Iets over den oorsprong en de geschiedenis
van het Sint Nicolaasfeest.
TRILBEELDEN
DONDERDAG 30 NOVEMBER 1922
gi^BMBiBtiwi«BsaaMaB8a^»aa
ERDE BLAD
EgSHBBH
SINT NICOLAAS
Het Sint Nicolaasfeest is in oorsprong
een heidenscb feest. Het spreekt wel
vanzelf dat liet toen nog niet onder
dien naam bekend was; het was de hei-
dcnsch Germaanse he godheid Wodan
gewijd, zooals alle heidensohe feesten
zijn oorsprong in seizoen- cn oogstge-
heurtenissen hebben. Toen de eerste
zendelingen in de landen, waar de Ger
manen woonden, de Christelijke leer
stellingen kwamen verkondigen, ont
moetten zij zeer weinig medewerking.
£ij werden zelfs niet begrepen, want de
Christelijke leer der Liefde trok deze
luwe heidenen, die leefden van jacht en
stnjd, niet aan. De overgang van drin-t-
gelagen en feesten, van krijg en mee-
doogenloozc jacht, naar de Leer der
Verdraagzaamheid cn Naastenliefde,
was te groot. Dit begreep Paus Grc-
gorius de Grooic en hij besloot meer ge
leidelijk te streven naar het doel, dat
ineens niet te bereiken was. Zoo bleven
de Germaansche feesten behouden, doen
xij kregen een Christelijken naam
werden dienstbaar gemaakt aan le
Kerk cn als zoodanig een krachtig
middel om de herinnering aan de oude
goden langzamerhand te doen uitster
ven. Zoo werd de naam van Nicolaas,
bisschop van My ra, een haven van Ly-
die, aan dit oud-Germaansche feest vci-
bonden. Bisschop Nicolaas die in de.
vierde eeuw leefde, trok zich vooral
het lot van jonkvrouwen, kinderen cn
zeevarenden aan en het is daarom niet
te verwonderen, dat de zeelieden hem na
zijn dood als hun schutsheilige vereer
den rn zijn, uit een onafgebroken reeks
van weldaden bestaand leven, leidde tot
het coopen van het jaarlijkscho kinder
feest bij uitstek, naar zijn naam. Sanc-
tus continus Nicolaus was dus oor
spronkelijk een Oostersch kerkheilige,
in de Griekschc kerk, vooral in Rus
land, in hooge eer. De vereering ging
echser later over naar de Westerscho
Kerk, te beginnen omstreeks de gde
eeuw. In 10S7 werd, volgens de ge-
scaiedschrijvers, zijn gebeente door Na-
pelsche kooplieden geroofd uit her
klooster in de nabijheid van zijne oude
bisschopsstad en naar Apulie ver
voerd. Men neemt aan dat winstbejag de
drijfveer tot deze schennis wa?.
Alierlci legenden zijn met den naam
vat den vromen, weldadigcn bisschop
veroonden. Men verhaalt, dat hij, na
een storm voorspeld te hebben, liem
later door gebed wist te doen bedaren.
Dit heeft hem lot schutsheilige van de
zeevaarders verheven, die hem in
stormweer aanriepen en op het land ka
pellen en kerken te zijner eer stich-
tcn. Van deze gewoonte kunnen Am
sterdam, Kampen, Stavoren, iliddti-
bu.g, Dordrecht, Utrecht, Deventer e*
tal van andere steden, ook in België,
waar meer dan honderd kerken aan
Sint-her-Claes zijn gewijd, getuigen.
Ook in Noord-Duitsohland, waar zich in
vroeger eeuwen vele Hollanders en Vla
mingen vestigden, bevinden zich in de
meeste dorpen, kerken die zijn nnam
dragen.
Ook de vereering van den heilige als
kindervriend, vindt wellicht zijn oor
sprong in een van die verhalen cn wel
die van drie kinderen, die zich, bij bet
zoeken naar mosselen te ver in zee
gewaagd hadden en door Sint Nicolaas
van een wissen dood werden gered.
Een andere legende verhaalt van dr.c
verdwaalde kinderen, die bij een slach
ter c-m nachtverblijf vroegen en door
dezen wreedaard werden geslacht e;
in een vat ingezouten. Sint Nicola1"
wekte hen weer uit den dood op.
Op den hoek van Dam cn Damraic
te Amsterdam bevindt zich nog een
oude gevelsteen, door den teekcnau
hieronder gereproduceerd, die betrek
king. heeft op dit verhaal.
Zijne vcrecring als beschermer de»
jonkvrouwen tenslotte, vindt haar oir-
sprong in de .egende van drie onbe
middelde meisjes, die hij op het goelo
Sinterklaas, te paard gezeten
Laat aan alle kinderen weten,
Dat hij, als verleden jaar,
Hartjes heeft en gardjes klaar.
pad wist te houden, door hun ieder de
gelden bcnoodigd voor hun uitzet te
schenken. De zakken met geld werden,
volgens de overlevering, door den bis
schop door het vensier geworpen en
daarom zoekt men in deze legende de
oorsprong van bet „strooien", dat te
genwoordig ook hier te lande nog veel
in zwang is, al werden de geldstukken
vervangen door pepernoten en derge
lijke.
Ook de „vrijers" en „vrijsters" van
taai-taai bewaren de herinnering aan
deze legende, hoewel ook op het hei-
dcnsche feest dergelijke koeken reeds
bestonden, die den vorm hadden van
godenbeelden.
Dr. Eelco Verwijs geeft in zijn aardig
boekje Sinterklaas f1863) uog tal van
bijzonderheden ter staving van zijn ar
gument, dat de vereering van den hei-
dcnschen God Wodan op St. Nicolaas i»
overgegaan, hoewel hij in de Su Ni-
colaisgebruiken aanduidingen meent te
cat verscheidene Germaansche
godnedvu hieraan te pas zijn gekomen.
Maar Wodan m de eerste plaats. Al»
dezo godheid, gevolgd door zijn trou
wen Eckart het land doortrekt, overal
weldaden verrichtend en zogen ver
spreidend, doet hij ons onweerstaan
baar denken aan Sint Nicolaas, die op
zijn schimmel mei zijn knecht door de
lucht rijdt, overal zijn gaven -:vi de kin
deren uitdeelend.
De Nodersaksischc bo:; laat cm»
schoof koren op het veld slaan voor
„Wodan's paard". Het Nederlandsche
kind vult zijn schoentje met een bosje
hooi en zet hei onder den schoorsteen.
Het gcreedzetten van den schoen, m
door den goeden Sint gevuld te worden,
wordt toegeschreven aan de legend»,
van den soldaat, wie» door den bis
schop te Myra een som gelds geschon
ken werd. Het zakje met geld, door het
venster geworpen, viel juist in den
naast het bed van den slapenden krij
ger, gezetten schoen. De schenkingen
worden ook teruggevonden in de legen
de der drie 'enkvrouweo.
Wodan had volgens het Germaanscae
begrip een wonderdoenden mantel, die
hem in staat stelde door het luchtruim
te vliegen. Het verband met Sint Nico
laas is hier te vinden in het bekende
kinderrijmpje
Sint Niklaas, goedheilig man,
Trek je besten tabbaard an.
Rijd er mee naar Amsterdam,
Van Amsterdam naar Spanje.
Donai was bij de Germanen de god
des donders, die de lucht reinigde en de
aarde door verkwikkende icgens nieuwe
vruchtbaarheid schonk. Hij wordt voor
gesteld als rijdende door het luchtruim
t rood haar en rooden baard, gehuld
een vlammenden mantel als symbool
1 den bliksem. De mantel van Sint
Nicolaas wordt in de afbeeldingen ooic
steeds als rood voorgesteld
„Een mantel om, de voering buiten,
purperrood."
Tenslotte schijnt er verband te be
staan met den heïdenscben gad
Fro, den zonnegod ,den god van liefde
en vrede, van echt en vruchtbaarheid
voor de oude Germanen. Hij werd voor
al door kinderen, vrouwen en jonge
meisjes vereerd. Hieruit leidt dr. Ver
wijs het verband met Sint Nicolaas als
„hylikmaket" of huwelijkmaker af.
De „roede" of „gard" eindelijk
dankt haar ontstaan aan de legende van
een abt, die niettegenstaande de smeek
beden zijner monniken het invoeren en
zingen der responsoriën van Sint Ni-
kolaas weigerde De heilige zou toen ie
middernacht in persoon verschenen zijn,
om den abt door afstraffing met een
roede tot reden te brengen.
Het Sint Nicolaasfeest werd dus reeds
eeuwen geleden in tal van Europeescl.e
landen als kinderfeest gevierd. Wij
zullen bier niet in bijzonderheden gaan
over de wijze van viering in de ver
schillende landen, maar slechts vermel
den, dat Duitschland en Frankrijk, Zwit
serland, Oostenrijk, Italië en Enge
land, St. Nicolaas als kindervriend ver
eerden. Maar Duitschland heeft thans
zijn Kerstfeest, evenals Engeland, wa.11
het, van het vasteland gekomen Sint
Nicolaasfeest enkele eeuwen in een
bleef. Ook in Frankrijk is het aReng;
onbeduidender geworden.
Over het algemeen is van de Sint
Nicolaasviering in de middeleeuwen
weinig bekend gebleven. De oudste b?
richten vinden wij in eene Dordtsche
rekening van het jaar 1360, waan
blijkt da', de schoolkinderen op den
dag van hun schutspatroon niet alleen
vacantic kregen, maar bovendien
den onthaald.
„Op St. her Nyclaesdach 1 L. gr. aen
die schoelers voer her verlof". Vacan-
tie dus voor dc schoolkinderen en een
geschenk in geld van de overheid
plezier te maken. Wel ,s de financiëeie
geste van de overheid sinds die dagen
in andere richting geleid.
Een der oudste Sint Nicolaasge-
schenken was het amandelbrood, dat
reeds in de middeleeuwen een groote
rol speelde. Wellicht is dit in oorsprong
de voorganger van ons massepain of
marsepein. Uit dc middeleeuwen stamt
ook dc gewoonte om de schoenen on
der den schoorsteen tc zetten. Alle gees
ten, goede en kwade, kwamen toen, in oud schilderij, in 1561 gemaakt, dat
de verbeelding der kinderen uit den Sint Nicolaas tot onderwerp beeft.
schoorsteen. De boldergeesten
als de kaboutertjes, die den geluks
kinderen in den nacht zakken vol geld
brachten.
In alle liedjes bijnp wordt Sint Ni
colaas naar Spanje gezonden om lek
kernijen te halen. Dr. Eeko Verwijs zie:
hierin een verbasterd overblijfsel van
dc Zonneliederen, maar wellicht is een
eenvoudiger oplossing te vinden in den
Nederlandschen handel met Spanje tij
dens de 16de eeuw. Spanje was toen
voor onze voorvaderen vrijwel het ein
de van de wereld en hunne schepen
haalden er allerlei kostelijke lekker
nijen. Een verder argument voor de
juistheid van dit verband ligt in het
West-Vlaamsche rijmpje
Sint Niklaas van Tol ending.
Breng me meê wat lekkerding,
Lekkerding van Spanje.
In Vlaanderen eigende ieder plaatsje,
dus ook Tolending, zich een eigen Sint
Nicolaas toe.
Toen in de 16e en 17e eeuw de schil
derkunst in ons land tot hoogen bloei
m, deelde ook Sint Nicolaas hier-
De Haarlem soht schilder Braken
burg bracht den goeden Sint op het
doek. Jan Steen schilderde zijn beroemd
stuk Sint Nicolaas-avond en ook
Maarten van Heemskerk bestaat een worden gehouden.
het begin der 16e eeuw werd in Ams ver
dam, waar de viering van het Sint Ni
colaasfeest altijd bijzonder in cere is
geweest, in de Oude Kerk een beeld vaa
klinkklaar zilver van den Sint opge
richt. Het heeft slechts kon bcstaaD,
want 56 jaar na de inwijding werd hei
door onze nuchtere voorouders, die een
hekel hadden aan waardevolle dingen,
die geen interest afwerpen, verkocht.
Uit de 17e eeuw stamt het verguld
avondje bij den banketbakker, waar de
koeken voor het feest verguld werden.
Toentertijd ging de feestviering met
veel lawaai gepaard en het verguld-
avondje werd verder „verguld" met
eten, dnnken en dansen, tot het later
eenvoudiger werd. Hildebrand's be
schrijving in de Camera Obscuia heeft
dit aardige gebruik onsterfelijk ge
maakt. Ook de oude Godshuizen werden
in vroeger tijd niet vergeten en ouden
van dagen en weezen kregen op den
zesden December „spreuokvlcys met
jcus" oftewel witte broodsop, dal toen
als een bijzondere lekkernij gold.
Zoo heeft het Sint Niolaasfeest docr
de eeuwen heen, althans in ons land zijn
waarde behouden. En wij kunnen niet
anders hopen, dan dat dit festijn van
vriendschap en vrijgevigheid, van
scherts en vroolijkheid, van uitgelaten
kindervreugde vooral, steeds in cere zal
DE LIST.
DE MISLUKTE ST. NICOLAAS
naar het Amcrikaansch van O. HEN li Y.
Vier gulden, zeven en zestig en een
halve cent! Dat was al. En op drie
gulden 11a was het in centen en ..plak
kers". Centen die gespaard waren
door pingelen met den kruidenier en
den groenteboer en den slager, tot je
augen vlamden van het stille besef
in vernedering, die iu deze pingelary
g. Driemaal telde Delia het na.
Maar het bloei vier gulden-zeven-en-
zestig-cent. O ja, en een halve. En do
volgende dag was Sint Nicolaas.
llet was duidelijk, dat er niets an
ders overbleef dan je op de eenigszins
wrakke divan te laten vallen en eens
flink uit te huilen. Dus dit deed Delia
(alliteratie niet bedoeld). Hot leven
bestaat uit gesnik, gesnuif cn gelach,
met het gesnuf in de meerderheid.
Bekijk het huis eens, terwijl de ei
genares langzamerhand van liet eer
ste naar het tweede stadium overgaat.
Gemeubileerde kamers, tegen een be
seheiden huur per week-
Beneden iu ue vestibule eei\ brie
venbus, zoo klein, dat cr geen brief
in kon. Een electrische bol waaruit
geen vinger ooit geluid had kunnen
halen. En nu een naamplaatje met
„James Dillingham Young" erop.
Maar als de heer James Dillingham
Young thuis kwam en zijn kamers
binnenging werd hij „Jim" genoemd
en omhelsd door mevrouw Dillingham
Young, die u reeds voorgesteld werd
als Delia.
Dejla was uitgehuild en opgelucht.
Zij ging bij het venster staan en keek
somber naar een grijze kat die over
een grijs muurtje van een grijze bin
nenplaats liep. Morgen was het Sint
Nicolaas cn zij had slechts vier gulden
67 1/2 cent 0111 een cadeau voor Jim
te koopen. Zij had maandenlang ie-
dcren cent gespaard en dit was het
resultaat. Veertig gulden per week
kan niet veel meer hereiken. Do dage
lijksche onkosten waren hooger ge
weest, dan zij berekend had. Zoo is
het altijd. Maar 4.67 1/2 voor eon ca
deau oor Jiui. Haar Jim- Hoe vaak
had zij niet het plannctjo gemaakt
voor iets moois voof hem. Iets mooiB,
zeldzaams en edels iets dat met
cenige kans op succes aanspraak zou
kunnen maken op de eer om door Jim
bezeten te worden.
Er hing een smalle spiegel tusschen
de beide ramen van de kamer. Mis
schien kent u dat soort spiegels. Een
zeer slank en lenig mensch kan er met
een goede dosis handigheid, een be
koorlijk idee van zijn uiterlijk uit ha
len. Delia was slank en verstond dezo
kunst.
Plotseling draaide zij zich van het
venster af on ging voor den spiegel
staan. Haar oogen schitterden maar
haar gezicht had alle kleur verloren.
Snel vlogen haar viugers door haar
lokken en zij liet beur haar in zijn volle
lengte loshangen.
x waren er twee bezittingen,
waarop de Dillingham Youngs bui
tengewoon trotsch waren. De eene
Jims gouden horloge, dat eerst
zyn vader en daarvoor zijn grootvader
hen uur van den dag had medegedeeld.
De rndtie was Delia's haar.
En dit naar vim nu als een wacevval
van bruin water glanzend cn schitte
rend langs haar Behouders, het reikte
tot onder haar knieen en was haar bij
na tot een kleed. En toen slak zij het
weer vlug en zenuwachtig op- Een en
kel oogeublik stond zij sul terwijl een
paar tranen op het verkleurde roode
karpet vielen.
Zij zette haar oud bruin hoedje op,
trok haar oud bruin manteltje aan en,
de schitterende glans nog in haar oo
gen, trippelde zy naar de deur en d<
trappen af, de Bt.aat op.
Zij bleef staan bij een wit hangbord
„Mme. Sofronie. Haar van alle kleu
ren'. Delia rende een trap op, bleef
toen hijgend staan. Madame, groot
breed, koel, zag er niet uit als
fronie".
„Wilt u mijn baar koopen 5"vroeg
Delia.
.Ik koop haajr", zei Madame, „Zet
je hoed af en laat het ee..a kijken".
De bruine waterval klaterde neer.
„Vijftig gulden", zei Madame en
lichtte de massa op met kennershand-
„Geef het me gauw", zei Delia.
En de twee volgende uren waren
heerlijk. Zij doorzocht de winkels
naar een cadeau voor Jim.
Tenslotte vond zij het. Dit was on
getwijfeld vooi Jim gemaakt en voor
niemand.anders. Er was niets in
andere winkels dat het in schoonheid
nabij kwam. Het was een verguld zil
veren horlogeketting. Zelfs waardig
om Het Horloge te dragen. Zoodra
zij het zag, wist zij dat liij van Jim
moest worden, fly leek op Jim. Niet
druk en waardevol de beschrijving
was op beiden van toepassing.
Hij kostte haar precies 04 gulden
zij snelde naar huis met 67 1/2 cent.
„Met dien ketting aan zijn horloge
zelf ook was, vaak keek hij er stiekum
naar om het oude leeren riempje te
verbergen, waaraan het hing.
Toen Delia thuis kwam maakte haar
verrukking plaats voor voorzichtig
heid en koel verstand. Zij haalde haar
friseerijzers te voorschijn, stak het
gaspitje aan cn herstelde dc schade,
die het gevolg was van liefde cn edel
moedigheid- Hetwelk altijd een zwa
re taak is, mijn vrienden, ccn ontzag
gelijke taak.
Binnen veertig minuten was haar
hoofd geheel bedekt met kleine krul
len, die haar het aanzien gaven van
een schooljongen. Zij oekeek zichzelf
in den Bpiegel, laug, zorgvuldig en
critiscb.
„Als Jim mij niet dadelijk af
maakt", sprak ze tot zichzelf, „voor
hij nog eens goed naar mij kijkt, zal
liy 111e uitlachen, Maar wat moest ik
uegiunen met j 4.67 1/2 F'
Um zeven uur was de koffie klaar
en de braadpan stond op de kachel, ge
reed om de mïcroscopieche .varkens
lapjes to ontvangen.
Jim kwam nooit tc laat. Delia
vouwde den ketting in haar hand en
ging op den hoek van de tafel zitten
oij de deur, ctie hem moest toelaten.
Toen hoorde zij zijn Btap op den eer
sten trap en zy werd plotseling heel
nleek.
De deur ging open. Jim kwam bin
nen en sloot haar zorgvuldig. Arme
jongen, hij zag er mager en hee! ern
stig uit. Hij was ook pas twee cu-
twintig en dan met een gezin tot zijn
last. Hij had een nieuwe overjas 1100-
dig en zijn handen moesten dc weelde
«m handschoenen ontberen.
Jim hield de oogen strak op Delia
gericht en er was eene uitdrukking in,
die Delia niet begreep en dat beang
stigde baar. Het was geen woede,
noch verbazing, noch afkeuring, noch
ontzetting, noch een dier gevoelens
waarop zij zich had voorbereid- Hy
staarde haar slechts strak aan met
die onbegrijpelijke uitdrukking op zijr.
gezicht.
Delia gleed van de tafel en hep
naar hem toe.
„Jim, lieveling", riep zij, „kijk me
niet zoo aan. Ik heb mijn haar laten
afknippen en het verkocht omdat ik
gewoon geen Sint Nicolaas kan ver
dragen zonder jou een cadeau te ge
ven.
Hel zal wel gauw weer groeien
het kan ie toch niet schelen hèIk
raocat het wel doen. Miin haai- groeit
zuo snol. Het is Sint Nicolaas! Jun
laten wri vroolijk ziin. Je weet niet
wat een mooi wat een pi acht ig
cadeau ik voor ie hob."
..Je bobt. je haar afgeknipt?" vroeg
Jim. rno-eiliik .alsof hii zelfs na uit ei
ste inspanning van ziin hersenen nog
niet tot het hese? van dit voldongen
feit was gekomen
„Afgeknipt en verkocht", zei
Delia. Vindt ie me zoo niet even aar
dig? Ik blijf toch ik. ook ziondor miin
haar F'
Jiin keek de kamer eens rond.
„Je zegt. dat ie haar verkocht is F'
aea hii als een idioot.
„Je hoeft er niet naar te zoeken
zei De Ka. „Het 13 verkocht, zeg ik je
verkocht en weg. Het is'Sinter
kiene- iongen. Wees nu lief
voor mik ik heb het voor iou gedaan.
Misschien waren de haren op miin
hoofd te teilen", eng zit met plotse-
Jtigo ernst voort, „maar niemand
kan ooit iniin liefde voor jou bereke
nen. Zal ik de lapjes opzetten. Jim
Kiu scheen Jipi plotseling uit zijn
vardoovir.g te ontwaken. Hii s'.oot
Delia Én zijn armen. Loat 0:19 tien se
conden lang een oninteressant vooi
werp bekijken, met onzen rug naar
hen toegekeerd. Veertig gulden per
week of een milüoen per jaar waar
is het verschil. Beoi rekenkundige of
een grappenmaker zou u een verkeerd
antwoord geven.
Jim haalde eon pak ie uil do zak van
ziin overias en wierp het op tafel.
„Maak ie geen verkeerd idee van
nvii. Dellr." zei hij. „Ik geloof nu 1 dat
iets als afgeknipte haren mijn liefde
voor iou zou kunnen verkleinen.
Maai als ic dat nakie openmaak'., zul
ie miaseliien wat meer begrijpen.
Blanke vingers rukten aan het
touwtje en scheurden, het papier. En
toon een verrukte vreugdekreethc-
laaa gevolgd door tranen en klachten
die <i'o onmiddellijke troost van den
heei des huize-a moodig maakten.
Want daar logon De Kammen
hel stel kammen, zij- en achter, dat
De'la zoo langen tiid in een winkel in
de buurt bewonderd had. Prachtige
minste hoop op beait. Ezi nu had zii
ae. maar de lokken, die ze hadden
moeien sieren, waren weg.
kommen, echte schildpad, met juwee-
lcn in de randen de juiste, kleur
0111 111 het prachtige, nu verdwenen
haar te dragon. Dure kammen waren
het. dat wist zij cn haar hart had er
naar verlangd cn gesnakt, zonder dc
Maai zii drukte ze vast tegen zich
aan, tenslotte vond zij de kracht met
haar vochtige oogen naar hem op tc
kiiken en zii glimlachte en zei:
„Miin haar groeit zoo snel. Jim
E11 toen sprong De'.ls overeind en
ren „O. o
Jim had ziin cadeau nog niet ge-
aren. Zii hield het hem voor op de
omar palm van haar hand. Het doffe,
kostbare metaal scheen te schitteren
dooi de weerkaatsing van haar jeug
digen levensmoed
„Ta het niet een prachtstuk, Jim?
Ik heb er in dc heele et ad naar go-
zocht. Je zult nu honderdmaal per
dag mot-ten kijken, hoe laat het is.
Geef mii je hor.'oge. Ik wil zien hoe
het staat."
In praats van te gehoorzamen, liet
Jim zich op dco» divan vallen, vouw
de de handen achter het hoofd en
glimlachte.
„Delia". «ei hii. „laten wij onze
Sinterklaascadeaux voorloopig weg
stop Den on zorgvuldig bewaren. Zij
ziin nog te mooi om te gobruiken. Ik
heb mijn horloge verkocht om liet
flêid te krijgen voor ie kammen. En,
•als ie nu de lapjes eens ging opzet
ten."
MM
TOONEELTITELS IN BEELD
WELKOM VREEMDELING!
Wanneer wij de bioscoop van tien
jaar geleden vergelijken met die van
tegenwoordig( dan kunnen wij niet
anders dan bewondering hebben voor
de snelle vorderingen 111 de cinemato
grafische techniek. In de jaren voor
den oorlog was reeds veel bereikt, ae
fotografie was reeds zeer fraai, nile
mogelijke wonderlijke trucs werden
toegepast, die het publiek in bewon
dering brachten. Men vertoonde reeds
brandende schepen, ja steden op het
doek, liet in de komische films de on
mogelijkste dingen gebeuren, als doen
de 1 ucht zwevende men6chen, over el
kaar heenrijdendetrams e.d. teveel om
op te noemen. Maar met dc vervolma
king van de techniek bedoelen wij
meer hel volkomen stil worden der
beelden, zooals wij* eerst in de laatste
jaren te aanschouwen hebben gekre
gen, verder de onder-water-fotografie
er. als tegenhanger de hoog-iu-de-lucht,
fotografie, de opnemingen in natuur
lijke kleuren, een zeer moeilijk vraag
stuk, dat nog verre van voltooid is.
maar toch reeds mooie resultaten
geert.
Htl feit, dat de film door haar be
perktheid tot zwart en wit en de nuan
ces daartusschen, altijd wat monotoon
en \!ak was, heeft de deskundigen er
toe gebracht, een oplossing voor dit
vraagstuk te zoeken. Maar er zijn nog
andere tekortkomingen bij vergelij
king met den grooten concurrent, hei
tooneel. In de eerste plaats het ont
breken van het gesproken woord en
verder de noodzaak tot het duister ma
ken van tic zaal, niet alleen des
avonds, wanneer dit bij het toonccl
ook in beperktere mate gebeurt, maar
op klaarlichten dag.
Het -brengen van het gesproken
woord in de film heeft den deskundi
gen ook reeds jaren beziggehouden en
het spreekt wel vanzelf, dat dc be
roemde Air.erikaansche uitvinder Edi-
6011, die, op het gebied der cinemato
grafie belangrijke hulp verleend en
de grammophoon zelfs ontdekte, zich
in deze onderzoekingen niet onbetuigd
heeft gelaten. Edison maakte een toe-
dat hij de cinetofoon noemde, do
Zweedsohc ingenieur Berg vond ao
photophoon uit. Beide toestellen ver
toonden echter tekortkomingen.
Thans komt uit Duitschland de tij
ding, dat daar het vraagstuk is Opge
lost door Ue uitvinding \an een appa
raat, gebaseerd op het principe van
transformatie door eleclriciteit van
geluidsgolven in lichtbeelden cn vice
versa.
Terwijl de film „gedraaid" wordt,
spreken de acteurs zooals in het thea
ter. Het geproduceerde geluid wordt
getransformeerd in electrische stroom,
die op haar beurt weer wordt overge
bracht 111 lichtbeelden. De apparaten,
die deze transformaties bewerkstelli
gen moeten, uit den aard der zaak,
zeer ingewikkeld zijn, maar men kan
zich een eenvoudige voorstelling van
het systeem maken, door zich een ge
wone telefoon voor (e stollen gekop
peld aan een gloeilamp. De trillin
gen die door het gesproken woord In
de microfoon worden voortgebracht,
wokken een stroom op van wisselende
kracht, die de intensiteit van het licht
der lamp regelt. Deze wisselende licht-
kracht wordt bij de opneming op den
filmbaud geprojecteerd en tegelijk met
het scenario gefotografeerd. Bij het
ontwikkelen van do film komt zij* te
zien als een reeks van min of meer
duidelijke lijntjes. Op deze wijze wor
den be<4d en geluid op den filmband
onafscheidelijk verbonden.
Teneinde de omgekeerde werking to
verkrijgen, dus de transformatie van
het gefotografeerde geluid in het hoor
bare geluid, wordt een speciaal appa
raat aan den gewonen filmprojector
bevestigd. Een sterke lichtbron wordt
op den band, die het geluid moet
voortbrengen, geworpen cn de streep
jes laten naar gelang van hun meerde
re of mindere duidelijkheid dit licht
gemakkelijker of moeilijker door.
De lichtbundels worden, 11a den
band to heU>en doordrongen, oji ph
electrische cellen, <iie de eigenschap
hebben van electrischen weerstand te
wisselen naar verhouding van de in
tensiteit van het licht dat er tegen ge
worpen wordt. Het wordt dus moge
lijk deze eigenschap te benutten lot
hot opwekken van een reeks wisselen
de stroom en overeenstemmende met
de verschillende aanduidingen o» den
