3
UNITED TELEGRAPH
Stadsnieuws
Kantongerecht
40e Jaargang Wo. 12015
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
VRIJDA5 II AUGUSTUS 1S»22
HAARLEM S DAGBLAD
r 3 maanden Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een AgenfcgavesMgd
(kom dor gemeente) 13.571/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f 0.16. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,; franco per post f0.65. Post Giro 3Q810.
Telefoon 3082
ABONNEMENTEN per 3 maanden
is tliom dor gemeente) f3.571/,. Franco pi
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en
Uitnawo der N.v. Lourene Coster, Direoteur-rtootüroilaoteur J* v. rstntouum, .eioioon ovoc n w.rou..® «r, e.» -
BIJKANTOOR voor Santpoort, VeJsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden, Beverwijk ecz.DfilEHOiZERKEBKWEG 2, VELSEN, TELEFOON 3S2
ADVESTENTIENVan 1—5 regels f 1.75Iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twnalfstuivers.advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Ct»
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. contantbuiten bet Arrondissement dubbele prijs.
Directie en Administrate: Grootc Houtstraat 93. Teleloonr.rs. Redactie 600 en Administratie 724
DIT NWMFAl BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Agenda
H e d c n i
VRIJDAG 11 AUGUSTUS
Stadu&cbouwburg, Wildonsplein
^Spoken", 8 uur.
Schouwburg Jansweg„Het meisje
.van Montmartre", 8 uur.
Terrein Buskon Iluetstraat. Noord-
Hollandsche Tentzending: samen
komst, 8 uur.
Oud-Holland, Ver wuift, Strijkorkest.
Toa-room Luxor Theater, Groote Hout-
Straat: 'b middags 3.305.30 en 's avonds
810.30 Concert.
Kunsthandel F. IL Smit. Groote Hont-
(traat 69 1 Tentoonstelling van werken
door Gerard van Vliet, 106 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Boverwijk: Vergadering van
fcLen gemeenteraad, 7.15 uur.
ZATERDAG 12 AUGUSTUS.
Schouwburg Jansweg: „Het meisje
van Montmartre", 8 uur.
Terrein Busken Huetstraat. Noord-
Hollar.dsche Tentzending: samen
komst, 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest.
Tea-room Luxor Theater, Groote Houx-
8traat: 'e middags 3.305.30 en 's avonds
810.30 Concert.
Kunsthandel F. H. Smit, Groote
Houtstraat 69: Tentoonstelling van
werken door Gerard van Vliet, 10—6
uur.
Luxor-theater, Groote Houtstraat,
Bioeeoonvoorstelling 's naan. 2.30 en
's avonds 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt:
Bioscoop voorstelling 'b naan. 2.30 en
'b avonds S uur.
Cinenw-Palaee, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 's nam. 2.30 en
's avonds 8 uur.
Scala-Theater, KI. Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling 's nam. 2.80
's avonds 8 uur.
DIENST VAN DE
Northcliffe en zijn menschen.
(Particuliere oorrespondeatie.)
Londen, Augustus.
Tal van bladen, voornamelijk Duitscho,
bevatten sedert jiiren" slechts aanvatten^
scherpe aanvallen op Northcliffe. In po
litiek opzicht zyu zy daartoe natuurlijk
.volkomen gerechtigd. Maar thans, nu hot
vrijwel vaststaat, dat de actieve poli
tieke werkzaamheid vaa Northcliffe haar
einde bereikt hooft, is het niet misplaatst
ook eens van een andere zijde te spreken
over den grooteu dagbladuitgever, die
naar men weet ongeneeslijk aan paralyse
Jydt. In 191Ö moest Lord Northeliffo,
etiehtcr van. de „Daily Mail" en voor
naamste eigenaar vaa de „Tirnos" een
keeloperatie ondergaan; sedert dat oegen-
blilc was hij niet meer in staat, zich aan
tsyu couranten met de oude, intense
ikracht te wijden. Wondorlijke geruchten
over buitengewone mutaties in het per
soneel deden in Fleetstreet de rondo en
men mompelde over de meest zonderlinge
orders van den „chef". Zijn wereldreis
deed de geruchten langen tijd verstom
men, maar terstond na zijn terugkeer
Volgde zijn uittreden uit do voreeniging
,van dagbiadeigenaren en zya. aanval op
do „uiillio-nnairsin het dagbladbedrijf.
Overal hoorde men spreken over den on
gebonden toestand in Carmelite House en
{Printing House Square; en tenslotte,
eondgen tijd geleden, veraapi men dat een
nieuwe instorting was gevolgd en dat
twee van Norbhcliffe's meest betrouw
bare adjunct-directeuren oen aanklacht
tegen hem ingediend hadden wegens bc-
leodigrng, n.l. Sir Andrew Canrd, vice-pre
sident, van de Associated Newspapers Lid.
{Daily Mail, Evening News, Weekly Dis-
pateh) en Walter S. Eish, directeur van
deze onderneming, welke aanklachten
met he.f, oog op Northeliffe's toestand la-
,teT werden, ingetrokken.
Een van de oorzaken van het su
flor Northcliffe-pers was do gave
haar leider, den rechten man voor
reck to plaats te kiezen. Van de twaalf
'ddrocteruren der Associated Press zijn er
negen of tien uit ondergesckikto posities
opgeklommen. In Fleet Street piackt men
te zeggen: de redactiestaf van de „Daily
iMail" verandert iedere veertien dagen.
De waarheid echter is, dat bijua iedoro
modewerker vau het blad zich weldra oen
procedure op don hals haalde en dat
mand zijn staf meer waardeerde en hen,
die hun geschiktheid en workkraeht be
wezen meer aanmoedigde als Lord North-
éliffe. Mienigeen verdiende bij hem oen
Vermogen en er is geen blad in Londen,
waar verdiensten zoo spoedig erkend wer
den als aan do „Daily Mail". De „chef"
placht eiken verslaggever, die iets bij
zonders gepresteerd had persoonlijk een
telegram van gelukwenseh te zouden
do goede behandeling van een of andere
groote quaes He werd steeds met oen
Woord van lof in het dagolyksch bulletin
herdacht.
Deze dagelylcsche bulletins waren por-
8O0 ui ijk e medcdeelingen van Lord North
cliffe aan de redactiestaf. Zij vergeleken
zijn bladen met andere Londensehe cou
ranten en brachton m boknopten epigram-
matisehen vorm lof en berisping tot uit
drukking. Zjj werden op alle deuren in
liet gebouw aangeplakt, zoodat iedereen
zo kou lezen en hot was dikwijls bescha
mend voor oen hoofdredacteur als hij
'a middags op bureau kwam, de loop
jongens gnuivend om zulk eon bulletin
verzameld te zien, waarin hom ongozou-
ten of sarcastisch een fout of ëen vor-
werd verweten. Vaker echter bevat
ten deze medodoelingen waardevolle
ken en uiteenzettingen van oen man. die
het dagbladbedrijf ia hart en niéten
kende. Ik herinner mij oon communiqué,
dat slechts uit deze woorden bestond:
,/Ck zie, dat do heer Pomoray Burton gis
teren golf gespeeld beeft."
Carmelite House is vol van verhalen
over wonderlijke en snelle promoties.
Voor hy de „Times" gekocht had
de wereldpolitiek een rol speelde, had
Northcliffe do gewoonte, door de gauge
vanidelou. jongelieden aan te houden
se te vragen of zij tevreden waren.
Zeiden zjj neen, dan kon 't gebeu
hij ze met een gezantonsalaris n;
of ander vroomd land uitzond. In het be
drijf zelf was zijn systeem, stoede bw<
uieusehen tegen elkaar op te laten wer
ken. Hij had er genoegen in, uit zyn
Olympische hoogte te zien, hoe beiden
de macht streden en hjj geloofde stel
lig, dat hq op deze manier de maximum
prestatie vau beiden verkreeg. Het werd
in Oarmelito House als oon noodlottige
gebeurtenis beschouwd, wanneer de chef
iemand met verlof zond. De verlofganger
kon dan met aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid verwachten, dat by
e(jn terugkeer een ander met zÜn werk
belast was en het was hom alleen moge
lijk, zyn positie te behouden, door des
morgens voor den medeslinger den bureau
stoel te veroveren. Men verzekert, dat
de tegenwoordigo leider van de
/Daily Mail", Thomas Marlowe, op deze
ier zyn positie heeft verkregen
dat de dagelijksehe jacht naar den stoel
de zenuwen van zyn concurrent
woestte. Ter illustratie van deze welwil
lende autocratie he^ volgende: „Charlie
Hand, dc beroemde oorlogscorrespondent
van de „Daily Maal" stapte op zekeren
dag tegelijk met Lord Northcliffe ir
lift. Bjj de deur maakte Oh&Tlio een
biodigc buiging voor don liftjongen.
„Wat beeft dat te betook enen?vroeg
de chef. „Ja, weet u," antwoordde Charlie,
„uien moet in dit buis voorzichtig zijn!
Misschien is by morgen hoofdredacteur!
Zoowel Andrew Cadrd als Walter Fish
zyn ruide en beproefde dienaren van de
Northelii'fonpers. Caird trad als verslag
gever by do „Daily Mail" ia funetio en
was weldra een van de bost-ingeliebte en
actiefste politieke berichtgevers. Jaren
lang was bjj op de perstribune en in do
wandelgangen van bet Lagerhuis te vin
den, tot hij eerste rodactour werd. Hy in
't bijzonder bracht het tot het opmerke
lijk hoog niveau van accurate hoofdar
tikel-kunst, waardoor do „Daily Mail"
zich destijds onderscheidde. Majij. tege
lijkertijd onderdrukto hy alle humor in
het blad en elk stukje copie, dat op het
gemoed kon inwerken, viel stellig aan zyn
meedoogonloos blauw potlood ten offer.
Zyn regiem schiep derhalve een pijnlijk
juist en slagvaardig, maar ook een ver
velend blad en wegens do concurrentie
van de „Daily Express' plaatste North
cliffe hom tenslotte in do oommercdeele
lei-ding van het blad. Daar waren zyn
prestaties buitengewoon. Hy nam actief
deel aan de grootc annkoopen, waardoor
de bossohen van New-Foundland gereser
veerd werden voor do papierfabricage
ten dienste van „Times" en „Daily
Mail". Hy organiseerde de Manchester
editie van de „Daily Maal" en stuurde,
in de eorste oorlogsjaren het blad en zyn
lieven ondernemingen door de financioele
sirocco. Later erkende Northcliffe zyn
deskundigheid terzake van het publici-
toitswezen door hem in de Northcliffe-
Amenika-propaganda op te nemen en zyn
erdiensten werden door het verloenen
an den Sir-titel belooud. Thans hoerecht
Sir Andrew over het geheele bedrijf
de Aesociated-bladen, een bedrijf, dat
tentoonstellingen, wedstrijden en verze
keringsmaatschappijen van eigenaardige
originaliteit en verstrekkende betccko-
nis omvat.
Walter G. Fish begon als verslaggever
'an een nieuwsagentschap. Hy bezat een
ingelooflyke werkkracht en een flair,
berichten op te diepen, die hem weldra
den weg naar do jonge „Daily Mail"
openden. Hy heeft nooit iets schitterends,
ook nooit iets slechts geschreven.
Dat was het, wat Northcliffe aanleiding
hom op zekeren dag tot chef van
den' berichtendienst te benoemen. Zyn
succes in deze functie was zondor weer-
Hjj ontwikkelde een merkwaardige
berichten-speurzin en zya methodische
kruisverhooren maakten den nervouze
qppervlakkigen verslaggever stom
bewondering. Bijzonder in zyn element
toonde Fish zich, wanneer het een
belangryke quae6tno betrof. Dan bracht
hy zyn geheelen stal' op straat, terwijl
hjj zelf rustig aan zjjn tafel bleef zitten
de draden der aangelegenheid kalm
verder uitspon. Kort voor den oorlog
maakte Northcliffe hem hoofdredacteur,
maar dat was onbekend gebied voor
het mislukte. Zijn speuren®. word niet
>r het snelle oordeel aangevuld en
gebeurde het, dat hjj een van de erg
ste oorlogsblunders liet publiceereu. Op
m mengen in Augustus 1914 was er na-
elyk sensatienieuws voor de Londena-
jb: een extra-editie vaa de „Daily
Mailmeldde, dat zoventien Duitsche
pon in do nabijheid van de Ne-
derlaudsolie kust tot zinkea waren ge
bracht. Daarna keerde Fish tot zjjn vroe
gere functie terug.
Wat men ook van Northeliffe's fou-
n zeggen kon, vast staat, dat hjj do En-
gelscho journalistiek radicaal heeft ver
anderd. Hjj verhief den sleohtbetaalden
Fleet-Street-afbeider tot een positie, die
zelfrespect en beteekeuis verleent. Zyn
menschen warea goed geschoold, goed be
taald en goed behandeld. Strafte North
cliffe ze soms streng, hjj beloonde ze ten
minste naar evenredigheid en zyn heer
schappij was patriarchaal. Northcliffe
was trotseh o.p zijn menschen en zijn men
schen waren trotseh op hem. Tot dca staf
Daily Mail" te behooron, betee-
kende dikwyls heftige verwijten en bjj-
twule geestigheden voor lief te moeten ne
men; desondanks was ieder, tot do meest
ondergeschikte verslaggever, oen cirthou-
voroerder van don chef. Northcliffe
trouw en eerbied af te dwingen,
alleen omdat hij het vak zoo precies
kende, maar ook omdat hjj zoo buitenge-
humaan was. Toen de journalisten
een minimum-inkomen en oen vjjf-
daagscho arbeidsweek begonnen te ijve
ren, steunde Northcliffe de bewoging van
ganscher harte en voerde in zjju bedrjj-
1 salaris-systeem in, dat de
langde minima belachelijk liet schijnen.
Northcliffe geeft namelijk
vreemd het ook klinkt zija couranten
niet uit, om te verdienen. Zyn politiek
was steeds: hoogste loonen, beste ar
beid. Maar deze politiek is in het geheel
niet na% den zin dor zakenlieden. Zyn
bieuk met de vereoniging van dagblad-
eigenaren was niet zoozeer het gevolg
vaa het feit, dat het kapitalistisch ondcr-
neuuorswezen in de pers doordrong, dan
wel vaa het streven ilcr veroeniging, een
loonpolitiek a la kaashandelaar in te
voeren.
De Fleot-Street-bladeu hebben tijdens
den oorlog oen zwaren tyd doorgemaakt.
Weinige hebben rente afgeworpen. De
drukkosten zjjn euomi gestegen en de
nieuwo kranten-heeren hebben moeten
erkennen, dat kranten een middel zyn,
om snelen zeker geld kwijt te raken.
Northcliffe geeft echter zjjn bladen uit-,
oandat hy er genoegen ia heeft; en om
dat Fij gelooft aan een plicht dor open
baarheid en aan een plicht jegens zyn
ondergeschikten.
P. T.
een reeks van jaren waarnemingen
verricht, waaruit de verticale en hori
zontale waterbewegingen met groote
juistheid zijn bekend geworden.
De kennis van die bewegingen ver
der uit de kust is zeer onvolledig; se-
ries loodingen en stroomwaarjiemiii-
gen van voor anker liggende schepen
hebben daar niet plaats gehad. De op
gaven van richting en snelheid van
den stroom, voorkomende in _de E11-
gelsche „tide tables" zijn berekend uit
de opgaven van scheepsjournalen eb'
hebben slechts een betrekkelijke waar
de, orndat in de Noordzee geen con
stante stroom loopt, maar, evenals
op de kust, heen en weer gaande
stroomen loopen, waardoor de sche
pen slechts gedurende korten tijd
den invloed van denzelfden stroom
onderwonden.
Natuurlijk is de wind van zeer groo
teu invloed. In de Noordzee zijn
Westelijke winden overheerschend en
deze. vooral de Noordwestelijke, bren
gen op de Nederlandsehe kust hooge
waterstanden mede. Dij Oostelijke
winden valt het water daarentegen
beneden den normalen stand. Onaur
den wal wordt in bet eerste geval het
water soms 2 M, boven hoogw ater op
gestuwd en in het laatste loopt het
soms tot la M. beneden laagwater.
Daar de verticale waterbeweging niet
dactelijk haar noi-maal karakter her
neemt, wanneer de oorzaken der on
regelmatigheden hebben opgehouden
moeten zeilers dus, hij het aandoen
van de kust, niet alleen rekening
houden met den heerseliendcn, maar
ook met den geheerscht hebbenden
wind.
Uit gegevens, afgeleid uit de waar
nemingen aan boord van de Neder
landsehe lichtschepen verricht blijkt
dat voor ieder de richting en de snel
heid van den stroom voortdurend ver
anderen.
Do richting van den stroom is, tij
dens zijn grootste snelheid, in het al
gemeen evenwijdig aan de kust, dus
tot den Hoek van Holland meest u.
N. O. en W. Z. W.-lijk, gaandeweg
veranderende tot N. en Z. W. om,
ter hoogte van Texel, weer om te
buigen tot O. N. 0.' en W. Z. W. en
verder tot O. en "W.
Daar de oogenblikken van Imog
en laagwater niet samenvallen met
die van stroomkentering en dit tijds-.
verschil zeer uiteenloopt, zou het ver
warring kunnen geven ie sproken van
vloed- en ebstroom en worden de
ströomen dus naar hun richting N. O.
gaand- en Z. W. gaandtij genoemd.
Hoe sterker de stroom is, des te
minder verandert zijn richting en hoe
zwakker de stroom is, des te moer ver-
andertjsijn richting in denzelfden tijd.
Ook is uit bovengenoemde waarne
mingen gebleken, dat de richting en
de snelheid van den stroom opliet-
zelfde oogenhlik voor alle
lichtschepen verschillend zijn. Als
zeer algemeene regel mag worden
aangenomen, dat het N. u. gaandiij
loopt van 2 uur voor tot 2 uur na
hoogwater en het Z. W. gaandtij van
ruiui 4 uur na tot ruim 8 uur 11a hoog
water van het zeegat, waar van men
-zich „dwars" bevindt.
Bij harden wind wordt de richting
van den stroom slechts zeer weinig
gewijzigd, de duur en de snelheid
kunnen echter wel veranderen. Bij
Z. W. stormen zal liet N. O. gaandtij
langer duren, terwijl het Z. W. gaand
tij dan minder merkbaar zal zijn dan
onder gewone omstandigheden.
Uit een nadere beschouwing van de
uitkomsten der waarnemingen is ver
der nog af te leiden dat men hij het
varen langs de kust, zoowel bii N. O.
alh hij Z. W. koers, minder vóórdeel
heeft van den stroom méé dan mi-
deel van den voorn tégen en dat men
om de N. O. koersende, den stroom
langer mee en ook_lp>nger tegen heeft
dan om de Z. W. gaancie.
HOE STAAT T MET
de Westergracht?
Het was den laatsten lijd geen
pretje, per fiets oveir de Westergrncht
te rijden, wegens de groote oneffen
heden, die de zware vrachtwagens
van em naai' bet Goederenstat.ion in
de keibestrating veroorzaakt hebben.
Thans is daar een heel mooie ver
betering tot stand gekomen. De kei-
bestrating is geheel vernieuwd en aan
den Zuidkant is een fliink. breed fiets
pad van klinkers gemaakt.
Voor dé talrijke fietsers, die dage
lijks naai- de gemeentelijke bad- en
zweminrichting aan de Houtvaart
gaan, een buitenkansje.
BERICHT.
Sindb eenigen tijd ontvangt Haar
lem's Dagblad brieven van eigen cor
respondenten uit eenige buitenland-
scke hoofdsteden. Door een overeen
komst met het wcreldperebureau Uni
ted Telegraph zullen wij in de toe
komst ook van dezen dienst buiten-
landsche brieven ontvangen. Heden
pubiiceeren wij de eerste in deze serie
over Visioount Northcliffe, den ver
maarden Engelschen, ,kr antonkoning'
die zeer ernstig ziek is en voor wiens
leven wordt gevreesd. Het artikel is
geschreven door den Londenschen re
dacteur van de United Telegraph.
ASPHAIT Met- deze regenachtige
dagen blijkt het telkens weer
nieuw, hoe dringend noodig het
op den geheelen verkeersweg van het
station tot de Groote Houtpoort ander
plaveisel te leggen, onveitcli'iüig
het asphalt ol aspiialtblokken zullen
zijn, als we maar van die ongelijke
keien verlost worden. Donderdagmor
gen liepen een paar vreemdelingen
door de Groote Houtstraat en keken
met eenige verbazing naar groote win
kolrmten, die met modder bespat
waren. Misschien dachten zij wel, dat
do hoog geroemde Hollandsche zinde
lijkheid slechts een fabel was. Zij
werden evenwel heel g-auw uit den
droom geholpen, want een voorbij
rijdende auto wierp eenige flinke
modderspatten legen jas 011 pantalon.
Zij keken eerst meewarig naar hun
kleeren en wierpen toen woedend»
blikken naar den chauffeur. Een
Haarlemmer troostte hen met dan
NOG EENS: ZEESTROÖMEN OP
DE NEDERLANDSCHE KUST.
In ons nummer van Donderdag
deelden wij betreffende de zeeilroo
men op de Nederlandsehe kust tenige
bijzonderheden me© die van belang
zijn voor zwemmers, hier laten wij
het een en ander volgen dat ontleend
is aan den door het Ministerie van
Marino uitgegeven „Zeemansgids
voor de Nederlandsehe kust" en meer
in 't bijzonder voor zeilers is bestemd.
Aan boord der lichtschepen Noord
Hinder, Schouwenbnnk, Maas, Haaks schralen troost: „U bent hier iieusch
en Tex-schellingorbank zijn gedurende niet de eenige elaehtoffcrsl"
HET GOUDEN PRIESTERFEEST
VAN Z.O.H. MGR. A. J. GALLIER.
Het officieele program van de vie
ring van heb gouden priesterfeest van
Mgr. A. J. Callier, bisschop van
Haarlem is, volgens St. Bavo vast
gesteld als volgt:
I. De kerkelijke viering zal bestaan
in een pontificale H. Mis op 15 Aug.
a.B. des morgens om half 10 uur, op-
g11- door den J>oogen jubilaris in
de kathedraal van Haarlem. De Gre-
goriaansche gezangen zullen worden
gezongen door de Schola Cantorum
van het groot seminarie te Warmond,
nvijl een zeer versterkt koor de
rerige gezangen zal uitvoeren.
II. Om 12 1/4 uur zullen de kinde
ren van de stad Haarlem Mgr. huldi
gen op het terrein naast de kathe
draal
III. Gelegenheid om Mgr. te feli-
citeeren zal gegeven worden in het
bisschoppelijk paleis en wel2 1/2 uur
aan de E.E. H.H. Geestelijkheid ge
zamenlijk daarna aan de Eerw. zus
ters gezamenlijk, om 3 1/2 uur aan de
besturen der verschillende diocesane
vereenigingen en instellingen geza
menlijk om 3 3/4 uur aan de besturen
der verschillende vereenigingen der
stad Haarlem gezamenlijk, van 4 tot 5
uur aan particulieren.
Aangaande deze receptie zij nog
opgemerkt
1. dat alleen aan de groep dpr
diocesane en aan de groep der plaat
selijke Haarlemsehe vereenigingen ge
legenheid zal worden gegeven om in
een kort woord namens allen mon
seigneur officieel toe te sprekenver
der zullen geen toespraken gehouden
worden.
2. Dat, teneinde de receptie niet
onnoodig te rekken en Monseigneur
niet te veel te vermoeien, de verschil
lende besturen worden verzocht zich
aan te sluiten bij de passende cate
gorie.
3. De respectieve besturen worden
verzocht zicli 5 minuten voor den
aangegeven tijd (niet eerder) aan te
melden aan het Bisschoppelijk paleis.
Op Zondag 20 Augustus des mid
dags 2 uur zal Monseigneur op het
sportterrein te Heemstede worden ge
huldigd door de gezamenlijke jeugd-
eu sociale vereenigingen van de stad
Haarlem.
WERLXDTAAL.
Men schrijft ons:
De heer jac. van Diemen, auteur
van „Nove-Launa" en „Reform-la-
lin", en leider der „Nieuw-Latijn-be-
weging", heeft zich tot het Seoreui-
riaat-Generaal van den Volkenbond
te Genève gewend, met het volgende
voorstel betreffende de keuze van
een wereldtaal:
Aan een delegatie van onbevoor
oordeelde, onpartijdige, en taalkun
dig-competente geleerden uit alle lan
den der Aarde worde, namens alle
voorstandens der wereldtaal-idée,
door den Volkenbond opgedragen, op
wetenschappelijke gronden te onder
zoeken, welke taal liet bast. aan
algemeen gestelde eisehen van eene
„Langue Auxitiaire" voldoet,
auteurs {of doen- dezen gemachtigden)
van allo, op origineele principen be-
nastende, cy6lema eener wereldtaal,
worden uitgenoodfgd, voor deze dele
gatie hunne taalwetenschappelijke
denkbeelden te komen ontwikkelen,
toelichten en verdedigen. Beant
woordt, naar het inzicht dier inter
nationale delegatie, geen enkele na
tuurlijke, afgeleide of kunstmatige
taal aan de algemeene eisohen, dan
bouwe die delegatie zelve een systeem
op, al of niet met gebruikmaking van
de haar het geschiktst toelijkende
elementen uit de, aan haar onder
zoek onderworpene, stelsels. Alle
besprekingen der delegatie geschie
den in het openbaar, terwijl van het
lin iedere vergadering verhandelde
volledig stenographiscii verslag worde
opgemaakt. Van Dr. Inazo Nitobé,
directeur de la Section des Bureaux
Internationaux, mocht de heer Van
Diemen een zeer waardeerend s0I1 rij
ven terug ontvangen.
Door den heer Van Diemen (thans
tijdelijk te Haarlem verblijf houdend)
wordt getracht, d'e verschil lende bui-
tenlandsche groepen, die het Latijn
of Graeco-Latijn als grondslag der
Wereldtaal begeeren, tot eene fusie
te bewegen.
Wij hadden een onderhoud met
den heer Jac. van Diemen, den
auteur van het wereld-huLptaalsteEcl,
waarvan in (bovenstaand bericht spra
ke ie
Die heer Van Diemen, die tijdelijk
met vacantie te Haarlem vertoeft, "is
onderwijzer aan de Openbare Lagere
School te Harenkarepel, beeft altijd
veel voor taalstudie gevoeld en is nu
sedert twee jaar bczis niet het samen
stellen van zijn weraMOiulptaal. Zijn
et-.'eel. verklaarde hij one, is nu
'f". llij noemde het eerst ,,Neolai-
I' .a-", later, na vereenvoudiging:
,..\<we Latino".
Tot grondslag heeft de heer Van
Diemen liet Latijn genomen (hij leerde
zich zelf deze taal, naar hij on-3 mede
deelde) omdat het Latijn een doode
taal is en dais geen verandtering meer
ondergaat. Do levende talen wijtzi-
geti zioh voortdurend en kunnen dus
voLgens den heer Van Diemen nooit
als .grondslag voor eern stelsel
aangenomen worden. Niatuurlijk is de
moeilijke spraakkunst van het Latijn
zeer 1 roem-nvoudigd en tot den
1:leinst-mogelijken omvang terugge
bracht (mot regels zonder uiteondteriTf-
gon). Lr zijm bijvoorbeeld geen
naamvallen meer en geen afzonder
lijke persoonsuitgangen voor do ver-
voeging der .werkwoorden. Zoodoende
is een hoogst eenvoudige spraakkunst
verkregen, die in enkele uren te lee-
ren is.
Een vvereldkulptaal, aldus de heer
Van Diemen, kan geen toekomst heb
(bén als zij op de steeab wisselende
moderne talen is gegrondvest Dit
moet verwarring geven.
Er zijn thans op dit gebied veel te
VeeiL xfiohtinge.il -. esperantisten ceci-
dentalisten. Edisten, volgelingen van
Interlingua en nog verschillende losse
groepen m het buitenland. Mijn doe/
is geweest een kunsttaal te maken, dit
gemakkelijk, ook door het kind van
d'e volksschool kan aangeleerd wor
den en verder wil ik het vraagstuk
van de wereldtaal zuiver taal',
kundig houden. Er moeten geen
idealen van „broederschap" en derge
lijke overigens op zichzelf mooie
ideeën bijgehaald worden.
Welke zijn uw bezwaren tegen
het Esperanto i' vroegen wij.
Ik vind het Esperanto met zijn
menigte sisklanken en zijn naamval
len te moeilijk, antwoordde de heer
Van Diemen. Bovendien bestaat er
geen homogeniteit in de woorden
zijn ontleend aan Let Zweedsch,
Deensch. tipaansoh enz. De behande
ling van de werkwoorden is mijns in
ziens onlogisch. E11 dan, ik zei het al
aan een wereldhulptaaistelsei moeten
alle idealistische- bijgedachten vreemd
blijven en dat is met Esperanto niet
het geval.
Tenslotte deelde de heer Van Die-,
men, die er den nadruk op legde,
dat zijn taal hulpmiddel is en vol
strekt niet ten doel heeft de bestaande
talen te vervangen, ons nog mede, van
dien secretaris van den Volkenbond:
antwoord ontvangen te hebben. De
secretaris schreef hem, dat hij met
veel belangstelling met het nieuwe
stelsel had kennis gemaakt en zich
aanbevolen hield voor toezending van
verdere documenten.
DENK AA/N DE HONDENPENNINXH
Men sehryft ons:
't Gebeurde deze week, op dén der "wei-i
nige namiddagen, dat 't weer het aanner
melyk maakt, om vau zomer te spreken.
In de stadsdrukte van onze hoofd-win--
kelstra«t wandelt een daine. Niets byzom
ders! Volstrekt niet!
Mèt- haar, geleid aan een sierlyken
sin, promeneert een viervoeter; een her
der of pincher zy buiten beschouwing ge
laten. Doch ook daarin steekt niets bui
tengewoons!
Uit tegengestelde richting nadert,
kalm peddelend, een -vyiolrpder. Iets da/t
elk moment gebeurt
Maar nu 't bijzondere!
Vlak by genoemde dame stapt do wiel
rijder af en wendt zich onmiddellijk tot
haar met een korte en zakelijke mede-
deeling, gevolgd door een vraag
raa dezelfde soort: „Belastingcontrole
Me\-rouw! Waarom draagt uw hond geen
bel aeti ngip en u i ng f
Wanneer voor hare voe:en een bom
was neergeslagen, had do dame in kwes-.
tie niet mee,, kunnen schrikken. Wie ver
wacht nu zoo iets! En dat van een heer
ia burgerkleed ing!
Zich spoedig herstellende geeft zy ten
antwoord: „Dat v'n(i lk onnoodig. Mjjn
man betaalt de hondenbelasting en daar
mee uit. Dag meneer!"
„Daarmee bleek het evenwel niet
,/ait" te zyn! De belastingambtenaar
liet zich maar niet zoo als quantité négli-
gealble behandelen. Aan Mevrouw werd
beleefd maar dringend verzocht haar
naam en adres op te geven en hare iden
titeit te bewijzen!
Allengs had zioh, daar doze kleine
strubbeling niet onopgemerkt voorbijging,
een kleine verzameling personen om de
betrokkenen geschaard, nieuwsgierig naar
den afloop.
Gelukkig bezat de belastingambtenaar
den tact om mevrouw te verzoeken evei
met hem op te loopen om te voorkomen,
dat zich een oploop vormen zou. Dit ge
lukte.
Wy zagen verder het maken van een
notitie, het vertoonen van een visite
kaartje)
Eenige wekeu geleden is vanwege het
Gemeentebestuur ia de Haarlemsehe dag-,
bladen een annonce geplaatst ter waar
schuwing aan do ingezetcneu om ervoor
te zorgen, dat hunne houdende belasting-
penning van dit jaar zichtbaar om dea
hals bobben hangen.
Daarbij was gevoegd do bedreiging met
strafvervolging.
Niettegenstaande deze waarschuwing
en ondanks de scherpe controle, die blijk»
baar gehouden wordt, ziet men dagelijks
ile honden zonder do belastingpenning
Bovenstaand verhaaltje gelde tot waar.
schuwing vaa anderen!
UITSPRAKEN
C. J. v. V. een motorrijtuig niet
voorzien hebben van lantaarns f 30
subs. 10 dagen hechtenis. S. K. het te
Beverwijk met een paard bespannen
voertuig te hard rijden f 3 subs. 1
week tuchtschool. G. D. v. W. op
straat met geld spelen f 1 subs. 1
weak tuchtschool. G. T. C. K. het in
een straat, te Haarlem in de verkeerde
richting inrijden f 2 subs. 1 week
tuchtschool.
J. J. L. K., met een rijwiel op een
trottoir rijden, f 3 subs. 1 week tucht
schoolH. R-, het te Zandvoort zon
der vergunning op het strand met
koopwaren venten f 3 subs. 1 week
tusoktschool. H. A. O. te Veisen op
den openbaren weg een hinderlijk spel
uitvoeren, f 1 subs. 1 week tucht
school. J. v. E. overtreding Leerplicht
wet f 4 subs- 4 daeeu hechtenisJ. v.
E., idem, idem, J. K. het op den
spoorweg loopen f 3 sul». 3 dagen
hechtenis: J- v. D. het als geleider
van een hondekar niet voorzien zijn
van het nummerbewijs, f 4 subs. 4
