S9e Jaargang Wo. 11S60 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen WOENSDAG 8 FEBRUARI 1922 ADVEHTENT1EN: Van 1—5 regels f 1.75Iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij ubounemeul aanzienlijk rabat. Twaaifstuivers-advertentiën van Vraag en aanbot! van 1—4 regels 60 Cts. pei plaatsing, elke regel meer 15 Cts. contantbuiten het Arrondissement dubbele prijs. Directie en Administratie: Groote Houtstraat 93. Teleioonnrs. Redactie 300 en Administratie 724 BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wllkeroo£, IJmuiden, Beverwijk enz. DRlEHlhZERKERKWEG 2, VEL8EN, TELEFOON 3521 ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f3.571/,. Franco per post door Nederland 13.871/,. Afzonderlijke nummers fb.15. Geïl lustreerd Zondagsblad, voor llaarlem en omstreken tO.tl1/,; franco per post 10.65. Post Giro 38810. (Jitgava der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 DIT NTJMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN. EERSTE BLAD Helen: WOENSDAG 8 FEBRUARI: Stadsschouwburg Wilsomsplein: Muziekschool vau de Mij. tot Bevord. der Toonkunst, Voordrachtavond, 7.30 uur. Schouwburg Jansweg: Goh. Onth. Tooneel Vereen. „Niouw Leven"', „Het hmisjo voor den Drempel", 7.30 uur. Café Ilocdenburg. Spekstraat, Aan deelhoudersvergadering N.V. Maatij. tot Expl van Onr. goederen „de Toe komst", 8 uur. H. B. S. voor Meisjes, Krocht, Kin- derverz. en Opvoeding, Lezing 8 uur. Uud-HolJaiiu, VerwuJH, ölnjkorae&l, Bioscoopvoorstellingen. DONDERDAG 9 FEBRUARI. Stadsschouwburg, Wilsonsplein Afscheidsconcert Diz-k Schafer, 8 u. Schouwburg, Jansweg: Geheel Ont- lioud'ers Tooneel Vareen. „Nieuw Leven", „Het Kruisje voor den Drempel", 7.30 uur. Oud-liolland, Ver wuift, Strijkorkest Luxor-theater, Groote Houtstraat 139, bioscoopvoorstelling, 8 uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt bioscoopvoorstelling, 8 uur. Cinema-Palace, c<roole Houtstraat: Bioscoop-voorstellina. 8 uur. Scala-theater, Kleine Houtstraat 77 Bioscoop-voorstelling. 8 uur. OM ONS HEEN No. 3004 De afgetreden secretaris van Zandvoort De secretaris van de gemeente Zand voort heeft, op zijn verzoek, eervol ont slag gekregen, maar de meerderheid van den Raad giDg- niet in op een voorstel van den heer Zwaan, gesteund door de heeren Bramson en Koning, om daar een bijzondere dankbetuiging aan me te voegen voor de langdurig-e dien sten. Als zoo'n voorstel wordt gedaan, is de bedoeling natuurlijk dat het aan genomen wordt, maar de vraag blijft tochmoet de gemeente-secretaris dit votum tragisch opvatten of heeft hij het recht, vooral den komischen kant er van te zien. Hij zal, dunkt mij zoo, alvast tot het laatste geneigd zijn, omdat een paar dagen na de afwijzing een waardige plaats blijven innemen, dan moesten die verbeteringen een groote vermeerdering van werkzaamhe-l den ten gevolge hebben ter Secretarie. Dank zij den secretaris geschiedde dat alles steeds in groote orde en nauwge zetheid. Ook nu blijven de werkzaam heden nog toenemen. Alzoo spreekt de burgemeester op dezen feestdag en biedt hem namens den gemeenteraad een oorkonde aan voor den arbeid, dien hij in die 25 jaar heeft verricht. De secretaris dankt voor die woorden en voegt er bij, dat al moge hij ook fouten hebben gemaakt in de 25 jaar, hij thans bewezen ziel, dat men vind:, dat wat hij voor de gemeente heeft ge- het niet doet zi!n- van de speciale dankbetuiging, groep van dertig gemeente-ambtenaren 'daan die fouten op zeer waardeerende wijze van den af- keu. getreden secretaris afscheid genomen en j Ik vind het nog al bescheiden dat hem daarbij zelfs geschenken vereerd i iemand die in een gemeente een der- hebben. Wanneer het om een lesje aan (gelijke rol speelt, op zijn kwaitceuws- den gemeenteraad te doen was, had het [feest zelf herinnert aan zijn fouten. Na- niet fijner gegeven kunnen wordenzoo tuurüjk, zeg ik hem na, heeft hij fouten niet, dan is toch de tegenstelling tus-J gemaakt. zooals iedereen fouten maakt: schen een wenkbrauwen-fronsende de burgemeester, de wethouders, de le- Raadsiueerderheid en een toejuichende [den van den Raad en alle andere Zand- onverplicht-dankende ambtenaren-' voortenaren, omdat het maken van fou- groep hoogst merkwaardig. In het jaar 1885 kwam de nu pas afgetreden secretaris te Zandvoort in functie ais eenig ambtenaar op een sa laris van driehonderd gulden. Drie jaar later werd hij tol secretaris benoemd op een traclcmcnt van 750.Het was niet veel, ook niet in die dagen, toen de gulden wel zoowal de dubbele koop kracht had als in dezen lijd, maar de gemeente omvatte toen nog maar 1800 zielen. Langzamerhand ging zij groeien en de beloon ing van den se cretaris eveneens, maar niet in een snel tempo, want in 1917 was die nog maar tot 1500.geklommen. Moeten wij ons er over verbazen, dal hij omkeek naar andere bronnen van inkomsten? Hij vond die in velerlei assuranties en na derhand, toen Dr. Gerke het blad loozen wilde, in de redactie en de uitgave van de Zandvoortsche Badcouranl. Deze samenvoeging van hoedanighe den is hem wel kwalijk genomen en ze ker is het geen ideale toestand, dat de gemeente-secretaris tevens in assuran tiën doet en een woningbureau exploi teert en levens het. plaatselijk weekblad uitgeeft, daarmee uit den aard der zaak critiek op het gemeentebestuur uit de. plaats zelf onderscheppende. Maar was dat de schuld van den secretaris? Of veeleer van den Zandvoortschen ge meenteraad, die hem door een schriele salariëering tot hel zoeken van zulke bij verdiensten dwong? Het antwoord zou ik zeggen, is niet moeilijk te geven. Eerst in 1918 is dit tractement ge bracht op ƒ2500.en in 1919 gekomen op zijn maximum van ƒ4100.Weelde ós het dus nooit geweest. En als wij zien, dat de iractementen van den hoofd commies en den ooutroleur der belastin gen 3C00.zijn, dan vragen we ons af, of de Raad met een gerust geweten het salaris van den gemeente-secretaris zoo laag durfde laten blijven, omdat hij im mers zulke voordeelige bijbetrekkingen had? De overweging zou uit menschclijk oogpunt te verklaren zijn. Maar zij ont neemt natuurlijk aan elke grief tegen des secretaris veelzijdigheid de basis. Intusschen weert hu zich op de secre tarie gelijk een kal in de krullen. Alle stukken passecren zijn oog, bij is de vraagbaak van iedereen, die iets met de gemeente van doen heeft. Geschillen met den gemeenteraad, met B. en W., met de burgerij komen niet voor, bet is alles pais en vree, zelfs vindt de secre taris in 1910 en 1911 aanleiding om de belangen van de gemeente ook op han delsgebied ie vertegenwoordigen hij maakt op verschalende manier in Dre< den en Dusseldorf reclame voor de bad plaats Zandvoort eu weet daar een mosfeer van sympathie te scheppen, die ongetwijfeld tot baar voordeel is ge weest, Als op 27 September 1913 de ge meente-secretaris zijn 25-jarig jubileum als zoodanig herdenkt, is er dan ook een algeuieene opinie in den Raad, dat dit feest behoort te worden gevierd. In een speciaal daarvoor belegde vergadering leiden de hccren Slagveld en Groen hem binnen, hij wordt door den Raad staande ontvangen en de burgemeester spreekt hem toe. Veel verbeleringen, zegt deze, moesten er worden aange bracht en dat is nu grootendeels ge- «clviftfl. WUA» ZouJ»«O*» «Jo lvorlr.lo.oj., den zwakken mensch als danig totaal onvermijdelijk is. Het er dan ook wel bij mij in, dat wam in de oorlogsjaren 19141918 de be moeiingen der gemeente toenemen, de het snel uitgebreide corps ambtenaren nog niet dadelijk de hem bet best passende plaats kan vinden cn wil voortgaan, met alles zelf te doen of te helpen doen. Zoo dit zoo is en daaruit nu en dan vertraging in de afdoening van zaken ontstond, dan is dat allicht een fout van organisatie, maar niet een tekort aan ijver en toe wijding. Het is inderdaad een kunst om bij de uitbreiding der omgeving precies weten, wat men anderen moet over laten en zelf blijven doen heeft de secretaris van Zandvoort die kunst niet verstaan, dan vindt hij duizende lotge- nooten in het ambtelijke, zoowel als in het particuliere bedrijf. Evenwel wordt in al die jaren van be zwaren tegen zijn beleid niets verno men. ODder een om zoo te zeggen hel- derblauvven hemel viert de burgemees ter op zijn beurt den 3isten Maart 1921 zijn 25-jarig jubileum. Uit den aard van de zaak heeft de secretaris bij dit feest de leiding pok spreekt hij den burgemeester namens zichzelf en de gemeente-ambtenaren en werk lieden toe. Burgemeester, zegt hij, ik bied u dagelijks veel stukken ter tee- kening aan en om u dit te vergemak kelijken, bied ik u, als bewijs van mijn hoogachting deze vulpen aan. Dc jubilaris aanvaardt dit geschenk 1 in de beste stemming bij alle par tijen loopt deze feestelijkheid af. Dc lente gaat, de zomer komt en plotse ling verandert bet tooneel. Het is, alsot op het Raadhuis een algemeene ner vositeit gaat heerschen. Een verguu- nhngsquaeslie wordt den secretaris zwaar aangerekend, ja zelfs een Raads commissie voor onderzoek benoemd; zij een gedeelte van de zaak ter be- oordecling over aan Gcd. Staten of don inspecteur van de drankwei, komt tot de oonclusie, dat er groote achterstand is in de administratie, dat er een slechte organisatie heerscht, dat hij zelf te veel wil afwerken cn daardoor den lijd ïrtist tot goede con trole en verdeeling der werkzaamhe den tevens dat hij zich te veel be moeit met zaken buiten de Secretarie. Maar, zoo voegt de Commissie er aan toe, de secretaris mag hiervan wegens zijn vele diensten aan de gemeente bewezen en de vele jaren hier doorge bracht, niet de dupe worden. Conclusie is dat het dringend noodig is een vol ledige reorganisatie tot stand te bren gen op de Secretarie. Voorts is de Commissie van oordeel, dat ook B. en W. niet van schuld zijn vrij te pleiten, aangezien zij bjj een nauwgezette be handeling der zaken veel hadden kun nen voorkomen. Deze dubbele conclusie wordt stemming gebracht, de stemmen s ken, vijf tegen vijf en derhalve wordt deze conclusie geacht tc zijn verworpen, Merkwaardig genoeg stemmen de wet houders in een zaak, die hun beleid raakt, mee. Natuurlijk stemmen zij tegen. Ik laat nu andere zenuwachtigheden: een zeer zonderling gestelde brief van een gemeente-ambtenaar over te" stelling die hij ondervonden heeft H. en XV- een ouief over het ontreden van een der wethouders tegen ambte naren, rusten. Wel dient gewezen op een andere nervositeit, namelijk van drie leden van den Raad, die ofschoon zij meegewerkt hadden aan de benoe ming van de commissie, op eigen ge zag bij Gedeputeerde Staten gingen klagen over den „chaos" op de se cretaries Namens den Commissaris der Ko ningin komt een hoofdambtenaar een onderzoek instellen en concludeert dat de administratie lot voor korten tijd in verschillende opzichten ver waarloosd is, doch dat in den laatsten tijd een belangrijke verbetering viel 'e Waaruit bestaat die verwaarloozing? Genoemd worden vijf punten ie. wijze, waarop de comptabiliteit wordt bijgehouden (het College van B. W. moet op de hoogte worden gehou den van den stand der verschillende posten op de gemeentebegrooting) de hand wordt niet gehouden aan het maken van notulen der vergade ringen met gesloten deuren3e. die van de openbare vergaderingen zijn sedert 10 Augustus 1921 door den se- iris niet onderteekend4e. van de afkondiging der strafverordeningen dient le blijken door het bewaren van een exemplaar waarop het arrest dei afkondiging is vermeld, hetzij door mteelcening in een register en 5e. de organisatie ter secretarie en het toezicht op de werkzaamheden dient te worden verbeterd. Zonder de beteekenis van deze cri tiek te verkleinen doe ik toch opmer- en, dat geen van deze punten aan een 'elwillenden en waardeerenden Raad aanleiding behoefde te geven, om den secretaris geen dank te betuigen voor langdurige en goede diensten, eenmaal het voorstel daartoe door drie anders critisch genoeg gestemde en algemeen als bekwaam erkende le den, de heeren Bramson, Koning en Zwaan, was ingediend.Deze afstemming had de meerderheid van den Raad den weleer zoo hoog geprezen secretaris kunnen besparen en het is in hoofd zaak daarom, dat ik in vogelvlucht den loop der dingen nog eens in hoofdzaak heb uiteengezet, omdat het mij toe schijnt, dat de Raad daarmee onbillijk is geweest. En wil men dit niet aanvaarden, maar is men op het Zandvoortsche Raadhuis van oordeel, dat de vijf grie ven van den Commissaris der Ko ningin alle zwaarwichtig zijn, laat men dan bedenken, dat althans punt 1, 2, 3 en 4, gedeeltelijk ook 5 evengoed een critiek bevatten op het beleid van cn W., punt 2 zelfs op dat van den Raad. 1 secretaris heeft, inziende dat hij na het voorgevallene niet meer als van ouds met B. en W. kon samenwerken, waarschijnlijk ook gevoelende, dal 1 na een lange periode van werk zaamheid de baan aan een jongere vrij laten, ontslag gevraagd. Is ei niemand in bet College, die voor zich de tijd gekomen acht om dat voorbeeld olgea? J. C, Stadsnieuws Muziek Bach-concert. Dr. Karl Muok, Mengclberg's rem- plafant tijdens zijn verblijf in Amerika, werd door het flaarlemsche Bach-pu- bliek hartelijk verwelkomd, vooreerst door het bestuur der vereeniging zelf, dat hem met een fraaie bloemenhulde aan den dirigeer-lessenaar verraste, en ook door de leden, die wel een gtiasti- gen indruk zullen bewaard hebben van de concerten verleden jaar hier door hem gedirigeerd. Dr. Muck kwam met een Beethoven-programma de „l'"idelio"-ouverture, 'het Vioolconcert en de Zevende Symphonie. Zulk een concert zonder uiterlijke sensatie tec- kent den dirigent volkomen beschei den, correct en innerlijk artistiek, zoo als trouwens ook zijn dïrigeerwijze ont daan is van iedere overbodige geste. Zonder het détail te veronachtzamen, betracht Karl Muck toch in de eerste plaats om de groote lijnen der compo sitie weer te geven en zoo wordt het een gezon dmusiceeren, waaraan alle gema niëreerdheid vreemd blijft. Nochtans r geestig détailwerk geprononceerd t worden, weet hij het typisch te lichten. Ik herinner hier vooral aan het wonder-subticl fugato uit het Allegretto der symphonie, dat tol een ragfijn klankidyilctje uitgesponnen werd. Dat even een klein ongelukje dreig- of liever gebeurde met bet tc laat inzetten der bassen in het viool- :crt, zal we! grootendeels zijn oor zaak gevonden hebben in het verrassen de. dat een onbekende cadence biedt. Maar noch de ouverture noch de sym phonie werd door een enkel vlekje ont sierd. Het werk waarin Beethoven zich het meest ongegeneerd „aufge- knöpft", zooals hij het zelf zeide uil gesproken heeft, werd in al zijn v lijke ongebondenheid weergegeven. Het finale werd een echte kermis van Te- niers met zooals Romain Rolland zegt een dolle verkwisting van bo- venmcnschelijke energie, zonder doel, alleen omdat bet hem aldus behaagt, evenals het een stroom behaagt buiten zijn oevers te treden. Anton Witek, de gewezen concert meester van het Philharmonisch- en hei Bostonsche Symphonui-orkest, de vroegere leider van het Philharmonisch trio. was de solist van den avond. Wij moesten eerst wat aan zijn strakken loon wennen om tot waardeering te komen van zijn onbetwistbare kwalitei ten een gave, nooit falende techniek, waarmee hij de heeriijke vormen van het concert in al zijn klassieke schoon heid uitbeeldde. Maar de klassiciteit van Beethoven is niet enkel vorm. zij kan het warmbloedige van een rijken, zielvollcn toon best verdragen, ik zeg meer, zij kan hem niet missen. Die toon, waaruit het hart spreekt, wist Witek echter niet te geven, en dit was oorzaak dat zijne, uit andere oogpunten superieure vertolking van het vioolcon cert, geen volmaakte bevrediging kon schenken, JOS. DE KLERK. IJS. Op de banen der IJsclub voor Haar lem en Omstreken aan de Kleverlaan is Dinsdagnamiddag tot half zes schaat- seDgereden. Het bezoek was niet zoo druk, als 't bestuur dit den iaatsten tijd gewend is. Het ijs was niet zoo goed als anders het was eenigszins hobbe lig. Hedenmorgen was het evenwel weer veel beter. De banen zijn beden en ook hedenavond weer geopend. Gehoopt wordt op een druk bezoek, want hoe meer er gereden wordt, des te beter ordt het ijs. Hedenmorgen 10 uur vroor het in de schaduw nog 13 graden. Dus de ijs- prct schijnt vooreerst nog niet afgeloo- pen. Behalve op de banen aan de Klever laan werd er o.a. ook nog bijzonder druk gereden op het ijs in den Scholer singel en op de breede sloot langs het kerkhof aan den Schoterweg. R.-K. KIES VEREENIGING. In 't gebouw „St. Bavo" hield «le R.-K. Kiesvcreeniging Dinsdagavond haar al gemeene jaarvergadering. De voorzit- de heer A. B. Michielsen, opende vergadering op de gebruikelijke wijze, waarna het jaarverslag en de re kening en verantwoording van den penningmeester werden goedgekeurd. Bij de bestuursverkiezing werden dei drie periodiek aftredende heeren A. B. Michielsen, J. M. van Zeggelen en me vrouw RohdeLedel bij acclamatie her kozen. Daarna hield de weleerw. zeer- gel. heer Dr. Krijn, kapelaan te Val kenburg, een rede over het onderwerp: „In dezen geweldigen en grootschen tijd allen op voor Christus, onzen Ko ning"* PERSONALIA. —De Bisschop van Haarlem heeft benoemd tot kapelaan te Haarlem (H.H. Elisabeth en Barbara) den wel eerw. heer G. H. J. Goes. GEVONDEN VOORWERPEN. Terug te bdtexmen bij: B. Tembrosk, Sautuianstraat 40, bus (foudraol). Mej. Duhbeld, Nassaulaaip 2, beurs je. J. Jordaan, Baljuive!aam 24, grij ze ceintuur. Kennel Fauna, Park laan 119, hond (fox) ge-onden door W. Peters, Jansweg 14, kat (bont) gevonden door B. Piepenbroek, L. Molenstraat f.0. J.W. de Graaf, Grab- berstraat 2, bruine kinderhand- schoen. Zondatra, Scheepmaker-dij 41, trekhond- Bal, Zijhveg 31, kat (zwart). L. de Bruin, Ursulastraat 18 rood, kerkboekje. F. Kuipers, Vooruitgangstraat 88, medaillon. M. Voetelink, Teylerstraat 54, kinder- ïnuts. J. Vcrmeeren, Vrouwen- steeg, h-eeronportemonnaie. T. J. Wal'akes, Essunstraat 29, kinder- schortje (blauw). S. Wage, Leddschb plein 55, kinderscbor tje (wit), uw. Burger, Nassaulaan 67 rood, grijze schooltasch. P. Giesbergen, Spaar- n.e 41 rodo damestaschje. A. Koen, Rollandstraat 87, vulpenhouder. H. J. ten Brink, Wouwermaustraot 15, wandelstok. Belastingkantoor, Jaco- bi jnestraat 24 rood, wandelstok (dun). H. de Jong, Zoetestraat 16, zweep. woond. Bij deze gelegenheid zijn ter sprake gebracht de in vergelijking met het buitenland zeer booge tarieven voor goederenvervoer, het transit ricf, de verhooging der abonnements kaarten voor reizigers, de lange vcr- voerduur van vrachtgoed, de onvoor- deelige omrekeningskoersen van vreemd geld, de tijd, wanneer geladen en ge- lost kan worden, de vergoeding bij diefstal eu bij schade door breuk, en "enkele op de sleenkolenvervoer betrek king hebbende regelingen. De Raad beeft besloten zijn bemoeiingen voort te zetten. Tot secretaris van den Raad is benoemd Mr. J. H. van Schermbeek, die deze functie reeds geruimen BiMOHMa LOONSVERLAGING. Bij de Naaml. Vennootschap Zeianders Elec- trotechnische en Technische Handels vereniging te Amsterdam is een sta king uitgebroken, wegens loonsverla ging. Vau de 85 man zijn Co in staking gegaan. Zij, die bebooren tot de Chris telijke bonden, zijn tot nu toe aan bet werk gebleven. WERKZOBKENUEN NAAR DE MIJNSTREEK. De minister van Biimenlandschc Zaken heeft medegedeo'd dat te Heer len vele werkzoekenden aankomen, die thans echter in de mijnstreek geen arbeid kunnen vinden. Naar aanleiding daarvan is den Commissa ris der Koningin verzocht bij de ge meente besturen er nosmaete op aan te dringen, 't vertrek van werkzoeker, den naar Zuid-Limburg niet te bevor deren, tenzij tevoren is gebleken, dal er inderdaad! werko-oleigonikeid voor de betrokkenen bestaat. NIJV ERHEIDSRAAD. De Nijverheidsraad heeft bij hem in gekomen klachten over bij de Spoorwe gen bestaande regelingen onder de aandacht van den minister van Land bouw gebracht met verzoek te bevorde ren dat de Raad in de gelegenheid zou worden gesteld daarover met vertegen woordigers der directie van de spoor wegen van gedachten tc wisselen. Als gevolg van dit verzoek hebben dc hee ren T. M. F. C. Jorissen en Jhr. Mr. P. Elias, chefs V3U den dienst van het vervoer der Ned. Spoorwegen resp. ook van den dienst, van handelszaken en goederentarieven, de jongste vergade ring van den Raad gedeeltelijk bijgc- LOONRA.AU VISSCHERLJBE- DRDF. De Loonraad in Eet vis- echerij bedrijf ia ontbonden. FABRIEKSBRAND. Maandag ia <le sigarenfabriek „Sel- ma" te Kampen grootendeela door brand verwoest. Het vuur, door onbe kende oorzaak ontstaian, werd door omwonenden bet eerst waargenomen in de zoogen- „ringkamer", A geen half uur nadut het persomee. net ge bouw itn het middaguur verlaten had. E11 waar dit vertrek gnensdie aan dg drooekamer, vonden de vlammen voL op voedsel. Het bedrijf is voor gerui- men tijd verstoord. Buitenland DE CONFERENTIE TE GENUA. In officieel© kranige® te Washing ton wordt 'verwacht, dat bet ant woord van do Vereenigde Staten op de uitnoodigLng tot deelneming aan de conferentie le Genua, nog deze woeli verzendt® zal worden. Het antwoord aal feitelijk een aan vaarding dor uitnoodiging behelzen. DE IERSGHE QUAESTIE. Mhiandaigiavooid is een auto, waarin zich generaal Higganson, de comman dant van het district Cork en andere, officieren bevonden, tusschen Cork en Queonstown door gewapende lie den aangevallen. Naar wordt medege deeld, werden de aanranders door de inzittenden teruggedreven, doch werd de chauffeur gewond. UIT RUSLAND. liet hiervolgende zijn stukken uit een brief van Dr. Farrer, kort voor zijn dood geschreven over den nood In Rusland ..Men zou de pen van een Zola moe ten bobben, om de verschrikkelijke realiteit van den honger in deze stre ken weer te gewen. Het verergert voortdurend en breidt zich uit naar het Westen met d© golf vluchtelingen, die, 11a hun iaatste voedsel te hebben opgegeten en na voor een stuk brood te hebben verkocht al wat men maar van hen koopen wilde, weggaan, het dcet er niet toe waarheen, naar het onbekende land. Het station te Sara tov, alfi al de andere stations uit de ze streek, is propvol vluchtelingen, waarvan er een groot aantal den nacht buiten doorbrengt, bij een vei- schrikkeüjko koude, zonder voedsel )vej-dag, hun beurt afwachtend c»m naar het Wasten te vertrekken in niet-verwarmde wagons voor het ver voer vau koopwaar bestemd, om dik wijls onderweg te sterven. Om een idee te geven van de verla tenheid, die er in enkele dorpen heerscht, kim ik het dorp Kane aan halen, in het district Marxstadt, waarvan de normale bevolking meer dan 3000 inwoners bedraagt cn dat er niet meer dan 1100 heeft. En de winter gaat nog pas beginnen. (De brief is al eenigen tijd geleden ge schreven.) Na ar gelang van zijn voort gang, zal de toestand erger worden en vele dorpen zullen geheel verla ten zijn. Een van de ergste dingen van den hongersnood is het groot© aantal weezen of kinderen, door hun ouders verlaten, die men in de stra ten kan vinden. De uitgeteerde ge zichten van een spookachtige bleek heid, zijn verschrikkelijk om aan le zien. Ik heb te Marxstadt een toe vluchtsoord gezien niet bedden voor 101) kinderen. 42 kinderen waren er- de laatste 24 tuur gestorven, maar hun plaatsen waren alweer ingenomen. Meer dan 50 van deze kinderen ster ven, niettengestaande de zorgen die men aan ben besteedt Maar als zij in handen komen van de velschillende hulpacties, deze uitgeteerde kinde ren met ingezonken oogen, dan, na een veertien dagen gegatan te hebben, keeren zij tof. het leven terug en 1: pinnen weer te lachen en te zingen Om een concreet idee te geven vt de noodzakelijkheid om wat te doen voor de volwassenen, kan ik u mee- dcolen, dat in het district Marxstadt, met 120.000 inwoners, ongeveer 22-OJO hel regeernigsrantsoen lirijgffli .(één pond of minder per dagj, 50.000 en moer nog misschien verkoeren 111 hon gersnood en ontvangen niets. De toe stand verergert eerder, dan hij verbe tert. Meu heeft dringend geneesmid delen noodig. De Russen zelf hebben op dit oogetoblik zoo goed als niets. Sedert ik dezen broef begonnen ben. bin ik met Nansen in het district Sa mara. geweest, waar de toestand nog erger is dan to Saratov, niettegen staande bet goede werk te Sani.ira door de A. R. A cn te Doezeel rek door de Friends verricht. In de dor pen in de buurt van Samara hebben we veel menech-en gezien, die in hun huis te bed lagen, in afwachting van hun dood. Ik zend u hierbij monsters van het brood, dat de boeren op dit oogenblik eten, De voornaamste be- slanddeeJen -zijn: grassoorten, eike bladeren, stroo, door middel van beenpoeder, leem of paardenmest bij een gehouden. Ergens in een huis lag een moejik, die vroeger gezeten burger was geweest, met zijn familie te bed en wachtte den dood. Zij had den hun paard al opgegeten en er was niets over dan wat beenderen, die men maalde om er een soort meel van te maken. Daarna was er nieta te eten over. Het transport der levensmiddelen naar de dorpen zal binnenkort grooie moeilijk'hedtai opleveren. Ongeveer 75 van de paarden is al dood. In één enkel dorp ziju er van de 1469 paarden nog maai- 325 in leven, die waarschijnlijk binnenkort ook wel dood zullen gaan. Zerfs de kameel en, hoewel sterker, sterven als ratten. Wij hebben te Boezooioek verschrik kelijke levensomstandigheden gezien. De bevolking bedraagt er 35.00j. Het. sterftecijfer is er 100 per- dag. Bij dat getal zou de stad in één jaar geheel ontvolkt zijn. Men vindt bijna eiken dag lijken op den grond liggon. Moor den zijn er talrijk-. Wij hebben op het kerkhof een star pel van 6070 lijken gezien, die daar «agan, in afwachting van het oogen- bnk, dat ze in een kuil geworpen zou den worden. Het was dc oogst van 2 dagen, zonder de dooden mee te re kenen, die direct door hun verwan ten worden begraven. Wij hebben net lijk van een vrouw gezien, liggend m de hoofdstraat, waaraan de bonden al hadden geknaagd (de menschen be ginnen bang te worden voor de hon den). Copeman, van de „Frienus", vertelde ons, dat hij zesden uitging, zonder aan alle kanten lijken te vin den. Men vertelt al heel zacntjes ge schiedenissen van kannibalisme. (Dit het laatste communiqué heeft men ku>, nen zien, dat men deze gescniedenis- sen al niet meer zachtjes, bij wijze van gerucht, vertelt:) Laat mij tot slot zeggen, dat er van de hongersnood, waarvan wij alleen de franje hebben gezien, geen woord overdreven is. Hee.e uitgestrekte stre ken ontvangen absoluut geen hulp. Wat men ook doet, de toestand zal on> ermijdelijk nog erger worden. Uit Moskou wordt nog gemeld: Het centrale comité der Sovjets heeft aan 23 van zijn leden opdracht gegeven, alles in liet werk te stellen, om de hulpverleen ing aan het hongersnood- gebied zooveel mogelijk in de hand te werken. Naar gemeld wordt, breidt de actie der buitemandsche organisa ties, vooral die der Amerikanen, zioü uit. In bet district Berdiansk sterven dagelijks vijftig menschen van hon ger. De provincie Poltawa wordt door hongersnood bedreigd. Er komt nog ander nieuws uit Rusland De .bijzondere correspondent van de „Observer" te Moskou, die gewoon lijk goed is ingericht, zegt uit «e besta bron te hebban vernomen, dat het de creet houdende de afschaffing der „Tsjeka" (dc buitengewone commissie der Sovjets) binnen enkele dagen kan verwacht worden Indien die afschaffing zich niet be perkt tot een decreet, welks uitvoe ring achterwege blijft, clan is uit nieuws, zegt hij, misschien het beste dat zij die Jiet met Rusland wel-mee- nen, kunnen hopen. De buitengewone commissie ter bestrijding der contra^ revolutie was, wil men ze bij den wa ren naam noemen, een gecLrocine.ijko instelling, die een spionagedienst cn een „stille verkükkerij" organisjerda midden in het gewone burger.ijk le ven. Ze werd geleid door een fanati cus, zekeren Dzirinslcy. bij wien een langdurig verblijf in Si-herié ieder ge voel van mededoogen had gedood. De Tsjeka beging talloozo misdrijven en had langzamerhand zulk een macht gekregen, dat ze bij bemaling inging tegen de orders van Lenin zed. Volgens haar eigen statistieken, dia slechts betreffen de heift van het Sov jet-gebied heeft ze 87.500 menschen gearresteerd, waarvan ze 8.530 beeft laten doodschieten. Geiseanif Nieuws DOOR EEN HAAI AANGEVAL LEN Zondag j.l. werd een 18-jar.ge jongen, Michael OogkUui, toen hij tu Coogee, de bekende zeeplaats bij Syd ney, in zee zwom, do «en haai aangevallen, die hem id-e armen nagenoeg van liet Ifichaam ree<. E.11 tgtfwezen soldaat, jack Chalmers, «prong on middellijk van de rots in hel water en kwam den ongelukkige te hulp, dien hij tuin land bracht. Cogihlan stierf echter op het strand aan de bekomen verwondingen onder de oogen der duizende® verschrikte toeschouwers. Deuan waren van oor dcel, dat het gedrag van Chalmers ikon worden vergeleken met daden, die omet het Victoria kruis zijn bo- Joond. CROOTE HOTELBRAND TE RICHMOND. Te Richmond (Virginia, V.S.) is het Lexinzton-hotel door brand ver woest. Van de 72 gasten worden een aantal vermist. Drie lijken ziin ge vonden en vijf en twintig personen zijn met ernstige verwondingen ini het ziekenhuis opgenomen. Velen van hen braken armen en beenen bij hun val uit de bovenverdiepingen. EEN GEVECHT MET WOLVEN IN ROEMENIë. Uit Boekarest wordt aa nde „Intransigeant" geseind, dat 18 inwoners van het dorp Peiron3iii gedood zijn in een gevecht met wol ven, die hei dorp overvielen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1922 | | pagina 1