LOOSJES'ADRESBOEK
HAARLEM'S DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
«TERDAG 8 SEPTEMBER 1922 TWEEDE BLAD
Beorsoverzicbt
DE BESLISSING DER COMMISSIE VAN HERSTEL.
AFWACHTENDE HOUDING DER MARKT IN VERBAND MET DE DEFI
NITIEVE REGELING DER SCHADELOOSSTELLING.
1—8 Sept. 1922.
Kou do vorige week van een betere
inaxktstemxning melding worden ge
maakt, op de beslissing der Coinons-
61,; van Herstel, deze week moet we
der geconstateerd worden dat. op een
cr.kele uitzondering na, do markt
weder in naar oude lusteloosheid is
teruggevallen. Weliswaar is aan
Joints'nland een uitstel van zes maan
den verleend en zullen de voorwaar
den waaronder dit zal pi rats hebben
wet geen onoverkomelijke moei!.jkhe
ceu oj leveren, daar over de waarLvr
ge,i Gel vóóraf ruggespraan zal zjn
gehouden, doch men. vraagt zich
thans af hoe nu het verder verloop
au zaken zal zijn. In den grond der
zaak is door het toegestane uitstel
aie's veranderd en zal e„rst bij ten
iwuwe conferentie, dib T,,(~a z1ch v00i'-
>tcit in het najaar ie houden, moe
ten hl ijken of aan Duitschland, zoo
a! geen vermindering, dan toch een
uitstel van eenige beteekenis der te
betalen schadevergoeding kan wei
den toegestaan.
/onder medewerking van Amerika
zal echter van een afdoende regeling
geeu sprake kunnen zijn en daar deze
medewerking hoofdzakelijk zal moe
ten bestaan in het kwijtschelden dei-
vorderingen die dit land op de ge
allieerden heeft, is het niet zeer waar
schijnlijk, dat thans betere jesuliaten
zuilen worden bereikt, daar Amerika
reeds herhaaldelijk heeft te kennen
gegeven niet van zijn vorderingen to
willen afzien, noch in een verminde
ring hiervan te willen toestemmen.
Mogelijk zal dit land bereid gevon
den kunnen worden mede te werken
bi] de plaatsing van een groote inter
nationale leening, waarvan bij de ge
houden bankiersconferentie teeds
sprake was, doch intusschen zijn de
toestanden in Duitschland er nut o
verbeterd en zou een groote leening
tnans zeker niet zoo \eel kans van
slagen hebben als eenige maanden
goeden. Uit de berichten over de on-
deriiaiidelingc-n die door Amerika
schijnen te zijn aangeknoopt met i e
circulatiebanken van de landen wier
valuta geheel of bijna op pari staat,
waaronder ook Nederland, ten einde
tot stabilisatie der wisselkoersen te
geraken, zou men kunnen afleiden
dal men in de Unie zou zijn terug
gekomen van her eenmaal ingenomen
standpunt om zich met de afwikke
ling van het schadeloosstellingspro
bleem niet in te laten, dooh afge
scheiden nog van het feit dat Ameri
ka, evenals allo andere landen, be
lang heeft bij standvastige wissel
koersen en dus daarom hiertoe wel
zal willen medewerken, kan men hier
uit toch niet de gevolgtrekking ma
ken dut dit land door geldelijke opof
feringen zul willen medewerken om
den toestand in Europa te verlich
ten.
intuascben wordt de toestand in
Duilschlanel met den dag ernstiger.
Moeilijkheden bij de grondstoffen-
voorziening der industrie, gepaard
gaande met vrees voor werkloosheid,
gebrek aan werkkapitaal $n het voor
uitzicht dat binnenkort tengevolge
hiervan de uitvoer sterk zal vermin
deren doen de toekomst door de lei
dende personen in de industrie som
ber inzien. De deze week bekend ge
maakte overeenkomst tot levering dei-
materialen tot herstel van het ver
woeste gebied in Frankrijk wordt
gunstig uitgelegd met het oo«- op het
contact dat tusschen de Duitsche en
Fransche handelswereld verkregen
zal worden, waarmede men hoopt een
betere verstandhouding tusechen deze
beide landen te verkrijgen. De meer
dere bankbiljetten die de Duitsche re-
gcering tot betaling dezer leveranties
za! moeten ^uitgeven, zullen echter
aan den koers van de Mark geen
goed doen. De weekstaat der Duit
sche Rijksbank per 31 Aug. toonde
een vermeerdering van de bankbiljet
ten in omloop aan van niet minder
dan 23 milliard en in de naaste toe
komst zal dit bedrag, in verband met
de regoeringsbemoeimg bij de voedsel
voorziening nog wel belangrijk wor
den oversolireden.
De beurs vond onder deze omstan
digheden geen aanleiding haar luste
loosheid te laten, varen en wil blijk
baar eerst afwachten hoe de toeslan-
defi zich zullen ontwikkelen. Moge
lijk dat enkele lichtpunten die nu en
dan door optimistische staatslieden
worden aangewezen op den duur zul
len blijken werkelijk do kiem van het
herstel in zich te dragen.de beurs is de
laatste jaren reeds zoo vaak teleur
gesteld dat zij er thans de voorkeur
aan geeft eorst vaststaande feiten af te
wachten en daarnaar haar stand
punt te bepalen.
Van industrieele fondsen staan te
genwoordig Jurgenswaarden in het
middelpunt der belangstelling. Te
genover de bemoedigende uitlatingen
der directie dezer onderneming wel
ke mol korte tussehenpoozen plaats
hebben, antwoordt de beurs even re
gelmatig met een nieuwe daling, ter
wijl ook de fluctuaties van den mar-
kenkosrs, met het oog op de ruim ICO
millioen gulden die deze Mij. in Duit
sche bezittingen heeft gestoken, vun
diiecten invloed op deze waarden z in.
De gewone aandeelen liepen deze
week van 32} tot 30 5/8 terug, de
aand. G van 34} tot 332, terwijl de
6 %oblig. 77 1/8 tegen 77} noteeren.
Aand. Centrale Suiker liepen van
7976 na 73 terug, op den tegenval
lenden biefenoogst, waardoor verschil
lende fabrieken dit jaa.r niet zullen
werken. Overigens waren de variaties
in deze afdeeiing Seer gering.
Aand. Philips lampen noteeren 240
tegen 209}.
De opheffing der staking in de ko
lenmijnen en het verloopen der sta
king onder de spoorwegarbeiders in
de Unie. had voorbijgaand een willige
stemming te N.-York tengevolge,
daarop volgende reactie i eed echter
de behaalde koersverbeleringen g.oo-
tendeels weer te-niet, zoodat ten slot
te de koersverschillen gering zijn.
Comm. Steels noteeren 109} tegen
110 3/8, Studebaker 138 3/8 ex. 4
div. tegen 135?. Gen. Cigar 84 tegen
80?. Am. Smelting onveranderd op 66.
Ook van Cultuuraandeelen vallen,
niettegenstaande de gunstige rma'c -
fers die van verschillende ondeirne-
mingen werden gemeld, lagere ko r-
sen to constateoren, een gevolg van de
teruglooperode suikerprijzen te N.-
York cm liet uitblijven van b-rlc'iten
over nieuwe afdoeningen in Indië.
Aand. Vorstenlanden reageerden
van 149} tot 1-45?, H. V. A. van 314}
tot 335. Java Cultuur van 294} tot 287,
Poerworedjo van 64 tot 62.
Van Mi inbouw waarden konden de
gewone aandeelen Ooc-t-Borneo van
71 114 tot 86, de pref. van 107 tot
117 1/2 verbeteren, terwijl aand.
Redjang Lebong 102 tegen 100 no
teeren.
De eenige uitzondering op de alge
meen heerschende ongunstige stem
ming vormden Pet rol éumóand e een
sneciaal KoninkFike, dlie op het voor
beeld van New York van 437 3/4 tot
457 konden opkomen, om Jaarna we
der tot 448 te rea-eeren. Gegevens die
deze rijzing kunnen verklaren waren
niet aanwezig. Wel werd bekend, dat
de onafhankelijke petroleiun-onder-
merolngen in do TJnie pogingen aan-
iveiiidten tot stabiliseering der petro
leum prijzen en tot dat doel de gepro
duceerde petroleum wensohen
op te slaan en stond tegen
over het bericht dat één nieuwe
bron der Mex-Eagle is aangeboord,
een andere direct bij aanboring zout
water gaf, doch dleze berichten kon
den de plaats gehad helblbende rijzing
niet verklaren, zoodat als steeds, do
motieven dor rijzing in het duister
liegen Mogelijk ia het, cliat d'e po
gingen tot liet vormen van een over
eenkomst tot vaststelling der prijzen
tussohen de Standard 041 en de Ko
ninklijke, waarvan eenigtm tijd gele
den melding werd gemaakt, goede vor
deringen maken, doch hiervan wordt i
natuurlijk niets bekend gemaakt. Te- I
genover het bericht dat thans spoedig
zal worden overgegaan to; vaststelling
der schade aan de Rumeensche olievel
den in oorlogstijd toegebracht, stond
die mededeeling dat do Rumeensche
regeering overweegt de eenigen tijd
geleden opgeheven exportbelasting
op petroleum weder in te stelien, ter
wijl het aanboren van eenige nieuwe
rijke bronnen, geen meerdere vraag
naar de betrokken aandeelen tenge
volge had. Geconsolideerde noteeren
tenslotte 123 tegen 121 1/4, Orione 37
tegen 36.
Rubberwaandien bleven prijshou
dend. Het voorstel van eenige Engel-
sake rubberplanters, om zander mede
werking der Indische regeering tot be
perking der producti© alleen in de En-
gelschc bezittingen over te gaan, had
niet veel invloed op de koersen, daar
hoewel dit in het voordeel der Indi
sche rubber zou uitvallen, het plan
zeer waarschijnlijk niet voor uitvoe
ring vatbaar zal zijn. AmsterdainRub
Oer noteeren 68 l/4 tegen 70 3/4,
Ocst-Java Rubber 121 1/2 tegen
115 1/4; Serbadjadi 185 1/2 tegen
193 1/2.
In Soheepvaartaandeelen blijven de
omzetten zeer gering. Deze week
bracht eenig aanbod cle meeste aan
deelen op een iets lager niveau. Holl.
Am. lijn liepen van 109 tot 108 terug.
Kon. Paketvaart van 78 3/4 tot 76.
fabaksaandeeïen varieerden slechts
enkele procenten, niettegenstaande
de invoer van ta/bok, tot dat hoogere
invoerrechten zullen zijn vastgesteld,
in Duitschland verboden Ï6.
Voorbijgaand trad een opgaande be
weging in Mexicaansche staatsfond
sen in, op liet bericht, dat spoedig de
overeenkomst tot hervatting der rente
belasting aan het congres ter goed
keuring zal worden voorgelegd.
vaiv HAARLEM en OMSTREKEN
Bij de IV.V. Drukkerij voorheen DE ERVEN LOOSJE8,
Gedempte Oude Gracht 88, Haarlem, ls in bewerking
LOOSJES' Adresboek van Haarlem era Omstreken
i met veel torg samengestelde, zoo volledig mogelijke HANDLEIDING voor ieder die
adres-en zoekt in Haarlem en omliggende gemeenten, met aanwijzing van officieele lichamen,
instellingen, commiesiën, enz. In deze Uitgave zal tevens de gelegenheid worden openge
steld tot het plaatsen van aankondigingen. Firma's en maatschappijen, die op speciale
plaatsen in dit boek reflecteerén, wordt beleefd verzocht hiervan zoo spoedig mogelijk
kennis te geven aan het Bureau van samenstelling van Loosjes' Adresboek", Gedempte
Oude Gracht 88. Telefoon 144.
De prijs vun het Adresboek is BIJ INTEEKENING vastge
steld op 16.-, welke prijs bij de verschijning van het werk
zal worden verhoogd. Adv.
Van diversen konden aand. Altras
van 41 1/2 tot 46 verbeteren, naar
aanleiding van een lioutaaaik apconces
sie voor een tijdvak van 20 jaar over
een oppervlakte van ruim 3 millioen
acres bosch, dooi- de Russische re
geering aan deze Mij. verleend.
Geld op prolongatie noteert 2 1/2
procent.
DE OORZAKEN VAN OE GRIEKSCHE DéBaCLE IN KLEIN-AZIë.
DE CRIEKSCHE BEVELHEBBER IN HET.... TURKSCHE KAMP VER
DWAALD! DE TURKEN NOG SLECHTS 40 K.M. VAN SMYRNA VER
WIJDERD. DE CHRISTENEN ZULLEN DOOR DE TURKEN WORDEN
ONTZIEN. DE KANSEN VOOR EE N WAPENSTILSTAND. WELKE
EISCHEN ZULLEN OE TURKEN V OOR DEN VREDE STELLEN, ZUL
LEN ZIJ OOK DE DAROANELLEN EN KO NSTANTI NO PEL WEER OP*
EISCHEN?
Toen de eerst gevluchte koning Kou-
stantijn weer in Griekenland kwam
heeft hij avontuurlijke plannen meege
bracht. In het bijzonder wat de uitbrei
ding der Grieksche grenzen betreft.
Hot Criokscho avontuur togon
de Turken
is evenwel slecht afgeloopen De Grie
ken bleken zwakker dan ze dachten en
de Turken waren sterker daD de Grie
ken vermoedden. Zoo is de veldtocht
voor de Grieken een debacle geworden.
De wijziging in het Grieksche opper
bevel, waardoor men zich te Athene,
naar verzekerd werd, zoo opgelucht voel
de nu zou alles goed gaan en de
Grieksche terugtocht in een zegevieren
den opmarsch verkeeren beeft eeij
min of meer verrassend resultaat ge
had. De nieuwe Grieksche opperbevel
hebber Tricoepïs is sneller dan hij ge
droomd had in 't Turkschc kamp ge
komen. Doch niet als overwinnaar,
maarals gevangene. Klaarblijkelijk
is bij niet goed op de hoogte geweest
van de vijandelijke posities, want vóór
hij er op verdacht was, bevond hij zich
met zijn geheelen staf in gevangen
schap Met pTricoepis zijn 500 officiereu
en ongeveer 10.000 man gevangen ge
nomen en dit échec geeft wel een dui
delijk beeld van de wanhopige wanorde
die in de Grieksche gelederen heerscht.
Vermoedelijk kan men van een Grieksch
leger niet meer spreken en is het tot
een débacle gekomen. Thans heeft
zoo wordt aan 't N. v. d. D. gemeld
de regeering- generaal Polymanakos tot
opperbevelhebber benoemd, die het
prettige werkje krijgt om met dit in
ontbinding verkcerenae leger den Turk-
schen opmarsch te stuiten. Hij heeft in
een legerorder bevel gegeven de streng
ste tucht te handhaven, maar dat men
te Athene van zijn optreden geen groote
verwachtingen koestert, blijkt wel uit het
feit dat de regeering haar ontslag ge
nomen /heeft» Bij de militaire crisis
komt dus nog een miaisteriee'e. Koning
Konstantijn zal wel eenige moeite heb
ben een staatsman te vinden, die bereid
is het schip van staat, dat nu erg
schommelt, te besturen.
De knappe Grieksche staatsman Veni-
zelos is uit Athene onlangs verjaagd.
Zullen de Grieken hem terugroepen?
Konstantijn heeft Athene nog niet
verlaten, gelijk eerst werd gemeld. Maai
te Athene zal hij zich niet heel veilig
gevoelen. Als de Grieken er toe over
gaan hun bittere teleurstelling over de
mislukte politiek van den monarch in
daden om te zetten, kunnen er leelijke
dagen aanbreken voor het koninklijke
huis.
De eerste «aak van den nieuwen op
perbevelhebber zal de bescherming van
Smyrna moeten zijn. Naar Reuter ver
neemt zijn te Smyrna Grieksche troe
pen uit Thracïc aangekomen, en doen
de Grieken al 't mogelijke om de stad
in staat van tegenweer te brengen. De
Engelschen, Fraaschen en Italianen heb
ben mariniers aan wal gezet. De Fraa
schen en Italianen wekken ook hun on
derdanen op vrijwilligerskorpsen te vor
men. De Engelsche admiraal heeft ver
klaard, dat alle mogelijke maatregelen
genomen zijn om Smyrna te beveiligen.
Moestafa Kenial heeft voor zijn Turk
schc onderdanen een dagorder uitge
vaardigd, waarin hij elke aanranding
van christenen met den dood strafbaar
stelt en dit is voor de neutralen -die
zich in de bedreigde stad bevinden wel
een geruststelling. Of vóór Smyrna nog
slag geleverd zal worden? Het is nau
welijks te verwachten. De voorposten
van den vijand vertoonen zich reeds
dicht bij de stad en een veldslag op
dit terrein kan den Grieken geen baat
brengen. Bovendien, met een ge-
leger, heeft men een zelfbewusten, ze
gevierenden aanvaller zelden weerstaan,
Alle voordeelcn zijn aan de zijde der
Turken.
De Kemalisten bevinden zich, welis
waar niet met hun hoofdmacht doch:
met hun
Turkscho voorposten op 40 K.M.
ten Oosten van Smyrna.
Een vliegende colonne moet de kust der
Egeische zee reeds bereikt hebben. Vlak
ten Oosten van Smyrna is Baindir be
zet. Een andere colonne rukt op Manissa
aan, ten Noord-Oosten van Smyrna. Ma
nissa ligt slechts op 40 K.M. van de
havenstad, die dus uit het Oosten en
Noorden wordt besprongen.
In deze omstandigheden behoeft
Moestafa Kemal geen bezwaar meer te
maken legen een wapenstilst: nd en de
Fransche regeering heeft niets te ver
liezen als zij de Bmsche pogingen, om
verder bloedbad 'e voorkomen, on
dersteunt. De overwinning van Moestafa
Kemal en de bevrijding van Klein-Azië
is een onweerlegbaar feit. Griekenland
geeft zich zoo is reeds in '1 kort ge
meld gewonnen en heef' beloofd
Klein-Azië te ontruimen, welke belofte
door de tolken der Ceallieerder aan de
regeering te Angora is overgebracht.
Het heeft dus geen 7in meer de Griek
sche soldaten die toch willen heengaan,
,,ovcr de kling te jagen" of in zee ie
drijven. De belofte om KleiD-Azië vrij
willig en zonder verderen tegenstand
te ontruimen, houdt natuurlijk verband
met een verzoek om wapenstilstand. De
hoogc commissarissen der Geallieerden
te Konstantinopel hebben een formeel
verzoek tot het sluiten van een bestand
tot Moestafa Kemal Pasja gericht en ia-
dien het voorstel der Geallieeideu wordt
aanvaard, zullen de opperbevelhebber
der Engelsche troepen te Konstantino
pel en zijn Fransche en Italiaansche col
lega's waarschijnlijk besprekingen hou
den met de Turksche en Grieksche mi
litaire vertegenwoordigers aan de grens
van de neutrale zóne, in Ismid.
Maarzal zoo seint men nader
aan 't N. v. d. D. Moestafa Kemal
de ontruiming van Klein-Azië door de
Grieken als eenige voorwaarde stellen?
Zal hij zich door deze ontruiming be
vredigd voelen? Of zal hij, onder den
indruk der jongste overwinningen, ver
der gaan en, zich wel bewust van zijn
macht, Konstantinopel opeisrhen? Nu
de Geallieerden zich als bemiddelaars
opwerpen, kan hij de Geallieerde ooi
hierover aanspreken. En wat zal gebeu
ren als hij niet alleen Konsiantinope!,
maar ook Adrianopel en Gallipoli op-
eischt, en het volledig gezag van deo
Sultan over de zeestraten htrsteld wil
zien? Moestafa Kemal Pasja weet zeer
goed dat de Geallieerden, die te Kon
stantinopel de macht hebben, ten slotte
slechts zeer zwak staan. Fransche solda
ten zullen zich niet licht tegen de Tut-
ken in ht^ geweer werpen en dc Italia
nen en Britten zullen huiverig zijn voor
elke militaire verwikkeling. Men mag
welhaast verwachten dat de besprekin-
zullen op de zeer vèr gaande eischen van
Moestafa.
Dc Britsche ministerraad is Donder»
dag in bijzondere zitting bijeengeroepen
om over deze netelige kweste te be
raadslagen.
Over de genomen besluiten is cvca*
wel nog niet veel uitgelekt.
De „Daily News" schrijft, dat
de Turken behalve Klein*
Azië ook Thracie reeds op-
elschen
en wijst op het gevaar, dat de Balkaa*
staten aldus in vijandelijkheden be
trokken worden.
De „Daily Telegraph" zege in een
hoofdartikel over de Levant, da' het her
stel van het Turksch gezag in Thrac
gelijk staat met een weder opleven van
de Balkanquaestie. Niemand gelooft,
dat de Kleine Entente een teiugk-ci der
Turken in Europa zuil duldec. De vr-|-
heid der Dardanellen en de vernietiging
van de macht van de Halve Maan 2ija
volgens het blad de kestbaa sie vruch
ten van den oorlog.
Uit Parijs wordt geseind
De Fransche regeering is gekant te
gen het te Londen besproken plan om
een speciale intergealla erde conferentie
of den Oppersten Raad biieee. ie roepen
om een voorloopige overeenstemming
der geallieerden over de quuestie van
het Naburige Oosten rot sun 1 te bren
gen voor de conferentie te Venetië, met
medewerking der Grieksche en Turk
sche vertegenwoordigers. Men neemt
Parijs aan. dat de gebeurt'-n.ssen het
bijeenkomen der conferentie van Ve
netië wel eens onmogelijk zouden kun
nen maken, doch het zou op het ©ogen
blik nutteloos ziin haar doi>- een in-
tergeallieerde biieenkoms; te vervangen,
want de meeningsverschillen .usschea
mogendheden zouden langs normalen
diplomatieke© weg kunneu warden ge
regeld. Men wezt a- Pa-ijs dat Londen
het handhaven der Grieken in Thracië
en het huidige regiem der Dardanelles
wil verdedigen, en men is weinig ge
neigd mede te werken aan de voor den
vrede noodlottige Bmsche politiek.
De „Matin" publiceert eet* cainea-
vatting van documeu-en van het Britsche
opperbevel te Konstantinope:. waarin de
Engelschen beschuldigd worden de toe-
bereidselen der Grieken voor de bezet
ting van Konstantinn.-vel aan te moedi
gen.
Een Turksche Inval In
Mesopotamia.
Een officieel bericht van het Britsche
departement van Koloniën meldt: Dezer
dagen rukten 200 man ongeregelde
Turksche troepen op naar Rania
waar zij hulp kregen van dr. naburige
Koerdcnstammen. Op 31 Aug. ontstond
een gevecht met een kleine colonne
Koerdische en Assyrischc soldaten, ge
steund door een compagnie Siks en een
Indische batterij. In verband met de
onbetrouwbare houding der Koerdische
soldaten werd besloten terug te trek-.
demoraliseerd ,op de vlucht geslagen gen over een wapenstilstand stranden ken. Aan Engelsche zyde wtxdcn twcf
haarlemmer Halletjes
EEN Z M'ERD AG AVONDPRAATJE.
„liet zal wei een poosje duren vóór
dat u kan worden geholpen", zei de
deurwaarder van een kantongerecht
ergens in een Nederlandsche stad tot
jemnnd die zich wegens een kleine
o\ ertreding had te verantwoorden.
De belanghebbende vond de uit
drukking „geholpen" een beetje
vreemd m dit geval. II ij was er niet
tuk op voor uen kantonrechter te
versoiiijnen en vond, dat ueze hem het
best zou hebben geholpen aoor te zeg
gen: „och, gaat u maar heen, ik heb
\un de hoeie vervolging aigezien".
Maar daarop, dat begreep hij wel,
was geen kans. Dus deed hij een
tweede vraag aan den deurwaarder:
„hoe hoog zou cle boete wel wezen'/"
„Och", zei de deurwaarder en haal
de onverschillig zijn schouders op,
„u krijgt het tarief'/.
Dit scheen den beklaagde opnieuw
een vreemde uitdrukking. Krijgen?
Zou hu wat krijgen? Het klonk, als
of hij voor zijn moeite om naar het
kantongerecht te komen, een beloo
ning zou ontvangen overeenkomstig
een bestaand tarief!
Enfin! Hij wachtte gedu-'dlg. De
kantonrechter „hielp" hem na een
paar uur wachtens, aan een veroor-
deelend vonnis en binnenkort znl hij
dc aamnuning „krijgen", om eens
netjes cn gauw zes gulden boete te
betalen. „*t Is maar", zei hij, „wat
je helpen en krijgen noemt. In 't da-
golijksch leven heb ik daar een vroo-
lijkor indruk van.
Er is een geliefkoosd gezegde: ao
.krant brengt de leugens in 't land.
Als rijmpje is het heel aardig cn
bovendien allitereert het mooi met
leugens en land. 't Heeft maar één
gebrek; dat het niet, waar is.
Dc krant weert cle leugens uit 't
rand ziedaar do waarheid.
En dat is ook heel eenvoudig aan
te tooncil. Wanneer een courant van
daag een onwaarheid berichtte en
morgen weer een en overmorgen nog
een, dan zou ze op den vierden dag
niet meer geloofd worden en zes
maanden later, door gebrek aan le
zers, het bedrijf moeten staken. De
krant heeft er dus het grootst© be
lang bij, zoo precies mogelijk te ver
tellen wat er gebeurd is.
In vroeger eeuwen, toen er nog
geen nieuwsbladen bestonden, al
thans de couranten nog maar heel
weinig verspreid waren, werden de
gebeurtenissen overgebracht van
mond tot mond en waren daardoor
onbetrouwbaar, want iedereen liet
wat weg of maakte er wat bij on zoo
ontstond er langzamerhand een vei-
haal dat niemendal leek op wat er
werkelijk gebeurd was.
Dat is nog altijd zoo. Hlet ls nog
niemendal veranderd. De taalt van de
couranten is, wanneer zij de fantas
tische verhalen hooren, om er do
waarheid van te onderzoeken. Wie
daarover nu een rijmpje maken wil,
kan het volgende gebruiken:
De menscken in hun onverstand
Verspreiden praatjes door hei. land.
Waarna een goed geleide krant.
De waarheid meldt, d' onwaarheid
bant.
Ja, zegt de lezer, dat kun je nu wel
zeggen en eht klinkt heel aardig,
maar kom eens met bewijzen. Welnu,
ik ziü eens een verhaaltje ten beste
geven, waaruit het duidelijk blijkt.
Eerst het fantastisch verhaal, zoo
als de menschen het aan elkaar ver
tellen.
Er bestaat ergens, ik ben vergeten
waar, een woningvereeniging, die
verschillende zaken verbiedt. Zoo mag
je er geen waschgoed te drogen han
gen, geen kippen of konijnen hou
den. Men zect, dat de architect die ze
bouwde, een theoretische communist
ijs. Wat gebem-t er! Op den Koningin
nedag hijscht een van de bewoners
aan een stok, die op zijn huis staat,
een vlag, de vaderland«che driekleur.
De architect komt er voorbij. Mijn
heer" ,zegt hij tot den bewoner, „die
vlaggestok behoort niet aan u, maar
aan de vereeniging en er mag alleen
aan gevlagd worden, wanneer er iets
voorvalt betreffende de vereeniging.
Haal dus die vlag omlaag!"
„Mijnheer", antwoordt de bewo
ner, „die vlaggestok staat op hel huis
dat ik gehuurd heb dus heb "k die
stok mee gehuurd en ik denk er niet
over de vlag naar beneden te halen".
Daarna eindigde het gesprek.
Maar niet de zaak. Lang niet. Want
er is een vergadering van de vereeni
ging uitgeschreven en 't zal er duch
tig op los gaan".
Dit is het verhaal van 't publiek,
zooals ik het gehoord heb. Na on
derzoek blijft daar het volgende van
over.
De opzichter van dc vereeniging in
quaestie ziet de Nederlandsche vlag
aan den stok wapperen. 1-lij gaat
naai- den bewoner toe en zegt: me
neer, dit is geen vlaggeetok, maar
een wimpelslok, hij zal dus zoo'n
zware vlag niet kunnen dragen!'
Men praat daar nog een beetje over.
De zaak is hiermee uit. Geen verga
dering zal cr over worden gehouden,
het tragisch, conflict tussohen de na
tionale vlag en den communistische»
architect bestaat dus niet. de man
speelt er geen rol in, heeft de vleg
misschien niet eens zelf gezien.
Laat ons er dus ook geen tijd meer
aan besteden en praten over een an
der onderwerp.
In een van onze grootste bladen
heb ik onder elkaar twee berichten
gevonden. Het. eene betrof een ten
toonstelling in de Olyinpia Hall te
Tonden .van nationaal voostel. „Een
menseli heeft weinig rioodig" zoo ver
klaart deftig liet tentoonstellings-co-
mité, „maar dat weinige möet dan ook
smakelijk zijnZelfkennis is maar
alles en behalve de Engclschman zelf
weet iedereen dat er slecht gegeten
wordt in Engeland. Alleen vleesch is
sioed. De rest, groenten, aardappe
len, is ver tonedten het middelmatige.
Laaf dus dat comité zijn gang maar
gaan. Misschien helpt het oen beetje.
Vlak onder dat boric1,4 komt liet
verhaal, dat een juffrouw, een oudo
vrijsterstaat er bii (ik weet niet waar
om) één maaltijd per dag voldoende
vond. Ze heeft dat dertig iaar volge
houden en ie toen bezweken. Bij de
lijkschouwing is door een dokter uit
gemaakt, dat de oorzaak van den dood
is geweest een aandoening van de
hartspier ai» gevolg van te weinig
eten
Het tentoonstellingscomité zal mis
schien zeggen, dat het weinige dat de
vrijster at. niet smakelijk genoeg R
oeweest. Hier blijf ik buiten. Je kunt
het op zoo'n afstand niet goed beoor-
deelen en de juffrouw is nu eenmaal
dood en begraven. Maar de tijdsbe
paling van dertig jaar is de merkwaar
digheid van het geval. Dertig jaar lang
heeft ze volgehouden, één maaltijd
per dag te eten. Dertig jaar. Als de
pleohtige dokter met zijn hartspier-
verklaring zijn patiënten die con ver
keerde gewoonte hebben, dertig jaar
in 't leven houdt, dan is hij stellig eer.
knaope medicus.
Het zou interessant geweest zijn,
om te weten, hoe oud de juffrouw was
toen zij stierf. Ons lichaam is name
lijk wel bewonderenswaardig, maar
niet a! te sterk. Wij kunnen dus zeker
eerstdaags een mededeeling tegemoet
zien, dat de heer X. 11a zestig jaar niet
zijn zwakke oogen te hebben getobt,
daaraan tenslotte is overleden.
Tegenwoordig: vinden wij bijna
lederen dag berichten dat zwemmers
geprobeerd tobben, het Kanaal over
te zwemmen, maar daarin niet ge
slaagd zijn. I)o een wordt zeeziek, de
ander komt in een tegenstroom en
wordt teruggediv ven, een derde heeft
tekort aan kracht, oen vierde krijgt
niin in ziin OOgcn en zoo meer. Er is
ook een vrouw l>ii geweest, die de
taak evenmin heeft kunnen volbren
gen. Deze dame zij alle goeds to ego-
wenscht, maar het spiit mij toch niet,
dat zij het groote stuk niet heeft kun
nen voltooien, Wat zou het geklon
ken hébben in de wereld, dat een
vrouw tot standi had gebracht,Wat man
nen niet hadden kunnen volvoeren.
Het eenige bolwerk waarachter wij
ons tegenover de vrouw nog kunnen
verdedigen, <mzc grooferc 'lichaams
kracht zou voorgoed gevallen zijn.
Overigens wil ik wel mededeeTen,
dal de leden van de krans ook het
Kanaal met hebben overgezwommen.
Weliswaar dachten wij er geen oogen-
blik aan. om het te probeeren.
Dit is een eigenaardige tijd. Wan
neer je iets moeilijks niet kunt uitvoe
ren word ie toch vermeld. Gelukkig,
dat het niet altijd bekend wordt Ais ik
voor ieder ding dat ik niet heb kun
nen volbrengen, in de courant ge
noemd werd, zou ik tot vervelens toe
in 'le bladen zijn afgedrukt.
Dezer dagen is de vacantie geëin
digd zoodat op een paar achtcraan-
komers 11a, iedereen weer aan 't
werk is. Behalve de menschen, d'ie al
tijd vacantie hebben.. Zoo een heb ik
gekend, lnj is pas onlangs gestorven
Hij was een eenige zoon. Toon hij
op üen leeftijd kwam, dat een kind
met andere Kinderen gaat spelen,
deed hij dat niet, omdat zijn oud'era
hern voor' can buitengewoon zwak en
gevoelig kind hielden, llij was uat
heelemaal niet, zij maakten hem zoo.
Aldus begon zijn leven, zoodra hij
zich ergens van bewust werd, met
vacantie. Vacantie van het kinder
spel.
Toen het oogenblïk aanbrak, dat hij
naaischool zou moeten gaan,begrepen
zijn vjuler en moeder, dat hij daar
voor veel te teer was- Aanraking met
die ruwe jongens zou zijn gezondheid,
die toch al zot» zwak was, beweerden
zij, heel gauw totaal bederven. Dus
kregen zij een verklaring van den
huisdokter: Jon Piet kon om redenen
van gezondheid onmogelijk naai
school. Zoo kreeg hij een jaar vacan
tie© vóór hij nog een voet in de school
gezet had, hetgeen zelfs voor dezen
aan vacantia rijken tijd als een merk
waardigheid zou kunnen gelden.
Maar toen het jaar om was, begre
pen dc ouders, dat hij toch wat loc-
ren moeit, kozen dus een huisonder
wijzer voor hem uit, een met een
heel zachte stem, opdat hij den zwak
ken Jan Piet toch vooral niet aan 't
schrikken zou maken. De salon werd
voor leskamer ingeruimd. Nu cn dan
luisterden de ouders aan dc deur
(naar binnengaan durfden za niet,
om Jan Piet niet te sioren) en dan
hoorden ze niets en knikten elkaar
tevreden toe: welk een stil en rustig
man was de huisonderwijzer! De
waarheid kwam hierop neer, dat de
huisonderwijzer sliep. Jan Piet had
alweer vacantie.
Natuurlijk had hij van dcao lessen
oj, zijn lijd ook weer vacantie, om
zoo te zeggen vacantie in liet kwa
draat Het spreekt van zelf, dat bij
van tijd tot tijd vacantie iiod voor
allerlei denkbeeldige ongesteldheden.
Toen de huisonderwijzer eindelijk
vertrok, omdat zijn leerling volleerd
•hoette, kreeg Jan Piet een lange va
cantie om uit te rusten, ook om nar;
zijn ouders de gelegenheid te_geven
te bedenken, wat hij wel zou moeten
worden. Daar zij evenwel niets kon
den bedenken, dat geschikt was voor
een 7.00 zwak lichaam, werd hij niets.
Daarmee kreeg hij dus groote va
cantie.
Kort daarop raakten zijn ouders
door de tijdsomstandigheden hun
vermogen en door humoer daarovei
hun leven kwijt. De familie kwam bij
een et» beraadslaagde, over dc toe
komst van Jan Piet. Het w as evenwel
duidelijk dat hij alleen geschikt was
voor vacantie en daarom legden zij
hoewel brommend en met tegenzin,
botje bij botje en stuurden Jan Piet
op een goedkoop dorp in de kost.
Wanneer iemand maar stevig vol
hardt in niets uitvoeren, zijn er altijd
wel familieleden, die hem financieel
daartoe in staat stellen.
Nu is Jan Piet na een vacantie van
60 jaar onlangs gestorven. Hij was de
incarnatie der vacantie. Do tienurige
noch de achturige arbeidsdag hebben
zijn belangstelling opgewekt, hij had
altijd vacantie.j^et dus verklaar
baar, dat zijn familieleden die nu
niet meer voor hem behoeven hij tf
spijkeren, alleen in de vacantie af en
toe aan hem denken. Als ze aan T
werk zijn, past zijn nagedachtenis
zoo niet in hun hersenen.
FIDELIO.
