-eer Van dier Waarden achtte de
(Barste Kamer overbodig, dook
wenschto in tegenstelling met mr.
Troelstra de invoe-"- van het refe
rendum. óók al woerdt de Eerste Ko-
mer gehandhaafdmr. W-archaiit
sloot zich aan bij hrt betoog van mr-
Oud en deed den heer Troelstra ge
voelen 1 dat deze, die thans zeide, dat
het volle geen referendum wil, wei
nig moeite behoefde te doen om op
de politieke meetings z'n memschen
„te doen getuigen van vastberaden
heid en onverzettelijke!! wil tot in
voering van het referendum."
De heer Kolthek achtte juist de
weinige belangstellenvoor het refe
rendum een reden om ér propaganda
voor te maken. Namen we - aldus
deze afgescheiden socialist alleen
diO belangstelling als criterium aan,
dian toehoefden we op weinig andere
as-ken dan voetbal- en bokswedstrij
den te letten. Van politiek wil het
volk over het algemeen nu eenmaal
weinig weten -, het moet er in wor
den opgevoed. -Bij de S.D.A.P.-leiding
is evenwel geen animo voor het refe
rendum omdiat men daar het
•zijn de woorden van den heer Kolt
hek aanstuurt t>p een kabinet waar
in naast jhr. Ruva, mr. Troelstra en
naast Schaper mr. Van Scha-ik zitting
heeft
De Kamer heeft bij den aanvang
der zitting het „bezuinigings"-amen
dement-Oud op art. 4 der wate-r&ta-ate-
b eg rooting met 54 tegen 4 stemmen
verworpen. Van de vijf vrijzinnig-
democraten waren alleen de heeren
Oud en Teensira aanwezig, diie geen
ander gezelschap vonden dan dat van
de heeren Van de Laar en Broat.
INTIMUS.
ONTPLOFFING IN DE AN1LIN-
FA3RIEK TE LU D Wl GSH AF EN.
Naar eerst heden bekend werd, heeft
Maandagmorgen in de Anilinfabriek te
Ludwigshafen in de Badischc Anilinfa
briek te Ludwigshafen wederom eea
ontploffing plaats gehad.- De ontplof
fing geschiedde in gebouw 34. m de
waterstofafdeeling, waar de stalen fles-
schen met waterstof gevuld worden. Bij
de vulling van een flesch ontplofte
dezei Twee arbeiders werden gedood,
acht meer of minder ernstig gewond,
terwijl het gebouw zelve bijna geheel
verwoest is«
OPLIOHTING"VAN 2 MILLIOEN
KRONENi Uit Helsingfors wordt
giemeld: Dc procuratiehouder 'der
Margarine A. Gi Phtinix. Wilhelm An
derson, is in hechtenis 'genomen, daar
hij in den loop der laatste vier jaren
1058 wissels, tot een gezamenlijk be-
drag van 2 miilioen kronen yervalseht
hadj
MBLKVERVALSOHING. - Do Vijfde
Kamer der Rechtbank te Amsterdam heeft
hedon den 67-jarigen veehouder uit Hui
den, dio terecht gestaan heeft wegens
ir.olkvervalsching, veroordeeld tot drie
weken gevangenisstraf, overeenkomstig
den oisoh van het O. M.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.-
In do week van 13 tot en met 19 No
vember kwamen voor te Haarlem, 1 ge
val van roodvonk en .4 gevallen vao
diphtheritis te Haarlemmerliede c, a.
1 geval van typhus en te Haarlemmer
meer t geval van diphtheritis.-
I ND US TRIE.- De voormalige glas
fabriek „Albert" aan den Zuid-Schalk-
wijkerweg zal worden veranderd in een
watermeterfabriek,
PROVINCIALE STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
Gedeputeerde Staten bieden den
Staten tor vaststelling aan een 3e
sujipletoire Begrooting van ontvang
sten en uitgaven van het Provinciaal
Ziekenhuis nabij Santpoort voor het
dienstjaar 1921 tot een bedrag van
230019,59 1/2
In de toelichting wordt opgemerkt
d'at de jaarweden vain het pereoneel
van den geneeskundigen dic-nat een
venoirerderine van uit2/1 ven van
van f 125.400 vorderen.
Bij de samanstelliiiff van de begroo-
ting voor 1921, welke plaats vond in
het voorjaar van 1920, bedroeg het
verplegend personeel 400 personen.
Aans-ezien toenmaals zelfs niet bij
benadering was na te gaan, wanneer
de 45-urtve werkweek in haar geheel
zou kunnen worden ingevoerd, ter
wijl evenmin nauwkeurig kon wor
den bepaa'd welk 'bedrag tengevolge
van het in bewerking zijnde nieuwe
salarisreglement als salaris zou wor
den vastgesteld, is aan de hand van
de toenmaals bestaande gegevens een
berekening gemaakt, die een vermoe
delijke uitgaaf 'Van f 505000.deed
veron dorstellen
Intusschen is bet verlegend perso
neel in den loop van 1920 en 1921
tot pl.m, 500 personen uitgebreid,
dus een vermeerdering van ongeveer
100 verplegenden, hetgeen een meer
dere rutgaaf 'van 125,'400 tot gevolg
heet geha-d.
Voor jaarwedden van het nersoneel
van den huisdienst is een 'bedrag van
f 59600 uitgetrokken, wegens een
(reorganisatie In den Tuiselien&t (aan
stelling van meer personeel)hoofd-
aalceliik èn verband met de invoering
der 45-urige werkweek en de vervan
ging van verplegend personeel diat
in de zusterhuizen en de wesscherij
werkzaam was.
E. P.- VAN 'DEN BOSSCHE.- In
den ouderdom van 72 jaar is alhier
overleden de beeldhouwer E. P. van den
Bossche. Op de RAK. begraafplaats
„St. Barbara" geschiedde de teraarde
bestelling. Onder de aanwezigen werden
opgemerkt de heeren Ed. Brom, voor
zitter van den Amsterdamschen Kunst
kring „De. Violier", -en Paul te Jong.
Tonnaert en Am, Bruining, architec-
PERS O N ALIA
-Bij Koninklijk toesluit is met in
gang van 1 Januari 1922, H. L; Dries-
sen, adjunct-commies aan het Rijks
archief inNoord-Holland, te Haarlem,
in gelijken rang naar het Algemeen
Rijksarchief te 's-Gravenhage overge
plaatst.
Bii het tnachmistenex.am.en is
geslaagd voor het theorethisch cc-deel-
te van diploma C. de heer A. J. P.
Maas te Zamdvoort.
Allinaco Franyalsa. Solrée Lit-
térains et Musioale.
a de „Kroon" bleek
haast to klein om al de belangstellenden
te bevatten die gekomen waren om do
eonïere-ntio to Ihooren die do lieer Honry
Pruniéresdirecteur van do „Revue Mu-
siealo" 10 Parijs zou houden met meao-
werking van de zangeres Mile. Madeleine
Bonmard,
Als onderworp luid do conferencier ge
kozen „La musique dans la vie de so-
ciótö au XVIIe siècle". Door de gezellige
wijze vaai vertellen do heer Pruniêres
bleef gemoedelijk aan zijn tafeltje zitten
werd do voordracht ec-n aangename
causerie, en intiem huiselijk werd de
stemming onder het publiolc, dat zich al
dra eens voelde met dsn gem3kkelijJc en
natuurlijk praiendon conféroncier. Mile.
Bonnard die de rodo met oen twaalftal
liedjes on aria's illustreerde, is een uit
stekend gecultiveerde sopraan, mooi ge-
lirobpoerd in het medium en de wijze
waarop zij de -eenvoudigste chansons
voordroeg, zoowel als de meer ei schond o
opera- en cantate-fragmenten, toonden
aan dat zij een kunstenaresse met fijnen
smaak is.
Do heer Pruniêres lxgon met te vertel
len hoe in de tweede helft der XYIIo
eeuw de opera te Parijs furore maakte.
Het publiek aanbad de opera, en het on
derwerp der gesprekken in gezelschap
pen gold steeds de muziek. Spreker -han
delde verder over den aard der tomunaliBe
opera's, speciaal over die van ILulil, en
vertelde van de machinerieën die Ier
monteering aangewend werden, doch ook
vooral van de muziek, die hij niet alleen
dramatisch expressief noemde, nuuir ook
vol stemmingwevendo atmosfeer, een ze
ker impressionisme, dat ecnigszirna aan
Debussy doet denken.
Den gevoelvolle aria van Lully,
door Mllo. Bonnard prachtig voorgedra
gen, kwam dit godeelte der causerie ver
lichten.
H00 do operaaria's van mond tot
mond gingen toonde spreker en zangeres
aan met de mooie melodie Amour, ou
sont les toiehs que tu promeia", die zoo
't schijnt gezongen werd door iedere ken
kemnotd. 't Pleit voor den goeden smaak
der keukenprinsessen in die d;igeu! Po
pulaire oi>ora-aria's worden vaak van an
dere teksten voorzien, soms ook wel eens
geestelijke, en slopen zoo tot in de kerk
toe. Eens moet Lully, die zulk lot van
een sijueii opera-aria's ontdekte, uitge
roepen hebben: „Hélus, mon Dieu, je v.e
I'ai pas fait pour vousl"
Hoogero artistieke ontwikkeling brach-
n invloeden uit Italië, Sonates on Cs;i-
■tcs W3ren het novum, aanvankelijk eck-
r door «ons klei rit-re schaar van mesr
ontwikkelden gewild. Zelfs iu do kerken
werden concerten gegeven en hel ging er
-- volgons spreker door dé heeren con
certanten, niet altijd erg netjes toe. Van
den I'Tansolien vooiuitstxever Campra.
hoorden wij een cantatearia, waarbij de
coloratuur een belangrijk onderJt-èL uit
maakte. MUe. Bonnard kon zich hier als
kunstvaardige zangeres uitstekend laten
goldea.
Bij feestmalen en drinkgelagen speelde
de muziek eon voorname rol, bij mask a
rades eu danspartijen en niet liei minst
bij watertochtjes, waarvan spreker een
aardig beeld ophing.
Hoe sommige liederen verspreiding
vonden, hoorden wo nantooneai uit het
feit dat (leze ook uilgaven beleefden tc
Amsterdam cn te Leiden,
Over het typisch genre der airs chain-
p&lres, brunettes en lisoUea werd vorder
nog gehandeld en dat g3f -aan het pu
bliek het buitenkansje om de zangeres op
haar best te hooreu in de brunette „A
l'ombre d'un oruieau". Wss lic'. niet bf
wo op 't eind werl'.clijk dc echo hoor
den?
Hoewel de hoer Pruniêres inoc&t he-
kennen dat do XVlIe-eeuwsche I-'ransch*
muziek onpersoonlijk en inc-est- eukel do-
cor&tief wa«., vond -hij in zijn slotwoord
oat er icden wat oui die voorbije tijden
te betreuren, niettegenstaande lieden urn
dage do muziek aan uitdrukking-en diep
te gewonnen heeft, omdat toen het groo-
•te publiek er gel) cel in meeleefde, lerwijj
nu de goede muziek omar de concertzaal
verbannen is, eo? de minderwaardige via
eafé-conoert etc. de zinnen van de menig
te beheorscht.
Do heer ficuveur, jnesidont dc? .afdco-
ling, die in 't begin van den avond den
conferencier en de zangeres aan liet nn-
bliek had voorgesteld, spiak na afloop
der verhandeling eenc pittige slotrede
uit, zijn dank en me da dien van hei pu
bliek overbrengende aan., den lieer. Pru
niêres en Mile Bonnard om wa? zo uit
de vooidmcdu geleerd haddén.
Deze eerst e avond in dit seizoei: van de
Alliance Fran raise, kan als zeer interea-
sant en wel geslaagd genoteerd worden.
J08. DE KLERK.
SCHOTEN.
Collecte voor do hongorende bevolking
In Rusland.
Het sub-comité voor steun aan de
hongerenden in Rusland heeft toestem»
ming verkregen, in Schoten te collec
teeren voor de hongerende bevolking
in Rusland. Heden wordt met de collec
te begonnen. Men hoöpt lot 2 Decent
ber met co'llecteeren voort te gaan*
Gaarne wekken we dc bevolking van
Schoten -oj), zoo mild mogelijk bij te
dragen.
HALFWEG. -Tooneeiuirlvoering.
Zaterdag zal de Arbeiders Tooaeelver-
eeniging „Spel en Strijd", te Halfweg,
een openbare uitvoering geven in het
cafe van de wed.- Van der Doe?.
VELSEN. Bazar In „Concordia",
Woensdagmiddag 3 uur werd deze
bazar door Ds. Eggin'k geopend. Een
groot aantal toehoorders was in de zaal
aanwezig. Ds, Eggink releveerde de
moeite, die al jaren was besteed oin te
komen tot het stichten van een verga
derlokaal voor leden der Hervormde ge
meente in Wijkeropg. Dal was echter
een kwestie waar duizenden guldens mee
gemoeid waren. Vandaar dat er tot
heden niets van gekomen is.
Nu als gevolg van de Lager Onder
wijswet 1920 bij de Chr. School een
gymnastieklokaal inoet gebouwd wor
den, is de oplossing van genoemde
kwestie ©enigszins nader-gekomen. Het
lokaal wordt voor het onderwijs niet
's avonds gebruikt en zoo toestaat cr
een prachtige gelegenheid het voor
vergaderruimte te gebruiken. Voor ver
gaderingen is echter meer r.oodïg. Er
moet voldoende meubilair zijn, stoelen,
tafels enz. Om daar voldoende geld
voor te 'krijgen is deze bazr-r in het
leven geroepen. Het resultaat, liet moet
dadelijk gezegd, is schitterend. Langs
de wanden zijn op de bekende manier
lent-wiDkclijes ingericht. Tabak en si
garen, boeken en prenten, chocolade en
andere zoetigheden, speelgoed, koffie
en thee, alles is aanwezig. Een jaar
beurs in 't klein. Als op een kermis ra
telde al direct het rad van avontuur,
Sjoeïbakwedstrijden vonden liefheb
bers bij de vleet. Voor de liefhebbers
van een kojije thee is ook gezorgd. Op
het podium is een Japansche thee-
schenkerij ingericht. Lieftallige ki
mono-dames loopen af en aan om aan
alle aanvragen te voldoen. De kleinen
vinden vermaak bij de grabbelton. Bij
een druk bezoek als op Woensdagmid
dag kan het niet anders of er moet
veel geld binnenkomen.
De groole zaal van „Concordia" is
zeer geschikt voor een bazar als deze,
Zaterdag a.s. wordt de tweedo
najaarsveemarkt hier gehouden.
IJMUIDEN. Redders beioond.
Woensdagmiddag heeft aan het Duit
sche vicc-sonsulaat alhier de ofricieelo
uitreiking plaats gehad van een gou
den remontoir-horloge met inscriptie,
aan den trawlerschijiper Jan Koeman
en aan den matroos A. Visser, den kok
R. Tol en den stoker A. Akkerman eeu
oorkonde en ioder f 75.hun ge
schonken door de Duitsche regeering
voor de redding, gepaard met groot
levensgevaar van de schipbreukelingen
van -den Duitschen -driemastschoener
„Daisy", op 21 Januari 1921.-
EMILE BOUTROCX. Uit Parijs
werd 22 Nov. aan hei ..Hbld." g<«meld.
De bdkonde filisoof prof. Emile Bou-
troiix is 11a een langdurige zic-kte op 76
jarigen ouderdom overleden.
EEN FHIESCH TOONEELSTUK.
Bij een prijsvraag, uitgeschreven
door den uitgever van het Friesche tijd
schrift SIjucht cn Rjucht" te Leeu
warden, voor een nieuw Friesch too-
neelstuk, waaraan verscheidene Frie
sche schrijvers hebben deelgenomen,
heeft de heer H. Hoen, leider van het
Friesch toonecl in Den Haag, den eere-
prijs behaald. De eerste vertooning van
het bekroonde stulc, getiteld: „Siribje",
zal in Januari a.s. door genoemd ge
zelschap gegeven worden.-
MOLIÈRE-HERDENKING.
Men seint uit Parijs aan de ,,N.- R,
Crt."
De regeering heeft eea wetsontwerp
ingediend, waarbij aan het Ministerie
van Onderwijs en Sclioone Kunsten een
crediet van 200.000 francs wordt ge
opend voor de -herdenking van Moliè-
re's 300-jarigen geboortedag.
BOEKBANDENKüNST. Te Den
Haag is opgericht de vereenïging
„Kunst, toegepast op oude en moderne
boekbanden". De vereenïging stélt zich
ten doel, de boekbaudenkunst te ver
heffen,
EEN RUBENS.- Men meldt uit
Berlijn, dat bij een aldaar gehouden
veiling van schilderijen van oude mees
ters, uit de nalatenschap van Freibcrr
Von Slumm en uit andere verzamelin
gen, een Ruben; uit de verzameling?
Weber 530.000 Mark heeft opgebracht.
Sport en WeistrUflen
WATERPOLO.
Zignea naar Den Haag.
Dc Haariemsche Dames-zwemvei
ecniging speelt hedenavond in De
Haag een wateipolowcdsirijd tegen d
H, D. Z.
