BEBOUWING VAN HET. DAW-
TERREIN TE AMSTERDAM,
ilcl N. v. d. D. schrijlt:
De gemeente Amsterdam is or In
geslaagd een ernstige gegadigde voor
het Dainterrein te vinden, 't Ie een
Amsteruamsclie firma, die Op liet ter
rein een gebouw zal stichten dat be-
neacn naar dames-modezaak en bo-
yen kantoorlokalen zal bevatten.
De plannen voor den bouw zijn
door een gunstig bekend staanden
architect ontworpen en reeds goedge
keurd, door de commissies aan wier
oorilecl zij moesten onderworpen wor
den. Niet alleen wat de architectuur
hetreft, maar ook wat aangaat de
hoogte, die slechte 25 M. tot aan de
gootlijst bedraagt, waarboven een daa
van ongeveer 6 M. uitsteekt, kan men
er dus zeker van zijn, dat tegenover
het Paleis geen hemelhoog leelijk
winkelhuis zal verrijzen, maar een ge
bouw dat door monumenta.e sober
heid in de omgeving passen zal.
Men is op het oogenblik met opstel
len van, de bestekken bezig en als daar
na het werk aan een aannemer ge
gund zal zijn, staat niets aan de uit
voering in den weg. Het kapitaal
voor den bouw en de door de ge
meente bedongen erfpachtssom zijn
verzekerd.
Men mag dus weldra een voor
dracht aan den gemeenteraad tege
moet zien.
Tot zoolang stelt de firma er prijs
op, dat haar naam niet openlijk ge
noemd wordt.
IS HULP AAN WEENEN NOG
NOODIC7
De perscommiissie van het Ned. R.-
K. huisvestingscomité te 's-Hertogen-
bosch schrijft:
ia de pers heeft dezer dagen een
bericht de ronde gedaan, volgens het
welk hel gemeentebestuur van Wee-
nen verdere hulp uit het buitenland
zou hebben afgewezen. Hoewel in dit
bericht speciaal de kindervoeding
wordt genoemd, zou de indruk kun-
neu gevestigd worden, dat de toestan-
den te Weenen dermate veranderd wa1
ren, dat verdere hulpverleening uit
het buitenland niet meer gewenscht
zou worden, zooals de uitzending van
kinderen naar ons land, het in stand
houden van Kinderheime te Weenen,
het verzenden van Llebesgaben enz.,
gelijk door liet Ned. R.-K. huisvesllngs
comité geschiedt.
Dit zou volkomen in tegenspraak
zijn met de berichten, die het comité
bijna dagelijks uit Weenen ontvangt
en die spreken van een steeds toene-
menden nood en om verderen steun
vragen.
liet dagelijkse!) bestuur van het co
mité heeft zich dadefijk met de hoog
ste autoriteiten te Weenen In verbin
ding gesteld, ten einde ten dez« op
heldering te ontvangen, en het doet.
steunende op de dageliilcs binnenko
mende ernstige berichten een krach
tig beroep op het Nederlandsche volk
om in zijn liefdadigheid voor de cen
trale rijken niet te verflauwen en een
verdere krachtige hulpverleenIng mo-
gelilk te maken.
Het bestuur stelt zich voor. het re
sultaat van ziin onderzoek in de pers
mede te d'eelen.
OP GEVAARLIJKE HELLINGEN
De heuvelachtige Oostelijke omgeving
van Nijmegen blijkt voor veel vreem
delingen, die er per flets komen, nog
ie weinig bekend dan, dat rij er
Steeds even voorzichtig zijn op de
hellingen van Berg en Dal naar Beek
en Ubbergen. Dit seizoen deden er
weer een tiental vreemdelingen, die
In volle vaart de hellingen kwamen
afzetten, een leelijken val, zoodat zij
dik in de doeken huiswaarts konden
keeren. Een jonge Bosschenaar keer
de deze week niet meer huiswaarts.
Hij kwam van Berg en Dal de helling
af naar Beek en had -zoo'n vaart en
Izoo weinig meesterschap op de
remmen, dat hij te Beek bij een draai
tegen de ijzeren hekken van een bui
ten opsmaJtte. Zwaar gewond werd de
jonge man opgenomen en eenige
Jiren later was de jonge Bosschenaar
dood.
FAMILIEPASSEN IN BELGIë.
Na ingewonnen informatién bij het
Belgische Ministerie van Buitenland-
sche Zaken deelt de Consul van Bel
gië te Rotterdam aan Reizen en Trek
ken mede, dat Nederlandsche onder
danen, die in het bezit zijn van een
z.g.n. familiepaspoort, daarop door
of naar Belgie kunnen reizen. Voor
toelating in België mogen op zulk een
familiepaspoort voorkomen de echt-
genooten en de kinderen beneden 15
jaar.
AMSTERDAMS CHINEfEZEN-
BUURTJE.
De Chineezen-opstootjes in de Bui
ten en Binnen Bantammerstraat heb
ben weer eens onder de openbare
aandacht gebracht dat afgelegen ge
deelte der hoofdstad, 't welk voor zoo-
velen nog behoort tot, het onbekende
'Amsterdam, schrijft de Tel.
Do oorsprong van dien naam is be
leend: toen de eerste met specerijen
geladen schepen uit Bantam terug
keerden, was men bezig met den
bouw van een houten brug en den
aanleg van een nieuwe straat aan den
JJkant, en vond toen, in eene voor
'den handel zoo belangrijke gebeurte
nis, aanleiding om brug en straat te
noemen naai- het land waar-de peper
wast,, het sultanaat van Bantam. De
volksmond echter, die met dien naam
biet recht weg wist, maakte er wel
éena Bentheimerstraat van. Toen in
1644 het Nieuwe Waalseiland werd
aangelegd, kwam er nog een Nieuwe
Of Buiten Bantammeirstraat bij, waar
op ter onderscheiding de oude ge
noemd werd Binnen Bantammer
straat.
Er zat in die schepen van Come
lis Houtman ook peper en foelie, van
waar de namen Peperstraat en Foe-
liostraat in de wereld kwamen, en na
de stichting van Batavia ook eene
Bataviastraat. 't Volk maakte er Ba
tavierstraat van, volgens J. leT
Gouw, maar A. M. v. Gelder meende
daarbij a.an een gevelsteen of een
uithangbord to moeten denken. I-Iet
patriotten jaar 1795 gaf dan ook aan
leiding, dat er door 't heele land 'n
macht van Bataven en Batavieren
verschenen op de uithangborden van
herbaigen, waar men o.a. Bataafsehe
Blokjes kon drinken. Maar de Bata
vierstraat beslond toen reeds.
Buiten Bantammerstraat was
Wlengs een Chïneezen-kwariier ge
worden, waar do eethuizen, speelhui-
zen, logementen, enz. door uithang
borden met kabalistische Ghineesche
karakters waren kenbaar gemaakt
De opruiming door de politie heeft
aangetoond hoeveel Mongoolsohe on
gerechtigheden er in dat kwartier
waren opgehoopt, en welke kostjes
ar verorberd werden. Gedroogde tor
ren b.v; misschien ook hondenkluif-
jes. De kroniekschrijver Valentijm
schreef over de Ghineezen in Indië:
„Zij houden zeer veel van een weitoe-
bereiden hond, die zij met groente en
veel scherpe dingen, bijna als wij een
kalfschewkel, koken". Men weet dat
Chineozen soep koken van vogelnest
jes en smullen aan zee, kwallen en
haaienvinnen.
DALENDE PRIJZEN. Het land
goed „Ruijterehove" op den Wouw--
schen weg bij Bergen-op-Zoom, diat
enkele jaren geledn voor ongeveer
f 90.000 verkocht werd en na het aan
brengen van allerlei verfraaiingen,
ruim f 120.000 gekost heeft, is thans,
aldus het „Hbld.", bij puhlieken ver
koop ingezet op nog geen f 40.000.
VLEKZIEKTE. Ook te Opheus-
den (gein.Resteren) heerseht de vlek
ziekte onder de varkens in hevige ma
te. Alleen in dit dorp zijn reeds meer
dan 300 stuks aan die ziekte bezwe
ken en juist do beste en zwaarste
varkens. De schade wordt daair op
minstens f 20.000 geschat.
TWEE KNAPEN VERDRONKEN.
Nabij Spiekeroog zijn de 11- en de 12-
jarige broeders R. en Steph. ITxik bij
het baden verdronken.
DOODELIJK ONGELUK. Dins
dagavond tegen negen uur is de ko-
lendrager Dijkstra in een kolenpark
van de kolenbunkers op het stalions-
eiuplacement te Maastricht gevallen,
tengevolge waarvan hij een ernstige
schedelbreuk, bekwam, waaraan hij
is overleden.
PROFESSOR-STRAATMUZIKANT
Te Roermond vertoeven reeds eenige
dagen eenige Hongaarsche violisten.
De leider is professor van het conser
vatorium te Praag; zijn dirie dochters
vei-gezellen hem. Zij vormen met hun
kwartet een straatstrijikje, dat heel
wat ophaalt, aldus bericht het „N.
v d, D,"
WONINCHUREN EN RIJKS
BIJDRAGEN.
Do Nationale Woningraad heeft een
tweetal adressen aan den Minister van
Arbeid gericht. Het eerste luidt o.tu.
als volgt
„Het bestuur van den Nationalen
Woningraad heeft de eer het volgende
onder uw aandacht te brengen
Als gevolg van de huurverhoogingen
der laatste jaren treedt het verschijnsel
naar voren, dat de huren der oudere
woningen, daarmede bedoeld de wo
ningen, walke geëxploiteerd worden
zonder bijdrage in de annuïteit, rela
tief hooger zijn dan de huren der nieu
we vereenigingswoningen, hoewel de
laatste zonder uitzondering tegen aan
zienlijk hoogere stichtiugskosten wer
den verkregen en somtijds meer woon-
gerief bieden.
Ook komt het meermalen voor, dat in.
één bouwvereeniging voor een onge
veer gelijk type woning een verschil
lende huur moei worden gevraagd.
Vooropstellend de wenschelijkheid,
dat de regeering de huur der (oudere)
woningen bepaalt volgens één vast sys
teem, van kracht voor alle vereenigin-
gen en voor alle woningen, en erken
nende de billijkheid, de huurders der
oude, goedkoopere, woingen ook iets
te doen bijdragen in den last der hoo
gere huren van de nieuwere wonin
gen, achten wij het toch billijk dat aan
de huurverhoogingen der woningen een
zekere g-rens wordt gesteld en het lijkt
ons de meest juiste weg, dat hiervoor
dezelfde maatstaf wordt aangelegd als
de Huurcommissiewet stelt v.oor wo
ningen van particulieren.
De huurders van vereenigingswonin
gen behoeven niet in betere, doch mo
gen ook niet in slechtere conditie woe
den geplaatst dan de huurders van par
ticuliere woningen en waar de Regee
ring de Huurcommissiewet instelde om
ongemotiveerde winsLen van de parti
culiere huiseigenaren tegen te gaan en
huuropdrijving te voorkomen, komt het
ons voor in strijd te zijn met deze op
vatting ten opzichte van de vereeni
gingswoningen, met huurverhooging
verder te gaan dan de Huurcommissie
wet toestaat, n.l. 50 boven de huur
van 1916.
Bereids zijn in sommige gevallen de
huren der oude woningen met 100 Yo
boven de huur van 1916 verhoogd.
Op grond hiervan hebben wij de eer
U te verzoeken de huren der oude wo
ningen niet hooger te stellen dan 50
boven den huur van 1916, hiertoe
slechts geleidelijk over te gaan en even-
tueele hoogere huren in het komende
exploitatiejaar tot dat peil te verla
gen."
Aan het tweede adres is het volgende
ontleend
„Het bestuur van den Nationalen
Woningraad neemt de vrijheid uw aan
dacht te vestigen op de financieele na-
dcelige gevolgen, welke de woning
bouwverenigingen ondervinden door
de late vaststelling der Rijksbijdragen
in de annuïteit, van de voorschotten,
welke aan de vereenigingen zijn ver
leend, overeenkomstig de bepalingen
van de Woningwet.
Hoewel de vereenig-ingen tijdig en
volgens den eisch voldoen aan haar
financieele en administratieve verplich
tingen ten opzichte van Rijk en ge
meente, verloopt er geruimen tijd alvo
rens de verenigingen de beschikking
krijgen over de Rijksbijdragen in de
annuïteit, welke zij bereids voldaan
hebben.
Daar de bouwverenigingen het be
drag der annuïteit niet geheel uit eigen
kasmiddelen kunnen voldoen, zijn zij,
in afwachting van de uitkeering der
Rijksbijdrage, genoodzaakt het ontbre
kende gedeelte op te nomen bij de ge
meente of een crcdietinstelling tegen
een rentevergoeding van circa 6 per
jaan
Aangezien de uitkeering der Rijksbij
dragen gewoonlijk 624 maanden na
de storting der annuïteit geschiedt, zija
vele vcreeuigingen verplicht aanzienlij
ke bedragen jaarlijks aan rente te be
talen.
Ingeval de bouwverenigingen de be
talingen der annuïteit uitstellen totdat
zij de Rijksbijdrage hebben ontvangen,
vervallen 'zij In een rentevergoeding
aan het Ryk ad 6 per jaar over het
bedrag der achterstallige annuïteit.
Kortom, welken weg de bouwvereeni-
gingen ook volgen, steeds staan zij voor
de verplichting rente te betalen, waar
door baar exploitatie-uitgaven, respec
tievelijk de huren harer woningen,
verhoogd worden.
Hoewel wij volkomen beseffen, dat
de vaststelling der Rijksbijdrage door
het Department, van Arbeid steeds tijd
zal vorderen, waarmede renteverlies ge
paard gaat, vermeenen wij toch dal de
vereenigingen niet aausprakelijk mo
gen worden gesteld voor de financieele
schade, welke uit een te late vaststel
ling der Rijksbijdrage voortvloeit en
wij verzoeken U een termijn ie bepalen,
binnen welken, na ontvangst van de be
treffende aanvrage, de Rijksbijdrage
zal worden uitgekeerd, met dien ver-
'siande dat, bij eventueele overschrij
ding van dien termijn, de bijdrage zal
worden vermeerderd met een rentever
goeding van 6 per jaar,"
E BEDREIGING VAN HET GOOI.
De hoer Henri Polak schrijft in het
Handelsblad:
„Nederland hoeft gesproken.
Groote en kleine bladen van allerlei
aard en richting hebben het vraagstuk
van den aanleg van spoorweglijnen Ln
het Gooi behandeld en zich met bijna
volkomen eenstemmigheid uitgespro
ken tegen de bestaande plannen.
Do Bond Heemschut, de Vereeniging
tot Behoud van Natuurmonumenten,
de Vereeniging tot Bescherming van
Vogels, de Wiel rij dersbond en ta l van
andere organisaties, welker doel is de
schoonheid van ons land .te behouden
en te vergrooten, hebben de plannen
veroordeeld, evenals verschillende ver
enigingen van wetenschaippél ijken
aard gedaan hebben.
Vele gezaghebbende mannen in den
lande hebben hetzelfde gedaan.
De meeste gemeente-besturen in het
Gooi zijn tegenstanders van den aan
leg dier lijnen.
Van alle openbare uitingen over de
zaak waren negen en negentig pro
cent contra.
Doah dat deert don betrokken mi
nister niet. Doof voor de stemmen, die
allerwege weerklinken, gepantserd
tegen alle vertoogen, ontoegankelijk
voor argumenten legen de zoogenaam
de noodzakelijkheid der gewraakte
plannen, gaat hij onverdroten voort
met de voorbereiding tot vernietiging
van hetgeen dezer dagen door een
journalist genoemd werd de tuin der
Amsterdammers.
Twe© spoorweg-ingenieurs (waarvan
één de lijnen hielp ontworpen), een
burgemeester (wiens plannen tot jam
merlijke vernieling van het Spanders-
woud door den spoorweg-aanleg be
vorderd werden) en eein ambtenaar
van het boschbeheer hebben verklaerd
dat er maar weinig natuurschoon
vernietigd zou worden, en op grond
daarvan acht de minister zich gerech
tigd, het doodvonnis over het Gooi uit
te spreken.
Zijne Excellentie heeft bij de secre
tarieën der gemeenten, over welker
gebied de lijnen zullen loopen, de
stukken betreffende de onteigening
der voor den aanleg noodige terreinen
ter visie gelegd,.
Dit is de eerste stap tot het ten uit
voer leggen van het vonnis.
Tegen eiken stap, ten behoeve van
den aanleg dezer noodelooze spoor
weglijnen, die tientallen jaren lang
enorme verliezen zuilen opleveren,
die door de belastingbetalers goedge
maakt zullen moeten worden tegen
eiken maatregel tot verwezenlijking
der voorgenomen moedwillige verme
iing van het weinige, dat er in de om
geving der hoofdstad nog aan natuur
schoon te vinden is, moeten contra
maatregelen genomen worden.
Hetgeen nu gedaan kan en moet
worden is, dat allen, die bezwaar heb
ben tegen deze spoorwegplannen, vóór
het einde der maand deze schriftelijk
kenbaar maken aan den minister
allen, personen zoowel als corpora
ties".
OVERREDEN. Een arbeider uit
Buiven geraakte te Dldam onder een
zwaarbelaten wagen met hout. De
raderen gingen hem over het lichaam
en in levensgevaarlijken toestand ie
hij naar het ziekenhuis te Didam ver
voerd. De man is .gehuwd en vader
van een groot gezin.
EEN HULDE AAN MULTATULI'8
WEDUWE,
Ten vorige jare werd op een door
de Vrijdenkersvereeniging De Dage
raad te Den Haag gehouden Multatuli-
avond aan de toen aanwezige weduwe
van Eduard Douwes Dekker, Mevrouw
M. Hamminck Schepel het eere-lid-
maatschap der vereeniging aangebo
den.
De officieele aanbieding van dit be
wijs, door bijzonder omstandigheden
vertraagd, heeft thans plaats gehad.
De heeren Havers, Born en Babbe,
vormend het bestuur van De Dageraad
hebben ach begeven naar de woning
van de weduwe van Douwes Dekker,
waar de heer Havers het woord heeft
gevoerd.
Spr. zeide, dat ten opzichte van MuL
tatuli de tijd van verguizing eener-
zijds en grenzenlooze vereering ander
zijds voorbij is en de zedeiïjke wam-
deering voor Mhiltatuli's arbeid steeds
nader komt
Spr. bood haar een gecalLigrafeerd
bewijs van eere-lidmaatschap aan, in
gouden lijst vervat.
Zeer onder den indruk, dankte de
nog krasse 82-jarige dame voor dit
blijk van belangstelling.
Zij deelde daarbij mede, dat zij, in
dien mogelijk nog gaarne nagelaten
correspondentie zou uitgeven, w.o.
ook die gevoerd tusschen „Dek" en
wijlen F. Domela Nieuwenhuis.
Rubriek van den Arbeid
Van hier ©sa daar.
BEDROG BIJ WERKLOOZEN-
STEUN.
Men selirijft uit Tilburg aan de
„Maasbode"
De officier van Justitie te Breda
heeft de aandacht dar gemeentdbe-
sturen in zijn ressort gevestigd op het
feit, dat er bedro? plaats heeft bij
het verleonen van steun aan werkloo-
zen. in zoover, dat werklieden, on
danks hot feit, dat zii werk hebben,
toch 7-ioh als werkloos aangeven en
daarvoor gaan stempelen.
Dit schijnt doör sommige werkge
vers in de hand te worden gewerkt
door den werknemers het verlof te
geven, noodig om, dikwijls vrij ver,
elders ln de gemeente te gaan stem
pelen, terwijl het zelfs schijnt voor te
komen, dat uitdrukkelijk dit verlof
om te gaan stempelen door den pseu-
do-werklooze wordt geéiecht en door
den werkgever wordt toegestaan.
Daar deze bedriegerijen ook hier ter
stede door den Gem. Dienst voor
werldooeheldsveraekering eu Arbeids
bemiddeling opgespoord rijn, en tot
heden alleen terugstorting van het
frauduleus ontvangene geëischt werd,
zullen ln den vervolge tegen bedrij
vers van zoodanige bedriegerij van
wergevera en werkneniersaijde, zoo
streng moeelijke maatregelen getrof
fen worden. Een en ander op verzoek
van voornoemden Officier van Justi
tie.
UIT HET LOOD GlETERSBED RIJF.
De Gronmtrscbe oorrespondent van
Het Volk schrijft
Naar ons wordt medegedeeld be
sloten de georganiseerde werkgevere
in liet loodgieterSbèdrijf met ingang
van Maandag j.l. eene loonsverlaging
in te voeren ten -bedrage van 4 cent
per uur.
Tot voor kort bestonden in dit be
drijf een tweetal contracten, één voor
de georgan iaeerdan en één voor de.
ongeorganiseerde werkgeversde in
houd was vrijwel gelijkluidend. Het
eerste contract eindigde begin Januari,
het tweede einde Maart. Een poging
van de zijde der werknemers-organi
satie om te komen tot de afsluiting
van een hernieuwde cotleoti eve* over,
eenkomst m'islulrte door de tegenwer
king der patroons.
Zonder eenig overleg ontvingen de
werknemers in dienst bij een 15-tal
patroons de mededeoling, dat het
uurloon met 4 oent werd verlaagd:
Het bestuur der afdeeling Groningen
van den Alg. Ned. Metaalbewerkers-
bond heeft inmiddels getracht met de
werkgevers contact te krijgenzon
der nadere bespreking zal deze ver
laging niet geaccepteerd worden.
Karktuieuws
GROENTBNMARKT. Op de al
hier geltouuen groenteninarkt, den
löen Augustus werdeu aaugevoerd:
Appelen, f Ü.12f 0.10 per pond.
Peren f 0.22—f 0.Ü3 per pond.
Aardappelen f ü.12f U.03 per Kg.
Roodekool f Ü.10—f 0.06 per stuk.
GrotJiiekool f 0.Ü7f U./.u per stuk.
Savoyekool f 0.10f 0,05 per stuk.
Uien f 0.20—I 0.10 per Kg.
Salade f 1.60—1 1 de 1Ü0 Krop.
Wortelen f 0.08f 0.06 per bas
Heerenboonen f 0.08f 0.05 per Kg.
Snijboonen f 0.15f 0.12 per Kg.
Andijvie, f 2.60—f 0.90 per 100 strui
ken.
Postelein, f 0.55f 0.50 per mond.
Spinazie f 0.20—f 0.10 per mand.
Kervel, f 0.04—f 0.03 per bos.
Selderij, f 0.10f 0.02 per bos.
Rabarber, f 0.12—f 0.10 per bos.
Komkomuiers, f 0.05f 0.03 per stuk
Pieterselie, f 0.04f 0.03 per bos.
Sport en Wedstrijden
ATHLETIEK.
VIJFKAMP VOOR OFFICIEREN.
De Vijfkamp voor officieren, die
Woensdag te Amersfoort is begon
nen, gaat, wegens de geringe deelne
ming niet door. Het viertal ingeschre
ven officieren zal nu vermoedelijk in
den vijf kamp voor onderofficieren op
23, 24 en 25 dezer deelnemen.
VOETBAL,
SER1EWEDSTRIJDKN DER G.W.II.
XKAMVOuELS iS. N. S. 1 (1—0).
Woensdagavond vonu op iict terrein
uer G.W.n. de 2o wedstrijd \oor de
aid. A. van bovengcnyenuie serio-wed-
stnjden plaats. Scheidsrechter was
u van Orde.
Bij Tramvogels blijkt spoedig, dat
zij ongeoefend zijn. Na een keurig
staaltje voetbal vau den Tramvogel»
rechtsbuiten denkt men, dat hij zal
scoren, maar dit mislukt, rloe neido
partijen ook zwoegen, vóór rust ziet
geen van beide kans, te doelpunten.
Na een zeer korte rusl wortli we
der aangevangen en is S. N. S. het
eerst aan het woord. Ook deze voor
noede kan er echter niet in slagen
het doel te vinden. Eindelijk, nauut
de tweede speelhelft een kwartier oud
is, ziet de Tramvogels-middenvoor,
kans om te doelpunten. (1—0). Hier
mede schijnt hei dat de Tramvogels
al haar kruit versboten hebben.
Als scheidsrecher C. v. Orde, die
tol aller genoegen leidde, het einde
aankondigt, hebben Tramvogels een
zwaar bevochten magere 1—0 over
winning behaald.
Kerk en School
EEN WERELDCONCRES VOOR
OPVOEDING,
In de Vereenigde Staten wordt een
krachtige actie onuernomen <Jm tol
internationale samenwerking te ko
men hij de bevordering van hel geven
van onderwijs en opvoeding aan een
zoo groot mogelijk aantal personen in
de verschillende landen. Deze actie
wil de analphabeteu van de wereld
doen verdwijnen en kennis versprei
den op wetenschappelijk en technisch
gebied en de moreele ontwikkeling
bevorderen om de burgers der ver
schillende landen op een hooger ze
delijk peil te brengen. Een daartoe
strekkend wetsontwerp (Keyer-Gillett-
bill) is thans bij liet congres in be
handeling.
In 1914 heeft de Atnerikaansche
commissaris van Onderwijsraden po
gingen aangewend om een wereldcon
gres voor opvoeding in den Hang sa
men te roepen, dat zich zou* moeien'
bezighouden met een zoo groot moge
lijke uitbreiding van het onderwijs.
De wereldoorlog kwnni echter deze
plannen dwareboomen.
De secretaris van de „New Englnn I
Education Lcnge" in de Vereenigde
Staten heeft thansmedegedeeld dat
pogingen in het werk worden ge
steld om in Zwitserland, Nederland
of Zweden een wereldcongres voor op
voeding doen samenroepen. Naar
men verwacht,- zullen deze pogingen
succes hebben.
Letteren en Knnst
HET BEIAARD CON GRES.
Over het eerste beiaard congres dat
te Meoheleu ia gehouden, meldt de cor
respondent van de Tel. nog
Bij de openingaaitting in den
stadsschouwburg hield de heer M.
Brandts Buys (Velp) een rede, waar
in hij een overzicht gaf van de klok
kenspelen en bc/iaairdkunst.
Spr. aloot zich daadbij aan bij
hel documenten-materiaal der door
zijn zorgen ingerichte Nederlandsche
afdeeling van de Beiaard-tentoonetel-
lang
Het aantal klokke napelen in Ne
derland. dot in het 'begin van de 16e
eeu w niet meer dan tien bedroeg, was
omstreek» 1600 tot 62 gestegen. Dat
waren nog maar kleine spelen, de
z.g.n. vóórslagen
Toch hadden in dien tijd Veere.
Zienkzee en Middelburg reeds twee
spelen. Alkmaar en Amsterdam drie.
Utrechts zelfs vijf.
Het aantal klokken steeg hier en
daar zelfs tot twintig. In vele plaat-
een werden deze beiaarden tweemaal
per dag bespeeld. Het versteken der
trommels. d.L de verandering van de
melodie op het half-automatisch kla
vier, had gewoonlijk tweemaal per
maand plaats. Tot in de 18de eeuw
waren er ln Nederland nog goede
beiaardiersechte yirtuooen, die
gaame allerlei fuga's en variaties
speelden. De ovenheid wa» er op be
dacht hun kunst te doen voortleven.
De stadsbesturen zorgden voor dl© op
leiding dar leerlingen.
Maar dan begint de vervalperiode.
In de 18de eeuw gingen verscheidene
beiaarden verloren of werden ver
kocht, o.a. die van de Bakeneeser-
kerk te Haarlem, van de Saathal te
lelden en van de O. L. Vrouwekerk
te Maastricht.
Daartegenover staan voor die pe
riode slechte aanwinsten te Helmond,
Nijkerk en Schiedam. Later valt weer
eenige belangstelling waar te nemen
onder invloed van J. P. Beije, doch
men liad toen meer oog voor de his
torische rijde van het vraagstuk dan
voor de practische.
In de 19de eeuw duurt het verval
dan ook voort. De Munttoren moest
zijn handiklavier missen, evenals de
Rotterdamsche beurs en verscheidene
andere torens
Het aantal speel-dagen werd voort
durend schaarscher en het „verete
ken" geschiedde met steeds grooter
tussch e npoozen
Hattum behield b.v. 25 jaar lang
hetzelfde speelwerk!
En met de beiaardkunst was het al
even slecht gesteld als met dte instru
menton.
Het „beieren" werd aan de organ is
ten opgedragen, die het eenvoudig als
een corvee beschouwden, omdat de
kunsttraditie verloren was gegaan en
de klokkenspelen nagenoeg onbruik
baar waren geworden. Daarbij kwam
nog. dat met het „vereteken" ge
woonlijk de stadshorlogemaker werd
belast, die dat werkje, waar hii eeen
verstand van had, dan weer zoo goed
koop mogelijk overdeed aan.... iemand
die er meestal weinig meer van
kende.
Zoo zijn er op het oogenblik nog
gemeenten ln Nederland, waar dat
,,'beieaen" is gegund aan „een schoen
maker. een rijwielhersteller en een
loodgieter I"
Sedert 1900 is er echter veel verbe
terd en de dalende lijn is thans defini
tief gekruist door de stijgende.
Het begin van dlie herleving ai dus
besloot Buys zijn voordracht valt
in de jaren, toen Denyn's roem voor
liet eerst tot in Nederland doordrong.
Maar de groote stoot werd gegeven
door zijn bezoeken aan ons land, het
eerst in 1913 en daarna tijdens den
oorlog.
Daarom, meester Denyn, kunnen
wij zeggen.- Het is alles uw werk ge
weest
Na deze voordracht braoht. de con
gres-voorzitter, dir. Van Doorslaer,
hulde aan den heer Brandts Buys,
voor de wijze, waarop deze de Neder
landsche afdeeling der Beiaard-ten
toonstelling heeft ingericht Wij zien
daaruit, zeide spreker, dat de Neder
landsche regeering „the right man in
the right place" heeft gevonden, toen
zii Brandts Buys tot haar gedelegeer
de naar dit congres benoemde.
In de opefnin gszittlng werd ver
der neg het woord gevoerd door den
heer William Rice den schrijver van
het hl 1914 verschenen boek over
„Carillons of Belgium and Holland",
dat Amerika's belantfsteMing voor de
beiaard-kunst heeft gewekt.
De heer Rice deelde een en ander
mede over die vele voordrachten, die
hii daarna in de Vereenigde Staten
heeft gehouden orn deze oude kunst
der Nederlanden in de nieuwe wereld
bekend te maken. In Maart 1922
weivj het eenste carillon te Toronto
aangebracht. Daarop volgde Glouces
ter Massachusetts) en op het oogen
blik is er slechts een vijftal beiaar
den in de Vereenigde Staten, doch
vele kerken hebben reed» een klok
kenspel beeteld en anderen zullen stel
lig volgen.
Ook dat is te danken aan Denyn,
door wiens spel en beiaard-inrichting
de stoot werd gegeven.
Koloniën
VERBLIJF IN DE BUITENBEZIT
TINGEN. Het Soer. Hbl. schrijft:
•Eenige maanden geleden deelden wij
mede, dat uit bezuinigingsoverwegin
gen door het legerbestuur beslist is
geworden, dat officieren, die in de
buitenbezittingen in garnizoen zijn,
als i-cgel vier jaren daar zullen moe
ten verblijven alvorens voor overplaat
sing naar Java in aanmerking t» ko
men. Vroeger was deze termijn drie
jaren en dit was toch reeds lang ge
noeg, omdat in zoon langdurige pe
riode voor vele officieren het eigen
lijke contact met het leger verloren
gaat en hij bij terugkeer er eenigezine
vreemd voorstaat om weder in een
grooter verband te dienen.
Speciaal voor de officieren van ge
zondheid was deze termijn van vier
jaren veel te lang te achten, omdat
het voor een arts dringend noodig is,
dat hij geregeld eens met collega's
mondeling van gedachten kan wisse-
!len en er gevaar bestaat, dat hij, ja
ren achtereen als medicus op eon een
zamen post verblijf houdend, een beet
je uit zijn vak zal geraken, hetgeen
noch voor hem, noch voor zijn pa
tiënten een aanbevelenswaardige toe
stand Ia
Blijkbaar heeft, 7olgeris de Prean.
Bode, het legerbestuur deze ongo
wenschte omstandigheid ook spoedig
ingezien; althans er is nu ten aanzien
van de officieren van gezondheid be
paald, dat miiitaire dokters na con
tweejarig verblijf op eenzelfden poet
weer voor overplaatsing naar Java in
aanmerking kunnen komen.
Voor gewesten evenwel, waarin een
groot hospitaal gevestigd ie, zal na
een tweejarig postenleven overwogen
kunnen worden, den officier van ge
zondheid voor zekeren tijd aan dat
hospitaal te verbinden, om dan op
nieuw te worden uitgezonden dan wel
naar Java te worden overgeplaatst-
Voor de d-okters dus een alleszins to»
te juichen maatregel, dien vorenge
noemd blad echter ook uitgebreid zou
willen zien tot officieren, die op Java
kinderen op de H, B S. of dergelijke
scholen hebben, teneinde hun in de
gelegenheid te stellen hun kinderen
weer eens een tijd bij zich thuis te
hebben en ontslagen te zijn van de
zware lasten, die het in den kost ge
ven van grootere ktndaren meebrengt.
Leger en Yloot
HET BURGERPERSONEEL IN HET
LEGER.
In de legerorders wordt o.m. mede
gedeeld, dat van heden af bij het D.
v. O. niet meer wordt aangehouden
het register van „sollicitanten voor
burgerbetrekkingen", bedoel in V. B.
U. blz. 302; de, op ongeregelde tijden
als bijlagen van de legerorders ver
schijnende beschikkingen, houdende
aanvulling van de sollicitantenlijst,
zullen derhalve voortaan achterwege
blijven.
Gegadigden voor burgerbetrekkin-
gen moeten, om voor aanstelling tot
bungerwerkman in aanmerking te
kunnen worden gebracht, in den ver
volge zich laten inschrijven bij het
orgaan der arbeidsbemiddeling pir-
beidsbeurs als anderzins) in hunne
woonplaats; zij, die den wensch koe
steren om in een andere gemeente
(garnizoensplaats) te werk te worden
gesteld, kunnen door bemiddeling van
de arbeidsbeurzen c.q. corresponden
ten dei- arbeidsbemiddeling in hunne
woonplaatsen, worden ingeschreven
bij do organen der arbeidsbemidde
ling ln de plaatsen, waar zij 1 "werk
stelling begeeren.
De commandanten van korpsen en
hoofden van inrichtingen, die reeds
gerechtigd zijn om burgerwerlclieden
aan te stellen (behoudens de op dio
autoriteiten rustende verplichting
om te blijven binnen de grenzen van
een eventueel vastgestelde formatie
en om rich desnoodig tevoren te ver
gewissen. in hoeverre voor bezoldi
ging van nieuw aan te 6tellen werk
krachten geld beschikbaar is) zullen
voortaan bij het aannemen van werk
Lieden hun keruce doen uit de aldus
ingeschreven gegadigden en daarbij
hel volgende in acht moeten nemen:
a. Bij liet doen van de keuze moet
zooveel mogelijk aan gewezen mili
tairen van het leger in Nederland of
van de Koloniale troepen de voor
keur worden gegeven,mits de betrok
kenen overigens voldoen aan de in
ad Art. 4van het Arbeidsreglement
gestelde elschen.
b. Voor aanneming in de betrek
king van magazijnkinecht der artille
rie geldt als eisoli, dat de betrokkene
drie jaren legerdienst heeft vervuld
bij het wapen der artillerie, hetzij
hier te lande, hetrij in Indié.
c. De arbeidsbeurzen te Arnhem,
Apeldoorn, Zeist, Amsterdam en
Utrecht belasten zich voorlooplg met
de behandeling van aanvragen ora
burgerpresoneel, zeuoodigd resp. voor
het garnizoen Éde, het reniontedepot
te Millingen, de Luchtvaartafdeeling
te Soesterberg, het onderdeel van de
luchtvaartafdeeling te Schiphol en de
politietroepeai te Nïeuwersluis.
Werklieden, die voor het beklceden
van 'n vaste functie worden aangeno-
rriem, moeten ten minste één jaar, bij
voorkeur twee jaren, als tijdelijk
werkman met een telkens te verlengen
dienstverband van zes maanden, op
proef worden werkzaam gesteld.
Gemenpfl Nieuws
LOCOMOTIEF IX EEN KEUKEN.
Te Peterborough is een locomotief
van de Great Northern Railway „op
hol seslaüén". De locomotief reed
door een stootblok en vervolgens door
een huis, bewoond door e<-n spoorweg
beambte.
De machine kwam in de keuken
tot staan.
De vrouw van den beambte lag in
een kamer boven de keuken te bed
en viel met 'bed en al door, den vloer
midden tusschen de ru'né, door de
locomotief veroorzaakt. Zii liep ver
scheidene kneuzingen op. Een 10 ja-
rlg dochtertje kwam eveneens tus
schen de Duinhoopen terecht, maar
bleef ongedeerd.
De machinist en stoker van de loco
motief waren nog juist bijtijds van
de in bewesarig zijnde machine ge
sprongen en kwamen met den sohrik
vrij.
GEHEIMZINNIGE POSTDIEF-
STALLEN.
Gd de lijn Liverpool—Euston zijn
uit postzakken, bevattende de mail
uit Canada, een 100-tal aangeteeken-
de postpaketten gestolen. Welke de
inhoud der pakettén was, is onbekend.
De zenl-Lnean waren hcofbsakelijik
afkomstig uit Montreal. Ottawa en
Hame l ton en waren per ss. Regina"
over den Oceaan vervoerd.
Gebleken is, dat de postzakken, na
aankomst te Euston, vier uren lang
op het station aldaar zijn blijven lig
gen, alvorens zij naar Mount Picas aait
verder werden vervoerd. Andere wer
den zij gewoonlijk met den postwa
gen van Mount Pleasant meegeno
men. Te Euston bleken 5 van de wik
ken geopend te zijn. Het. is echter
niet uitgemaakt, of dit te Euston zelf
of onderwee geschiedt, is.
EN.GELSGKE VULKA ANBB-
KIJMMERS TN AFRIKA.
Twee Bngelschen. de gob roeden
Choriey .rijn te Kampala in de Eh-
geleche -bezetting Oeganda (Afrika)
aangekomen ter uitvoering vnn hun
plan om de nog niet gedoofde vulca-
nen van de Mfumbire-bergen, in bet
hart van donker Afrika, te beklim
men.
