Brieven uit Berlijn
stadsnieuws
Muziek
89e Jaargang Mo. 11874
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1922
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 8 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
^is (kom der gemeente) i 3.577* Franco per post door Nederland f3.87>/,. Afzonderlijke nummers 10.16. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken 10.67»/»: franco per post 10.66. Post Giro 388t0.
Uitgave der N.V. Lourene Coater, Dlrootour-Hooldredaoteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 Directie en Administratie
Bl«IKA.NTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wljkeroog, IJmulden, Beverwijk enx.
ADVEHTENTIEN: Van 1—5 regel3 11.75; Iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. BI/
abonnement aanzienlijk rabat. Twaailstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regelB 60 Cts
per plaatsing, elke regel meer 16 Cts. contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Groote Houtstraat 83. Tolefoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724
DR1EHUIZERKERKWEG 2, VELSEN, TELEFOON 3521
PIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
küenüa
VRIJDAG 24 FEBRUARI.
Stadsschouwburg. Wilsonsplein
Kon. Ver. Het Nedorl. Tooneel
„Bergopwaarts", 8 uur.
Schouwburg Jansweg Séance van
den hypnotiseur Prof. Roland, 8.15 u,
St. Bavo, SmedestraatVergade
ring voor 't uitleggen van de voordce
len voor den Vrij willigen Landstorm,
8 uur.
Protestanten i bondTluooeofisohe
"V-ereeniging. Openbare Voordracht,
8.15 uur-
Oud-Holland, Verwullt, Strijkorkest.
Bioscoopvoorö tellingen.
Zandvoort, Gemeentoraadsvargadie-
liiir- 7.30 uur.
ZATERDAG 25 FEBRUARI.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein
Het Sohou wtoonec 1,,Dc Paradijs
vloek"', 8 uur.
Schouwümre Jansweg, Gapet-kwar
tet. Abonnements-ooiioert, 8 uur.
iid-HolIand, Verwullt, Strijkorkest
Luxor-theater. Groote Houtstraat
bioscoopvoorstelling 's namidd. 2.30
en 's avonds 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt-
bioscoopvoorstelling 'e nnniidd. 2.30
sn 's avonds 8 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat
Bioscoopvorstelling, 'b nttniidd. 2.30
en "s avonds 8 uur.
Scala-theater, Kleine Houtstraat 77
bioscoopvoorstelling 's namidd. 2.30
en 's avonds 8 uur.
KOETJES EN KALFJES.
Berlijn, 20 Fdhruari.
De stakingen zijn nu al weer ach
ter den rue en we hebben in den
Rijksdag en in de Pruisische Kamer
daarover de uoodieo debatten geluid,
Wirth heeft zijn motie van vertreu
ren van den Rijksdag gekregen en
iathenau zijn eerste rede als minis
ter van buiten lamische zaken gehou
den en nu gaan we weer allemaal ons
gewone gangetje. Dc regeering be
reidt zich op Genua voor en de mi-
mister van volksvoeding kijkt met
juin rechter en Georg Bernhard, de
bekwame hoofdredacteur van de Vos-
sisohe Zeitung, met ajn linker oog
Baar den nog eJtijd leeg en stoel van
den rijksminister van financiën, de
bommunisten en onafhaiiKelijken be-
jginnen al een nieuwe staking optouw
|te zetten, in de volkspartij, de partij
ider vroegere nationaal-liberalen, kan
de ruzie tusschen de Stinnesvleugel
en de meer naai- links georiënteer
de groop Strêsemann opnieuw begin
nen, nu de sociaal-democraten zeer
duidelijk te kennen hebl.cn gegeven,
dat ze met de vijanden van Wirth
miet in een zgn. „groot. coalitie"
eaan zitten en de bereiking trekt
rich van dat alles geen teek aan,
moppert tegen de duurte en laat zich
door woekeraars op elk gebied het vel
jover de ooren trekken, danst en gaat
naar dansen kijken, speculeert of
6cheldt op de spcculatiewoode naar ge
lang er gewonnen of verloren wordt,
tinnegietert over Genua, eni koeten
van herstel, Po in aar en het deficit
'bij spoorwegen, posterijen, gemeente
budget en staatshuishouding.
En nu alles dus weer zoo kalmpjes
toegaat, kan uw correspondent cons
jhet een en ander vertellen, dat nu
eens niet met de politiek verband
toudit.
Als we thane nog even op de sta
king terugkomen, doen we dit niet,
om een betoog of beeohouwing ten
beste te geven, doch uit de zeer al
truïstische overweging, dat het aan-
trenaam is, een vreugde, die men zelf
heeft gesmaakt, ook anderen deelach
tig te laten worden. Ons is namelijk
het volgende kostelijke ,,I«ttgs de
straatje" tei- oore galonnenBij
een der straatpompen, die gewoon
lijk uitsluitend dienen, on
paarden gelegenheid te geven tot
schen van hun dorst, stonden gedu
rende de staking een groot aantal
mannen en vrouwen met emmers en
.pannen, ketels en teilen te wachten,
'om het onontbeerlijke nat te halen,
dat door de staking niet hooger dan
gelijkvloerech in de huizon verkrijg
baar was. Velen onzer lezers zullen
ook in de Hollandsche geïllustreerde
bladen deze watorpolnaise» hebben
gezien. Aan de bewuste pomp in de
Bülowstraat stond nu een strijdbare
juffrouw. Strijdbare juffrouwen uit
vroegere geslachten, zooals Kenau
'Haasolaer en Trijn van Leemput,
streden gewoonlijk voor nationale
taken, terwijl dc strijdbare dames van
tegenwoordig meer internationaal
Mijn aangelegd. Zoo ook deze. Kenau
fimionsz. mikte, kokend lood op de
koppen van Spanjaarden, maar de
.communiste van do Bülowstraat
iBpuwde venijn tegen haar eigen land-
genooten. Ze verklaarde het' prach
tig te vinden, dat de arbeiders zelfs
|de noodzakelijkste werkzaamheden
toiet wilden verrichten, wond zich als
*en echte petroleuae op bij elke tegen
sprak en vond het nou eens echt lek
ker, dat de goeie burgers bij 15 gra
den vorst in de rij mochten staan, om
'een emmert je water machtig to wor
den. Mon kon nu een» zien welk een
macht de arbeiders hadden en dat do
r r?erii niets in de melk te brokken
heeft. Een huisvader die er bij stond,
Mei geen .woord, maar toen do beurt
.pjes-
t 1 es-
van waterhalen aan hem was geko
men, vulde hij zijn emmer en... keer
de hem weer om boven dc van com
munistisch vuur blakende juffrouw.
De uitwendige afkoeling was vol
komen, of ze ook inwendig wat is
bekoeld, hebben we tot onzen Bpijt
niet vernamen.
Gelukkig behoort deze episode weer
tot het verleden en bobben we weer
volop water. Zelfs do badkuipen, die
men overaJ had laten volloopen, zijn
weer leeg en zk>o ie menig kdbieke nie
ter! ie water wogigespookl, hetgeen een
niet onbelangrijke schadepost voor de
toch al niet op rozen Blapende Ber-
lijneche huiseigenaars beteekent. Zij
toch zijn hot, die hier het water beta
len aan de stad, want niet iedere wo
ning, doch 9lechta elk hui» heeft zijn
eigen watermetermen kan dus niet,
gelijk in ons land, het water door de
huurders laten 'betalen.
Die badkuipen, die men net als de
kachels in ale woningen vindt, zijn
echter alleen vol go woest, om water
voor dé dagen in voorraad te hebben,
dat de kraan niet zou loopen.Anders
blijven ze weken en maanden achter
een teeg en droog. Ook alweer niet,
omdat wij hier zoo bijzonder onzinde-
liik zijn., maar omdat baden tegen
woordig een haast strafbare luxe is.
Want in dit kolenrijke land lijden we
o-ebrek aan steenkool voor huisbrand.
Woningen met centrale verwarming
zijn er nog 't best aan toe maar de
meeste huizen worden hier verwarmd
met briketten, die in de groote Bi:
liinsche legelkachcls een zeer aange
name warmte aan ae vertrekken ge
ven. Als ie ze heil, wel te verstaan.
De meeste mensohen hebben ze ech
ter niet en wij zelf behoor en tot de
weinige gelukkigen, die nog niet hun
Februari voorraad hebben opgestookt
en dus gedoemd zijn, kou te lijden.
Maar ook bij ons wordit slecht® één
kamer gestookt. Dat behoort zoo tot
de genoegens van hot. wonen in
Duitschland. Ja, al® je ntet op een
paar bankjes van duizend behoeft te
kijken, dan kun je het nu riog warm
hebloen in al jo k aniens, want in den
sluikhandel zijn natuurlijk liriketten
ook te krijgen. Maar vnaag niet wat
dat kost. En bijaldien wij over geen
groot inkomen in goede Hollaiudeohe
guldens beschikken is een klein ta
feltje voor ons tot schrijftafel inge
richt en wordt het hoekje met dat ta
feltje mitsgaders een stoel en een
schrijfmachine „mijnheer» werkka
mer" genoemd. Anderhalve meter
rvandaan staal de vleugel, die uit
de muziek kamer naar voor zulke in
strumenten beter geschikte tempera
turen is verhuisd en die hoek bij de
gesloten schuifdeuren naar het ijs-
keiderachtige buurvertrek Leet than®
„mevrouw» muziekkamer". De rest
van de huiskamer heeft het uiterlijk
den naam voor het vroegere ee-
heel behouden. Bil ook dit is alleen
aan het feit te danken, dat we behal
ve de gerantsoeneerde briketten veel
hout a. raison van 350 mark de ku
bieke meter, minus wat ervan ge
stolen wordt, hobl.-vn verstookt en nog
verstoken. Het is wel Knus en gezel
lig, maar je verlangt toch meer dan
anders naar lente, warmte, licht en
ruimte voor je meulbcl® en voor je
zelf, om ie weer eons er tusschen te
kunnen bewegen. En het is wel dui
delijk, dat onder zuJke omstandig
heden we op Spartaansche wijze kou
de afwasschingen aJ bibberend over
onskippevel heen laten gaan, in plaat®
van in een warm bad te genieten, dat
zooveel briketten you koetein. Voor
mensohen, die van cijfers houden, zij
nog vermeld, dat een vriend van ons,
die een klein landhuisje bewoont,
ruim drieduizend mairk per maand
alleen aan brandstoffen uitgeeft.
Als we nu plotseling vertellen, dat
er in Berlijn en voorstellen 50.000, ei-
staat géén nul te veel, het ia heuseh
vijftigduizend, muziekonderwijzers
zitten te wachten op leerlingen, inmid
dels al bijtend op een houtje, dan zijd
misschien lezers, die denken, dat
dal nou als een lang op een varken
aal. Maar dlo hebben het dan mis..
Het feit. dat do menschen niet
kunnen baden, omdat de kolen zoo
duur zijn, hangt ten nauwste samen
met de gcheele economische póaitie
van breed e kringen der maatschap
pij hier, waarover wc vroeger reeds
het een en ander mededeelden. De
dagelijkse he. levensbehoeften verslin-
dsn het bud ga; vat. dei gemiddelden
te-burger cn cr blijft voor luxe
geen penning over. En het ergste
te lijden hebben de min of meer in
tellectueel o kringen, het allerergste
zij, die uitsluitend van deze zelf lij
dende kringen afhankelijk zijn.
Wie kan zich «te luxe van piano
lessen veroorloven 'I Praetisch ge
sproker», niemand, ni betalen
O.-W.-er» natuurlijk graag honderd
mark en meer voor lessen hunner
doohtershii beroemdheden. Want ai-
leen de aanschaffuig van een piano
kost een 30 40.000 mark, behalve de
luxe belasting 1 Daarbij komt, dat af
gescheiden van de kosten voor in
strument en onderwijs, duizenden
eenvoudig geen tijd meer hebben, om
aan liefhebberijen ale muziek te doen.
In ambtenaars- en andere rnidden-
standsfa.milies werd ook vroeger wel
iswaar meer dan bij ons door de doch
ters meegewerkt, maai- thans moeten
do meisjes naar kantoor of winkel,
meehelpen om het hoofd boven water
te houden. En het zijn juist deze
kringen, waarin vroeger de dochters
thuis Weven en moeder de vrouw een
handje hielpen in het huishouden,
daarnaast zang of piano loerend, die
thans het hardst do struggle for life
moeten voeren. En de muziekonder
wijzers hongeren. En met hen het
meerendeel der intellectueelen en
half-intellectucelcn.
Wie niet hongeren, zijn onze bede
laars. Inbreker®, helers en andere dag
dieven. Ear gaat geen dag. voorbij,
zonder dat we in de kranten Lezen
over oen of meer belangrijke in brak
ken .waarbij dan nog legio gevallen
komen, die niet door de bladen wor
den geregistreerd, omdat de bedragen,
waarom het gaat te gering zijn om
nog indruk op liet publiek te maken.
Een postje van honderdduizend mark
aan gestolen goed is nauwelijks meer
de vermelding waard, zelfe een bur
gerjuffrouw slaat de handen niet
meer met een Dutteoh equivalent van
„Gosjin elkaar, al» er niet een
aantal van dergelijke kleine gevalle
tjes tegelijk worden opgesomd. De
politie heeft wat beters te doen, dan
voor de veiligheid te zorgen. Ze doet
b.v. invallen in speelholen, wat op
zichzelf een verdienstelijk werk is,
maar terwijl de heeren vraohtautoino-
bielen vol gseten van speelbanken of
verbaden nachtlokalen onder vroo-
lijk gezang vaak van do gearres
teerden naar cte bureaux brengen,
of. wat óók wiel eens gebeurt, zelf een
ieutje meespeelt of een glaasje mee
drinken, slaan de ..zware jongens"
hun slag.
Ook het beroep van bodelaar ré
hier geen kwade lijn. Een poos ge
leden stond in een der zich kunst-
Naden noemende moppentrommel®
een aardigheid van den volgenden
inhoud. A. vraagt aan B. hoe het
komt, dat hij er zoo goed uitziet
B. antwoordt, dat hij een broer
heeft, die bedelaar in Holland is en
hem ondersteunt. Een broer. dóe be
delaar te Berlijn is, zou ook niet zoo
kwaad zijn. Onlang® berekende de
„Freiiieit", dus een tamelijk onver
dachte bron, dot een bedelaar in de
Firiedridhstrasse. die den hal ven dag
„werkt" door ale maar te zitten sid
deren, hetgeen als een soort oorlogs
ziekte werkelijk voorkomt, maai' uit
stekend genezen kan worden, gemid
deld eeai 300 mank per dog inkom
sten heeft. We hebben zélf eens een
klein kwartier Ibij zoo'n man gestaan.
Dat was nu werkelijk een echte oor
logshivalide, wien beidé heeneri afge
schoten zijn en diiö in een wagentje
met een lieel aonhoorbare stem zat te
zingen an zich zelf op do harmonica
begeleidde, een bijzonder gunstig
geval dus, dat moet men in aanmer
king nemen. Maar binnen het kwar
tier zagjen We met zekerheid zestig
mark in de pel van den man werpen,
terwijl er nog oenigc gitten waren,
waarvan we miot 'precies konden zien,
hoe boog ze waren. Zoo'n slakker die
zijn beide boenen uau zijn vaderland
heeft ten offer gébracht, kun je zelf®
zulke hooge inkomsten niet benijden
of misgunnen, maai- liet geval maakt
begrijpelijk, «lat oorlogsinvalide
thans eeai begeerd beroep is. Vooral
blind zijn is in trek, zeker, omdol
men dit gemakkelijker na kan doen,
dan het gemis van armen of boenen
simuleeren. Maar ook liet verkoopen
van lucifers is erg in de mode. Som
migen, en dat zijn vooral de opge
schoten brutale rekels, die to lui
zijn om te werken, prob ooren
gen 75 pfenning of 1 Mark het dooeje
aan den man te brengen, door voet
gangers op straat zoolang v
beeneu te drentelen ondor akelig ge
jammer, dat man om ze kwijt te zijn
'n doosje koopt, ofschoon liet in eiken
winkel ten hoogste 50 pfenning kost.
Anderen lodpen de café'e en rosta-u-
runts af. Ook hier hebben we on
langs eens geprobeerd, do inkomsten
van zoo'n verkap-ton 'bodelaar te
schatten, want heel vaak wordt één
of twee mark gegeven, zonder dat de
gulle schenker dc lucifer» wil hebben.
In een klein lokaal beurde zoo'n
„handelaar" op zijtu rondgang, ter
wijl wij hem volgden, alsof wij naar
de lavabo gingen, 12 Mark, terwijl
hij sleöhts vier doosjes ltad ver
kocht resp. afgegeven.
Er «is dan ook nog wol geld onder
de menschen, want nanet dóe 50000
muziekonderwijzers on al düe andere
hongerlijders leven hier zoo en zoo
veel menschen met millioenen inko
mens en daaronder voten, voor wie
gelduatgeven een volleomen nieuw
genot is, verder duizenden vreemde
lingen met „cdélvaluta", voor wie
een paar mark aan een bedelaar een
paar centen, rappen, oen dollarcent
of een halve stuiver betedkent. Die
menschen zorgen voor onze bedelaars
en voor onze luxe- en woekermrlCh-
tingen, bevolken de voor naar geeste
lijke ontspanning snakkende intel-
iectuoele middenstanders onbetaal
baar dure schouwburgen en maken
nog gebruik van taxis.
En de gemiddelde staatsburger
kijkt met- gemengde «evoelesis zoowel
de arme bedelaars als de rijke bras
sers aan.
H. BI. KOELENSMID
De kleine woningen bevatten: beneden
twee kamere en suite, keuken, schuur,
toiletgelegenheid en verdere gemakken;
op de bovenverdieping: twee groote ka
mers, kabinetje, badkamer, toiletgelcgen-
heid enz. Verder is er nog een tusschen-
ruimte van 1 bjj 3 M., die voor bergplaats
eou kunnen dienen.
De groote huizen hebben dezelfde in
deeling, maar bovendien nog oen tweede
étage, bevattende twee groote kamers,
kabinetje en een plat.
Alle huizen krijgen aan don voor- en
achterkant tuinen van 61/2 M. breed;
de achtertuin is 10 M. (liep, do voortuin
3 a 4 M.
Tn deze huizen hebben alle kamera
aansluiting op de eloctriciteits- en gas
leiding.
Het niet verhuren van deze 12 groote
huizen kan nog een eigenaardige kwestie
worden, want de vereeniging is voor do
huur van abe 70 huizen aansprakelijk,
zoodat volgens de voorwaarden de be
woners de gezamenlijke huur zouden moe
ten opbrengen. Het bestuur meent even
wel, dat het in dit geval onmogelijk zou
kunnen geschieden, want dat zou niet te
betalen zijn. Hier ie overmacht m het spel.
Wat er in deze noteligc zaak precies
gedaan zal worden, als do eerste rente
aan de Hypotheekbank botaald moet wor
den, kon het bestuur nog niet zeggen, liet
meest voor de hand liggend achtte het 't
zenden van een verzoek om steuu aan
den Baad.
Intusschen achtte onze zegsman het
waarschijnlijk, dat de huur der groote
huizen eenigszins verlaagd bijvoorbeeld
tot f 860 zou worden. Zekerheid hier
over bestaat evenwol nog niet.
HOE STAAT T MET
den woningbouw der Ver
eeniging ,.Huis tor Clecff"
Onder architoctuur van ir. J. B. van
Loghem zjjn voor de Woningbouwver-
eeniging „Huis tor Clooff' nan do Klo-
verlaan 70 middenstandshuizen gebouwd,
namelijk 38 groote on 32 kleine. In het
'e van 1920 is men mot don bouw be
gonnen, thans naderen zjj alle lniu vol
tooiing. De 32 kleine huizon zjjn reods
verhuurd, maar mot do grooto schijnt
het niet zoo gemakkelijk to gnnn; voor
an deze woningen zjjn nijg goeu huur
ders gevonden. Do huurprijzen zjjn voor
de kleine S 660, voor do groote f 910
per jaar, -
ALLIANCE FRANcAISE.
Donderdagavond trad voor de leden
van de afd. Haarlem der Alliance
Frangaise de „BretonscJie Bard
Cliaries Le Goffic op, wiens portret,
met ean korte levensschets, wij in ons
nummer -van Woenedag opnaaien.
De. heer Le Goffic zei de te zullen
spreken over „les poètes du pays do
France", dus over de jjocrie van do
dlcnters uit do Franscuo provinciën,
die te zamen Frankrijk vermem.
Tot zijn eigenlijk onderwerp kwam
de conférencier, een levendige, sym
pathieke grijsaard, wiens sneile spre-
icen echter v«nl< het vo.#en van zijn
voordracht bemoeilijkte, eerst na de
pauze.
Vóór de pauze gaf liij een zeer be
knopt overzicht van de Franscho let
terkunde (de heer Sawvcur wees er
later in zijn geestig slot- en dank
woord terecht op, dat dit gedeelte van
de conférence misschien wat te aca
demisch was geweest!) cn vond daar
bij gelegenheid do aandacht te vesti
gen op verschillende „cycles" (die van
de Table Ronde, var. Tristan en
Isenet).
Was de letterkunde der middel
eeuwen echt nationaal geweest, hier
op volgde een tijdperk, waarin, ge
durende en lang na de Renaissance,
de ïranscbe schrijvers geen hooger
doe! kenden, dan de Gri ksche on La-
tijnsche schrijvers slaafs na te volgen:
„Cessons d'étne Francals", zeU.cn
R&nsard en zijn school Do „provln-
,ce' werd vergeten. Een uitzondering
maakte Dubellay in ziin „Sonnet de
Ir egret". Dit son.net is hot prototype
der latere „provinciale" gedichten-,
en het is te «verwonderlijker, omdat
liet vloeide uit do pen van een mom,
die steeds voor.het navolgen van de
klassieke dichters had gestreden,
Dan komt de groote lijd van Mal-
jherbe, Corneille, Racine, Boileau, La
Fontaine
Na de 17e eeuw is er van poëzie
eigenlijk geen sprake tot aan de re
volutie. DAn treedt plotseling de fi
guur van Chateaubriand naar voren,
Chateaubriand niet alleen „uil B.e-
ton" maar „toute la Bretagnc". Fer
dinand Brunctiere zeidc van hen». ',11
a introduit la provinco damfl la lltté-
rature fran?aisc". „Réintroduit" had
de conférencier hier een beter woord
gevonden. Nu verandert alles plot-o-
ling, de letterkunde wordt weer na
tionaal. Men denke aan Victor Hugo:
„le pauvre enlaul chétif. sans couleur
et sans voix", (de vader van dit
„kind" kwam uit Lotharingen, zijn
moeder was een Bretonsche); men
denke verder aan Alfred do Yigny,
aan De Lamartiiie. Met geestdrilt
sprak M. Le Goffic over het genie
van den laatste, den dichter van „La
terre natale".
Na de pauze deed de conférencier
ons gemeten van de poezie der échte
„provinciale" (dit woord hier niet op
te vatten in do min of meer spotlende
beteekenis, die er wel aan gehecht
wordt) dichters, dus voor lien, die
hun geboorteetreek verheerlijkt heb
ben in hun poëzie. Van elk dier dich
ters wij noemen August© Briseux,
Autrand, Laprad e, Morenu, Tristran
Corbières gaf d« heer Le Goffic een
korte levensschets met aanwijzing van
de hen meest kenmerkende karakter
trekken. Tevens la® hij fragmenten
uit hun werken voor.
Tenslotte droeg de conférencier een
gedicht van hem zelf «voor, waarvoor
hij met een daukbartr applaus be
loond werd.
Dit «voordragen vaai gedichten tus
schen zijn conférence door was wel
het mooiste gedeelte van den avond.
De heer De Goffic „zegt verzon" op
een boeiende, artistieke wijze cn wel
verdiend was dan ook het woord van
hartelijkeo dank, dat do heer Rauvcur I
den spreker do hem eigen, geestig
manier bracht.
Donderdagavond vergaderde de af
deeling Haarlem van den Algemee-
nen Nederlandschen Typografenbond
in het gebouw vau de Haarlemsche
Jongeliugsverceniging, o.m. ter behan
deling van de afwijzende houding der
regeering inzake „Crisiti-Werkloozen".
en het voorstel der werkgeversbonden
inzake verlenging van arbeidsduur en
loonsverlaging.
Om precies 8 opende de voorzitter,
do heer J- A. Krijn der s, de vergade
ring met er zijn voldoening over uit
te sprekeu, dat de opkomst zoo groot
was. In de zaal en op de galerij was
geen plaats onbezet en velen moesten
zich met een staanplaats tevreden
stellen. Verscheidene leden uit Sant*
poort, Hillegom en Zandvoort woon
den de vergadering bij.
Notulen en jaarverslagen werden
met dankzegging goedgekeurd.
Tot leden der controle-commissie
w erden gekozen de heeren Bies, Velt-
huijsen en Rijkens. De leden welke
voor de afdeeling zitting hebben in
de Leerlingen-commissie werden bij
acclamatie herkozen. Tot leden der
Districts-commissie werden herbe
noemd de heeren Krijnders, Hooger-
beets en Lceuwerbe en gekozen de
User Groen.
Hierna leidde de hoofdbestuurder,
de heer B. Ponst-cin, de bespreking
Óver de afwijzende houding der re
geering inzake „Crisis-Werkloozen
en het voorstel Werkgeversbonden in
zake verlenging van arbeidsduur cn
loonsverlaging in. Spreker begon met
oj> de inconsequentie van de regee-
nng te wijzen. De gewone werkloozen
krijgen wel uitkeering en dc uitgetrok
ken werkloozen niet. Wat zijn uitge
trokken werkloozen 1 aldus spreker. In
normale omstandigheden is de uitkee
ring van 90 werkdagen voldoende.
Langer werkloosheid kwam zoo goed
als nimmer voor. Thans is dat veran
derd. Alleen de A. N. T. B. heeft 1300
werklooze leden, waarvan <300 hun
uitkeering hebben geDoten, dus uitge
trokken zijn. Toen de werkloosheid in
ons vak abnormaal groot begon te
worden, hadden besprekingen met de
andere- en de patroonsorganisaties
plaats om een uitkeering in bet leven
te roepen voor hen, die hun reglemen
taire uitkeering hadden genoten. In
Maart 1921 begon de steunregeling
voor de „crisiawerkloozen". Door het
hoofdbestuur is toen aan den minister
ter keunis gebracht, dat hét hen be
vreemdde dat de typografen niet in
die regeling waren opgenomen daar
cv toen al reeds van crisis-werkloos
heid in de typografie gesproken
moest worden. De minister antwoord
de. dat hij nog geen vrijheid kon vin
den om in te grijper.,
Hierna is door het hoofdbestuur
aan de Patroonsorganisaties het voor
stel gedaan een nieuw werkloosheids-
fonds te stichten om de crisis-slachtof
fers te steunen. Voorgesteld werd dat
ieder patroon voor elke gezel in zijn
dienst één uurloon per week zou
storten en ieder lid van de gezei.en-
Grganisatic eveneens. Besprekingen
hierover zijn mislukt.
Hierna stelde het hoofdbestuur zich
wederom in verbinding met den mi
nister en het antwoord luidde dat dc
p«afen zelf do oorzaak van de
loosheid zijn, omdat ze meewer
ken om de prijsf-arieven te bescner
men. Uit een onderhoud, dat 't hoofd
bestuur met een vertegenwoordiger
van den minister had bleek, hoe
slecht men in Den Haag met den wer
kclijken toestand op dc hoogte was.
Men wist niet eens, aldus spr., wat
het loon van de typografen was en liet
hoofdbestuur moest daar bestrijden
de meaning, dat het werkelijke ioon
veel hooger was dan in de C. A. O.
is aangegeven.
Na veel wachten en overwegen, al
dus spreker, kwam eindelijk ae bood
schap uit Den Haag, dat de loonei,
wel niet zoo hoog waren als gedacht
was, maar de typografen kregen toch
geen crisis-werkjoozen-uitkcenng, zoo
lang zij medewerkten aan het instand
houden van de prijstarievcn.
Hierna hebben de vakcentrales zich
tot den minister gewend. De minister
is weer aan het overwegen en wij
wachten maar weer af, zeide spr.
Vervolgens kwam de heer Ponstein
aan de patroons-voorstellen.
Reeds in September van het vorig
jaar ontving het hoofdbestuur een uit
noodïging van de patroonsbonden tot
een bespreking over den bedrijfsioe-
stand. Deze conferentie werd gevolg
door een in September, een in Octo
ber en een in December. Op allo con
ferences werd namens de patroons
bonden betoogd dat het product gocd-
kooper moest worden en dit waa niet
aDders te hereiken dan door verlaging
van het Joon. Steeds werd onzerzijds-
aldus spreker, betoogd, dat een ver
laging van het loon absoluut niets uit
kon nehten tegen de valuta-concurren-
tie. En in Januari kwamen er op
nieuw voorstellen welke toen tevens,
door de patroonsbonden, ter publicee
ring aan de pers zijn aangeboden.
Hierna behandeld spr. rilt voorste!
van de patroonsbonden in zijn geheel.
Hij vestigde er vooral de aandacht
op, dat de loonsverlaging welke 16
procent van het uurloon bedraagt een
verlaging van het product beteekent
van pl.m. 9 procent. Het hoofdbe
stuur verklaarde zich tegen de vooi
stellen op de volgende gronden
le. is een dergelijk offer voel te
zwaar; 2e zal de loonsverlaging geen
verbetering brengen. 3e wordt door
aanneming van bet voorstel (je legen
darische meening van de schrikbarend
hooge looueu versterkt.
Het voorstel tot verlenging van den
arbeidsduur noemde spr. een bespot
ing. De typografen waren de eersten
die de 45-urige werkweek in een col
lectieve arbeidsovereenkomst hadden
vastgelegd. Het aanvaarden van het
voorstel tot werktijdverlenging zou
verraad zijn aan de geheele Ncder-
landsche arbeidersklasse? Het ie een
blamage dat men ons een dergelijk
voorstel durft voorleggen, zoo oor
deelde de heer Ponstein.
Met het advies tegen de voorstellen
van de patroonsbonden te stemmen,
eindigde spreker zijn, ipeermalen
door applaus onderbroken rede, waar
na de voorzitter de volgende motie in
bespreking bracht
„De afdeeling Haarlem vau den
Alg. Ned. Typ. Bond, in drukbezochte
huishoudelijke vergadering bijeen op
Donderdag. 23 Februari 192-2
kennis genomen hebbende van de
door het hoofdbestuur der Boekdruk
kerijbonden voorgestelde verslechte
ringen van arbeidsvoorwaarden, in
afwijking van het bestaande collectie
ve arbeidscontract
verklaart dat deze verslechteringen
absoluut ongemotiveerd en onaanne
melijk zijn
wescht in geen geval er toe mede
te werken, dat de gevolgen van den
minder gunstigen bedrijfstocstond op
de werknemers afgewenteld worden,
mede, omdat de patroons-organisatie
steeds in gebreke is gebleven voor
onze werkloozen ook maar ecnige ri
sico te dragen;
beschouwt deze voorstellen als een
brute uiting van reactie
besluit dezen aanval op het levens
peil van de arbeiders in de grafische
vakken te verwerpen en geen mede
werking te verleenen aan ecu arbeids
overeenkomst met slechtere arbeids
voorwaarden dan ir. dn tb»... be
staande
brengt deze motie ter kennis vau
het hoofdbestuur van den Alg. Ned.
Typ. Bond en besluit haar te publi-
ceeren in de pers."
Door verschillende leden werd jver
het gesprokene en de motie nog het
woord gevoerd, waarna de motio met
algemeene stemmen word aangeno
men.
Bij de rondvraag werd door den lieer
D. J. Tork nog net woord gevraagd,
voor een speciaal Haarlemsche zaak,'
nl. het ziekenfondswezen.
De ziekenfondsen hebben in 1917
met de apothekers een contract aan
gegaan voor 5 jaar. Na dien is steeda
door de apothekers op verhooging aan-
gedrongen en met cijfers de noodza
kelijkheid daarvan betoogd. In 1921
voor het laatst en dit is geschied
op de meest bedriegelijke wijze, vol
gens spreker. "Woensdagavond hebben'
de groote ziekenfondsen besloten dat
dit er af mo et. Indien dit niet ge
schiedt, zal Ziekenzorg" 2elf een
spotheek oprichten. Spreker wekte
allen op de agitatie te steunen Laat
zien dat het ons ernst is.
Met een woord van dank aan den
spreker, en aan de leden voor hun op
komst, werd te ruim elf uur de ver
gadering gesloten.
Beethoven-avond Frederic Lxmond.
Hoelang reeds betreedt Frederic La-
mond onze concert-podiume: vele pianis
ten kwamen en verdweQen tn dien tijd,
maar Lamond keert ieder jaar weder tot
ons terug en blijft steeds pun gaarne
geziene gast. Nog altjjd oefent zyu naam
op zeer velen toovcrkracht uit, nog nl-
tjjd weet h(j te boeien door zjjn knrnlcte-
ristiek spel en ookaf te stooten.
Hoe dit laatste mogelijk is?
Yoor menigeen staat of valt dc ver
tolking van een klavierwerk mot de al
of niet tot in het uiterste opgevoerde ver
zorging van het zuiver pianistische ge
deelte; in de oogen van dor.ulken ka3 oen
pianist als Lamond geen genade vinden,
want Lamond is in de corste plaats musi
cus, daarna pas pianist; het Is hem er
om te doen hetgene, dat „achter do no
ten" zit, naar voren to brengen; hoe dit
nu geschiedt, of het pianistisch wel on
der de fraaist mogelijke belicnting ge
schiedt is hem betrekkelijk onverschillig.
Betrekkelijk, want Lamond is toch ook
weer te'veel meester op zjjn instrument,
om iets onder zijn handen vandaan to ge
ven, dat aan strenge eisehen niot zou
vol«loen.
ATaar men mist wel eens in zijn spel do
verfijning, de schakeoringen, waarmede
pianisten als S«ibafer, Frieilberg, Bauer
e.a. zoo onafgebroken weten te booion.
Wie echter zijn oor aandachtig tot luis
teren neigt, wie de diepten van zjjn s3
tracht te peilen, zal moeten toegeven, dat
Lamond een waar kunstenaar is, een ge
niaal herschepper, spc«:i»*l van Beetho
ven's werken.
Want zijn Beethoven-vertolking is bij
zonder; Lamond vat Beethoven voorna
melijk op als machtig improvisator; e i
Fantasie, eeu Sonate, van Beethoven 5*
voor hem een atroomendc, modwdccpendo
improvisatie, weliswaar beteugeld, aan
banden gelegd door dc vormwetten maar
toch altqd improvisatie.
In dien zin herschept Laiaond die com-
ook en dit begrijpondo zal
Lamond's opvattingen, vooral zijn
zeer vrij rubato, kunnen eerbiedigen.
Misschien niot altijd; hot Bondo in
G gr. t. en het eerste deel van do S»nuto
pathétique wekten eenigszinu injjn verba-,
zing, het Rondo door de m.i. onnooiligo
klem en gewichtigheid, hot Allogro vau
do Pathétique door de zonderlinge tempo
modificaties.
Prachtig echter waren de Fantasie g kL«
t. en het Adagio uit do Pathétique; ge
weldig de Sonate c kl. t. op. 111 hoe
forseh die opzet van hot eorsto deel: niet
ten onrechte gebruikt de Bcethovenbto-
graaf Becker hier het beold van d.:n woe
denden stier, die, dc horens omlaag mot
ontembaar geweld voorwaart» stuift, be
lust op strijd.
Een interessant opus vormen do zca