SSs Jaargang Mo. 11814
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DONDERDAG J6 DECEMBER 5921
A.BOIVNEJV1ENTE1V per 8 maanden i Voor Haarlem en de dorpen ln den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeenLa) f3.571/»- Franco per post door Nederland f3.87'/a. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.577»; franco per post f0.65. Post Giro 3S810.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Dlrootour-Kooldrodacteur J. C. PEEREBOOW!, Telefoon 3082
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden,
ADVERTENTIENVan 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per reeel Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60'cts,
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contantbuiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie on Administratie: Groote Houtstraat 93. Teleloonnrs. Redaotie 600 en Administratie 724
Beverwijk enz. DRIEHUIZERKERKWEG 2, VELSEN, TELEFOON 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Agenda
Heden
JXMDHRDAG 15 DECEMBER-
Stadssdhouwburg, Wilsonsplein
ÜVansche Opera..MifiTion" 8 uur.
Schouwburg J-answegEnsemble
Solser en Hesse „Hittepetit", 8 uur.
Gemeentelijke ooncertzaal, Haar-
lemtecho Orkestvereniging, Leden-
ooncert, 8 uur.
„De Centrale", Spaa-rm-e 94, Verga
dering Bond in de Kleedingindustrle,
8 uur
Oud-Holland, Verwulft: Strijkorkest,
VRIJDAG 16 DECEMBER.
Schouwburg Jansweg
Solser en Hesee „Hittepetit", 8 uur.
Gemeentelijke Concentoaal:
concert Haarlemst-he Baclivereemi-
eing. 8 uur.
Ba-ongiebouw, Liefdadtgheidsavond,
ten bate vtun Ruiseische kinderen, 7.30
uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest
Luxor-theater, Groote Houtstraat
139, bioscoop- en variétévooretellinj
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur,
Soala-theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg,
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Een lager Atas-tarlef ooi to Haarlem gevraagd!
(B. en W. van Amsterdam trachten
een lager taxi-tarief to krijgen).
Als 't regent, hagelt, stormt of sneeuwt hou 'k van een atax-rifcje,
Je bent dan veilig onder dak en daarbij, nauwlijks zit je
Of de chauffeur die remt alweerje bent al aangekomen
En hebt van kou of nattigheid volstrekt niet meer te schromen.
Maar de atax heeft een groot bezwaar, ze doet 't niet voor een prijsje
En rekent een heel hoog bedrag voor een onnoozel reisje.
TerwijF do tram maar stuivers vraagt voor brengen en voor halen,
Moet je don vriendlijken chauffeur met guldens gaan betalen.
Veel omzet, met een kleine winst, zeg A. R. M. dat weet je,
Geeft voordeel doe je 't andersom, dan win je maar een beetje.
Dus Maatschappij, maak het goedkoop, dan kan de beurs het lijen
En blijven we in uw ataxen van vroeg tot laat aan 't rijen.
TOM DE RIJMER.
OM ONS HEEN
No. 2977
Nabetrachting van den Gemeenteraad
Een geschenk Wat er aizoo galil kost Complimenten voor
«Billen 1,8 gemeaaièvlscti zwemt wög Onze Commissies
Gam ondsrssiihisl lusscbeu gemeente en rp na dag der
begrooting Onze gemcentereiaiging.
Woensdagmiddag had do Raad aan
nauwelijks twee uur genoeg, om twin
tig punten van weinig bate&kenis af
te doen. De erven van wijlen den
keer J'. C. Joekes verdienen dank (en
hebben dien ook ontvangen) voor het
schilderij van wijlen J. Scho'ten,
dat zij aan de gemeente hebben ca
deau gedaan, met de bedoeling, dat
aet op 't Raadhuis zal komen te han
gen, omdat het de hal van datzelfde
Raadhuis voorstelt. Sommige jnen-
schen meenen, dat je een eigen por
tret niet in je eigen kamer hangen
moet „waarom origineel en kopie
naast elkaar?" vragen ze, weer ande
ren zijn van oordeel dat het juist 't
ware is, wanneer de kopie de dage-
lijksche verge'iikimg met het oorspron
kelijke verdragen kan hoe dit ook
zij. Scholten was een beschaafd, vaak
eenigszins zwierig en toch zeer
oonscientieus schilder, zoodat het ge
schenk moet worden gewaardeerd.
Dok al wegens de zeldzaamheid van
aet geval. De gemeente geeft, ook
reen aanleiding tot mildheid daar zij
zelf altijd maar neemt en zelden
schenkt.
Behalve schulden, die schenkt zij
ons in menigte. Onder de twintig
punten zijn er acht, die rechtstreeks
betrekkin» hebben op gel<l uitgeven
punt 2 waarborg voor aflossing van
hypotheek. punt 6 golden voor den
keuringsdienst., punt 7 proces tegen
het vorrekenkant-oor voor brandstof
fen (goed geld uitgezonden om kwaad
geld op te halen) punt 8 uiübrciding
van dien sok ooiartsandïenot (uitge
steld wegens ongesteldheid van de
voorstelster, mevrouw Maarschall
Komin), punt 10 aanschaffing van
leermiddelen voor het lager onderwijs,
punt 11, verordening voor de buiten
gewone school, punt 15 A. het bou
wen van noodwoningen.
Ik zeg niet dat het allemaal onnoo-
dïg is of vermeden kon worden, maar
dat bet allemaal uitgaven zijn. En
don was het Woensdag nog een goed-
koopo middag. Soms, een heel enke
len koer, valt een uitgaaf mee. In
Juli werd namelijk besloten tot stich
ting van 26 noodwoningen, maar do
minister vond den 'bouwprijs van
f 3850 pe.r stuk veel te hoog en liet
weten, dat hij meer dan f 1800 of
f 2000 niet verantwoord achtte. B. cn
W. brachten toen de kosten van de
vorming van bouwterrein ten laste
van het gemeentelijk grondbedrijf en
konden de woningen goedkooper ge
bouwd krijgen, daar de bouwmateria
len in prijs gedaald waren.
Merkwaardig is het, dat deze heele
zaak het gevolg is geweest van een
courantenbericht.je. dat in Den Haag
werd opgemerkt. De gemeente Haar
lem heeft zoodoende f 26.980 be-
Bpaard. En tocli had niemand een
goed woord voor den minister over!
De heer Peper, die denkt don com-
munistischen heilstaat (onbeilsfcvat) te
kunnen dienen door alles .in deze
maatschappij af te keuren, sprak zelfs
smalend van een bouwerij zoo solide
„als wij die in Haarlem kennen",
maar werd op zijn plaats gezel door
wethouder S'.ingenberg, dio een lof
felijk testimonium voor den Haarlem-
schen woningbouw uit Den Haag
meebracht. Zooiels stemt altijd plezie
rig, althans wanneer je den lof niet
moet betalen, want of de minister in
de kosten zal bijdragen is nog altijd
onzeker. Laat niet, ik meen Molière,
in een van zijn blijspelen de rijke
schoonvader tot zijn vertrouweling
zeggen
Cléonte komt om gold hij krijgt
van mij geen cent....
Maar om zijn hoofsche draolit geef
'k hém een compliment.
De achtste post op de agenda die
geld koet, is No. 2 en meteen de
ergBte, machtiging tot kaageidieening
maar nooit meer dan zeven millioen
tegelijk. Hoe zouden w ij zijn, wan
neer we oen soort van blanco crediet
hadden op rekening van belastingbe
talers
Met ingang van 1 Januari wordt do
gemeentelijke vischvoorziening ge
staakt on een klein gaatje, waardoor
gemeentegeld wegliep, gesloten. Hat
is een teleurstelling. Goedkoope visoh
a's voiksvoedsel was een gezond denk
beeld, maar de belanghebbenden zijn
er, naar het schijnt, niet van gediend
'geweest. De Nederlander is geen
viscbeter en wil het, zooals wij nu
zien, ook niet worden. Laat- ons -lat
nu maar erkennen cn niet, zooals de
heer Koppen deed, een andere reden
zoeken in een omstandigheid van geen
belang, namelijk dat een van de
vrouwen, dae in zoo'n vischlmisje
stond, er 's morgens wel haar huis
houding deed. Enfin, de zaak moest
eon redelijk slot hebben. zooals iedere
behoorlijke visoh een staart en die be
stond dan in eon gedachten wissel mg
tusschen den voorzitter en don heer
Koppen over de keuring van de viech.
De keurmeesters doen, zei de burge
meester, daarvoor wat ze kunnen en
zuilen met 1 Januari, als de keurings
dienst wordt uitgebreid, nog wel meer
kunnen a oen.
Daarna kracht dezelfde spreker hul
de aan de commissie van rapport voor
haar werk. Er klonk applaus en te
recht, daar iedereen die werkt in het
belang van zijn meóemenschen dank
verdient. Alleen had men de commis
sie de moeite niet behoeven aan te
doen. Van te voren wist iedereen, dat
zij tot geen andere conclusie komen
kon. Hot is met die Raadscommissies
vreemd gesteld De vaste oommissies
k'agen er herhaaldelijk over, dot hun
adviezen niet op prijs gesteld, tenmin
ste niet gevraagd worden, daartegen
over worden er tijdelijke commissies
aangesteld van twijfelachti- nut.
Waarom is bijvoorbeeld nu een com
missie ingesteld, dae rapport zal uit
brengen over liet ontwerp tot grens
regeling terwijl de. daarvoor aangewe
zen commissie, het college van B. en
W., ook een advies zal geven? Is liet
de bedoeling, dat de twee commissies
samenwerken Aan de benoeming
van wethouder Slingenlberg, trail
d'union tusschen R en W. en de com
missie, zou men 't. wel zeggen. Maar
dan loopt dus de Commissie aan het
handje van den gxooten broer! Of za1
er geen veithand zijn en krijgt men
dus het gevaar van een gunstig advies
van de eene en een ongunstig advies
van de andere commissie? En dan
komt de derde commissie nog, die van
de 25 ingezetenen uit de burgerij,
welke de wet voor die bijzondere gele
genheid heeft ingesteld. Wat al advie
zen Laat ons hopen, dat zij een wei
nig in dezelfde richting gaan, andera
weet de Tweede Kamer die toch al
verwonderd naar dit slechte ontwerp
zal staan te kijken, er heelemaa! geen
raad mee.
Op een oogeHblik bonsde een bal
tegen een ruit. Er speelden kinderen
op het Prinsenhof. We schrikten
niet, daar zijn we te heldhaftig voor,
maar keken toch onwillekeurig naar
den voorzitter en toeD tersluiks „naar
de publiek© tribune", of daar mis
schien een steenengooier zat. Eén blik
was voldoende, om ons de meest abso
lute gerustheid te versohaffen. Er za
ten vijf mannen en een jongen. De
'aatstc was verbonden aan de pers en
als zoodanig ongevaarlijk, van de vijf
mannen dutten er vier. Hier zou geetn
photo- of andere graaf de rust versto
ren. Maar toen die gedachten een
maal bij mij opgewekt waren, trof het
mij toch, dat er in de laatste maanden
zoo verbazend weinig belangstelling
voor de publieke tribjine meer be
staat. Is dat eeoi zaak van gebrek aan
tijd of van ontbrekende belang
stelling? Of wel, o nuchterste aller
oplossingen, kunnen de Haarlemsche
kiezers den weg naai- de Raadszaal
niet vinden, nu de toegang aan den
kant van het Prinsenhof gesloten is?
l>e heer Van Lienit behaalde een
aardig succesje, toen B. en W, zijn
denkbeeld om salarissen voor het bui
tengewoon onderwijs met een klein
bedrag te verhoogen overnamen. Zijn
overweging dat daardoor ook nog een
hoogare uitkeeriug van hel Rijk ver
kregen werd, zoodat de kosten van die
salarissenvenbetering eon winst voor
de gemeentekas van f 1200 zou opleve-
ron, niet juist was. Wethouder Bruch
toonde dat aan en maakte daarbij een
paar grappige vergelijkingen, die den
Raad aan het lachen brachten. Mag
ik daarbij nog even een ander bezwaar
te berde brengen 1 Er is een voortdu
rende strijd tuasohen d'e gemeenten en
het Rijk over de vraag, wie het eene
of andere betalen moet. Vernuftige
koppen scherpen hun hersens op de
kunst ,om de uitgaven te laten beta
len door de andere partij. Waarom
toch 1 In het eene geval betalen wij
on ln liet andere geval betalen wij
ook. Zeker, de gemeentelijke uitgaven
betalen wij Haarlemmers samen en in
de Rijksuit"uveu 'betalen wij bijvoor
beeld o. a ook voor de Assenaren me©.
Maar daar staat tegenover, dat als
ide Raad van Assen door buitengewo
ne slimheid een deel van zijn kosten
aan het Rijk heeft opgedoft, wij,
Haarlemmers daarin ook onze portie
moeten bijdragen.
Daarom is het onderscheid tusschen
Rijks-uitgaven en gemeenteuitgaven
grootendeels maar schijn. Het moet
allee en alles komen uit onze Neder-
landsohe zakken.
De burgemeester wou de behande
ling van de begrooting laten beginnen
op Woensdag 21 dezer, maar verschil
lende sprekers in den Raad, do hoe
ren Reinalda en Wolzak vonden dat
te vroeg. Vandaag (Donderdag) of
Vrijdag verschijnen de verslagen van
de afdeelimgen, zoodat er dan maar
een dag of wat overschieten voor bo-
studeering. Onder deze critiek nam de
burgemeester zijn aankondiging terug
en bepaalde den aanvang van de be
handeling op den 28sten. Als 't. wa.t
meeloopt komen we nog in het oude
jaar met de zaak gereed.
Buiten, in de Groote Houtstraat,
maakte liet publiek beonen om den
auto-sproeiwagen te ontvluchten, die
komende van de Groote Marktden
An.egang insloeg en daar vooi-tgLng,
links en rechts op geduchte wijze uit
te stralen.
Is dlat wel practiseh, precies op het
wandel- en winkel uur? En zijn de ge
meentelijke voertuigen verheven bo
ven cle verkeersregeling
Volledigheidshalve zij vermeld, dat
er een vuilniskar achteraan kwam.
Eon ie geen. Twee ie gezellig.
J. C. P.
Stadsnieuws
HAARLEMSCHE JEUCDKERK.
Me®, schrijft ons:
De Haarlemsche Jeugdkerk mag
ziek, naar men ons mededeelt, in
groote belangstelling verheugen. Bij
eiken dienst is de Waalsohe kerk ge
heel bezet. De commissie van uitvoe
ring ziet om naar middelen om 'het
aantal plaatsen te vermeerderen, aan
gezien bij den vorigen dienst op Zon
dag 1.1. een 40-tal belangstel lenden
geen plaatsen meer kon krijgen, wal
natuurlijk zoo mogelijk in de tot
komst vermeden dient te worden. Om
en ander te bewerkstelligen,
meent de commissie een tweetal maat
regelen te moetein nemen, waaraan
wij gaarne in dit blad bekendheid
willen geven.
In de eerste plaats moet er nog eens
et nadruk op gewezen worden, dat
deze Jeugdkerk bedoeld is voor den
leeftijd vain J4 tol 18 jaar, zoodat de
jongens en meisjes, d,ie dian leeftijd
nog niet bereikt hebben, in dezen
dienst danii ook niet verwacht worden,
terwijl zij, die ouder dan 18 jaar zijn.
verwacht kunnen worden de verschil
lende kerken voor volwassenen te be
zoeken; andere nemen zij plaatsen in
beslag van hen, voor wie de jeugdkerk
speciaal is ingericht. De commissie
doet dus in dit opzicht ©en dringend
beroep op de goede gezindheid der
betrokkenen.
In de tweede plaats moet de com
missie de bepaling maken, dat men in
het vervolg alleen bij hooge uitzon
dering per fiets kan komen; d. \v. z.
dat alleen zij, die verat wonen (Bloe-
mendaal, Aerdenhout) hu nfiets in de
kerk mogen meebrengen. Op deze wij
ze toch wint de commissie belangrijke
plaatsruimte, waardoor stoelen gezet
kunnen worden op de plaatsen, die
anders door fietsen worden ingeno
men. Zoo toch kan er voor 50 a 60
belangstellenden plaats wonden inge
ruimd. Er zij nog even aan herin
nerd, dat de eerst volgend© dienst op
den eersten Kerstdag zal gehouden
worden.
VERVOLGINC INZAKE HET
HANDELSREGISTER.
Naar men ons meldt heeft de Com
missie voor het Handelsregister gebied
Haarlem en Omstreken, overleg ge
pleegd met de ambtenaren van liet
O. M. Dit heeft besloten om aan de per
sonen, die nailatig bljjven aan hun ver
plichting tot inschrijving in het Han
delsregister te voldoen, door de politie
formulieren ter invulling uit te reiken
en legen hen, die niet tot insohrijving
overgaan, preces-verbaal te doen op
maken.-
BACH-CONCERT. Door een .ver
gissing staat in de Agenda in ons vo
rig nummer, dat er heden, Donderdag
avond, in de gemeentelijke concertzaal
het Feestooncert der Haarlemsche
BachyeieeuLgixig zou plaats hebben.
Dit concert heeft evenwel Vrijdagavond
plaats. Heden, Donderdagavond, heeft
er een concert van de Haarlemsche Or
kestvereniging plaats.
SYNAGOGEDIENSTEN,
NED.-ISR. GEMEENTE.
Sabbath
Vrijdaeavonddienet bii den Ingang
te 3 1/2 uur.
Middagdienst te 1 uur.
Avonddienst te 4.37 uux.
Werkdagen,
Ochtendienstön Zondag te 7 1/2
uur. Anders te 7 uur.
Avonddiensten te 8 uur.
Tadmoed Torah
s' Avonds te 7 1/2 uur- Zondagavond
te 7 uur.
Op Stbbath van 121 uur.
De Oohlend- en Avonddiensten op
de Werkdagen en Talmoed 'Rornii
worden in het Gemeen tegebouw ge
houden.
DE EéNMANSWAGEN
De proef met den éénmanswageu op
do lijn Station-Verspronckweg-Ovet-
veen voldoet goed.
Het ligt in 't plan( den éénmanswa-
gen ook te doen rijden op de Cein
tuurbaan, namelijk in de stille uren.
EEN GEVAARLIJK SPELLETJE.
Woensdagaivaid ongeveer G uux tui
melde een jongen die aan een binnen
komende tram E. S. M. van Amster
dam hing, op liet Houtplein zoodanig,
dat zijn beide klompen braken en ln,
op dan koop toe nog een bloedende
wond aan zijn hoofd bekwaim.
OVERREDEN. Woensdag waren
een paar leedlingen vam de Christe
lijke school op de Bakenessergracht
aan het spelen. Juist toen ©en paard
en vier-wieiige wagen voorbij kwam,
gaf één der kindexen den 9-jarigen
Gerrit Rietman een duw, zoodat deze
onder den wagen kwam te vallen en
een wiel over het linker beneden been
kreeg. Een eenvoudige beenfract-uur
was hot noodlottige gevolg van dit
spelevaren. In de oning van den hoor
Dijker werd de jongen binnengedra
gen, totdat de brancard van Mathot
hem naar het St, Elizabeth Gasthuis
bracht. Den wagenbestuurder trof
geen schuld.
STUCADOORSWERK. Aan de
firma H. E. W. Röbkeu, te Haarlem, is
opgedragen het stucadoorswerk in het
nieuwe kantoorgebouw voor de N.V.
Internationale Tabakshandel Maat
schappij te Amsterdam.
HAARL, IJZERGIETERIJ, Naar
wij vernemen is de kwestie van de
loonsverlaging van io aan de Haar
lemsche Ijzergieterij thans iin behande
ling bij de samenwerkende organisa
ties. Nadere inlichtingen konden ons
nog niet gegeven worden.
CROEN VAN PRINSTERER-
SCHOOL.
Van den heer G. II. Watnellnk,
hoofd der Christelijke school te Steen-
wijk, die tot hoofd der Groen van
Prinsteror-sohool is benoemd, is lie
den bericht ontvangen, dat hij deze
benoeming heeft aangenomen.
üii ög tiiiiutreken
SCHOTEN.
DE VRIJZINNIG-DEMOCRATISCHE
BOND.
Woensdagvond hield de aid. Scho
ten van den Vrijz.-Dem. Bond in café
Slot ©en openbare vergadering, waar
in als sprekers optraden Mevr. Van.
Itiüliomain Emi/den, voorzitster van
de afd. Leiden cn voorloopig candi
date voor die Tweode Kamer met het
onderwerp. „Vrouwen, waarom vrij-
zinwig-democraat?" en Mr. M. Slin-
genbeng. lid der Eerste Kamer en wet
houder van Haarlem, met het onder-
werp„Regeeringsbeloid".
Dc zaal was flink bezet. De verga
dering Blond onder leiding van den
heer H. van Leeuwen, voorzitter der
afd. Schoten, die in zijn openings
woord mededeelde dat in Januari en
Feiwuari ipog vergaderingen üullon
gehouden worden om de beginselen
der Vrijzinnig-Democratische partij
ook in Schoten zooveel mogelijk be
kend ie maken.
Mevr. Van 1 tall ie begon met haar
voldoening uit te spreken over het
feit, dat ook eenige vrouwen ouder
de aanwezigen waren. Daarna beant
woordde spr. de vraag: „Wat is po
litiek.'" Niets anders dan de weerspie
geling van het denken en voelen, van
de staatsburgers. Dit is zoo waar,
dat, wanneer een politieke partij is
opgericht om Uieino belangetjes of
verouderde denkbeelden te dienen, zij
kwijnen en ton slotte verdwijnen zal.
Ken politieke partij is dus een levend
ding cn daarin, zeride spr. behooren
de trouwen thuis. Zij toch hebben het
recht, mede te werken aan liet makeai
van de wetten, waaronder allen moe
ten leven. A wilden de -vrouwen zich
afzijdig houden van de politiek, dan
zouden toch de levensomstandigheden
haai- dwingen, naar die politiek toe te
komen. Zij m o-eten wel widen me
dewerken aan verbetering der huwe
lijkswetten, de wet op het getuigen-
sclmp en zoo veel meer.
Nu zijn er, die etin aparte vrouw^n-
prn-tij willen erichten, maar op dat
standpunt staan d© Vnjz.-Democraten
niet. De vrouwen moeten in één or
ganisatie met de mannen in goede
uarmonie samenwerken, al zullen zij
dan iu. die organisatie haar eigen
leven leven.
Bij welke partij zullen de vrouwen
zich moeten aiuisluiten? vroeg spr-
Naai haar inzicht bij den V.-D. Bond.
Om vei-eclullende redenen). Die Bond
toch heeft steeds voor het Vrouwen-
ktesiifcclH gewerkt in het verleden en
in het lu-uen heeft hij getoond een
offer te kunnen brengen, want hij
heeft de tweede plaats op de lijst
opengehouden voor een wouw, waar
door liet mogelijk zou zijn, dat een
zittend hamei lid van de partij zou
komen te vallen. Voor de toekomst is
het te verwachten dat de partij de
zelfde lijn zal bLijivan volgen.
Daarna kwam spr. op u© rechteed e
partijen, die, zeide zij niet rijp zijn
voor het algemeen vrouwenkiesrecht
on dit toonen, door xeactionnair te-
gen de vrouw op te treden en den
urbuid door gehuwde wouwen tegen
te werken. In die partijen kunnen de
vrouwen d.us gieeri vertrouwen) dub
ben, die partijen hebben zich slechte
voor het Vrouw eiiikiesreeht en voor
don ochturigMi Hrbeioedag verklaard
uit angst voor revolutie.
De S. D. A. P. ts altijd bang, dat
de iK'langen van de pui-tij zullan ge
schaad worden, ook bij de liberalen
bestaat dis angst. Niet aldus bij de
Vnjz.-Democraten, d i e geloovem dat
hun Jieghiseten sterk genoeg zijn, om
de menseden naar hun partij toe te
trekken.
Spr. noemde vervolgens enkele
vraagstukken, di© oppervlakkig ge
zien alleen de vrouwen, maar nauw
keuriger beschouwd toch ook d© man
nen aangaan: moedersoliapsverzek-
ring, steun aan ongehuwd© moeder?,
het tegengaan van arbeid door ge
huwd© ©n ongehuwd© vrouwen en om
gekeerd alcoholisme en oorlog.
De V.-D. Bond wil gelijke kans op
harmonische ontwikkeling voor man
öu vrouiw en aanvaardt en waardeert
de waard© van den godsdienst, maar
wil n,iets van dogma's weten. Uit de
Grondwet moet vervallen die verplich
ting voor het land er een leger en
vloot op ntt, tc houden. Een voorstel
daartoe in do Tweed© Kamer is juist
verworpen, ook met medewerking van
dc-n Vrijheidsbond, welks voorzitter,
Mjr, iDresPC-lhuys, nog al vtoorzitter
van den Anti-Oorlogsraad was!
Voorts slaat de Bond voor: mede-
zeggingschap van de werknemers in
de" bedrijven en arbitrage in urbeids-
ge6cliilien, verstandige Armenzorg en
onderwijs, dat voor allen -vrij is cn
voor allen open staat, ook. voor de
begaafden uit münvermogeaide krin
gen, bestrijding van den woeker, ver
plicht liemalmgsoiKlerwijs, progres-
sieve en niet te hoog opgevoerde be
lastingen, verlichting van belasting
voor groote gezinnen. Wat liet bui
len landsch beleid betreft: bekwame
gezanten en opvoeding van het volk
7n de pacifistisch© beg-insaleu.
Met een opwekking, vooral aan de
vrouwen, zich bij den V.-D. Bond aan
to sluiten eindigde spreekster.
Hierna was het woord aan Mr.
Siingenberg. Bij zijn bespreking van
het regeeruigsheledd ging 6pr. terug
na het jaar 1913, het jaar van de
concentratie, die door de, toenmalig©
wijze van verkiezing noodzakelijk
werd gemaakt. Dr. Bos kreeg toen
een opdracht tot kabinetsformatie;
maar de sociaal-democraten weiger
den in het kabinet zitting te nemen en
toen kwam het kabinel-Cort van der
Linden dat mot zeer ve©l moeilijkhe
den te kampen heeft gehad. Toch
heeft liet een grondwetsherziening tot
stand weten te brengen en het heeft
een eindo gemaakt aan den school
strijd, di© jaren lang de politiek had
vergiftigd. In 1918 kreeg de rechter
zijde de meerderheid in die Tweed©
Kamer. Dr. Nolens was toen de aan
gewezen man geweest voor kabinets
formateur en lijdelijk voorzitter van
den ministerraad, maar de Katholie
ken achtten het geraden, uit tactische
overwegingen, .niet een priester aan
het hoofd van de regooring in Neder
land te plaatsen. Zoo oaitstond het
ministerie Ruys de Btrenbrouck.
D© coalitie. vervolgde spr., tus
schen Roomsch-Katholiekcn en Anti-
Revolutionnaircn is niet hecht me.-r,
voorijl de jongere Roomsch-KaUiolie-
OPEN BRIEVEN VAN
KEES DE MOPPERAAR
AAN
DEN FUTURIST ANTONY KOK.
Als elke moderne huisvrouw heeft
ook mijn wederhelft oen Wecktoeetei.
Nu woe dezen zomer de groente zeer
duur, zoodat we lang en breed beraad
slaagd hebben of er al geweckt zou
wordon of gewacht op lagere prijzen.
De conversatie was in die dagen
al© volgt:
Wecken
W achten
Wachten
Weck
Erzoovoort. We kondeal het er maaï
maar niet over eens worden.
Toi mijn verwondering hebt u, Aa-
tony Kok, door het sletuelgat van
onze kamerdeur geluisterd en one go
sprelc over wecken lm vereenvoudig-
de spelling „wekken c-n vrachten als
futuristisch gedicht in „de Stijl"
opgenomen.
Ik lees daar;
Wacht
W«.cht
Wacht
Wacht
Wachten
Wachten
Wek
Wak
Wek
Wak
Wachten
Wachten
Wekken
Wek
Waak.
Tot zoover uw „gedicht".
Als ik dezer dagen eene in een
slecht humeur kom dien ik een klacht
wegens schending van het auteurs
recht.
ken willen anders ©a spr. gelooft, dat
de tijd niet ver meer is, waarin der
gelijke coalities mei meer zullen be
staan.
Kr zal dan eon betere coalitie kuu-
uen komen: de V.-D. Bond, de S. D.
A. I'. en de democraten onder de Ka
tholieken zullen dan samen kunnen
gaan. Met die groepeering zullen
goede dingen in democraliscften geest
itcunauen neroikt worden, goedL din-
geai op het gebied van economie en
sociale vraagstukken cn op het. ge
bied van productie.
Ten opzichte van de productie zette
spr. uitvoerig het standpunt dor Vrij
zinnig-Democraten uiteen. Kr is aan
den eenen kant overproductie cn aun
den anaeren kont gebrek.
Maar om hierin v enjeiering t© bren
gen, moeien geen rogeer ingsma at re
gel en genomen worden, zooms de so-
ciiaal democraten zeggen tc weai-
schen. Staatsbemoeiing helpt niet op
liet gebied van productie, dat hebben
de oonogsjaren tussciien 1916 en 11115
wel geloeid. Het streven moet zijn,
zooveel mogelijk te produceeren, op
dat de prijzeu zullen dalen. leuer
moet in staat worden gesteld te wer
ken voor ziclizelf eu zijn gestui, met
voor de gemeenschap. Spr wil geen
blaam werpcai op Rijks-, provinciale
of gemeenteambtenaren maar het is
toch een algemeen bekend feit, da*
in particuliere betrekkingen, waarin
inan ten dieele of geheel voor zich zei'
arbeidt harder wordt gewerkt, dan in
Rijks-, Provincie- of gemeentedienst.
Niet alles moet aan a© gemeenschap
koinen, maar wel bedriji.cn ais hot
gas-, waterleiding- ©n elektriciteitsbe
drijf, waartegen geen concurrentie
mogelijk is.
ln 't bijzonder ten opzichte van In-
die, vervolgde bid*., de Djambi-quaes-
tie besprekende, zijn de Vrijzinnig-De
mocraten \au oordeel, dat de exploi
tatie van de pelroleumproductie niet
aan particulieren moet gegeven wor
den, maar aan Indife zelf behoort. Dj
voordooien moeten komen ton goeu©
van de guheeie indischo bevolking,
speciaal van de inboorlingen.
Hierna kwam spr. tot net bezuini-
gingevraugstuk. y komen niet op
andere wyze uit de moeilijkheden dan
door de „huishouding" zuiniger in
te richten. Maar waarop moet nu be
zuinigd worden? Niet op sociale inaat-
regcicn, niet b.v. op den wonuigbouw.
Dat daarop bezuinigd wordt, daarvun
maakt spr. de re-geermg een ernstige
grief. Het is met u©n woningnood nog
treurig gesteld. De steun, die de re-
goering thans uog wil verleen©n, if
absoluut onvoldoende.
Waarop de ïegeermg wél kan be
zuinigen, dat is op lt-ger en vloot.
In do hegrooting \luarvoor moet
scherji het mes gezet worden, al staan
die Vi ijz.-Dem. dan niet op het stand
punt: „geen inan en geen cent".
Maai* op dit o ogenblik is het raad
zaam niei die groot© contingenten te
hebben, er zijn toch thans geoefend©
maiiuun genoeg beschikbaar, er moet
gebroken worden met het vestlngstcl-
sel; het Is gei d ver spill en groote ka
zernes te hebben, waarin maar een
20 h 30 mun huisvesting vinden, het
is geldvorspiilen een groot, maar leeg,
militair hospitaal te hebben, zooals
thans te Haarlem het geval is, geld-
verspillen ten slotte d© vloot op zeer
belangrijke wijze uit le breiden. Op
leger en vloot kuunen millioen bezui
nigd wordeu.
Spr. eindigde «iet euri warme aan
beveling van de beginselen der Vrijz.-
Dem. partij.
Iu debat trad d© heer Visé, di© door
Mr. Siingenberg werd beantwoord.
Om kwartier voor Tl uur werd de
vergadering met dank aan d© spre
kers door dcu voorzitter gesloten.
