40e"Jaargang Wo. 12078 Verschijnt dage'iiks, behalve op Zon- en Feestdagen DINSDAG 24 OCTOBER 1922 ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f3.57l/j. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f U.16. Geïl lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/»; franco per post f0.65. Post Giro 38810. Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en aanbou van 1—4 regels 60 Cts pei plaatsing, elke regel meer 15 Cts. contant; buiten bet Arrondissement dubbele prijs. Directie on Administratie: Groote Houtstraat 83. Teletoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724 BIJKANTOOR voor Santpoort. Velsen, Velseroordl, VVijkerooê, IJmuiden, Beverwijk enz. DRIEHIJ1ZERKERKWEG 2, VELfeE.V, TELEFOON 3521 DIT NUMMER BESTAAT Uil' TIEN BLADZIJ DEN. ELRSTE BLAD Heden: DINSDAG 24 OCTOBER: Stadsschouwburg: V'miertje Lang been, 8 uur. -cnouv. mirtr Jansweg, Ensemble &oiser en Hesse „De Koningin van Mouiwailre 8 uur. Kleine Gemeentelijke Concertzaal: Concert James Zwart en Henry Ja- liriK, 8 uur. Uua llol.and Verwuift, Strijkorkest. Tea-room Luxor Theater, Groote Houtstraat: 's mid-daga 3.30—5.30 en 's avonds 810.30 uur: Concert. xuiisliiandel 1?. H. Smit, Groote Houtstraat 80: Tentoonstelling van 'Aierstudiea. door J. P- v. d. Berg, 10 Cinema Palace Foyer: Middag- en A\ondconcert 3j—!>i en 811 uur. Bioscoopvoorstellingen. woensdag 53 october. Schouwburg Jansweg. Ensembl® Solse.- en Hesse: „De Koningin van Montinartre", 8 uur. Oud-Holland, Vermulft: Strijkor kest. Tearoom Luxor Theater, Groote Houtstraat: 's middags 3.305.30 'b avonds 810.30. Concert. Cinema Palace: Foyer, Middag- Avondconcert 3-j5J en S11 uur. Kunsthandel F. H. Smit, Grooto Houtstraat 69: Tentoonstelling van dierstudies, door J. P. v. d. Berg, 106 uur. lux ui-'Theater, Groote Houtstraat. Bioscoopvoorstelling 's nam. 2.30 en 's avonds 8 uur. ^ehoitwhurp De Kroon. Gr. Markt, Bioscoopvoorstelling *s nam. 2.30 en avonds 8 uur. ineina-Palioi. Groote Houtstraat, Bioscoopvoorstelling 's nam. 2.30 en avonds 8 uur. Sca a-Theater, KI. Houtstraat 77 Bioscoopvoorstelling 's nam. 2.30 e: 'b avonds 8 uur. j' 'ra-The..ter. Kleine Houtweg Bioscoopvoorstelling 's nam. 2.30 e 's avonds 8 uur. KRABBELS QUEUE MAKEN. „Queue maken" is eon uitstekende .ordemaatregel. Overal waar veel menschen samen- Tomen, voor hetzelfde doel en zij één voor één geholpen moeten worden, moet queue worden gemaakt, anders gaat het mis. „Ordmmg musz sein!" zeggen onze Oostelijke buren en wij ■Hol1 niflers zeggen bet hun met niet p' w,i overtuiging na. TJaarom heeft de tramdirectie het qe^c-inaken ook ingevoerd bij het eindpunt te Bloemendaal van de elec- trieche tram Haarlem—Bloemendaal. Zondagmiddag hebben wij nog °ons bijgewoond, hoe het daarbij toegaat. Wanneer je den hoek van den Bloe- mendaalschenweg en dc Korte Klever laan omslaat en naar de tramhalte loopt, zie je al in de verte een beamb te van de tram, die je wenkt met vriendelijk gebaar en uitnoodigend een kaartje in de hoogte houdt. Dat is de man die belast is met den vóór verkoop van de tramkaartjes: ale aardige, stevige kartonnetjes, waar op zoo wat alle uren van den dag in groepen van drie gedrukt staan: C9, 9—12 enz. Hèb je zoo'n kaartje, dan vöeg je je bij de wachtenden en „maakt queue", zoo goed en zoo kwaad dat gaat. Want het Hollandscne publiete bet is wel al duizend maal gezegd! is een eigenaardig publiek: het staat veel liever in gezellig© groepjes bijeen, „familie onder mekaar", dan in één rij. Wil je de menschen bepaald twee aan twee in een rij hebben, dan moei een met gezag be ld eed persoon, m. a. w.: de openbare macht, er aan te pas komen, anders springen er toch al tijd een paar vrijgevochten Hollan ders uit den band. „Openbare macht" was Zondagmid dag bij het eindpuntRusthoek niet vertegenwoordigd en dus (ring het bij liet queue-maken maar zoo zoo en bij het bestormen van den eenmanswa- gen was het een oud-vaderlandsch dringen, -waarbij het recht van den sterkste gold. Maar het allerergste was wel, dat ei' eenige slimmerds' waren, die om het trgmrijtuig heen liepen en zich vóór de queue plaatsten, zoodoende zich een recht toecigenendej dat hun niet toekwam, want zij be hoorden tot de 1 aatst-aan gekotne nen Toen wij eindelijk, gemangeld en gestreken, het binnenste van de tram bereikt hadden ontmoetten wij daar een vriendolijke lezeres van ons blad,: die ons vertelde, dat 't bij het queue maken bij de tram in Den Haag an dere ging. Daar wordt langs den „kop" van de queue een touw ge spannen, zoodat er geen sprake van kan zijn dat vrijheidlievende Neder landers daar plaatsen innemen, die hun niet toekomen Wij geven do tramdirectie dit denk beeld eerbiedig in overweging. Stadsnieuws GBENSXJ I ÏBKE LDING VAN HAAELEM. Uit goede bron vernemen wjj, dat in diening van hei ontwerp tot grensveran- dering binnen enkele dagen zeer onwaar- schyniiik is. Op het departement van Binneulandsche Zaken wacht uien nog op de adviezen van enkele omliggende ge meenten. Eerst als dio adviezen of be zwaren zijn ingekomen, kau het vooront werp, dat door Gedeputeerde Staten ver loden jaar reeds aau het ministerie van Bmneiilandsche Zaken was toegeaouden, voorzoover noodig veranderd en aange vuld, bjj don Baad vau State om advies worden ingediend, waarna indiening bjj de Tweede Kamer spoedig kan volgen. Het wachten is derhalve op de trage bo- sturen van omliggende gemeenten, die c.ich geheel of gedeeltelijk zullen moeten .laten inlijven by Haarlem. Er is dus weinig hoop, dat het ontwerp nog vuór 1 Januari 1923 tot wet zou kun nen woylen verhoven. Zelfs kan het wel 1 Januari 1924 worden! SIGARENMAKERS. Heden, Dinsdagavond, vergaderen de samenwerkende sigarenmakers in Het gebouw van de Centrale, Spaarne. DEMONSTRATIE VAN WHRK- LOOZEN. Het Haarlemsch Werkloozen Agi tatie Comité heeft aan den Haorl. Be- stuuiri'ersboiid kermis gegeven, dat het bereid ie deel te nemen aan de werkloozendemonstratie. te houden od Zaterdag 28 dezer. HET 25-JARIG JUBILEUM VAN DE KONINGIN.. Donderdagavond a-s. zullen dte Gierstraatbewoncrs in het Hanzoge- bouw in de J acobiinestraai vergade ren ter bespreking van plannen voor :l. raat versiering enz., ter gelegen heid van het 25-jarig jubileum van do Koningin. PERSONALIA. Voor het examen acte L. O. is ge slaagd de heer G. F. Steenvoorden te Hillegom- Voor het examen vrije- en orde- oefeningen zijn geslaagd de heeren C. W. van Soest en J. E. Terra te Be verwijk en T. Bergoma te Santpoort. Voor onderwijzeres aan de Catten- burgfliechool te Amsterdam wordt o.a. voorgedragen mej. G. E. Vos uit Haarlem. HET JAARBOEKJE" VOOR HAAR. LEM EN OMSTREKEN. Uit een advertentie in dit nummer blijkt, dat de uitgever van hef, Jaar boekje van Haarlem de medewerking verzoekt van de secretarisser d.rver- eemgiugen om zoo' spoedig mogelijk de samenstelling van het bestuur -aan hem op te geven, benevens do woon plaatsen der bestuursleden. Wij steu nen dit verzoek ter wille van de goede zaak gaarne en voegen hieraan toe, dat ook de BecretariBsen van uieuwe vereenigingen, die eventueel geen cir culaire mochten hebben ontvangen, verzocht worden hun besturen op te geven. DE VERGUNNINGSQUAESTIE. Maandagmiddag, juist even te laat om nog in het nummer van dien dag op te nemen, vernamen w(j, dat door do Justi tie het beslag, dat indertjjd gelegd was op den voorraad sterken drank in den win kel van den heer Th. G. O. H. in do Kleiuo Houtstraat, is opgeheven. De be trokkene had indertjjd tegen deze inbo- slagmomiug, op last van don Ambtenaar van hot O. M. bjj het Kantongerecht, ge. protesteerd- Do heer H. kan dus nu weer over de voorraden die in zyn winkel ach tergelaten waren, beschikken. Verkoop in den winkel is evenwel vooralsnog niet toegestaan. Donderdag, 2 November wordt de vergunningsquaestie in hooger beroep voor de rechtbank behandeld. DE HALVE CEN'i Er gaat een gerucht, dat halve cen ten en 2 l/2-cent-sfcu';ken door de bank instellingen niet meer ter inwisseling worden aangeuomeu. Dit is onjuist. De georganiseerde bankinstellingen nemen noch geven den halven cent meer in betaling, maar wie een even aantal halve centen terin wi s- 3 e 1 i n g bij de banken aanbiedt wordt zonder bezwaar geholpen. De 2 1/2-cent-stukken worden als altijd zoowel ter inwisseling als in be taling aangenomen. CHRISTELIJKE DRANKBE STRIJDING Zaterdagmiddag werd te Hilversum onder leiding van ds- A. J. Montijn, de najaarsvergadering gehouden van 't Disirictscomité Noord-Holland der Ned. (Jhr. Geheelonthoudersvereetu- ging. Vertegenwoordigd waren o.a. de alaeelingeu Haarlem, Amsterdam, Den Helder, Enkhuizen, Alkmaar, Hoorn, Besloten werd, dat voortaan de voorzitter zal gekozen worden uit en door het bestuur eu niet meer door de aigemceue vergadering. V oorts besloot do veigadering om zich te wenden tot het Comité der Noord-Hollandsche Teutzendiug met verzoek in bepaalde gevallen by hare openbare byeenkouisteu ook te wii- len wijzen op bet alcoholgebruik. De heer Hoekstra zegde toe dit verzoek te zullen steunen bij het comité dei- genoemde Teutzendiug. Uitvoerige be sprekingen werden gehouden over ver schillende afdeehngeu en de winterpro- paganda vastgesteld. De heer Ovenneer van Haarlem hield een inleiding over den plicht en de taak der leden van de N.C.G.O.V-, waarbij hij vooral er den nadruk op legde, dat de besturen veelal de oor zaak zijn als een af deeling slecht werkt. Daarna hield de heer Van der Leer, eveneens van Haarlem, een re feraat over de indrukken der jaarver gadering te Lanteren, waarbij ook hij wees op de plichten der leden. Naar aanleiding van het door beide heeren gesprokene, ontspon zich een geani meerde gedachtenwisseling, die tot re sultaat had, dat verschillende opmre- kingen zullen worden overgebracht Ten slotte werd nog bepaald, dat aan de afdeelingen. de voorjaarsvergadering te Haarlem zal worden gehouden. Te zes uur werd de vergadering ge sloten. Des avonds had een bijeen komst plaats onder leiding van ds. Van Leeuwen te Hilversum. HAMLET. De klassieke tooneel- stukken blijven trexken. Maandag avond was in den Stadsschouwburg weer een vrij talrijk publiek, dat ge noot van de welverzorgde voorstelling die de Haghespelcrs van „Hamlet" gaven- Vooral Ed. Verkade als Ham let werd vooral toegejuicht. BOEFJES. Zondagavond heeft de politie te Bloemendaal 4 jongens van 12 tot 15 jaar op heeterdaad betrapt toen ze aan bet inbreken waren in de onbe woonde villa ,,'t Hoekje" aan den Bloemendaalschen straatweg. De jon gens hadden gordijnen en andere Klei nigheden al klaar gezet om mee te nejnen. De daders zijn aangehouden cn na verhoor en proces-verban' aan de ou ders teruggegeven. Alle deugnieten wonen in het Leidsche kwartier te Haarlem. Uit ds UmstreliGn HEEMSTEDE. Ons wordt verzocht de aandacht te vestigen on den V redenhof-Bazar, die Woensdag 25 en Donderdag 26 Octo ber ten huize van den heer en me vrouw Beels vau Heemstede, Dreef 34 te Haarlem, peihmiden zal worden. De bazar hceift ten doel het verzamelen van eeld ten behoeve van den bouw van een geschikte lokaliteit in Noori- Heemstede tot het houden van gode- dienst-oefefflingen, catechisaties, ver gaderingen enz. De opening zal nlaats hebben Woensdagmiddag te half drie, voorts zal de Bazar baric dagen ge- oi»end znn des middags van 2 1/25 uur on dee avond» van. 8 1/210 1/2 uur. Den eersten avond zullen mevrouw van Eeehen—van Leirnep on jhr. F- J. E vau Lennep te 9 on te 9 3/4 uur een stukie opvoeren, waartoe men te gen bete line van f 2 toegang kan krij gen. Den tweeden avond zaden de literen Vau Gennep en Schollen uit Alkmaar enkele liedjes zingen, waar na clan de afslag zal plaat» hebben. De toegang tot den Bazar zelf is voortdurend vriialleen den tweeden avond wordt een entreo-priis van 25 cent geheven. LISSE. Ernstig motor ongeluk. Zaterdagavond tusschen 6 en 7 uur sprong een band van een motorfiets waarop de heeren Nieu- wenhuizen en Meindere uit Lisse ge- zelen waren. De heer N., die stuurde, rioeg over het stuur en werd in zorg wekkende» toestand per auto van de Eerste Hulp bij Ongelukken naai* het Diaconessenhuis te Leiden ver voerd. Zondag was zijn toestand zeer ernstig. De duo-rijder M. kwam met eenige schrammen* en den schrik; vrij. SCHOTEN. De Rijksstraat w e g. Men schrijft ons: Nabij het wachthuisje der tram' aan het einde \,on h>et Soendaplein bevindt zioh het stoomtram-emplace ment waarop een draaibord voor «1e stoomtraiulocomatief cn waar enkele goederenwagens worden geladen of gelost. Dat emplacement is door een leelijk houten hek gescheiden van den Rijksstraatweg. Het verkeer voor al met moderne vervoermiddelen, neomt steeds meer toe langs dien weg. Nabij het Soendaplein immers loopen de op zichzelf reeds drukke straten, het Julianapark als verlengde derf Cronjéstraat en de Soendastrant op den Rijksstraatweg uit en langs dezen smallen weg moet alle verkeer naar. en van Haarlem zich een weg banen. Dat verkeersongevallen nic-t dikwijls voorkomen mag een gelukkig ver schijnsel zijn, wonderlijk is hel, dat er niet meer ongelukken voorkomen. Vcrbreoding van den Rijksstraatweg, den. hoofd- en eenigen verkeersweg Is daarom dringend noodzakelijk en ook zeer wel mogelijk. Door 't behou wen van verschalende terreinen wordt liet verbroeden automatisch bevorderd Dan immers wordt de nieuwe rooilijn uitgezet en dra wordt een breed trot toir aan den weg toegevoegd. Door het in exploitatie brengen van liet ter rein tusschen het Raadhuis en de? tramremise en den aanleg van een liroede nieuwe straat naar het N. B. Spaarne wordt de Rijksstraatweg daar ter plaatse met eenige meters verbreed. Nu doet zich de moeilijk heid voor, dat juist tusschen dat ge deelte en het breede Soendaplein het emplacement der Stoomtram ligt met hei houten hek er voor. Enkele meters dus. Men behoeft slechts te herinne ren aan de enorme drukte van toete» rende en blazende auto's en motor fietsen, bellénde fietsrijders en de dui zenden voetgangers na afloop van do voetbalwedstrijden des Zondags om- aan te toorien, dat de veiligheid daap lederen dag (en Zondags bovenal^ groot gevaar loopt Dat emplacement en het hek daarvoor moeten dan ooto noodzakelijk verdwijnen. Men wachte daarmede niet tot dat de stoomtram- lijn eventueel eeélectrifioeerd wordt? of geheel verdwijnt. De veiligheid van tienduizenden waaronder dage'ijks honderden school kinderen eischt, dat .spoedig hierin wordt voorzien. Werd het slootje langs liet gemeen telijk speelterrein gedempt en het mooie trottoir aan die zijde van den weg, al voor 6en groot deel aanwezig doorgetrokken ook vóór de I.ighal, de Rijksstraatweg zou tot aan de brug over de Jan Gijzenvaart een voor de zen tijd zeer bruikbare en doelmatige verkeersweg zijn. Waterstaai zou dan wel spoedig moeten besluiten tot vernieuwing en verbreeding van die oude, ondoelmn tige brug. VELSEN Men schrijft ons: De Groote Beer. De Groote Beer kali niet brullen zoolang ge ene Koninklij ke goedkeuring is verkregen op de verordening op de heffing ©ener plaat selijke directe belasting naar het in komen te Velsen. Hei gemeentebe stuur van Velsen en de Raad dier ge meente zijn, althans, mede schuld, eraan, dat die verordening eind Oc tober nog niet Koninklijk is goedge keurd door niet te zorgen voor tijdi- ger goedkeuring door dm Raad. B. en \V. en ztj alleen, konden dus waarschuwen, „dat het Rijk er wel niet spoedig mee zou komen" want juist zij konden en moesten weten, dat de Koninklijke goedkeuring, dank zij ook hun talmen lang op zich zou moeten laten wachten. De waarschu wing was dus schuldbesef, alleen niet van de edelste soort. Het Rijk. wellicht ook de gemeente, worden cr de dupe van. ZANDVOORT. Israël. gods dienstige school. Zondagmiddag jl. werd de Israël. Godsd. echoot ie Zand- voort, gevestigd in de O. L. S. leiior D. daartoe door B. en W. welwillend afgestaan, geopend. Behalve hei bestuur van „Ella" waren, zoo meldt hel Ilfcld., o.m. te genwoordig de opperrabbijn van NnonL-Hohand dc neer A. S. Onder wijzer, dc hoer S. Ph. de Vries rab bijn te Haarlem, de heer A. de Lle- me, voorzitter van den kerkeraad te Haarlem, de heer li. de Jong hoofd der school de a.s. onderwijzers de heeren Z. Mossel en S. Hakker, be nevens dertig leerlingen met huu ouders. Na het dankwoord van den voorzit ter van „Elia" den heer Jesaia Lis eauer, aan allen die tot de stichting van de school hebben medegewerkt^ wees dc opperrabijn op het gewicht van het Godsd. onderwijs. Spr. hoop:, dat liet geleerde op school thuis worden toegepast. ACHT DAGEN IN BERLIJN BELEMMERING VOOR VREEMD E LI NCEN SMOKKELAARSHANDIG HEDEN MIJN AMERIKAANSCHE REISGENOOT PLOERTIGE NE DERLANDERS— WINST EN VERLIES OP MARKEN EEN VALUTA FILM DE VREEMDELINC IN STAATSINSTELLINGEN ZWAARDER BELAST. I die toch in Nederland was gemaakt en die natuurlijk op de heenreis zon der bezwaar was toegelaten. Nieuwe koffers en tasschen'ontkomen ook niet gemakkelijk aan liet scherpe oog van den grensbeambte; de glans van het nieuwe ligt er nog op en wanneer de I bezitter dien wegnam, door er een poos in de coupé nico te smijten, dan i was immers' de aardigheid er totaal af. Die bestaat juist hierin, dat hij er bij zijn thuiskomst mee kan geu ren: „is dat geen prachtige tascb 1 kost maar zóó weinig, hier in de Hol- landsche winkels minstens tweemaal zooveel maar 't heeft moeite ge kost, ze over de grens te krijgen!" Zoo verheugen menschen, die hoh- derde guldens op reis hebben uitge geven, zioh kinderlijk over de bespa ring van een paar rijksdaalders' Kostbaarheden, horloges, armban den, colliers, toon eel kijkers en derge lijke zijn gemakkelijker mee te ne men; Die blijven immers uit den kof fer, de reiziger stopt ze in zijn zak. Men kan aan de grens toch niet iedereen aan den lijve fouilleeren, zooals dat in oorlogstijd gebeurde. Een Amerikaan met wien ik terug reisde had in Berlijn een ivoren col lier gekocht en kwam daarmee veilig over de grens, nadat hij het in zijn achterzak had gestopt. Naar mijn meening deed hij daarmee eön wel daad, want zoo'n leelijk ding heb ik maar zelden gezien. Als zijn arme vrouw in Texas dat dragen moet, zaf zij er uitzien als een Roodhuiden squaw, die in vroeger jaren zich op tooide met alles wat maar fonkelde en blonk. Natuurlijk zijn ook hier de overtre ders altijd slimmer, dan de speurders. Slimmelingen nemen liet etiquetje, dat de "douane op den binnengebracii- len koffer plakte, er af en kleven dat op een verboden artikel als een ky-l ker, die terug wordt meegenomen. Dc oude koffer moet dan maar voor, De Rijksdag-afgevaardigde Dr. Lau- ter heeft een voorstel ingediend, om ten spoedigste een wetsontwerp voor te bereiden lot stopzetting van het "tvervloedige bezoek aan en hel leeg- toopen van Duitschland door valuta- Aieemdclingcn. De voorstelier wil dat önder anderen trachten te bereiken, fioor een hoogen toeslag op de spoor wegtarieven voor buitenlanders. Dr. I-auter komt met zijn wijsheid een beetje laat. Toen een halfjaar of een jaar geleden buitenlanders van al les en nog wat ongehinderd over de grenzen konden slepen, leerwerk, bont, kostbaarheden, zonder dat iemand daarop toezicht hiedd, toen .was het voorstel logisch geweest sedert de Duitsche douane aan de grens strenge orders heeft om alles .wat in Duitschland gekocht werd, te gen te houden, komt Dr. Lauter met de mosterd na den maaltijd. Wie dat niet gelooft, moet maar eens pro- boeren een nieuwen bontmantel over de grenzen te krijgen de ambte naren hebben het ding onmiddellijk in 't oog en laten den eigenaar zoo ste vig betalen, dat hij beter het kostbare 6tuk in de Barleljorisstraa; te Haar lem had kunnen aanschaffen. Toen ik irit Duitschland terug kwam, had ik een demisaison aan, cn een regenjas over den arm of die ook dc aan dacht trok van den ambtenaar, dien iedereen in zijn armoedig opgetim merd hokje te Benthcim passeeren moet! Wantrouwend keek hij onder de kraag naar den firmanaam van een Duitsohen kleermaker en eerst toen hij dien niet vond, mocht ik verder gaan. Had hij getwijfeld, dan zou ik hem trouwens de quilanti© van de Ilaarlemsche firma die de jas le verde, getoond hebben. Neen, kieedingstukken krijgt men zoo gemakkelijk niet meer over de grens. Er zijn zelfs dames geweest, die op dc terugreis groote moeite bobben geil ad met een zijden japon, zichzelf zorgen. Ook worden cr wel merken van Nederlandsche kleerma- keis uit oude pakken weggenomen en ingenaaid in nieuwe Duit scha kiee- ren. De grenswachters moeten deze en andere trucs wel kennen, maar hoe willen zij die bewijzen aan de honderde vreemdelingen, die iederen dag ovor de grens gaan! Daar vindt niemand afdoende middelen voor, ook Dr. Lauter in zijn verontwaardiging niet. Maar de angst voor de scherpe coiitröie (er is aliijd kans, dat een verdachte uitgepikt en aan een scher pe exaininatie onderworpen wordt) houdt zouder twijfel al te brutaal smokke.cn tegen. Daarbij is er nog een andere kant aau de zaak, die Dr. Lauter cn zijn medestanders wel e->ns mogen overwegen. Ai is voor de bui tenlanders de mark weinig waard, de hóteihouder, de restaurateur, de kof- fiehuishouder verdienen blijkbaar aan de marken, die zij bij hen verteren. De koopkracht van de mark i n Duitschland is altijd grooter, dan in 't buitenland, al is voor ons moeilijk te zoggen hoeveel. Wat den ken Qcze personen over 't weghouden van vreemdelingen? „Die Auslander nnissen nur ruhig kommen, dann ver dienen wir auch etwas", zeggen zij en tie winkeliers zeggen hel hun na. Er is ten slotte veel, dat langs den regeimatigen weg naar Nederland verzonden wordt, via het officieel© mivoerkantoor, dus na betaling van de voorgeschreven uitvoerpremie. Wie kan hiertegen bezwaar hebben! De Nedci-landsche winkelier alleen. Maar om diens belangen zat de Duit- che Regeering zich wel niet bekom meren! Neen, de quacstie is zoo ampel niet, als Dr. Lauter wel meent. En hij ver geet bovendien, dat het Duitsche vi sum op de pas negen gulden kost cn veelal voor een onnoozeie veertien dagen gegeven wordt Dat is een bij slag van beteckenis op een schijnbaar goedkoop reisbiljet. Y'oorloopig be hoeven de buitenlanders dan ook niet bang te zijn. dat Duitschland hen weren zal daarvoor brengen zij ten slotte te veel geld over dc grens. Natuurlijk is het niet te ontkennen, dnt cr Nederlanders vooral vlak hij huis, in de Rijnstreek op ongeioofe- Iijk ploertige manier met hun marken overvloed zijn opgetreden. Lieden, die thuis al niet onder overvloed van beschaving gebukt gingen, deden ,over de grens hun Protzerei on belemmerd uitschijnen en wekten den afkeer op van iederen rustigen landgenoot, die het ongeluk had m hun buurt tc komen. De staaltjes lig gen voor 't grijpen. Een Nederland sche dame te Berlijn had hel bijge woond, dat zoo n llo'.landsche reizig ster tót haar man zei: „Wim, zullen we hem weer eens laten dansen?" daarmee den armen drommel van een kellner bedoelende, die gretig placht te komen toeschieten op de groote fooien, die Wim hem toewierp. Dat zulke dingen prikkelen is geen won der. Op onze reie naar Berlijn zat er een viertal van dal verfoeilijk type in den spijswagen, vooal een van dc vrouwen maakte opmerkingen, waar voor je liever de ooreu maar dicht hield. Dat is 't verachtelijke soort, dat onze reputatie te grabbelen gooit. Kon Dr. Lanter die uit zijn lend hou den, dan zou hij daarmee wel den grootsteu dienst aan het overige Ne derland bewijzen. Maar het is van de Duitsche douane-beambten niet te wrgen, dat zij naast af hun werk, de binnenkomende vreemdelingen ook nog examöneeren op innerlijk© bescha ving aangenomen al, dat Duitsche grensbewakers daarvoor de ware examinatoren zijn! Tact is immers ook niet het onbe twistbaar erfdeel van liet lia?le Duit sche volk geweest. Wat zegt men wel •an een Duitsciien hotelhouder, die in antwoord op een bescheiden brief je van een Neder!andechen geleerde, een briefkaart terug stuurt met iiiots dan dez© woorden: „bleiben Sie wo Sie sind, Vafuta-Scliwein(blijf waar je bent, Valutavurken!), Of va: het publiek te Miinohen, dat een zeer matig optredende Nederlandsche vrouw naschreeuwde met oen soort gelijk compliment. Het is voor een groot de©!, wat in een soldatenterm genoemd wordt d e kift. Woede over de eigen machte- looza ellerde, afgunst op den gelux- kigen buurman. Dat liet ook in dit opzicht niet alles goud is wat blinkt, kunnen vele Dirifschcra zich maar moeilijk voorstellen. In particuliere gesprekken hebben wij weJ gezegd: „zeker, wij Nederlanders leven hier goedkoop, maar weet u wei, hoeveel liet Nederlandsche volk verloren heeft aan Duitsohe marken?" Ik weet wol: medelijden met deze niarkeaispecu- lanten is overbodig, niemand dwong hen er toe. Maar een feit is toch maar, dat marken ingekocht voor vier, tien, twintig, dertig, ja veertig cents, in een tijd, toen velen geloofden, dat de mark haar ouden koers terugkrijgen zou, nu zoo goed als waardeloos zijn geworden en dat Duitschland daar aan in Nederland alleen tallooze nni- licencn heeft verdiend. Of zijn wij vergoten, dat zoo goed als iedereen, tot loopmeisjes en slagersjongens toe, gokte in marken en kronen Moreel staat het argument natuur lijk niet hoog. Maar als het uitslui tend om nuchter-financieelc beschou wingen te doen is, dan kan ook dit dienen. Op een morgen ontmoette ik in de hall van 't hótel den heer IJenno, wel bekend a2e dc exploitant van de groo te zanl van de Sociëteit Vereeniging voor bioscoop- en variété-voorstellin gen. Hij was in Berlijn aan 't fil men met Dorische en Nederlandsche artisten: Kees Pruis, den hoer en me vrouw Solser cn anderen. Het onder worp was natuurlijk {hoe zou het haast andere kunnen<le valuta- Janus, in de Amsterdarnsche Jor- daan, heeft uit de loterij getrokken en besluit met Kees zijn vrouw, ook ©ene naar Duitschland te gaan. Daar maken zo lieeiwat avonturen mee. „Het zal pakken", verzekerde de heer Benno, „liet zal pakken, ik heb zelf het scenario geschreven en de film al naar verschillende Duitsche steden verkocht In Holland gaat hij natuur lijk ook, maar waar weet ik nog niet." Ik moet bodenkelijk gekeken heb ben, toen Ik vroeg: „maar, meneer Benno, de Duitschers kijken ons toch soms *al zoo scheef aan over de goed koop© marken, zal dat niet nog erger wonden door zoo'n film?" De heer Benno had daar geen vrees voor. Er zat niets onaangenaams in de film, de menschen zouden er al leen maar hartelijk om lachen. Hij liet mij groote photo's zien van Kees Pruis als Janus (een andere Jan»' Tulp) cn van mevrouw Solsei „Ir* Kee, en beschreef, hoe hij op di' oogenblik opnemingen maakte: met een spijswagen, in de vestibule var een hotel, in de Friedrichsirasse ik heb er liet beste van gehoopt cr den heer Benno het beste toege- wenschi. Maar of deze film het aan zien van Nederland in den vreemde zal verhoogen In andere Duitsche Staten of steden wordt een afzonderlijk tariel voor vreemdelingen toegepast, in hótcla, cafés of restaurants, terwijl men in. vele winkels in 't goheel niet aan bui tenlanders levert. Daarvan ie te Ber lijn geen sprake: „overal zijn de prij zen voor „Eingeborenen" en „Aus lander" gelijk, behalve in de schouw burgen en andere instellingen, die vanwege den Staat worden geëxploi teerd. In de Staate-Opera, waar wij dt Meisteremger vnn Nihnberg vrilden zien, werd bij wijze van veronderstel ling geopperd, dat wij we! vreemdelin gen zouden zijn. Natuurlijk bevestig den wij dat De toegangsprijs *.n.:s niet minder dan 3500 Mark per plaats. Duit sobers die ons aan .liet loket op volgden, betaalden voor denzelfden rang 500 Mark; het bleek mij toen, hoe het onderscheid gemaakt werd. De Duitschers hebben allen een pa> in den zak, dien zij bi gelegenheid moeten tooncn en waarop zij o.a. dez plaatsen tot den verminde-den prijs kunnen krijgen, 'r Avonds, wanneet het publiek binnengaat, staat er poli tie bij de loketten om fraude tegen te gaan. In elk geval betaalden wij voor onze entree nauwelijks minder, dan in <1© Nederlandsche Opera, naar een waarde van 800 Mark voor een gulden bijna vier cn een halven gul den. Ik moet wol erkennen, dat de opvoering heel wat beter was, dan wij ooit in ons eigen land kunnen eischcn of verwachten. Een dag of wat later werd mij voor den toegang in een van de musea 200 Mark gevraagd, terwijl de Duitscher voor 20 Mark zijn biljet kreeg. Dit was ook een Staats-instelling. Maar nergens* elders hebben wij met dit dub bele tarief te maken gehad. J. C. P.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1922 | | pagina 1