ImWÏ SlGSLU
Damrobrlek
1 1 1 1 1 1 1 1 la
1 s s ea 11
1 1 i 1 1 1
E' 1 1 fi 1 1
1
1 lis
1 1 D
B Di O 1 1 M
1
1 1 1
1
U
'DIM
1 1 1
l
1 1 1
1 1 n
u
1 1 1
Ingezonden
1 1 1 11 1 1
i
1 1 1 1 1 11
a
LIHJ li
1 1
1 is! 1 1 m
391
1 1 si &11 m m
u 1 ms es 1 1
U 1 M-É
n
n
D
D
D
11 1 D n
D
1 1 BI II 1 II
El 1 1 [£3i II II
iDl 1 1 llfil
1 1 1
1 ffi itfi li
«1 Itt»
II ISI 1 1
lül
1 1 1 Dl IDI 1
1 1 1 □- Dl
Il II
1 IDI Dili
IBI IDI 1 1
m
□l 1 1. II 1 11 l
Goreeap Nieuws
StaflSBlGUWS
Snort ea Mstrijte
VIERL E ËLAD
Zaterdag 3 iiecember 1921
BEZUINIGING BIJ WONINGBOUW.
Au de rege-oring niet meer wil toe
staan, dat met riikseubsi-jtie door wo-
nnipbouwvereenipiiisen in eisen be
heer wordt gc-bouwd en de woning
nood vooral de behoefte aar arbeiders
woningen nog zoor groot is. is het
geen wonder, dot be©».-tren van bouw-
vereenigingen rtn miodöien zi'.nen.
geheel zelfstandig te rouwen, zonder
steun van riik c'i gemeente. Wh ken
nen tenminste één coöperatieve bonw-
vereenieing, nl. „Lagen Haard" te
Schoten, waa.rv.-n uitsluitend leden
van het trampersoneel lid ziin, (en
die al 31 wonir"<n achter de begraaf
plaats aan den SchoterWeg heeft ge
bouwd), die krachtige pogingen jjvi)
aanwenden in die richting overtuigd
als zii is, r-lat het anders nog wel ia-
ren kan duren, eer nl de leden aan
een woning geholpen zijn.
intusscherial is de wil nog zoo
goed, bouwen o--> de gewone wiize,
absoluut zonder hulp van riik en g<y
meente, is toch uitgesloten door de
buitengewone duurte van de mate
rialen vooral van steen.
Een gelukkige omstandigheid heeft
zich evenwel voorgedaan waardoor
het wellicht mogelijk zal zijn de plan
nen van „Eigen Haard" mits met
krachtige medewerking van andere
bouwvereenivïngen uit te voeren.
Wii verr. ftiïion nl. van den voorzit
ter van „Eigen Haard", den heer J.
van "Vliet, het volgende.
Eenigen tnd geleden ziin te Am
sterdam, met a's doelwerkloosheids-
bestriidinc. proeven genomen met het
vervaardigen van bouwsteen uit afval,
sintels enz. Deze proeven zün toen
niet met succes bekroond. Toen beeft
evenwel de heer J. A. Fernhout, fa
brikant te Utrecht, de zaak ter hand
genomen. Rii is cr in geslaagd een
goedkoop® steensoort te vervaardigen,
waardoor het mogelijk is op de wo
ningen. zooals ..Eigen Haard" zich
voorstelt er 100 te bouwen, f 1000 per
woi.ihg te btzumigth. hit is inder
daad een besnariiig van belang,.
De beer Fernhout heeft naar ver
schillende deeien van het land model
len van de door hem vervaardigde
sleeiibii gezonden. Eir wórden thans
proeven mee genomen en zii zijn
door Bouw- en Woningtoezicht te
Amsterdam reeds voor woningbouw
goedgekeurd. In België worden zii al
veel gebruikt. De fabrikant heeft in
Engeland een machine aan «kocht,
waardoor het mogelijk zal zijn de
steenen machinaal te persen eri 3O.0Ü0
str' -er week ai te leveren.
Elke steenblok weegt 30 E.G. is
aan den voorkant voorzien van een
cexncntplaat en op zij van gleuven voor
de kalk, terwiil er twee groote, ronde
openingen naast elkaar in het midoen
ziin aangebracht. Een muur, van dcze>
steensoort onbetrokken is dus te. ver-
ge'iiken niet eeii zoogenaamden
spouwmuur (tegen v~en geho-orig-
heid)
Er kan met dezen steen verbazend
enel gebouwd worden de heer Van
Vliet deelde ons mede, dat 100 wo
ningen van hel type, dat „Eigen
Haard" bouwt, in zes maanden ge-
Teed kunnen zijn.
Wii vroegen den heer van Vliet of
er geen vrees bestond, dat in aan
merking genomen de aanzienlijke
grootte van den nieuwen steen de
daarvan gebouwde woningen het aan
zien van „blokhuizen" zullen krii-vji,
te meer daar de daken plat zullen zijn,
met ten soort BSi.bslüifcJehking.
Deze vrees bestaat In het. geheel niet,
verzekerde de heer Van Vliet ons,, de
gevel krijgt een smakelijk voorkomen
met golvende bovenliin en nog een
sierstuk in het midden en er worden
erkers aan de huizen gemaakt. Boven
dien behoeft voor eentonigheid niet
te worden gevreesd omdat de wonin
gen twee aan twee worden gebouwd,
elk tweetal den door een poort.
De 1 elft van -'en houw boven de poort
komt aan elk huis. zoodat het moge-
liik is. groote slaapkamers te maken.
Tenslotte deelde de heer Van Vliet
Ons mede, dat - bereid is, be
sturen van andere bouwvoreenigmgen
de nieuwe steensoort te laten zien.
P'i Wint zelfs op veel bezoeken van
belangstellenden, want alleen door
innme samenwerking be!an~he*b-
benden, aal in dezen iets bereikt kun
nen worden.
Het adr.es van den heer Van Vliet
is: Ja vast raat 15, S"hoten.
Damrodacteur: J- W. van Dartelen,
Roosveldstraat 70, Haarlem-
Alle correspondentie oplossingen,
problemen etc., deze rubriek betref-
tende, gelievo men te «enden naar
bovenstaand adres.
Oplossingen der problemen uit deze
rubriek worden gaarne ingewacht tor
uiterlijk Maandag 12 December a.s. bij
den Redacteur dezer rubriek,
„Wit speelt en wint" geldt voor alle
vraagstukken,
Probleem No. 394.
Auteur W. van Daalen, Haarlem.
Opgedragen aan den heer S. M. Mons,
te Haarlem.
(Eerste Publicatie.)
ZWART
D
Deze vraagstukken werden goed op
gelost door de volgende heeren W. v.
Daalen, W. J. A. Matla, F. A. Berke-
nierer, Ph. F. Amelung, P. Geldorp,
C. J. van Wijk, P. Mollema, W. J. en
H. G. Teunisse, S. M. Mons, J. Siege-
rist en li. Boks, allen te Haarlem 1'.
J. Eype en A. Slinger, te Schoten; H.
M. Sprokkelenburg, te Heemstede; J.
Wielenga, te Zuid-Schalkwijk en A. H.
v. d. Geest, te Lisse.
In onze vorige Rubriek is een abuis
ontstaan in de vermelding der auteurs
namen van de problemen Nos. 391 t/n»,
393-
No. 391 is van den heer J. Wielinga,
No. 392 van den heer v. d. Geest, ter
wijl de heer J. P. van Eyk de vervaar
diger is van No. 393.
In verband met bet St. Nicolaas-feesi
is de clubavond der „Haarlemsche
Damclub" in plaats van Maandagavond
5 December bepaald op Donderdag
avond 8 December a.s. in de bovenzaal
van café „De Korenbeurs", Spaarne 36.
46 47 4tf 49 50
WIT
Stand in cijfers
Zwart 12 schijven, op.: 5, 7, 8, 9, 12,
13. '6. >9. 23, 26 en 30.
Wit 13 schijven, op 22, 25, 27, 28,
32, 34, 3&, 37, 42, 45, 46, 47, 48.
Probleem No. 395,
Auteur: A. H. v. d. Geest, te Lisse.
(Eerste publicatie.)
25 WART
1 2 3 4 6
MD 1 11
WIT
Stand in cijfers
Zwart 13 schijven, op 10, 13, 14, 17,
19, 20, 22, 23, 24, 25, 28, 29 en 34.
Wit 13 schijven, op 2Ö, 31, 32, 33.
37, 40, 42, 43, 44, 45, 48, 49 en 50.
Probleem No. 396.
Auteur P. A. Nooy, te Haarlem.
(Eerste Publicatie.)
ot. *7 tö 00
\V IT
Stand in cijfers
Zwart 11 schijven, op 2, 6, 8, 13, 17,
18, 19, 20, 22, 24 en 4'.
Wit 12 schijven, op: u, 2S, 29, 32,
33, 34, 35, 37, 38, 42, 44 en 46.
OPLOSSINGEN.
De auteursoplossingen van de Pro
blemen Nos. 388 hm. 390 zijn
No. 3S8. Wit 44—39, 4944, 4742,
262i', 21 14, 48 6 en wint.
No. 389. Wit 39—34, 3228, 28 10,
25 :i en wint.
No. 390. Wit3'27, 4137, 2822,
32:23, 5044, 21)6, 26:10, 25:3 en
Van Ingezonden Btnkken, geplantst of
nipt, geplaatst, wordt de kopie don inzender
niet Wcegegeven,
I Voor den inbond dezer rn Kriek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
HET MUSEUM VAN KUNSTNIJVER
HEID EN DE SCHOOL VOOR
BOUWKUNDE, VERSIERENDE
KUNSTEN EN KUNST
AMBACHTEN.
Het voorstel van B. en W. van Haar
lem om uit een oogpunt van veronder
stelde bezuiniging een in den landt
meest toonaangevende inrichting van
Onderwijs op du gebied te vermin
ken, zal stellig vooral ook in vakkrin
gen van architecten en kunstnijvcren op
een grooten tegenstand stuiten en te
recht.
De voorgestelde opheffing van de af-
deeling Bouwkunde aan de Scüool voor
Bouwkunde, Versierende Kunsten en
Kunstambachten te Haarlem, moet be
rusten op een bij genoemd College niet
juist inzicht omtrent de gevolgen van
deze daad ten opzichte van en de wer
kelijke betcekenis van du kunst-onder
wijs en zal het gewenscht zijn alvorens
dit voorstel in behandeling te nemen,
een grondig advies in te winnen bij bo
vengenoemde vakvereenigingen. liet is
niet juist in deze te spreken van twee
dezelfde (gelijke) afdeelingen van on
derwijs in écn gemeente (welke concen
tratie daarvan dan alléén (mogelijk
ook) gewenscht zouden maken.
De School voor Bouwkunde, Versie
rende Kunsten en Kunstambachten
neemt een bijzondere plaats in. Om van
deze leiding gevende inrichting van
kunst-iecanisch onderwijs, welke vèi
buiten de grenzen van Haarlem bekend
is, de levensader af te snijden, zou on
verantwoordelijk zijn, en het kan ook
niet de bedoeling geweest zijn van hei
voorstel van B. en W, En toch zou du
het logisch gevolg worden, wanneet
de afdeeling Bouwkunde onttrokken
werd aan het werkprogram van deze
school.
De architectuur is nu eenmaal de
Moeder aller kunsten en de kern, waar
omheen zich de toegepaste beeldhouw
en decoratieve kunst en kunstambach
ten, als zusterkunsten groepeeren. Doot
nauw verbonden draden saamgeweven
is écn scheiding- ondenkbaar.
Reeds voor een 25 jaar terug, zij'het
veel minder uitgebreid, was er
een bouwkundige afdeeling in samen
hang met decoratieve en technische
kunstvakken.
Deze school kan bogen op een oude
reputatie. Verschillende generaties van
in de practijk werkzame, vooraanstaan
de kunstenaars, hebben achtereenvol
gens hun steun aan dit onderwijs gege
ven. Ik breng hier even in herinnering
enkele namen als De Bazel, Lauwenks
Ilanrath, Duco Crop, Sluyterman c. a.
en steeds is bij opvolging- dit principe
gehuldigd, van het contact met de prac
tijk, gepaard met een zuiver synietisch
inzicht inzake kunst-technisch onder
wijs, hetwelk vooral in de latere jaren
steeds meer versterkt is geworden en
waaraan ook vooral de tegenwoordige
directeur, de heer H. C. Verkruyseo,
met een staf van bekwame heipers veel
toe bijgedragen heeft.
Deze nutuge samenvoeging en de
groote voordeden, naderhand voor de
practijk behoeven nauwelijks aange
toond. Het streven is hier, dat van al
het eerste begin, de aanleg van den
nog jeugdigen leerling zich onder doel
bewuste leiding van de steeds met de
practijk contact houdende docenten kan
ontwikkelen; waarbij zij het logisch ver
band van bouwkunst, interieur en meu
belkunst, decoratieve en dec. beeld
houwkunst enz. leeren begrijpen, en al
naar hun geaardheid, in een van deze
takken van kunst zich verder ontplooien
en tot eigen inzicht en zelfstandigheid
zullen komen.
Ik ben er van overtuigd dat velen
met mij, in dankbare herinnering terug
zullen zien, naar den tijd dat zij hunne
eerste opleiding aan dit instituut moch
ten ontvangen en bij hunne verdere vor
ming en later in de practijk steeds
weer zullen ondervinden, dal de2e eer
ste grondslag, welke daér gelegd is,
van onberekenbare waarde voor hen is
geweest. Ik spreek nu van 25 jaar te
rug, doch steeds is het streven ge
weest het onderwijl aan deze school j
levend te houden en niemand zal dan
ook kunnen tegenwerpen, dat deze
school niet met haar tijd is meegegaan.
Zoo is het ook met het Museum ge
schied. Het Museum van Kunstnijver
heid waaraan bovengenoemde school
verbonden is, was altijd een bron van
studiemateriaal voor de leerlingen en
is het nog steeds.
Het spreekt van zelf, dat bij de nieu
we inzichten en behoeften de inrichting
van dit Museum zich ook moest wijzi
gen en aansluiten bij de behoeften van
de s.cboo1 en wat daarbuiten 111 het al
gemeen op Kunstnijverheid richtingge
vend is. Dit Museum moet naast de
kern van voor de cultuur belangrijke
oude kunst evenzeer de weerspiegeling
geven, van wat er thans aan verlangens
leeft onder de moderne kunstnijveren,
welke de wegbereiders zijn voor een
komende kunstperiode. Bij de verschil
lende belangrijke Tentoonstellingen,
welke zich achtereenvolgens na de reor
ganisatie van het Museum onder lei
ding van den bekwamen kunstzinnigen
directeur, den heer Otto van Tussen
broek, ontwikkeld hebben, was steeds
het devies plaats te maken voor die
uitingen van moderne kunst, welke
zich als eerstelingen van een komende
uieuwe periode aankondigen. Met als
achtergrond in letterlijke en fi
guurlijke beteek enis de mooie
oude voorwerpen, welke zoo talrijk in
dit Museum vertegenwoordigd zijn, ge
legenheid gevend aan het jonge, ko
mende mei als toetssteen steeds weer
mooie specimen van oude kunst daar
tegenover stellende. Zoowel voor den
scheppenden kunstenaar als voor het
publiek een schoone gelegenheid ter
vergelijking en loutering van hun
smaak en kunstzin en welk een bron
van studie voor de studeerende jeugd.
Men moet ze maar eens zien op de ten
toonstellingen, die jongelui van de aan
gesloten School voor Bouwkunde enz.
De ODtvankelijken onder hen staan met
vercering te kijken naar de machtige
stukken, b.v. van een Toorop of Thorn
Prikker. De jeugdige leerling voelt
zich het meest aangetrokken tot hei
wuk van e;gen tijd, doch juist dit z li
hem de prikkel worden tot eigen be
hoefte, zich ook te willen uiten, omdat
dit jonge werk weerklank vindt in zijn
jong gemoed.
En dit Museum zou geen Haarlemscli
belang zijn? Zie daarvoor maar eens
de statistiek van het aantal bezoekers
der laatste jaren, dit wijst het wel an
ders uil. In de laatste drie jaren 23000
personen!
Haarlem kan trotsch zijn op het Mu
seum van Kunsnijverlieid en de daar
aan verbonden School voor Bouwkunde,
Versierende Kunsten en Kunstambach
ten en het behoort tot haar dure plicht
het voortbestaan daarvan, in wezen on
aangetast, mogelijk ie lateu blijven.
Wanneer er bezuinigd moet worden,
dSh zal zeker elk hei zijne daartoe moe
ten bijdragen, dóch dan niet van één
kant cn op deze wijze,
A. P. SMITS,
Architect B. N. A.
Oud-lëerling der School voor
Kunstnijverheid.
Aerdenhout, 1 Dec. 1921.
door nl. Zandvöövt TI—Schoten iTa.
die in een kleine overwinning voor
de Schoten veteranen eindSedei
SERIE-WEDSTRIJDEN
„LEIDUIN".
De hardheid van het speelterrein
van Leiduin, veroorzaakt door den
aanhoudenden vorst, heeft liet bestuur
van de N. V. „Leiduin" doen bes-lui
ten, de wedstrijden Leiduin I
Droste I en F. E. N. I—Graficus 1
welke heden Zaterdag gespeeld zouden
worden. niet door te laten vaan,
zoodat onvoorziene omc-tan-
dikheden voorbehouden, het overige
gedeelte van het programma onge
wijzigd blijft-
RIJWIELZAAK.
De rijwielzaak vau den heer De
Vries ie verplaatst van no. 65 Spaarn-
wouderetraat naar no. 71 in dezelfde;
straat. De lieer de Vries, hoofdagent!
voor Haarlem voor de Halo-rijwie
len, heeft de uitstalkast doen verla
gen em zoo valt nu gemakkelijk het
LKK' v-n ïerin-en v©- - er de
werkelijk moois étalage, die reeds op
een tentoonstelling een eersten prijs
heeft behaald.
Men kent de reclameplaat voor de
Bato-rijwlilen: de Batavier, gewapend
met pijl en boog, die gereed staal, op
zijn sierlijk Balorijwiel te springen.
(De Batorijvvielen, Nederlandsch ta-
-i r- zooals hakend is., ver-
vnardigd in de fabriek te Tiel in de
Betuwe* oudtijds Bat-ouwe, vandaar
de naam „Bulo").
Genoemde reclameplaat n-u is, voi-
gens levensgrootte, in de étalage na
gebootst: het middelpunt vormt die
zelfde Batavier, nu staande bij een
keurig lu.se- damcs-Bato-rijwiel. Ver
der zijn aan de kanten nog sclio-tten
aangebracht, voorstellende een Bata
vier, voortsnellende op een houten rij
wiel (wij vreezet) dat hierbij de his
torie wel wal geweld is aangedaan)
en een andere Bataviero bezig een
houten wiel voor zijn „fiets" te
draaien.
Duidelijk komen nog de reclame-
or-ci'- i! en uit - sterk als de Batavie
ren, 6nel alö hun pijl, goedkoop als
hun kloeding.
L)e étalage is werkelijk een „kou-
den neus" waard!
Uitgaan.
DUITSCHE CREDIETEN AAN
RUSLAND.
Uit Riga wordt bericht, dat vertegen
woordigers van den Russischen Volks
commissaris voor buitenlandscheu han
del, die op hunne reis van West-Europa
naar Riga kwamen, verklaard hebben,
dat het hun gelukt was, Duitsche Ban
ken te bewegen, Rusland credietcn toe
te staan tot een totaal bedrag van 1 mil
liard mark.
HANDGRANAAT ONTPOFT.
Uit Wilhelmshafen word gemeld Bi)
een oefening der kustweerafdceling
ontplofte een handgranaat. Hierdou-.
werd i man gedood, 1 officier, 1 feld-
wcbel, 1 onderofficier en 4 man ge
wond.
HAARLEMSCHE VOETBALBOND
Het aanal gespeelde wedstrijden is
dezen keer wel zeer gering. In de eer
ste klaseen vin? slechts één wedstrijd
Concertzaal „Vareenlglng".
Men schrijft ons
Zondagavond a.s. komt het Rotter-
damsche Koninklijk goedgekeurde Har
monica-Corps „Crescendo", bestaande
uit 55 executanten, in de Concertzaal
„Vereeniging", afgewisseld door spe
cialiteiten.
Verleden jaar behaalde dit gezelschap
een buitengewoon succes, cn het is naai
aanleiding van herhaalde verzoeken uit
het exploitatie Benno besloten beeft,
genoemd corps wederom te engageeren.
Het is een beslist ie rangs orkest, dat
zoowel in binnen- als buitenland de
beste parijzen verwierf.Er wordt populai
re- en operai-muzick gegeven, het
geen zal afgewisseld worden door het
optreden van artisten, zoodat hei een
bijzonder aangenamen avond zal zijn.
LOONEN GEMEENTEWERK
LIEDEN.
Do dagelijksche Leturen van de af
dec'imgcn Haarlem van den Neder-
lanóscneh Bond van Werklieden in
C'vej'iiciüsdic-nst, van don Ncdeuland-
Kooiniiih-Kau.oliiken BUnd van
G.enieuilspeiso-iieel St. Paulus en van
tien Ncü.ulanilsciien Omstel ij ken
Bond van 1-'ersoueei in x-uurieaen
Dienst hubbeii zien tot den «Rmdrin e
met een adres, waa-iu z.j
zeggKiii dat de looncn dar Haarlemscltó
eiraeiilewcrki 1 édenvastgesteld bij
aaxlibcs.uil van 5 Mei lu~d, naar liun
■nstigo overtuiging aaii een herzie
ning moeten worden onderworpen en
ionen te worden verhoogd.
Au-n den Baad worut u-aarom ver
zicht B. en V'. uit te nooctigon, in
overleg met do organisaties, teil spoe
digste met nieuwe loonvoorstellen te
kom on.
Bij het adres is een mi-mori© van
toelichting ge.oegd, waarin vooral ge
wezen worut op de „sclirikbarende
verhooging van huishuren en belusan-
gen", terwijl van een noemenswaar
dig© daring van de kotten voor levens
onderhoud niet kan gesproken wor
den.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bijJluvener,
Groe n-daalsteeg 7, vvaschkuim li.
Bomhard, Gasthuislaan 159, zilver-
bon Hogeland, S p aar n wo uderatr-aat
'26, armiuoridhorioge ;G. Wreesana-n,Ko
1 ningLnneweg 28, broche: J. Bakker,
1 Rennem-erpiein 14 rood, ceintuurM.
Peetere. Oranjebooms?raat 71, post
duif: J. v. d. Broek, Schoter-vcg 2?
zwart, zwarte heerenhandseboen en
bruin wollen kindei hand-schoenJ.
Brader. Anoaterdainschevaart -10, Tiis
wollen kinderhandsckr^n mevr. L-ss'
Bosch «n Hoveovtrr. ri 18. Icrsche r.et-
ter: P. Hoogeveen. Plein 3U. kwast;
J. A. Kwant-??. Kleine Hoislwe» 3,
doode Postduif - J. Drupsteen. Colio.--
mansiraat I, fcindcrscliaaBcit, AL
Snialleganwer. Raamgracht 31, huis
sleutel firma Brinkman, Anevaiig,
25, kinderspeelgoed F. Five, Reitz-
strn.nl 111. Schoten, lederen taschje;
J. W. Kaesten, Kom*?bandslaan 4z, le
deren tasch je
VAAN DELWEDSTRIJD.
Men schrijft 0113
De verschillend© nriizen voor den
vaandelwedstrijd door L©?? Plaats
voor Allen No. 64. der I.O.G.T. al
hier in den Stadsschouwburg 00 8 De
cember a.s. uitgeschreven, ziin thans
tentoongesteld in den kunsthandel van
den heer F. TL Smit. Groote Hout
straat 69, a'hïer.
Het is reeds gemeld dat, dez© wéd-
striid is uitff«v-kreven ter -"■'r"*enheïd
van de onthulliu" van het door den
sierkunstenaar Piet van Gelder, ont
worpen en vervsardiv'e vaandel.
Het bitig saldo va.n dezen avond
wordt geschonken aan de hongeren
den in B ti~.la.nd.
Voor deelneming aan den wedstrijd
bestaat nog gelegenheid.
CHRIST. HIST. UNIE. Door de af-
dee.n:-g Haai,eio van de Cliristenjk-Hiato-
nsche lime was gisieiavonJ in net ge
bouw van den iiolesianlenbund ecu»
openbare vergadering be.egd, waar l'ruf.
L/r. J. H. bloieiuii&er de Bru.ne, van
UlrouUt, sprak over „I'riiucipice.e Po.i-
riek". De zaal was slechts matigjes bezet,
de lieer Denos de bijeetutoiiist met
hartelijk welkom opende en «enige
n uit brie ze IX voorlas, hu gemeen
schappelijk gebed wees de voorzuter er
op, dat het volgend jaar de 'Iwoede Ka
mer zal gekozen worden door niaiu.eii ea
vrouwen. Voor deze verkiezing is veor-
llohting Dood-ig. Niet olie wapenen, die
bij deu stembusstrijd gehanteerd zunen
worden, zullen van «del metaal wezea.
Dat do wapenen van de C. H. U. van net
edelte nietaas mogen zijn, Jioop.e t'a
voorzitter. De Christe.ijke ,-tealcn mogen
niet versagen. In woorden en duden moe
ien de leden van de C. H. W. toonen, de
geest en liefde van Uhnstus te bezitten.
Thans was het." woord aan Dr. Slotema-
ker de Bruine, die begon met het begrip
i'rincipieele Politiek nader te omschrijven.
„Hoe moeten de kiezers en k.ezeressen
zich in den komenden stembusstrijd orga-
niseeren? Voors:ondeis moet men zijn an
prineipieele politiek. Bij liet uia,an.seeren
moet men zich dus laten leiden door een
grondbeginsel, niet door een reeks van
praktische vraagstukken van dan dag.
Door het politieke leven mout een twee-
conheid Joopen, links en ree hls, zooal» m
Amerika, waar twee partijen, Democraten
en Republikeinen bestaan, die historisch
gegroeid zijn. Conservatief en vooruitstre
vend zijn twee andere beginselen.
Ten derde kan men de scheidingslijn
nekken in verband met godsdienstige
overtuiging) zoo' wil spreker hem trek
ken. Er moeten twee partijen zijn, ;;een'
vijf en twintig. Toewijding in de politiek
moet er zijn en kan alleen ontstaan door
huldiging van «en groot beginsel. Hei
politieke leven moet, nu algemeen kies
recht bestaat, zijn iels grooTs en verhe
vens. Al het werk in do poliiek moet zijn
als een werk voor de komst van het Ko
ninkrijk Gods. Wie zoo de j»ö.i:iek niet
kan beschouwen, heeft toch «cu gruot ide-
aa i nuodig. Kleinigheden nioceu onze
stem niet bepaien... Niet ieder vertegen
woordiger stemt steeds aoouls zijn k.^zcr
.1.., ''■-« daar echter op, dan
'iide. Ziet r
is alle grootheid en de politiek aiwezig.
Ala er klacht en sp:r,t cz! rijn -n het po-
hrteke leven, moet er een groot beginsel
zijn, meende deze week het Orgaan ua
don Vrijheidsbond En zoo is het. De
scheidingslijn kan echter niet zijn vooruit-
strevend-couservatief, omdat van beide
woorden de beteekenis vervangt eu deze
woorden als scheldwoord beginnen to Jie-
neti. Ala bewijs uióge 'diénen, dat in do
Tweede Katner gebleken is, dat vootuit-
strovenden waren tegen het vooru .stre
vend begrip „referendum". Conservatie
ven en vooruit streven de.11 willen beiden
vooruii, maar verschillen in snelheid.
Welke snelheid dient als grenspnu', is riiet
aan le wijzen. De invoering van de 6oeta-
litio heeft vele vooruitstrevende achter
waarts doen gaan, door do éivaring wij
zer geworden, 'l'oeh is wel iets redelijks m
do scheidingslijn conservatief-voorn.tsire-
vend. De conservatieven 'hechten aan de
historie, doch zien le weinig naar <10
toekomst, de vooruit3trcvenden vervallen
in de tegengestelden fout.
De religieus© antithese in de lijn van do
historie, is volgens spreker de eenig juis
te liasis voor bet politieke leven. De his
torie van ons volk is gelijktijdig begonnen
met den godsdienst van ons volk. In het
jaar 1563 begon de tachtigjarige oorlog en
in dat jaar had ook de vestiging vau da
Gereformeerde kerk plaats. Daaruit meet
juist im Nederland do religieuze antithese,
met het oog oj> de Historie, gehuldigd wor
den. Niets wekt ook zoo de hartstocht hij
de grondwetswijziging van dit jaar als de
artikelen over den godsdienst. Dit is geeu
wonder; onze historie is ousche-dlvaar «er-
bonden met ons kerkelijk bestaan. Gods
dienst is voor den hemel, poht-ck voor da
narde, is een grenzeloos oppervlakkige -e-
genwerping. Toch gaf spre.-ter toe, dut een
'eisilieioo
OORSPRONKELIJKE, DEiECTRV E-
ROMAN
door WLLlriAM HOLT.
62)
_„lk zou wel willen weten", zei Nib-
blington lot zijn vriend, „wat dien onbe-
kenue tocli bewogen kan licöSjen tot zijn
eigenaardig handel wijze. Gisteren spreekt
•hu ai liet meisje hier weer te ontmoeten
en denzeliden avond verdwijnt hij en
zeker zal hij hier niet terugkeeren".
„Hij wist missehieii gisterenmiddag
nog niet. dat hij de vlucht zon nemen".
„Och kom. de kerel had toch geen
enkele reden om te veronderstellen, dat
zijn misdaad ontdekt worden zou. Ge
moet niet vergeten, dat hij al gevlucht
was vóór die misdaad door u en Turner
werd ontdekt".
..Dat is waar. Hij is gevlucht. Maar
kan dat niet geweest zijn juist omdat
hij een ontmoeting tusschen de beide da
mes wilde voorkomen".
„Hm, ik weet het niet, liet is mij ailes
zoo duister".
„Nou mij ook", riep Nibblington. ,,'t Is
ook dwaasheid 0111 almaar redeneeringen
te honden. Hopen we maar, dat we hier
niet tevergeefs staan en ook werkelijk
het meisje ontmoeten."
Ze zouden er dien middag niet ver-
geeis staan, want een hali uur later za
gen zij een jonge dame op de fiets
naderen.
De Journel keek scherp toe en toen
zij dichterbij kwam. riep bij uit:
„Ja, waarachtig zij is het. Zij is het
meisje, dat ik indertijd uit de handen
van die schurken heb gered".
„Welnu", zei Nibblington, „laat zij ons
dan niet ontsnappen".
Toen zij vlakbij gekomen was. trad de
Tournel op haar toe.
Zij sprang vlug van haar rijwiel af.
„Mejuffrouw", zei de Tournel, „een
oogenblik. U wilt u naar „Veldzicht" be
geven, maar eerst moet ik eenige woor
den met u spreken. Herkent u mijV"
Zij zag hem met een lieven glimlach
aan.
-„Ja, ik herken 11, graaf de Tournel. E11
ik dank u voor hetgeen 11 voor mij ge
daan hebt. Ik begrijp dat deze ontmoe
ting niet toevallig is. hoewel ik allerminst
11 hier verwachtte. E11 dat is uw vriend
baron de Linar?"
„Pardon, lord Nibblington", stelde de
Tournel voor.
„O. lord Nibblington", zei zij.
„Wij zien met vreugde, dat u geiieel
hersteld zijl".
„Geheel hersteld, inderdaad en geheel
buiten gevaar".
„En 11 wilt nu uw zuster gaan be
zoeken?"
„Waarom vraagt u dat? Weet 11 dat
zij i.ier is? Mijnheer de Tournel u is
immers niet haar vijand?"
„Mijn vrienuen en ik, wij wagen alles
om uw zuster te redden".
„Ik geloof 11". zei zij eenvoudig, „maar
zeg mu nu wat liadt u mij mee te dee-
len?"
„Uw zuster is niet meer daar".
„Wat, zij is er niet? En 11 zei zoo-
even
„/-ij was gisteren hier".
„Dus toch", mompelde het meisje.
„Ja. zij was hier en is gisteravond laat
weer vertrokken".
„Maar dan ben ik bedrogen. Ik dacht,
dat zij gisteravond hier aankomen
moest".
„U is inderdaad misleid. Luister, wij
weten, dat u gisteren hier met een heer
gesproken hebt. Heeft hij u gezegd, dat
uw zuster hier vandaag zijn zou?"
„Ja".
„Dan heeft hij willen verhinderen, dat
gij beiden elkaar zoudt ontmoeten, want
gisteren was zij op „Veldzicht", doch nu
niet meer".
„Waarheen is zij dan vertrokken?"
„Naar Orleans'.
„Met den man, dien ik gisteren
sprak?"
„Ja met hein".
„En wie is er thans nog?"
„Niemand".
„Maar
,,0, ik weet wat ge vragen wilt. Er
was daar nog ecu vrouw. Zij is dood".
„Dood", riep het meisje ontsteld, „neen
dat is onmogelijk, dat kan niet zijn".
„Zij is gisterenavond dood gevonden".
„Door wie?"
„Door mu en nog iemand".
„O", jammerde het meisje, „weer een
misüaad van tiie ellendelingen".
Het trof de Tournel, dat zij geen
oogenblik veronderstelde dat het slacht-
ouer een natuurlijken dood gestorven
kon zijn of misschien door een ongeval
om liet leven gekomen was.
„Ja", zei hij. „de politie heeft reden te
veronderstellen dat-zij vermoord is. Er
is een bevel van inhechtenisneming uit
gevaardigd tegen den man, die van de
misdaad wordt verdacht. En ik mag het 11
niet verzwijgen, ook tegen uw zuster,
signora Chi,trina".
Even ontstelde zij, Toen antwoordde
zij rustig:
„Ja, ik begrijp het. men kan niet an
ders meeiien. dan dat zij medeplichtig
moet zijn".
„Maar wij zijn overtuigd van iiet te
gendeel". riep de Tournel.
Ook Nibblington verzekerde, dat hij
haar zuster tot medeplichtigheid aan een
dergelijke afschuwelijke daad niet in
staat achtte.
„Ik geloof u", zei zij, „maar anderen
moeten dat wel meenen".
„Daarom dient alles gedaan te worden
om haar aan de macht der Broeders te
onttrekken", zei de Tournel. „E11 gij
weet, dat dit liet doel is van ons werk E11
mi zouden wij u willen vragen: helpt ons
daarbij."
„Wat zou de hulp van een zwak
meisje als ik, u daarbij kunnen helpen",
zei zij.
„O riep de Tournel levendig, „11 moet
mij wel begrijpen. Wij tasten omtrent
veel dingen nog volkomen in iiet duister.
Er is veel wat ons nog absoluut onver
klaarbaar voorkomt. Ik heb uw zuster,
oie ik weer te Parijs ontmoette, verzocht
mij te vertrouwen en alle inlichtingen te
geven. Zij weigerde, ik neem gaarne aan,
dnt zij daarvoor haar goede redenen ge
had moet heoben. Maar waarom zoudt
gij ons niet helpen?"
„Ik weet niet alles".
„Gij weet niet alles, goed, maar gij
zouut ons toch omtrent veel kunnen in
lichten, Neem ons toch in vertrouwen, gij
zult toch overtuigd zijn, dat wij van dat
vertrouwen geen misbruik zullen maken,
dat wJj slechts werken willen in het be
lang van uw zuster en u",
„Ik mag niet alles zeggen, er zijn din
gen. die ik weet. doch waarvan ik niet
spreken mag. U moet begrijpen, dat waar
miiu oudere zuster niet spreken wil, ook
mij den mond gesloten is".
„Maar dat is niet hetzelfde", zei Nib
blington nu. „Uw zuster kan zich ver
plicht achten te zwijgen, omdat zü di
Cava wil sparen. Wij weten ook in welke
betrekking zij lot hem staat. Maar hij is
desniettemin een vreeselijke misdadiger
en gij kunt de reden niet hebben, die
zij heeft 0111 te zwijgen cn te dulden.
Daarom mejuffrouw moet gij spreken".
„Ik kan het niet, ik mag liet 1.1.1, ge-
looi mij toch".
„Maar u zult er uw zuster niet door
in ongelegenheid brengen, ja het is wel
licht üe eenige manier om haar te red
den".
„Hoe meent gij?"
„Ik zal liet u eerlijk vertellen. Zij zijn
gisteravond gevlucht, doch die vlucht is
niet onbemerkt geschied. Een detective
zit hen vlak op de hielen. Hij bewaakte
het landhuis cn heeit op de een of an
dere manier kans gezien met hen mee
te komen. Zij zijn thans in Orleans,
hun verblijfplaats daar moet bekend
zijn. En de man, die het bevel tot
verdere inhechtenisneming in zijn
7.rik heeft, is daar ook heen. Ais u
niet nadere inlichtingen geeft, the
uw zuster ontlasten, wordt zij onver
mijdelijk gelijk, met don man die haar
vergezelt, gevangen genomen."
„Ja. Het zijn met aheen de Linar,
Nibblington en ik, die dc zaak in on-
dej-zoek hebben, er bemoeit zich een
zoor schrandere detective mee."
Turnur?" vroeg zii.
Do Tournel en NiMi.ington zagen bei
den zeer verbaasd op.
„Wat," riep tl© eerste, „u keilt
dien Irian'?"
{Wordt vervolgd).
