OM ONS HEEN
Muziek
39e Jaargang No. 11902
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
WOENSDAG 29 RfAART 1922
HBONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) td.bl1/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers 10.16. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/»; franco per post 10.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V, Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082
ADVERTENTIENVan 1—5 regels 11.75; Iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaaifstuivers-advertentiën van Vi&ag en aanbod van 1—4 regels GO Cts
pei plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten bet Arrondissement dubbele prijs.
i Administratie i Groote Houtstraat 83.
Redactie 600 en Administratie 724
BIJKANTOOR v
3£1
Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJniuiden, Beverwijk enz. DRIEHL1ZERKERKWEG 2, VEL8EN, TELEFOON 3521
DIT NÜMilER BESTAAT UTT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Agenda
Hed
WOENSDAG £9 MAART.
Stadsschouwburg Wilsonsplein: Het
jBchou wlooneel, Zb. b. h. h.S nar.
Schouwburg Jauswcg: N.V. Tooneel-
trereun. „Allerzielen8 uur.
Museum van Kunstujjvorlieid, Concert
Oosterscho Muziek, 8 uur.
De Kroon, Alliauce Fran ui se, Confé
rence de monsieur Bené Beujamin, 8 uur.
Ged. Oude Gracht 41, Vereeniging tot
Bestrijding der Tnborculose, 8 uur.
Meisjes HH.S.-Krocht, Lezing voor Kin
derverzorging en Opvoeding, 8 uur.
Café Brink maan Studiegroep Vrijz.-
Democratischen Bond, 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest
Bioscoopvoorstellingen.
Schoten. Café Slot, Pretoriaplain, N.V.
Mjj. tot Expl. van Onroerende goederen,
Aandeelhoudersvergadering, 8 uur.
DONDERDAG, 30 MAART,
Stadsschouwburg Wilsonsplein
»,Hoclizeitstage", 8 uur_
Schouwburg Jansweg. N.V. Tooneelver-
•einguig „AllerzielenS uur.
Gem. Concertzaal, Concert Haarlem's
Kinderkoor, 8 uur.
Oud.-Holl. Verwuft. Strijkorkest.
Luxor-theater, Groote Houtstraat
189, bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg De Kroou, Qr. Markt
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala-theater, Kleine Houtstraat TT
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
No. 3026
Het Orgel in de Sociëteit Vereenlging
HET ORGEL TE GROOT ZECELS EN CONCERTEN DE STAAT
ALS VEROVERAAR DE NOODUITGANGEN VAN OE CONCERTZAAL
AAN DE ABONNé'S TE BEVER
WIJK EN IJMUIDEN.
De verspreiding van llaarleir.'t
Dagblad geschiedde tot nu toe door
tussciienkorust van agenten, voor
IJ muiden Sinjeweil's Boekhandel,
ivoor Beverwijk de Boekhandel C
Dingier.
Na de vestiging van ons B ij k a fl
ic o r voor Velsen, IJ mui
den en Beverwijk, Drie-
buizerkerkweg 2, Velsen,
werd de behartiging onzer belangen
in Velsen, Velseroord, Wijkeroog
en Santpoort reeds aan dat bijkan
toor opgedragen. Per 1 A pr 11
1 9 2 2 zullen ook de agentschappen
LJmuiden en Beverwijk daarheen
overgaan.
Klachten over bezorging alB ander-
zins kunnen schriftelijk en monde
ling worden opgegeven, ook per
telefoon no. '3 521, Velsen.
DE ADMINISTRATIE.
Weinig geestdrift?
Dc redactie van Blocmendaalsch
Weekblad heeft de vorige week haar
lezers uitgenoodigd, haai op papier te
willen toezenden „hun gedachte, lang of
kort, al naar hun geaardheid, omtrent
de booze plannen van onze naaste buren,
n.l. de annexatie^van onze gemeente of
een gedeelte daarvan."
Rondweg erkent de redactie, wij
prijzen haar openhartigheid, dat de
uitkomst niet bevredigend is. Slechts van
vijf personen ontving zij antwoord op
haar verzoek.
Dit is wel heel gering, nuar het zou
natuurlijk onbillijk zijn, er uil af te lei
den, dat de annexatie allen inwoners van
Bloemendaal, op vijf na. onverschillig
is. De zaak is veel eerder, dat de re
dactie van B. W. te veel van haar le
zers vergt. „Wij noodigen U uit in eigen
woorden voor ons op te schrijven, wat
U in dezen te zeggen heeft, ons toe te
zenden een opwekking, een plan, een
studie, of een kort woord van pas
Dat lijkt, zoo gezogd, hcol eenvoudig,
maar het plan, de studie, het korte
woord van pas moeten dan toch een
nieuw gezichtspunt geven en dat is in
deze quacstic niet meer te vinden: de
annexatie is op-, uit-, af- en doorge
praat. We zijn aan stemmen toe.
De tweede poging van de redactie
o«n steun en medewerking te verkrij
gen op deze manier zal dan ook niet
baten. Tenzij dit beschouwinkje enkele
lezers nog prikkelt om naar de pen te
grijpen. Wij spotten niet met de zaak,
integendeel, en om dat tc bewijzen wil
len wij wel erkennen dat wanneer wij
in Haarlem aan onze lezers een plan,
een studie, een woord van pas t e n
gunste van Bloemendaals annexatie
vroegen, er geen 25 antwoorden in zou-
mcd, Toch is de publieke opinie in Haar
lem, dat Bloemendaal bij onze stad moet
worden gevoegd.
Soms, wanneer in een vergadering de
debatten maar geen einde nemen, wordt
er geroej>en: „Stemmenl" Daar zijn wij
met de quaestie der grensregeling aan
toe. „Stemmen, stemmenl" Laat de
Staten-Generaal nu uitmaken of het zijn
zal en hoe, opdat er een eind fcome aan
de onzekerheid, die al de bij het plan
betrokken gemeenten, ook Haarlem, in
hun plannen remt en belemmert. Als de
dorpen om Haarlem heen dat ernstig
willen, moeten zij een- wa: spoed maken
met hun Commissievergaderingen uit
de burgerij. Kwade tongen beweren, dat
zij daarmee opzettelijk talmen, den
kende aan het aloude gezegde
,,de krijgsman wint genoeg,
„al wint hij niet dan tijd."
Er is dit jaar immers Kamerverkie
zing, niet waar? Wanneer dan de voor
stander van grenswijzigingen Ruys de
Beerenbrouck eens vervangen werd door
een tegenstander
FINANCIEELE BESCHOUWINGEN -
OMSTANDIGHEDEN,
Onze aandacht werd gevestigd op de
omstandigheid, dat het orgel uit het
Paleis voor Volksvlijt, door de ge
meente ten geschenke aanvaard van
de heeren Stoop en Bunge, te groot is
oin achter het podium van de Socië
teit Vereeniging te worden geplaatst-
Met een enkel wood is daarop de aan
dacht gevestigd m onze Nabetrach
ting van de vorige Raadsvergadering.
Onze teekenaar heeft nu in een afbeel
ding van het podium van de ooncert-
zaal het orgel geteekend, natuurlijk
op dezelfde schaal hieruit blijkt,
dat <Le toppen van het orgel terecht
zouden komen in het plafond) HiiarUit j
is de hoogte van het orgel volstrekt
niet gedeflatteerd, integendeel, wij
hebben de drie treden, waarlangs de
DE DWINCENDE MACHT DER
niet het minste verhand
tusechen de Rijks-controle op zegels
en andere waarden eni een concert
zaal. Als twee greote machten hij el-
kander in één ruimte moeten vertoe-
ven, zal eon daarvan weldra het
veld moeten nrimem. Voortdu
rend heeft de Staat voor zijn zegels
grooter ruimte noodig. De controleur
met zijn staf zit aJ op de bovenka
mers aan den kant van het Klokhuis-
plein, die er vroeger zijn gesticht,
toen men zich nog verblijdde met «Ie
hoop, dat er hij de Sociëteit een res
taurant zou kunnen bestaan. Eenmaal
in de burcht doorgedrongen zal hij
die stellig geheel en al willen verove
ren. Zoodra het nieuwe Sociëteitsge
bouw aan den Zijl weg gereed is en
gebouw; krijgt de Staat later ook de
rest in handen, dan zal het overblij
vende gedeelte van die som worden
betaald. Maarniet meer dan
dat! Met andere woorden: wat de
gemeente ten koste legt aan de ver
bouwing van do concertzaal, ten
dienste der plaatsing van het orgel,
wordt haar naderhand bij de overne
ming van de concertzaal door den
Staal, niet vergoed. Het za£ er dus
maar van afhangen, of de gemeente
een lange reeks van jaron deze con
certzaal denkt te behouden, of die na
enkele jaren aan den Staat zal af
staan, namelijk wanneer zij (hetgeen
1 de overeenkomst eveneens voor
zien is) een eigen gemeentelijke con
certzaal sticht. Maar als er kans be
staat op het laatste, waarom zal zij
dan groote kosten maken voor den
bouw van het orgel?
Dat er een halve ton met de ver
bouwing gemoeid zal zijn, Is een
aeker niet overdreven schatting. De
concertzaal is oud, de verbouwing
zal eerder teeen dan meevallen
Heb ik de stemming va» den Raad
In de vorige vergadering goed begTe-
pen, dan voelt hij weinig voor de
stichting van een nieuwe gemeente
lijke concdrteoal, dfije zeker tonnen
kosten zal. Inderdaad, daar zijn. de
organist naar zijn zitplaats gaat, weg
genomen, om de verhouding nog zoo
gunstig mogelijk voor te stellen. Zelfs
dan wordt de top van het orgel aan
bet oog van den toeschouwer onttrok
ken en ofschoon men radioaal te werk
eaan en het orgel van die ornamenten
onthoofden kan, wordt ook dan nog
geen sierlijk geheel verkregen, omdat,
zooals ieder weJ weet, een zoo groot
instrument alleen dan behoorlijk tot
ziiiri recht komt, als het in een groo
ter ruimte kan worden opgebouwd.
Wordt het neergezet op bekrompen
manier, dan zal het voor de oonoert-
zaal zeker het tegendeel van een ver
siering zijn.
Men kan daar onverschillig voor
blijven, zeggende dat het enkel en al
leen om de klank te doen is men kan
ook Beweren, dat de hoogte van de
zaal er niet toe doet, omdat het orgel
toch moet worden geplaatst in een
nieuw te bouwen ruimte achter het
podium. Daarentegen wordt evenwel
van deskundige zijde aangevoerd, dat
er zoodoende een vlakke ruimte boven
het orgel ontstaat die den klank
vasthoudt, zoodat hij niet doordringt
in de zaal of, bp andere manier ge
construeend. een soort van klank
bord naar achter, hetgeen natuurlijk
nog bedenkelijker is, omdat het ge
luid naar den anderen kant in de zaal
moet worden gebracht.
Vóórdat ik verder ga, wensch ik er
nog even aan te herinneren, dat in
Haarlem's Dagblad het kostelijke ge
schenk van de heeren Stoop en Bunge.
altiid met groote waardeering is be
sproken en de plaatsing in de Sociëteit
Vereeniging van harte aanbevolen.
Wij houden er allerminst van, om ee-
sohenken van dezen aard neer te ha
len, maar wensohen aan den anderen
kant, dat 't orgel gielioel en al tot zijn
recht zal komen. Het gemeentebestuur
zal dan grondig dienen te onderzoe
ken. wat er van de hierboven ver
melde critiek aan is jammer, dat
B. en W. het halfjaar tijds na de
overneming van do Sociëteitsgebou
wen. niet beter hebben bestead. Nu
zullen deze en soortgelijke bezwaren
nog moeten worden onderzocht, ter
wijl ze vóór de Raadsvergadering al
behandeld hadden kunnen zijn. De
critiek, die nu op de plaatsing van het
orgel wondt creoefend, komt hierop
neer, dat het orgel of de zaal zal wor
den bedorven. Het is de moeite waard
om na te gaan, of dit inderdaad juist
is en, zoo ja. andere maatregelen te
netnen.
Van den beginne af aan heb ik de zon
derlinge combinatie, waarvoor de
twee koopers. Rijk en Gemeente, de
zalen vaai de Sociëteitsgebouwen ne
stemden, niet gelukkig gevonden. In
het algemeen is dit gedeelde bezit een
bedenkelijk bezit. Het ligt in de men-
schelijke natuur, liet grootste gedeel
te voor zichzelf tc verlangen en als
het kan maar liefst den deelgenoot erl
uk weg te kijken. Vooral omdat er
de oud© societeitslokalen dius ontruimd
zullen worden, trekt de heer Pull nret
zijn staf die zegevierend Pinnen. En
daarbij blijft het niet. In den tuin zaJ
een brandvrije kluis voor de verschil
lende waarden worden gebouwu en,
gebruik makende van de bepaling in
het contract, dat de Staat desge-
weneoht voor 1000.per jaar van
de gemeente de kleine concertzaal
(bovenzaal) kan huren, heeft do beer
Pull daartoe den wensch aan bet ge
meentebestuur te kennen gegeven. Met
liaiigang van 1 Juni 1923 (er wordt op
gerekend, dat uiterlijk 1 Mei 1923 de
eigenlijke Societeitelokalen beschik
baar zullen zijn) wcnscht de Staat
die bovenzaal te betrekken.
Voor vereenigingen die daar repe-
teeren of vergaderen, ie dit natuurlijk
niet aangenaam. Maar de toezegguig
is door de gemeente aan geen entceie
voorwaarde gebonden, zoodat zij de
verhuring niet zal kunnen weigeren.
Maar van het oogenblik af, dat de ge
meente de zaai afstaat, is er voor de
bezoekers van de concerten in de groo
te zaal geen foyer meer,omdat zij zich
In de societeitslokalen niet meer zui
len kunnen vertreden. Het schijnt bo
vendien, dat de Staat een laat ik zeg-
geen eenigszins overstroom end denk
beeld beeft van wat cr van de getou
wen tot de societeitslokalen (het aan
deel van den Staatj behoort, namelijk
ook de Societeitslngang en zelfs het
vertrek, waar tot nu toe toegangsbe
wijzen woorden afgegeven. Ik zie hier
in een waren steon des aanstoots: de
gemeente houdt dan niets meer over,
dau den ingang tot de groote zaai met
den corridor, die daarheen leidt, de
gebrekkige vestiaire, en de zaal zeLL
Gebeurt dit, dan is het onmogelijk
de groote concertzaal nog langer als
zoodanig te exploiteeren.
Aan den eanen leant zou in geval
van nood liet publiek uit de zaal kun
nen vl-uchten in de Wijde Appelaar-
steeg, maar daar de vloer van de zaal
boven de straat ligt, is deze nooddeur
eer een gevaar dan een voordeel; al
leen aan de tuinzijdc bestaat dus ge
legenheid voor een veiligen aftoo.it.
Maar daar het Rijk daar een groove
kluis zal stichten, blijft er (vo.gens
overeenkomst) niet meer dan twee en
een halven a drie meter over. En <ieze
gang zal dan geen uitgang hebben,
wan-t wanneer het Rijk op liet gebouw
in de volle breedte, met uitzondering
van de entree der groote concertzaal
de hand legt, zal het plan om tleu
brandgang t,o1. de Be gij nestraat door
te trekken, niet tot. uitvoering kunnen
komen. Zoo mist de concertzaal aJie
gelegenheid voor een veilig heenko
men en zal dus niet in exploitatie
kunnen blijven
Een andere omstandogheid komt
Lierbij nog in aanmerking. De Staat
ste.t zich op het «landpunt, dat wat
hij nu in eigendom krijgt, zal worden
getaxeerd, in verhouding tot den
prijs van f 350.000 voor hei gelieele
tijden niel naar! Maar het muziek
leven m Haarlem mag niet belemmerd
of onmogelijk gemaai<rt worden en
wanneer wij al de hier opgesomde
motieven nagaan, ie de mogelijkheid
niet uitgesloten, dat er tocii over een
nieuwe gcmeenteli.ke concertzaal zai
moeten worden nagedacht.
Daar kan het PaJeisorgel tot zijn
recht komen, het grooter aantal
plaatsen worden aangebracht, dat
Bach al lang voor zijn leden wenscht;
de plaats zal wel zoo worden geko
zen, dat rijtuigen en auto's behoor
lijk kunnen voorrijden, wat nu on
mogelijk is. Ten slotte zulten er een
foyer en een goede vestiaire komen,
die nu ontbreken.
Drie en een halve ton, de koop
prijs van de Soeieteits-gebouweu,
zullen voor de nieuwe concertzaal cl
dadelijk beschikbaar zijn. Maar ze zal
waarschijnlijk veel meer kosten. Blij
behoeven wij over dit vooruitzicht
niet te zijn. Maar liet is zeer goed
mogelijk, dat de omstandigheden er
toch toe zulten leiden.
J. C. P.
DE ZONSVERDUISTERING.
Ja, nog eens de zonsverduistering.
Wij hadden er nog ai zoo extra ue
aandacht op gevestigd en hoopten
dan ook, dat d© natuur zou zorgen
voor een goede nuee-en-ecèn© en dat
er veie toeschouwers zouden rijn.
Ht is anders gegaan, zooius zoo
veel in dit leven anders gaal dam wij
hopen en verwachten.
Ongeveer op den tijd, waarop liet
spel zou beginnen: kwartier voor
dirie, zomertijd, posteerder, wij ons
op dat centrum van Haarlem s ver
keer, de Groote Markt en wij ver
wachtten niet anders, of wij zouden
da air zulk ©en opeenhoopmg van be
langstellend© Haarlemmers, pewa-
pena met ge-deusd of zwart gias
vinden, dat or minstens nog een
tweed© verkeersagent noodig was,
om voor een ©erngszins g er egelden
gang van zaken op Ijft plem van
Lourens Janszoon Coster te zorgen.
Maar er was niets van dien aard
te bespeuren.
Had dan niemand Haarlem's Dag
blad gelezen? Nemen de bezuiniging,
de malaise en het Paleis-orgel zóó
zeer de gedachten der Haarlemmers
in beslag, dat niemand dacht aan
wat daar hoog boven hem, in het
luchtruim plaats vond.
Et was niemand, die naar boven
keefk!
Toegegeven moet worden, dat er
ook eigenlijk nets te zien was. De
zon scheen telkens erven flauwtjes en
verdween eindelijk, juist op het
oogenblik waarop de „grootste
phase" bereikt moest worden, geheel
achter de wolken.
Het werd ean teleurstelling en
juist wilden wij onzien „observatie
pos'. verlaten, toen wij een lands
verdediger op de fiets uit de Bartel-
jorisstraat zagen komen. Op de
Groote Markt stapte liij vastberaden
af en ging naast zijn rijwiel staan.
Ha, dachten wij, tenminste één die
over de zonsverduistering gelezen
heeft en wil trachten er wat van te
zien ook.
Ach, ook de gedachten van dezen
braven jongen man hielden zich met
heel amdere dingen dan verduister
de zonnen bezig: hij bdeef zoo lang
mogelijk. ©en aardig meisje na
kijken, dat de Groote Markt over
stak en eindelijk, in de verte, in de
Groote Houtstraat, eclipseerde.
Stadsnieuws
Voor dit jaarlijksch concert ten
voo i' deel© van het zieleen- en
ondersteuningsfonds, was de me-
derwerking toegezegd van de so-
praanzangeres mej. Di Moorlag. Zij
was evenwel door plotselinge onge
steldheid verhinderd, maar mej. Meta
Keidel was bereid gevonden, haar
welwillend te vervangen, en wel met
hetzelfde jirograrama. En zoo kregen
wij de „Lieder einee fahreaiden Gesel
len'' van Mahler te hooren door een
orgaan dat voor d«se zangen ruim zoo
gunstig ligt ais de hooge sopraan van
Di Mooring. Daarentegen de©d Meta
Reidel zichzeh© onrecht niet ook San
ta's Ballade uit Wagner's „Flicgen-
de Hollander" over te nemen, eone
muziek die voor haar absoluut onge
schikt is, Hare welwillendheid en gue-
de bedoeling 111 aanmerking norren',
zfü ik dan verder over deze prest at u-
li0ver niets meer zeggen.
De vertolking der Ma hier-lied eren
laat echter een© critische analyse toe,
hier toch is de zacgort© op haar eigen
terrein in muziek die haar uitetek.-nd
ligt en di© lot haar eigen repertoire
behoort. Gebrek aan voldoende samen
werken met het orse6i was t© merken
aan hel tempo moderato in het eerst©
lied, dat d© zangeres en mot r-clit
vlugger nam dan d© heer Gerharz.
Daardoor waren schommelingen 011
vermijdolijk, evenzoo op li©t eind van
het tweede lied. Uit alles komt echter
niet op rekening van de zangeres, wel
het overwegend larmoyant karakter,
dat zij aan don cyclus geeft, het ge
mis aan relief door teg-nstellingeji
waarvoor de compositie toch gelegen
heid genoeg biedt. Denk maax eens
aam 't lento-frissch© „BSümi.inblau"
hei even zonnige „Gieng lieut Mor
gen". de contrasten in de tweede helft
van III, het heel© slotdeel vnn IV, dal
enkel rust en lier wonnen vrede ademt.
In a! dezo momenten is een dunne
maar klare stem vorming vereischte,
en zelfs in de uitingen van smart is
hel nog niet steeds noodig 0111 zoo te
weeklagen als de zangeres haast
voort du rortd deed. Buiten deze een-
kleurigheid die het karakter dor li
deren zeer verzwaarde, gaJ d© ver
tolking van Meta Reidel andere veel
moois te g< nieten in deze laat-roman-
tisch© compositie, di© in rechte lijn
van Schubert schijnt t© stammen.
Het orkest gaf een© gloedvolle exe
cutie te hooren van d© „Tannhauser-
ouvorture" ©n ook met de inleiding
voor ..Lohrengrin" was inen tamelijk
gelukkig, een paar twijfelachtig in
tonatie© bij do tweed© violen daarge
laten.
Na de pauze kregen wij gelegenheid
n te constateeren dat de „Pathéti-
que van Tscfiaikowsky er bij het
orkest aardig inkomt; vergeleken bij
de vorige uitvoering was or merkbare
vooruitgang waar te riemei:.
Voor 't mee ren dec! laten echter de
attaques van liet koper nog te wen-
scton ©n de pianissiini van de hout
blazers kannen ook nog fijner. Het
-Allegro-con grazia, vijfkwarts-maut,
ging over 't geheel zeer goed: zwak
ker was echter het moeilijke derde
de©!, terwijl liet slotdeel, 'dank de
groeiende klankverbctering van bet
snaarkwtntet, vrij gunstig ging. En
om dit vorshig te besluit, n wen ch ik
nog een pluimpje te geven aan den
alt-solist om zijn solotrekje in t eer
ste deel.
Om tot to waardeeren phüantropi-
sche doel van het concert, ware eon
drukker bezoek zeker gewenscht ge-
"•eest.
JOS. DE KLERK.
FAILLISSEMENTEN. Opgehe
en werd het faillissement van J. Os
kamp, koopman in leder wonende t©
Zandvoort, uilgesproken bij vonnis de
zer. Rechtbank d.d. 7 Februari
1922
Voorloopige surseance van betaling
werd verleend aan L. Bakker, loodgie
ter en eleclricien, wonende te Nieuw-
'ennep, gemeente Haarlemmermeer.
PERSONALIA.
Ter benoeming van een onderwij
zeres aan de Van der Palmschool te
Amsterdam wordt o.m. voorgedragen
mei. G. A. E, Ezerman te Haarlem.
GEWETENSGELD. Ten behoeve
•an 's Rijks schatkist is ontvangen bij
den inspecteur der directe belastingen ic
Haarlem, iste afd., f471.87 cn ƒ119.10,
respectievelijk wegens tc weinig betaal
de inkomstenbelasting en Verdcdigings-
belasting II: onder letter II., ƒ278.88.
wegen< te weinig betaalde bediijfsbe-
lasüng*
Het Tuoaee!
De Dienstknecht iu het Hnls
door dc Haghespelers in 't Voorhou*
„Het wis mjj, of ik in de kerk zal en
ik een heel mooie preek hoorde!" zei mjj
gisteravond eeu dame 113 afloop van de
oorstolhng van „De Dienstknecht in het
HniR". Er waren velen, die als z\j giste
ren in ecu gew-jjde stemming onzen
schouwburg verlieten.
„Waarom geeft men iu dezeu tijd niet
moer stukkon, waar iets van uit gaat,
stukken, waarvan wij iota mee naar huls
nemenf" Hoe dikwjjls lieb ik dit niet
vooral uit den mond van dames ge
hoord? Ik voor mjj meen, dat van elk®
ken<, mits oprecht een goed „iets uit-
gan*. eu „men er iets van nWeneemt
maar zoo bedoelen zjj het niet, die zoo
spreken. Zij verlangen -tokken met een
nobele, opbouwende strekking, zjj vra
gen iets anders, iets „meeriets ,,hoo-
gers"! Welnu, voor hen is „Do Dienst
knecht in het Huis" als geschreven. Van
deze moraliteit gaat wcrkelqk iets uit,
neemt men iets mede nanr hu-!
Het i- met de kritiek ut 011s land
en eigenlijk overal toeh-wondcrljjk ge
stold. Ik herinner injj, dat do Dienstknecht
in het Huis na zijn eerste opvoering in den
Haag oen zeer slechte pers had. De symbo
liek was volgens het bjjnn algemeen oor
deel der Haagsche critici cr cene „van
don kouweu grond" en heel het stuk wna
niet veel meer of minder dan belaeheljjk.
Ik heb ui\j steeds over deze kritiek ver-
ik kan mjj volkomen begrjjpen,
dit stuk op zeer velen zoo 'n lie
pen indruk maakt. Er is veel in De Dienst
knecht in het Huis, dat aan Ibsen doet
denken. Als Brand c-isch Manson alles of
niote, als in Brand is ook in dit werk van
Kennedy de grondtoon: „God is liefde!"
Die „kerkbouw" en die „riolen", brengen
zo ons niet Bouwmeester Soluesz en Do
Volksvjjand in de herinnering? Maar Ib
sen's personen zjjn ondanks alle sym
boliek krachtiger, en do groote Noor
was in zjjn oouvre forscher, somberder i u
ook 'ogischer. Maar or hangt over 't werk
van Kennedy die, nuar dit stuk tc oor-
deelen theosoof moet zjjn een waas van
teere, fyne jio&zie, die weldadig aandoet.
Voor Verhaer is Dc Dienstknecht in het
Huis een van zjjn grootste successen ge
worden. Hot stuk heeft zich ondanks de
slechte kritieken in hot begin niet al
leen op het repertoire kunueu handhaven,
het beeft ook een eigen publiek gevonden.
Dat Verkade veel voor liet werk voelt,
blykt uit hot feit, dat hjj het elk jaar
weer opvoert on nog moer uit de wyze,
waarop liet wordt gesj eeld. Er is om de
figuur van Manson, zooals Verkade hem
geeft, werkeljjk iets heiligs, iole godde-
ijpre, dat de schryver moet hebben be
doeld. Er gaat voortdurend groote wjjdiug
van ho:u uit. Manson Is ren von Verkil
de'e beste rollen.
Toch maakte de voorstelling van giste
ren niet zoo'n sterken indruk op mjj als
eenige jaren terug, wat voornamelijk
kwam door dc te zwakke bezetting van de
rol van Mary. Wie eens Tilly Lus hot
jonge meisje heeft zien spelen, zal dat
nooit vergeten. Het was zoo fragiel, zoo
teer en zoo kinderljjk rein, dat het diep
ontroerde. Beppie de Groot was jong; zq
woe workelyk een kind, maar dat is dan
ook alle lof. die ik ervan zeggen kan. De
prachtig geschreven rol g,ïng nu vrjjwel
aan ons voorbij. Waarom heeft Vcrkn.de
Mary niet door Tilly Lus laten spelen?
Deze actrice zou ons zeker nog do illusie
van hot meisje hebben gegeven, al zou bot
misschien niet zóó jong als van Bepplo
de Groot zqn geweest. Door haar spel ech
ter zou zy heel do voorstelling tot ecu
hoogcr plan hebben opgevoerd.
Nico de Jong maakt van den werkman
een minder ruige figuur dau Lndertjjd Coca
ilissink. In zjjn donkere eteni eu heel zjjn
houding was iets, dat dadcljjk trof. Do
Jong gaf aan Robert iets waruis eu me
lancholisch, waardoor dc vluggo invloed
van Manson oji dezen m.m i„. r verklaar
baar werd.
Met zeer veel genoig. .1 Qeu ik gisteren
Saru Ueyblom zien sjieleii. Wat is deze
actrice onder Verkado vooruitgegaanI Alle
„maniertjeszjjn verdwenen 1 Haar actie
w*x nn/tuurljjk cn v.-lD eon innerlijk©
kracht, din mjj werkeljjk verraste.
Van Dalsum gaf relief aan de figuur
van den Vicaris. Het tooue«l met Mary
1 v sjicclde hjj met ontroerende innig
heid. Cor Kuys gaf ous als de bisschop
an Lancashire prachtig tooneelspel to
zien. liet was karaktc repel van de „boven-
ite plank", maar dat uaar onrzs rneeamg
u dit stuk nu en dan vooral m het
vierde bedrjjf wat nit den toon viel.
Ooit gisteren heeft Do Dienstknecht iu
hot Huis een diepen indruk vemaakt. Hot
duurde lang, voordat het publiek aan hot
•iot iu applaus uiting gaf uan zjjn dank
baarheid. Men was blykbaar huiverig de
gewjjde stemming door helech kabaal te
eratoren.
J. B. 8CHITIL.
HAARLEM'e KINDERKOOR. A-s
Donderdag zal „Haarlem's Kinderkoor",
dir. Jan Booda, oen uitvoering geven in
de Gem. Concertzaal. Medewerking ver-
leeneu mevr. Hogeweg-Loue (sopraan) en
het „Haarlem's Gemengd Koor" (vroe
ger bekend onder den naam A capellc
koor), dir. Jan Boodn.
GOED AFGELOOPEN Dinsdag
middag viel de loc d gieter G. v. d. L.
diiie werkzaam waf op liet dale van
het perceel Groote Houtstra.it 62,
togen een schoorsteen di© dicht bij
den rtuntl van het dak etond. Door
den schok viel de pijp om en viel met
veel geraas op het dak, terwijl eentge
steen en van het dait in de Groo©
Houtstraat terecht kwamen. De lood
gieter kwam er zonder letsel af e*i da
steen et 1 die naar betieden vielen ver
oorzaakten cok geen onheiL