BLOEDARMOEDE
PHYTIKE
Dit de Omstreken
In óns vorig nummer hebHeri we
feeds in 't kort gameid. da'
Amerika weigert aan de Ruaal-
aohe conferentie In Den Haag
deel <e nemen.
De toks' van het Amerikaansche
antwoord op do uitnoodiging tot deel
neming aan de Haageche conferentie
luidt als volg*:
„D© Amerikaansche regeering heeft
de uitnoodiging overwogen. Do regee
ring ia zeer verlangend orn op iedere
practische wijze te hulp te komen aan
- de economische behoeften van Bus-
land. Zij wensch1 opnieuw uitdruk
king te geven aan haar gevoelens van
sympathie voor het Russische volk
en van haar belangstelling in de be
sprokingen, welke de Russische kwes
tie betreffen en welke ten doel heb
ben, «e komen tot den terugkeer van
den voorspoed in Rusland en de ont
wikkeling van de Russische productivi
teit. IIet,Amerikaansche volk gaf de
meest tastbare blijken van belang
stelling in Rusland en do Amerikaan-
scho regeering zou ton zeerste schro
men, zich te onthouden van iedere
practische gelegenheid voor hulpbie-
ding.
De regeering der Vereenigdo Sta
ten kan evenwel niet inzien, dat rij
mot ocnig nut zou kunnen deelnemen
aun de Haagscbe conferentie, omdat
deze conferentie, onder een anderen
naam, een voortzetting schijnt te znl
len zijn van de conferentie van Genua
en waarschijnlijk dezelfde moeilijkhe
den zal opleveren, indien de houding
der Russen, door hen uiteengezet in
hun memorandum van 11 Mei, onver
anderd blijft. (Dit doelt op de weige
ring van de Sovjetregeering om de bui-
tenlandsche particuliere bezittingen te-
rug t0 geven).
Dg kwestie waar alles om draait
vervolgt het Amerikaansche antwoord
en waaraan niet is to ontkomen,
schijnt to zijn het herstel van de pro
ductiviteit van Rusland. De eerste
noodige voorwaarde daarvoor is, dat
dat herstel van de productiviteit al
lereerst van Rusland zelf zal uitgaan,
althans, dat daarvoor door Rusland
verzekeriugen zullen worden gegeven,
dat de pogingen om die productiviteit
weer op normaal peil te brengen, zul
len worden bevorderd.
De Amerikaansche regeering is altijd
bereid geweet, zich te vereenigen met
de regeeringen, waarvan de tegen
woordige uitnoodiging tot deelneming
aan de Haagsche conferentie is uitge
gaan, tot regeling van het onderzoek
door een commissie van experts naar
de economische toestanden in Rusland
en de noodige middelen tot herstel.
Een zoodanig onderzoek zou moeten
loopen over de economische eischen,
welke voor het herstel van de produc
tiviteit van Rusland zouden moeten
worden gesteld, zonder hetwelk geen
gezonde basis voor het verleenen van
credieten schijnt te kunnen worden
gevonden.
Te dien aanzien moet worden ver
klaard. dat de Amerikaansche regee-
nng bereid is, ernstigo aandacht te
wijden aan een zoodanig voorstel, dat
is uitgegaan van de conferentie van
Genua or zal uitgaan van eenige an
dere conferentie. De Amerikaansche
regc-ering is echter van tnectung, dat
het tegenwoordige voorstel blijkbaar is
bedoeld als een antwoord op het Rus
sische. memorandum. Het voorstel is
echter nie* zoodanig gelimiteerd, dat
de instemming van Amerika daarvoor
kan worden verkregen.
Europa zal zioh bij die eerste
weigering niet "eerleggen.
Na de ontvangst van net Amerikaan
sche antwoord heeft Schi.nzor, de vice-
president der conferentie to Genua,
een nieuw telegram aan de regeering
te Washington gezonden.
De Amerikaansche minister van Han
del, Hoover, heeft gisteren voor de Ka
mer van Koophandel te Washington een
redevoering gehouden, waarin hij even
eens
de Russischs kwesös
aanroerde.
Hoover toonde aan hoe Rusland, na
dat het oude regime was omver gewor
pen, van het eene uiterste in hot andere
uiterste is vervallen. De revolutie ver
nietigde het economische stelsel, dat in
Rusland tot dusverre had bestaan, ter
wijl dc productie van het land tot stil
stand werd gebraoht met het gevolg,
dat de Kussen thans hongerlijden. De'
onvermijdelijke reactie vervolgde Hoo
ver doet zich echter thans gevoelen.
Het communisme werd opgegeven voor
een soort middenweg tusschen het indi
vidualisme en een zachteren, maar niette
min onpractischea vorm van socialisme,
dat echter niet door het Russische volk
in zijn geheel, maar door een kleine
minderheid wordt aangehangen. Rus
land moet nu zijn eigen politiek en eco
nomisch stelsel uitwerken. Op 't oogen-
biik, zeide de minister, doet Amerika
tienmaal meer voor Rusland dan alle
andere mogendheden tezamen. Amerika
xeddo de levens van 10 millioen men
schen, doch deze weldadigheid is slechts
een lapmiddel. Duurzame hulp moet ech
ter zijn gebaseerd op gezonde economi
sche beginselen.
Amerika wordt van zekere zijde ver
antwoordelijk gesteld voor het drama,
hetwelk ztch op het oogenblik in Rus
land afspeelt, n.l. door een voortzetting
van dc blokkade tegen Rusland na het
einde van den oorlog. Wij weten thans
evenwel, dat het in het geheel geen ver
schil zou hebben uitgemaakt, of wij deze
blokkade zouden hebben opgegeven. De
tegenwoordige economische toestand in
Rusland is door binaenlandsche en niet
door buitenlandsohe oorzaken ontstaan.
liet socialistisch experiment heeft ge
leid tot do vernietigiug van Ruslands
productie, zoodat dit land op het oogen
blik geen goederen meer bezit voor den
ruilhandel, zelfs als deze was toege
staan. Dat is nu gebleken, nadat de
blokkade tegen Rusland reeds twee jaar
is opgeheven. Reeds voor hot optreden
van dc vreesclijke droogte in Rusland
was do locstand, waarin het Russische
volk verkeerde, deerniswekkend.
Sommige officieel© Russische perso
nen hebben ons groote voordeelen be
loofd. indien wij weer do betrekkingen
met dit land zouden willen opvatten en
economische hulp bieden. Herhaaldelijk
wordt te kennen gegeven, dat er in
Rusland een ruim veld is voor de Arce-
likaaosche handelswaren, waardoor mil-
liocnen Amerikaansche arbeiders werk
zouden kunnen krijgen. Zulke bewerin
gen hebben evenwel even weinig waar
de als dc Sovjet-roebels, waarvan men
op het oogeblik 4 millioen voor ceri dol
lar kan bekomen.
Toen Rusland voor den oorlog nog
«en geheel normaal economisch leven
bezat.
Amerikaan schea uitvoer lol rich, het
geen, in arbeidskracht omgezet, betee
ken t: werk voor 30.000 arbeiders,
De materieele welvaart van het Ame
rikaansche volk hangt dus niet van Rus
land af en zal het ook nooit doen. Als
Amerika financieele hulp voor Rusland
zal gaan overwegen, dan moet dit ge
schieden op een andcro basis dan die
van liefdadigheid en dan moeten wij de
gekeelo kwestie tut een practisch oog
punt besohouwen.
Een tweede overweging treedt dan
naar voren. In de eerste plaats moet in
aanmerking worden genomen, dat
Rusland bankroet
Is. Het heeft geen productie meer. De
fabrieken en mijnen produceeren niet
nieor, zelfs niet die fabrieken, die wer
ken met Russische grondstoffen. De fa
brieken produceeren op het oogenblik
niet meer dan 225 van hun vroe
gere opbrengst. De landbouw kan niet
eens meer de binnen!andsahe behoeften
van het land dekken, in plaats een groot
surplus voor den uitvoer te geven, zoo
als vroeger het geval was. Rusland heeft
al zijn vet opgeteerd en zal nog gerui-
men tijd niets in ruil kunnen aanbieden
voor de diensten, welke onze arbeiders
en geldbeleggers aan dit land zouden
verleenen. Als wij daarom ons kapitaal
en onze energie zouden geven voor het
herstel van de productiviteit van Rus
land, dan moet dit op crediet of uit lief
dadigheid 'geschieden.
Een andere overweging is, dat, als
aan do Amerikanen wordt gevraagd
hun spaargelden beschikbaar te hou
den voor dit herstel, natuurlijk zal
worden gevraagd om waarborgen en
bewijzen, dat de terugkeer dier pro
ductiviteit mogelijk is, opdat voor die
hulpverleening later betaling zal kun
nen geschieden.
Wij komen daardoor tot de economp
sche vereischte, dat deze productie
aan de geldbeleggers de noodige vei
ligheid voor hun geld zou moeten ver
strekken.
Daarna haalde Hoover eenige pas
sages aan uit de nota van Hughee van
Maart 1921, waarin deze verklaart,
dat de productie van Rusland afhangt
van de veiligheid en het leien der bui-
tenlandBche onderdanen, alsmede de
erkenning van het particulier bezit en
de onschendbaarheid van contracten,
benevens het recht van de vrijheid
van den arbeid.
Hoover noemde deze voorwaarde
een onwraakbare economische ver
eischte, maar hij erkende, dat Rus
land sedert een jaar eenigeimate daar
aan is tegemoet gekomen. De groote
moeilijkheid is echter, dat zelfs 01.der
het huidige gewijzigde systeem de vei
ligheid en de mogelijke verbetering
van de productie nog altijd onzeker
zijn, cn deze zekerheid moet niet dui
delijk worden gemaakt aan de Ameri
kaansche regeering, dip geen geld
schieter Is, noch aan de Amerikaan
sche bankiers, die slechts makelaars
zijn maar aan de Amerikaansche ge-d-
beieggers zelf, wier spaarpenningen
liet betreft.
Tenzij het vertrouwen van deze
geldbeleggers en van de kooplieden,
die de handelswaren nou Ruslana
moeten leveren, is verkregen, k^n geen
ander crediet dat betrekkeiijo. kleine
bedragen, die beschikbaar worden ge
steld door inhalige speculanten, in
uitzicht worden gesteld. De geldbeleg
gers en kooplieden zullen daarbij na
tuurlijk denken aan onze landgenoo-
tc-n, die reeds hun geld in Rusland
hadden belegd en niet alleen uit be
zorgdheid omtrent die betrekkelijk klei
nen beleggingen zullen zij aarzelen,
maar omdut zij de behandeling, welke
deze beleggers van de Russische regee
ring ondervonden, als graadmeter zul
len aameggen bu de beoordeehng van
eigen beleggingen en handel. Maar
vooral zal het Amerika .use e r
acht op slatin dat bovengenoemde
ginseleu dc basis vormen van den in
ternationalen handel. Tenzij buiten-
landsche kooplied n en geldbeleggers
er van verzekerd zijn, dat zij liet ge
not van hun bezittingen en gesloten
contracten zuilen trekken, al-mede,
dat eventueale verliezen door schade
vergoeding zullen worden gedekt, zal
het geheeie samenstel van den inter
nationalen liandel ineen storten en de
wereld een chaos worden.
Men kan zich geen liandel tussclien
den naties denken, die niet is geba
seerd op het recht der bezittingen en
de onschendbaarheid der contracten.
Honderd jaar geleden konden de na
ties zich zelf genoegzaaSf onderhou
den om een zoodanigen schok le kun
nen verduren, maar in wereld is thans
veranderd en de staten slaan 101 el
kander in onderlinge afnankeiijs-heid,
liet bestaan van de volken hangt al
van de beweging der huueolsgocueren
van de eene natie naar de armere, ire.
eigendomsrechten moeien niet wor
eren beschouwd als een (etisj, maar ais
een werktuig van de industrie en aan
handel, even onmisbaar als de sche
pen.
Zonder de beveiliging van dit recht
voor de buitenlanders kan er geen ruu
handel van goederen 01 belegging vu~
spaarpenningen bestaan. Du eigen
domsrechten en de contracten tusschen
de naties zijn niet met dwang opge
legd, tenzij men dit doet door oor
logsgeweld, waartegen Amerika zich
echter steeds heeft gekant.
Onze eenige houding kan daarom
slechts zijn een weigering om met Rus
land in relaties te treden, totuut deze
rechten zullen worden geëerbiedigd.
Het geheeie international© leven be
rust op dit beginsel. Dit beginsel moet
den economischen grondslag vormen
van de betrekkingen, die met Rusland
dienen te worden aangeknoopt, omdat
alleen daardoor een werkelijk herstel
van Rusland mogelijk zal worden.
Verspreid nieuws
MILITAIRE UITGAVEN.
Volgens do Bcrlijnscho Post bedra
gen de gezamenlijke uitgaven van het
Engelsche leger aan ''den Rijn geduren
de het geheeie jaar 1922 2.225.000 pond
.lerliag,
EEN STAD DOOR FASCISTEN
BEZET.
De „Popoio d'ltaha" meldt, dat 50.000
fascistische arbeiders de stad Ferrara
hebben bezet, als protest tegen de re
geering, die niettegenstaande do werk
loosheid, niet overgaat tot het doen uit
voeren van werkeo, hetgeen zij reeds
eenigen tijd geleden had toegezegd. De
fascisten schrijven het obstructionism©
der regeling toe aan den druk der socia
listen.
De bezetting der stad is geschied door
gés» toddentefi Vöorj Een eommfssie
heeft reeds onderhandelingen aange
knoopt mot de regeering om de kwestie
op te lossen,
DE KERKELIJKE HIURAROHIB IN
RU8LAND,
Het to Moskou gehouden proces tegen
do organisatoren van het verzet tegen
de confiscate der Jterkeiük© bezittingen,
is geëindigd. Troüki diende een voor
stel in betreffende de opheffing van het
patriarchaat en de kerkelijke hiërarchie.
Volgens dit plan zal het bestaan der ker
kelijke aangelegenheden worden opge
dragen aan cultuieele associaties, die
evenals de andere vereenigingen zullen
worden geregistreerd,
DE DUITSCHE SCHADELOOS-
STELLINO.
Uit Parijs wordt gemeld:
De Duiteohe rijksminister, Dr. Hermes,
heeft eon onderhoud gehad met De la
Cfoix, en Brudbury, respectievelijk Belgi
sche an Engelsche vertegenwoordigers in
de Commissie van Herstel j ook de Ita-
liaansahe vertegenwoordiger was hierbij
tegenwoordig.
Dr. Hermes schetste in grooto lijnen de
Duitsche voorstellen. Indien deze voorstel
len, die betrekking hebben op de maatre
gelen, voorgesteld voor 31 Mei, bevredi
gend bljjken te rijn, «al de Commissie van
Herstel officiel de vertegenwoordigers der
Duitsche regeering ontvangen.
DE GEDWONGEN LEENIJJO IN
DUITSCHLAND.
Naar do „TeL Union" verneemt, zul
len in het voorgenomen wetsontwerp be
treffende een gedwongen leening de vol
gende wijzigingen worden aangebracht.
Tot nu toe waren alle kapitalen benedon
250.000 Mark vrij van de gedwongen lee
ning. Dit bedrag is thans teruggebracht
op 100.000 Mark.
Was de 10 pot. extra belasting uitslui
tend van toepassing op kapitalen boven
twee millioon, thans zal zij van toepassing
zijn op alle kapitalen boven een millioen
Mark.
E^N AANSLAG.
Op deu Poolschen consul te Qharkow is,
toen hij op het balcon stond, een schot ge
lost. Hij werd evenwel niet gerankt.
De Poolsehe regeering heeft de Sovjet-
ükraine een nota gezonden, waarin een
ernstig onderzoek en strenge bestraffing
der daders wordt gecischt.
De regeering van BovjotUkraine heeft
geantwoord, dat een onderzook naar den
aanslag reeds ingesteld is.
DUITSCHLAND EN POLEN.
Maandagmiddag werd de overeen
komst tusschen Duitschland en Polen
tot regeling der overgangstoestanden
in Opper Silezië door de gevolmachtig
den van Duitschland en de republiek
Polen in een openbare slotzitting ge-
teekend
Dit Genua wordt nog geseind: De ge
volmachtigde bij de Duitsch-Pooische
onderhandelingen stelden voor. Ga
lon der, gewezen Zwitoersche Bonds
raad en tol nu toe voorzitter der
Duitsoh-Poolsohe conferentie tot voor
zitter te benoemen van de gemengde
internationale commissie, die overeen
komstig de bepalingen van liet Duitsch
Poolsche verdrag gedurende de eerst
komende 15 jaar in Opper-Sileziö zal
zetelen. Als voorzitter van bet ge
mengde scheidsgerecht stelde zij den
Neder la ndsahen professor Kakebee&S
voor, die tot nu toe de leiding had m
de commissie voor redactie van den
tekst der overeenkomsten.
BEZOEK AAN BELGIS.
Het Italiaaiische koningspaar zal
van 8 tot 15 Juni een bezoek aan Bel
gië brengen.
DUITSCHE EICENDOMMEN.
Uit Beriijn wordt ons geseind: Tus
schen Duitschland en ltaliö werd
Genua een overeenkomst aangaande
teruggave van Duitsche eigendommen
gesloten.
CEEN STAKING TE HAMBURG.
Men seint ons uit Berlijn:
Bij de stemming der Hamburger ha-
•enpxbciders of al dan niet onmiddel
lijk zou gestaakt worden, we>rd het
voor een staking vereischte aantal,
3/4 dier stemmen, niet behaald,
zoodat do staking is afgelast.
Ui iiSÜiCiiWS
het slechts 1 van den fascisti in militair ténuc. Er doden zich
VRIJZ.-DEM. BOND.
Onder leiding van harén voorzit
ter, den neer a. G. Boes, vergadeide
Dinsdagavond in de kieine gemeen
telijs concertzaal de Afd. Haarlem
van den Vrijz. Detnocr. Bonn.
aersto spreker was Mr. A- M. Joe-
kes, die hel onderwerp: „Autonomie
voor Indie" behandelde.
Spr. zeide, dat hij zou spieken
over „nieuw Indié". Over do kwestie
van de autonomie wordt tegenwoor
dig veel gesclireven; de vrijzinnig-
democraten zullen het autouomie-
denkbeeld van ganscher harte kun
nen steunen. Vrees dat deze bewe
ging een revolutionair karakter
draagt behoeft niet te bestaan.
Mr. Joekes ging vervolgens na, wat
autonomie is en gang u aartoe eerst
de geschiedenis van net bestuur in
Indue in de laatste jaren na. Hoe
langer hoe meer Indische vereenigin
gen gingen zich in die jaren met de
publieke zaak bemoeien. De bekend
ste daarvan is wel da Sarikat Islam;
die geen „partij" is, welke een be
paald program nastreeft. Al zijn er
in die vereeniging revolutlonnaire
elementen, toch ziet de S. 1-, als ge
heel, volkomen in, dat Indie niet
kan buiten iiet Holland ache bestuur-.
Een andere Inlandsche vereeniging
heet „Het nobele strovon" (Doedi-
Octoino), die oorspronkelijk alleen
zich bezighield met liet onderwijs,
maar nu ook belangstelt in politieke
vraagstukken. Deze vereeniging tee-
ent den nieuwen tijd en staat op
hoog peiL
In 1918 werd de Volksraad opge
richt, die een advisee rende laak
he«fL De gouverneur-generaal Van
Limburg Stjrum heeft den Volks
raad aile recht doen wedervaren. Tij
lens zijn tweede zitting braken over
Euorpa de revolution nairo woelin
gen los. Er waren toen menschen in
lndiè, die meenden dat daar nu ook
maar plotseling een parlementair
Btelsel moest worden ingevoerd. Dit
zou, z. L upr. niet goed zijn. Indié is
daarvoor nog niet rijp. Maar wel be
loofde toen de Gouverneur-Generaal,
„ln hartelijke samenwerking met den
Volksraad", hervormingen iu te
Voeren. Do regeering wilde tot voor
bereiding van dia hervormingen een
commissie instellen. Dit gebeurde
ook, roede fa» December 1918 werd
de commissie benoemd. Voorzitter
Mr. Fock, de tegenwoordige gou
verneur-generaal, heeft do uitlatin
gen van do regeering in. diie dagen
onbegrijpelijk en onverklaarbaar ge
noemd. 'JL'och is ook Mr. hock van
meening, dat moet worden gestreeld
naar zelfbestuur in Indie, al was hij
het toen niet in alle opzichten met
den minister eons.
De bovengenoemde commissie heeft
rapport uitgebracht Het belangrijke
punt daann is de autonomie,
commissie beslist oen verruiming en
vei breeding van den Yolkr&ad en dat
de meest-ontwikkelde leden zuilen
kiezen een vurtegendwoorduvpjnd li
chaam, de „Lands-staten", <lie sa
men met den gouverneur-generaal
besluiten zal hunnen nemen, welke
besluiten zullen kunnen worden ver
nietigd, als de wetgevende macht in
het moederland ze strijdig acht met
het belang van Indië. Dit lichaam
zou dus in samenwerking met den
Volksraad de Indische zaken behan
delen; de wetgevende macht van de
Statan-Geueraal zou daarbij niet
wonden bekort, wél zou worden be
kort de macht van het Departement
van Koloniën.
De herziemngsvoorstellen van de
commissie kunnen, meende spr., als
basis voor toekomstige hervormingen
dienen.
Di indië, ging spr. voort, is men nu
ontevreden over de jongste grondwet-
herzien ine omdat daarbij niet in inge
gaan op twee wenschen die leven in
Indiëde wensch nL naar de kolo
niale afgevaardigden en naar ©en col-
i-egrade regeering. Zoo is dan nu in
lndiië opgericht een oomité voor auto
nomie in lndiië, waarin „vogels van
diverse pluimage" zitting hebben,
0.1ih. ook drie regenten. Deze regen
ten, ook de regentexJbond, als geheel
zijn nu weer uitgetreden. Deze uittre
ding is gedwongen geweest, oordeelde
en dit is de verkeerde weg. Er
worden samengewerkt met de
Indische bevolking, anders zuilen wij
ons op den duur in Indië niet kunnen
staande houden. Z.g. ontzaginbocze-
imng iaJ niet helpen. Spr. sprak ten
slotte de hoop uit, dat de V.D. Bond
nog een belangrijk aandeel zal kun
nen hebben aan de in Indië in to voe
ren hervormingen.
Daarna trad op mr. P. J. Oud, lid
der Tweede Kamer, met het onder
werp „Het beginsel getrouw".
Hetzelfde begin eel, vond spr-, moet
zoowel de Indische politiek als die in
Nederland belieerechenhet bestuur
in handen van het vo>lk.
De 'belangstelilinig voor de politiek in
Nederland is nog niet bijzonder groot.
Men spreekt niet met veel achting
van de Tweede Kamer: Spr. wil niet
allee ln be.-< 4 rming nemen, wat in de
Tweed® Kamer gebeurt. Maar dan
moet - wat beters van worden ge
maakt. Dit hébben nu de kiezers in de
hand. De V. D. heifcen daarom ook
altijd' zich verzet tegen ieder streven
om den invloed van de volksver-tegen -
woordiging geringer te maken. Deze
behoort toch een afspiegeling te zijn
van het geheeie volk.
Voorts besprak mr. Oud, ais on
langs te Schoten, eenige partijgroepen
in de Tweede Kamer. De ooiiunuiiia-
I ten zijn eigenlijk, volgens Wijnkoop,
alleen in de Kamer 0111 haar onlbe
staanbaarhetd aan te toornen en heb
ben nu en dannaar den zin van
spr., te veed invloed op de sociaal-de
mocratie, met wie de vrijzunug-deuno-
craten anders op velerlei gebied zou
den kunnen samenwerken. JEtet heeft
voor de sociaal democraten groote
moeilijkheid met zich gebracht, dat zij
eenmaal tot een bestuursfunctie geroe
pen, niet alol maatregelen kunnen in
voeren .die zij vroeger, toen zij nog
alleen in de oppositie waren, hébben
verdedied. Zij ook moeten dan reke
ning houden met de omstandigheden.
Er is dan ook tegenwoordig weinig
stabiliteit in de sociaal-ceiiioonatieche
partij. En dat is zeer jammer voor de
democraten, die elkaar in dezen tijd
zoo noodig hébben, nu de geest vam
reactie over Nederland is vaardig ge
worden, waartegenover de democraten
een positie van verweer moeten inne
men.
Jbr was van de geheeie dienstpliioht-
wet niets te L^-lit gekomen, als de de
mocraten in aile partijen naar eigen
nzicM hadden kunnen stemmen. Zoo
heeft Mr. Bomans, om de regeering
niet in gevaar te hrengem, met kun
stemmen v<x>r een motie van mr.
ALarchant, waarmede hii overigens
sympathiseerde. Wat gebeurd is met
go Gienst plicht wet heeft men met de
Vlootwet wiluen herhalen; er is heel
wat „gerold" met de kruiser-plannen.
l>e Vlootwet moest er tenslotte vóór
de verkiezingen worden doorgeilaobi.
Maar er kwam p-otseiing een kink in
de kabel door het voor een diplomaat
niet zeer handig optreden van Mr.
Van Karnebeck. Het voorstel tot uit
stel van behandeling van do Vrijz, De
mocraten is toen aangenomen door de
medewerking van Dr. Nolens. Nu is de
heer Van Karnobeek terug, maar nog
komt er niets van de behandeling van
de Vlootwet. Spr. betreurt dit niet cn
hij hoopt op een gunstigen uitslag van
de verkiezingen, opaal niet miiiioe-
nen zuilen worden uitgegeven in oen
tijd, waarin bezuiniging zoo zeer noo
dig is.
Spr. wees er ver.o-gens op, dat de
Vriiz. Dcmocr. partij altijd liet be
finsel hebben laten gaan boven het
b e I a n e van departij. Do sociaal
democraten daarentegen hebben het
•orde gedaan; in November
1918 wilde Mr. Troelstra de stemmen
n, in plaats van ze té tallen.
Men staat in die partij weinig vast op
het mint van het beginsel. Sw. be
pleitte voorts het invoeren van een
volksstemming, een referendum, over
zeer belangrijke onderwerpen. In de
zen geest hébben de Vrijz. Democr.
een amendement ingediend bii de
icm#fste grondwetsherziening. Heftig
werd dit amendement bestreden
door.... Mr. TroelstraI Die houding
van mr. Troelstra is te verklaren uit
het feit, dat do soc.-dem. partij niet
meer een kleine oppositie partij is,
maar een zeer sterke fractie in de
Kamer hééft, die wat graag haar ver-
nwoordigers achter de retrecrin ge-
tafel zou zien.
Mr. Oud wekte de vrijz.-democraten
ten aiotto op. het beginsel (van het
recht én niet van de macht) getrouw
te blijven, daarbij op verstandige wij
ze rekening houdende met den nood,
waarin de schatkist verkeert. De be
zuinigi ng-moet gezocht worden daar,
waar zij to vinden is, zonder te rakeij
aan de sóoialo politiekvooral moet
betsuinigd worden op de dcfonsio-uit-
gaven. luaaohen reactie en revolutie
zullen de democraten moeten dóórva
ren. Mogo er een krachtige vrijz. de-
mocratisolie fractie in de Kamer ko
men, dio leiding kan geven aan het
staatsbeleideindigde spr.
Er worden nog eenige vragen ge
steld. die Mr. Oud beantwpoi-dde.
Met een woord van dank aan de
sprekem sloot hierna de voorzitter de
vergadering.
DE CODRO TECEN DEN STAAT.
Ter aanvulling van de berichten ln
cms vorig nummer deelt men ons
Den Haag niece:
Dinsdag wtruen voor den rechter
commissaris van de Haagtclie Reciit-
bank Mr. Jeliingiians, geiuigcn ge
hoord in de bekende zaak van de Co
dro, de coöperatieve groenten drogerij
voor de bloembollenstreek, die tegen
dén, Staat een eisch tot sciiadeloua-
stelluuc van f 2OÓ7U00 heeft ingesteld
op grond hiervan dat de Staat in strijd
met een aangegane overeenkomst zou
hebben gehandeld door niet over te
nemen de voor uitvoer gereedstaande
groenten van de Codro toen deze niet
uitgevoerd mochten worden.
Vanwege de Codro wartn opgeroe
pen de heeren W. Wamaar, VV. G.
Droog en L. II. Koolhoven, gewezen be
stuurlieden van de Codro ei: gewezen
leden van de commissie voor het bloem
bollenbedrijf; alsmede de heer Geude-
ker, hoofd van administratie ter direc
tie van den arbeid, die indertijd, op
2 October 1918, ais particulier secre
taris van Minister van IJsselsteyn
aanteekenlngeu bad gemaakt van het
gesprokene ter audiëntie dien dag
door den Minister verleend aan de hee
ren Warnaar, Droog, Koolhoven voor
noemd en den heer Krelage, destijds
voorzitter van de commissie voor de
de bloembollenbedrijf voormeld.
Door den procureur van den Staat
werd de wraking voorgesteld van de
eerstgenoemde drie getuigen op grond
dat deze geacht zouden moeten wor
den belang te hebben bij de zaak van
de Codro, althans met als onpartij-
digen zouden kunnen worden be
schouwd.
De ree liter-commissaris verklaarde
evenwel liet verzoek tot wraking dor
bedoelde getuigen ongegrond en het
verhoor had daarna plaats.
De verklaringen der eerstgenoemde
drie getuigen waren in hoofdzaak on
geveer gelijkluidend. Zij komen neer
op het volgende:
De heeren verse lianen, ter meerge
noemde audiëntie in hunne hoedanig
heid zoo wei van bestuurslid der Codro
als van lid der commissie voor het
bloembollenbedrijf. Zij kwamen spre
ken over de teelt voor 1919. Behalve
dat zij hun opwachting kwamen ma
ken bij den toen sedert kort opgetre
den Minister van Landbouwden beer
Van lJsseistc-yn, kwamen zij hem spre
ken in velband met de door zijn voor
ganger bij brief van 18 Februari 1918
met de Codro gemaakte overeenkomst
volgens welke óf de Codro uitvoercon-
senten zou verkregen voor hare pro
ducten óf wel do Staat zou die pro
ducten overnemen.
De Minister zou gezegd hebben dat
hij er niet aan dacht de groenten over
te nemen. „Wat zou lk hier met die
gedroogde groenten moeten doen"
zou de Minister gezegd hebben. Voorts
zou de Minister, loon ham do overeen
komst van zijn ambtsvoorganger werd
getoond, hebben gtwegd dat die over
eenkomst onereus was, maar dat hij
wel verplicht zou zijn haar 11a te ko
men. Gevraagd, of men nu uitvoerco.i
senten zou krijgen, zou do Minister
waarschijnlijk heblien verklaard dat
hij nog niet dadelijk hierover een be
slissing kon nemen. Hij moest eerst
het contract nog eens besludeeren en
zich nog eens beraden. Ook achtte
men, desgevraagd, het mogelijk dat de
Minister den heeren voor verdere be
spreking had verwezen naar Dr. Hoek.
Met dezen toch werden gt-woonl.jk de
zaken besproken. Wat er zou moeten
gebeuren wunneer er nu een absoluut
verbod tot uitvoer kwam, daarover
was. voor zoover men zich herinner
de, niet gesproken.
Nog werd verklaard dat de Muns
ter bij den aanvang der audiëntie zich
er over zou uitgelaten hebben, dat de
heeren van de Codro een best Jaar
hadden gemaakt. Hiertegenover zou
er dan ook door de heeren op gewe
zen zijn dat er vele uitgaven te bestrij
den waren.
Eensluidend vooral waren de drie
genoemde bestuurs.eden van de Codn,
in hunne verklaringen dat de Minis
ter bepaaldelijk gezegd heeft er niet
aan te denken de gruenlen over te ne-
1. E11 uien ging aan ook heen on
der den inuruk en in ue verw.ichung
dal mc-n nu wel uitvoercoc*«uien zou
krijgen. Men wenudê zien uan
daai'.oor tot de N. U. M. niet verzoek
die consenten, welku echter meu
voor eind December afkwamen
Nog verklaarden ue hoorei 1 Yv ar
naar, Droog en Koolhoven dat zij op
7 Januari 19*U nog iia van Ue Cuu.u
waren, maar- het nu niet rnuar zijn en
geen onkel bemng meer bij die zona
heoben. Voor zoover zij aandeden iiuu-
uen in de Couro, of eenige andere
recuten of v erpzicutuiigen teil deze,
hebben zij die verkoent.
De heer Gcudtker ueed mededeeling
an een verMag, hetwelk hij had »a-
menguste-d uu ue door nern gemaakte
aantleeseningeu van het gesprokene
ter conferentie. Dit ve. g v.ua door
hem opgemaakt onmiddellijk na de
uitspraak der Rechtbank 111 de Codro-
zaaa. Er bleek niet uit, dat de Mi
nister zou gezegd hebben met aan over
neming der groenten te denken. De
aanteekeningon zelve had getuige niet
bij zich. Hij legde zijn verslag op ver
zoek over om bij de stukken vaai liet
geding te worden gevoegd. Nog ver
klaarde deze getuige, dat ter audiën
tie de lieer Krelage heeft gezegd, dat
Minister Posthuma aan de Codro bad
gegarandeerd den buitenlandsciien ex
portprijs voor het geval de Codro-ar
tikelen niet zouden kunnen worden
uitgevoerd. Bij afloop der audk-ntie
bleek aan getuige dat dit den Minis
ter Van IJsselsteyn, evenals hem (ge
tuige zelf), zeer had verbaasd. De Mi
nister had na da audiëntie aan ge
tuige opdracht gegeven een nota van
dat verhandelde op te maken voor den
heer Schim v. d. Loeff die dan daar
over zou worden gehoord.
Ten slotte gaf de heer Geudekcr nog
eenige inlichtingen omtrent de Onder
handelingen met betrekking tot het
indertijd tot stand gekomen „agree
ment". Deze onderhandelingen waren
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN,
A 60 Cta. per regel.
hebben vele kindaren. Ge-
bruiktonschadelijkenplan-
tonlosfor an zij zullen ge
nezen. Vraagt Uwau apo
theker of drogist, hetmeest
geconcentreerde fosfor-
middcl
reeds aongov ongeil vóór het optreden
van Minis lor vau IJsselsteyn. De com
missie voor (le oiidti'hanuoimgun ver
trok ongeveer W) October nam Lon
den. De Minister was dooidiungen
vaji de groote beteukenis van het al
of niet siagen van het „agreement".
Het zou niut slagen indien niet elke
uitvoer naar Duitschland werd slop-
gezet, nu Duitscluand niet kon vol
doen aan zijn tegenover dan uitvoer
gestelde togenpraestatie van kolenle-
vering.
Het getuigenverhoor werd gehouden
in tegenwoordigheid van Mrs. J. H.
Tellesr als procureur voor den Staat
en Nysingh als procureur van de Co
dro.
De contra-enquèfe is bepaald op 3
October a.s.
OP STRAAT GEZET, Eerst zou
de inboedel vaa het gezin dat in do Do
Witstraat op straat gezet was tijdelijk
"ergebraebt worden naar het terrein
n do gemcentereiniging. Dit is even*
:1 niet noodig gebleken, want Dins
dagmiddag vonden de menschen gele
genheid den huisbccdel in een pakhuis
op te bergen.
R.-K. LAND- EN TUINBOUWBOND,
- Op de hier gehouden algemeene ver
gadering van den R.-K. Diocesanea
Land- en Tuinbouwbond is, naar „Do
Maasbode" meldt, besloten den heer
Klaver, oud-voorzitter, het eere-lidmaat-
schap aan te bieden. De heer N. Dekker
:s ais voorzitter herkozen.
EXAMEN ÜOOFDACTE.
Van het examen voor de Hoofdaote
zal het schriftelijk gedeelte plaats héb
ben op 30 Jimi en het mondeling on
derzoek op 14 Juili beginnen. Van de
cxajnenoommiseie te Haarlem is voor
ritter de heer C. van Beuyeen, insjveo-
teur van het L. O. in de inspectie Alk
maar, te Alkmaar.
VERVOLG-ONDER.WUS. (Vroeger
herhalingsondarwijs). De Burge
meester van Haai.em maakt bekend:
dat van 1 September as. tot en met
April 1923 van gemeentewege geitgea-
heid wordt gegeven tot be'. ont.an-
gen van vervOig-ondérwijs, en wei in
ofzonderlyke klassen zoowel voor de
jongens als voor do meisjes, op Maan
dag-, Dinsdag Donderdag- cn Vrij
dagavond varj 6 tot 8 uur;
Aangifte tot deelneming kan ge
schieden op Donderdag 18, Vrijdag 19,
Maandag 22 en Dinsdag 23 Aiei as.
dee avonds van 7 tot 8 uur bij de hoof
den van de vervolgcursussen: a in
het gebouw der school aan de Park
laan no. 108; en b. in liet gebouw der;
school aan de Tempeliersstraat no.
1. Bij die aangifte moeten worden
overgelegd: een geboortebewijs en oen
bewijs van koepokinenting.
COLLECTE. De Burgemeester
van llaailem brengt ter kennis, dat
op Woensdag.f 24 Mei 1922, binnen
deze gemeente zal worden gehouden
de collecte ten henoeve van het „Fonds
tot ondersteuning van Invaliden van
Land- en Zeemacht" en beveelt die
collecte aan in Ue milddadigheid dei-
ingezetenen.
Met nadruk wordt er op gewezen,
dat de opvatttug van hen, die ae roe
ping van het fonds niet kennen en dit
fonds beschouwen als eene soort van
armenbedeelmg voor oud-müitairen,
geheel onjuist is. Geen aalmoes wordt
den gewezen krijgsman gegeven, maar
eene jaarlijksche gratificatie nevens
militair pensioen of gagemènl, door
de natie aan den oud-so doat aangebo
den als een stoffelijk blijk vun w.iur-
deering zijner diensten, ais eene ge
paste buide voor hem, die baar heeft
verdiend.
Eene ruime opbrengst der jaarlijk
sche collecte is tot aanvulling van dit
fonds zeer noodig, omdat het daar
door alleen mogelijk zal zijn üm of
nieuwe categorieën van deelgciech-
tigden te vormen of wei de voorwaar
den van opneming in de besiaaude
categorieën te vergemakkelijken, want
dikwijls komt de pijnlijke noodzake
lijkheid voor, dat niet kan worden vol
daan aan aanvragen van verdienste
lijke oud-militairen, omdat de voor
waarden van opneming in het fonds
zoo moeilijk zijn gemaakt.
HAARLEMSC1IE BAN KV E REEN I-
GING. ln de 16 Mei 1.1. gehouden
algemeene vergadering van aandeel
houders werden de balans en winsb-
en verliesrekening goedgekeurd. Jhr.
inr. F. YV. van Styrum werd als com
missaris herkozen; de heeren J. Sl-
monsz te Overveen. oud-voorzitter der
Commissie van Admissie van do Cre
diet vereeniging van de Twentsche
Bank en Herbert Cremer te Haar'em,
directeur der Deli-Maatschappij wer
den tot commissarissen benoemd.
VELSEN.
GEMEENTERAAD.
Alle leden waren aanwezig terwtjl do
publieke tribune geheel bezet wan.
In besloton zitting werden belasting
zaken behandeld. De notulen gaven aan
leiding tot eeuigo opmerkingen waarna do
ingekomen stukken en mededeelingon wer
den besproken.
De heer Davidson drong op spoe
dige verbetering van den oosteljjki'n berm
van den Rijksstraatweg aan, daar zjjnt
inziens de toestand onhoudbaar is, hjj
vroeg verder een voorloopige verbetering
aan te brengen. Zal overwogen wordon.
De hoer Notscher was niet tevreden
met het antwoord van den directeur-gen®-
raai der posterijen op de vraag tot weder
invoering van de laatste postbestelling
te Santpoort,
Do Burgeimoeetor beloofde nog
eens te zullen onderzoeken of er wat aun
te doen L».
