Van onzen reizenden Redacteur
Een Kaatspartij in Friesland.
Baitenlandsefi Overzicht
Onze Lachboek
VERITY Co.
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 26 JULI 1922 TWEEDE BLAD
(Nieuwe reek»-)
No. 97
dacht. Het is om het spél le doen
meer dan om den uitslag. Als je zoo'n
vollo tribune langs kijkt, zie je hoe
zij allen er geheel en al ,,in" zijn
maar zij genieten stil. Soms gaat er
op een spannend moment, als het
„er om gaat", even een hoorbare
zucht van teleurstelling langs al die
menschen, wanneer een opslaander
buten" s'aat, of de man in het perk
een bal laat zitten, maar dat iB dan
ook vrij wel alles. Aleen op een
verren „bovenslag" dat ig een slag,
waarbij oen bal zóó ver uitgeslagen
wordt, dat zij door de tegenpartij
niet meer te keeren is volg;
plaus, maar dat applaus iB dan ook de
eenige hoorbare uiting van bewonde
ring op een kaatsterrein. Zelfs de
laatste bal, die de overwinning aan
een der partijen verschaft, wordt met
met gejuich of geloei begroet en dit
lijkt mij een bewijs van reverentie te
genover de verliezers, die ik in waar
heid sportief zou willen noemen.
Ja, het kaatsen ia een mannelijke,
m nobele sport. Ondanks het feit,
dat in Friesland op wedstrijden
meestal uitsluitend om geldprijzen
wordt gespeeld, weet ik geen sport,
idtie meer u.it liefde om het spell wordt
beoefend dan het kaatsen. De geld
prijzen maken de Friesclie kaatsers
niet tot professionals; zij zouden
niet op wedstrijden kunnen uitko
men, als zij weigerden om geldprij
zen te spelen. Het is nu eenmaal een
al-oude gewoonte, dat er steeds om
gold gekaatst wordt. Het Friesche
kaatsspel is een volksspel; men
maakt er geen verschil tussehen
amateurs en professionals. De rijke
boerenrixxn kaatst er met en tegen
zijm knecht om den prijs van 3 ..gou
den Will ems". Misschien zal de
knecht bij het. spelen wat meer aan
de gouden Willems denken dan de
rijke boerenzoon, maar de liefde voor
het sped is bij beiden gelijk. Want
om de eer van te winnen, daar is
het hun beiden gelijkelijk om te
doen. Tot koning van een kaats-
partij te worden uitgeroepen, dat ls
voor eiken Frieschen dorpsjongen liet
ideaal! In den optocht na de kaats
partij met den zilveren bal het
embleem van het ongehoorde koning-
'schap in het rijtuig van het be
stuur achter de muziek Franeker of
Harlingen door te rijden, dat is voor
een Frieschen kaatser de hoogste
roem. En de Friezen houden hun
kaatskoningen in eere! De namen der
'vroegere koningen leven bij de FtrW
zen na jaren nog voort! Wie een
maal met den zilveren bad aan zijn
hals in het rijtuig achter de muziek
heeft gereden, mag zich tijdens
zijn leven „onsterfelijk" noemen.
Met vreugde heb ik daar in Har
lingen nog eens zoo'n ouderwetsere
kaatspartij gevolgd. Het opel en de
kaatsers, zij hadden beude nog mijn
warme sympathie. En toen ik ze daar
den bal over het heele veld zag slaan,
die vlugge, stoere kerels, toen dacht
ik aan liet oude Friesche versje, dat
ik vroeger in mijn jongensjaren wel
eens na wedstrijden bij een prijsuit-
deeling heb hooren zingen:
Kreft greate krigere binne de
keatsers,
Krigel, nei keatsersaerd, krekt bij
de bal,
Limach as lékken, reddich as wetter
Al binne en wer sa, hjir, der,
oeral!
Kreftige kampers binne de keatsers,
Krigel, nei keatseraerd, krékt bij
de bal. 1)
J. B. SCHUIL.
1) Strijders, groot van ikracht, zijn
de kaatsers,
Vlot, naar kaatsers aard, stipt bij
den tël.
Lenig als laken, vlug als water,
Al heen en weer, hier daar, overal.
Krachtige kampers zijn onze
kaatsers.
Vlot, naar kaatsersaard, stipt bij
den bal.
HET CONFLICT TUSSCHEN HET DUITSCHE RIJK EN BEIEREN
IS IN EEN ERNSTIG STADIUM CEKOMEN.
bliek bevat een reeks noodzakelijke be
palingen. De Beiersche regeering kan
echter in de kweotie der uitvoering er
van, welke haar juridische souvereini-
teit direct bedreigt, niet buigen voor
den wil der meerderheid. Hier bevindt
zij zich in een nood-positie en daarom
heeft zij de verordening afgekondigd,
zonder de basis der grondwet te verla
ten. Zij zal er voor zorgen, dat de be
scherming van de grondwet krachtig
en loyaal wordt uitgevoerd. Haar zal
geen verwijt treffen, dat zij achter
misdadigers staat.
Lercbenfeld stelde er prijs op te ver
klaren, dat alle stukken, die betrekking
hadden op de achtervolging van de
moordenaars van Rathenau aan het
rijksgerechtshof waren ter hand ge
stelde Het beginsel, dat
de tegenstand zich tot hot
strikt noodzakelijke moet
beperken,
heeft er toe geleid, dc werkingssfeer der
verordening te beperken tot het ge
deelte van Beieren, dat rechts van dei
Rijn is gelegen. De Palts valt er bui
ten, daar dit land in deze dagen van
beproeving den dubbelen band met do
rijkseenheid noodig heeft
Lerchcnfeld verklaarde ten slotte, dat
de tegenwoordige regeering in functie
is getreden met de bedoeling een ver
zoening met Berlijn tot stand te bren
gen. Niemand zal haar het getuigems
ontzeggen, dat zij getracht heeft elke
persoonlijke scherpte te vermijden en
langzamerhand een toestand in het le
ven te roepen, waarbij een vruchtbare
samenwerking mogelijk zou zijn. Had
dit te Berlijn bij de gebeurtenissen,
welke op den moord van Rathenau volg
den, in het oog gehouden helaas
de rijkspresident in deze dagen
dan zou de Beiersche regeenng
thans niet voor de noodzakeiijkhetd
hebben gestaan om zich te verdedtgei.
Deze verdediging berust op den grond
slag der ware democratie en op de fede
ratieve basis van het rijk.
Alle bezorgdheid om ia de maatrege
len der Beiersche rogeering een zich af
koeren van het sedert alle tyden vastge
houden principe betreffende
do trouw aan het rijk
te zien of het begin van afscheiding van
het rijk, is ongegrond.
Lerchenfeld betreurde het uittreden dor
democratische party unt de coalitie eu be
tuigde den afgetreden minister van Han
del, Hamm, de erkentelijkheid der ro
geering voor de door hem bewenen dien
sten. De Beiersche regeering heeft een
weg betreden, zeide hij, dien zij slechts
zal kunnen vervolgen waaneer zij de
meerderheid der Beiersche volksvcrtogen
woordiging achter zich heeft
Hij verzocht hot huis derhalve om to
beslissen of het do regeering wilde
VAN DE MANDATEN OVER PALESTINA EN SYRlë,
DE MOEILIJKHEDEN OM DE MINISTERCRISIS IN ITALIë OP
TE LOSSEN.
HET VATICAAN EN DE ELLENDE IN RUSLAND.
Het conflict tusschen Beieren
en hot Dultsche rijk
is opnieuw verscherpt.
Dinsdagmiddag legde de Beiersche
minister-president, graaf Lerchenfeld,
in het overvolle gebouw van den Land
dag de met groote spanning verwachte
verklaring der Beiersche regeering af.
Hij betoogde, dat de Beiersche regeering
het van het begin af eens was met de
rijksregeering, wat betreft de veroor-
dcoling van den misdadigen moord op
Rathenau en bij het streven om aan de
moordpolitiek een einde te maken. Met
name was zij bereid, om aan het rijk
alles toe te staan, wat voor de handha
ving van den bestaanden staatsvorm
noodzakelijk is, die onder de huidige
omstandigheden de eenige juiste staats
vorm is.
Zij besefte echter, dat met de geno
men dwangmaatregelen alleen het doel
niet kan worden bereikt. Het kwaad,
dal te zoeken is in den onbevredigen-
den economischen en binnen- en buiten-
landschen toestand van 't rijk, had dooi
een afdoend middel meer bij den wor
tel moeten worden aangetast. Slechts
een politieke middenweg zou verzoe
nend hebben kunnen werken. Helaas
is deze middenweg van Ihet eerste
oogenblik af tc Berlijn niet gevolgd.
Verschillende partijen hebben de ge
legenheid gunstig geacht, om haar spe
ciale doeleinden te verwezenlijken. Dit
heeft er toe geleid, dat de door de rijks-
regeering voorgestelde bepalingen even
ver naar links zijn doorgeslagen als
zekere betreurenswaardige verschijnse
len te ver naar rechts zijn gegaan. De
maatregelen kregeu liet karakter van
een klassenheerschappij en van een
streven naar den socialistischen een
heidsstaat, welke geen rekening houdt
met alle bij de grpndwet gewaarborgde
souvereiniteitsrechtcn der landen.
Hierna somde de Beiersche minister
president de bezwaren tegen de wet
op, vooral tegen de politiewet .Er wordt
een zeer ernstige inbreuk gemaakt op
de poilitioneele souvereiniteit der lan-
den. De Beiersche regeering heeft alle
grondwettelijke middelen te baat geno
men om aan de wetsontwerpen het eeu-
zijdig karakter te ontnemen en is daar
bij met haar concessies gegaan tot dc
uiteiste grens, waartoe zij volgens haar
overtuiging kon gaan. Zij ziel niet over
het hoofd, dat de wetten in den loop
der onderhandelingen belangrijke wij
zigingen ten goede hebben ondergaan,
maar op de voornaamste punten zijn
de door de Beiersche regeeiing gedane
voorstellen van de hand gewezen.
Beieren heeft met zijn bezwaren te
gen deze wetten in het algemeen, en
tegen de politiewet in het bijzonder,
helaas geen succes gehad. Met name
heeft Beieren bij de verschillende lan
den niet den noodigen steun gevonden.
Daarbij heeft
de vergiftiging der
atmosfeer,
zooals die door allerhande intriges, ook
door die welke aan het licht zijn geko
men in het proces tegen Leoprechting,
is geschapen, blijkbaar een niet onbe
langrijke rol gespeeld.
Daarbij uitte spreker de beschuldi
ging, dat de gezant van het rijk ie
München, graaf Zecb, zijn inlichtingen
over Beieren betrok van iemand die in
Franschen loondienst is en het zich
tot taak heeft gesteld, wantrouwen tc
zaaien tusschen Beieren en het rijk.
De Beiersche regeering moet tegen
deze verkrachting van haar rechten ten
sterkste protesteeicn. Zij acht de be
strijding dezer wetten ntet afgedaan
met de aanneming ervan door den rijks
dag. Zij beschouwt dezen strijd veeleoi
als een strijd om de levensbelangen van
de afzonderlijke staten, welke niet kau
worden gestaakt ten gevolge van een
meerderheidsbesluit van den rijksdag.
De troostelooze toestanden van bet
rijk had de rijksregeering er toe moe
ten brengen, om zich tot taak te stellen
het geheele Duitsche volk samen te
brengen cn alles te vermijden, wat twee
spalt had kunnen veroorzaken. In zoo
verre treft haar een zware verantwoor
delijkheid.
De wet tot bescherming van de repu-
Zyn rode wer«] door de Volksparty met
groote instemming begroet, maar dooj- de
socialisten herhaal de! fik gestoord door
•umoer en interrupties. Nadat de
-ersdhillende partyen haar verklaringen
hadden afgelegd, werj de door de Beier-
sdhe Volksparty ingediende motie
ver trouwe n aangenomen mot de stemmen
der Beiersche Volksparty, de boerenpartij
de middenpartij. Onder protest der so
cialisten werd vervolgens de zitting tot he
den verdaagd. Dan zal de interpellatie
de zaak-Leoprechting worden gchoo
den.
Do socialisten in Beieren
zyn thans met de onafbankelyken aan
't spreken over liet vormen van een ar
beidsgemeenschap oin zich te stellen te
genover de Beiersche regeering.
Het oordeel dd Duitsche pers
over de verordening vaa Beieren inzake
de wet op de bescherming dor republiek,
een inbreuk op de rijksgrondwet.
Alleen de Duitsch-Nationale bladen zyn
het mot do Bedoren eens.
Vreemdelingen vluchten uit Beioren.
Sedert Zondag is een fonneele vlucht
van vreemdelingen uit Beieren begonnen
welke Dinsdag nog is toegenomen. Alle
naar bet Noorden vertrekkende treinen
zyn overvuid. Men hoort er alle Duiteohe
dialecten en vele vreemde talen spreken.
Zomiengusben, dio voor Augustus plaats
hebben besproken in de hotels, annulee-
ren hun aanvragen telegrafisch. De
voor ernstige binnenlaadseho gebeurte
nissen maakt Beieren toj oen land, dat
dooj alle niet-Beiensn wordt gemoden,
waaneer het zoo voortgaat of wanneer
de toestand een nog ernstiger karakter
aanneemt, zal Beieren spoedig bjjna ge
heel door de vreemdelingen verlaten zyn.
Do houding der rijksregeering.
'By het Rijkskabinct, dat Dinsdag den
geheel en dag daarover beraadslaagde, was
men meerendeels van meening, dat de ver
ordening der regeering te Munch en rechts
geldigheid bezit en een saboteering be
duidt der Rijkagrondwet. Naar verluidt,
zal con definitief besluit eeest genomen
worden, wanneer alle mogelijkheden tot
onderhand ei-en mot de Beiarsuhe rogeering
z\jn uibgoput.
De Vorwarts hoopt, dat de Ryksrcgee-
riag vry ™n alle zwakheid zal handeion,
zooals de door Laar bezworen grondwet
en hot aanzien van het Ryk vereiechen.
De quaestie der Duitsche scha*
deloosstelling
is; nog niet veel nader tot een oplos
sing gekomen.
De Commissie van Herstel heeft
SNUGGER.
Is meneer Jansen thuis?
Er wonen hier twee heeren Jan
sen, meneer; welken bedoelt ut
Ik bedoel dien, die een zuster te
Amsterdam heeft!
EEN TROOST.
Gaat (in een hotel roept, nadat hij
herhaaldelijk vergeefs heeft gebeld,
naar buiten): Krijgt ineti dan hier
niemand van bet personeel te zien
Kamermeisje; Een beetje geduld,
mijnheer, bij uw vertrek ziet u z© al
len.
besloten om het vraagstuk van een
aan Duitschland «e verlecnen mora
torium, niet te bespreken voor de
bijeenkomst der premiers te Londen.
Zij wenscht de verantwoordeliik
heid voor een desbetreffende beslis
sing niet te dragen en laat deze aan
de regeeringen over. In haar mid
den heerscht meeningsverschilEn
geland, Italië en Japan ziju vóór
een moratorium, Frankrijk en Bel
gië er tegen, doch, zooals gezegd, zij
heeft de bespreki uitgesteld tot na
de bijeenkomst te Londen.
Men verwacht, dat de bijeenkomst
te Londen tien dagen zal duren.
Men zegb Jat Poincaré een vast
omlijnd programma heeft, en wel in
den volgenden zin vermindering van
de Dui'sche schuld, indien de gealli
eerde schulden worden geannuleerd,
en verstrekking van een internatio
nale leening, waarvan de verwoeste
gebieden in Frankrijk de prioriteit
zullen krijgen. In geen geval zou hij
toestemmen in een vermindering der
beze'-ting van het Rijnland.
In verband met de rogeeringscrisis
ia Italië wordt oen uitstel der bespre
kingen <e Londen niet onmogelijk ge
acht.
De
politieke crisis in Italië
duurt voort. Orlando deelde aan dea
koning mede, dat hij er niet in kon sla
gen een kabinet «samen te stellen.
Naar verluidt, werd de opdracht des na
middags gegeven aan Bonomi, terwiil
ook Meda, de leider der popolan,
wordt genoemd. Laatstgenoemde zal
echter waarschijnlijk om particuliere
redenen de opdracht weigeren.
Hoewel de mislukking van Orlando'»
pogingen om een kabinet te vormen te
leurstelling baart, heeft zij den stand
zaken opgehelderd. Het kabinet-
Facta viel, doordat het de fascisten niet
binnen de perken van de wet wist te
houden.
Orlando trachtte een kabinet samen
te stellen met inbegrip van de rechte---
zijde, die vrijwel aan den kant der fas-
staat. De popolari en reformis
ten, die samen in het parlement over
ramen beschikken, willen niet
deelnemen aan een regeering, waarvan
de uiterste rechterzijde deel uitmaak:,
omdat zulk een kabinet niet beter dan
zijn beide voorgangers zou kunnen op
treden tegen de woelingen van de fas-
waaraan zoowel het volk als de
groote meerderheid van het parlement
m einde wenscht te zien gemaakt.
Nader wordt uit Rome geseind
De koning heeft heden, op raad van
Kamer-president Nicola, de vorming
het kabinet aan Bonomi opgedra
gen. Bonomi verklaarde, zich naar den
ch van den koning te schikken,
doch behield zich nog .een definitief
antwoord voor.
Over de mogelijkheden van een nieuw
kabinet-Bonomi zijn de meeningen vaa
politici nog verdeeld. De fascisten tuut*
er vijandig tegenover. De liberale Gio-
litlianen dringen er op aan, dat <fe
volkspartij, die het kabinet-Facta ten
val bracht, zelf tracht de crisis op te
lossen. Daarbij wijzen zij voortdurend
Medea als den meest gcschiklen man
aan.
Uit de laatste berichten blijkt, cat Bo
nomi ook op ernstige moeilijkheden
stuit, omdat de grocp-Giolitti zich te
gen hem verzet.
Bovendien is de tegenstand van
700.000 fascisten licht te onderschatten.
Vermoed wordt, dat Bonomi d:n
koning heden zal vragen om van z jr
opdracht ontslagen te worden.
Maximilian Harden
heeft thans, voor het eerst sedert den
op hem gepleegdcn aanslag, een inter
view toegestaan aan een vertegenwoor
diger van de „Dernière Heure". Hij
was nog niet geheel hersteld, en ont
ving den journalist in zijn ziekenka-
„Ik ben hier reeds zeventien dagen."
zei Harden. „Den laatsten lijd gaat
liet mij iets beter. Maar voor hoelang?
Wanneer ik uit het ziekenhuis kom,
zullen „zij" ongetwijfeld opnieuw be
ginnen."
Harden verklaarde, zeer nauwkeurige
inlichtingen te bezitten omtrent de
identiteit van den moordenaar. Het is
een ecrste-luitenant, die in den oorlog
met het ijzeren kruis werd gedecoreerd,
en te zamen met zijn medeplichtige
tachtigduizend mark voor den aanslag
heeft ontvangen. Hij schrijft den aan
slag toe aan intriges der nationalisten,
maar, aldus Harden, ik zeg niet, dat
Zoo heb ik er weer midden tusschen
gezeten, tusschen de Friesche kaats
en thousiaisten. Op do tribune te Har
lingen zaten zij overal om mij hceu en
het was mij, of ik er nooit weg was
geweest. Ik hoorde zelfs dezelfde na
men: Relfricb, Reitsnxa, VIietstra,
Ant-uia, Kooistra, Yetsinga; ik zou bij
na zijn gaan twijfelen,of dc tijd daar
in het Noorden van ons land in die
25 jaar ook vooruit was gegaau. Ja,
zelfs in het uiterlijk was er niets ver
anderd bij dat publiek. Zij zaten daar
met dezelfde gezichten, dezelfde hoe
den, dezelfde petten, dezelfde oor
ijzers, dezelfde jassen, het was alles
precies als vroeger. Onmiddellijk voel
de ik er mij weer thuis en ik sprak
over den ouden Jan en den jongen
Jan. over Piet Yetsinga, over Mein-
dert Kooistra en Sybrcn Kooistra en
Wybre Kooistra en Tjeerd Kooistra,
alsof 25 jaar geleden gisteren was
geweest. Niemand vond het vreemd,
dat ik sprak over het verleden, als
was het het heden. Leven bij dc Fne-
zen al die namen der oude kaatsko
ningen niet voort, al staan zij dan
ook niet in de geschiedboeken opge-
teekend'Z
Ja, wel is het oude kaatsspel de
nationale zomersport in Friesland.
Dat heb ik weer duidelijk gevoeld
daar te Harlingen to midden van al
die kaats-enthousiasten. Toen ik daar
de Friesche kaatsers in het veld zag,
vlug, lenig en krachtig, toen verwon
derde het mij, dat dat al-oude kaats
spel nooit over de grenzen van Fries
land is kunnen komen. Want dat
Friesche kaatsspel, waarvoor men
nietis noodig heeft dan een enkel
klein, hard halletje, Ls wel een volks
spel bij uitnemendheid.
Men behoeft maar éénmaal een
kaatspartij in Friesland te hebben
meegemaakt om te weten, hoe zeer
dit spel de liefde heeft van een groot
deel van bet Friesche volk. Er zijn er
honderden, die stil-gespannen onaf
gebroken heel zoo'n wedstrijd volgen,
van 's mohgens tien tot 's avonds ze
ven, acht uur toe. Geen oogenblik
verlaten zij het veld. Het Meino, har
de balletje houdt heel dén dag hen
vast. Geen slag willen zij misken; zóó
zijn zij „er in", dat z j dikwijls na
jaren nog het verloop van een mooie,
spannende partij met verrassende ze
kerheid weten te vertellen.
Het Friesche kaatsspel is voor een
publiek minder opwindend dan het
voetbalspel, liet wordt meestal ge
speeld in „parturen" van drie, een
enkele maal ook in parturen van
twee. Er zijn bij het kaatsspel dus
niet meer dan zes personen in het
veld. Toch zijn er weinig spelen, die
voor een oningewijde zo moeilijk to
volgen zijn als het Friesche kaats
spel. Eén van de redenen, waarom
dit spel buiten Friesland eigenlijk
nooit populair is kunnen worden, zal
dan ook wel liggen in de moeilijkheid
der spelregels Is het bijvoorbeeld niet
jeen der voordeelen van de voetbal
sport, dat een toeschouwt: nie's
van de finesses van het spel behoeft
te weten om een wedtrijd te kunnen
volgen?
„De blauw-witten moeten den bal
daar in dat net tusschen die palen
links trappen en dc roodbroeken tus
schen de palen rechts! Voila tout!"
Meer behoef je iemand niet te vertel
len. Al had hij ook nooit van zijn
leven een voetbal gezien, aan die een
voudige explicatie heeft hij voor heel
den wedstrijd genoeg. Hij behoeft
niets te weten van „hands, off-side of
penalty, van spil, voorwaarts, backs
of half backs, van koppen, drijven,
overgeven of overnemen, van rechter
wing of linker wing, als hij maar op
dit eone ding let. of die bal in het
linker of het rechter net vliegt, dan
Ó- hij Maar! En als hij maar oen hei l
kiein beetje sportief gevoel heeft, zal
de bal hem oplichten cn medevoeren,
dan zaJ hij wanneer hij sympa
thie voor de roodbroeken heeft
zijn hart voelen stilstaan, telkens
wanneer de bal voor hun goalpalen
zweeft, zal hij opgelucht weer kunnen
adem halen, als hij hem met een
schuiver naar den blauw-witten kant
ziet verhuizen. En als hij nog jong
genoeg is, zal hij heesch en zonder
stem thuis komen en enthousiast ver
tellen, dat de roodbroeken het met
5—1 gewonnen hebben, en ieder -
zelfs zijn grootmoeder, die nooit een
goal paal heeft gezien zal hem, aJs
hij het haar uitgelegd heeft, volko
men begrijpen.
Maar zoo eenvoudig is het bij het
kaatsspel nietdaarvan moet men wer
kelijk de regels kennen, wil men er iets I
van begrijpen. Maar kent men die een
maal, dan is het een werkelijk genoegen
Feuilleton
uit het Engclsch
van FRED. M. WHITE.
(Geautoriseerde vertaling).
25)
Als Avory niet vermoord was, zou hij
Gihnour hebben kunnen identificeercn
met den zee-officier, die jaren geleden
gedetacheerd was geweest op dc vloct
in de Chineeschc wateren. Om dit nu te
bewijzen, had Ellis niets anders tot zjjn
beschikking dan een plaat, gescheurd
uit een hem onbekend, geïllustreerd
blad. Natuurlijk zou hij er wel achter
kunnen komen, welk blad het ge
weest was, maar het zou toch wel eeni-
gen tijd duren, voor hij het wist. Op
eens herinnerde hij zich het visite-
kaartje, dat hij in het zwart houten
kistje gevonden had. Hij nam het weer
ter hand en bekeek het nogmals nauw
keurig. Het kaartje kon er nog niet
lang in gelegen hebben, want terwijl
dc andere papieren reeds geel van ou
derdom waren en hier en daar bevlekt,
was dit kaartje helder wit. Waarschijn
lijk had Avory het dus nog niet lang
in zijn bezit gehad. VVic weet, of Avory
niet een bezoek aan Greencoru Street
dit mooie spel, waarbij alles op vlug
heid, behendigheid en Macht aankomt,
te volgen. Het eenige, dat me* voor het
Friesche kaatsspel noodig heeft, is een
klein, hard balletje. Anders niets 1 Dit
balletje moet door den „opslaander"
in een perk, dat door 2 man wordt ver
dedigd, worden geslagen; de tegenpartij
moet zorgen, dat de bal niet ia het
perk blijft „zitten", zooals de Friezen
het zoo aardig uidrukken.
Dit zijn de „groote lijnen" van het
spel en hierin komt het dus eenigszins
met het tennissen overeen. Een bal,
die „buiten" of „vóór" de grenslijnen
van het perk do krite op den
grond komt, geldt evenals bij het
tennissen als „verloren" en kost dus
punten aan den opslaander; een bal,
die na den eersten „stuit" niet uit het
perk wordt geslagen, „zit" en betee-
kent dus verlies voor de partij, die het
perk moet schoonhouden. Verder gaat
de overeenkomst tusschen kaatsen eu
tennissen echter niet. De punten-bere-
kening is geheel anders en ook de re
gelen voor het spel wisselen van den
opslag en den uitslag, zijn geheel ver
schillend. Het zou mij te ver voeren
en voor de lezers ook weinig belang
rijk zijn de regelen van het kaatsspel
hier uitvoerig weer te geven. Mochten
er misschien jongelui in Haarlem zijD,
die het spel willen leeren kennen, daa
ben ik gaarne bereid om hen hierbij te
helpen en hun de spelregelen te leeren.
Ik houd van het Friesche kaatsspel,
dat de mannen lenig, vlug en sterk
maakt en dat om te zien veel mooier
en aesthetischer is dan het voetballen, al
mist dit nationale Friesche spel dan
ook de opwindende spanning van het
oogenblik, zooals de uit Engeland ge
ïmponeerde voetbalsport. Ik zou het
toejuichen, wanneer de Hollandsche
jongens dat al-oude, gezonde Friesche
openluchtspel dat door de eenvou
dige middelen zich ook zoo bijzonder
eigent voor volksspel nog eens gin
gen beoefenen. Ik ben er zeker van, dat
als zij er éénmaal mee begonnen, zij al
heel spoedig even enthousiaste en
hartstochtelijke kaatsers zouden wor
den als ik het in mijn jeugd ben ge
weest. Jaren geleden heb ik op Borneo
als militaire commandant te Benka-
jong, het Friesche kaatsspel aan mijn
soldaten geleerd en het was opmerke
lijk. hoe zéér het onmiddellijk hun volle
liefde had. Europeanen zoowel als Ja
vanen deden er aan mee en het was
alleen uit gebrek aan de kleine kaarts-
ballen, dat men na mijn vertrek er mee
is opgehouden.
Een kaatspartij te volgen is voor de
liefhebbers «en werkelijk genot. Het
kaatsspel is om te zien veel mooier
dan het tennissen, omdat de spelers
na den eersten „uitslag" niet meer
ann het perk gebonden zijn, maar
met den bal bet heele veld mogen be
strijken. De kleine kaatsbal, die een
voudig met de band en dus niet
met een racket, een bat of nap ui1
het perk wordt teruggeslagen, moet
door de tegenpartij weer „00 ver mo
gelijk worden teruggekaatst en het
beurt dikwijls, dat de bal eenige ma
len over het heele veld heen en weer
vliegt, voordat zij voor goed >,zit".
Dit terugslaan vraagt niet alleen een
goed geoefend oog en kracht, het
eischt ook behendigheid en groote
vlugheid, omdat de spelers soms het
1 alve veld in de grootste snelheid
moeten afloopen om den bal te kun
nen keeren. De spelregelen zijn zoo,
dat het bijna nooit met zekerheid is
.0 zeggen, welke partij het zal win
nen, waardoor do spanning meestal tot
het laatste moment blijft. Het spel
mist echter zooals ik reeds schreef
het opwindende van 't voetbalspel
omdht h«t door het punten-systeem,
ovenals tennissen, geleidelijk ver
loopt en men nooit de spanning heeft
van „zal ie d'er in gaan of niet",
een spanning, dio aan een voetbal
wedstrijd de groote bekoring geeft
voor het publiek. Hij het kaatsspel
brengt elke bal weer opnieuw zijn
eigen verrassing.
Er is een groot verschil in het pu
bliek bij een voetbalwedstrijd en dat
van een Friesche kaatspartij. Eerlijk
gezegd wint het publiek vau zoo'n
kaatspartij in Friesland al is het
uiterlijk misschien wat meer provinci
aal en .jboersch" het in beschaving
cn manieren. Op het Friesche kaats-
veld hoor je nooit het bijna dierlijk
geloei en gehuil van het voetbalveld.
Men keurt niet af en men moedig»
et aan, men schreeuwt niet tegen
de spelers cn nog minder tegen den
scheidsrechtermen speelt nooit hoor
baar mee. Maar denk niet, dat er op
een kaats veld geen spanning of en-
I thousiasmo is bij hot publiekalleen
uiten dezo zich anders. Do Friezen
I volgen den bal met ernstige aan
gebracht en daar den dood gevonden
had waarna men hem naar Hampstead
Heath vervoerd en in een van de vijvers
geworpen had. Zoodra deze gedachte
bij Ellis had post gevat, ging hij nog
eens alles na, wat hij in Greencoru
Street gezien had. Op een eenzaam
plekje achter no. 17 kon de misdaad heel
goed bedreven zijn, zonder dat er een
haan naar kraaide. De tijd, die genoemd
werd, was 8.30, en daarmee was waar
schijnlijk half negen 's avonds en ntct
's morgens bedoeld, 's Avonds was de
wagenmakerij natuurlijk gesloten, en
passage was er absoluut niet. Hoe meer
Ellis er over peinsde, hoe meer hij er
van overtuigd werd, dat hij in Green-
corn Streel een voor hem belangrijke
entdekking zou doen. Iemand moest
no. 17 voor iets gebruikt hebben, want
anders zou dat adres niet op het kaartje
geschreven zijn.
Ellis begaf er zich dus een oogenblik
later weer heen. Bij de herberg op den
hoek bleef hij even staan. De leegloo-
pers stonden nog tegen den muur ge
leund. Hij wenkte een van hen, en de
man kwam dadelijk naar hezn toe.
Wou u me iets vragen, meneer?
zei hij.
Ja, Peter, zei Ellis. Wil je soms
een halve kroon verdienen? Als je pre
cies doet, wat ik van je verlang, maak
ik er misschien wel een poud van.
Groots genade, meneer, meent u
dat werkelijk? zei Peter met dronke-
manstranen in de oogen. Ik snak naar
een glaasje bier.
Dat krijg je niet, voordat je gedaan
hebt, wat ik van je verlang. Je weet
toch wel, wie ik ben, Peter, en ook dat
je van mijn woord op aan kunt?
Ja, u bent die meneer, die voor dc
kranten schrijft, die kennis van Bul
Avory."
Juist, Peter. Nu, je moet me be
loven geen druppel tc drinken, voordat
ik met je klaar ben. Daarna mag je
voor mijn part de rest van de weck een
stuk iu je kraag hebben. Je moet voor
mij het hoekhuis, no. i7> bet oog
houden, den geheelcn dag cn den avond
er bij. Denk je, dat je dat doen kunt?
Zoo niet, vraag het dan aan een van
je kornuiten, en dan krijgt die de be-
kioning."
Neen, meneer, ik zal het zelf wel
doen. Ik sta hier toch den ganschen
dag en avond, net zoolang als de her
berg epen is. Als ik even wegga, zal
ik wel vragen, of John of James tttct
zoolang voor me waarnemen.
Heel goed. Als je iemand in het
huis ziet gaan, blijf dan wachten, tot
hij er weer uitkomt, en volg hem dan.
Vertel mij later, hoe de man er uitziet,
en als je hem kunt bijhouden, ook waar
hij woont; maar je krijgt geen cent
vooruit.
Peter zuchtte diep. Hij had veel liever
al dadelijk iets gehad, maar een pond
in de toekomst was ook niet te versma
den. Hy bleef net zoo lang op wacht
staan, tot de herberg gesloten werd,
en ging toen naar het vuile slaaphuis,
waar hij gewoonlijk den nacht door
bracht.
Het was op den tweeden dag na Ellis'
gesprek met hem, dat Peter zich naar
de woning van Jack begaf, vol verlan
gen naar de belooning, die zeker zijn
deel zou zijn.
Ik kom u er alles van vertellen,
meneer, riep hij opgewonden uit. Ik
heb hem gezien, zoowat een half uur
geleden. Juist toen ik even wat wou
gaan eten, zag ik hem uit no. 17 ko
men. Ik kan me niet vergist hebber^
want er staat geen huis naast. Hij sloeg
dc hoofdstraat in en liep langs den To
wer, en ik hem achterna. Het was een
echte meneer, om te zien. Eindelijk
kwamen we in Great Bower Street, cn
daar ging hij een kantoor binnen.
Werkelijk? En van wicn was dat
kantoor?
Verity en Co. stond er boven dc
deur, meneer, zei Peter, Heb ik een
pond verdiend, meneer?
Dat zullen we nog eerst moeten
zien, maar in ieder geval zal ik het je
geven, was Jack's antwoord.
HOOFDSTUK XV.
Achter de deur.
Een gedaante kwam nit de duisternis
te voorschijn en sloop omzichtig over
het stuk braakland naar het huis op
den hoek van Grecncorn Street. Dit
gebeurde ongeveer acht en veertig
uur, vóór Ellis naar aanleiding van het
telegram van Lock het bericht over
den bontdiefstal in de Daily News ge
lezen cn daarna een tweede bezoek aan
Greeneom Street gebracht had.
Het was een donkere avond, en het
motregende. Over de Theems hing een
dichte mist. De persoon, die het stuk
land overstak, ging zeer omzichtig te
werk, totdat hij aan de met planken
versterkte deur van het hoekhuis
kwam. Hij keek naar alle kanten uit,
om zich te overtuigen, dal <r niemand
in de buurt was, haalde toen een sleu
tel uit zijn zak en stak dien in een gleuf
tusschen de ruwe planken. De deur
schoof daarop met planken en -al op
zijde en gaf een donkere gang te zien.
Zoodra de man binnen was, schoof de
deur weer op geheimzinnige wijze
dicht, en werd dc gang opeens helder
verlicht. Deze leidde naar een vrij
groote, vierkante kamer, die op een
tafel en twee of drie stoelen na, geheel
leeg scheen.
Voor de gebroken ruiten waren aan
den binnenkant zware, gegrendelde lui
ken, zoodat, toen ook de kamer ver-
licht was, geen enkel lichtstraaltje
naar buiten kon doordringen.
De binnengekomene zette zijn slap
pen, kastoren lioed af en trok zijn over
jas uit, nadat hij een cachenez, die hij
tot aan zijn oogen toe om zijn gelaat
gewikkeld had, had losgemaakt, ea
vertoonde nu de gelaatstrekken van
Mark Gilmour. Hij scheen op iemand
te wachten, want hij luisterde telkens,
of hij nog niets hoorde. Eindelijk ver
nam zijn oor een krassend geluid bui
ten. Hij draaide het licht weer uit cn
liep naar de straatdeur. Hij sielie
fluisterend een vraag, kreeg op fluis
terenden toon een antwoord, en liet,
nadat hij door op een knopje te druk
ken dc deur weer geopend had, zijn be
zoeker binnen.
Toen de deur weer dicht en he; licht
aagedraaid was, ging Gilmour Jac
Aircy, want deze was het, voor naar de
kamer.
Airey scheen niet geheel en al op
zijn gemak. Hij wierp nu en dan ang
stige blikken op den man, die hem als
werktuig gebruikte.
Blij, je te zien, Joe, zei Gilmour,
heb je alle inlichtingen, die ik noodig
heb, weten te verkrijgen? Waar ben je
gisterenavond geweest?
In mijn bed, mompelde Airey, eea
tikje malaria, mijn oude kwaal.
(Wordt vervolgd).
