OM ONS HEEN
39e Jaargang No. 11820
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DONDERDAG 22 DECEMBER 1921
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.571/». Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f ü.ló. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken tO.bl1/,; franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V'. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOHi, Teletoon 3082
ADVERTENT1EN: Van 1—5 regels f 1.75Iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij
abounemeut aanzienlijk rabal. Twaaifstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 rcgela 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. 4 contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie en Administratie: Croote Houtstraat 93. Telefoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velscn, Velseroord, Wijkeroo^, IJmuiden, Beverwijk enz. DR1EHLSZERKERKWEG 2, VEL8EN, TELEFOON 352.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE SLAB
Agenda
Hed
DONDERDAG 22 DECEMBER.
Schouwburg Jansiwee, Klavier-
avond Dirk Schafer, 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkwrt
Bioscoopvoorstellingen.
VRIJDAG 23 DECEMBER.
Stadsschouwburg, Wiisonsplein:
Het Schouwtooneel, „de Paradijsvloek'
8 uur.
Schouwburg Janswog: Uitvoering
voor kinderen en kindervrienden door
Cat.h. v. Bonnes, 7.30 uur.
Oud-Holland, Verwulft: Strijkorkest.
Luxor-theater, Groote Houtstraat
139, bioscoop- en variétévoorstelling
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt
Bioscoopvoorstelling, 8 uur,
Cinema-Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoop-vooretelllne. 8 uur.
Soala-theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Aan onze Abouoés to
Zanmort.
Van Dinsdag 27 Decsmbsr a.s.
af zal in plaats van dt»n Hesr F.
Molsnaar, de Heer
S. BURRY
HULSMANSTRAAT 2
als Agent voor Haarlem's Dagblad
optreden.
DE ADMINISTRATIE.
No. 2982
D® Eenrnanswagen.
20 mlnutenöienst 3c tombsra „b. a." Plasnan voor meer
tejui<i,isvV«jGiis Vela müeu,jkHei!«n Da posl.le van nel perso
nen, ..oe Pel vroeger was Doe net over voitiiiearwezeo kan
We weten nu langzamerhand alle
maal wel, dat de eenrnanswagen een
tram is, waarop de bestuurder ook als
conducteur of, als men. liever wil, de
conducteur ook ais bestuurder fun
geert.
On© man's ca r, zoggen ze In
•Amerika, Zeggen ze al jaren lang,
want liet ste.sel is niet nieuw en dat.
hol daar al een zekeren leeftijd bo
reikt heeft, kan voor bewijs van goed
gedrag grildenm Amerika. Bij ons
in lluar.cm zijn we nog zoover met,
maar uit goede bron heb ik toch ver
nomen, dat de eeninanswagen op de
iijji Stationsplein—'Verspronckweg—
Ovorveen goed voldoet.
Waarom zou je er dan, wanneer de
gelegenheid zich voordoet, geen ge
bruik van maken.1 Toen ik dezer da
gen aan het Overveensclie eindpunt
kwam, was de wagon evenwel niet t.-
zien. Het waciithuisjo was er wel, so
lide genoeg, maar leeg, de rails waren
even wens pioseut, ais geruststelling,
dat de wagen iuderdauu op tijd ver-
bcI lijn en zou. Maar wat was zijn tijd!
De dienstregeling moest inlichting ge
ven. Daarin stond te lezen vertrek
station van v.m. V tot n.m. 11, om de
20 minuten; vertnek Overveeai v.m.
7.10 tot n.m. 11.10, om de 20 minuten.
Eau eleclriselie tram om de 20 mi
nuten. Ais je uagaat, dat dc electri-
sclie tram juist is uitgevonden, om op
korte trajecten can drukken
dienst te onderhouden, dan kan zoo'n
dienstregeling niet uitgebreid heeten.
Je kijkt dus al eens langs de rails en
bepeinst of loepen niet even vlug zal
gaan, maar besluit nog vijf minuten
te wachten. Daardoor ben je verloren.
Waut heb je eenmaal vijf minuten ge
wacht, dan wil je die opoffering niet
weer verloren doeu gaan door le loo-
pen, met de zekerheid, dat jè den
wagen onderweg zult tegenkomen. Je
wacht dus nog vijf mmuten. Samen
tien. Nu wordt het oen quaestio van...
hm volharding, om nog verder tc
wachten, tot het bittei'e -begin. Om
het kort te maken, precies nadat ik
twintig minuten gewacht kad, vernam
ik een veelbelovend snorren en rol-
'en en zag den wagon tegen liet hel-
linkje opkomen.
Ilij was het wel. Er stond met een
groot bord EENMANSWAGEN op en
tot overmaat viui zekerheid stapten er
alleen een juffrouw en een jongetje
uit. De bestuurder-conducteur (wie
belpt ons aan eem nieuwen naam voor
dezon dubbelen functionaris) was dus
de eene man op den wagon.
Ik vroeg liem: „hoe iaat vertrek
ken we'/" Hij gaf een onduidelijk ant
woord. „Vertrekken we dadelijk?"
„Vijftig vertrekken w.e", zei hij. De
man was niet vriendelijk. Ik keek
rond, naai' de andere negen en veer
tig passagiers. Die waren er niet, niet
mij maakte nog een man aanstalten
om in te stappen. Toen werd me dui
delijk, dat h.j met vijftig tien minu
ten vóór het volle uur bedoelde.
Mijn mede-passagier stapte in. De
b.-c. legde met een vcelbeleekend ge
baar zijn hand op een soort van vier
kant houten hoededoosje op 't balcon.
De passagier legde er een dubbeltje
op. Ik ook. We kregen elk een klein
plaatsbowijsje, de b.-c. draaide aan
een handvat, ik meende dat hij ons
sen klein deuntje uit het boedendoosje
zou voorspelen om de stilte minder
drukkend te maken. Dit gebeurde
evenwel niet. Alleen verdwenen de
dubbeltjes,
Plotseling, zonder voorafgaand ge-
bel of ander sein, vertrokken we. De
eenrnanswagen rolde jolig hel hoogte-
ije af, stopte even bij Stoops Bad. Er
•lapte oeai jonge daiue in. Wij vorm
den dus, volgens de klassieke opvat
ting tros faciunt collegium
een vergadering, bemoeiden, ons even
wel niet met elkaar. Aan de volgende
halte stapte de andere man er uit.
Hij sohean, bijna ongeloofelijk op
zoo'n kort traject, te ver meegereden
te zijn.
De b.-c. liet hem uit. Ik vond den
b.-c. niet vriendelijk, hij zag er zwaar
moedig uit. Begon zijn rol van klui-
zenaar op wielen hem al te drukken?
Aan 't Stationsplein stapten wij, de
twee overgebleven passagiers, uit en
lieten den b.-e. weer eenzaam ac-hter.
Je kunt (intusschen met aJles wel
een loopje nemen en dus wordt het
tijd, dat we terugkeeren tot de nuch
tere werkelijkheid, due hierin be
staat, dat de tramdirectie den een
rnanswagen zal laten loopen, ook op
a/? Ceintuurbaan en op de Noord-Zuid-
iiollandsche, de bruine, de ge^e, of boe
men neni noemen wil, ook op de lijn
naar VerwulR-0 ver veen en dus waar
schijnlijk ook op die naar Bloemen-
daal. Immers „wat Peter past, kun
Willem niet misstaan". Maar nadere
bijzonderheden kannen mij nog met
gegeven worden, alleen is wel zeker.
Jat de Ceintuurbaan het eerst aan de
oourt is, die ook een voel minder di'uu.
ervoer lieeft, dan de n. Z. H. T. Oor
Jc andere lijn naar O verveen van 't
v'erwuft af, komt in aanmerking voor
hot vervolgen van de proefneming,
ue borden worden langzamerhand ge
maakt, de haken waaraan zo moe
ien hangen, aan de wagens beves
tigd. Binnen eenige weken zullen wij
dus den wagon op die Ceintuurbaan
,vel zien verschijnen en daarna, acli-
.ereienvolgens, op de andere lijnen. W«
zullen dan, na een halfjaartje mis
schien, op New-York gaan lijken. Ten
minste wat dien eawnanswagen be
lieft. Overigens minder.
Ik moet ronduit zeggen, dat ik nog
niet goed begrijp, boe de eenrnans
wagen op een drukke lijn als Seho-
len-llioei'nstede eui Station-Bloeruen-
Jaal zal kunnen voldoen. In één op
zicht zeker: namelijk, omdat hij ge
sloten is. Het plezierigste trammen is
toch maar op datzelfde lijntje langs
don Verspronckweg, in den wagen mei
do gesloten balcons. Hij maar eens
me>e door 't Kleverpark of door liet
Haarlemmerhoutpark en Zuiderhout-
park en voel hoe Noorden- en Oosten
wind dwars door de open balcons
waaien; daarbij vergeleken lijkt cle ge
sloten wagon een electrisobe auto van
je zelf, waarin je wel zoo vriendelijk
nent, om ook andere mcnschen toe te
laten.
Dat voordeel is groot en het staat
vast. Maai' het overige! Hoe zal het,
op drukke en lang© lijnen, vooral dus
op Sohoten-Heemste-de, gaan met de
oude mensclien, die hij 't bestappen
en afdalen van de hoog© treo, gehol
pen moeten worden, met de kleine
Kinderen, die de conducteur nu op- en
aftilt, met het aandraaien van der.
beugel, met het wisselen van geld
vooral
Toch heb ik over die laatste moei
lijkheid van een eigenaardige erva
ring vernomen. Als het stil is op dit
lijntje, wordt er bij den b.-c. veel ge
wisseld, als het druk is maai' eun en
kelen keer. Hieruit kan worden afge
leid, dat de ware, behoefte aan wisse
len niet groot is, maar dat de men
sclien gebruik miuken van de gelegen
heid, wanneer zij opmerken, dat de
b.-c. don tijd er wei voor vinden kan.
Dit verschijnsel geeft moed tegen den
tijd, waarop de eenrnanswagen ook op
de andere iijnetn zal verschijnen.
Natuurlijk is in e'k geval een enkel
wagentje op de twee drukste lijnen,
naar Bloeuiendaal en nan.r Heemste
de, ondenkbaar. Dat zou telkens wor
den overpropt au de menschen ten
slotte van het heele trammen afkeerig
maken,, hetgeen natuurlijk ook de be
doeling va.n de directie niet wezen
jan. \olgwageii8 zullen hier altijd on
misbaar blijven en zonder afzonder
lijken condiicteur zijn die ondenk
baar.
We zullen het maar rustig afwach
ten. Gaal een nieuwe methode op
drukke lijnen niet, dan schaft ze zich
zelf natuurlijk al hooi gauw weer af.
Ook met de belangen van 't perso
neel dient rekening te worden gehou
den; als je het houten toestelletje ziet
waarop de vrachtprijs moet worden
neergelegd, dan komt onwillekeurig
de vraag bij je op, hoe het systeem
werkt ton opzichte van de fooien, die
geen onbelangrijk gedeelte van de in
komsten der conducteurs uitmaken.
Nos iets anders moet wel overwo
gen worden. Er wordt van den be
stuurder eevergd, dat liij scherp oplet,
met groote en voortdurende tegen-
woondnsheid van ueest ingrijpt, wan
neer dat noodig is, voorzichtig rijdt
en toch snel. Dit is alleen mogelijk,
wanneer hij frisch blijft, zich niet te
veel vermoeit. Zal dat niet het geval
worden, wanneer hij zich ook nog
bemoeien moet met het openen het
shjiten van deuren, het letten op be
taling, het onthouden van halten, die
passagiers hem opgeven?
Tot nu toe mag niet den bestuurder
niet gesproken worden maar op den
eenrnanswagen is dat voor den b.-c.
niet te vermijden.
Dit is m.i. een belangTÜk punt.
Toen indertijd de paardentram zou
worden gesticht (liet juiste jaartal
schiet mij niet te binnen, maar 't was
in de grijze oudheid) toen hebben in
gezetenen van de Groote Houtstraat
daartegen geprotesteerd. Ze waren,
geloof ik, bang voor het lawaai en
voor hun teenen. Goede, gemoedelijke
paardentram, die nog wel bereid was
te stoppen voor ieder liui&, zelfs voor
een onderdeel van een huis, de kleine
of dé groote deur, als de conducteur
en de koetsier het maar vviaten. Toen
de electrische kwam en plannen wer
den geopperd om vaste stopplaatsen
te maken, toen was Haarlem alweer
in last zulk ongemak kon niet aan
vaard worden.
En nu wie denkt er nog aan de
zen st.riid tegen de vaste halten
Misschien, over vijftig jaar, zal de
tram alleen rijden, zonder personeel.
Wie in wil stappen drukt on een
knop, die aangebracht is aan de halte-
palen. De deuren van den wagen ope
nen zich pas, wanneer hij den vracht
prijs in een automaat heeft gestopt em
blijven vijf seconden open. Zoo leeren
de passagiers vlug instappen. Wig er
uit wi' drukt weer op een knopje, de
wagen houdt op aan de volgende hal
te, andere deuren gaan open en slui
ten zich binnen tien seconden, zoo
leert het publiek vlug' uitstappen. De
wagen gaat weer automatisch verder.
Tengevolge van een tiidbuisregeling
houdt hij op aan het eindpunt en gaat
wanneer het moment is aangebroken,
vanzelf weer terug. Raakt hij onder
weg defect, dan wordt dat door een
toestel aan den wagen zelf automa
tisch en draadloos naar de remise ge
telefoneerd
Maar de wandelaars dan En '1 ver
keer op straat? En de ongelukken,
die zoo'n onbestuurde wagen za1 ver
oorzaken
Ei lieve, wandelaars zullen er over
vijftig jaar niet meer zijn. En wat
zich verder nog op aarde beweegt,
moet maar zorgen, dat het niet tus-
scheri de rails komt.
Het eenige wat den geemmans-
wagen kan tegenhouden is, dat vijftig
jaar na dezen de menschen waar
schijnlijk liever den weg door de lucht
zullen nemen, dan dien over den aard1-
bodem, die vol staat met lastige gebou
wen en bruggen en bovendien onbe
gaanbaar is, door slooten, meren, ri
vieren en zeeën. Als we afemaai vlie
gen, haalt de Noord-Zuid-Hollandsche
het eind van haar oonceeeie niet eens.
J. C. P.
HOE STAAT T MET
3
ontwikkeling van
den middenstand?
Op Initiatief van het Bureau van
Advies voor den Middenstand wordt
een cursus in het boekhouden gegeven
voor slagerspatroons.
Ongev eer 30 personen nemen daar
aan aeel. Het is de bedoeling, dat de
cursisten de eerste bogmselon van liet
boekhouden leeren, opdat zij hun
eigen zaken behoorlijk kunnen admi-
uistreeren.
Onder de cursusten beistaat veel ani
mo voor het onderwijs.
Als de cursus ivoor dc «lagers ge
ëindigd is, bestaat de kans, dat er een
nieuwe cursus voor een ander vak ge
organiseerd wordt. De betrokken vak-
vereen iging die zoo'n cursus voor de
bij haar aangesloten middenstanders
gewenscht acht, kan dit aanvragen.
Staflsmeuws
DE HARINGVISSGHERIJ IN
ZORGEN
Volgens opgave zijn globaal bere
kend door de IJmuidensche haring
vloot ruim 32.000 tonnen haring aan
gebracht. Men acht dit een zuinig
resultaat.
Nu er bijna geen haringvoorraad
is en er weinig is aangevoerd, zijn er
in den baringhandel weinig zaken te
doen.
De groote valuta-misère doet zich
ook hier gevoelig gelden.
Vooral in den nog grootere haring
plaatsen als Scheveningen en Vlaar-
dingen vreest men een catastropne
en acht men den tijd gekomen dat
van overheidswege steun wordt go-
boden.
Blijft deze hulp uit, dan vreest
men dat het met de Nederlandscbe
haringvisscherij, die zoo lang een
onzer meest bloeiene bedrijven was,
spoedig gedaan zal zijn,
GEWBTENSGELD. Ten behoe
ve van 'e Rijks schatkist is ontvangen
bij den inspecteur der directe belas-
tin men te Haarlem, lste afdeel ing, on
der lettere I. K., f 12 wegens te wei
nig betaalde bedrijfsbelasting; van
'n bekende f 120, f 610.98 en f 185.70,
respectievelijk wegens te weinig be
taalde oorlogswinstbelasting, inkom
stenbelasting en verged igingsbo las
ting IL
PLEBAAN RIKMENSPOEL.
Woensdag avond half twaalf is al
hier overleden de hoogeerw. heer H.
F. J. Rikmenspoel, Plebaan aan de
R.-K, Kathedraal aan dc Leidsche-
vaart.
De overledene was vroeger kapelaan
to Amsterdam; daarna rector van lit.
geslicht „De Kruisberg" in Limburg
(«en. kolonie waar jojigems, die van dc
straat af moeten, worden opgeleid
voor den landbouw). Tien jaar gele
den werd hij Plebaan aan de R.-K.
Kathedraal aan de Lcidsonovaart. Hij
was Kavsnmik van liet Bisschoppelijk
Kapittel; voorzitter van de R.-K.
school voor jongens „St. Bavo"; be-
stunrslid vaat dc R.-K. Jongensschool
voor M. U. L. O. en vooiv.itter van
het Parochiaal Kerkbestuur.
Zijn lioogeerw. was drie weken ge
leden in huis gevallen, waarbij hij
een beenbreuk opliep. Hij werd ter
verpleging in de Mariastiehting op
genomen en zou deze Vrijdagavond
nersteld Verlaten. Woensdagavond
half twaalf is Ilij ovranwel aan een
hartaandoening bezweken. Hij bereik-
i den leeftijd van G7 jaar.
Maandag tweeden Kerstdag heetft
de teraardebestelling plaats.
(INTREKKING VAN GROND AAN
DEN OPENBAREN DIENST. B. eu
\V. brengen ter kennis, dat aan eten
Raad dar gemeente wordt voorgesteld,
om aan don openbaren dienst te ont
trekken:
een gedeelte van de Friese lie Var-
kensmarkt, ter grootte van 450 M2.
kadastraal bekend sectie B no.
2490 gcd.
De stukken te dezer zake betrekking
hebbende, zullen met ingang van lie
den gedurende drie dagen, ter plaatse
lijke secretarie (7e afdeeling) ter in
zage van een ieder zijn nedergiedegd.
CENTRALE KAS
Naar we vernemen zal de invoe
ring der Centrale kas in verband
met de afsluiting van het loopende
boekjaar niet vóór 1 April '22 kunnen
geschieden.
DE BRUCWACHTERS.
Een week eel eden deelden we me
de. dat het plan bestond om, uit het
oog-punt van bezuiniging, de bruggen
over het Spaarne bij die Korte Veer-
straat en de Bakenessergracht, die
thaii6 elk door twee man bediend wor
den. voortaan'le laten bedienen door
twee man, du» te zamen door vier
man) bediend worden, voortaan te la
ten bedienen door twee man, die tel
kens van de eene naar de andeye 'brug
zouden moe-ten loopen We stel
den de vraag of deze bezuiniginge-
niaatregel wel gewettigd Wsis in ver
band metste moeilijkheden die daar
uit zouden voortvloeien voor het pu
bliek en de scheepvaart.
In de Commissie voor overleg voor
Ambtenaren en Werklieden is thans
besloten B. en W. te advisee ren niet
tot deze bezuinigingsmaatregel over
te gaan, maar bezuiniging aan perso
neel te verkrijgen door ook de hoofd-
bruggewachters zooveel mogelijk brug-
gediienst te laten doen.
Van deze gelegenheid maken we ge
bruik te wijzen, op de veel duurder
geworden bediening van de Zanders-
hrug (Nieuwe Gracht bij den Kcuden-
horn. Vroeger werd die brug bediend
door een schoenmaker die daar met
zijn wonechip lag. De brug gaat wei
nig open, zoodat dit best kon. De
schoenmaker had een aardige bij
verdienste en de gemeente was goed
koop geholpen. Nu is er evenwel een
vaste bruggewachter aangesteld, het
geen eigenlijk wil zeggen, dat er bij
een 8-urigen werkdag drie brugge-
waclitere daarvoor noodig zijn.
Zou op de bediening van deze brug
ook niet te bezuinigen zajn?
ELECTRICITEIT.
Uit een and ei-schrift onder een Op
merking uit de Burgerij in dit num
mer Wijkt, dat er kans bestaat, dat de
prijzen van de electrioiteit hier ter ste
de binnen afzienbaren tijd zullen ver
laagd worden.
Eon definitief besluit is evenwel
nog niet genomen.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
In de weew van 11 tot en met 17 Dec.
kwamen voor te Haarlemmermeer 1
geval van roodvonk.
Uit de ümstreken
ZANDVOORT Georganiseerd
overleg. Ingevolge het besluit van
den Raad tot instelling van het ge
organiseerd overleg; is ten Raad-
huize een vergadering gehouden met
do betrokken organisaties teneinde
in vóóroverleg te treden over de s? -
menstelliDg en werkwijze van het
op te richten instituut.
ïan het Politieke Tour-
nooiveld.
EERSTE KAMER.
2i December.
Nijverheidsonderwijswet.
Diversen.
Bij de behandeling- van dc Nijver
heidsonderwijswet in den Senaat heeft
de Haarlemscbe wethouder Slingembeig
heden verklaard dat hij zich niet ge
heel kon vereenigen mei de wijze van
optieden ten deze van den minister van
Onderwijs tegenover de gemeenten, van
welke vrij hooge uitgaven ingevolge
deze wet worden gccischt, terwijl de
desbetreffende circulaire niet is mede-
ondertcekend door den minister van
Rinenlandsche Zaken, Ook andere leden
maakten hierbij enkele opmerkingen.
Minister De Visser antwoordde, dat
men niet moet vergeten dat het Rijk
"5 van de kosten van het Nijverheids
onderwijs draagt en dat desondanks tal
van gemeenten nalieten, het onderwij
zend personeel behoorlijk te salariëe-
ren. Vandaar de circulaire, welke de
goeden zich niet behoeven aan te trek
ken.
Het ontwerp werd daarna zonder
stemming aangenomen.
In de discussie over het ontwerp tot
wijziging van de Kieswet enz., waar
bij o.a. een andere regeling van de
voorkeurstemmen wordt getroffen wel
ke aan die stemmen een verminderde
en daarentegen aan de gekozen volg
orde een vermeerderde waarde toekent,
is de Kamer -blijven steken, nadat de
heer Van der Feltz had verleid dat hij
zich met die regeling niet kon ver
eenigen. Donderdagochtend wordt
deze> zaa-k voortgezet.
In de gisterenavond gehouden kor
te bijeenkomst heeft de voorzitter in
waardeerende bewoordingen het over
leden lid mi. P. C. 't Hooft herdacht
en werd verder besloten heden, Don
derdag, de bespreking van den minis-
teriëelen brief over de afschaffing van
den portvrijdom aan een bespreking
te onderwerpen, in de hoop, dat minis
ter König dan aanwezig zal kunnen
INTIMUS.
TWEEDE KAMER.
ai December.
Indische begrootIng. De
dienst- en rusttijden van het
spoorwegporso nee I
Ook heden leverde de discussie over
de Indische begrootmg geen verrassin
gen en zelfs geen belangwekkende be-
toogen. De communist Wijnkoop bracht
de buitenlandsche politiek bij dez be
grooting ter sprake en concludeerde,
dat, indien wij Indié aan een vloot en
aan militaire versterkingen helpen, de
imperialisten de koloniën des te liever
zullen inpalmen, omdat hun bezit dan
zooveel meer waardevol zal zijn. Wij
zelf zouden evenwel met een vlootje
van 50.000 tegen de groote vloten van
Amerika en Japan toch niets kunnen
uitrichten, terwijl van Washington ook
al volgens den heer Wijnkoop
niets te wachten is in de richting van
ontwapening, want er blijft o.a.
4.000.000 wereld tonage voor oorlogs
schepen desondanks toegelaten.
Verder besprak de heer Wijnkoop de
petroleumpolitick, waarvan niets deug
de. De heef Wijnkoop eindigde met de
indiening van een motie, beoogende de
regeering uit te noodigen tot een voor
stel om de inzake Djambi genomen be
slissing in te trekken. Een motie, die,
al is zij dan ook ondersteund gewor
den van sociaal-democratische zijde, na-
tuurlij-kigeen schijn van kans heeft!
Do heer Van Zadelhoff hield zijn
jaarlijksche klachtenrede over de hygië
nische toestanden in de kampongs en
de afgelegen streken, de heer Van Rij-
ckevorscl bepleitte bezuiniging door
vereenvoudiging van administratie,
maar verzette zich tegen het ruwe, klak-
keloozc amendemenl-Dresselhuys tot
schrapping van 30 van de 57 millioen
aan bijslagen, de heer Marchant sloot
zich bij de bestrijding aan en besprak
terloops de politiek der Bataafsche die
als moedermaatschappij van tal van
dochters een massa welvaartsbloed op
die dochters kan laten overtappen, zoo
dat de armoede der moeder -geen reëelen
ondergrond zou behoeven te hebben en
dus de regeering weinig considerttie
met haar belastingen zou behoeven te
gebruiken en de heer Scheurer verde
digde de petroleumpolitiek en huldigde
den minister.
De bewindsman aanvaardde gaarne
de adviezen om te bezuinigen. Hij zelf
verklaarde van de urgentie daarvan 2eei
wel overtuigd te zijn. Wat de Bataaf
sche betreft, waarschuwde hij aan de
hand van het fabeltje van de kip met de
gouden eieren, voral niet meer geld te
verlangen dan werkelijk met de draag
kracht der Bataafsche in overeenstem
ming is.
Donderdag zet de minister zijn rede
De interpellatie-Wijnkoop over de wij
ziging in de dienst- en rusttijden van
het spoorwegpersoneel is toegestaan. Zij
zal plaats vinden op een nader te bepa
len dag.-
INTIMUS,
HiBiiienlanö
NIEUWE BANKBILJETTEN VAN
f 1000.Naar „De Tel." verneemt,
zullen de nieuwe bankbiljetten van
f 1000.van 27 December af in om
loop worden gebracht.
STEUN AAN GEDEMOBI LI
SEERDEN
De minister van Oorlog heeft thans
de commissie tot- nadere voorlichting
uiiuku de inoLie-Staalntau betreffen
de steunverleening aan gedemobili
seerden als volgt- samengestelddr,
Scheurer, lid van de Tweede Kamer,
voorzitterde heer van Zadelhoff.
lid van do Tweede Kamer, lid, »n
officier van gezondheid le klasse, dr.
Dieb), lid, tevens secretaris.
HET N. A. S.
In het begiu van 1922 zal het Nat.
Arbeidssecretariaat (N.A.S.) een bui
tengewoon congres houdeu, ten
einde een beslissing te nemen inzake
aansluiting bij de revolutionnairc
vakvereeniginge-internationale van
Moskou en herziening van de bcgi
selvcrklaring mede in verband met
het vraagstuk dei socialisatie.
Uit d» Belgische politiek»
De regeeringsverklarlng.
In de regeeringsverklarng, die minister prc-j
6ident Theunis hedenmiddag in de Kamer.
"t voorgelezen, begint hij met erop toj
wijzen dat iu den schoot der vergadering wel]
verdeeldheid heersoht over vele quaeeties,
dooh dat de eensgezinde steun van gansch)
het parlement niet ontbreekt om het finan-1
cieele vraagstuk op te lossen.
Uit de rede knippen wij verder: Voor de
Belgen zelf heeft de te kortstondige herle
ving der zaken, in 1919 en 1920 gedurende
eenigen tijd den werkelijken toestand kun
nen benevelen, doch deze is uiterst ernstig.
De betalingen van Duitechland zijn ons on'
misbaar. In de onderstelling, dat de door de
Commissie van Herstel opgemaakte opgave
van betalingen regelmatig uitgevoerd werd,
dat aan onze prioriteit volkomen zou wort
don voldaan, dan nog zouden de Duitsehe
stortingen de eerste jaren op verre na niet
de uitgaven dekken, welke wij gedurende
deze jaren hebben gedaan en nog doen om-
onze puinhoopen te doen verdwijnen.
In verband hiermede bespreekt de verkuk
ring dan de quaestie der te sluiten leenini
gen en het heffen van nieuwe belastingen,
en besluit met een beroep op de Kamer om
de budget-uitgaven zoo sterk mogelijk te !>e-
"■erkern.
In verband met de buitenlandsche politiek
luidt de regeeringsverklaringEr bestaat
een ander 6oort van belangen voor welker
regeling en verdediging een regeering moet
kunnen steunen op een krachtige en welin
gelichte openbare meening. Ik bedoel de
buitenlandsche vraagstukken. Het Verdrag
van Versailles heeft de Belgische onzijdig
heid opgeheven. België, aan zich zelf over
gelaten, zet het herstel van zijn internatio
naal statuut voort. Om daartoe te geraken
is langdurige en volhardende inspanning
noodig. Het behoud der entente, de vriend
schap van Frankrijk en van Engeland, be-
heerechen dit herstel. Een uitsluitend ver
dedigende overeenkomst werd niet Frankrijk
gesloten voor het geval van een niet uitge
lokte® aanval van Duitschland. Wij hopen
dat zij de voorbode wezen zal van soortge
lijke overeenkomsten met andere bevriende
mogendheden. De Luxemburgsche Kamer
bespreekt op het oogenblik het verdrag dat
den 26en Juli te Brussel get-eekend we.'d.
Wij koesteren de hoop dat onze Luxemburg-,
sche vrienden het weldra zullen belcracliti-1
gen opdat het zonder uitstel aan uw beraad-'
slagingen kan worden onderworpen. Dil
verdrag, hetwelk volkomen de souvereiniteit
en de onafhankelijkheid van het Groot-Her
togdom en van België eerbiedigt, regelt op
voordeelige wijze de economische betrekkin-
Sei] beider landen. Wij zijn overtuigd dat de.
vrijzinnige wijze en de geest van toegevend
heid, waarmede het zal worden uitgevoerd,'
bewijzen zullen hoe weinig gegrond de be-
zorgdheid is. welke het aan beide kanten
heeft doen rijzen.
De geleidelijke verbetering onzer betrek
kingen met Nederland laat de onderhande
lingen betreffende de herziening der Ver
dragen van 1839 toe. De Belgische en Ne
derlandscbe naties vullen elkander op geluk-!
kige wijae aan in economisch opzicht en haar
belangen 2ijn solidair in tal van gevallen.,
De Belgische regeering is overtuigd dat het
kabinet in Den Haag door denzelfden geest
van toegevendheid bezield ia. Derhalve zal-
het gemakkelijk zijn de formules te vinden,
welke op definitieve wijze de wederkeerigo
betrekkingen zullen verzekeren, en met eer
biediging onzer rechten en onzer veiligheid,
de volle ontwikkeling van onze industrieel^
en_ handelsbelangen zullen veroorloven.
De Volkenbond is een waarborg
voor den vrede, welken men niet
altijd naar volle waarde schat. De
regeering is vast besloten hem volop
haar steun te verleenen en alles te doen'
wat in haar macht ligt om zijn aanzien te
verhoogen. Het jonge gezag van den Vol
kenbond groeide werkolijk aan tijdens de
laatste zittingsperode. Dank zij hem werd'
een bijzonderlijk kiesch© zaait op gelukkige
wijaa opgelost. Wij verheugen ons eens te
meer België uitgekozen te zien om deel uit
te maken van zijn Raad. Deze keuze verzacht
eeuigszdns het leedwezen, dat wij ondervon
den, toen wij zagen dat ons land, hetwelk
de kampioen was van het recht en de ec-r,
verwijderd word uit het eerste Internatio
naal Gerechtehof.
Over de deelneming van België aan de
conferentie te Washington heet het: Onze
afgevaardigde heeft bewezen dat België, al
hoewel verplicht tot een bijzondere waak
zaamheid wegens zijne geografisch© ligging,
en uit hoofde der smartelijke ondervinding
van den laats ten oorlog, oprecht vredelie
vend ie en vurig het oogenblik wenscht te
zien aanbreken, waarop het, zoodra zijn
veiligheid gewaarborgd is, den last zijner
bewapening zal kunnen vormiuderen.
Inzake de legorquacstie zegt de regcerm-a.
verklaring dat de wettelijko regeling gedu
rende de oeretkomende zittingsperiode _an
de Kaniens zal worden voorgclogd ca vóór 1
April 1923 moet worden vastgesteld opdat
de uitvoeringsmaatregelen te gelegener tijc
kunnen worden getroffen. Ook de taal-
quaestie laat de regeering ter oplcesug over
aan het parlement, sooak bliikt- uit de vol-.
