40e Jaargang No. 12CB0
Verschijnt dagelijks, behaive op Zon- en Feestdagen
DINSDAG 7 NOVEMBER 192Z
ADVERTENT1ENVan 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 55 Cts. Reclames 60 Cts per reeel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. 1 waailstuivers-adverlenlién van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 CU»
iuatreerd Zondagsblad,' voor Haarlem en omstreken I0.571/,franco per post 10.65. Poat Giro 38810. II per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Oirectaur-Hooidredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 II Directie en Administratie: Groote Houtstraat 83. Telefoonr.rB. Redactie 600 en Administratie 724
BIJKANTOOR voor Kantpoort, Velsen, Velseroord, Wijkteroog, IJmttidea, Beverwijk ens. DRIEHÜiaERKËRKWEG 2, VELSE.V, TELEFOON 3S21
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.671/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers 10.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,franco per post 10.65. Post Giro 38810.
dit nummer bestaat uit
acht bladzijden.
EERSTE BLAD
Agenda
HEDEN
DINSDAG 7 NOVEMBER
Stadsschouwburg. Het Schouwtoo-
peel: Het leien is een Droom, 8 uur.
Earner van Koophandel on Fabrie
ken. Vergadering, "7 uur.
Museum van Kunstnijverheid: Bin
nenhuiskunst 104 uur.
Tea-roori Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.30—5.30 en
*6 avonds 810.30. Concert.
Cinema Palace: Foyer, Middag- en
Avondconcert 3 1/21/2 en 811 u.
Bioscoopvoorstellingen.
WOENSDAG 8 NOVEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein.
N-V. Comoedia: „Dat wat jo niet
hebt'. -
Gemeentelijke ConcorUaalVolks
concert der Haarlemache Orkestvor-
eeniging, 8 uur.
Gebouw ProtestantenbondBij
zondere samenkomst der Evangelische
Maatschappij, 8 uur.
Museum van Kunstnijverheid: Bin
nenhuiskunst, 104 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.30—5.30 en
'e avonds 8—10.30 uur: Concert.
Cinema Palace Foyer: Middag- en
Avondconcert 31/25 1/2 en 8—11 u.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling 's nam. 2-30 en
's avonds 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt,
Cinema-Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 's nam. 2-30 en
's avonds 8 uur.
Scala-Theater, KI. Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling 's nam. 2-30 en
kans, dat zij daardoor minder bui-
tenlanasche orders zal kunnen uitvoe
ren en de Nederlandsche industrie
weer iets meer te doen zal krijgen.
Maar in 't algemeen zijn de voc
uitzichten toch niet gunstig en, als er
van herstel sprake ia, zal dit zich on
getwijfeld zeer langzaam voltrekken.
Vau andere zijde vernamen wij nog,
datin den laatsten tijd de werkloos
heid onder de schilders, de Btucadoors
en de transportarbeiders weer is toe
genomen, vooral in de laatste week
zijn er weer veel schilders zonder
werk gekomen.
Stadsnieuws
HOE STAAT T MET
de werkloosheid?
Wij informeerden nog cons naar
den stand van de werkloosheid (thans
bij den heer Van derWinden, secreta
ris van den Algem. Neder). Me-
taalbewerkersbond) en vernamen
daarbij, dat de toestand niet beter is
dan eenige weken geleden, eerder
slechter- De Haarlemsche staalfabrie
ken ontslaan wekelijks werklieden,
behalve de N.V. Haarl. Machinefa
briek v.h. Gebrs. Figée, die juist,
omdat zii zich op één artikel beeft ge
specialiseerd en daardoor ook do bui-
tenlandsche concurrentie het hoofd
kan bieden, een zeer gunstigeu tijd
doormaakt.
Het aantal werklooze metaalbewer
kers is in de laatste 14 dagen met
20 toegenomen.
Een zeer ongunstig feit voor de
Nederlaudsche industrie is bet, dat
de Duitsehe fabrieken haar capaci
teit tot het uiterste opvoereu en mas
sa's orders hebben. Misschien zal
hierin eenige verandering komen, nu
het contract Stinnes-De Lubersac is
afgesloten, waardoor de Duitsehe in
dustrie weer overstroomd zal worden
met orders voor levering in natura
roor de verwoeste gebieden. Er is
GROEI.
In April van dit jaar publiceerde
Haarlem's Dagblad ten behoeve zij
ner adverteerders, die er reent op
hebben, te weten in hoeveel exempla
ren hun advertentie wordt verspreid,
een attest, onderteekend door twee
der meest bekende Nederlaudsche ac
countants, ae heeren G. Smits, alhier
en W. H. Elles (fa. Elles en Hamel
berg! te Amsterdam. Deze heeren
verklaarden, dat Haarlem's Dagblad
op 28 April 1922 ruim 15000 betalen
de abonnés bad.
Op 31 October j.l., dus zes maan
den later, hebben dezelfde heeren op
nieuw de boeken en bescheiden van
ouzo abonnementen-administratie ge
controleerd-
En het accountantsattest; dat daarop
volgde vermeldt dat Haarlem's Dag
blad op 31 October 1922 ruim 15500
betalende abonnés telde.
Eene toeneming dus van honderden
abonnés in enkele maanden. En deze
stijging blijft steeds doorgaan.
Mnziefc
Iiiederavond Mia Pelten
burgHendrik Andriessen.
Schouwburg Jansweg.
Wie de ontwikkeling van Mia Pelten-
burg als zangeres volgde, heeft kunnen
nagaan hoe ze aanvankelijk, wat betreft
bare programmakeeze, van 't eene uiter
ste in 't andere vervieL Men herinnert
zich nog de fijn-geestige voordracht van
Loots' Kinderliedjes on het gevoelige
timbre barer ontwikkelde meisjesstem in
eenvoudig melodieuze liederen van
Morfcelmans e.a. Kort daarop kwam zij
met het allermodernste, en het zij
met alle respect gezegd zij voeldo het
volkomen aan en wist door hare interpre
taties steods to overtuigen, maar wjj
hebben toch dikwijls verlangd naar dat
kinderlijk lyrische, dat hare jeugd zoo
paste, en dat z^j nu als bij opzot scheen
te verwaarloozen. Maar gelukkig, met
het rijpen barer kunst is ook de terugkeer
gekomen, langzaam aan, over Wolf,
Brahms naar Schubert, den eeuwig zon-
uigen melodist, waarmee wij haar nu weer
eens gehoord hebben zooals ons dat nog
herinnert van vroeger, maar nu oneindig
mooier nog, met volle beheersching van
haar benijdenswaardig orgaan, en rijker
van artistiek vermogen.
Wat Schubert zoo schijnbaar zorge
loos heeft neergeschreven is nog lang niet
versleten, de begenadigde componist moet
wol slerk van ziel geweest zy"n om met
zulke fijne intuïtie zijn dichters te ver
klanken, zoo dat zjjne liederen na een
eeuw nog niets aan waarde verloren heb
ben. Er schuilt in die muziek een onbe
wuste kracht die met intellect niets te
maken heeft, daarom ook vloeit ze zoo
gemakkelijk en spreekt ze zoo direct ann.
Stel u nu die gezonde natuur-lyriek oor,
verklankt door 'n zangeres met echt ara-
ziknlo begaafdheid als Mia Peltenburg,
die het technische der zangkunst zoo be-
noerscht dat zij zich vrij-nit kan laten
gaan, en die van zichzelf dat rijke zan
gerige sentiment bezit dal Schubert als
componist zoo groot maakte, die onge
kunstelde wijze van voordragen, dat rake
psychologisch begrip, of beter gezegd,
dat vermogen, want ovenals Schubert het
dood, accentueert zij veelal onbewnst
maar juist
Ik heb het deol voor de pauzo, dat aan
Schubert gewyd was, als iets heerlijks in
m\j opgenomen, dat ik in zoete herinne
ring lang met rnjj meedragen zal.
Na de pauze zong de zangeres drie
Götbe- en vier Möriche-liedercn van
Wolf, zangen geweld uit een diep ge
moed, maar meiischelijker en hartstochte-,
ly'ker dan Schubert, muziek die als „ver-
küirt" uit nood en strijd geboren werd.
Mia Peltenburg Hot ons liederen hooreD
in al hnnno schoonheid en dramatische
kracht. Overweldigend mooi werd het
„An die Geliebte", prachtig van plasti
sche zeggingskracht was „Frage und Ant-
wort" en subliem van warm enthousias
me het slotlied „Neue Liebe".
In het succes der zangeres mocht haar
begeleider en muzikale mentor, Hendrik
Andriessen, met reelit deelen, wat ods op
den liederenavoad zoo opgetogen stemde
was ook voor een groot deel te danken
aan hem.
JOS. de KLERK.
Uitgaan
CONCERT
Donderdag a.s. hoopt het Geref.
Gemengd Koor „Door Zang Vriend
schap" haar 10-jarig bestaan te her
denken met het aanbieden van een
feest-ooncert in de Gem. Concertzaal,
met medewerking van bet Geref.
Gemengd Koor van Amsterdam en
het Chr. Kinderkoor „De Lofstem".
heido onder directie van den heer
Pijlman.
Als soliste hoopt op te treden mej.
Jo Vincent en als pianist de heer b.
H oogeveen van Amsterdam.
MUSIKALXSCHE KAMMERSPIELE.
Zondagmiddag zal in den Schouwburg
Jaasweg een matinéo plaats hebben van
do „Musikalischo Kammerspiele" welke
te Amsterdam zoo'n enorm succes be
haalde
Hetzelfde programma zal ook te Haar-
loin worden uitgevoerd.
Do reeeueenten van de Amsterdauische
couranten schreven vol lof over deze uit
voeringen en lezen wij o.a. in het Nieuws
van den Dag:
„Het was een onbedaarlijk lachsucces.
De muren van het overvolle zaaltje daver
den. Het nieuwe genre slaat in!"
FILMAVOND. Donderdag 9 Nov.
a.s. zal de heer Melling, leeraar in
de plant- en dierkunde alhier in de
Nijverheid een filmavond geven voor
de vereenieing vau oud-leerlingen der
Rijkstuinhouwcursussen, Haarlem en
omstreken. Vertoond zullen worden
film» op plantkundig gebied.
NIEUWE ZAAK. Hedenavond
wordt door den heer J. J. van Kooten
in het perceel Houtplein 22, hoek
Wijde Geldeloozepad, waarin vroeger
een winkel in bloemzaden enz. ge
vestigd was, een nieuwe zaak geopend
in rijwielen en motoren. Het perceel
hoeft daarvoor een geheele verbou
wing ondergaan en is zoo mooi ge- I
worden, dat hot niet meer te herken
nen is. Rijwielen van veerschillende I
merken staan in het ruime winkel
huis netjes uitgestald, zooals „Veld
post", „All Steel" en „Netco" van
The New Elswicck Trad® Comp. te
Deventer (onder-afdeeling van de
Burgers E. N .R.) en „Union" van de
bekende fabriek te Dedemsvaart.
Verder prachtige motoren van de mer
ken „Douglas", „Henderson" en
„Burgers E. N. R." Natuurlijk ver
koopt de heer Kooten ook verschil
lende onderdee'en en electrisoli© lan
taarns voor rijwielen en motoren. We
zagen in de mooie, ruime étalage
mooie lantaarns, die vanavond, wan
neer de fraaie verlichting wordt ont
stoken, een glimmennen en blinken
den aanblik zullen opleveren.
Achter den winkel is een werk-
plaats, waarin alle mogelijke repa
ratie*? aan rijwielen en motoren wor
den verricht.
Tevens heeft, de 'heer Knoten nog de
beschikking over een f'inke overdek
te ruimte, waarin te al'en tijde gele
genheid Is voor het stollen van auto'
motoren en rijwielen.
Deze zaak kan een aanwinst voor
het Hontnlein genoemd worden.
DE INVOER VAN BLOEMBOLLEN
EN PLANTEN IN AMERIKA.
De N'ed. Kamer van Koophandel te
New-York zendt ons onderetaand
communiqué:
De Amerikaansche Minister van
Landbouw heeft zijn goedkeuring ge
hecht aan een wijziging van regeling
7 van de bepalingen, uitmakende
Quarantaine 37, omtrent het bevrij
den der te importeeren planten van
aarde, zand, etc. Het amendement zal
van kracht ziin van 13 Oct jl. af en
luidt a's volgt:
De invoer van kweekeremateriaal
«n andere planten en zaden uit lan
den, die een inspectiedienst hebben,
is niet geoorloofd, tenzij de factuur
ls vergezeld van een origineel bewijs
en verder alle kisten van een eopio
van zulk een bewijs, opgemaakt dooi
een daartoe aangesneld ambtenaar
van bet land van uitvoer, dat het
kweekersmateriaal en andere planten
en zaden genoemd in het bewijs gron
dig onderzocht zijn geworden door
hem persoonlijk of door beambten
onder zijne leiding, toen de verpak
king plaats vond en zijn vrij bevon
den. of worden geacht vrii te zijn van
alle nadee ige plantenziekten en scha
delijke insecten.
Alle kweekersmateriaal en andere
planten en zaden aangeboden voor
invoer mosten vrij zijn van zand,
grond en aarde en alle plantworte
len. bollen of knollen moeten daar
van bevriid worden door wasschen
of door andere middelen en er moet
door een daartoe gemachtigd inspec
teur van land van herkomst ver
klaard worden, dat aan deze voor
waarde is voldaan, met dien verstan
de, dat het geoorloofd zal ziiai zand of
grond of aarde te gebruiken voor het
verpakken der hollen of plantworte
len, mits die grond of aaide is geste
riliseerd of door andere handelwijze
kan gegarandeerd worden vrij van
gevaar te zijn, een en ander volgens
de methoden voorgeschreven door
de Federal Horticultural Board - en
dan ook als zoodanig -te zijn ver
klaard door een daartoe gemachtig
den inspecteur van het land van oor
sprong. Het gebruik van zand of
grond of aarde voor het verpakken
van planten behalve voor bollen of
wortelen is niet toegestaan.
Alle verpakkingsmateriaal in ge
bruik voor invoer van kweekersgoed
en andere planten en zaden moet
voor zulk gebruik worden goedge
keurd door de Federal Horticultural
Board. Zulk verpakkingsmateriaal
mag niet tevoreD zijn gebruikt ge
worden voor verpakking of anders
zins van levende planten, met uit
zondering zooals vastgesteld b. de
vorige paragraaf van bollen en
lenwortelen en moet vrij ziin van
zand, grond of aarde en moet ver
klaard worden aan deze voorwaar
den te voldoen door een gevolmach
tigd inspecteur van bet land van her
komst.
Kweekersgoed en andere planten
of zaden van landen die geen inspec
tiedienst hebben, mogen niet aan den
importeur of geadresseerde afgete-
ven worden vooraleer zij onderzocüit
zijn geworden door een inspecteur
van het departement van Landbouw
en bevonden worden vrii te zijn van
plantenziekten en schadel'ïke Insec
ten of, in geval van besmetting, on
schadelijk gemaakt kunnen worden
door ontsmetting. Alle invoer onder
deze paragraaf moet ook voldoen aan
de ontsBietting"=eischen van regeling
9. Kweekersgoed. en andere zaden en
planten, geïnspecteerd zooais hier
vastgesteld en die bevonden worden
plantenziekten of schadelijke insecten
te bevatten en die volgens 't oordeel
van den inspecteur niet door ont
smetting of behandeling gereinigd
kunnen worden, zullen niet worden
toegelaten. Alle onkosten in verband
met Lnspectie of ontsmetting, buiten
den gewonen dienst van den inspec
teur, komen op rekening van den im
porteur.
Wanneer een voorraad kwec-l cis-
goed en andere planten en zaden
voor invoer aangeboden tevens bevat
een verboden artikel, of /anneer ton
plant niet bevriid is van aarde, dan
zal het geoorloofd zijn de geheele zen
ding te weigeren.
Tedere kist of doos of andere ver
pakking of bedekking van kweekers
goed en andore planten en zaden aan
"©boden voor toelating moet duide
lijk en juist gemerkt zijn met het
nummer van de vergunning, het al
gemeen karakter en de hoeveelheid
van den inhoud, het distriet, de
plaats en het land waar zij gekweekt
ziin, den naam en het adres van den
exporteur en den naam en liet adres
van den koojoer.
Opmerkingen uit de
Burgerij
NET HUWELIJK VAN DEN DUIT-
SCKEN EX-KEIZER,
Wii ontvingen eenige ingezonden
stukken waarin verschillende opmer
kingen gemaakt worden over de hu
welijksplechtigheid, die Zondag te
Doorn plaats had.
S. schrijft o.a.
Waarom mag de es.keizer op Zon
dag trouwen, terwijl het aan ons,
Nederlanders niet wordt toegestaan
en dan nog wel niet op het Stadhuis,
maar dat de bevoegde autoriteiten
aan huis worden ontboden.
..Waarom is iemand belasting vrij,
die zeer zeker over de noodige mid
delen beschikt en een rentenier is,
terwijl wij als Nederkuudtsche staats
burgers van ons bescheiden inkomen
ongeveer 20 i>ri. moeten afstaan aan
AGHT DAGEN 3fti BERLIJN
Met goedkoope levoranties van be
langrijke zaken, machines en derge
lijke, raakt het in Duitschland lang
zamerhand gedaan. Nog altijd kon
het land door zijn lagen geldkoers
gemakkelijker leveren, dan Engeland
en Amerika, maar de fabrikanten ko
men er toe, zich af te vragen, wat
zij moeten uitvoeren met al de bijna
waardelooze marken, die zij voor hun
fabrikaten terugkrijgen. Daarom
leveren de meesten nu, geheel of ge
deeltelik, in guldens naar Nederland,
in ponden naar Engeland, kortom in
de munt van het land zelf. Daarbij
hebben velen de gewoonte aangeno
men om te rekenen op de basis van
den dollar, waardoor do koers van de
mark in de eerste plaats in haar ver
houding tot den dollar wordt opgege
ven en deze munt-eenheid den indruk
maakt van een soort geheimzïnnigen
afgod in de verte. In een rovuo te
Berlijn werd dit verschijnsel niet on
aardig geparodieerd „menuchen",
zei de compère, „nu zal ik jelui eens
iels prachtigs, iets hoogs, iets onver
gelijkelijks Laten zien: „een dollar,
een dollar, EEN DOLLAR I"
Of de menschen al om hun eigen
toestand lachen maakt dien evenwel
niet beter. Er wordt geklaagd over
het leegkoopen van Duitschland door
de vreemdelingen, maar handel be-
teekent toch overgang van eigendom,
en zooiang er grondstoffen te krijgen
zijn, verarmt een land niet door ex-
Port, waarop immers iedereen rich
zooveel mogelijk toelegt. Maar sedert
:en maand of wat ls er in Duitsch
land iets ve>el ernstigere aan den
gang xiiet, dat buitenlanders aan
deelen koopen in Duitsehe industrie,
omdat zij daar Immers nieuwen
steun, nieuwe belangstelling en nieu
we klanten mee krijgt. Ik bedoel,
dat overal in de kleine en groote sle
den de bsate en grootste woonhuizen
door buitenlanders worden opge
kocht.
In en na den oorlog zijn in Duitsch
land evenals hier de huurders door
do Reeoerjr.s teiren de huisoiirenanrs
beschermd. Wel zijn de huren ver
hoogd, maar lang niet in verhouding
tot de daling van de mark ook is
daar toegepast wat bij ons in het
voorloopig onderzoek bleef steken,
nameiijk, dat de overheid menschen,
die gem woning hadden, eenvoudig
kamers heeft aangewezen in huizta,
waar ruimte ever was. Langzamer
hand is het zoo geworden, dat de
kosten van onderhoud en de hooge
belastingen de huur overtreffen
waarom zouden de eigenaare dus
nog prijs stellen op hun bezit? Te
meer, omdat de onveiligheid midden
ia Herlijn zelfs meebrengt, dat alles
wat in het gezamen ij'ke trappenhuis
aanwezig is, door dieven wordt mee
genomen. Wie zor'n huis binnengaat
vindt er dan ook geen enkelen trap-
looper meer. Roovers hebben dien ge-1
stolen oi de eigenaars brachten hem
in veiligheid.
Men moet ziclx deze Berlijnsche hui
zen voorstellen als groote gebouwen
met winkels op den beganen grond en
tientallen huurders op de vier of vijf
verdiepingen. Kazernes ale men wil,
naar gelang van stand en inrichting,
per appartement voor lagen of Imo
gen prijs verhuurd. Nu deze gebou
wen vaak geen redelijke rente meer
opleveren, beginnen de zorgen, die
altijd aan het bezit verbonden zijn,
de eigenaars te drukken, zoodat zij
uitzien naar koopers. Er zijn er ge
noeg. Weinig of geen Duitschers,
maar des te meer vreemdelingen.
Roemenen, Amerikanen, Scandma-
viërs, Zwitsers, Spanjaarden, Neder
landers hebben in het laatste half
jaar honderde, zoo niet duizende
groote huizen gekocht in de meest be-
teekenende Duitsehe steden. Wat be
duidt voor hun hooge valuta 't betalen
van miilioenen marken? Voor een
duizend gulden of wat koopt menige!
Nederlander in Duitschland een huis
als een paleis. j
Heelt de verkooper daar voordeel'
van? De buitenlander kan het zich
nauwelijks voorstellen, zeker niet
i wanneer hij hoort, dat de man ook
neg hooge belasting op de waarde
heeft te betalen. Maar de kooper pro
fiteert evenmin. Hij moet een verte-!
gemvoordiger aanstellen, die de huur
voor hem ophaalt en het huis laat
onderhouden, ls dat een onbetrouw
baar of een oirdcloos man, dan kan
de buitenlandsche eigenaar zijn ellen
de niet overzien. Ook als hij de eer
lijkheid zou zijn in eigen persoon,
dan blijft or niets over. Mogelijk
moet er zelis nu en dan wat bij. Rente
haalt de eigenaar dus niet van zijn
bezit, zijn eenig doel is een specular
tie op de toekomst. „Eens moet de
toestand toch beter worden, dan is
mijn bezit meer waard", zoo redeneert
hij. Reeksen huizen op den Kur-|
fïnwtcndanim en andere priina buur
ten zijn zoo het eigendom van vreem
delingen geworden. Duizende Berlij-
ners moeten huur betalen aan buiten
landers.
Wanneer dit eindigen zal rn hoe,
kan niemand zeggen. Er is geen enke
le reden, waarom bij wijzo van spre
ken half Bemin niet in de handen
vun vreemdelingen zou overgaan.
Zoolang de toestand van Duitschland
zorgelijk blijft, zal de Regeering wel
niet, ingrijpen: ze heeft wel wat an
ders te doen Maai- wanneer na vei-
loop van jaren de financieel© p-sitic
van het Duiteclie Rijk gu-i^'ger
wordt, zal dan de Rcgeeritig dul
den, dat een groot gedeelte van ue
vaste goederen in de Duitsehe steden
in handen van vreemdelingen is? Ik
geloof, dat zij daaraan een einde ma
ken moet. Dit verdraagt geen en
kele Regeering, wanneer zij het ver
anderen kan. Dn men mag nu zeg
gen, dat ieder bestuur het eigendom
van vreemdelingen zal eerbiedigen,
dat het onfatsoenlijk zou zijn om in
te grijpen als het er op aankomt,
ziet geen enkele Regeering er tegen
op, een maatregel te nemen, die het
eigen volk bevoordeeit, ook al is die
een schade voor den buitenlander.
De publieke opinie, een votum van de
Kamer, kunnen zelf3 een wederstre
vende Regeerlng in deze richting
dwingen.
Wat zal de vreemdeling aoer..
neer de Duitsehe Regeering een bij
zondere onteigeningswet uitvaardigt
voor eigendommen, die laat ons zeg
gen van 1 Januari 1922 af in de han
den van vreemdelingen zijn overge
gaan?
Wat zal hij zeggen, al6 de Regee
ring de schadevergoeding bepaalt op
de som die hij in de valuta van zijn
land voor zijn bezit betaalde, des
noods vermeerderd met een beschei
den rente tot het oogenblik, dat de
wel in werking komt? Zal hij bij de
Regeering van z ij n land op re
presailles aandringen? Maar de
Duitschens hebben met hun 6lechte
inarken weinig af geen vaste goede
ren in andere landen kunnen koo
pen: de weerwraak zal dus een slag in
de lucht zijn.
Daarom geloof ik niet, dat Neder
landers, die nu in Duitsehe gebou
wen speculeeren, daar ooit de groote
winsten van zullen opstrijken. Met
tranen in de oogen staan, door den
nood gedwongen, nu de Duitschere
hun huizen aan den vre«nde!ing af
„für ein Butterbrot", aooals zij bit
ter zeggen. Voor een appel en een ei.
Zoodra men in Duitschland weer een
veer van den mondl kun blazen,
neemt men die huizen terug. Iedere
Regiering zal cüaartoc ged-wongcn
zijn.
Wie dat niet gelooft, zich vergaapt
aan zijn droomen van enorme win
sten in de toekomst, moet zich even
in het tegenovergestelde denken.
Neeii» aan, dat door een samenloop
van omstandigheden Duitschers in
Nederland tienduizend© woningen
hadden opgekocht voor een tiende van
den prijs stel, dat vijf jaar latei
de waarde van de huizen belangrijk
steeg; zou dan onze Regeering den
hatelijken toestand, dat een deel vun
de bevolking woont bij de gratie van
vreemdelingen, een dag langer dan
noodig was, verdragen I
Ik geloof het niet, en Ik hoop het
ook niet Sommige toestanden zijn
onnatuurlijk en mogen dus niet zijn.
Dat Nederlanders heeïe straten zou
den bemachtigen in Berlijn kan niet
bestaan. Tijdelijk wel, op den duur
do schatkist. Een en ander stemt raij
en zeer zeker meer lezers, verre van
aangenaam."
De G. schrijft ongeveer in dezelfden
geeet. Hij voegt er aan toe: ..Ik pro
testeer er tegen, dat iemand die zijn
bruid een geschenk geeft van 800 niil-
Lioen mark, dat is ongeveer f 350.000,
vrijgesteld' wordt van belasting."
L. L. verwondert er zich over, dat
twee Haarlemsche winkeliers als ver
tegen vroor.'mere van de Duitsch Na
tionale Partii naar Doorn ziin gegaan
can daar een bloemstuk aan te bieden.
..Wekt het geen bevreemdine," zoo
schrint hii, „dat Haarlemmers als
officieele vertegenwoordigers optro
den voor een specifiek politieke partij
in Duitschland?"
De heeren Holahaue en Mathot,
aan wie we naar aanleiding hiervan
om inlichtingen vroegen, wenschten
zich hierover niet uit te laten.
De lezer zal zich herinneren, dat
wij onlangs rcerir, onze bedenkingen
uitten over dezelfde punten, die door
de eerste i men dons worden aange
roerd.
RED.
RÖOMSCH KATHOLIEKE KIES
VEREENIGING De R. K. Kiesver
eeniging te Haarlem houdt Vrijdag
17 November, een ledenvergadering.
De agenda meldt o.in.: Verkiezing
van 2 bestuursleden, wegens bedan
ken van de heeren W. Robbers en Mr.
J. B. Bornans. „Een der te verkiezen
bestuursleden, zal als Secretaris rn
ten optreden." Bespreking, naai aan
leiding van een ingekomen schrijven
van de heeren P. Dijt, J. P. Dammc-.
J. Ph. H. Castricum en 16 andere
den der Kiesvereeniging. Bespreking
nieuw reglement voor de R.K. Kics-
vereenigingen in den Prov. Kieskring.
Aanwijzing van afgevaardigden naar
die Kiesvereeniging. Bespreking over
de stemtechniek bij de vaststelling
der groslijst voor de a.e. Statenver
kiezing le volgen. Opgave van candi-
daten voor de groslijst voor de Prov.
Staten.
OVERLEDEN. De hear G. K., dia
Dinsdag 24 October, des avonds zes uur,
op het Haarlemsche station uit den trein
komende van Beverwijk, sprong, toen
doze nog niet stilstond, tengevolge waar
van hjj tus8chcn het perron en den trein
viel en eenige wagens zjja linker boven
arm verbrijzelden, is Maandag aan de
gevolgen daarvan overleden.
HET GEMEENTEVERSLAG.
Wij vei-nr-men. dat hot gemeentever
elag (over 1921) binnen eenige diigci:
zal verschijnen.
DE CRENSRECELINC.
Naar wij vernemen beeft het colle
ge van B. en W. Donderdag jl. te
s-Gravenhage een onderhoud gehad
met den minister van binnenlandsche
zaken, over de grensregeling, met het
doe! o.m. op spoed aan te dringen ten
opzichte van deze quaestie.
PERSONALIA
Voor het examen vrije- en ordeoofe-
nmgen is geslaagd mej. G. A. Duin-
kei- te Velsen.
Op hét viertal voor predikant
bil de Geref. Kerk van Amsterdam
komt voor ds. H. Brouwer H.Mzn.,
te Heemstede.
Berlijn is een stad van hooge hui-
aai, van breede en lange straten en
van boeiden. Overal waar het moge-
ujk was en de bouwheer er geld voor
over bad, zijn gevels versierd
met beelden. Als ik versierd zeg, is
dat uit beleefdheid. Het komt ook wel
eens anders uit. Ergens heb ik een
dwars aangebrachte figuur tegen een
facade zien hangen, het beeld was
naar schatting twintigmaal de na
tuurlijke grootte en je werd er bang
YEll».
Nu moeten wij Nederlanders bij
de beoordcoling van beeldhouwwerk
nooit vergeten, dat wij daar de ware
vreugd niet aan hebben. Zeker niet
aan marmeren beelden, 't Kan wezen,
daf die te wit zijn in ons zoo dik
wijle grauwe landschap. Maar aan
bronzen beelden ook niet, daarom
ziin onze monumenten schaars en
lang niet altijd mooi. De Duitschers
overdrijven dat aan den anderen
kant, hef wemelt in Berlijn van
standbeelden, meestal aan oorlogs
helden gewijd, met dezelfde bedoeling
als waarmee de meoster op school en
de onderofficier in de kazerne leer
lingen en miliciens africhtten: de be
volking moest doordrongen raken
van de voortreffelijkheid van het mi
litairisme. Er is nauwelijks een plein
van eenig© beteekenis in de hoofd
stad, of er staat een heer op met een
gepantserde vuist, te voet of te
paard en kijkt norseh over een ver
onderstelde menigte.
Maar dit was den ijdeien pronker, die
de derde en laatste keizer van het vcr-
ccnigde Duitsehe Rijk was, niet genoeg.
Een te gelijk ging hem te langzaam.
En hij schiep de S i e g e s a 11 e e, dc
laar. der overwinning. Twee en dertig
vorsten uit het huis Ilohcnzollern, elk
met zijn voornaamsten vechtgeneraal en
niet den grootsten geleerde uit zijn tijd,
zijn daar geplaatst langs het wandelpad.
Dc bank, die er bij elk slaat gezet en
de rijksadelaar zijn telkens in den stijl
van hun tijd gebeeldhouwd de serie
begint met Albrecht der Bhr en eindigt
met Wilhelm I.
Zonder twijfel zijn er mooie onder.
Alles wat op het gebied van de becid-
houwkunst naam in Duitschland had,
heeft cr aan meegewerkt, tnaar dc
massa werkt verbijsterend en op dra
duur lachwekkend. Al die Hohenzollems
zouden dan helden, veroveraars en over
winnaars zijn geweest? Het is als een
oploop, een gedrang ^an helden. „Pu;>
penallee", zegt de Beiiijner spottend/
Ook hij, vroeger anders wel aan mili-
taire grootheid gewend, kwam van znc-
veel mannen en gros niet onder dea
indruk.
Toch is alles gedaan, om zoo'n im-
pre ie te geven. Tegenover de Sieges-
allee staat het Rijksdaggebouw, in de
zelfde lijn een soort van toren, die Sie-
gessaülc (zuil der overwinning) versierd
met de vergulde loopeu van kanonnen,
die in den oorlog van 187071 zijn buit
gemaakt. De bouwmeester heeft ze ia
de lengte naast elkaar gezet. De nuch
tere toeschouwer weet nauwelijks wat bij
ziet. En vindt het niet mooi.
Maar erkcnd_ moet worden, dat het
park waarin dit alles staat, weer cc-i
bewijs is van durf en zin voor breedheid
en ruimte. Het is bijna 4 kilometer
lang en 1 kilometer breed, een wandel
park van den eersten rang.
De kunst van Duitschland is eenmaal
zeer verschillend. Hoog staat vooral dc
muziek, ook de letterkunde heeft veel
schoons voortgebracht cn het genie
Goethe is een Duitscher geweest. Dc
bouwkunst in Duitschland staat evenwel
veel lager: zij zoekt het in 'l groote, bo-i-
te, pompeuze. Zware kolommen, kleu
rige wanden en zolderingen vermoeien
:-i menig groot gebouw het 00g.
De schilderkunst heeft in Duitschland
groote talenten aan den arbeid gezet;
Albrecht Dürer was een baanbreker, dc
naam van Adolf Menzel telt mee onder
de allergrootsten Maar dc vreemdeling
die de Friedrichstrasse doorwandel:,
schrikt terug voor de horreurs, die ia
den kunsthandel worden uitgestald.
Ik vroeg aan een Duitsehe dame, hos
dat zoo kwam.
„Och," was het antwoord, „u moet de
musea gaan zien. Daar is veel moois.
Die dingen in de Friedrichstrasse han
gen daar maar voor den verkoop
,.Eben deshalb," dacht ik, „juist daar
om."
J. C, Pd
