y.wEo.mzeoN'
F.TH. EVERARD
Jaarlijkschs Opruiming
FRANKEN's BROOD
OPRUIMING
NI VA TANDPASTA
N.V. Brandstoffenhandel
V soort KORTE TURF
2a soort KORTE TURF
HAARLEM'S DAGBLAD
mm
ileclitszaksn
ADVERTENT IEN
O.ensÜidki igvaüdiisit!
li. tLSNthUSJr.
DE WITT'S
VERWACHTING
JUBVIPERWOL
LOKETTEN TE HUUR
ONZE JAARLIJKSGHE
ANLGANG 24 - HAARLEM
78 Bakenessergraeht 78
Aangesloten onder
Telefoon Ho. 3775
bij I. C. HAAN
Barteljorisstraat 39-41
aatfemscfj J3ccountantgKantoor
I>aut vanOeurzeit
FRANKEN'S Broodfabrieken
autoriteiten van Rome een overlijdcns-
acte van «Jen Paus doen toekomen
De acte luidt Ondeigctcekcnde, dok
ter, verklaart, dat om 6 uur van den
22Sten dag van Januari 1922 ten Vali-
canc gestorven is Z. II. l'aus Bene-
thcius XV (Giacomo Dolla Chiesa) ten
gevolge van een longaandoening- van
griepachtig karakter.
w.g. dr. BATTISTINI.
De burgemeester zal de overlijt.ens-
acte van den Paus in tegenwoordig lieid
van getuigen cn vcrtcgenwoord.gers
van den H. Stoel opstellen.
Dc Staatscourant publiceert in rouw
rand de volgende inededceliag
Den 22sten Januari, te 6 uur des mor
gens, is na een kortstondige ziekte
overleden Paus Bencdictus XV (Gia
como della Chiesa).
Omtrent de begrafenis seint deze cor
respondent Ingevolge de laatste wils
beschikking van den overleden Paus
zal bet stoffelijk overschot worden bij
gezet in de Y'aiicaar.sche grot der St.
Pieterskerk, waar ook Pius X begraven
werd. Dc begrafenis zal Dinsdagavond
of Woensdag plaats hebben.
Het laatste werk van
dort Paus.
Het laatste plan van den overleden
Paus was, naar Popoio Romano"
meldt, aan de conferentie van Genua
gewijd. In een epistel aan den aarts
bisschop van Genua wilde hij dc be
langrijkste grondstellingen der Euro-
peesche problemen uiteenzetten. Deze
brief zou aan den vooravond der con
ferentie worden gepubliceerd.
De paus is echter niet verder geko
men dan de eerste inleidende zinnen,
waarin bij er zijn vreugde over uit
spreekt, dat aan zijn vaderstad de eer
beschoren is een vergadering van na
tiën te huisvesten, welker taak het is,
de wereld te verlossen uit de moreelc en
matericele ellende van den vreesclijkstc
aller oorlogen.
Het college van Kardinalen., dat na
den dood des Pausen de leiding dei-
Kerk heeft, telt 61 Kardinalen, waar
van 31 Italianen, 5 Franschen, 1 Belg,
3 Duitschers, 3 Engolschen, 2 Oosten-
lijkers, 2 Polen, 6 Spanjaarden, 2 Ame
rikanen, Hongaar, 1 Nederlander, 1
Tsjeech, t Portugees, 1 Canadees, 1
Braziliaan.
Uit Rome wordt geseind De Itali-
aaijsche minister Rodino en de onder
staatssecretaris Longinotti brachten
een bezoek aan het lijk van Paus Bene-
dicius in het Vasicaan.
De Pauskeuze.
De ..Giornate d'Ilaüa" meldt, dat hel
Conclave (voor de verkiezing van een
nieuwen Paus) den tweeden Februari
zal beginnen.
De wijze, waaiop de nieuwe Paus ge
kozen wordt en de daarbij gebruike
lijke cereuioniëu, zijn. naar de ,,'s Hert.
Ct." meldt, de volgende
Eenig» dagen na den dood van den
Paus gaan de kardinalen in het Con
clave. Kiesgerechtigd zijn slechts de te
Rcene aanwezige kardinalen, die min
stens de d'aconaatswijding moeten heb
ben 0n.van.j2n, ook wanneer zij de tee
kenen hunner waardigheid nog niet
hebben gekregen. Een oproep der bui
ten Rome vertoevende kardinalen is
niet noo.l-g. De candidaat wordt, vol
gens het gebruik, dat sinds Bonifacius
IX ge*n verandering meer heeft on
dergaan, uit de kardinalen kelf geko
zen. Sinds Clemens VII zijn, eveneens
-olgens de traditie, slechts Italianen
gekozen. De keuze kan geschieden dooi
spiratie, waartoe ook acclamatie cn
adoratie te rekenen zijn, overeenkomst
en stemming. Verkiezingen bij accla
matie zijn ingevolge den bul van Gre-
gorius XV niet meer mogelijk.
".'oor verkiezingen bij overeenkomst
een bijzondere formaliteit voorge
schreven. De stemming is de gewone
vijze om de keuze te bepalen. Zij ge
schiedt door middel van verzegelde
tembiljeiten, die met onherkenbaar
handschrift geschreven worden. Als
onderteekening neemt ieder kardinaal
een getal en een zin, als regel niet
van hemzelf. De stembiljetten wor
den dooi ieder kiezer afzonderlijk in een
op het altaar der vcikiezingskapel
staanden kelk gelegd, nadat de kiezer
gezworen heeft, diengene gekozen :e
hebben, dien hij voor God geschikt
acht. Niemand kan zichzelf kiezen.
"in de tijdens het Conclave ziek lig
gende kardinalen worden dc stembil
jetten door den infiimarius in ontvangst
genomfn; nadat alle biljetten zijn af
gegeven, worden zij door de Scrutato-
(stemopnemers) uit den kelk geno
men, gelezen en aan een draad gere
gen. Dan wordt dc uitslag vastgesteld
en door de Recognitoren gecontroleerd.
Verkrijgt niemand dc twee-derde meer
derheid, dan lean het Acces (overdracht
van stemmen) plaats hebben, dat ook
door middel van verzegelde biljetten ge
schiedt. Heeft ook deze herstemming
geen resultaat, dan moet het Scruiinium
herhaald worden. De gebruikte biljet
ten worden verbrand. Is de keuze vol
bracht, dan treedtde kardinaal-deken
op den gekozene toe, om hem over de
aanneming der keuze te ondei agen.
Verklaart zich de gekozene bereid,
dan moet hij terstond den naam opge
ven. dien hij als Paus voeren wil. Dan
volgt de adoratie. Voor het altaar zit
tend, ontvangt de nieuwe Paus ondei
het jringen van het Te Deurn dc huldi
ging der kardinalen, die hem voet en
hand kussen, waarop de omhelzing
volgt.
Na de uitroeping spreekt de geko
zene voor de eerste maal den zegen
Urbi et Oibi uit, waarna de tweede
adoratie in den Sixiijnschen kapel en
meestal den volgenden dag een derde
openbare in den St. Pieier plaa-s
vindt. Den daarop volgenden Zon- of
feestdag geschiedt dan de plechtige
Pauskroning.
De uitslag van iedere stemming
wcxrdt der op het St. Pietersplein ver
zamelde menigte bekend gemaakt door
middel van rook. De stembiljetten wor
den zooals gezegd verbrand na iedere
stemming en wel in een haard, waar
van de schoorsteen op het St. Pieters
plein zichtbaar is. Uit de kleur van den
rook, die opstijgt, ziet men, of de
stemming al dan niet resultaat heeft
gehad. Is een Paus gekozen, dan wordt
de deur van den Sixiijnschen kapel ge
opend en een groot rood tapijt wordt
uitgespreid. De oudste kardinaal ver
kondigt dan „Habemus papain!"
„De Maasbode geeft nog de vol
gende bijzonderheden uit de jeugd
van den overleden Paus
Benedict u's XV werd geboren uit 'de
roemruchte familie der marches!
(markgraven) Delia Chiesa, dio tot
tien hoogeti adel van de eens zoo
machtige republiek Genua behoorde.
De familie stamt uit Milaan, waar ha
re voorvaderen in de elfde en twaalf
de eeuw behoorden tot den „heirban"
der Kerk (della Chiesa). Later zien
wij de Della Chiesa in krijgsdienst
der hertogen van Saluzzo, vau wie zij
verschillende leengoederen verkregen.
Daarna kouden zij hun wapendien
sten aan de nabijzijnde republiek Ge
nua aanbieden. Üp deze wijze kregen
zij burgerrecht in deze stad.
Hun rijkdom verdween echter in
den loop der tijden. Van de talrijke
bezittingen der familie bleef slechts
een landelijke bezitting in Pcgli na
bij Genua, aan het schoone zeestrand
der Riviera di Ponente.
De ouders van Benedictus XV wa
ren markies Giuseppe della Chiesa en
Giovanna, uit de familie Miglioratti
van Sulmona (Abruzzen), welke reeds
aan de kerk een Paus geschonken
heeft, Tnnocentius VII (1404— 1406).
In Genua aanschouwde .Tacobus
't eerste levenslicht on 21 November
1854 als derde kind zijner ouders. De
bij de geboorte aanwezige arts vond
het kind zoo zwak, dat hij het aan
stonds zelf doopte. De doopnamen
waren Jacobus Paulus Joannes Bnp-
tista. Peter en meter waren markies
Jacobus Spinola en de markiezin An
na Centurioni, geb. Miglioratti.
De eerste studiën, ook de humanio
ra, maakte Jacobus in het huis vau
twee priesters, don Novaro en don
Guisti, die een particuliere inrichting
van onderwijs leidden. Het gymna
sium doorliep hij eerst in een staats
inrichting spoedig volgde hij echter
als extern leerling de lessen van het
bisschoppelijke seminarie te Genua.
De oorzaak dezer verandering lag in
den wenseh van den knaao, om in don
geestelijken stand te treden.De vader
had hein bestemd oor een juridische
loopbnnDechter zal hij gedacht heb
ben, dat dc opvoeding aan een gees-
tlijke ondewijsinricJiting voor de gods
dienstige cn zedelijke onvoeding
slechts voordeelig zijn kon. Reeds als
dertienjarige knaap gaf Jacobus zijn
vader den wensch te kennen, priester
te worden, doch deze wilde, dat hij
eerst stndeeren zou later zou men
daarover kunnen spreken.
De studie was overigens een vreug
de voor den -begaafden knaap. Hij
had geen aansporing van noodeinte
gendeel, men moest zijn ijver betoo-
men. Ook in de vacanties, welke hij in
de villa te Pegli doorbracht, kon hij
slechts met moeite van zijn geliefde
boekeu scheiden. Eens bracht zijn
moeder hem, om hem van de boeken
weg te halen, een schop en beval hem
in den tuin te graven. Hij gehoor
zaamde aanstonds en groef een gat,
waarin hij een palmboom plantte,
welke thans nog de villa te Pegli
siert. Voor dezen boom behield hij
steeds levendige belangstelling cn
iedere maal, dat bij later te Pcgli
kwam, gold een van de eerste bezoe
ken den boom.
In zijn jeugd waren de kinderen
der arbeiders op de goederen der fa
milie te Pegli de speelgenooten van
den lateren Paus. Toen Jacobus Del
la Chiesa reeds aartsbisschop was,
liet hij hooit na, bij öe korte tièzoe-
lccn te Pcgli tok eenigen tijd bij den
tuinman der X-milie, Carlo Mont-alto,
in diens huiselijke woning te verblij
ven en ook aan te zitten bij den een-
\oudigen maaltijd. Altijd zocht de la
tere Pausin zijn jeugdjaren het ver
keer met eenvoudigo lieden en stelde
belang in hun toestand.
Pers-Overzicht
Z. H. PAUS BENEDICTUS XV. t
Het Centrum sciirijft over den
overleden Paus oju.
Wel mocht Hij den naam Benedictus
dragen! Hij was dc Gezegende, die
kwam, die sprak in den naam des Hee-
rcn. Hij was de predikar van den Vre
de, de Vorst des Vrcdes, die te midden
van de grootc verdwaasdheid en siag-
•cld-razernij, nie ophield in Encycliek
:n Nota cn Allocutie aan te sporen tot
•erzoening, aan ic wijzen den weg, die
leiden kon cn leiden zou tot uitkomst
en verlossing. Me nheeft in Benedic-
XV den grootcn Staatsman en
grooten diplomaat erkend en geëerd.
Hij was uit dc school van den onsterfc-
lijken Leo XIII en diens vermaarden
staatssecretaris Rampolla. En ten spijt
van den steeds verder zich uitbreiden-
den oorlogsbrand, wist Hij het aan
zien van Kerk en Pausdom naar bui-
n te verhoogen, zoodat vele banden,
c met het Vaticaan verbroken waren,
eer werden hersteld.
Wat Rome beteekent, niet enkel voor
de Kerk, mar ook voor de wereld, daar
van wist Benedictus machthebbers en
rcg«ïerders op even krachtdadige wijze
te overtuigen, als weleer Leo XIII dit
had vermocht. En ofschoon zijn vredes-
bemoeiingen en voorstellen niet het
rechtstreeksch gevolg hadden, dat men
er zoo gaarne van had gezien, en dat zij
ruimschoots verdienden. Zijn fi
guur een historische thans is er
niet door verminderd. Zij rees onder den
druk der feiten cn ten spijt van alle
tegenwerking, openlijk cn bedekt.
Want wanneer éën zaak duidelijk is
geworden, dan is het wel deze, dat de
oorlogvoerenden zichze'lven en hunne
tegenstanders voor onnoemelijk veel
lijden zouden hebben behoed, indien
zij tijdig naar de stem en de vermanin
gen des Pausen hadden geluisterd. De
ellende in .Rusland, de ellende in
Duitschland, de ellende in Oostenrijk,
de ellende en ruïne in •«andere landen
ook al heeten deze dan overwin
naars zou voorkomen zijn en de m>
rcele verwording over geheel de wereM
grootendeels afgewend, wanneer de
Paus bemiddelaar had kunnen zijn.
De Vredesnota van 1917 blijft al
mocht zij het oorlogsnummer niet tot
zwijgen brengen een monument van
onvergankelijke glorie. En al hetgeen
later geschiedde, kan strekken als
bewijs, hoe juist Paus Benedictus den
toestand had ingezien, en hoe wijs
men had gedaan met op de grondsla
gen, door eliem aangegeven, den vrede
te vestigen.
Het Dagbl. van N. Br. zegt o.a.
Hoeveel is deze Paus om zijn vre
deswerk niet gesmaad I
Maar ook boe zeer heeft de misluk
king van het vredeswerk zooals ande
ren dat wilden tot stand bengen, die
DE ZftKEfVIWAM ADVERTEERT fN
HET WISEST GELEZEN DAGBLAD
VOOR HAARLEA1 EN OMSTREKEN.
PRIJS PER REGEL 35 CENTS.
BIJ CONTRACT FLINK RABAT.
GROOTE HOUTSRAAT 93
'redes-encyclick in het gelijk gesteld.
In den loop der oorlogsjaen en nog,
evengoed als in de maanden en ja-
ra, waarin aan den vrede, buiten den
Paus en Diens denkbeelden om, aau
den wereldvrede tevergeefs werd er.
wordt gearbeid
IIoo menigmaal is in den loop der
laatste jaren niet tot de wereld door
gedrongen, dat de Paus onverpoosd
aan het vredeswerk, ondanks de te
genwerking, welke van allerlei kan-
len en in velerlei vorm opdook, be
zig, was, maai hoeveel 'eed heeft Hij
ondanks dat alles toch weten te ver
zachten.
Met hoeveel tact moest niet «vorden
ipgetrden waa vier katholieke lan
den in den wereldkijg betrokken wa
ren cn wio zal nu reeds zeggen wat
niet geêischt werd om de Kerk te
blijven he3tnren onder omstandighe
den waarin landstreken, die eeuwen
in de vorstelijke regeeringspersonen
katholiek waren, na het herstel van
den ..Vrede" zoo diep werden ge
teisterd en getuchtigd?
Kort na zijn pauskeuze wist Paus
Benedictus dc inwendige eenheid, we!
ke onder zijn voorganger was verste
vigd en gelouterd te bekaehtigen, en
het zal geheel in den gee*>t van die
bekrachtiging zijn, dat alles wordt
vermeden wat ongemotiveerd aan
dien inwendigen strijd kan herinne
ren of zelfs heenwijst naar wat beter,
in onbegrepen vorm, niet meer wordt
nurgeroerd.
Gorl heeft, in dezen Paus den vre
de, de werking en de noodige voor
bereiding eegeven.
Aan de Nieuwe Venlo Ct. zij ten slotte
nog het volgende ontleend:
Als we den grooten doodo met een en
kel woord moesten typeeren, tou liet moei
lijk vallen, maar 'n prachtiger ei meer
ten vollo verdiend predicant, zou niet te
vinden zijn, dan Paus Benedictus XV, de
Fav.s der Naastcnliefdo.
IToo brandde die naastcnliefdo in zijn
rondzendbrieven gedurende don oorlog,
waarin hij de regeeringen smookte, toch
een eind te maken aan dat minsehont-
eerrend moorden; hoe Lilde daarin do
smartelijk-ontroorde stem van den in zijn
kinderen lijdenden Vader; hoe diep stond
in al zjjn geweldig werken voor den we
reldvrede cn do leniging der ellende, diep
geprent het stempel ucr moest verheven
naastenliefde.
Terwijl nu de doodsklokken luiden over
den grooten dood, bidt de Christenheid, cn
anderen zien met wnardoeru-g op naar het)
grooto werk vnu don ifeiligeu Vader,»
wiens bestuur in nfgryselyke tijden,
zooals de geschiedenis er geen weet aan*
to wyzen zoo vruchtbaar, zogen- en
dodenrijk was, wions nagedachtenis zal
staan ouder die der grootste Fa isen, die
God ooit heeft gesteld aan het hoofd
Zyner Heilige, Onvergankelijke Kerk.
Wiens bestuur het dngclyksch bewijs
was voor dew oordou vau Christus. Op U.
heb Ik Mijn Kerk gebouwd eu de poorten
der hel zullen haar niet overweldigen!
(Jeragiï Nieuws
EEN WRAAKNEMING-.
De „Grazer Tagepust" verneemt uit So
fia, dat do gepensioneerde kolonel Ataea-
now in een maguziju den hoofdcommissa
ris van politie te Sofia, Todorow en zyn
beide begeleiders hcel't doodgeschoten.
Do moordenaar, een aanhanger van de
Macedonische party, hoging de daad uit
wraak, omdat do hoofdcommissaris «lozer
dagen cenigo leiders van de party had la-
DE BRAND IN DE OUDE KERK
TE DELFT.
De Haagsche Rechtbank heeft von
nis gewezen in de zaak tegen den 21-
jarigen loodgieter en zijn 18-jarigen
knecht, beidt-n uit Delft, aan wier
schuld het te wijten zou zijn geweest,
dat den 20sn Sepember 1921 brand is
uitgebroken in de Oude Kerk te Delft.
De beklaagden werden schuldig ver-
klaard aan het door schuld doen ont-,
staar. var. brand, waardooi gemeen,
gevaar voor goederen ontstond, en
deswege ieder veroordeeld tot vier'
weken hechtenis.
alle oujo-jj.ju ook voor tar.d- en
Mes-L OKken worden vergoed.
Overschrijving bij verandering
Tarieven aun te vragen ook voor
persoonlijke uitkeering bij inva
liditeit voor alle beroepen bij
Hij. MARY I. FLEISCHMAH
Haar.em, Teleloon 1764
Kruisweg 70 c. rood
Spreekuur lu—12 en 2—4 uur
PlANIbT,
biedt zich aan voor bruiloften,
partijen en a.idero feestelijke
gelegenheden, ook voor buiten
da stad.
Parkslraat23 en Zuid-Brou
wersstraat 7 Haarlem.
Kenieekenen van
NIERZIEKTE.
Verkeert U in gevaar
door onwetendheid
Vele onzer lezer» lydcn op zekere lyden
aan een of andere pyn, die vaak een symp
toom van een nierkwaal is. Hardlyvighcid,
yn m den rug, onvoldoende werking van
J ingewanden, pyn in de mieren en
gewnelia-n, onaangename smaak in den
nond by bet opstaan, gezwollen voeten,
troebele urine, een algemeen gevoel van
zwakte cn prikkelbaarheid zyn alle kentee-
kenen van oer. nierziekte. Da Witt'J Hier
in Blaaspillen evenwel zullen deze lydora
verbekten, ja ben dllavyl* geheel genezen
Waar men vragc de echto De Wilt s Nier- eii
Blaaspillen, speciaal bereid voor nlerlyders
blootgesteld aan het vochtig» Hollandscho
klimaat, welke verpakt zyn in blauw- witte
fcV,Y°orzi6n van. r°0118 dwarssfrepen.
WEIGElli in Uw eigen belang alie ver
pakkingen zonder dezo ronde stropen-, ze
zyn voor den merlydor in Holland absoluut
Waardeloos.
Nier en Blaaspillen
tyn verkrygbaar In doozen van f.1.75 cn
j.2.75 by vele apothekers cn allo drogisten
•dui'zen a f75 zyn bet voordcehgste).
lind'Twndt gy mooilyktcid by aankoop
#on:lt dan postwissel met bestelling (f.0 20
►oor porto toevoegm) aan E. C. De Witt
Co., Ltd., Den «laag, van wie protfdoosjo
Wtaus op aanvraag.
Te Haarlem bij de firma's v.
d. PIGGE, v. GULIK, SCHIP-
PEIL KUIPERS. ,,i>zondheids-
huis" en WEYKNBEliGH.
Te Heenislede VAN GLLIK. J
DE LEiDSCHE WOLBAAL verwacht
einde dezer maand diverse kleuren
AANBEVELEND
J.G. HOENDERDOS, Leidscheplein 43
De inwikkelaars der groote tuben
van 75 ct. zijn doorloopend genummerd. Wanneer bet nummer
een vetlvoud is van 23 ontvangt de inzender GRATIS en FRANCO
een prima celluloid
speciaal voor ons vervaardigd.
Dr. MANNING'S Pliarm. Chem. Fabriek. DEN HAAG
GEVESTIGD 1810
Amsterdam-Haarlem. Tel. 1900 en 3674
RENTE VOOR DEPOSITO'S
Met I dag opzegging 2
Rfcet 10 dagen 3
Met 1 maand Prolongatlekoers
Met 3 maanden 4
Met 6 maanden 41/»
Met 12 maanden 6
EFFECTEN, COUPONS, PROLONGATIEN,
VREEMDE VALUTA'S,
REKENING. COURANT, ASSJRANTIEN,
SAFE-DEPOSIT, INCASSO'S.
vanaf 16.— per jaar.
TAPIJT- EN BEODENHANDEL
BEGINT MAANDAG 30 JAN.
AANSTAANDE TE 9 UUR
Adviesbureau Belastingzaken
Dir. J. F. G. BODE, Oud Adj.-Inspecteur der Dir. Belastingen
Schouwtjeslaan 94. Maandags, Woensdags, Vrijdags van 10-4 uur
Alle avonden na 7 uur.
Inrichten van Administrat.ën in verband met de Belastingen.
vcorh. N. VAN BttEEMEN Co,
f 11.— per 1000 sfuks
f 9.— per 1000 stuks
Afgehaald aan onze magazijnen
Elscfrische Loonzagerij en Schaverij der
Christ. Coöpsrat.Haarlemsche Bouwersbond
Reguliarsiraat 38, Haarlem
voorh. bekend onderN.V.Houlii. en Kistenfabriek„Het Spaarne'»
Door reorganisatie zijn wij in staat' aan alle eisclien dia
gesteld worden te voldoen. Vraagt Pz\_;sopgaaf
AAtf H ziTZcLFDE ADRES EENIU
TIMMERHOUT VERKR JGBAAR
van Wollen en Donzen Dekens,
Spreien, Ledikanten, Tafel-
kieedan, Loopers, Linoleum, Vi
trages, Gordijnstoffen, Matten
en diverseSiaapkamer-Meubelen
Zijfatraat ïjaattem X'cC./7/i
Uw dagelijksch brood heetteen grooten invloed
op Uwe gezondheid. De voedzaamheid is af
hankelijk van de meelsoorten waarvan het is
samengesteld en de verteerbaarheid is grooten
deels het gevolg van de methode van bereiding
en van het bakken
heeft een 23 jaren gevestigden naam voor
kwaliteitsbrood, de bewerking geschiedt ge
heel machinaal en met de grootste zindelijkheid
Haarlem BlcemendaaS
(NADRUK VERBODENY
