wwbrp*
Slijterij De Unie
^arnemelljzeep
J
spifru
Mooi Boomschors
U
Ssissngfl Hisaws
AD YERTENTIEN
LET OP ONS ETlKEf I
WACHT U VOOR NAMAAK
HmerT,.
dejfi
I3ISÜ& Bévs!
mmE-EmEiwj
818 li LUW
KENNEL FAUNA
ROGGEBROOD
P. C. BRUIJN
aenig adres Korte zyisiraai 32 rood
ADVERTEERT IR DIT RLAQ
N.V. Drogisterij K. VAN EDEN
Geit! verkrijgbaar
„Het Vergulde Kruis" - Krocht 8
bovendien gesplitst in „landbouw-
gemeenten" en „andere gemeenten"
gaf resultaten, die pierkwaardige ver
schillen in mortaliteit en morbiditeit
te zien gaven.
Vermits het tijdvak, waarover des
tijds het onderzoek had geloopen, te
kort moest worden geacht om aan de
verkregen uitkomsten waarde toe te
kennen, werd, op advies van de Com
missie inzake Statistiek etn Jaarver
slag, besloten een grooter tijdvak in
beschouwing te» nemen. Dienover
eenkomstig is een statistisch onder
zoek ingesteld,datde jaren 1901 tot en
met 1919 omvat.
Do eerste grafiek, die op grond der
gevonden cijfers werd geteekend,
iaat zien, dal gedurende het geheele
19-jarig tijdvak de sterfte aan long-
tuberculose in de gemeenten op klei
grond doorloopend lager was dan in
die der heide andere groepen.
De tweede grafiek toont aan, dat be
houdens uitzonderingen in 1902,
1903, 1905 en 1908 de sterfte aan
lorgtuboreu 1 osc in de landbouwge-
meenten lagor was dan in die der
Jiiet-landbouwgroep. Van 1916 af, het
jaar waarin de levensiniddelendistn-
butie htigon, is de hoogere sterfte in
de niiot-landbouwgroep zeer opmer
kelijk.
De sterfte in de kleinere gemeenten
(tot 5000 inwoners), die, althans bij
de landbouwgroep, vóór 1915 meer
malen hooger was dan in de grootere
gemeenten, geeft van genoemd jaar
af bestendig oene lagere mortaliteit
te ai-en. in de niet-landbouwgroep
bleek de sterfte in de lceimere gemeen
ten van 1901 af nagenoeg doorloopend
lager te zijn geweest dan in
grootere.
Uit de tabellen en grafieken, die
voor het onderzoek naar tuberculose-
sterfte gemaakt werden, blijkt voorts
nog:
a. dan van de gemeenten op kiel
de sterfte in de landbouwgeiaec-m en
doorloopend lager en veelal be
langrijk lager waa dan in de nïet-
landbouwgemeenten;
b. dat m de gemeente op veffli- en
gemengden grond hetzelfde valt op te
merken van 1907 af;
c. dat, behalve in 1918, doorloop end
het omgekeerde het geval is in de
gemeenten op zandgrond;
<1. dat van de gemeenten op klei de
6terfte der lteinere gemeenten van de
aiet-landbouwgroep door loopend en
van de lamdbouwgroep op slechts
twee uitzonderingen na, lager i
.dan in de grootere gemeenten;
e. dat, als regel, het omgekeerde
viel waar te nomen in de gemeenten
op zand- en op veen- en gemengden
grond.
Wat febris typhoidea aangaat laat
de eerste grafiek zien; dat gedurende
het geheele 19-jarig tijdvak de mor
biditeit 't laagst was en in den re
gel waren de verschillen niet onbe
langrijk in de gemeente op zand
grond. Van de beide andere groepen
hadden veen- en gemengde grond
tot 1909 en kleigrond van 1909 af de
hoogste morbiditeit.
Is Twsfiis Kamamrtlailngan
BELANGENPOLITIEK.
„De Nieuwe Crt." schrijft:
De Sigaronfabrikanten-Voreeniging Hot
Oosten, in vergadering bijoen te Dov
ter, zond aan do can di ad ten' van
Tweedo Kamer de vraag, hun standpunt
te willen mededeel en inzake de wet op de
tabaksbelasting. En deed daarbij opmer
ken:
„Uw antwoord op bovenstaand achten
wjj van hot hoogste belang bij het bepa
len van onze houding in den a.s. verkie
zingstijd."
Een der candidaten van den Vrijheids-1
bond beantwoordde die circulaire als
volgt:
„Naar aanleiding van uw schreven van
13"juni (circulaire) heb ik de oor u mede
te deelen dat ik naar mijn mooning &n
aau mij zelf èn aan u verplicht heb om
geen antwoord te geven op uw vraag.
Aan mij zelf, omdat ik mijn verkiozing
aan geen andere toezegging te danken
wil hebben dan die, dut ik zeer ernstig
zal streven ons land »'t het financieel
en economisch moeras te helpen.
Aan u, omdat ik meen dut gü u zelf
te zwart schildert, waar gij don indruk
vestigt dat 't uw voornomen ie u bü het
uitbrengen van uw stem niet, zooals hot
behoort, door het algemeen bolaDg en de
de beginselen, die gij in hot algemeen be
lang acht, te zullen laten leiden, doch
door persoonlijke, of groopsbolangon. In
dien u van meening -waart, dat groepsbe
langen op den voorgrond staan (wat m.i.
leidt tot een politieke chaos), dan hadt u
meer cn meer gobruikelijken weg
moeten volgen van do indiening van een
lijst van tabaksfabrikanten.
Dooh als gezegd, ik ben overtuigd, dat
uw vereeniging beter is dan haar cir-
oulairo doet denken on dat haar loden
als Nederlanders niet als tabaksfabrikan
ten zullen stemmen; zoo niot, <lan ben ik
hun stemmen niet gesteld."
DE (NIEUWE KATHOLIEKE PARTIJ.
„Het Huisgezin" BChrijft over de ver
melde verklaring van oen der leiders van
do N, K. P. aan Do Tijd:
Uit de verklaring van don Utreeht-
schen loider moot men opmaken, dat de
leiding der N. K. P. haar volgelingen, die
in groote groepen het besluit slechts met
heel veel zelfoverwinning" aanvaarden,
niet in haar hand hooft,; zij zullen dus
stemmen op de lijst der N. K. P. of
links.
Wjj kunnen, minder good °P do hoogte
dan de Utrechtschc loider, dit laatste niet
tegenspreken.
Maar wol vragen wjj, wat het aanvaar
den zjj het met heel veel zelfoverwin
ning van het Utrechtschc besluit be-
teekent, als men het niot nakomtf
Het Ütrechtsche besluit: stopzetten der
actie, hoeft geen ain, althans geen prac-
tisch effect, als men daaraan niot een
positief doel verbindt: stommeif op de
ljjsten der katholieke Staatspartij.
Hot Episcopaat heeft vertrouwd
daarna dit vertrouwen tot oon uitdrukke
lijk verlangen verscherpt dat alle ka
tholieke kiezers, vrouwen en mannen, zul.
len stemmen op de lijsten der Staatspartij.
Men aanvaardt, zoo vernemen wjj, dit
verlangen, z\j het na heel veel zelfover
winning, en men zal toch stemmen op de
Ijjst der N. K. P. of links.
En de leiding durft of wil do coi
queutio van het Utrechtschc besluit niet
aan om tegen haar volgelingen to zeggen:
gjj behoort als katholiok do verkiezing
van de candidaten van dc Staatspartij te
bevorderen.
Het bljjve voor de verantwoording van
de leiding, maar zjj is scherpzinnig ge
noeg om te begTjjpen, dat daardoor het
herstel der eenheid, grooter goed ten
slotte dan het behoud of vorlies van wat
stemmen en van een Kamorzetel, wordt
bemoeilijkt, terwjjl eon loyaal aanvaarden
van de consequentie van het Utrechtsche
besluit den weg tot herstel ongemeen zou
hebben geëffend en vergemakkelijkt.
EEN SCHRIJVEN VA,N Mr. 8. VAN
HOUTEN.
In eon vergadering van do Amsterdain-
seho Liberale Partij heoft do voorzitter
de heor B. J. Gelder, oen schrijven voo:
gelezen van mr. S. van Houten, waari
deze mededeelt, dat hjj zjjn krachten oi
toereikend acht om buiten zjjn wooi
plaats te gaan spreken.
Verder schrijft mr. Van Houten o.a. 't
hebben thans ondervonden, koe-
olgende:
„Wjj hc
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN k GO Cis. Der regrf.
•eel het heeft gekost een enkele Ijjst van
betrouwbare liberale candidaten in alle
kieskringen in te dienen, die niet mede
plichtig zjjn aan de lichtzinnige uitbrei
ding der overheidsbemoeiing en ambtona-
en de opdrijving der bezoldigingen en
pensioenen, Zjj kunnen tot vermindering
overgaan zonder op eigen misslagon te
behoeven terug te komen.
Ongetwijfeld zal dit strjjd kosten en
wjj moebon op tegenstand voorbereid zjjn.
Zelfs is het best mogelijk, dat do Ka
mer, die uit do aanstaande verkiezingen
to voorschijn komt, haar vier jaren niet
uitleeft, omdat met haar niet te bezuini
gen is zooals do nood der schatkist oisclit.
Een ernstige regeeTing zal dan wellicht
kiezers opnieuw willen raadplegen,
alvorens tot ovormatige uitgifte van pa
piergeld over to gaan, wat inderdaad
staatsbankroet is, al wordt de echjjn
vermeden.!'
DE VERKIEZINGEN EN DE VROUW.
In de „Holl. Huisvrouw" echrjjft mevr.
JamesBrandos over „de Verkiezingen
Uit de candidaten!jjsten blijkt, dat de
vrouw nog geen gTOOten invloed gehad
heeft in don boezem der politieke par
tijen. Eensdeels zjjn de weinige vrouwen
namen .die men daarop vindt en do lage
plaatsing van die namen het gevolg van
het feit, dat de ontwikkelde vrouw ^nis-
schien wat al te eonscentieus aangelegd,
terugdeinst voor de mooiljjko taalt van
volksvertegenwoordiger, ook bobben volo
der vrouwen, die in aanmerking zouden
komen huiseljjke plichten, die wel tjjd
overlaten voor wat maatschappelijk work,
maar niet voldoende vrijheid van bewe
ging veroorlooven voor de zoo omvang
rijke en tjjdrooveöde Uak van Kamerlid;
anderzijds van de weinige vrouwennamen
op de 1 ijsbon het gevolg van het feit, dat
do vrouw ia de politieke partijen
gaarne door den man gebruikt wordt als
propagandiste voor de zaak, maar dat bjj
het oogsten nog sterk door den man
voeld wordt, de waarheid van het ge
zegde: „Charité, bien oidonnée, com
mence par aoi-même".
Theoretisch wordt de vrouw als gelijk
gerechtigde in de politiek^ als gelijkwaar
dige beschouwd, prnchtisch zjjn we nog.
Moeten de vrouwen nu bjj de eerstvol
gende verkiezing op een vrouw stommen t
ie wel de vraag, die nu op den voorgrond
treedt. Ofschoon de leden ven do genu
tigdo vrouwenbeweging nooit op oen f
ministiseh standpunt hebben gestaan o
altjjd do mooning waren toegedaan df
een geschikte man beter was dan oen iel
minder geschikte vrouw, toch vordiont
het nu, mjjns inziens, aanbevoling,
haar stem te geven aan oen geschikte
vrouw, omdat het nu van hef, grootste
lang is, dat er ten minste eenige vrouwen
in het parlement komen.
EEN KONINKLIJKE SCHENKING.
De Italiaansche biadea melden, dat
de koning besloten heeft aan den staat
alle artis'ieke meubelen en kunstvoor
werpen 'e geven, welke bij bezit in
de koninklijke paleizen van Moncalie-
rii Milaan, Genua, Venetië, Florence
en Napels.
Eveneens heeft de koning aan den
staat de belangrijke bibliotheek ver
maakt, die zich bevindt in het konink
lijk paleis van Venetië. De totale
waarde dezer schenking bedraagt een
millioen lire, maar de werkelijke waai
de is veel grooter.
Bij het parlement zal een wetsont
werp worden ingediend om de schen
king te aanvaarden.
DOOR EEN BIJENZWERM-
GEDOOD.
Te Tronssey in het departement van
'le Maas heeft zich een zeer zeldzaam
feit voorgodaan. Een bijenzwerm
s'reek er namelijk neer op het paard
van een hooiwagen en na enkele oogen-
blikkeu bezweek het dier onder de
steken. De voerman, die het paard
had willen verdedigen, word zoodanig
gestoken, dat hij in levensgevaar ver
keert.
MOORD. Uit Stade wordt geseind
De procureur-generaal heeft voor het
vatten van den Hollandachen zeeman
Gregorius Troeh eeiiu beloouing van
15.000 mark uitgeloofd. Troch wordt
er van verdacht, een. herbergier in Os-
'en vermoord te hebben.
EEN HONGERSTAKER IN
DUITSCHLAND.
In de vesting Niederschónefelde is
de communistische r.ïgevaardigde
Sauer, die daar gevangen zit, als pro
test tegen zijn veroordeeling tot cel
straf de hongerstaking begonnen.
DE SCHEEPSRAMP TE HAMBÜR
Bij de bergingswerkzaamheden van
het gekenterde Braziliaansche stoom
schip ,,Avare" is men in het inwen
dige van het schip tot de kajuit van
den kapitein doorgedrongen, alwaar 't
lijk van een Broziliaanschcii steward
werd gevonden. Er zijn nu in het ge
heel 4 lijken geborgen. He' aantal ver
misten bedraagt 38.
De Vulkan-werf hoeft van de Brazi
liaansche regeering de opdracht ont
vangen tot berging van het schip.
COMMUNISTISCHE AOTIE.
Uit Stettin wordt gemeld: Bij een
feest van eene vereeniging van oud
gedienden in Eggesin, waarbij ook
generaal-veldrnaarscbalk von Macken
sen aanwezig was, trachtten na de
godsdienstoefening 150 communisten
het feest te verstoren. Het kwam tot
een handgemeen, waarbij met s'okken
gevochen en bloed vergoten werd. De
gendarmen moesten van de wapenen
gebruik maken; ten slotte worden dc
communisten op de vlucht gedreven.
DE ZAAK BASSARABO.
In liet eerste gedeelte van liet re
quisitoir had de procureur-generaal
Zaterdag voornamelijk gesproken
»ver het verleden der beklaagden en
>ver den zelfmoord van Jaques;
Maandag behandelde hij uitvoerig de
misdaad zelf, waarbij hij, wat onnoo
die leek, beide vrouwen zooht te kwet
sen. Zijn uitdrukking„Men behoort
geen onderscheid te maken tusschen de
twee, omdat de eene oud on verlept,
de aiidore jong en aardig is, wekte in
de zaal eenig gemompel van protest.
Wat liet zakelijke van zijn betoog
betreft, dat werd niet overtuiging
voorgedragen. Hij veegde de door bei
de beklaagden gehouden geheimzinni
ge praatjes over een gehe-im, dat ze
niet onthullen konden, weg on groe
peerde de feiten als een bewijs van zijn
stc-lllng. dat do beklaagden Bassarabo
vermoord hebben met voorbedachte
rade en om zich te verrijken, maar
dat ze oorspronkelijk het pLan hadden
om zijn dood opnieuw voor zelfmoord
te doen doorgaan en dat toen ze daar
op om onbekende redenen terugkwa-
en haar daden niet langer het karak
ter droegen van een zorgvuldige voor
bereiding, maar van besluiteloosheid
en improvisatie.
Betreffende de dood zelf, verklaar
de hij niet te kunnen preoiidfcoren of
deze door de moeder of door de doch
ter gepleegd was maar iiij betoogde,
dat dit en- niet veel toe deed, omdat zij
het misdrijf toch samen hebben voor
bereid en do wet de mededader even
streng straft als de dader. Dat nog
iemand anders in den bewusten nacht
in het appartement aanwezig was, acht
hij geheel onbewezen. Hij concludeerde
tot een strenge veroordeeling van bei
den. er bij voegend, dat de jury zich
niet behoefde te laten terughouden
van een veroordeeliug zonder verzach
tende omstandigheden, omdat de dood
straf tooli, met uitzondering van
vrouwelijke spionnen tijdens den oor
log, nooit meer op vrouwen wordt
toegepast; niettemin liet liij aan do
appreciatie der iui-y over of zij ver
zachtende omstandigheden wil toeken
nen. Gedurende het requisitoir dat
haar verplichtte zoolang haar mond te
houden gaf madame Bassarbo voort
durend kraohfige teekenen van ont
kenning cn verontwaardiging. Paule
Jacques verborg zich zooveel moge
lijk achter het beschot der beklaagden
bank en diep ineengedoken als verplet
tend onder de on verbiddel ljjke woor
den van den beschuldiger, wiegde zij
a en weer als iemand die Ëespijn
lijdt.
Mr. de Moro Giafferi, zijn pleidooi
beginnend protesteerde dadelijk tegen
do noodeloos geeselendo termen, door
den advocaat-generaal gebezigd en leg
de ook reeds in het begin den vinger
od het zwakke punt in het betooe van
dezen ,n.l. dot niet zeker ia, wie de
misdaad feitelijk heeft, geploegd en do
revolver afgeschoten. Hij waarschuw
de verder tegen de meeniiig, dat vrou
wen toch niet geguillotineerd zouden
worden al werden zo veroordeeld, met
zinspeling op de zaak Dandru, waar do
president der republiek gratie gewei
gerd had, die door de jury eenstemmig
was gevraagd." Daarna tfing hij van
ziin kant nitw e i - do t" aeéle gesebte
dents no.
DE AARDBEVINGEN OP
NIEUW-ZEELAND.
De aardbevingen, die sedert gcruimen
tjjd ia het district Taupo werden waarge
nomen, nemen in lievigheid toe. Dc aard-'
•kundige professor, op wiens adviezen de
regeering van Nieuw-Zeeland af gaat,
verklaarde, dat de gebeurtenissen onmo
gelijk zjjn le voorzien, maar lijj vond,
dat de kans op een uitbarsting 1 tegen 6
staat en hij oordeelde het niet raadzaam
om de monsehen langor ia hot district to
laten blijven.
De regeering machtigde do postbonnib-
ten van twoo kloino plaatsen om hun
post te verlaten,
De aardbevingen komen stoods dichter
bjj de oppervlakte, maar nieuwe eohcu-
ringen in het oppervlak kunnen verlich
ting brei gen.
Het district Taupo as beroemd om zyi.
heetwaterbronnen on het omvat het
grootste meer van het Noordelijk eiland
van Nieuw-Zeelai'
EEN ENGELSCHE MABINEDKEFTEB
VERGAAN.
De Britsche Admiraliteit meldt, dat
de marine-drifter „Blue Sky", die een
week geleden Portsmouth verliet met een
officier, twee adelborsten en tifaalf ma
trozen aan boor-J, vermoedelijk met man
en muis is vergaan, daar renige wrak
stukken van <1° boot zjjn aangespoeld.
DREIGEND ONTSLAG VAN 20.000
MIJNWERKERS IN TJSECHO-
SLOWAKTJg.
In het mingebied Ostran— Karwin is
eerlang hot onwlag van 20.000 mijnwer
kers te verwachteu, indien de Tcgooring
niet overgaat tot een vermindering van
do gedwongen .steenkoollevering aan do
regeering. De mijneigenaars verklaren,
dat het hun op ilezo wyze onmogelijk is,
nog langer den concurrentiestrijd vol t<
houden. Onder de tegenwoordige omstan
digbeden zouden zjj dan goaoodzaakt r.jjn
de helft van hun mijnwerkers te ontslann,
terwij! de andere helft slechts godurende
twee dagen per week aau het werk zou
kunnen worden
DE DUITSCHE BOND VAN VAK VER
EENIGING EN EN HET STAKINGS-
VBAAGSTUK.
In een schrijven aan het vakverecm-
gingscongres dat te Leipzig wordt gehou
den, sehrjjft Leipart o.a. dat het bestuur
van den bond van vak vereen igingen de
moening is toegedaan, dat men alleen in
het uiterste gevul, als allo nndere midde
len hebben gefaald, een sjioorwegBtaking
mag proclamceren. Voorts zegt hij, dat
de arbeiders, om do nakoming van de ver
plichtingen, voortvloeiende uit het vre
desverdrag, mogelijk te maken, hun acht
uren dag niet mogen opofferen. "Wanneer
de schadevergoeding niet op deze wijze
kan worden betaald moet zjj op een an
dere wijze in overeenstemming worden
gebracht met het stelsel van den acht
uren-dag, sehrjjft hjj.
//A NVZEEPfABOIEKEf» „MET ATIKER-^VS GEBR) OOBBELMANN.mjMECtN.
W. C. BER3ISCH, BANDAGIST
mmm NASSAbsTRöAT 12rd. saai
Telefoon '.233
Breukbanden en Buikgordels naar maat, eigen
fabrikaat, Eiast. Kousen en Knickappen. N.B.
Voor dames vrouwelijke hulp beschikbaar.
II doe als jk en rook
HAARLEM - - KIEM ST65
BIEDEN ZICH A AH V80R
HET SAAIEN HET DE
MACHINE.
zelfs de grootste en IJ
l donkerste verdwijnen M
dooréén pot SPRUTOL
I Verkrijgb. bijalIedrogütenH
Dierenarts
KOK
Haarlem - Raamsingel 28
Kliniek op werkdagen
8-9 v.m. v. patiënten van on-
en minyermog. eigenareD.
1—2.80 n.m. voor patiënten
van particulieren. Andere
uren volgens afspraak of
telefonisehe aanvrage.
Telefoon Intero. 3164
PARKLAAN 119 TELEFOON 2292!
Pensüon uwer huisdieren bij
TIJDELIJKE AFWEZIGHEID.
Als U van roggebrood houdt, zult U
zoker liefst h©4 lekkerste roggebrood
wilien hebben. Dan moet U eens het
proeven dat In de moderne bakkerij van
OUDE OitOEiiSMARKT 22
gebakken wordt. Hei kost evenveel als
ander roggebrood en het is gemerkt
P. O. Bruijn. Uw bakker kan het U leveren
Roode Portwijn per fiescli f 1.25
Witte Poriwp 1.25
Samos Moscaat 1.15
Riiotios 1.25
Bordeaux Wjjn „mal,, 1.10
Niettegenstaande de verhoogde ac
cijns op den wtjn, blijven wij tegen
bovenstaande prijzen aanbieden.
voor Serrebskieeding
- en Bloembakken -
Limonade-Essences
in alle smaken.
Cfierri.oaiiën voor ieder bedrijf
BILLIJKE PRIJZEN
Spaarne 38
Grooto Houtstraat 161
lireiu voor Belastiigzaken
Aangiften, AdviBxea en Reclame*
Fakkeldij.
Oud-Ambtenaar der Regiestratie
en Succ. rechten.
Haarlem, - >7 Jansweg 97
Telefooi 8048
Voorschotten vanaf 25 tol
100, zonder borg. Hoogere
bedragen met borgstelling GliEf)
KOSTEN VOORUIT. Brieven
franco onder no. -1617 bur. van
dit blad.
DROGISTERIJ
Zeemen, Sponsen, Borstelwerk, Ver-
plegingsartikelen, Verbandstoffen,
Parfumeriën, toiletartikelen.
Voor f10*ean bons betalen
wij 23 oenten terug
