HAARLEM'S DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
ReGbtszaken
WOENSDAQ 2T SEPTEMBER 1922 TWEEDE BLAD
De groote vraag is
zal het tot vechten tus-
schen Turken en Engelschen
komen?
jJe Turksdie cavalerie, die bij Eren-
keui weder de neutrale zóne is binnen
gedrongen, wordt op 2000 man geschat.
Verder zijn 1000 Turken bij Bigha over
de neutrale zóne gekomen.
Reuier seint evenwel
Klaarblijkelijk waren de beide manoeu
vres door de Turken beraamd vóór de
ontvangst van de nota der geallieerden
en is het niet noodzakelijk om offensieve
bedoelingen te veronderstellen. Intus-
scliea doet generaal Harington alle mo
gelijke pogingen om op vredelievende
wijze- een terugtiekking der Turken \e
verkrijgen. Aan de Turken is een tijd
voor terugtrekken gegeven die voldoen
de geacht moet worden. Gemeld wordt,
dat de voorstellen der geallieerden Ke-
mal eerst Maandag bereikten
De generaals der geallieerden hebben
persoonlijke aanraking gezocht met
Kemal.
Intusschea blijven de Engelschen mi
litaire maatregelen nemen.
Een Britsclic vliegende colonne heeft
van uit Tsjanak een steling halfweg
Ercnkeui betrokken om voor alle ge
beurlijkheden gereed te zijn.
Wil
Kemal de hand der
geallieerden weigeren?
Humid Bey, de vertegenwoordiger dor
Turksche nationalisten te Konstantinopel
rerklaarde, dat zyn regeering do uitnoo-
iiging der genlheerden voor de vredes
conferentie niet zal kunnen aanvaarden
op do aangegevon voorwaarden. Deze
voorwaarden zouden de Turken beletten
>m troepen uit Klein-Azië naar Europa
to brengen. Ook wordt bezwaar gemaakt
tegen de bepaling, dat de vijandelijkhe
den moeten ophouden, -wanneer do con
ferentie plaats heeft.
Do geallieerde hooge commissarissen
doen pogingen om te bewerkstelligen,
dat de Amerikaausche admiraal Bristol
de conferentie ah uiet-officieelo toehoor
ier bijwoont.
Een verklaring van
Kemal's helper.
Do vertegenwoordiger van do „Chicago
Tribune" te Smyrna heeft een onderhoud
gehad met -jen Turkschen natioualisti-
scheu minister van Binnenlandscho Za
ken, Fethi Bey, die ten aanzien van de
kwestie der zeestraten het volgende te
kennen gaf.
„Wjj vrenschen het conflict niet voort
te zetten, aldus verklaarde de minister.
Indien er één land is, dat op het oogen-
blik den vrede behoeft, dan is dat' wol
Turkije, waut wjj zijn gedurende vele ja
ren onder de wapenen geweest. W\i kun
nen het doel, dat wjj ons hobbeu gestold
evenwel niet verzaken. Een nieuw con
flict uit te lokken ligt niet in onze bedoe
ling, doch Qroot-Britannië wcnscht
Konstantinopel vasten voet te krijgen, of
ton minste op Gallipoli, waar het een
tweede Gibraltar wil stichten, va
uit Engeland steods een steiko pressie
zal kunnen uitoefenen op do Turksche
binnenlandscho aangelegenheden.
Toon de correspondent opmerkte, dat
3o Britsche autoriteiten te Konstantino
pel hadden verklaard, dat er van een
conferentie geen sprake zou kunnen zjjn,
indien do Turken met hun legermacht
naar de zeestraten en naar Konstantino
pel zouden oprukken en de neutraio zono
zouden binnendringen, antwoordde de
minister, dat er van een neutrale zone
geen sprake kon zjjn, waar het hot Griek
sche leger betrof. Konstantinopel ver
volgde hij is do belangrijkste vlootba-
jis van Griekenlaud bij alle operatios. Wij
kunnen het bestaan van zulk oen zone
niet erkennen. Bovendien zjjn oazo troe
pen de demarcatielijn reeds overgetrok
ken op één punt aan de Dardanellen,
der dat daarbij vijandelijkheden zijn
voorgevallen.
Wjj onderschatten de kracht van Groot-
3ritanniê geenszins. Een oorlog met En
geland zou een groote ramp voor ons be-
tockenen, doch zou ook Engeland veel
geld kosten. Wjj kunnen ons leger niet
op dezelfde plaats doen blijven wachten
en over do inwilliging van eischon gaan
onderhandelen, die reeds zjjn erkend. Wjj
moeten onze oprukkende beweging voort
zetten. Wij stellea geen nieuwe eischen,
doch vechten voor datgene, waarvoor wjj
ons loger en onze regoering nu ongeveer
drie jaar geleden in het leven hebben ge
roepen. Wjj vragen niets meer en zullen
ook niets minder aanvaarden dan de vol
ledige onafhankelijkheid van Turkije.
De Griekscho gouverneur
van Thracië.
Do Griekscho generaal PopoulaB is,
naar gemeld wordt, bonoemd tot gouver
neur-generaal van Thracië.
Er is een
Kabinetscrisis te Konstantinopel
uitgebroken. Do grootvizier van het ka
binet te Konstantinopel, de minister van
Buitenlandsche Zaken en de minister van
Binnenlandsche Zaken hebben aan don
gultan hun ontslag aangeboden. Men staat
voor de vorming van een. kabinet, be
staande uit nationalisten en voor de ont
troning van don sultan, die waarschijn
lijk door den kroonprins zal worden op
gevolgd.
Do aanhangers van Kemal to Konstan
tinopel achten de vredesvoorwaarden der
gcallioerden onvoldoende. Er moet reke
ning worden gehouden met eon even-
tueelen opmarsch dor Kemalisten naar
Konstantinopel.
Ilavas verneemt, dat de Turksche
jrootvizier aan Kemal pasja zou hebben
ncdogedeeld, dat hot Turkscho kabinet
ioroiil is om af to treden. Naar verluidt,
Bi Konstantinopel do regeering van An-
,ora erkennen niet alleen als do facto,
>aar ook als de juro regeering van het
ïhirksche rijk.
Venizelos weer aan 't werk?
Do voormalige Grieksche minister-pre-
i dent Venizelos is, naar uit berichten,
die door het Grieksche kabinet zjjn ont
vangen. bljjkt bereid zjjn diensten tor
beschikking tc stellen van het vader
hand, dat zich in govaar bevindt
Verder is er een bericht, dat do Griek-
»iho regeering zjjn diensten wil aanne
men en een bericht, dat van die diensten
gïeu gebruik geman d gal worden.
Criekenland en de geallieerds
nota.
De geallieerde nota aan de regee-
ing te Angora, waarin de toezegging
'rordt eedaan, dat aan Turkiie ge-1
heel Thracië worden teruggege
ven, maakt hier zoo wordt uit
Athene geseind 'n pijnlijken indruk
De bladen achten de verdediging van
Thiraoië door deGrieken zeer wel mo
gelijk indien de natie slechts al haar
pogingen daartoe inspant.
De afgevaardigden van Tracië heb
ben een beroop op do bevolking van
Thracië gedaan om den loop van za
ken met vertrouwen onder het oog te
zien, maar de wapenen niet neer te
leggen. In dezen oproep wordt er op
gewezen, dat, tenzij alle mannelijke
inwoners van Thracië zich vrijwillig
aanbieden, om dienst te nemen in het
Grieksche leger een catastrofe niet
kan worden vermeden.
Inmiddels doen verschillende indxi
strieele en commercicele vereenigin-
gen uit verschillende steden in Thra
cië, Macedonië en oud-Griekenland
een beroep op den koning om Veni
zelos te onbieden en hem te verzoe
ken, de leiding weer ter hand te ne
men, omdat deze volgens hun oordeel
de eenige is, die Griekenland op het
oogenhlik nog vermag te redden.
In afwachting van do conferentie
gaat de Grieksche regeering voort
met de reorganisatie en versterking
wan het loger in Thracië.
De Fransche legatie to Athene pu
bliceert een tegenspraak van het be
richt, dat onlangs in de Grieksche
bladen is verschenen en volgens het
welk Fransche troepen nabij Pander-
ma aan de elfde Griekscho divisie
cou hebben belet, zich in te schepen,
met het gevolg, dat die divisie zich
aan de Turken moest overgeven.
□e Dardanellen.
Wie de oevers der zoeëngte bezit,
is meester van de Dardanellen en be-
lieerscht de doorvaart van de Middel-
landsche Zee naar de Zwarte Zee ge
heel. Dit lijdt geen twijfel voor ieder,
die wel eens deze zeestraat is gepas
seerd en tusschen de kale rotsen en
de enorme steenen muren der in de
rotsen uitgehouwen forten is doorge
varen. Tegen deze steenmassa i6 met
geschut niets uit te richten, terwijl zij
do kanonnen die de schepen op kor
ten afstand onder vuur nemen, vol
komen beveiligen.
De twee sterke punten worden ge
vormd te rekenen van de Egeïsche
Zee door de tegenover elkaar lig
gende forten van Sed-il-Bahr op do
Europeasche en Kum Kaleh op do
Aziatische kust (de z.g. Oude Darda
nellen.1, en naar de zijde van de Zee
van Marmora, door de forten Kilid
Balu1 op de Europeesche en Tscha
nak Kalessi (of Kale Sultanie) op de
Aziatischs kust.
Het laatst genoemde punt, bekend
als de Nieuwe Dardanellen, is het
sterkst. Daar is de zeestraat het
nauwst en nog geen 2 K.M. breed zoo
dat de grootste afstand van een schip
tot een der beide forten minder is dan
1000 meter.
De afstand tusschen de twee sterke
punten onderling bedraagt ongeveei
20 K.M.
Schuin tegenover Tschtfnak, iets
ten Noorden van Kilid 13ah>r, ligt
Madytos.
Voorbij laatstgenoemde plaats tot
de stad Galipoli, gelegen aan den in
gang van de Zee ran Marmora^ zijn
de bergen wat meer begroeid.
Rusland bemoeit zich ook
met 't Balkanconflict-
De Russische regeering heeft aan En
geland een nota gezonden over „den
ernstigen toestand, in het Naburige Oos
ten ontstnnn en over hot foit, dat geon
der "West-Enropeosche Staton do noodige
stappen doet om gebeurtenissen te voor
komen, die in Btaat zjjn tallooze mogend
heden, die geen rechtstreeksch aandeel
hebben in het Grieksch-Turksch conflict,
een oorlog te wikkelen."
De nota zegt verder: „Do toestand is
zoo dreigend, dat alleen een onmiddellijke
vredelievende interventie de gebeurtenis
kan localiseeren en het Zuid-Oosten
Europa kan vrijwaren voor nieuw
bloedvergieton dat, eenmaal begonnen,
dreigt Europa to leiden tot beroeringen,
welker funeste gevolgen niet zjjn te over-
De Russische regeering is van mee-
aing, dat do kern van de qnaestie van
het Nabije Oosten uitsluitend ligt in de
erkenning van het recht van het Turk
sche volk om in werkelijkheid de inte
grale souvereiniteit te herstellen over de
Turksche gebieden en in het bizonder
Konstantinopel, de hoofdstad van
Turkije, en over de zeeëngten. De West-
Europeesche mogendheden, en in het bij
zonder do moest onverzoenlijke barer,
Grootdïritanniö, weigeren aau Turkije
de gebieden on de zeeëngten, die het on
betwistbaar toebehooren, terug te geven,
z.g. op grond van de vrijheid der zeeëng
ten, doch in werkelijkheid om haar eigen
erhecrsching te handhaven. De vrij
heid der zeeëngten is voor alles noodzake
lijk voor do mogendheden, die aan deze
zeeëngten grenzen."
Do nota herinnert voortgaande aan het
don 16en Maart 1921 tusschen Rusland
Turkije gosloton verdrag, betoogt, dat
do Wosl-Europeescho mogendheden in den
loop der geschiedenis van do Oostersche
quaestie steods aan Rusland de eerste
plaats hebben ingeruimd in allo interna
tionale verdragen betreffende deze qnaes-
brengt het opgezegde verdrag van
1906 in herinnering, waarbij Rusland de
zeeëngten en Konstantinopel werden be
looft. De nota gaat dan vorder:
„De Wcst-Euro^ieescho mogendheden
kunnen Rusland niet het groote belang
ontzeggen, dat het heeft bjj het bepalen
het lot dor zeeëngten. Do Sovjetre-
goering hernieuwt haar vroegere verkla
ringen dat Rusland geen enkele beslis
sing zal erkennen, die zonder zjjn mede
werking genomen wordt en in strjjd is
met zqn belangen. Rusland en Tnrkije
zjjn het eens over de wjjze, waarop de
vrijheid der zeeengten moot worden be
werkstelligd en Rusland waarschuwt de
West-Europeescho mogendheden tegen hét
opnieuw nemen van beslissingen, die geen
rekening houden met de levensbelangen
van. do betrokken staton. Geon enkele be
slissing, zonder Rusland genomen ten
aanzien van do zoeëngt.en, zal definitief
of duurzaam zijn. Een zoodanige beslis
sing zal slechts nieuwe conflicten in het
leven roepen.
.,De vrijheid, die Groot-Britannië op
het oog heeft, staat gelijk met het ver
langen
gondheid om een vitalen verkeersader
voor de andere staten ouder zjjn contro
le te stellen en deze staten voortdurond
onder bedreiging te houden. Deze bo-
droiging is voor alles tegen Rusland
Turkjje gericht. Groot-Britanulö zendt ge
wapende troepen naar het Nabjje Oos
ten. Het tracht Frankrijk en Italië mode
te slepen in den oorlog tegen Turkjje.1"
De nota betoogt verder o.a. dat de ver
dediging van de nentrale zone moet wor
den beschouwd als een schending door de
Wcstersche legers van de Turksche sou
vereiniteit op gebied dat sedert onheu
gelijke tijden Turksch is en waar zonder
Konstantinopel onder eon oeuwigduronde
bedreiging staat.
,De Russische regeering is van oor-
tl" gaat de nota voort „dat do
op zichzelf staande pogingen van enkele
laten oiv door midde. van een weder-
keerigc overeenkomst, en zonder mede
werking vau alle belanghebbende velkeo,
oplossing te vinden van de crisis,
geen positief resultaat zullen opleveren,
iOch het dreigende gevaar van een
ven oorlog in het Nabjje Oosten zul-
en afwenden. Rusland stelt daarom
krachtens zjjn speciale positie in het Oos
ten aan de Zwarte Zee en als vertegen
woordiger van de belangen van volken,
een vreedzame oplossing van de
qnaestie het meest noodzakelijk is, v
onmiddellijk een conferentie bjjeen
roepen van alle belanghebbende mogend
heden en in het bijzonder Tan de aan de
Zwarte Zee grenzende mogendheden.
Militaire voorbereidingen
der Sovjets?
De „Times" meldt, dat volgens ds
berichten uit gezaghebbende bron te
'Moskou de Raad van Arbeid en Verde
diging bevelen heeft uitgevaardigd om
al het beschikbaar rollend materiaal
reed te houden voor het transport
troepen en ammunitie. Goederenwagens
bestemd voor de treinen naar Petra-
grad, Reval en Riga zijn reeds aangehou
den.
Een speciale correspondent van 'i
Alg. Handelsblad in den Balkan schrijft
over
de herovering van Smyrna
door de Turken:
Een hooggeplaatst Turk uit de omge-
ing van Kemal, met wien ik, in Maart
verleden jaar, te Angora hun „der Tag"
die van de inneming van Smyrna, be
sprak, verklaarde mjj toen eerlijk „Wij
weten welk kwaad ons dit weer in de
wereld doen zal. Wij zouden ook niets
vuriger wenschen, dan die stad in te ne
men, zonder dat er excessen plaats had
den! Wij zullen ook, ik beloof het u, doen
wat wij kunnen. Maar ik geloof
t, dat niemand van ons, elfs Refet
Kemal niet, in staat zullen zijn dien
dag de Grieken en al wie zich daar met
dezen solidair verklaard zullen hebben,
te redden."
Ismir, Ismirl Dat was wat voor de
Turken! Ismir, dat Smyrna, dat ze
ger steeds zoo'n beetje veracht hadden
als het giaoer Ismir, het ongeloovigo
Smyrna, was voor hen nu
een symbool geworden van
hot onrechtmatig afgenomen
en beestachtig mishandelde
Turkije.
Een Turksch dichter heeft
bruari tpzx een gedicht van wanhopig
verlangen geschreven naar dat Smyr
na, waar toen de Turken door de Grie
ken uitgezogen en mishandeld werden.
Dat gedicht heb ik tientallen malen hoo-
ren voorlezen of reciteeren in kleine
cafétjes van Klein-Azië, overal waar en.
kele Kemalisten in zoo'n luizennest van
Anatolië bij elkaar zaten en terugdachten
aan wat ze verloren hadden aan den ge-
haten, verachten Griek. Ik heb tranen
zien rollen langs vele oude, kriigver-
weerde gezichten als iemand het ons
weer eens voordroeg, dat gedicht, waar
ik slechts hier en daar een woord uit
•erstond, maar waarvan ik den inhoud
voelde dat wilde Oriëntaalsch-diepe ver.
langen naar, en fataal vertrouwen in
het terugkrijgen van hun Ismir, waar
haast elk van hen een familielid of ken
nis had, die daar geleden had of nog
leed.
Dc Turk is geen Realpolitiker, doch
veel meer gevoelsmcnsch dan wij.
Dat Smyrna wilde bijvoorbeeld geen
enkele Kemalisl netjes en ongeschon
den door verdrag terugkrijgen. Neen,
dat moest heroverd. Daar moest hij, dc
sabel in de vuist, wraakgierig en over
winnend in terugkeeren, zooals zijn
voorvaderen er in 1424 onder sultan
Moerad het eerst binnentrokken.
3 Februari 1921 stond ik op de ach
terplecht van de „Carinthia" en zag
Smyrna verdwijnen. Naast me stonden
enkele Turken, die, zooals ik, met deze
Italiaansche boot naar Kemalland op
weg waren.
Een lang Turksch jongmensch, ril
lend weggedoken in ©en prachtigen pels,
wees in de bergen boven Smyrna, in
die mooie, oude Turkenwijk het eenig
mooie in deze overigens horribel-leelijk
Levantijnsche stad onder dc ruinen
van 't oude Genueesche kasteel op den
berg Pagos, de plek, waar heel zijn fa
milie de vorige Meimaand door de
Grieken vennoord werd. Het verhaal was
kort, bezadigd, maar zoo in-gruwelijk,
dat ik weken lang het beeld van die
gruwelijke slachting van zijn ouden va
der en moeder, van mjn broers en zus-
van zijn kleine neefjes en nichtjes
negentien menschen samen niet
van mij af kon zetten.
Wij zagen zwijgend die huizenzee in
5 verte verdwijnen en hoorden, tusschen
onderdrukte snikken, het verhaal van
het gruwelijk einde van deze familie
een verhaal zóó gruwelijk, dat het in
geen fatsoenlijk dagblad te vertellen zou
zijn. De eenig overlevende van deze fa
milie, die ging dienst nemen bij Kemal, is
misschien dit keer mee in Smyrna bin
nengerukt;
Twee oversten van het Turksche le
ger, uit hun Bulgaarsche interneerings-
kamp gevlucht en, via Italië, thans weer
op weg naar .Angora, hadden als ik zwij
gend geluisterd. Een van dezen was
Nafiz bey, een man, die tijdens den groo-
ten oorlog in Tripolis al prachtig werk
gedaan had en die daarna in Klein-Azië
weer van zich spreken deed.
En ineens, als had ik hem iets ge
raagd, wendt hij zich tot mij en zegt
met ingehouden passie„Neen, mijn
heer, deze stad mag ons niet door onder
handeling of verdrag ten deel vallen.
Dat móg niet, begrijpt uDie moeten
wij veroveren, heroveren. Zoo alleen w.l
er weer terugkeeren
Het leek toen waanzinnig.
Veroverenl Smyrna ve>
0veren,
met dat handjevol halfgeklcede, half be
wapende soldaten van Kemal! In Novetn-
een groote maritieme mo- ber 1920 nog een samenraapsel van
tsjetees, ongeregelde Hen dén onder aaa'< matiefc gezegd hebben, geen stijging
voering van herders, bandieten, paardo-
dteven, vrouwenEn dat dacht, nauw
dit stadium door den beroemden coup
de main van Refet pasja te bovengeko
men en legertje geworden, al aan
overen van een stelling als Smyrna,
haast onneembaar voor een modern le
ger, met een vloot in de haven, met
krans van zwaar verdedigde bergstellïa-
gen er om heen
Het leek waanzinnig.... voor wie het
Oosten niet kent. En wanneer kennen
wij tenslotte dit Oosten?
Kemal, Refet, Izmed, Noereddiae Kia-
m Karabekir, Bekir Sanie, Nazim, Na-
zeen handjevol kerels. Prachtke
rels, branies, dien een Danton heuse!
geen de l'audace, encrore de l'audace,
toujours de l'audace, had behoeven tos
te roepenZeker, die waren
Maar tóchwaanzin om te denken
in Smyrna, aan een veroveren
Smyrna.
Welk Westersch stel hersenen dacht
daar toen aan?
Sir John de Robech, opperbevelheb
ber van de Mediterranean Fleet, aan
boord van zijn machtigen „Iron Duke"
en met achter zich heel het machtig©
Britsche Empire, verzekerde het zijn wat
onrustig geworden landgenooten in de
haven van Smyrna nog een vol jaaz
daarna, eind April van dit jaar, dat hun
belangen in Klein-Azië geen gevaar lie
pen, dat zij na als voor pro-hellenen
konden blijven, want dat zij binnenkort
belangrijke gebeurtenissen zouden mee
maken en dat het onmogelijk was, dat
Kemal naar Smyrna kwam.
Geen vijf maanden daarna is geen En-
gelschman meer in Klein-Azië, en is de
belangrijkste gebeurtenis, dat Kemal
juist wél naar Smyrna kwam.
Het waanzinnig lijkende was al wer
kelijk geworden. De rijke, leelijke Le-
vantstad was al in vlammen opgegaan.
Al onze Westeische berekeningen wa
ren alweer eens mis gebleken.'
De evacuatie der vluchte
lingen uit Smyrna.
Op instigatie van de hooge commis
sarissen der geallieerden cn van de
Vereenigdn Staten te Konstantinopel
dringen de marine-autoriteiten te
Smyrna er bij de Kemalistische re
geering op aan, de periode, geduren
de welke de vluchtelingen moeten
zijn verwijderd, uit te breiden. Deze
periode zou 30 September afloopen.
aar vernomen wordt, zijn er onge
veer 25 schepen met inbegrip van IE
gecharterd door het Britsche de
partement van handel, beschikbaar
voor het vervoer der vluchtelingen.
yan de mark te verlangen. Wolff
dringt er bij Stinnes op aan, hetzij
deze bewering tegon te spreken,
wanneer zij inderdaad door hern
gebezigd, een uiteenzetting te geven
van zijn standpunt cn niet langer
door zijn pers de bewering te laten
rondstrooien, dat de regeering de
schuld zou hebben aan de depreciatie
van de mark.
Versprafd nieuws
DE HEREENICINC DER DUtTSCHE
SOCIALISTEN.
De vereenigde Duitsche sociaal
democratische partij heeft zich met
een manifest, getiteld ,,An das arbei-
tende Volk Deutschland'3"tot dege
nen gewend, die bij de verkiezingen
wèl op de socialistische candidaten
stemmen, doch niet bij de partij zijn
aangeslepen, waarin er bij deze kio-
op wordt aangedrongen, zich
bij de partij aan te sluiten.
„De vereenigde sociaal-democrati
sche partij" zoo heet liet in het mani
fest, „wil de Duitsche republiek ver
sterken en verdedigen. Zij wenscht
dat het Duitsche volk bewust en tot
de uiterste grens zijner capaciteiten
zal medewerken aan het herstel, doch
dat het dezelfde rechten zal krijgen
ls de andere naties en dat er een ein
de zal komen aan de politiek der op
zettelijke overbelasting en der machts
maatregelen. Zij wenscht een verstan-
dig economisch beheer, dat zal stre
ven naar het welzijn der gemeenschap
en rekeniDg zal houden met het recht
van ieder arbeidend mensch op een
nienschwaardig bestaan. In dezen zin
voert zij oen klassenstrijd maar niet
tot het ihersiel van een klassenheer-
schappij, doch tot vernietiging van
elke klassenheerschappij. De hereenl-
ging den Duitsche sociaal-democraten
is een zeker teeken voor het herstel
van de socialistische Internationale".
Ds Duitsche Volkspartij en
de socialistische fusie.
De voorzitter van de Duitsche volks
partij, dr. Slresemann, hield op een
•tgadering van net bestuur der par
tij een rede, welke 't, program omvat,
dat de partij zich dient te stellen in
verband met den moeilijken toestand,
welke wat de bijnneulamlscke poli
tiek betreft door de vereeniging der
sociaal-democratische partijen is ont
staan. Dr. Stresemann blijkt voor
stander te zijn van het denkbeeld tot
het tot stand komen van een arbeids
gemeenschap van de midden-partijen,
d.w.z. een aaneensluiting der burger
lijke partijen met inbegrip van de
rechts radicalen ten einde het parle
mentaire evenwicht tegenover de ver
eenigde sociaal-democraten te her
stellen.
Het bestuur nam daarop een resolu
tie aan, wei te in overeeusteinming is
met de verklaring van ds. Stresemann
Wat de buitenlandsche politiek be
treft, noemde dr. Stresemann het ver
drag Stinnes-De Lubereac van groote
Ïiolttieke beteekenis. Duitschland moet
n de eerste plaats in contact blijven
met Engeland, zeide hij en het moet
bovendien ook rekening houden niet
het Rusland van de toekomst.
Het Centrum en do ver
eenigde socialisten.
De „Germania", het orgaan van de
centrum-partij, legt er den nadruk
op, dat het samenwerken der bur
gerlijke partijen met de sociaal-demo-
cratcn ook voortaan niet onmogelijk
zal zijn.
DE DUITSCHE CRO OT-IN D UST Rl E
EN DE LAGE STAND YAN DE
MARK.
Het merkwaardige fett, dat in
weerwil van de voorloopige uitscha
keling van het sanctiegevaar de
mark haar laagterecord handhaaft en
de dollar reeds een week lang op on
geveer 1*400 staat, geeft Theodoor
Wolff in het „Berliner Tageblatt"
aanleiding.om aan de Duitsche groot
industrie dc vraag te «tellen, of het
waar is, wat men in het binnen- en
buitenland beweert, namelijk dat de
groot-industrie een stijging van de
mark ongewenscht zou achten. Naar
beweerd wordt, zou Hugo Stinnes
zelfs tot den Belgischen gedelegeerde
Bemelmans meer duidelijk dan dip'o-
BELCIë EN SOVJET-RUSLAND.
Uit Brussel wordt aan dc Tel. ge
meld
Dt Belgische industrieele kringen
begint men zich te interessoeren
voor de Sovjet overeenkomsten, die
gesloten zijn tusschen de Sovjebregee
ring en de regeering van Groot-Brit-
tanniö.
Men erkent, dat de overeenkomst
met Urquhart gunstige bepalingen
bevat, vooral die welke spreken van
een betaling van schadevergoedingen
doon dje Sovjet-regeering voor de
eohade. sinds don oorlog aan die fa
brieken aangericht. Deze schadever
goedingen zullen inderdaad de eer
ste kapitalen vormen, waarmee men
weer met de exploitatie der onderne
mingen zal kunnen beginnen.
In daselfde Belgische industrieele
kringen is men ook voornemens om
aandacht de onderhandelingon te
volgen, die Herriot in Rusland gaat
voerenWellicht, zoo zegt men, heeft
de rein van den burgemeestér van
Lyon niet alleen een commorcieele
en industrieels beteekenis, maar ook
ai politieke.
Men zegt mij hiea-, dat de Sovjets
wat teleurgesteld zijn over het bijna
met nul gelijkstaand resultaat der
Duitsch-Rufisische overeenkomst, die
tijdens de conferentie van Genua te
Rapallo werd gesloten.
Frankrijk zal, naar men hier meent,
zijn politieken invloed op Rusland
hervatten. Den laatsten tijd hoeft zich
in Sovjet-Rusland vooral onder de „er
bovenop gekomen" leiders der Sov
iets, een voor Frankrijk bepaald gun-
otigo strooming baangebroken, en
iuist in die richting, zoo wordt verze-
keerd. zal Herriot zijn onderhandelin
gen leiden.
De Fransdie regeering, zooals te vo
ren reeds de Britsche regeering, 6telt
levendig belang in deze onderhande
lingen, en zekere BeJeische Lrtdtustriee-
len vragen zich thans af, of het oogen-
blik niet is gekomen oin te trachten te
komen tot het afsluiten van overeen
komsten in den geest van die met Ur
quhart.
Indien de Sovjet-re goering er slechts
toe kon besluiten om schadevergoe
ding uit te keerên aan de Belgische
fabriekseigenaars in Rusland, die
schade hebben geleden, zou men op
die wijze het eerstbonooaigde kapitaal
voor nieuwe exploitatie in handen
kriigen en wellicht groote belangen
kunnen redden.
EEN DREIGEMENT LER KATHO
LIEKE VLAMINGEN IN
BELGIè.
Te Mortsei bjj Antwerpen, heeft
het Katholiek Vlaamsct Verbond
Zondag een nieuwe vlag ingewijd, bij
welke gelegenheid burgemeester vau
(Jauwelaert, tevens Kamerlid, een
redo lieoft gehouden, die zeer do aan
dacht heeft getrokken. Hij wees er
op, dat do Vlamingen dank zij hun or
ganisatorische en doorzettende poli
tiek tot in de verBt-verwij derde ste
den van Vlaanderen do stadhuizen
hebben veroverd. In een atmosfeer
reactie, van jacht op de Vlamin
gen, na den oorlog, hebben zij alles
in vier jaar tijd verkregen.
Dit is het bewijs, alüus Van Cau-
welaert, dat wij het vertrouwen van
het Vlaamsche volk niet hebben be
schaamd. Een nieuw bewijs zal bin-
enkele weken worden geleverd bij
de behandeling vau de vervlaam-
sching der Gentsche HoogeschooJ.
Welnu, de Ylaamsch Katholieke Ka-
niergroep heeft besloten dat, indien
A"-"i vervlaamsching wordt vcrwor-
-.. yy met langer de verantwoorde
lijkheid wenschen te dragen voor de
regoering en in een bes.iste opposi
tie zullen treden. De Belgische
eenheid kan alleen stevig gevestigd
worden op de onvoorwaardelijke ge
lijkwaardigheid der beide landsdce-
len. Wil men dit niet erkennen dan
zien wij van alle verantwoordelijk
heid af.
DE VOLKENBOND.
De vergader: 3 van den Volkenbond
heeft liet r&ppoider commissie voor
de vermindering van bewapening '.•:i-
derzocht,
Eerst sprak Robert Ojcil (Z111J
Afrika) die betoogde, dat hut werk
v.-u den Voikenbond op het gebied
der ontwapening activiteit cn mode-
werking der rrpeering noohg maakt
Scialoja (Italië) verklaarde, dut
dank zij de actie van den Volkenbond,
de ontwapening het rijk van droom
en utopie verlaat om het rijk der
werkelijkheid binnen te treden.
Spreker zei, dat do Italiaansche
delegatie het voorstel van (Jecil-Jou-
venel, dat wijst op hot onderling ver
band tusschen politieke en economi
sche vraagstukken, op de hartelijk
ste wijze steunt. Het voorstel-Cecil-
Jouvenel, dat wordt gedragen door
den geest van den Volkenbond, be-
teekent een stap naar de morecle
ontwapening.
Jouvenel (Frankrijk), Hayasji (Ja
pan) Fisher (Groot-Bnttannïè) spra
ken hun sympathie met de voorstel
len uit.
EEN MONTENECRIJNSCHE
„STAATSGREEP".
Het „Giornale di Roma" maakt
melding van het volgende feit, dat tot
dusver onopgemerkt is gebleven.
Toen kolonel Voitsjinitaj, de president
der Moutenegrijnseho regeering, was
overleden, kwam de koningin in ver
zet tegen de candidatuur van Plnme-
natz. Deze laatste stelde zich daar
op aan het hoofd van 20 zijner aan
hangers, die zich op Ï6 Sept. gewa
penderhand meester maakten van
het consulaat, den zetel der Montenc-
grijnscho regeering te Rome. Hij
proclameerde zichzelf -tol minister
president cn verklaarde koningin Mc-
lïna vervallen van den troon.
Onze Lachhoek
VERSCHIL.
Mevrouw: J(j hebt zevon blousea in
<lo wasch deze week, mijn dochter ciaaf
twee.
Dienstbode: Ja uw dochter is veft
oofd met een klerk van een baakkantoor.
Mjjn vrjjer is schoorsteenveger!
POSTSCRIPTUM VAJf EEN STUDEN-
TENBRIEF.
„Bewaar dit schrijven zorgvuldig, beste
vriend. Mocht ik eens een beroemd man
worden, dan kunt ge het duur^verkoopen,
en dan deelen wij de opbrengst samen..^
Intusschen zoa 't mij hoogst aangenaam
zjjn, zoo je mjj er thans een voorschol
van f 25 op zoadt willen geven."
Uit de Omstreken
IJMUIDEN.
HET CONFLICT IN HET KOLEN-
WE RKERSBED RIJF.
Naar aanleiding van het reeds door
ons geschrevene inzake het lossen van
zeebooten te IJmuiiien is door de Ree-
derevereeniginjJ aldaar aan de' ML
nlsters van Binnenlandsche Zalen en
van Arbeid én aan den Burgemeester
van Velsen het navolgende schrijven
gericht.
Bij de onderhall delingen over nieu
we loonsvoorwaarden met de arbei
dersorganisaties is van de zijde van
de patroons herhaaldelijk betoogd, dat
verlaging van loonen één van de
noodzakelijke voorwaarden is om ver
betering in het visscherijbedrijf aan
te brengen en dat dit ook een van de
middelen is, waardoor vermeerdering
van arbeid kan worden verkregen,
daar thans tengevolge der onvoldoen-
de bedrijfsresultaten nog steeds een
belangrijk deel van de vloot moe*
sgelegd blijven.
Bij deze zelfde onderhandelingen
werd aan de werknemers voor hot los
sen van zeediolenbooten een loon aan*
geboden van f 0.56 per ton, hetgeen
per ton 0.03'/6 meer is dan in Rotter
dam wordt betaald.
De vakorganisaties wilden dit niet
accepteeren maar bleven eischen ƒ0.70
per ton, hetaelfdo loon dat voor hel
bunkeren van trawlers "wordt belaald
De gevolgen \an deze politL k doen
zioh thans reeds weer gevoelen en
worden in het bijzonder geiüustreerd
door het feit, dat wij thans ter uwer
kennisse willen brengen.
Een der kolenhandel aren alhier kon
een zeeboot met steenkolen hier tei
lossing krijgen, wanneer de arbei
ders hier voor een redelijk loon be
reid waren to lossen. Hij bood hun
daarop aan het schip hier te laten
komen wanneer dit gelost werd, niel
voor 0.52% per ton als te Rotter
dam, niet voor 0.56 per ton .'ds hier
voorgesteld, maar voor f O.GQ per ton.
Voor dit loon werd geweigerd te wer
ken. Geëischt werd f 0.70. liet gevolg
was dat dit 6dliip, waarin te IJm.uiden
f 720.arbeidsloon had kunnen won
den verdiend niet naar IJmuidcn
kwam, maar elders loste. Bij alle
klachten over absolute werkloosheid
een deel, en onvoldoende werk
gelegenheid van de overigen liet men
dus het werk stil gaan.
Om Uwe Excellentie thans een juist
inzicht te geven in hetgeen werd ge*
weigert!kunnen wij u mededeelen.
dat zeer onlangs een dito boot hier
gelost word. Daaraan werd gearbeÏQ
door 36 man, eerst het stellen dat
wellicht één uur in beslag nam en
den volgenden dag van 6 uur voorm.
tot 8 uur nam. met inachtneming van
schafttijden, ongeveer tezamen 2V5
uur.
Ieder arbeider heeft daarin ver
diend 24.65, nl. 1168 ton a 0 70 phis
overuren- 36 man.
Hadden de arbeiders dit andere
schip gelost voor f 0.60 per ton, dan
was dit nog altijd geweest 1200 maal
1 0.60 is f 720.— 36 man is 20.—
per man voor iets meer dan één dag
arbeid.
Wij zijn van oordeel, dat dus in dil
geval een voor onzen tijd buitenge
woon goed loon zou zijn verdiend ge
worden; dat (Ie arbeiders door het
werk te weigeren niet alleen het be
drijf in zijn geheel maar ook zichzelf
schade hebben gedaan en hiermede
tenvolle geillustrccrd wordt hoe het
te hoog houden der loonen de werk
loosheid ten zeerste in de hand werkt.
In vele gevallen is dit niet altijd met
cijfers en feilen le bewijzen, maar
waar wij nu hier de gelegenheid had
den dit te bewijzen, meenden wij goed
te doen u hiervan mededceling te
doen, opdat ook uwerzijds kun wor
den rekening gehouden met deze toe
standen, zoowel bij het treffen van
maatregelen tot ondersteuning van
werkloozen, als bij het vaststellen en
goedkeuren van voorschriften voor
arbeidsbeurzen, wanneer daarin be
palingen voorkomen die prijsregolend
werken op de arbeidsloonen.
De werkgevers ondervinden maar al
te zeer, dat, ofschoon zoo niet bedoeld,
de werkloozenondersteuning te vaak
een geest kweekt waarvoor werkloos-*
heid niet meer zulk een ernstig schrik
beeld is en dat arbeidsbeurzen die
Ioonregelenil werken een zede!ijleen
steun verleenen aan de arbeiders tot
nadeel van die arbeiders en tot ver
hindering van het herstel en den bloei
onzr nationale bedrijven.
POGING TOT DOODSLAG. Het
O. M. bij de rechtbank te Al;cü eischta
tegen G, S-, te Burger Oosterveen. we
gens poging tot doodslag op zijn buur-
G. Kolmer 3 jaar gevangenisstraf;
Binneulanti
NEDERLAND EN TURKIJE.
Op eenige vragen van den heer van
Ravösteiju betreffende de diplomatie
ke verhouding tusschen de Neder-
landschi- regeering en de Turksche
regeering te Angora, deelt do Minus-
ter van Buitenlandsche Zaken het
volgende mede:
De Nederlandsche regeering onder
houdt slechts betrekkingen met de
eenige officieel erkende Turksche re
geering, welke te Constantinopcl is
gevestigd.
Van de vorming van een bewind,
naast die regeering, te Angora, is
aan da Nederlansche regeering geen
kennis gegeven, noch is door dat be
wind eenige stap gedaan, om met de
Noderlandsche regeering in betrek
king te komen. Voor stappen in om
gekeerde richting bestaat voorhands
geen aanleidiiur
