HAARLEM'S DAGBLAD
De Aardbeving van 11 November
in Z.-Amerika.
Buitenlandsch Overzicht
Onze LaDiibosk
M/VANUAG 27 NOVEMBER 1922 DERDH BLAD
De waarnemingen te De Bilt.
Hoe de seismografische toestellen werken.
Co-'uimen tijd voor «Jat de berich
ten uit Zuid-Amerlka over de go-
woldige aardbeving, die voorname
lijk Chili hoeft geteisterd, Europa
bereikten, was reeds door het Me
teorologisch Instituut te De Bilt een
mededeeiing hierover aan de dag
bladen verstrekt, waarin als waar
schijnlijke plaats van den oorsprong
aangegevon wast nabij de Phlllp-
pijnen of nabij do Westkust van
Zuld-Amerika. Do goede uitkomst
van de berekening van het epicen
trum heeft bij velen den wonsoh
opgewekt, iets naders te vernemen
over de wijze, waarop deze plaats
bepaling geschiedt.
Op oris verzoek habben wij «le
dlreotie van het Meteorologisch
Instituut van het Meteorologisch
kwestie van het registreeren en
plaatsb&palen van aardschokken
voor onze lezers uiteen te zetten.
Aardbevingen, althans die, welke op
teer grooteu afstand nog merkbaar zijn,
zijn voornam él ijk het gevolg van sterke
spanningen die in. de aardkorst heer-
Echen. Alen kan zich voorstellen, dat
de aarde vroeger een gloeiende mar
is door uitstraling van warmte
naar de wereldruimte, van buiten af is
gaan afkoelen, waardoor de vaste aard
korst, eea betrekkelijk dunne schaal,
omstaan is, waarin geweldige spannin
gen optreden.
In den loop der tijden blijkt af ea
toe, nu hier, dan daar, dat de aardkorst
le zwak is om aan deze spanningen
weerstand te bieden; er treedt een aard-
boving op, waarbij groote aardschollen
langs elkander kunnen schuiven.
Aardbevingen komen vooral voor in
s'reken, waar sterke plooiïngen, hel
lingsveranderingen of breukgebieden
voorkomen.
Het registreeren.
Van den oorsprong der aardbeving
uit planten zioh verschillende soorten
trillingen naar alle richtingen door he*
inwendige der aarde en langs het op
pervlak voort. Deze trillingen worden
na eenigen tijd op de aardbevingssta
tions door Je seicmografen geregis
seerd.
Scismografen zijn in 't algemeen in
struraenten, die de bewegingen van den
bodem op de plaats, waar ze zijn op
gesteld, vergroot opteekenen, betzij me
chanisch, doordat een fijn pennetje eea
lijn krast op papier, dat boven een pe
troleumvlam bewalmd is, en op eet,
èraaienden cylinder is gespannen, het
zij fotografisch, doordat een lichtpunt
zich beweegt over fotografisch papier,
dat eveneens gespannen is op een draai
end en cylinder.
Van de trillingen die zich bij een
aardschok naar alle richtingen voort
planten, zijn de snelste de z.g. longi
tudinale trillingen, die o.a. ook optre
den bij de voortplanting van het ge
luid in de lucht, en die men zelf kan
opwekken door b.v. met een hamer te
gen den rand van een tafel te slaan.
Had men aan de andere zijde van de
tafel een lichten bal aan een koord
tegen den tafelrand gehangen, dan zou
men zien, dat bijna onmiddellijk nadat
men tegen den eencn kant van de tafel
sloeg, de bal aan den anderen kant op
sprong de door den slag opgewekte
cvcnwichtsverstoring heeft zich door 't
hout van de tafel naar de andere zijdo
voortgeplant.
Da afstandsbepaling.
De voortpJantingssnelheid in hout
Ooiraagt 3 a 4 K.M. per seconde, zoo
dat, gesteld, dal de tafel r.ao M. lang
is, ongeveer 1/3000 seconde na den
slag de bal opspringt, dat is zon kort,
dat het den indruk maakt, dat het ge
lijktijdig geschiedt. Do voortplantings-
Bnötheid der longitudinale trillingen
door de aarde bedraagt 6 K.M. per s<
conde'of meer, afhatukelijtk van de diepte
Ier doorloopende aardlagen; zoo heb
ben b.v. deze trillingen om van Mid-
den-Italië tot De Bilt afstand langs
het aardoppervlak gemeten 1400 K.M.
te komen, ongeveer 3 minuten noo-
dig, van Japan afstand 9000 K.M.
ruim 13 minuien, van Chili of den Oos*-
ladischen Archipel afstand 11
12.000 K.M. ruim 14 minuten. Men
weet, dat de omtrek der aarde 40.000
KM. is, zoodat onze tegenvoeters (in
dc buurt van Nieuw-Zeeland) 20.000
K.M. van ons af wonen.
Een andere soort trillingen, langza
me: en van een ander karakter, zijn de
b.g. transversale trillingen, die o.a. bij
de voortplanting van 't licht optreden, en
die men zelve kan opwekken, b.v. door
een touw of koord aan 't eene eind-
vast te knoopen, het met de hand mil
of meer strak te trekken en dan (b.
hand snel been en weer te bewegen,
loodrecht op de richting van het koord.
Men ziet dan een golfvonnige bewe
ging zich door het touw voonplanteo,
van de hand naar het vastgeknoopi
einde. De beweging der deeltjes van bi
touw is hierbij loodrecht op de richting
van voortplanting, vandaar de naam
transversaal.
Deze trillingen hebben in de aarde
een voortphutingssnelheid van 3.5 K.M.
of meer per seconde, al naar de diepte
der tloorloopen aardlagen.
Beide soorten trillingen worden
door den seismograaf geregistreerd,
eerst de snelste, longitudinale, de b.g.
eerste voorloopers (P.), later de lang
zamere transversale, die tweede voor
loopers (S.) genoemd worden. Over de
zooeven genoemde afstanden 1400»
9000 en it a '13.000 K.M. doen de twee-
de voorloopers resp. 5ruim 23 ea
26 a 37 minuten. Aan de seismografen
is een inrichting gemaakt, waardoor
elke minuut op de geregistreerde iija
een tijdteeken wordt gegeven, zoodat
men in staat is nauwkeurig de lijden
van aankomst van P. en S. te bepalen
en daardoor ook het tijdsverschil vaa
P. en S. kent. Kent men dit, dan kan
men, doordat men de looptijden van P.
en S. voor verschillende afstanden ken.,
met behulp van tabellen den afstand
van den oorsprong afleiden.
Het is te vergelijken met het volgen
de: Een fietser, die 12 K.M. per uur
aflegt, gaat van Zeist naar De Bilt,
welke plaatsen 4 K.M. van elkaar lig
gen. Hij zal hier na 20 minuten aanko
men. Tegelijkertijd verstrekt een voet.
ganger uit Zeist, die 5 K.M. per uur
kan afleggen; deze zal na 48 minuten
te De Bilt zijn, dus 28 minuten later.
Indien men nu omgekeerd weet, dat
de twee personen 28 minuten na elkaar
te De Bilt aankwamen, dat de eerste
12 K.M. en de tweede 5 K.M. per uur
aflegde, dan zal men gemakkelijk kun
nen berekenen, hoe ver de plaats van
vertrek was, n.l.veal.ièujs qi-(.Buo—ao
vertrek verwijderd was, namelijk 4 K.M.
Iets dergelijks heeft men nu ook bij
de opteekeningen der seismografen; is
het verschil in tijd van aankomst vaa
P. en S. bijv. 6 minuten, dan is de oor
sprong 4200 K.M. verwijderd, bij 9 mi
nuten 7600 K.M. Bij de aardbeving van
ij November was het verschil onge
veer 11X minuut, volgens do tabellen
bedraagt dan de afstand ongeveer
11.000 K.M.
De richtingsbepaling.
Wist men nu behalve den afstand 00K
nog de richting, waarin de oorsprong te
zoeken is, dan zou het probleem op
gelost zijn. Gelukkig bestaat hiertoe
ook ecu middel. Gewoonlijk zijn op de
aardbevingsstations twee gelijke seis
mografen opgesteld in onderling lood
rechte standen, meestal de eene Noord-
Zuid, de andere Oost-West geridht, zoo
dat de eene het Oost-West gerichte aan
deel, de andere het Noord-Zuid ge
richte aandeel van de bewegingen vaa
den bodem opteekent. In figuur 1 is
afgebeeld een siei horizontaal-seismo-
grafen, opgosield In het seismograf-
fisch paviljoen te De Bilt, de een staat
in de richting Noord-Zuid, dc andere in
de richting Oost-West.
Was nu b.v. dc oorsprong juist Noor
delijk of Zuidelijk van het aardbevings
station gelegen, kwam dus dc eerste
stoot juist uit Noord of Zuid, dan zo*
bet eerste instrument aanvankelijk geen
uitslag vertoonen, het tweede wel, kwa
men trillingen uit Oostelijke of Weste
lijke richting, dan zou het cweede in
strument aanvankelijk geen beweging
opteekenen, het eerste daarentegen web
In '1 algemeen zal de oorsprong niet
juist Noord-Zuid of Oost-West liggen,
doch in een tusschengelegen richting,
zoodat beide seismografen een uitslag
zullen vertoonen. waarbij de grootte op
elk er van afhangt van de richting,
waaruit de beweging komt. In figuur
2 is weergegeven de boginbeweging bij
de aardbeving van 11 November in de
Noord-Zuid en de Oost-West componea-
tenP. valt iets na 4 u- 46 m., tijd van
Greenwich 's morgens; men ziet, dat de
registreeringen veel overeenkomst met
elkaar hebben, alleen zijn de uitwijkin
gen in O.-W. grooter dan in N.Z., he -
geen betcekem, dal dc beweging meer
uit Oost-Westelijke dan uit Noord-Zui
delijke richting komt. Meet men de uit
slagen nauwkeurig uit, dan blijkt, dat
de staat uit ongeveer W.Z.W-.lijke of
180 gr. daarvan verschillend O.N.O.-
lijke richting moet zijn gekomen.
Neemt men uu een globe, en gaat
men van De Bilt uit volgens den boog
van een grooten cirkel d. i. een cir
kel, welks vlak door bet middelpunt dtr
aarde gaat in W.Z.W.-lijke richting,
dan komt men na 11.000 K.M. icrecht
nabij de Westkust van Zuid-Amerika;
gaat men denzelfden stand in O.N.O.-
lijke richting, dan komt men bij de
Philippijnen. In een van dete twee stre
ken moet de oorsprong gelegen zijn.
In het begin van dit artikel is er op
gewezen, dat bij een aardbeving groote
aardschollen langs elkaar kunnen,
schuiven. Nu zijn twee gevallen nioge-
lijk het kan zijn, dat de beweging naar
het aardbevingsstation toe gericht is,
of dat ze er van af gekeerd is. In het
eerste geval zal de aardbevingsgolf, als
ze, na haar weg door de aarde te heb
ben afgelegd, aan het aardbevingss-a-
tion aankomt, aan den bodam een naar
boven gerichte beweging, als 't ware
een stoot, meededen, in het tweede ge
val een naar beneden gerichte bewe
ging, als 't ware een ruk of trek. Met
welk van de twee gevallen men te doea
heeft, kan men uitmaken, wanneer men
een seismograaf heeft, die de verticale
bewegingen van den bodem registreert.
Een dergelijke suismograaB is sindg
ongeveer een maand to De Bilt in wer
king uit de opteekeningen er van
bleek, dat men bij de aardbeving van
11 November met een opwaartsche be
weging, dus met een stoot te doen had.
B?e?r loodst het veÜigor scheen in Het
bericht aan de dagbladen, behalve
Zuid-Amerika ook het in O.N.O.-lijke
richting gelegen gebied, de Philippij
nen, eveneens een bekende aardibevings-
streek, op te nemen. De berichten uit
Chili spreken van een vloedgolf, die,
evenals de aardbevïngsschokken zelve
aan de kust groote verwoestingen heeft
aangericht; dit wijst er op, dat de oor
sprong onder den bodem van den Oce-
niet ver van de kust, moet gelo
gen zijn.
Er dient nog melding gemaakt te
worden van een ander soort golven die
na de voorloopers op de seismografen
voorkomen en in den regel veel groo-
uitslagen vertoonen, de zjg. lange
golven of oppervlaktegolven. Het zijn
golven, die zich langs do oppervlakte
der aarde voortplanten en ontstaan,
wanneer de van den oorsprong welke
eenige tientallen K.M. onder het aard
oppervlak ligt uitgaande trillingen
het er bovengelegeu aardoppervlak, het
epicentrum, bereikener planten
zich van hier uit naar alle richtingen
trillingen voort, aanvankelijk snel en
heftig en met groote uitwijkingen,
hetgeen de vernielende werking in 't
eigenlijke aardbevingsgebied verklaart
doch geleidelijk in heftigheid en
iterkte afnemend, naarmate zij zich ver
der uitbreiden, tot ze ten slotte niet
meer door personen merkbaar zijn, doch
alleen nog door de daarvoor ingerichte
instrumenten, de seismografen,
Nu waren ia dc horizontale compo
nenten de uitslagen aanvankelijk ge
ring (vgl. figuur 2), wel is waar leek
het waarsohijnlijk, dat de eerste bewe
ging naar Noord en Oost gericht was,
wat dus wees op een stoot uit W.Z.W.-
lijke richting, en dus op de Westkust
van Zuid-Amerika als oorsprong, doch
gchecle zekerheid bestond daaromtrent
3an golven zich Iri alle richtingen in
kringen verbreiden; dicht bij de plek,
waar de steen viel, is de beweging van
het water sterk, doch verder weg wordt
ze allengs flauwer en flauwer en einde
lijk onmerkbaar.
De lange golven hebben een voort-
plantingssnelheid van ongeveer 3.J
K.M. per seconde; zij komen eenigen
tijd na de tweede voorloopers aan he'
aardbevingestation aan. Bij benadering
kan men uit den tijd van aankomst van
de eerste voorloopers P. en de lange
golven L. den afstand van het epi
centrum afleiden; is het tijdsverschil van
L. en P. is n minuten, dan is de af
stand ongeveer 1000 X n/3 K.M. Zoo
kwamen te De BEt bij de aardbeving
nabij do Westkust van Zuid-Amerika do
lange golven ruim een half uur na de
eerste voorloopers aan, wat met den
uit S en P berekenden afstand in goe
de overeenstemming is.
In zeer vele gevallen, vooral bij zwak
kere, ver verwijderde en ook bij nabu
rige aardbevingen, zijn de opteekenin
gen van dien aard, dat men niet in
staat is, afstand en richting uit de seis
mogrammen van een enkel station
nauwkeurig vas' te stollen en is dus een
juiste plaatsbepaling niet mogelijk; men
moet dan, indien geen directe berich
ten uit bet aardbevingsgebied zelve
aanwezig zijn bet bewoonde deel der
aarde vormt slechts een gering ge
deelte van het geheele aardoppervlak
zijn toevlucht nemen tot de waarnemin-
toonen zijn. Het is te vergelijken met gen van verschillende stations om de
wat men waarneemt, wanneer men een I plaats van den oorsprong vast te
steen in het water laat vallen, men ziet' stellen.
OVER DE RESULTATEN REEDS TE LAUSANNE BEREIKT.
In den Duilschen
Rijksdag
werden de debatten over de regeenugs-
verklaring Zaterdag voortgezet. Mede
gedeeld wordt dat Müller-Bonn afgetre
den is als minister van levensmiddc-
lenvoorziening in verband met beschul
digingen tegen hem geuit over zijn min
der vaderlandslievend optreden in den
tijd van de distributiezorgen.
tn de rede, die Stxesemaua hield, wees
hij er op, dal het noodlottig zou ziju,
wanneer een politiek zoo onervaren per
soonlijkheid als Miiller-Bonn aan het
hoofd van een ministerie zou staan, al
waren dan ook de tegen Muller-Bonn
ingebrachte beschuldigingen niet meer
te handhaven.
Daarna overgaande tot het eigen
lijke onderwerp van zijn redevoering,
verweet hij c-ebrek aan verantwoordelijk
heidsgevoel, zoowel aan de leiders van
handel cn industrie, die de ministerpor
tefeuilles hebben afgewezen, als aan de
.,hoogere ambtenaren", die zelfs durf
den weigeren naar Berlijn te komen
de icdenen, die hen tot bedanken 1
iinisterpoTtefeuüle noopten, uit
een te zetten.
Vervolgens richt Stresemann zich te
gen BreitscheidL Op den soc.-democro-
tisohea partijdag is reeds terecht er op
aldus Stresomanu, dat on en
Stinnes niet tot „boeman" moet ma
ken. Dr. Becker's richtlijnen ten aan
zien van de belastingpolitiök, zijn inder
tijd ook door de soc.-democraten ge
billijkt.
Met betrekking tot het valuta-vraag
stuk, verklaarde Stresemann, dat
een minister, die niet alles zou doen
in zijn vermogen is, om de Dul.-
sche valuta te steunen, niet minder
dan als een verrader van het Duitsche
volk zou beschouwen. Al mag men ook
vreezen, dat een te groote stijging van
de mark voor de industrie noodlottig
zal zyn, zoo neemt dit toch niet weg.
dat Duitschland de daling van zijn va
luta moet betalen met den ondergang
van zijn „Kulturschicht" (de mtcller-
tueelen). Deze klasse vervolgde Stre
semann gaat ons meer aan dan het
kapitaal.
Ten opzichte van den binnenlan-1-
schen toestand, wees Stresemann er op,
m het binnenland een zekere
ingetreden, het tijd wordt, de
wet tot bescherming van de republiek
op te heffen. Deze wet heeft niets
gewerkt aldus Stresemann
aanzien van het optreden tegen de
moordorganisaties, maar heeft slechts
de vrije mecningsuiung belemmerd.
Ten slotte verklaarde Stresemann.
met betrekking tot de builenlandsche
politiek, dat Duitschland voor alles mei
Amerika betere economische betrekkin
gen moet aanknoopen, daar de wereld
nooit minder pacifistisch georiënteerd
was als juist op het oogenblik.
dien hoofde blijft Duitschland, aldus
spreker, tot saneering van het vader
land, slechts die weg over, dien
ironisch het „internationale kapitalis-
noeral, doch die spieker het „ver
bond van wereld-economische belan
gen" zou willen noeanen.
Daarna sprak voor de sociaal-demo
craten nog de afgevaardigde Miiller-
Franken, die zijn partij verdedigde te
gen dc aantijging, dat zij het kabinet-
Wirth len val heeft gebracht. De builen
landsche politiek van Wirth was de
eenig juiste onder de bestaande om
standigheden. Juist de socialisten stel
den het op prijs, dat met dr. Wirth een
betrouwbaar rcpublikeiu aan het hoofd
der regcering stond. De krachtproef is
niet uitgegaan van do sociaal-democra
ten, maar van den agrarischen vleugel
van het Centrum onder aanvoering va
Stegerwald, die plotseling de groot
coalitie eischte. Muller eindigde zijn
redo met te zeggen, dat men 1
raken tot stabiliseering der mark. Bij
deze pogingen zullen de sociaal-demo
craten dc regeering steunen. Overigen:
echter zullen zij zakelijke oppositie
kunnen nalaten.
Een door de democraten ingediende
motie, waarin gezegd wordi, dat do
rijksdag van de rcgeeringis verklaring
kennis neemt cn er mede instemt, dat
de regeering de nota van 13 Novem
ber aan de Commissie van Herstel tot
basis van haar politiek wil maken,
werd goedgekeurd. Tegen de motie
stemden de communisten, do groep-Le-
debour en dc Duitsch-Völkische afge
vaardigden Wulle ea Von Grafe.
De zitting werd daarop tot 4 Decem
ber verdaagd.
De sedeleseerden op
de conferentie te
Lausanne.
gaart voort roet te trachten tot een
vergelijk in d!e ve-reehiW-end© qua.ee-
ties te komen.
Zaterdag weid de Maritza-linie de
finitief vastgesteld
seke grens van Turkije, in oveieen
stemming met die nota der geallieer
den van 23 September. West-Thracié
aal Grieksok blijven. Volgens een
perste lesram hand ha-af do Ismet Pacha
dien eisoh dei Turken betreffend© een
olktótenuning in West-Thracië en
-erlangde hij dat deel van het gebied
ten _N. W. der Maritza, hetwelk in
1915 aan Bulgarije was afgestaan.
Venizeloe en -Ninch itch antwoord
den uit naam van Griekenland. Cur-
zou gaf een aleemeene verklaring
aangaai*ile den toestand. Hij begon
met te zeggen, dat lui uit naam aer
Doncïgenoofcen sprak en dat liet abso
luut noodzakelijk was. da.t ei een re-
veling tot stand kwam. waardoor de
terugkeer van onlusten in den Balkan
jou worden voorlcomen. Tot bijzon-
lerhedon overgaande, weersprak Cur
zon de bewering der Turken dat ge
neraa! Harington en generaal Mom-
belli beloofd hadden, Kara<*atch aan
ie Turken te p-even De Turken hadden
drie argumenten ontwikkeld betref
fende Karagalch. Het eerste was van
militairen aard. maar Curzon merkte
dat dit niet steekhoudend wae,
aangezien besloten was, dat Kara-
"atch zou worden begrepen in de ge-
(1'omiHUiAriaeerde zbne, welke zioh 80
"-M. aan weeszijden van de Maritoa
m uitsteken. In de tweede plaats be
weerden de Turken, dat Karagatoli
.'ettelijk niets anders was a's een voor
stad van Adrianopel. maar zeide hii.
Je bevolking van Karagatch was uit
sluitend Grieksch, terwijl die van
Adrianopel zou worden genoodzaakt,
om. wanneer zi.i van den Bpoonveg
obruik wilde maken, de grens over
te gaan en in Grieksch gebied te ko
men. Dit bezwaar was zeer ernstig,
laar Lord Curzon toegaf. Er was
mhter aan den linker oever dei Ma-
ritza een klein spoorwegstation, het
welk aan deTurkcn kon worden gege
ven en verbonden met het centraal
station te Karagatch.
De rede van Lord Curzon bracht
en diepen indruk te weeg. De Tur
ken verzochten om eenige dagen uit
stel om hun antwoord kenbaar te ma
ken. Curzon voegde er bij. dat de ge
illieerden en al de Baikanst-aten niet
illeen de voorgestelde grens aanvaard
hadden, maar ook dat WestThraoië
Grieksch zou blijven. Tenslotte drong
hii er on aan,, d'at de geest van vrede
de onderhandelingen voortdurend zou
bezielen, aangezien de conferentie
was bijeengeroepen om den vrede te
herstellen.
Rusland en Lausanne.
Tsjitsjerin heeft den geallieerden la
ten weten, dat de Russische delegratie
onverwijld naar Lausanne zal ver ires-
ken.
Het probleem der werkloosheid
in Engeland
wordt steeds ingewikkelder, vooral om
dat de werkloozen dreigende betoogingen
gaun houden.
De Britsche Arbeiderspartij neemt
krachtig stelling tegen de radicale me
thoden. opdat daaraun een einde komt.
Dit bljjkt uit de verklaringen, door Tho
mas. den leider der Arbeidersparty in
het Lagerhuis, in een rede te Warrington
afgelegd.
Toen hij gewag maakte van het ge
zegde van Hannington, den leider
den hongeroptooht, dat binnen weinige
dagou nog duizenden werkloozen
Londen zouden niarcheeren, om 00:
derhoud mot den Eorsten Minister af te
dwingen, verklaarde Thomas: „Indien ik
van oordeel was, dat
50.000 werkloozen meer naar Londen
m&rohoerden, het probleem zou worden
opgelost, zou ik zeggen „kom terstond
Maar omdat ik geloof, dat dit het pro
bleem niet zou oplossen en onvermijde
lijk cr toe zon moeten leiden, dat het
reeds lijdende volk nog meer ontberin
gen werden berokkend, verlang ik niet,
dat de arbeidende klassen de fundamen.
tcelü gelegenheid zullen missen, dio do
Arbeidsparty hoeft om do oppositie in hot
Lagerhui» over te nemen. Indien de re
geering kon worden gedwongen door
keloozen op te roepen, nr.ar Londen te
mnrcheeren, zou dit beduiden een regce
ring door do menigte; de wet moet heer-
sc-hcn in plaats van de bevolen, regeoring
van een dag.
Verklarende, dat hij mist, dat hij zou
worden gebrandmerkt als reactiounair,
raadde Thomas den werkloozen sterk
slechts hun toevlucht te ueuien tot con-
stitutionoele methoden, die het land
zouden bewijzen, dat do Arbeiderspartij,
dlo do tweedo belangrijkste plaats
het politieke strijdperk veroverd had,
zléh op bevredigende wijze kweet van
hare verantwoordelijkheid en wanneer de
tyd kwam, bereid was, de teugels der re
geering over te nemen.
Verspreid atouws
DE 1ERSCHE QUAESTIE.
De terechtstelling van
Childers.
Ofschoon de Londenscb© bladen
hun leedwezen uitdrukken ten aan
zien van het lot, dat Erskin© dui
ders heeft getroffen, die door de auto
riteiten van den lerscheu Vrijstaat is
ter dood gebracht, zijn zij het er alle
over eens, dat de laatsten geen ande
re keua luidden.
De „Daily Chronicle" wijst er op,
dat Childers een onverzoenlijke repu
blikein was,die weigerde dc uitspraak
van het lersche volk en het door haai
gekozen parlement te aanvaarden.
Hij trachtte, te zamen met De Vale
ra tweedracht in 't Vrijstaatsche le-
e zaaien en verzette zich open
lijk tegen het gezag van de regeermg
van den Vrijstaat. Te velde versla
gen aldus de „Daily Chronicle
nam hij zijn toevlucht tot de slink-
sche metihode van hinderlagen en
nachtelijke moorden. Ten slotte
gaat de „Daily Chronicle" voort
werd hij, nadat de periode van gra
tie was verstreken, met de wapenen
in de band gevangen genomen.
De „Times' schrijft: „Hij daagde
de eenige grondwettelijke regeering
van zijn land uit. De laatste had dus
geen andere keus dan zijn uitdaging
te aanvaarden".
De „Westminster Gazette" schrijft:
Indien een kleine meerderheid het
door haar aan het land onderwor
pen vraagstuk te haren ongunste ziet
beslist en dan toch haar meening
aan het volk wil opdringen en in op
stand komt, is er niets meer te
zeggen".
Engeland en Ierland.
De beide wetsontwerpen, waardoor
de lersche constitutie van kracht
wordt verklaard, zullen heden. Maan
dag, in het Lagerhuis in tweede le
zing behandeld worden.
De parlementaire correspondent
van de „Daily Telegraph" schrijft:
„Uit zeer betrouwbare bron verneem
ik, d'at. de juridische deskundigen
van de kroon, na een diepgaand© stu
die van de lersche grondwet te heb
ben gemaakt, aan de regeering ge
rapporteerd hebben, dat deze in alle
opzichten in overeenstemming is met
den inhoud van het Engelsch-Iersche
verdrag. Onder deze omstandighe
den zal het parlement worden uitge-
noodigd, om de constitutie te rat if i-
m in den vorm, waarin zij door
het parlement te Dublin is goedge
keurd. Het staat vast. dat de ver
schillende oppositiepartijen bereid
zijn de wetsontwerpen te steunen.
Men mag dus aannemen, dat slechts
een gering aantal onverzoenlijke con
servatieven, versterkt door de Ulster-
unionisten, oppositie tegen de wets
ontwerpen zal voeren.
Waar de zaken zoo staan, verwacht
de regeering, dat zich geen moei'ij':-
■beden van eenige beteekenis ten aan
zien van de aanneming der beide
wetsontwerpen zullen voordoen, en
dat Woensdagavond de eindstem
ming hierover in het Lagerhuis zal
kunnen plaats hebben".
DE KABINETSCRISIS IN
CRIEKENLAND.
Uit Athene wordt nader gemeld
De ministercrisis, die nog niet is op
gelost, was het gevolg van den stap
van den Britscien gezant tegen de <e-
rechtstelling van de ex-ministers, die
van veiraad worden beschuldigd, voor
het geval zij ter dood worden veroor
deeld. Reuter vernoemt uit betrouwb.ire
bron. dat de Engelsche gezant op zijn
standpunt blijft staan, hetgeen alge-
meene ontstemming heeft gewekt, en
dat hij de betrekkingen zal afbreken
en onmiddellijk Griekenland zal vcr'a-
ten, indien de executie plaats vindt.
Gemeld wordt, dal kolonel Gonatas
bezig is een kabinet te vormen met an
dere leden van het revolutionnaire co
mité.
In de zitting van dca krijgsraad
werd door een lid van het revolution
naire comité gewezen op de verantwoor
delijkheid, respectievelijk de schuld va-,
alle aangeklaagde oud-miTi:?ters en
werd door hem voor alle beklaagden
de doodstraf geëischt.
Dc overige leden eischten hetzelfde
vonnis,
DE CONFERENTIE TE BRUSSEL.
Er heeft thans een gedachlenwisse-
ling plaats tusschen Parijs, Londen en
Rome inzake de voorbereidende bespre
kingen der geallieerden voor de Bru.- -
selsche conferentie.
Een eenig8zins aangeschoten heet
riep een taxi aan en stapte in laaèi
daar hij min of meer „onzeker" in
zijn bewegingen was rolde hij aa«
den. anderen kant, waar <jo deur
blijlcbaur niet goed gesloten v. r.e et-
weer uit.
Hij stond met ec-nige moeite op»
haalde zijn portemonnaie voor de®
dag en vroeg den «diauffeur: „Hoeveel
is het!"
schuldig", zei een student
kleermaker.
„Juist meneer!" antwoordde do
kleermaker.
„En u hebt mij al vier keer per
briefkaart gemaand!"
„Ja meneer."
„Kijk u eens. Hier zijn twaalf oost
zegels van tien cent, Zoudl u zoo
goed willen zijn, mij in 't vervolg
eéns per maand per brief te ni3nenï
•Len briefkaart kan iedereen lezen.
Dat is minder prettig voor mij! Na
een jaar zullen wij weer zien."'
gevraagde specificatie en nadere toe
lichting van de volgnummers der be
grootingen, op den algemcenen dienst
betrekking hebbende, zoomede een
overzicht van de uitbetaalde sala
rissen en ioonen te verschaffen.
Alhoewel het in het voornemen van
Gedeputeerde Staten ligt mei perso
neelsvermindering voort ie gaan.
achten zij het, juist op grond van -le
Jieerschende onzekerheid omtrent
den omvang der nieuwe pensioenlas
ten, niet verantwoord hel aange
vraagde bedrag van f295.000.— voor
salarissen en pensioenen te vermin
deren.
Gedeputeerde Staten meenen te mo
gen aannemen, dat deze begrootin
gen, welke met de noouige nauwge
zetheid zijn opgemaakt, niet zuilen
blijken met overdreven zuinigheid w
zijn vastgesteld, zoodat teleurstellin
gen, als door do hier aan het woord
zijnde leden bedoeld, door hen niet
worden verwacht.
Intusschen herhalen zij, dat de
begrootingen, voorzoover zij den ge
wonen dienst betreffen, geen bindend
karakter hebben kunnen. De inkom
sten zoowel als de uitgaven zijn voor
een goed deel onafhankelijk van den
wil der bestuurders, die hij de met
de ontwikkeling van het bedrijf go-
paard gaande uitgaven de fluctuatie®
m bedr-jfsdrukte en prijsniveau moe
ten volgen
Wat uc geraamae uiigaveu op den
buitengewonen dienst betreft, kan er
op worden gewezen, dat deze ten
deele door ten gevolge daarvan tc
ontvangen inkomsten worden ge
dokt, terwijl overigens voornamelijk
bedragen worden aangevraagd voor
de voortzïttiug van werken, waarom
trent de Staten reeds eene beslissing
hebben genomen.
Nu de veranderde prijsverhoudin
gen het maken van ondergrondschc
verbindingen wener mogelijk maken,
wordt door Gedeputeerde Staten, m
overeenstemming met bet gevoelen
van den Directeur van het electrici-
teitsbedrijf, zooveel mogelijk bevor
derd, dat de hoogspauningsleidingon
in kabel worden uitgevoerd. Bovcn-
grondsche leidingen zijn echter niet
steeds te vermijden en Gedeputeerde
Staten wijzen cr op, dat de meest®
laagspanningsnetten, die bij de ge
meenten in beheer zijn, boven-
groudsch worden uitgevoerd.
Oi>k het ongeval te Venhuizen,
waarop in het verslag wordt gedoeld,
werd niet veroorzaakt door aanra-
■ing met eene 'eiding der Provincie,
doch was te wijten aan het breken
ner gemeentelijke laagspannings-
leiding. Ter vermijding van liet go-
vaar voor menschenl evens is van
wege het. bedrijf, met voorkennis van
"edeputeerde Stalen, reeds meerma-
;n de aanddcht der plaatselijke
besturen op de noodzakelijkheid van
een geregelde inspectie en een behoor
lijk onderhoud der laagspanningslei
dingen gewezen.
Suppletoire Be
groot i n g.
Ged. Staten bieden Ier vaststelling
aan een eerste suppletoire Begroo
ting der Provincie voor 1923 tot een
totaal bedrag van f 2,078.04-8.86.
Stadsnieuws
PROVINCIALE STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
Elect riciteit sb c-
drijf en waterlei
ding b ed r ij f.
Verschenen is de memorie van ant
woord op het Algemeen Verslag der
afdeelingen van de Provinciale St;
over de ontwerp-begroolingen
der inkomsten en uitgaven voor 1923,
van liet provinciaal eiectriciteils-
bedrijf en liet provinciaal waterlei
dingbedrijf.
Hoewel naar het oordeel van Ge
deputeerde Staten aan de begrooting
van het. electriciteitsbedrijf ook thans
die aandacht dient te worden gewijd,
welke zij b'ijkens het verslag deel
achtig is geworden, deelen zij de
meening van de leden, die van oor
deel zijn. dat een uitvoerige en diep
gaande bespreking van het provin
ciaal electriciteitsbedrijf in zijn vol
len omvang eerst met vrucht kan
plaats hebben, zoódra het daarom
trent uit te brengen rapport der bij
zondere Staten-Commissie versche
nen ls.
De begrootingen der bedrijven zijn.
tot dusverre steeds ingediend in den
vorm, waarin ook de begrootmgeu
voor 1923 gekleed zijn, terwijl de aan
deze laatste gegeven toelichtingen,
zich aansluiten bij die, welke bij de
vorige begrootingen waren gevoegd.
Tot nogtoe is aan Gedeputeerde Sta
ten niet gebleken, dat de leden der
Staten uitvoeriger toelichting of wi'
ziging van de inrichting der begroi
ting verlangden. Nu de wensch daar
toe echter wordt geuit, is het College
gaarne bereid daaraan tegemoet te.
komen.
In afwachting daarvan zijn Gedc-
staat was, zich zoo to gedragen, dat zy puteerde Staten gaarne bereid, de
Binnenland
GENERAAL C. DE WAAL.
De een. majoor der eenie van het
Ned-Ind. leeer. de heer C. <i< WaaJ
is to Den Haas op 6Tjari?en leeftijd
©rieden. De teraardebestelling vindt
Dinedae a.s. te 12 uur te Leiden
plaats.
DE VRIJWILLIGE OUDERDOMS-
VERZEKEïlING.
De Vereenisrint* voor Ievensvorzeke-
n? benoemd© een commissie voor
onderzoek van de vrijwillige oucor-
iomsvereekerine. volgens de Ouder
ïoraswet 1919.
TAPVERBOD.
_taads!edeii Muilwijk, Vink,
Guit cu mevrouw Bioemink hebben
bij d©n gemeenteraad van Den Haag
een voorstel ingediend, een tip ver
bod uit te vaardiger, vaa. 's Zaterdiig»-
middaes 12 uur tot 's Maandngsmor-
zens 8 uur.
NOG WAT T£ GOED.
Bij den burgemeester van Hoene
broek deed zekere van D.. jiaivrifte,
dat bem in Duitschland 3 1/2 mil-
lioen mBik waa ontstolen. Hii vertoL
de niet. dat hij in ons land noe 6
maanden gevanveruetraf moc®t onder
gaan wegens diefstal. Dit was echter
de pol hie bekend, die v. D. gevan
kelijk naar Maastricht overbracht.
HERZIENING DER TABAKSWET.
De H.-K. kiesverceniging te Utrecht
he©ft in hare gisteravond gehouden
vergadering met algemeene stemmen
eene mol ie aangenomen, waarin dc
R.-K. Kamerfractie wordt uilgenoo-
digd het initiatief te nemen tot een
algemeene herzien ine der Tabaks
wet en wel zoo, dat in plaats van
het onhoudbare banderollesysteem,
een ander systeem wordt gehuldigd,
gevolgd door belastingheffing bij da
broh. Aan de R.-K. kiezersorganisa-
tics in liet land wordt verzocht ÏÖeri
mede instemming te betuigen.
