HAARLEM'S DAGBLAD
VOENS.AG 12 APRIL 1922 1WE2LE BLAD
DE HERTENKAMP
De herten bij het nachthok.
Een praatje bij een plaatje van een
te Haarlem zeer populaire plek.
grond.
1)6 Haarlemmers, niet liet minst
de jeugdig© Haarlemmers, voelen
veel voor hun Hertenkamp. Voor
vele kinderen is het een „uitgang"
ale zij „naar de hertjes" mogen, om
ze door* het hek heen te voeren met
brood, koekjes, noten of andere hee>--
jijklie'den tot. sigaren van vader
too en cok de volwassenen stallen be
lang in de Haarlemscho herten, zoo
ais nlijiken kan uit verschillende in
den loop der tijden in de plaatselijke
bJaden verschenen ingezonden stuk
ken, wanneer eens een hond het
gewaaga had, in den Hertenkamp
door te dringen, zoodoende schrik tn
angst verspreidend© onder de bewo
ners en bewoonsters.
Over de geschiedenis van den Her
tenkamp is niet veel bekend. Toch
lijn wij, door de welwillendheid van
Dr. Knappert, den geaneente-archi-
varis, in staat hier ©enige aardige
bijzonderheden mede te dealen, die
betrekking hebben op het ontstaan
en de stichting van wat nu Herten
kamp heet, maar indertijd vaak
„Hartembaan" werd genoemd. Het
•iHaairleinsoh gemeente-archief bevat
over dit onderwerp
twintigtal brieven,
in wij een pf-ar uur hebben „gesnuf
feld."
Voor de delging van de schuld
van Noord- en Zuid-Nederlamd werd
In 1816 een apart college in liet leven
geroepen, het „Amortische-syndi-
caal welk college in 1822 zeer uit
gebreide bevoegdheden kreeg, n.l. de
beschikking over sommige belastin
gen en ook over d© domeinen.
Namens de „Permanente Commis-
sia int dit amortische-<SYndicaat
werd op 15 November 1824 aan „den
EdelAchtbaren Heeren Burgemeester
en Wethouders der Stad Haarlem
een officieele brief gericht, Waarin
die Commissie toestemming geelt tot
„eene verfraayiing van dtan Hout ten
doel hebbend© om in het gezigt van
het Paviljoen Welgelegen, ter plaat
se van de tegenwoordige vijvers,
eene bartekamp aan te leggen, ter
groot© van ongeveer Vijf morgen.
Den 26 October 1827 stolde de „Edel
achtbare Kaait" vast, welke veran
deringen in den Ouden en den
Nieuwen Hout zouden plaats vinden
cu kuurde blijkbaar ookde ingediende
kostenberekening goed, althans m
een dei- brieven wordt gesproken van
geulen, door den Raad „op zoo gra-
tieuse wijze toegestaan." Op 29 No
vember van dat jaar deelen Commis
sarissen van den Haarlemmerhout,
die li oor B. en W. met liet toezicht op
bet werk belast waren, aan het da-
deiijksch bestuur van Haarlem me
de. dat dè werkzaamheden begonnen
zijn. Do eerste verkoopmg van op
gaande boomer, in d«n ouden Hout,
„welke door den lieer architect
Ztódher nodig geoordeeld wierd'
hoeft plaats gehad.
Maandelijks brachten Commissar
rissen verder verslag uit aan B.
!W omtrent den stand vam zaken. 81
December 1827 schrijven zij (o gru
wel!) dat er al veel is „daargesteld
Zij „durven" in dien brief „wel t
het vértrouwen" uit te spreken, dat
het geheele plan zoowel aan het
krities oog van den man vaat smaak
en gevoel als aan den zich zo dik-
werf met spitsvondige en bekrompen
aanmerkingen, voordoendfem beoor
deelaars (er is niets nieuws onder
de zon!) eerlang met welgevallen zal
woiden aanschouwt."
Intusschen moest er gezorgd wor-
'den voor een „bevolking" van den
„Hartenbaami". Ook hierin word
voorzien, al ging het hiermede, zoo
als blijken zal, niet zoo vlot als men
aanvankelijk dacht.
In een brief van 20 Februari 1828 vau
do Permanente Commissio aan B. en W.
lezen wjj, dat de Commissie den heer Ad
ministrateur der domeinen te Amsterdam
heeft uitgenoodigd, aan B. en W. voor het
aanleggen -van een Hertenbaan in Den
Bout te Haarlem in koop af te staan zes
hokken en veertien reeën uit de Her
tenkamp te 's-Gravenhago, tegen betaling
van zeventien guldeus het stuk, mot
bjjkomende kosten voor opvangen en
transporteereu. Deze bjjkoinonde kosten
veerden als volgt geraamd: „atwkoopen
van een net om de horten op te vangen
f 20, twintig man tot bot vervoeren der-
zelve f 4 ieder, vracht naar Haarlem f 25"
Benige dagen later verklaren Gomniis-
lariasen van do Haarlemmer Hout zich
seoT voldaan over „do allozlntB grasieuse
homoeyingen" van de Permauento Com.
missie. In dezen brief komen ook een paar
debet- en creditposten voorx
Op het budget 1827 f 10.200
Netto rendement der verkochte
boomeu 9.500
f 19.700
Tot 1 Maart uitgegeven f 8841.03
Mastering volgens annnomiug 2286.80:
Opgaaf van den architect tot
voltooying van het geheel S550.
f 19677.83
Tot goed verstand diono, dat deze cij
fers betrekking hebben op do restauratie
Van don gehcolen Hout; do „rastering"
5v»B voor do Hertenkamp,
Dan is er, gaan commissarissen voort,
nog geld noodig -voor den aankoop
herten en „voor een behoorlijk salaris aan
den man, die (commissarissen zeggen het
met volkomen fidutie) bjj on vermoeiden
jjver, kunde en smaak, goede trouw
onbaatzugtigheid aan den dag legd". Met
dezen „man" wordt zeer waarschijnlijk de:
architect J. D. Zoeher bedoeld. Lut
den wij vermeld dat commissarissen aan
B. en W. voorstellen aan len hs-n
eon gratificatie toe to kennen. „Eene
somma van f 1200 zoude eouvenabol zijn"
Mot het opvangen en overbrengen van
de herten ging het niet zoo voorspoedig.
Eerst moest het vier weken worden uit
gesteld omdat juist in de Haagsche Her
tenkamp menige gewichtige ou verblijden
de gebeurtenissen hadden plaats gehad en
er nog zestien van zulke gebeurtenissen
op til waren. Ora zulke dingen dacht na
tuurlijk een deftig college als de Perma
nente Commissie uit het Amortisatiesyn
dicaat niet.
Maar 3 September 1828 werd dan tocb
een begin gemaakt mot do overbrenging
(per schuit). Twee herten stierven tenge
volge van de emoties, die gedurende do
opvanging en het transport huu zenuwen
te veel beroerd hadden (by zulke schuwe
dieren is dit waarlijk geen wonderI) Daar
over moest weer worden gecorrespondeerd,
do gestorven dieren moesten door audere
worden vervangen enz. Bij een volgend
transport schijnen er nog meer dooden ge
vallen te zjjn. Tenminste 16 October 1628
werd aau do gemeente Haarlem do reke
ning gojircsenteord: „f 800 voor den
koop en overbrenging vau 6 bokken e
rtaceu uit den Hertenkamp van 's-Gra-
venhage, doch waarvan uithoofde de
raoej eiijkheid waarmede de opvauging
overbrenging gepaard gaat, bereids 5 bok
ken en rheen bezweken zjjn." Het „daar-
stellen" van het Hertenhok kostte f 450.
Verdere gegevens nit het verleden heb
ben wjj over do Hertenkamp niet kunnen
vindeu.
Daarom moeten wjj nu con tijdsgewricht
au bijna honderd jaar overspringen- en
nis met het heden guuu bezighouden.
Wy zitten met den heer Ploeg, oen van
de bewakers van de Hertenkamp, in een
afgeschoten gedeelte aan do achterzijde
van 't bovengenoemde hertenhok en- liy
vertelt van het leven der vlugge, schuwe
viervoeters, die hy nu «1 ruim twintig
jaar in hun dagelyksch doen en laten ge
observeerd heelt.
Er zijn nu 27 herten in do kamp,
zoo vertelt de lieer Ploeg, waarbij 7
bokken, drinken doen ze niet veel,
maar bet zijn verbazende eters, 't ls
neel wat gemakkelijker te zeggen,
wat z© niet, dat wat zu wel eten.
Steen en ijzer, dat eten zij n i e t,
maar overigens is alk-s van hun ga-
(nng. üjj den schil van iepenhout
zijn ze doi, maar ze eten ook graag
eikels en kastanjes. Tabak en siga
ren, oude lappen, stukken touw, al
les verdwijnt in hun maag en als ©r
eens een paard in de kamp komt,
moeten wij goed toekijken, anders
gaan zo aan het tuig knabbelen!
s Winters worden ze gevoerd met
hooi, koebieten etn mais en 's zomers
krijgen ze het gras, dat in do parken
wordt gemaaid, want in de kamp is
dan natuurlijk niet genoeg voor hen
te grazen. En dan zorgt het publiek
vooral de kinderen, óók voor <le voe
ding van de herten, met Pinksteren
en PascJien krijgen ze heel wat brood.
Zoogenaamd „tam" worden her
ten nooit; hun „wilde" natuur gaat
van het eene geslacht op het andere
over; zij blijven schuw, hang voor
ad es wat hun vreemd is, bang voor
elk onbekend geluid. En daarhij
toch zoo nieuwsgieriglAls ik met iets
bezig ben, komen zo altijd om mij
lieem staan. Misschien hopen ze dan
wei, dat er voor hen wat te eten zal
zijn! Aan hun bewakers zijn zij na
tuurlijk gewend. Zij nemen mij wel
een stuk brood uit den mond. Maar
dan moet ik doodstil blijven zitten.
AJs Lit ook maai- de geringste bewe
ging maak.weg zijn zei
Voor honden zijn ze ontzettend
bang. Zoodra er maai- een hond in de
buurt van de kamp komt ioopen ze
te hoop en blijven dan met opgeheven
kop staan, klaar om er „op het eer
ste sein" vanuoor te gaan.
En komt er eens een hond in do
kamp, dan is het ongeluk niet te
overzien! Slagen wij er niet in, den
hond spoedig te vanger., dan hollen
da herten maar in don blinde voort.
Plet is wel eens gebeurd, dat bij zulk
een gelegenheid een jong hert met
volle vaart tegen een boom op liep
en dood neer viel. Want als zij zoo
aan 't hollen zijn, schijnen zij steeds
zenuwachtiger te worden en op int
laatst niets meer te zien. Op Konin
ginnedag, als een deel van do Her
tekamp voor de kinderspelen was af
gezet, zijn zij wei eens dwars door
het gaas heengetloopcn. Het vangen
van een hert is dan ook een zeer
moeilijk werk. Het best doe je het,
door ze een net over den kop te
gooien, maar dan moet je nog ter
doge oppassen, anders slaan ze je
met hun fijne pootjes nog je armen
stuk, ln hun angst.
En als u wilt, vervolgde do heer
Ploeg, vraagt u dan nog eens fn de
krant aan de mensehe» om, als ze
met honden bij dc kamp komen, die
bondon toch vast to houden. Daarmee
San heel wat last, en zelfs onheil,
voorkomen wordenl De beesten raken
er totaal door in de war; ais de hond
al een half uur weg la 6taan ze nog
schuw rond te kijken.
Begin Juni worden de jongen ge
boren. Het moederdier 'legt de jongen
altijd bij een boom, beschut tegen den
wind. Én ©en half uur na de geboor
te is het jong al zoo vlug, dat je het
niet meer vangen kunt.
ln den bronstijd October, begin
November kunnen de bokken soms
geweldig vechten. Dan hoor je in de
verte de geweien tegen elkaar slaan.
Woedend zijn ze dan; het schuim
staat hun op de bek. Die zich einde
lijk overwonnen ziet, gaat aan den
haal en hij behoeft dan voor dat
jaar niet op de gunsten van de dames
te rekenen. Die zijn voor den sterk
ste! De overwonnene schaamt zich
zoo, dat hij zich gedurende eenige
dagen na liet bes.issende geveoht
achtteraf houdt. zelfs als er wut
te eten valt. Eigenaardig ls het, dat
do jandere bokken altijd op een af
stond blijven als ar twee vechten.
Ik heb nog nooit gezien, dat een
derde zich ln hot gevecht mengde.
Horten zijn uitstekende barometers;
als er storm en regen in aantocht is
zijn ze altijd zeer wild; wordt het
mooi weer, dan zijn ze rustig.
Het voederen der g-.nzen.
Hiermede hebben wij het voornaam
ste uit de beschrijving vau het bartem-
leven, die de heer Ploeg ons gaf, over
verteld.
De heer We.-selïng bracht een inte
ressant oogenblik in bee d: het oogen-
blik, waarop de herten de Haarlem-
sche Hertenkamp telt alleen de gewo
ne damherten door een der bewa
kers gevoederd worden. In het me
daillon. talks boven, riet de lezer het
..portret" van den oudsten bewoner
van*de koinn met zijn trotach gewei.
Op h6t andere plaatje ziet men
m der bewakers bezig de ganzen te
voederen. Een der ganzen zit op het
oogenblik te broeden. Verder zijn er
nog eenden en pauwen in de Herten
kamp.
Zoo is or, binnen het schuine groe
ne hok, heel wat waar to nemen op
liet gebied van de levende natuur!
kubriek voor Vragen
VRAAG: Mijn inkomen bedraagt
Mö per week. Hoe groot is mijn aan
slag in de Rijksinkomsten-, Verdedi-
gings- en gemeentelijke inkomsten
belasting'?
ANTWOORD: Rijksinkomstenbe-
lasting f 105.27; Vedediginsbelasting
■II f 8.25; Gemeente inkomstenbelas
ting f 97.50 (Indien U ongehuwd is
ls dat laatste bedrag f 117.)
VltAAG Ik ben 26 October 1921
getrouwd en woon nu in Heemstede.
Op 17 Maart 1922 ontving ik uit
Haarlem een belastingbiljet van
f 126.32. Ben ik dit. belastingbiljet
over «en vol jaar uit Haarlem eohui-
digi
ANTWOORD: Ja.
VRAAG He ben aangeslagen in de
volgende belastingen Rijksinkomsten
belasting f 13.50, opcenten voor Rijk
on piovinoie f 19.17, Verledigingsbe-
lasting f 2.60, gemeentelijke inkom
stenbelasting f 39. totaal f 74,27. Dit
is berekend naar een zuiver inkomen
van f 1500 met toepassing van kin
deraftrek van f 130 en levensonder
houd van f 900. Hoe groot Is mijn ge
heele inkomen per jaar?
ANTWOORD f 1500. zooaJs uw
aans'agbiljet zegt.
VRAAG lk ben tn de Rijksinkom-
stenbeiasting aangeslagen vo or f 28.86.
Dit ie berekend over een zuiver inko
men van f 1500. I-n 1921 ben ik 13 we
ken werkloos geweest. Men berekende
mijn inkomen op f 30 per week, maar
ik had in 1921 weken van f22,'f 25 en
f 27. Ik ben van meening, dat ik veel
to hoog ben aangeslagen. In 1922 ben
ik alweer 11 weken werkloos en heb
nog geen werk. Meet ik een klacht in
dienen vóór of ns do betaling? Ik
woon in Haarlemmermeer.
ANTWOORD: U kunt uw be
zwaarschrift indienen zonder vooraf
gaande betaling, maar dc verplichting
tot betaling wordt door het indienen
van een bezwaarschrift niet geschorst.
VRAAGIk woonde 1 Mei 1921 te
Bloemen daal en heb een dienstbetrek
king te Haarlem ik ben gehuwd eai
heb een kind van ruim twee jaaT.
Mijn zuiver inkomen is f 2961. Ik ben
nu to Bloemeïidiaal aangeslagen voor
Riükeiiinkomotienib&la&ting over e&fi vol
jaair f 57.5025 opcenten Rijk Leo-
nirigsfonds 1914 en 17 opcenten pro
vincie f24.15, verdedigingsbelasting
II f 11.25gemeentelijke inkomsten
belasting f 76totaal f 168.90. Is dez©
aanslag iulst, als ik forens te Haarlem
ben?
Hoeveel zal de forïnscnbeLasting
Haarieni over 1921 '"22 zijn door
mij nog te betalen?
ANTWOORD: 1. De gemeente-in
komst en belasting moet slechts voor
2/3 in rekening worden gebracht en
behoort dus te zijn f 50.67. Overigens
nTo.ïag juist. 2. f 86.67.
VRAAG: Tic nnai allo weken één dag
vast by oen dame, die my wegens fami
lieomstandigheden één keer niet kon ont
vangen. Heb ik nu reelit op dien dag loon?
Toen ik weor kwam, hel) ik het niet ont
vangen.
ANTWOORD: U heeft roeht op dien
dag loon,
VRAAG: Ik ben als dienstmeisjo por drie
den in betrekking en ontvang over
dien termyn loon, wasch- cn reisgeld. Ik
•au Vrijdagmiddag tot Maandagavond
is goweest, met toestemming van ine-
vromc, om op Zaterdagmorgen oen hu-
>ljjk9voltrekking in Brummen by te wo
nen. Nu heeft mevrouw my do betrekking
opgezegd; zy was van meaning, dat ik pas
Zaterdagavond op reis mocht gaan. Ik
wees er haar toen op, dat ik dan immers
's morgeus toch niet by de huwelijksvol
trekking kon zjjn. Kan ik nu dadelyk mjjn
loon opeischen en vertrekken? Of kan dat
paa 1 April, 1 Mei of over zes weken 7 Ver-
dov hoeft mevrouw geeu aanmerkiugeii,
dus mag ik zokqr wel oen getuigschrift' Achter mij hoorde ik hot vroolijke
vragen? zingen;
Instantanés.
HISTORISCHE OAGEN.
(Een Mobilisatie-Herinnering).
(Nadruk verboden).
Onder tetterende hoornmuziek wa
ren wij naar ho' B^ahon gemarcheerd.
Opgcweki hepen de lanuweorman
«nen in den vroegen morgen achter
Kap's korjjs door Haarlem s straten.
Unoezorgd mareneerden zy daar op
dien stiaienüen Juli dag in het vroo-
lyke zonlicht. Nog eens voor zes da
gen in het militaire i)ak..., het was dc
uioei'e nauwelijks waard!
Den volgenuen Zaterdag zouden zij
al weer 'erug zijn, by moeder de
vrouw 1 Zoo zes dagen in den zomer
□aar de hei met allemaal oude be
kenden, het was een bagatelDe mu
ziek van het „tiende" speelde
Strijdt, broeders, voor het laatste,
En wij gano naar de kamp vail Zeis'.
Falderal
en binnensmonds neurieden de man
nen van he' 21s'e Landweerbu'aljon
het bekende soldatenlied mee.
.Strijdt, broeders, voor het laat-
Ja, voor het laatste, dal waa
de be'eekenis van dezen marsch voor
de meesten van hen. Nog eenmaal
voor zes dagen den ransel op den
rug en dan was het voor altijd ge
daaD. dan ging het militaire pak aan
den kapstok, was het voor goed voor-
m
Drie uur later stonden ze naast
elkander aange'redcn in do Kamp
straat van de eerste compagnie op de
heide bij Laren. AI9 kapi'ein vond ik
het noodig een kleine toespraak te
houden en ik sprak hen over den
ernst der tijden Was den vorigen
dag de oorlog niet door Oostenrijk
aan Servië verklaard en kon deze
op
heel Europa? Het wa-s geen „soldaat
je 6peien", wat wij hier in he' kamp
kwamen iloen. Wie kon zeggen, wat
er morgen ging gebeuren? Misschien
zon het zoo ver nog komen- dat wij
de uniform de volgende week niet
met do burgerjas konden yerwissc
lenDaarom was het de plicht van
ons allen„aan 'e pakken, zoolang
wij in het kamp waren
Ik bemerkte zeer goed, wat de in
druk was vaD mijn woorden. Er wa
ren enkelen, die ems'ig, anderen, die
ietwat verbaasd keken, maar de mees
ten «jimlachten ongeloovig. Servië 7
Servië? Wat hadden zij in het kamp
van Laren in 's hemelsnaam met Ser
vië te maken? Zaterdag niet naai
moeder do vrouw terug? Dat zou je
gebeuren I Me» zulken onzin moest
de kapitein hen nou maar niet aan
boord komen I Zes dagen voor land
weersoldaat spelen Best I Dat hoor
de er zoo bijMaar ze moesten e~
geen ernst van maken! En «oen ik
even later met een luitenant door de
Kampstraat liep, zag ik een dikken
landweersoldaat, druk gebarend tus-
schen eenige kameraden voor zijn ten'-
staan en noorde ik hem hardop zeg
gen
;>Stapelxnesjogge Ik begreep od
middellijk, wie er met dat ,,stapel-
mesjogge" bedoeld werd.
Met ilcu dag werden de berichten
in de bladen somberder, maar in het
kamp bleef de stemming vroolijk en
opgewekt.
's Morgens schijfschieten, dan pio
nieren en '0 middags tirailleeren or
velddienst, het was een onschuldig
genoegen, da« zij al zoo dikwijls bad
den meegemaakt- Wat ging het 21e
Landweer-Bataljon de ruzie tusschen
Oostenrijk en Rusland aan? Voor zes
dagen waren zij opgeroepenMet
overste Van Wagtendonk waren zij
Maandag naar het kamp gegaan, met
den overste zouden zij Za'erdag te-
rugkeereD, zooals dat van to voren
was bepaald. Daar kon geen Wil
helm, geen Fran3 Josef of Nicolaas
wat aan doen
Het was, Donderdag, den 30en Ju
li. Om twee uur was ik me« mijn
compagnie uitgerukt om te oefenen
Donkere wolken hingen boven de hei
en verre rommelde zaclit do donder
aan.
Mijn soldaten letten er nauwelijks
op; zij liepen zingend in het gelid
over de hobbelige hei, monter, vroo
lijk en onbezorgd I
Toen opeens pletste de regen in
stroomen neer en in minder dan geen
tijd wareu wij allen tot op het lijf t0e
nat. De heide was één groote moeras
geworden. Onze schoenen zogen vast
in den natten grond en het water
spa"e op bij eiken s*ap, dien -rij
deden.
Van oefenen was geen sprake
meer en ik maakte met mijn compag
nie rechtsomkeert om naar hot kamp
terug te uiarcheeren.
Een soldjiat zingt nooit harder dan
wanneer het regent en ook dien mid
dag klonk he* opgewekt over die
heide
Strijdt, broeders, voor he' laatste,
Want wo gano naar de kamp van
Zeist,
Faldera I
De wolken waren weggedreven en
de zon scheen vroolijk «.an den he
mel, toen wjj het kamp naderden
Zwaar hingen de uniformen aan hun
lichamen, de natte hemden plakken
aan hun lijveD, ui1 de Bchoeuen droop
het water, maar zij merkten he' nau
welijks.
Lag daar niet het witte kamp vroo
lijk onder do stralende zon en zouden
zij niet over twee dagen al „hnistoe"
gaan Eu weer schalde be* over de
heide uit een paar honderd kelen
Strijdt, broeders, voor het laatste!
Ik liep do compagnie vooruit om
maatregelen to nemen voor verver-
8ching vau het nat'e s'roo 111 de on
dergeloopeu tenten. In het kamp zag
ik menschen heen en weer araven
en vóór de tent van het bataljons
bureau s'ond een groep mannen, als
verslagen met elkaar 'e pra'eu. Plots
ging be' door mijn hoofd: Er is iets
biHonders.
Ik verhaastte mijn pas en op eens
zag ik onzen overste, zijn uniformjas
wijd open, uit de bataljonsi-eut naar
buiten komen. Hij liep mij vlug tege
moet, Jiot mij zelfs niet aan het
woord
„Do detachementen Den Itelder er.
Zandvoort- moeten nog vandaag ver
trekken Heb schijnt, mis 'o zijn F'
Vooruit, geef jij je rommeltje maar
hior l"
en ik dacht, hoe straks dat zingen
plots zou vers'ommen.
liet was, of een electrische schok
door mij heen ging, een schok, die
overging op al mijn manschappen,
toen het bericht daar als een Dom
'usschen hen neer viel. Want loeu
eerst voelden allen, dat he( plots*
Ling ernst was geworden. Nog
terwijl ik dit schrijf, de Kamp
straat voor mij, met mijn soldaten
in 'roepjes bij elkander voor dc ten
■en gehokt. De gezichten stonden
verstrakt; bijna niemand sprak ee>:
woord: een vreemde stilte ning over
het kamp.
Het was, of men het nog nic'
goed begreep. De kustdetachemen-
ten denzeliden avond nog weg!!! Dat
beteekende dusgevaar voor oor
log, kans op mobilisatie en misschien
niet naar huis I lk zag soldaten, bun
ransel en hun geweer naast hen op
den groDd, als wezenloos voor zien
uitstarend, bewegenloos staan. An
deren zaten stil in hun tent op het
natte 8troo, hun hand onder de kin,
zonder er aan te denken, hun natte
uniform uit t© trekken. Als plotse
ling verlamd stonden en zaten zij
daar bij elkander. Het was, of al die
mannen tegelijk door den bliksem wa
ren getroflen. Allen dachten zij hot
zelfde en toch was ieder met zijn ge
dachte op dat oogenblik «Heen.
Den volgenden morgen kwam be'
telegram, aat het kamp was opgehe
ven en wij dus een dag naar huis
konden vertrekken, als oorspronke
lijk was bepaald. Onder doodsche
stilte werd het bericht van het vei-
roegd eindigen der herhalingsoefe
ning dooi de soldaten aangehoord
Wa' anders met gejuich zou ziju ont
vangen, had nu de uitwerking als
in een doodstijding.
Nooit zal ik den marsch van het
kamp van Laren naar het station met
het 21ste Landweer-Bataljon op dien
Vrijdagmiddag vergeten. Als neerge
drukt onder het wicht van hun uni
formen, schreden zij daar moei
zaam voort laDgs den witten, zonni-
gen weg, zwijgend en Btil de oogen
naar den grond gericht. Een somber
der uittocht ui« een kamp was niet
denkbaar. Het was een bataljon,
waarin niet gezongen, niet gelachen
en nie1 gesproken werd ér werd al
leen maar gedacht en het waren
die gedachten, die zwaarder druuten
dan de zwaarste ransel. Toen ik het
bataljon daar zag voortmarclieerc-n
met ioodzwaren pas, docht ik aan den
vroolijken uittocht uit Haarlem, vyf
dagen geleden onder de schetterende
- nen van Rapte muziek.
Wij waren vlak bij het station, Loeu
jrlotseliug als oen „draadloos bericht'
bet woord „mobilisatie" door de ge
lederen ging. Van waar het kwam,
kon niemand zeggen, maar op eens
wisten allen ho'.
Men hoorde geen ander woord dan
fluisterend telkens aat aan alle kan
'en herhaaldemobilisatie i mobili
satie 1 liet was: of da' woord allen
doortrilde, of. er ploteeling een oogen
blik leven kwam In het doode ba
taljon.
Wij marcheerden het perron op.
Commando's schalden onder de kap
het bataljon Lield hal'. Geweerkolven
kletterden op de vierkante stceuen,
'e rnnsels gingen ai ho' was
„rus'!" Een heer, dien -ik nooit nog
had gezien, kwam snel op mij toe,
alsof hij mij al jaren had gekend en
bij vercelde uiij, da' het Berueht waar
heid was, dat zoo pas Uo mobilisatie
door de regeering was afgekondigd.
Toen klonk van uit de verte heel
aag het luiden van een kerkklok to»
ons door het was als een doodsklok,
die klepte °Ter ons bataljon.
Naast mij zat dikke landweer
man op een kist met zijn hoafd tus
schen zijn handen te huilen. Ik klop
'e hem op zijn schouder, trachtte nem
moed in te spreken. Hij keek even
vlug opik herkende den soldaat,
dio mij vier dagen geledeD „stapel-
mesjogge" bad gevonden.
J. B. SCHUIL.
AVONDSCHOOL VOOR HANDELS
ONDERWIJS.
Bevorderd naar <1© 2e klasse:
P. EyKiioui, J. GouwenLiK, Maria
C. lioremaji, A K. P. Jongkind,
lviaaeke J. v. Leeuwen, AL Vous, J-
W. Adelaar, J. J. Amand, W. A Ar-
naud <ie Lailevoa, Johanna v. Baard
wijk, \V. J. v. d. Berg, P. Bood, Mar-
gaietiia Bvonkhorst, Johanna C. Die-
persioot, Eiiz. C. Amaud üe Callevon,
J. A. P. Mcouwig, G. L. Prent, J aco
rn in a Gvd. Putten, Jacoba Biug-
ntan, A. v. Daieii, N. v. Donsetaar,
Maria G. Draayers, W. S. Eikeien-
boom, G. Geercvliet, Johanna 1'. de
Graaff, C. J. Groenendal, N. de Groot,
D. v. Gulik, Trijntje G llauk, Al. Hai-
sema, Catharuia G. Heitlager, Johan
na Hommers, Petronellu 11. J. Hon-
nebier, J. J. Hoogland, J. B. Huijs-
rnans, G. de Jong, Al. de Jong, J. J.
K. Kater, J. P. v. d. Kaste»4e, \V. A.
1L Kerklioff.- Petronella Kliek, Catlia-
rina C. Khngers, Catharinn H. Ko-
nings, Hendnka H. Konings, J. Ro
llings, G. T. C. Kroon, W. Knijper,
Alida C. Las8chuii, H. Leeflang, Eli
sabeth M. v. d. Lugt, Wilhölrmna H.
Luiting, F. J. Luitjes, G. v. d. Mark,
J. G. van der Mark, W. J. Ph. Merten,
Alida J. Meulenbrugge, Paulina Mok,
Anna G. E. Montaubon, Willie'mina
P. v. d. Pad, A. F. Pielage, Wilha. G.
Roosenhart, C. P. Kramer, Susannu
J. C. SchornageJ, IT. J. Schrama,
Maaike Smit, Frèdei-iku Stam, J.
Steegstra,Elizabeth Stouten. J. J.
Stuurman. P. Visbeen, Dina M. de
Vries, Loinbertha Chr. de Vries, W.
Walther, A. C. West, Mftria H. J.
Willemee, J. Zijlstra.
Bevorderd naar de derde klasse:
Adriana J. Brieüe, G. Houtzager,
Catharina Adding, Jannetj'c G. van
Ande!, Maria E. S, Anderson, A. van
Baardwijk, H. Bakker, J. v. d. Benr,
Christina J. Bolleurs, Johanna P.
Braams, G. Brakel. Neeltje v. Bruin-
melen, J. Bijster, Marl© Amaud de
Callevon, J. A. Kastercuni, Maria H.
Paape, Aafjo Scholten, L. SHvis, Maij
rla P. Wijkhuizen, Petronellu Bij«ter,
J. W. M. v. Duffelen, M. Dmvarnwn,
Dleuwertje Edam, Adriana J. Franz,
ELECTRISCHE DRUKKERIJ
lOLUEKS COSTER
KEURIGE RH SMAAKVOLLE
UITVOERING YAM ALLE
DRUKWERK
IS LICHTINGEN uP
RECLAME GEBIED
KANTOREN:
GROOTE HUITISTKAAT
Maria A. v. d. Fluit, Hendrika A.
Gast, J. Al. Geerts, juaxia J. ue uioail
E. G. Giaa, Enzabetü J. Guaeisuijk,
j. C. de Haan, mana Heuou, J. A.
Hoekstra, Aponoma A. v. milieu,
Grietje v Helwegen, Aiugleitjo u©
Jung, Maria 'ih. g. Klein, Joüaiina E.
Kruiver, AUrnuia Landeinccr, jmoen-
tjo Lok, A. C. Hoekktra, Ei&abo M'.tjers
p. H. Meijlis, O. J. Meuwveen, A. J.
Nodelijk, i'. B. Ockeloen. U». F. W.
Pater, L. B. Poppe, H. Kenout, S. P.
v. Schooien, li. G Souveitiu, J. 'L
Spek, Corue-ia Spoor, G. H. Tuuwker,
Eiisab. N. M. Uittenbosch, A. H.
Versteijnen, G. J. C. Vogel, Jl. \01st,
Perné J. v. d. Wall, T. \valis, 11. es
terhof, J. Weetra, Meimerigje Wezel
man, J. W. W ill ems e, P. J. Winkel,
J. de Wit, W. F. Wuhl, A. A. n.
Wijsman. J. B. de Zaaijer, Johanna
v. Zurk.
Bevuiucid naai" de vierde kats-su:
F. Ab.->poel, Jacoba v. Leeuwen, Ma
ria E. Alulder, J. dc Waa., Anna 61.
A Doiie, GtU.na.rina H- O-eibuck, mn-
tlriaa G. Gudo.I, P. J. Pepers, ien-
nagicoi C. Pepers, G. L. Piciois, J. v.
ioeg, A. Jtt. v. u-ioêg, t'. L). ïioo
uier, V%II, Runout, Tetje zGiodeiifc, tr.
i\oi, CJir. J- itonuc, J. xiuuju, .'loxta
li. P. ROofieiuittil, G. liuuiiuciini,
b'rancisca 1'. ücucepmaker, lu-iuiv
na A. g. SenteringJ. -- Scinajua,
rrarmma Sciiuite, jouanua C. Dam
me, H. J. ter Hoist, D. Jai.sL», i u.
Knape, Ai. brnits, Lcentje Vroom, WU-
lemma V\'©&i©»iug, Aibertiia steen-
Kist, Johanua ÖUphOUt, P. P. Vaiien-
duuk, J. Vermeer, J. J. FlL. v. iluet,
W. F. Voerman, Alberdma G. J. uo
Vries, Tjaardioia Vroom, Maria E.
Weber,-J. J. üe Zuaijer, J. 2,wan.
Neeltje Ameroui, Aiiua AiitoniSs©,
Adriana C. Apjteiboom, li. Backer, J.
J^ Barthel, G. J. Lla Boers, o. Bof,
Bruumieleii, Jtniana Ai. Bruut,
Cornelia Bruseker, a. Al. Bus,
Jansje de Lock, Nceiije Dekkei', G. v.
Alaria Eiser, J. i'. rause, G. v.
Geldereu, Jaiioje de Graal I, G. W.
Groeneveld, N. de Groot, j. Grooteu
A. L. J. Grooteuboer, Alaria P.
■L Donders, A. Haitendorf, l'. N. van
Hemert, H. F. lletem, Gathutuia v.
Hofwegen, C. de Jong, N. A. kuptyn,
Jacoba H. Karstens, Aaltje E. Kunn.g,
J. Lanusmeer, Geer tra. M. W. v.
l^eeuwen, W. v. LoiiuLzen, Juiia. A. W.
Alacpherson, Helena v. d. Aleulcn, (J.
Meyer, H. Molekamp, Trijntje Cl.
Nagtegaal, J. Neuteboom, L. Noijcn-
huis.
iovoi'derd naar da ijfoo lUusso;
Brand, Hendrika R. Bus, W iuiel-
mina v. Driesten, J. P. v. d. Aard
weg, J. V. v. acicer, J. J. Andréa, M.
Beaker, W. C. v. Ballen, W. L. Ber-
gisch, Alargarctha E. Beumcr, l-or,
F. J. v. d. Bogaardt, J. A. P. v. d.
Bogaaxdt, J. G- v. Bommel, A. Broek-
huizeib, Adriana Comeiisse, Wilhel-
mina v. Daalen, D. Derr, Cornelia
J. Dubbelman, Cornelia v. Es, Ju.ia
v. Es, H. AI. Vennik, E. C. Diets, J.
H. Kruyt, B. de Vries, Hendrika
Evelein, G. S. Eijsker, J. Flurij, Clir.
Hage, H. v. d. Holst, J. v. d. Horst,
H. J. L. v. Houter., Geertruida 11.
Jansen, L. dc Jong, J. Kater, H. Kok,
J. Poen, U. P. A. de Korte, J. Kuijt,
G. B. van 't Land, Johanna A. Lands-
r, Metje v. Lohuizen, G. v. Loon,
S. L. Mok, Jannetje M. Otger, .1. H.
L. Pennarta, Maria E. Pet, Anton ia
C. Rosenboom, P. ScJiornagel, N.
Valk, G. Vis, J. de Wijs, Elisabeth
M. Piek.
ORCELSESPELINC
in de Groote- of St. Bavo-kerk te Haar
lem, op Donderdag 13 April 1922, des
namiddags van 2—3 uur, door den hec»
George Robert.
Programma:
Werken van J. S. Bach (16851750)1
1. Praeludium et Fuga c. kl. t.
3. Choralvorspielea. O menscb, be-
wein' deino Sünde gross b. O llaupt,
voll Blut und Wundenc. Heut iriom-
phieret Gottes Sohn.
3. Fantasia c. kl. t.
4. O Lamm Gottes, unschuldig. (3
Versus).
5. Wir glauben all' an eineti Gott
(Fuga).
JUBILE. Den 24 April k&oj.l do lioor
Antonios v. Waveren den dog te herden
ken, dat by véór 25 jaar by do ITaaricm-
scbe brandweer in dienst trad.
Uitgaan
DE MAN DIE DE KLAPPEN KRIJGT.
De Haarlemmers hebben oen fyuo ncos.
Andrejow's meesterwerk De Man die do
klappen kTygt ging Zouilag j.l. bier reo-fs
voor do tweede maal en nog steeds bereik
ten de directie verzoeken om meer opvoe
ringen. Op Zaterdag 15 dezer geeft bet
Hofstad Toonool daarom een derde opvoe
ring van dit st.uk in den Stadsschouwburg,
onder leiding van Cor van der Lugt. Msl-
eert. Décors van J. J Poutsma en M. A.
van der Lugt Melsert, Muziek van Klaas
Pringsbeim, Costumes van 3e Ilruia J. N.
Mulder uit Utrecht.
Kerk en Schooi
NED. HERVORMDE KERK. Be
roepen te Goudrïaan-Ouolon.J (tocz.)
ds. A. Meijers t« Woubrugge; t«
Zalk en Veecaten ds J. L. Klomp te
Schore en Vlakc.
GEREF, GEMEENTEN. Bedankt
voor het beroep to Goes ds. J. Fraain
je te Barncveld,
