Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
ZATERDAG 21 OCTCEER 1S22
ARfiNNFJVIENTEN per 3 maanden Voor Haarlem en de dotpen in den omtrek waar een Agent gevestigd ADVERTENT1EN: Vau 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cis per recel. Bij
(kom der gemeente) f3 571/, Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers fO.lö. Geil- abonnement aanzienlijk rabul. Twaalfetuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,; franco per post 10.65. Post Giro 38810. pei plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
bitaave der N.V. Lourens Coster, Dlrecteur-Hooldredacteur J. C. PEERE300M, Teleloon 3082 Directie en Administratie: Groote Houtstraat 93. Telcfoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, VVijkeroog, Umuiden, Beverwijk enz. DR1EHL1ZERKERKWEG 2, VELSEM, TELEFOON 352|
dit nummer bestaat uit
_*uxDZIJDEN.
EtRSTE BLAD
Heden;
ZATERDAG 21 OCTOBER.
Stadsschouwburg Wilsonsplein: Klv-
vieravond Harold Bauer, 8 uur
^chouwbuig Jansweg. Mannenkoor
„Proza en Pocxic"; uitvoering en ba!,
half acht.
Hotel „Sooorziolit", Stationsplein:
Matinee en Avondoonoort.
Oud-Hollaud, Verwulfi S i ijkorkesr.
Tea-room Luxor Theater, Groo.e
Buuisuaat 's middags 3-3<>—5-30 en
's avonds 810.30 uur. Conceit.
Cinema-Balace, FoyerMiddag- en
Avondconccii, 3-3°—S-3° en 8—11 uur.
Kunsthandel F. H. Smit, Groote Hout-
s.iitat 09: 1 cntoousteiluig vau diers u-
dics, door J. P. v. d. Berg, ro—6 uur.
B ioscoou voorste I1 ingen.
c 33 OCTOBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein:
„Pr, uses Marsepcintje", 2 uur.
Stadsechouvvburg-, WL'scdi&pIein
Het Sohouwtoonecd..Ale ie maar '11
verleden hebt". 8 uur.
Schouw burs' Jansweg. Ensemble
Solser en Hesse „De Koningin van
Montmnrtre", 8 uur.
Gem. C jncertzaalBioscoopvoorstel
ling van het Cinema Palace„De
Vrouw van Pharao", 8 uur.
Bovenzaal Gr. Vereeniging: Intie
me Dansavond :G. J. de Bane®, 8
uur.
Gebouw van den Protestantenbond.
Biie^rik'rrist van ..De Nieuwe Gedach
te". 3 uur
Kleine Vereeniglng, Kleine Hout
straat Muziek.
Hotel Snoorzioht, Stationsplein
Meti"éo on Avondconoert.
Café-Restaurant „Lion d'Or",
Kruiewe-r 36, Concert van S11 uur.
Oud-HoMand, Verwn'ft: Striik-or-
Tearoom I-uxor Theater. Groote
Hnntitrnat - 'a mi l^airs 3 30--5.30 en
•p .0 10 30 Concert
Cinema Palace, Pover MbWa? en
Avond oreert 3' 51 tn 811 uur.
Kunsthand-1 F H Smit Groote
Pnii'ri'uit 60: Tentoonstelling van
dierstndies, door J. P. v. d. Beig. 106
uur.
Luxor-Tkeatcr, Groote Houtslraa:
BinscoonvoofsteliïTie van 2 uur n.m.
Schouwburg Dc Krocn, Groote Mark':
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n m.
af
"ine-r.a-Polacc, Groote Houtstraat
B'eK-cooDVoorsteBing van 2 uur n.m.
Sca la-Th eater Kleine Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling- van 2 uur n m.
af.
Flora-Theater, Kleine Houtweg
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
MAANDAG 23 OCTOBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsp'ein
De BaglieejyAers „Hamlet", half
acht.
Sohouwbuw Janswee. Ensemble
Solser on Hesse: „De Koningin van
Miontmartre," 8 uur.
Uud Hol.and Verwulft, Strijkorkest.
'i'ea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat's middags 3.3U5.30
en 's avonds 810.30 uur Concert.
Kunsthandel F. H. Smit, Groote
Houtstraat 69Tentoonstelling van
dierstudies, door J. P- v. d. Berg, 10
uur.
Cinema Palace .Foyer: Middag- cn
Avondconcert 3 1/25 1/2 en 811 u.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt,
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Cinema-Palace. Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Sca:a-Theaier, KL Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
i-tora-Theater, Kleine Houtweg
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Stadsnieuws
DRAHKBESTRiJD INC.
In dc openbare samenkomst van de
afdoening Haarlem der Ned. Vereeni-
giiig lot afschafling van alcoholhou
dende da anken, sprak Us. G. VVest-
nuise Vrijdagavond over het onder
werp; „Hadt je me maar!"
liet gebouw van den Protestanten
bond was geheel gevuld met belang
stellenden.
De vooizitter, de heer C. F. Krnijff,
opende de bijeenkomst met een woord
van welkom en sprak er zijn genoe
gen over uit, dat de afdeeling Haar
lem zoo gelukkig was gev.neost, Ds.
W estmijse als spieker hier te krijgen.
De voorzitter wekte de nog ongeor
ganiseerde geheelonthouders op, zich
aan te sluiten, opdat de strijd tegen
den alcohol steeds krachtiger v.ordt.
Ds. Westmijse kon zicii begrijpen,
dat vele mensc«.ai, toen 7-ii den titel
van zijn onderwerp gelezen hadden,
aan die droevige figuur zullen ge
dacht hebben, die twee jaar geleden
door een aantal kiesgerechtigden;
naar den Amsterdarnschen raad werd
gezonuen. Zij vergisten zich daarin en
uu herinnerde er aan, hoe de uitdruk
king „Iladt jc me maar!" reeds veel
ouder is, dan de heer De Gelder. Het
„hadt je uie .niaar" gold de menschen
wier gesteld ideaa.1 niet spoedig ge
noeg bereikt kon worden en die dan
te gauw bij de pakken neer gaan zit-
ten, als zij zien, dat de drankbestn 1-
ding niet snel genoeg gaat en ten
slotte, wanneer iemand, wiens ideaal
nog niet verloren is, hun zegt, dat de
overwinning tocli zal komen, spot
tend unlwoorden: „hadt je me maar!"
Toch. de ideaal-volle geheelonthou
ders hebben ootmoed en bescheiden
heid geleerd, .toen zij zagen, dat met
al hun welsprekendheid het drankge
bruik onuitroeibaar leek. Maar zij
blijven toch branden van ijver en be
geerte, om Jten, die nu nog verre
staan, tot de geheelontli .ouding te
brengen, tot geluk van het gansehe
menschdom.
Ds. Westmijse, wiens rede met groo
te aandacht gevolgd werd, wees er*
op, welk een ontzaglijke strijd er nogi
tegen het drankkapitaal gestreden
moet worden. Gelukkig, zei spreker,
komen er al tastbare resultaten, men
zie maai1 naar Amerika, waar, niet
tegenstaande de leugenachtige berich
ten, door de tegenstanders versjireid,
de strijd tegen het alcoholisme rne'j
taaie volharding wordt volgehouden,
tot zelfs op de schepen toe. Het deed
hem dan ook genoegen, dat er een
onderzoekingsoommissie naar Ameri
ka gaat, om de waarheid te doorgron
den. Maar ook in ons land wint dc
geheelonthouding veld, zöoals bij
voorbeeld Friesland, de provincie
waar vroeger het moest gedronken
werd, maar die nu, dank zij de in
tense propaganda, aan de spits staat
van de provincies, waar het minste
gedronken wordt.
Hij wekte de strijders op, zich niet
dooi* den spot van de Hadt-je-niaar-
inenschen uit het veld te laten slaan,
maar ze met hetzelfde wapen te be
strijden. In dit verband hen-iimerdti
hij aan een ontmoeting, die hij een;
na een spreekbeurt in de gelagkamei
van een concertzaal had. Een der
stamgasten tapte nog eens de afge
zaagde mop, (lat „de alcohol toe:.
maar niet voor de ganzen gebrouwen
was". Ds. Westmijse was naar dien
man toegegaan en hem gezegd, dal
hij inderdaad een waarheid a's een
koe gesproken had. „Maar", had hi:
tot den drinker gezegd, „weet gii wel.
welke overeenkomst er bestaat tus-
schen een gans en een dronkaard?"
Toen de aangesprokene het ant
woord schuldig bleef, had hij hem de
overeenkomst aangetoond. „Zie eens"
had Ds. Westmijse gezegd, „een gans
neeft een wagge enuen gang, evenals
Je dronkaard; een gans geert hakke
lende geluiden, dat doet de dronk
aard ook; een gans heeft een rood en
neus, precies als de dronkaard; een
gans wordt dom genoemd, welnu, een
dronkaard is óók geen professor.
Maar met één ding is de gans toch
heter af, dan de dronkaard".
„Wat is dat dan?" werd gevraagd.
„Wel, een gans wordt slechts eens
per jaar, met Kerstmis, geplukt,
maar een dronkaard het geheel e jaar
door!"
Ds. Westmijse sprak den wensch
uit, dat de regeering in dezen tijcH
van bezuiniging de subsidies aan do
geheeloiitlioudersvereenigingen niet
zal verminderen, want het zijn juist
de drankbestrijders, die het mensch
dom bezuiniging leert, door ze van
het drinken af te brengen, overtuigd
als ze zijn, dat de alcohol niet in nel
menschelijk lie.':aam thuis hoort
Met een geestdriftige peroratie, om
le blijven strijden den strijd, die in
tiet teeken van den triumf staat, ein
digde Ds. Westmijse zijn met luid ap
plaus beloonde rede.
I11 het tweede gedeelte van den
avond gaf hii een paar voordrachten
ten beste, die op de aanwezigen een
diepen indruk maakte.
De heer Jan Booda luisterde den
avond met orgelspel op; hij speelde
I'hantasie, g kl. t., van S. S. Bach,
Prelude, fugue et variation, van Cé-
sar Franck; Grond Choeur, van A.
Guilmant.
De aanwezigen waren daar ten
zeerste dankbaar voor.
Het was een mooie avond.
NED. PROTESTANTENBOND.
Onder leiding van den heer C. Hey man
vergaderde Vrqdagavond de afd. Haar
lem an den Ned. Protestantenbond.
Nadat de beschrijvingsbrief voor de
algemoene vergadering was behandeld,
waarbij werd besloten aan het H. B. te
verzoeken in 1926 bjj gelegenheid van
het 50-jarig bestaan der afd. Haarlem
hier ter stede de algemecne vergadering
te houden werden als afgevaardigden
mar de algemeenevergadering benoemd
•ie heer C. Heyman en ds. P. B. Plantenga
Daarna bracht do secretaris, de Leer
Bdiger, het jaarverslag uit.' Daaraan ont-
leenon wjj dat het ledental van 1 October
1921 tot 1 October 1922 is gestegen van
587 tot 610. Er werd verder medegedeeld
dat 26 kinderen naar de vacant;ekoloo;c
te Nunspeet werden gezonden. Evenals
ieder jaar had ook nu weder de wijkzus
ter vuol werkzaamheden te doen.
Voor de lezingen was weder veel be
langstelling. De leeskring deed een nuttig
werk. Verscheidene nieuwe boeken wer
den aangeschaft. Voorts werd gememo
reerd de arbeid van de ouderscheidcoin-
missies. Met een opwekking aau ieder der
leden om te doen wat zjjn hand vindt te
.iocn, eindigde de secretaris.
Uit de rekening en verantwoording van
den penningmeester bleek dat de kas vau
den Bond sluit met een batig saldo van
f 11G1.G4, dat op 't gebouw een deficit is
van f 1017 (aau onderhoud was f 171G
besteed) en dat in het pensioenfonds is
een batig saldo van f 229.50.
In de plaats van den heer A. Tit, die
aan de beurt van aftreding wns, maar
niet herkiesbaar, werd gekozen de heer
J. E. Post.
Hcrbecoeiud werden in de commissie
voor de beroepen do beer C. Visser; in
die Voor maatschappelijk werk dr. A. Rut
gers v. d. Loeff en mej. Meta Hugen-
lioltz; in die voor de wijkverpleging dr.
J. P. J. Goedkoop en mevrouw li. de
Clercq-Teding van Berkhout. In de com
missie voor de Zondagsschool werd
de plaats van mej. E. Dorhout-Mees, die
zich niet moer herkiesbaar stelde, geko
zen mej. M. Hoog.
De voorz.tter bracht daarna woorden
van warmen dank aan den heer A. Tit,
het afgetreden bestnurslid, die 10 jaar
in het bestuur zitting had en die reeds in
1887 met een plan voor een eigen gebouw
kwam; een plan dat nn jaren eindelijk
werd verwezenlijkt.
Onder applaus werd besloten den beer
:Tit tot eerelid te benoemen. De voorzit
ter sprak den wensch uit, dat de heer Tit
nog vele jaren eerelid van de afd. mocht
blijven en genieten van dc erkenning
verdiensten.
Jo voorzitter wjjdde woorden van holde
aan dc nagedachtenis van de oveïleden
eereleden mevr. Visser van Hszerswoude
en mevr. Gevaers.
Tenslotte werd nog besloten f 25 als
een gift te geven ten bate van het Pro-
testantsche ziekenhuis te VHertogea-
VERLOF DRANKWET.
B. eu W. brengen, ter kennis, dat
is ingekomen een verzoekschrift van
J. F. van Emmerik, om verlof, inge
volge art. 34 dier wet, tot liet ver
kropen vau alooholboudenden drank,
anderen dan sterken drank voor ge
bruik ter plaatse van verkoop in de
gelagkamer van bet nerceel aan de
Sd?.arnwouders-traat no. "4.
PERSONALIA
Bij den dienst der directe belastin
gen is bevorderd met ingang van 1
November G. A. Kaib van Rijksklerk
te Amsterdam inspL D.B. tot adjunct
commies te Haarlem, inspt. Ie afd.,
en verplaatst ingaande 1 November
M. E. Wouwenaar, adj.-commies van
Haarlem, inspt. Ie afd. naar Leeu
warden dito D. B. en met ingang
van 16 December H. Kleve, kommies
le kl., van Wageningen naar Haar
lem, le afd.
- „SM.-Bavo" meldt, dat de Bis
schop van Haarlem heoft benoemd
tot geestelijk adviseur van het dis
trict Haarlem van den D. H. B. B..
den weleerwaarden heer J. Groot,
kanelaan tc Haaricm. (H. Joannes de
Dooj.
BLOEMEND AALSCHE AMATEUR
FOTOGRAFEN VEREENIG ING.
F. G. schrijft ons
Donderdagavond opende de liloe
meudaaltohe Amateur-Fotografen
Vcreeniging het winterseizoen" met
eon druk bezochte vergadering, on
eer leiding van den heer Cool.
Besloten word, dat de inzendingen
in den ouderlingen wedstrijd „Zo
mer 1922" no gtot den 9on Novem
ber bij den voorzitter, den heer Cool,
Santpoorterstraat 2, bezorgd kunnen
worden.
Voorzitter, secretaris en penning
meester deelden roede, dat zij zich
om verschillende redenen in Januari
a.6. niet herkiesbaar stelden.
Bij de besprekingen over den on
langs opgerichten Bond van Neder-
'andsche Aama'.eur-fotografen Ver-
eenigmigen kwam van bestuurszijde
een verklaring. dat men geen vrij
heid vond aansluiting bij den Bond
voor te stellen, omdat men dit tegen
over de Amsterdamsche Vcreeniging.
waarmee de Bloemendaalsche op zeer
yi-iendschappelijken voet staat, ui el
iuist aolitte, aangezien deze club te
ven een algemeenen bond gok an! is
Voorts werden ook financieele bezwa
ren geopperd, aangezien men vreesde
dat de. overigens niet groote. ooutri-
butie-verhooging Led en ver! Leo zou
veroorzaken.
De heer Gerhard, die zijnerzijds een
voorstel tot aansluiting gedaan had,
bracht eerst vtrelag uit als afgevaar
digde van de B. A. F. V. naar dc
definitieve opriohtinge-vergaderiity
van den Bond, en pleitte daarna voor
aansluiting, in de eer-de plaats in hot
belang van de fotografie in het alge
meen, in de tweede p'aats ook in hot
bolan van de B A. F. V.. ai zal et---.-
niet zooveel ervan kunnen pro/itee-
ren. Hii verklaarde zich sterk to
moeten kanten tegen de opvatting van
het bestuur, aangezien het z.i. alleen
de vraag moest ziin, boe de Bloemen-
daalso.be over aansluiting dacht; de
meet ling van Amsterdam ging one
niet aan. Na een uitvoeri de bol, be
sloot dfi vergadering met 3 tegen 17
stemmen en versoheiden e blancos.
/Joh niet aan te sluiten.
De heer Gerhard hield hierna een
causerie over gaatjesfotografie. toe
gelicht met eenige liohbbeelden.
De hear Zwarteer toonde een nieu
we, zeer oractisohe 111 aocsiumlamp-
ontsteker. die nooit kon weigeren.
Op voorstel van het bestuur werd
ACHT D&GEMJjM BERLIJN
BERLIJN ZAKENSTAD DE SPRONGEN VAN Jh MARK UIT
BREIDING VAN DE BANKEN DE VERVOERMIDDELEN UN-
TER DEM LINDEN—EEN HISTORISCH GEDEELTE.
Er wordt mij gevraagd, of Berlijn
een mooie stad is. Het eenig mogelij
ke antwoord is een wedervraag: „wat
verstaat gij onder ecu mooie stadi"
Z00 mooi als Parijs mot zijn interes
sante Seinc-oevcrs en ijn drozende
herinneringen Ls Berlijn niet. de stad
lijkt, zou ik zeggen, incer op Londen.
Ze is vooral een stad van zaken doen
van handel en nijverheid, die zich in
de laatste halve eeuw, na de overwin
ning in '37071 on do Franscheu. nnt-
wkkold heeft. Wat mij belangrijk leek
in Berlijn, was de zeer duidelijke po
ging om veel te doen en dat vele goed.
Kleine huizen zijn cr niet, allemaal ge
bouwen van vier, vijf, zes verdiepin
gen, ruim opgevat cn solide uitge
voerd Ömallo straten vinden we er
ev.eoinin, behalve in een kiem gedeel
te van oud-Berlijn, dat op zichzelf niet
interessant meer iB alle straten zijn
breed, goed geaspÏÏalteerd en vaak
lang, haast onafzienbaar lang. Zoo is
het aan dc Duitscho hoofdstad dui
delijk Le zien, dat bouwoudernemers
onversaagd door cn over alles heen zijn
gegaan, om moderno straten te bou
wen, niet hoogc huizen. Dat geelt, zon
der twijfel een indruk van welvaart,
maar heeft ook iets eentonigs, juist
omdat de stad blijkbaar in zoo korten
tijd ontslaan is.
Hoe rijk inoet dit volk wel geweest
zijn, dat het zoo'n groote stad in zoo
weinig jaren op zoo'n manier heeft
kunnen aanleggen. Geweest, zeg ik,
want op enkele droevige resten na, is
dat vermogen in den dwaz.cn oorlog
verzonken. Van 1914 tot 1918 is cr ge
brekkig gewerkt cn dus weinig ver
diend, daartegenover al het beschik
bare geld gestoken in de „Kricgsan-
leihe", want Mars heeft altijd honger
en dorst.hij zwelgt het bloed van de
menschen cu vermaalt roer. zijn mon
sterachtig gebit al hun bezittingen.
En toch, het is merkwaardig om te
zien, werken dc fabrieken meestal weer
op voüc kracht, terwijl dc kooper in
dc winkels kust en keur vindt. Het In
dustrie Viertel, }.et kwartier waar de
meeste groote fabrieken bij elhaar
staan, is dan ook naar mijn smaak
het interessantste gedeelte. Daar
wordt hard gewerkt om er weer bo
venop te komen, de door den oorlog
afgebroken relaties zijn al laug weer
aangeknoopt de Duitsche nijverheid
levert overal in dc wei aid, als van
ouds, ook aan Je oude vijandenEn
geland, Italic, Frankrijk, voor zoover
liet mogelijk is ook aan den chars vw
Rusland. Men zegt, dat liet den mets
ten fabrikanten aan ..vders niet ont
breekt. Wel aan geld. Ofschoon de
Banken, zoonls ïij vroeger altijd ge
daan hebben, zooveel mogelijk steu
nen, schiet die medewerking, ichijnt
het, to Icort- En een ander beletse
voor vlot zaken doen is natuurlijk de
onzekerheid van het ruilmiddel': de
b ritelingen van dc Mark zijn nauwe
lijks bij te houden.
Dat laatste hebben wij zélf mee on
dervonden, al kon het ons met onzen
liooggeprijsdou gulden, weinig deren,
ioen iiv den dag na onze aankomst
jomlerd gulden wou wisselen aan de
loketten vau de Dresdener Bans,
:.oes.. ik queue maken in de wachten-
Je rij. Achter mij deed een keurig ge-
.ieea keertje geueimzinmg. „Wil u
Holiandsch geld verkoopen?" Wij
vroegen, met vaderlaniisch wantrou
wen, terug: „hoe zoo.'' Wel, dan
wou hij het wel koopen. En meer mar
ken geven, dan de Bank. Die gaf van-
mag tachtigduizend, hij gaf een en
ach tig en dan waren wij meteen van
belasting op het w-isselen verschoond.
irlijk aarzelden wij nog wat. Er
was immers valsch bankpapier in om
loop. Maar hij stelde ous gerust, zorg-
vuklige vergelijking met een van onze
eigen biljetten maakte een eind aau
dc aarzeling. En zoo kwam de trans
actie tot stand. Meer marken, geen
belasting, niet wachten, er waren al
leen voordeelcn
Twee dagen later waren er voor
honderd gulden honderdduizend mr
-n> een dag later honderd-
vijflicn dui7,end. Het werd beangsti
gend. Toen trad plotseling de Rcgee-
ring op en dreigde met zware straffen
tegen speculatie Onmiddellijk werkte
dc ongeheven hand. Eén dag. Toen
waren de dobbelaars van dsn schrik
bekomen en waagden het er op met de
honderdduizend mark boete en de we
ken gevangenisstraf zij zuilen zich
afgevraagd hebben, of inderdaad de
justitie ruimte genoeg zou kunnen
vinden om al die speculanten op te
bergen.
Want dit is de ziekte, waaraan dit
volk blijkbaar lijdt. De Banken kun
nen het met uitbreiden niet bijhouden.
Overal zien we in het midden van dc
stad kolossale kantoren opmetselen:
vergroot ingen, allemaal, van groote
en kleine Banken. Voor de behoeften
van de industrie alléén, kan dit al.e6
niet noodig wezen, het is hoofdzake
lijk om aan de eiechen van de spe
culatie tc voldoen. Moet de Regeering
dat tegenhouden? Niemand gelooft,
dat het mogelijk is. Er wordt over ge
sproken met een lachje: nu ja, het
is heel mooi gezegd, maar niet zoo
gemakkelijk gedaan. De toestand doet
denken aan de crisistijden in ons land,
toen werd opgetreden tegen smokke
laars cn knoeiers e.n het smokkelen
en knoeien niettemin lustig zijn gang
ging.
Met al die lange, breede en groote
straten is Berlijn een uitgebreide stad
geworden, s Morgens voor acht uur
vloeien stroomen Berlijners uit de
voorsteden naar het middelpunt van
ae stad, in den namiddag keert de
zelfde slroom weer naar eigen haard
terug. Geen wonder, dat er heel wat
vervoermiddelen noodig zijn, oin deze
rnassaas over te brengen en bovendien
de gewone communicatie te onderhou
den. Daarvoor wordt gezorgd met on
telbare tramlijnen, een ontzaglijk
aantal motor-omnibussen, een onder-
grondsch net van elect rische wagens,
dat evenwel nog niet heel uitgebreid
ls, veel kleiner dan in Parijs en Lon
den en een gewone spoorwegverbin
ding voor de stad. Berlijn alleen, do
zoogenaamde Hochbahn. Met hen
.1' -11 vervieren zii een ontzaglijke
massa reizigers. De ondergrondsobe
lijnen zijn niet minder duf, dan de
Métro te Parijs en dc Underground
vu i/onder. Aangenamer is de
IIocEbahn', die met groot*, snelheid
de Berlijnscho stations met elkaar
verbindt. Langer dan drie en twintig
seconden mag een trein van de lloe.h-
I bahn niet op een station blijven
staan: de reizigers maken zelf de por
tieren open en dicht, conducteurs zijn
er niet, uitgezonderd één, die even
uit de dienstruimte aan het einde van
den trein stapt en «enig toezicht
houdt. Ik dacht aan onzen eenman.—
wagen, die dan op de Hochbahn een
eeninanstrein zou moeten heeten, met
dit verschil, ten voordeele van de
Hochbahn, dat kaartjes op de gewone
manier aan de stationsloketten moeten
worden genomen.
Wie in deze treinen aan de raampjes
gaat zittan, wordt ail gauw gewaar,
dat ook hier de weg met geweld ge
baand werd. Meermalen gaat de trein
tueschen de huizen door, er is blijk
baar een opening gemaakt. Tegen on
dernemingen van dezen aard ziet de
Duitsaher niet op. Als er een wil is,
wordt de weg wel gevonden.
Over den oorlog hoort in en niet
meel- spresen. y\ij in Nederland voe
ren over de schuld aan den oorlog
veel meer twistgesprekken, dan üe
Duitscuers zeil. Zij hebneu dat al
achter den rug. Zonder twijfel zijn er
veien, die het oude regime graag te
rug zouden zien, niet omdat zij zoo
stern, keizersgezind zijn, maar omdat
bun herinnering aan hetero dagen
verbonden is met den tijd van de
keizerlijke regeering. Nationale trots
verbiedt hun, te erkennen, dat
Diiitschland den oorlog verloren
heeft de eenige nederlaag die zij
willen toegeven is aan de Marne
voorgevallen en die, zeggen zij, wae
onnoodig geweest, wanneer het leger
bestuur kloeker opgetreden was.
.Overigens is het leger in den rug
aangevallen, heet het, door de oppo
sitie thuis-. Maar er zijn er, die an
ders denken, al laten zij zich tegen
over vreemdelingen niet uit die
zien wel degelijk in, dat het militair
régime Duitschland tot den onder
gang gebracht heeft. En ieder, die
men spreek, laat zich onvriendelijk
uit over het voorgenomen tweede hu
welijk van den ex-keizer. N'a ruim
?.:n jaar is hij zijn eerste vrouw a'
vergeten, zeggen zij en eluit een
nieuw huwelijk met een prinses,
die toevallig een van dc rijkste vrou
wen in Duitschland ls.
Maar, om tot de stad terug te kce-
ren: het interessantste gedeelte van
de binnenstad is zeker Unterdcn
Linden. En ook het drukste. In
een bijna onafgebroken rij schuiven
taxi's, motorwagens, rijtuigen, ach
ter elkaar voort, tusschen de in het
midden geplante linden, die in deze
Ootobcrdagen hun lommer al grootcn
deels verloren hadden. Aan den
ecnen kant eindigt deze boulevard uk
kan er geen ander woord voor vin
den) op de Sieg©6nllee, aan den an
doren kant op de Allexanderplatz.
Hier, Unter den Linden, staat het
h. Nederland we! bekende cufé
Bauer, dat vroeger dag en nacht ge
opend was, maar nu, als alle restau
rants cn koffiehuizen, te één 11
sluiten moet. Ik kom daar nog op 1
rug. Men is, in Berlijn verblijvende,
Wel genood-zaakt in cafés en restau
rants te leven. Hier, Unter den Lin
den, ie het meest historische plekje
van lioei Berlijn te vinden: het oude
slot van den eersten keizer, Wilhelm
1, daartegenover het tuighuis, dal la
ter Ruhnieshall e is gedoopt,
daarnaast het gebouw van dt
wacht, er achter de Domkerk, de
trots van de keizerlijke familie.
Het, vroegere keizere'ot is van Un
ter <ten Linden bekeken, niet mooi,
een eenvoudige, ietwat sombere ge
vel. Daar b hel raarn, het hbtomolie
hi»ekvens!er, waar de oude keizer a's
hii liet, oaïcie bewoonde, iedoren inoi -
•tun te zien was, wanneer de wacht
werd afgelost. Ot> dat oogeublik werd
het Pruisische militairisme in al zijn
overdrijving ten toon gesnreid. ce op
komende en de vertrekkende wacht
wist niet, hoe stram zij boenen
zou l>ewegen or> een manier, die do
sDotters den ganzonas noemden. Dan
salueerde de oud© Wilhelm en de
vamen gestroomde toeschouwers
haalden hun hart op. Dit is het hoek-
io, waarvan het Duitsche mi'.ilairis-
me van later uitging. Hoe weinig is
daarvan overgeblevenHet paleis
herbergt geen afstammeling van de
oude dynastie meer. van pronk en
nraal is niets te vinden, de wacht ls
opgeheven, alleen het tuighuis bleef
over.
Men heoft het voor Museum inee-
richt, maar geen kans gezien hot
daarvoor geschikt te maken. Wapens
kunnen heol wel yeborvon worden in
zalen met gebrekkig® zilverlichting,
zooi ra er iets wordt ten tc<.n geste ld,
merkt de besoeker op. dat alle» 111
halfdonker staat, al werden de voor
werpen zoo dicht mogelijk bii de ra
men gezet. Het eerste dat te zien
komt. is een van de kolossale kanon
nen. die in den 1 aalsten oorlog ec
brulkt werden en een schooteviidte
hadden van meer dan 22 Kilometer,
ook nog besloten voortaan naast het
diploma, «>k fotografische werkje»
a!« prijzen uit te reiken.
Bij de proefprojectie kwamen zeer
mooie foto's van de heoren Wan do-
Vin ke, J. Mol cn Wouter» op het
doek.
Aan den wand prijkte een keurig®
collectie foto's van de heeren A. Boer
en J. Mol, redacteuren van „Focus",
welwillend voor dezen avond afge
staan
Mot een woord van dank aau de
medewerkers van dezen avond, sloot
de heer Cool de geanimeerde vergade
ring.
ELEMENTAIRE VERSTANDS
OEFENINGEN De heeren V. A.
van Riet en E. P. Schnvt, onderwij
zers aan de buitengewone school te
Haarlem, zulien cm uitnoooiiging vaD
een ooinmiseie te Leeuwarden, waar
van de wethouder van onderwijs
voorzitter is. 25 dezer als sprekers op
treden over Elementairo vrstands-
oefningen vöor buitengewoon- en
voorbereidend onderwijs.
Tevens - zullen learmiddelen ten be
hoeve van dat onderwijs worden ten
toongesteld.
LEGEIR DES HEILS
In de Tehuizen voor Daklooze
mannen, vrouwen en kinderen aan
het Spaarr.e 92 on 102. telefoon
2435. werden in -de afgeloopen week
verstrekt 1848 portie-s voedsel en 462
nachtverblijven.
Bet Filmkykspel
Het Scala-Theater.
Het blijkt de directie ernst te zijn
mei haar belofic den bezoekers iets goecls
te laten genieten. Niet alleen dat wc
goede films aanschouwen, we krijgen
ook op het tooneel :cis tc hooien dit
de aandacht verdient. Bovendien goeie
muziek en uitstekende cxplic.i.ie van dei
heer W. van Pelt. Deze heet, een oude
bekende van de bezoekers vau deze bios
coop, was ook weer heel duidelijk.
Ter opening van het programma een
nummertje met de film-acteazs Charley
en Fatty, waar hartelijk om gelachen
Het eerste hoofdnummer „De Spe
culant", voert ons in de hoogc krin
gen, waar een bankier alle tuoeitc doe.
om een vrouw te winnen. Hij komt in
kennis met een vriend van die dame en
gebruikt dezen als werktuig, omdat irif
macht over hem heeft. Het komt cch-er
weer alles in orde. Ecu uitstekende film.
Als 2de hoofdnummer „Mevrou v
Allen's Geheim". Een jong meisje
wordt gedwongen te huwen met e:.-i
ouden man. voor wie» zc niets gevoelt.
Zij heeft in haar eigen huis niets te
vertellen, want niet alleen haar msii
maar ook diens zusters spelen er d:i
baas. Op een auto-tocht heelt zc ken
nis gemaakt met een jongmense's.
Ais de jonge vrouw een erfenis krijgt,
koopt ze een huis en doet daarin wat
ze wil. Vroolijkc tooneelen worden d.v:
onder de kunstenaars afgespeeld. Ou
zekeren^ dag is ook haai echtgenoot se
noodigc. Deze ziet haar cn vraagt aa
een verklaring, een woordenwisseling
ontstaat met een droevig einde. Aan hm
eind beleent haar trouwe helpster dal rij
de schuld van het ongeval di.-tagl.
Op het tooneel komt ailei eerst 'te
heer Henri le Dent, de komiek ui'
trouwen® veel roinJor nog, dau het
monster, waarmee de Duitschcrs uit
de verte Pari-» beschoten. Het oor-
logstoiPT heeft ecu grits ede k!cur.
Miikbaar om het zooveel mogelijk
voor vliegtcieeu te verbergen. Naast
dit kanon staat een mortier, die.
ren afstand van niet meer dan 14.400
Meter bertriikt. c-us nog geen veertien
«m een halven kilometer, maar dat
vergoedt door een projectiel weg te
slingeren, dat in 5500 scherven uit-
een vliegt. Daar staan die staal- en
iizerk'ompen. met hun onnoozc!
kaartje aan den voorkant, als. herin
neringen aan de verdwijning van
rust en welvaart cn van zooveel iou-
"C mannen. die nimmer terugke
ren. In den muil van dezo monsters
li alles ondergegaan.
In de tentoonstellingszalen ziin ai
•le vernielings-werktuigen neergezet,
waarmee het Duitsche volk ir< den
loon der eeuwen ziin vijanden be
vochten heeft en (de biUiiklie-id g<-
Medt. dat er bii te zeggerij door hen
wo.ïerkeerig bestreden ia Een som-
Nero verzameling, waarin de bezoe
ker na een kwartiertje haast niet*
meer onderscheiden kan. Boven op
de verdieping hangen, een aantal
schilderijen, roemriiko gebeurtenis
sen voorstellende uit de geschieden ie
van het Duitiche vn'kde laatste Li
van 1870 toen het Franiche teger in
de stad Sedan wns gevlucht en Nann-
'eon 1 Tl. geen uitkomst meer ziende,
xichaelf c-ti ziin leger overgaf. Vod
den indruk heoft de ecbOder z:in f.-.n-
tasie laten werken en den ouden
keizer voorgesteld boven op een heu
vel. achter hem Bismarck en Y011
Moltke. terwiil een Franich officier
Ti ls parlementair in onderdanige hou
ding de groen nadert.
In werkelijkheid is het heel andr r.i
vobeurd. Maar zu'len wiï nan de
Duitsehers dit bluf ie kwaliik nemen,
in des-en historische-! hoek. waar alles
spreekt van voori«j gegan» glorie,
militaire gdorie aKhans?
In de heele émgtsbw is g>"er. f ">!-
dvtt meer te zien. .Ta loc! «m h
trottoir zit eon jonge man. met tw->
hfiuten boenen en »!-ekt de hand uit
om oen aalmoes het symboo' vau
het versmolten verslagen Duitsche
leger.
J. C. P.
