HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
Tan Bal PoiittsBe Tonr
Buiteniandsch Overzicht
VRIJDAG 1 DECEMBER 1922 TWEEDE BLAD
No. 3116
De vrijheid van beweging van de vrouw
KAN DE ALLEENSTAANDE VROU W ZICH VRIJ BEWEGEN? EEN
HAARLEMSCH MEISJE, DAT FLINK OPTRAD. IS HET HIER
BETER DAN IN AMERIKA? OVERLAST OP STILLE,
DONKERE WEGEN WIL MEN MIJ EENS INLICHTEN?
Nu de vrouw in ome maatechappij
jnuer eu meer zellsianoig optreedt,
Spreekt bet van zeil, ilat zii ouiteut>-
huis anders moet hanuelcn, dun vroe
ger. Het ia nog niet zoo-uhg geleocl),
ilat een jong meisje met aiieen
restauranis en koffieiiuiaen bezocaen
kon, niet zonder mannelijk gelewc
(van vader of broei) in den ecnouw-
jjurg kon komen en nauwelijks aiteen
pp concerten werd geduld, ik spreek
tier natuurlijk niet van geregeld kof-
liebuisbezoek. De vrouw, die iedere 11
dag een middagbarrel zou gaan drin
ken of 'e avonds baai- glos bier, zoo-
als mannen doen, zou al beel gauw,
zoo niet baar reputatie van fatsoen
lijke vrouw, dan toch die van matig
heid verspelen. Maar haar bezighe
den kunnen haar noodzaken, ergens
te gaan uitrusten, iets te eten als zij
bonger of te drinken, wanneer zij
dorst heelt en bet i» niet goed te be-
gmjpesi, waarom zij dat niet doen zou
in een koffiehuis of restaurant, waar
ook mannen komen.
Of alleen reizen en dus alleen in
hótels overnachten. In dit opzicht
tijn wij zeker verder dan vroeger:
Diet alleen vrouwen van rijpen leef
tijd, maar ook jonge meiacs, reizen
alleen of mot elkaar zonder eenig
bezwaar in vreemde landen.
Wat het bezoek van koffiehuizen of
restaurants aangaat, fatsoenlijke
mannen zullen er in "t geheel geen
aanstoot in zien, wanneer een vrouw
dat doet en wanneer zij er toch aan
merking op maken, dan vloeit bet
voort uit bun gebrek aan inzicht.
Hier ligt een van de redenen der
stichting van lunchrooms, waarin bet
vrouwelijk element altijd de overhand
heelt tot onze beschaming moeten
wij erkennen, dat zij onze aanwe
zigheid daar, wanneer wij eens haas
tig willen koffiedrinken of een taartje
eten (ook mannen houden wel van
een zoeligheidje) in het geheel niet
be.etten ot verhinderen, hetgeen de
mannen vaak wel in hun lokalen van
•openbare ontspanning, ten opzichte
van vrouwen doen. In deze verhou
ding is nog niet de juiste maat ge
troffen. Natuurlijk zie ik een moei
lijkheid niet voorbij. De directeur of
eigenaar van de inrichting zelf. Hij
moet er voor zorgen, dat uit ziin on
derneming vrouwen van twijfelachtig
aitooi geweerd worden en neemt
daartoe maatregelen, die niet zelden
een onschuldige treffen. Toen een
paar jaar geleden een dame, op wie
niets aan te merken was, buiten voor
een café aan het Damrak ging zit
ten om iets verfrisscbends te dirin-
ken, werd baar door een kellner be
duid, dat zij niet zou worden be
diend, omdat de patroon geen dames
zonder ge'eide toeliet. Men kan hem
zeker niet kwalijk netnen, dat hij
angstvallig waakte voor den goeden
naam van ziin huis, maur in dit ge
val werd een onschuldige zeer ge
griefd; bovendien kan het geoefend
oog van den stedeling zeer goed het
onderscheid tusscsen een respectabe
le vrou w en een andere zien, in hou
ding, manieren en algemeen optre
den. In klceding, moet ik zeggen,
hiel altoos.
Het wordt beter, zei ik, maar is
het al, zooab het zijn moet? Kan de
fatsoenlijke vrouw zonder bezwaar
komen, waar zij wil, zonder manne
lijke bescherming? Het zou wel goed
zijn, eens vuu alleen wonende, wer
kende vrouwen, die wel genoodzaakt
zijn alleen uit te gaan, te hoo
ien welke ervaringen zij nu en
dan opdoen. Misschien zouden
wij daarover verwonderd opkij
ken. Niet alleen in Nederlund,
maar ook elders, in het buitenland,
zelfs in Amerika, dat toch doorgaat
voor het land van de vrijheid, waar
van zelfs gezegd wordt, dat er de
grootste eerbied heerscht voor de
vrouw.
Welnu, in Amerika viel voor wat
ik hier een Amerikaansche courant
zal navertellen en waarin een jong
meisje uit Haarlem de rol van de
heldin (het woord is hier van pas)
vervulde.
Mejuffrouw Ernestine Nix, oud-
stadgenoote, woont als verpleegster
in do Amerikaansche stad Rochester
en heeft daar een aunklacht inge
diend tegen een Italiaan, zekeren
Lorenzo Colletti, omdat deze haar
lastig viel in een bioscoop, het Victo
ria Theater.
Mejuffrouw Nix, dio twee jaar ge
leden uit Holland kwam, heeft tot
een journaliste Miss Marjoric -Ken-
nan Rawlings, die het in een Ameri
kaansche courant verder vertelt, ge-
ïegd: ,,ik verlang heschenning. Toe
standen als er in Rochester beslaan
ouden niet in mijn geboorteland ge
bild worden.
Dingen' als er Maandagavond ge
beurden, vallen zelden in Holland
voor. Het is niet de eerste maal, dat
ik lastig govallen ben, maar dezo
man was buitengewoon volhardend.
Ik nam een plaats in het theater. Hij
kwam naast mij zitten. Ik zorgde er
voer, dat ik mijn ellebogen niet op de
leuning van mijn stoel legde, want
dat is altijd een signaal om ze aan
te stooten. in een minuut raakte hij
mijn voet aan met den zijne. Ik zei:
.,]aat dat", maar liij deed het op
nieuw. Ik stond op en ging elders
litien. Na eenige minuten stond de
vrouw die naast mij zat op en ver
liet het gebouw; daarop ging de man
weer naast ntij zitten en drukte mijn
voet met den zijne.Ik werd woedend,
>k ben voortdurend verontwaardigder
over dezo vlegels geworden, en op
dezen dag voelde ik mij strijdlustig.
Het soldatenbloed in mijn aderen
(Mej. Nix is de dochter van den lieer
L. Nix, oud-kapilcin bij het
Indische leger. Red.) begon tc
koken, ik dacht: dit jaar zal
ik voor den eersten keer in Amerika,
oc-asiing moeien beluien en ik heb
rechl op dezelfde beacaerimug van de
politie aie ik in mijn eigen vaderland
genoot, ik stond dus op en wees uen
man aan den suppoost, die den oiro.-
teur van het theater nep. Wij liepen
langs uen man heen, zoodat er geen
vergissing kon praats hebben en daar
op ging de directeur naar buiten en
riep een politiedienaar.
Deze vroeg: „begrijpt u, dat wan
neer ik dezen man arresteer, u voor
den rechter als getuige tegen hem
zult moeten verschijnen 1" lk zeide,
dat het precies was wat ik wenschte,
dat ik hem wilde straffen als een les
\oor ali« vlegels en alle vrouwen er
toe brengen, datzelfde te doen.
Wij zouden deze stad weldra van
deae kwelling bevrijd hebben, wan
neer wij tegen hen optraden, zoo
spoedig zij ons hinderen. Een vrouw
behoort op ieder uur van den dag
ol avond, alleen overal te kunnen
gaan. Mannen hebben tot mij go
sprotten uit vensters, wanneer ito
oorbijging. Mannen in auto's zijn de
ervelendsio van allen. Een hunner
volgt mij dikwijls uit de bioscoop naar
huis, hij staat dan op den hoek Pij
mijn woning en tracht mijn aandacht
te trekken; ik zal zien wat het num
mer van zijn auto is en hem ook laten
atresteeren. Dergelijke vlegels (mas
hers noemt de Amerikanen ze. Red.)
zullen leeren dat ze het mij niet meer
moeilijk moeten maken.Wanneer an
dere vrouwen mij willen helpen, kan
lk een goed resultaat beloven."
De directeur van de bioscoop, waar
dit voorviel, zei hiervan„wanneer
alle vrouwen even dappcr waren als
juffrouw Nix, z„uden wij geen last
meer van dergelijke mashers in bios
copen hebben. Een directeur is bulpe
loos tegenover hen, de meeste vrou
wen klagen bij ons, geven haar naam
op, loopen zenuwachtig uit het theater
wegen vertoonen zich nooit meer".
Tot. zoover het verhaal van wat me
juffrouw Nix overkwam en hoo zij
daartegen optrad. Waarom is haar
daad zoo zeldzaam? Wij kunnen ons
dat wel voorstellen, al kennen wij
do toestanden in Rochester niet. Vrou
wen treden in zulke aangelegenhe
den niet graag als aanklaagsters op,
zij schromen in bet openbaar voor
den rechter als getuige te worden op
geroepen, hetzij uit verlegenheid, het
zij omdat zij laffe spot van mannen
vachten. Toch is er niets lafhar-
r van een man, dan het een vrouw
lastig te maken. Zij kan hem met
verjagen noch hem tegen den grond
slaan, zooals hij verdiende. Daarom
is het volkomen juist, dat Mejuffrouw
Nix hulp zoekt bij de handhavers
der openbare orde, die haar trou
wens ruimschoots satisiactio hebben
gegeven. De Italiaan die haar lastig
viel is door deu rechter veroordeeld
tot zes maanden gevangenis? f en
250 dollars boete.
Laat ons naar Holland terugaceren.
Hoe is het in Nederland met de vrij
heid van beweging van do vrouw ge
steld? Af en toe booren wij van jonge
meisjes, die aangerand worden in don
kere hoeken en ik heb onlangs een
klacht gehoord over den Heerenweg
to Heemstede, waar dienstboden, die
naar buig gingen, werden lastig ge
vallen en de hulp van voorbijgangers
moesten inroepen. Maar het is daar
stil en wanneer er geen voorbijgan
gers zijn, kunnen jonge meisjes er
angstige uêgenblikken beleven. Wil
de politie te Heemstede er eens een
oog in 't zeil houden?
Maar ik vraag nog eenswelke er
varing doen andere vrouwen op? Laat
men haar, wanneer zij, gedwongen
door haar dagelijksch werk alleen over
straat gaan of in schouwburgen, con
certzalen, bioscopen onverzeld ko-
meD, met ruBt? Als zij, dio-ondervin
ding hebben van het tegendeel, mij
dat eens willen mededeelen, dan zal
ik gaarne haar klachten hier afdruk
ken, natuurlijk zonder haar namen te
noemen, lk hoor wel van jonge meis
jes, die kalm over straat gaan en te
gen wie laffe lummels altijd wat mee-
nen te moeten zeggen, soms onbedui
dend, soms onbehoorlijk. Daar moet
een eind aan komen. Dc vrouw heeft
het recht, ongehinderd over straat te
gaan. Als er mannen zijn (en ze zijn
er) die van hun physiek overwicht
misbruik maken door haar, al is
maar met woorden, te kwellen, dan
moeten zij daarvoor gestraft worden-
Ik weet niet, of de Nederlandsche
wetgeving zoo kras tegen vlegels van
mannen optreedt als ae Amerikaan
sche, ik geloof het niet. Maar dan zal
dc publieke opinio moeten eischen,
dat de vrouw ongehinderd en onver
zeld kr.n gaan waarheen zij wilis
liet eenmaal zoover, dan volgt de wet
telijke bescherming van zelf.
Maar om daartoe te komen, moeten
wij weten, hoe het in ons land daar
mee geschapen staat.
Wie dus slechte ondervinding heeft,
melde mij dat.
J. 0. P.
Kerk en School
NED. HERV. KERK. Beroejien tc
Driesum Js. II. A. Leenmans te Bode
graven.
Aangenomen het beroep to Giefjon-
Oudekerk en Peursum de heer W. H. A.
Nelck, cand. to Groningen,
GE KEF.. KERKEN. Boroopen te
Boerakker do heer A. J. Noordewier,
cond. te Meppel.
OUR. GKREF. KERK. Boroopen to
Gouda ds. J. R. B.irth te Werkendam.
Bedankt voor liet beroep te Hilversum
d». A, M. Berkchoff te UticehL
fiOGlïBll
(TWEEDE KAMER.
30 November.
Kunston on Wotenschappen.
Het subsidie der Nationale
Opora Ingetrokken. Wato.-
staalsbegrooting.
Bij de afdeeling Kunsten en Weten
schappen van de OnderwijsbegTooting
heeft de heer Kleerekoper zijn jaarlijk-
scho speech voor verhooging
financièele belangstelling van den Staat
in tooneelaangelegenheden, musea en
musica gehouden. Vooral t'hans was de
heer Kleerekoper malcontent, nu op dit
chapiter vergeleken bij 1922 16 T
zuinigd. De heer Rutgers daarentegen
achtte het zeer begrijpelijk, dat in ii).
den van financicelen nood op uilgaven
als deze wordt bezuinigd.
Van meer concreet belang werd dc
discussie, toen men naderde tot de sub
sidies aan orkesten en de Nationale Ope
ra. Minister De Visser had in de Me-
nior.e van Antwoord meegedeeld dat hij
op net totaal van 160.000 nog f 30.000
zou willen bezuinigen en dat hij dc na
dere verdeeling der resteerende
f 130.000 nog wel zou aangeven. Waar
nu intusschen de Nationale Opera toch
reeds op sterven na dood is gegaan, ge.
voelde de minister er meer voor de
f 30.000 maar rechtstreeks op de Natio
nale Opera in te houden, zoodat er voo»
deze nul komma nul overblijft, terwijl
de orkesten er dan ongehavend afko
men. De heeren Ter Hall en DresseT-
huys betreurden, dat de Nationale Ope-
nu heelemaal genekt zou worden en
de leer -Kleerekoper verzocht den mi
nister tenminste een memoriepost voor
do Nationale Opera te willen openhou
den. Tot dit laatste verklaarde zich de
minister bereid en de Kamer ging hier
mee zonder stemming- accoord, waarna
do begrooting van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen eveneens zonder
stemming werd aanvaard
Laat op den middag werd de behande
ling van „Waterstaat" voortgezet. Mi-
?r Van Swaay beantwoordde diverse
sprekers, die desiderata hadden te ber
de gebracht, met een algemeen en be-
zuinigingszwaai. Hoezeer het ook hem
als ingenieur aangenaam zou zijn, groo-
tc werken aan te vangen, waarop door
'ic leden was aangedrongen, de bezui-
igingsdwang noopt tot groote sober
heid. Dit geldt o.a. ook voor de vernieu
wing van de haven van IJmuiden, waar
over men hieronder in het verslag der
avondvergadering meer zal lezen.
Wat de wegenverbetering betreft,
waarvoor o.a. de heer Rutgers van Ro
zenburg had gepleit, onder aanbeveling
van een belasting op vrachtauto's als
middel tot bekostiging dezer verbete
ring, deze zaak zal bij de herziening
der motor- en rijwielwet binnenkoit
kunnen worden besproken.
Overleg met den minister van Finan
ciën zegde, de bewindsman van Water-
staal toe ten aanzien van het uitschrij
ven van leeningen voor werkverruiming
verband met de malaise.
INTIMUS.
Avondvorgado.uig. Do
hnvon van Scheveningen.
Hoe staat het mot de verbete
ring van do zeesluis van IJ
muiden? En met de ha
ven van Vltssingen?
In de avondvergadering zeilden we
in de eene haven naar dc andere. W».
begonnen in Dordt, waarbij de heer
Van Zadelhoff met klem van redenen
de uitvoering van de wet van 1922 lot
aanleg van een waterweg van Dordt
zee bepleitte, daar tot nu loc Dordt
groote schepen ontoegankelijk is
en deze stad zich meer en meer toe
legt op het groote scheepvaartverkeer.
Dc heer Van Gijn, vroeger geen voor-
1 ander van dien Waterweg, erkende,
bekeerd te zijn, nu de zeehaven van
Dordt meer en meer is gebleken een
succes te zijn.
Minister Van Swaay antwoordde, dat
wat zijn departement aangaat, op allo
mogelijke medewerking kan worden
gerekend en dat nadere "voorstellen de
gemeente Dordt spoedig zullen berei
ken.
Van Dordt naar Scheveningenil
y a qu'un pas. Overste Duymaer van
Twist verklaarde, niet gerust te zijn,
dat de door den minister voorgenomen
nieuwe uitbaggering van de Schevc-
ningsche buitenhaven voldoende resul-
zal hebben. En hij wees op dc
groote urgentie van een definitieve op
lossing van dit vraagstuk. De heer
Bongacrts daarentegen scheen van dc
baggering met nieuwe machines wel
goede verwachtingen te hebben en hij
verwees naar IJmuiden, waar men goe
de resultaten heeft verkregen met bag
geringen buiten de havenhoofden.
Op zijn beurt verzekerde mr. Mar-
ckac\ dat geen afdoende verbetering
der Scheven in gschc haven mogelijk is
zoolang de Generale Staf zijn „zeer ge
heime" bezwaren niet laat vallen. En
daarom had hij van den krijgsman Duy
maer verwacht, dat deze die bezwaren
eens uit den weg zou helpen ruimen,
Daarna gaf de Voorzitter, zich ver
sprekend, het woord aan den beer
Krijgsman. De verspreking verwekte
een bulderend gclacb. Bedoeld was n
de heer Krijger, een der nieuwe Cbr.
telijk-Histonscho leden.
Dc heer Krijger dan achtte verlenging
der havenhoofden noodzakelijk
beval den minister aan, het destijds
door de Eerste Kamer verworpen wets
ontwerp opnieuw in te dienen.
Uit 's ministers antwoord bleek. da«
'het overleg met „Oorlog" nog gaande
is en dat geen beslissing mogelijk is
vóórdat dit verslag zal zijn afgeloopen.
Vermoedelijk zullen we er hij de te
handeling der Oorlogsbegrooting -wel
meer van hooren.
Dc volgende haven was de vlucht-
haven aan het Zijpe, die intusschen nog
moet worden aangelegd. De heer Krij
ger cntwikkelde bezwaren tegen dezen
aanleg, die twee ton zou moeten kosten
en derhalve verlangde hij hierover stem
ming. Deze zal Vrijdag plaats vinden.
Na een korte wijle in dc havens van
Harlingen en Delfzijl te hebben
toefd beide havens moeten worden
verbeterd, maar de minister hield de
hand op dc porlemonnaie, wat den
heer Schaper de ontboezeming
„Heer König, keer terug, alles is ver
geven en vergeten", ontlokte kwa
men we in IJmuiden aan. Hierbij gaf
de beer Van Dijk uiting aan zijn ont
stemd Amstcrdamsch gemoed omdat dc
minister den post voor de vernieuwing
der zee-luizen van IJmuiden Voor 1923
lot op de helft van 1922 heeft terugge
bracht, terwijl het toch reeds de bedoe-
ling is geweest dat die sluisverbeteriag
in 1921 zou zijn tot stand gekomen.
Minister Van Swaay erkende volko
men dat Amsterdam z'n bijdrage heeft
toegezegd en dat dc hoofdstad dus rc.
kent op bespoediging, maar., voor het
Rijk ontbreken dc middelen om deze
werken in bet aanvankelijk bedoelde
tempo uit te vocreu en waar niet i
aldus de minister daar verliest de
keizer z'n recht.-
Tenslotte -werd geruimen tijd ge
praat over het uitstel van de verbete
ring van de haven van Vlissingen, dii
aanvankelijk tot een bedrag
1.200.000 op deze begrooting voor
kwam, doch er bij nota van wijziging
werd afgehaald. Dit uitstel houdt, nair
de minister verzekerde, voornamelijk
verband met de beoordeeling van de
vraag of een kaaimuur moet worden
aangelegd, dan wel een zeewering g^-
ichapen.
De heeren Van der Voort van Zijp,
Krijger, Dresselhuys, Colijn, Fruytier
en Van der Waerdeu bezongen in ver
schillende toonaarden de urgentie van
dit werk.
Twee mo'.ies weiden hierbij geboren,
waarover Vrijdag zal worden gestemd.
INTIMUS.
Stadsnieuws
PROV- STATEN.
(V ervolg).
De heer Ketelaar (Ged. Staten)
vervolgde
Er is gevraagdKannen Ged. St.
do gemeentebesturen niet opwekken,
om wat te doen aan de bestrijding
de werkloosheid. Spr. zal dit in
het college ter Bprake brengen, maar
vestigt er de aandacht op dat or al
zooveel circulaires aan gemeentebe
sturen van Ged. St. uitgaan. Doch
misschien is het mogelijk nu een zéér
pakkende circulaire op te stellen.
(Gelach). Wat de loonen betreft: het
Rijk geeft alleen subsidie, wanneer 't
door het Rijk vastgestelde loon wordt
uitbetaald. Dit brengt Ged. St. en
gemeentebesturen in moeilijkheden-
Wordt méér loon betaald, dan ver
valt de Rijkssubsidie.
Nu het „miilioen-voorstel" van den
heer Ceton. Spr. is zeer bevreesd,
dat als men zoo royaal is, het Rijk in
't geheel niet meer zal willen helpen.
Het is met bet uitbetalen van credie-
ten voor werkloozen niet meegeval
len. Het crediet over het vorige jéar
is nog niet geheel uitbetaald. Maar
blijkt het nu gevraagde crediet van
200.000 niet voldoende, dan zullen
Ged. St. dat bedrag verhoogen. Zij
kunnen dat doen zonder een nader be
sluit van Prov. St.
De heer H e n d r i x (Ged. St.) be
toogt, dat Ged- St. niet afkeerig staan
tegenover overheidsbedrijven, maar
van oordeel zijn, dat die overheids
zorg zich moet bepalen tot die gebie
den, waarop van particulier initiatief
mets te wachten iB of dat zich laat
wachten. Van een provinciaal gasbe
drijf willen Ged. Staten dan ook niets
weten. Met het waterleidingbedrijf
stond het anders. De watervoorzie
ning in de provincie bleek voor par
ticuliere krachten te zwaar.
De opmerking van Dr. de Hartogh,
dat er voor het waterleidingbedrijf op
het platteland meer propaganda moet
worden gemaakt, heeft spr. verbaasd.
Reeds de helft van de voor aanslui
ting in aanmerking komende gemeen
ten zijn aangesloten. .Overigens zijn
Ged. St. van meening, dat een bedrijf
zich zelf moet kunnen bedruipen,
maar de watervoorziening is een so
ciaal belang en dat moet in aanmer
king genomen worden. Spr. geloort,
dat de tekorten minder zullen wor
den en op den duur zullen verande
ren in overschotten. Hij verwijst naar
de rentabiliteitsrekening- Spr. vraagt
welwillende behandeling van het wa
terleidingbedrijf en brengt hulde aan
den directeur van dat bedrijf voor
zijn toewijding en voor alles wat hij
reeds bereikt heeft. Het waterlei
dingbedrijf van de provincie zal moe
ten behandeld worden als een be
voorrechte natie.
De lieer Gerhardt (Ged. St.)
zal het standpunt van Ged. St. uit
eenzetten inzake de opcenten. Toen de
begrooting moest worden opgemaakt,
gebood de voorzichtigheid het zekere
het onzekere te nemenhet was
nog niet zeker dat de gunstige
verwachtingen die men van het P. E.
N. had, zouden bewaarheid worden.
Het saldo 1920 van het P. E. N.
van f 1-900.000 voor belastingverla
ging te gebruiken was dus toen nog
niet raadzaam. Geel. St. hebben zich
n u bevoegd en verantwoord geacht,
tot ceuige verlaging over te gaan en
daarom hun gewijzigd voorstel (in het
begin van dit verslag genoemd) inge
diend. Spr. geeft tien heeren Kooi
man en Verdam in overweging, hun
voorstellen in te trekken.
Do huidige behandeling van de be
grooting acht spr. wel aanbevelens
waardig, omdat iedere post afzonder
lijk kan korden overzien.
Van machtiging tot het aangaan
tn leeningen wordt ajjeeu gebruik
gemaakt als het noodig is.
Ged. Staten kunnen elk jaar over
wegen of de vacautiebijslag kan ver
laagd worden. Spr. gelooft niet dat de
provincie moet optieden als gang
maakster bij arbeidstijdverlenging.
Aan den lieer Romans, die ge
klaagd had dat er te weinig Katho
lieke ambtenaren zijn, antwoordt spr.
dat het niet aangaat, bij een benoe
ming altijd een onderzoek in to stel
len naar het geloof van den tc benoe
men ambtenaar en naar bet geloot
van de andere reeds werkzame amb
tenaren, opdat er evenwicht komc
Do heer Gerhardt protesteert,
ten sterkste tegen deze interruptie-
De Woensdag door den heer Romans
gemaakte opmerking heeft Ged. St.
zeer gegriefd.
(MidJaezitting).
Na de Dauzo zeer de Voorzit
ter. te hopen, dat de heer Bomoi-a
110e zal terug-komen op zijn tweede
interruptie in de ochtendvergadering
..Lk bliif er toch bijDezo inter
ruptie zou kunnen beteekenen. dat de
hoer Bomane de waarheidlievend
heid van hot college van Ged. Staten
in twijfel trekt 'd ookdat de heer
B o m a n s er bij bluft, dat er tc wei
nig Katholieke ai 11 Me naren op de
provinciale griffie ziin. Is dit laatste
bedoeld .dan wiist spr. er op. dat be
noemingen geechleden op vooidracht
van deii Commissaris der Koningin
en enr. kan zeegen. dat hii zich nog
nooit bii benoemingen dtvn overwe
gingen van godsdienst hec-ft laten lel
den. Alleen is dit gebeurd in één ge
val Til. toen spr. op verzoek van den
beor B o m a n s iemand heeft voor-
eedvagen. De heer B o m a n 9 had
nl. verzocht, dezen paraocei ernstig in
aanmerking te doen komen omdat er
toch zoo weinig Katholieke ambte
naren ter griffie waren.
Sur. maakt verder eenige opmer
king van staatsrechter! ij ken aard aan
het adres van den heer Kooiman.
Hiartna replieken.
De heer W e s t er hof deelt me
de. dat hii en de heer v. d. V a 1J hun
voorstel intrekken; ook het amende
uiont V e rö am c.s. wordt ingetrok
ken. evenals het voorstel Kooiman
C.8.
De heer Ceton zegt. dat hii z ij n
voorstel niet kan intrekken. Het
maakt zeer zeker verechil of er
f 200.000 beschikbaar worden gesteld
voor de werkloosheidsbestrijding, of
een iniMioen. De situatie is werkelijk
ernstig en 6pr. heeft dit met zijn voor
stel willen utdlrukkon. Snr. handhaaft
'in voorstel.
Dr. De Hartoxli merkt op, dlat
hii niet om 'n prov. gezondheidsmaat
regel heeft gevraaed. Van het opwek
ken van de gemeentebesturen door
Ged. Staten tot het nemen van bygië
nieche maatregelen heeft spr. niet
veel bemerkt.
De heer Polak zegt te gelooven,
dat de heer Ceton ziin „paradtevoor
9tel" heeft ingediend om geheel an
dere dan zakelijke redenen. Spr. en
ziin partiiipenooten zullen ei tegen
stemmen. Verder protesteert spr. te
gen de uitingen van dien heer Bo
mans inzake de benoeming van amb
tenaren.
Na sluiting van de algemeene be
ra<wM a gingen wordt in stemming ge
bracht 't voorstel-C e t o n. Het wordt
verworpen met 52 tegen 5 stemmen.
Vastgesteld w01 den daarna dè ba
lans en verliee en winstrekeningen
van het Prov. Electricdtelts- en van
het Prov. Waterleidiitgbedriif. dienst
L921.
Bii de begrooting van het Prov.
Electriciteitabedriif, dienst 1923 ant
woordt de heer Hendrii (Ged.
SUten) Op een vraag van den heor
Kooiman naar aanleiding van ten
bericht ..een nieuwe koene bii het P
E. N.". dat hem van een nieuwen
koers bii het P. E. N. niets bekend la
De bedoeling zit bii Gr-d. Staten niet
voör. dadelijk zelf eieetriciteit aaa
huis te gaan leveren, ale een contract
afloopt Ma.-ir Ged. Staten behouden
zich toch het recht voor. elk geval on
aichzedf te beschouwen.
De begrooting wordt aangenomen.
De heer Bomms vraagt bet
woord voor een pereoonJiik feit.
Snr. heeft ten opzichte van de be
noeming van ainbtonurcn. alleen een
feit willen constateeren, en dat feit
blijft hii volhouden. Hij heeft Ged,
Staten nlotr- willen verwijten en kent
den heer Gerhardt a's een eerliik
man. Hij handhaaft echter volkomen
at hii in eerste instantie gezegd
heeft en hoopt dat de onevenredig
heid, waarop hii doelde, zal worden
opgeheven.
De Voorzitter regt, dat. nu
duidelijk is geworden, wat de heer
Bomans met ziï interruptie „Dc blijf
er bii" bedoeld heeft, hii het persoon
lijk feit gesloten acht.
Enkele sprekers mnken nog opmer-
kinszen bii de behandeling van de pro
vinciale begrooting. dienst 1923,
waarna deze met algemeene stemmen
wordt aangenomen.
Ook worden vastgesteld de begroe
tingen over 1923 van het Provinciaal
Waterleidingbedrijf, en de Provin
ciale Ziekenhuizen nabii Santpoort
n dat te Bakkum ("Duïnenboech")-
Een adres van de Land- en Tuin-
aröoiderebond ..St.-Deus Dedit",
vragende bespoediging van de droog
making van de Westeindbr Plas,
wordt nog in handen van Ged. Staten
ter afdoening gesteld.
Hierna woTdt de vergadering ver-
iagd tot 19 December 's morgen»
half 11.
RUSLAND EN DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
OVER DE DUITSCHE SCHADELOOSSTELLING.
heeft een groote nasleep.
In ons vorig nummer werd reeds
gemeld, dat Koning George van
Griekenland, die zich tegen de exe
cutie had verzet, door het revoluti-
onnaire comité in zijn paleis gevangen
gehouden wordt.
Behalve Engeland en Italië nebben
ook eenige Baixan-landen o.a- Roe
menie plan om de diplomatic Ka be
trekkingen met Grienen:.mil nit pro
test te verbreken
Do Telegraaf deelt het volgende
mede over de slachtoffers
Van de Dinsdag j.l. terdood ge
brachte Grieksoke oud-ministers was
Goenaris degene, aldus de „Times'
wiens naam men in hot buitenland het
best kende. Toen koning Constautijn
Yenizelos dwong af te treden, werd
Goenaris, die van 1908 tot 1909 in het
kabinet-Theotokis minister van Finan
ciën was geweest, den 9den Alaart
1915 eerste minister. Hij bleef toen
slechts zeer kort aan het bewind,
want reeds in den zomer van 1915 le
verden de algemeene verkiezingen in
Griekenland zulk een meerderheid
voor Venizelos op, dat Goenaris ver
plicht was, af te treden.
Van 1917 tot 1920 vertoefdo Goena
ris buiten Griekenland, in dit tijdperk
viel ook zijn verblijf op Corsica. Toen
hij in 1920 naar Athene was terugge
keerd, werd hij minister van Oorlog.
Hij stond nog steeds in hooge gunst
bij koning Constantijn, die hem het
grootkruis der orde van den Verlos
ser schonk- Nadat Goenaris missies
naar Parijs en Londen had vervuld,
werd hij voor de tweede maal eerste
minister, namelijk in Maart j.l. Ook
thans was zijn premierschap slechts
van korten duurreeds in Mei werd
hij opgevolgd door Stratos, die thatis
zijn lotgenoot werd.
Nicholas Stratos, die in 1909 voor
de eerste maal deel uitmaakte \an een
der elkaar snel opvolgende Grieksitie
Kabinetten, namelijk dat van Rallis.
verwierf zich èerst groote bekendheid
als minister van Marine jnder het
premierschap van Venizelos. Zijn op
treden als zoodanig werd algemeen
geroemd, totdat een tamelijk pijnlijk
schandaal met betrekking tot een ko-
lencontract zijn val teweeg bracht.
Hoewol Stratos ongetwijfeld over
groote gaven als staatsman en politiek
organisator beschikte, wist hij zich
noch als royalist, noch als „onafhan
kelijke", een gToote mate van popu-
pariteil te verwerven. Dit was er voor
namelijk aan toe te schrijven, dat tel
kens weer zijn naam werd genoemd in
verband met allerlei particuliere
schandalen, en dat hij den naam had,
zeer belust te zijp op persoonlijke
voordeelen. Zoo heeft hij bijv., na de
Goenaristeii door een handige bezui
nigingscampagne to hebben gedwon
gen tot aanvaarden van een coalitie
met zijn^ volgelingen, het instellen
van twee nieuwe departementen door
gezet.
Hij was een van dc krachtigste voor
standers van een Griekscben opmarsch
naar Konstantinopel.
T h 001 o k i s was afkomstign uit Cor
fu. Hij maakte in den omgang een aan
genamer indruk dan velen zijner colle
ga's. Altijd verzorgd gekleed, beminne
lijk, een goed talenkenner en uitstekend
op de hoogte met de Europecsche poli
tiek, had hij wellicht beter gedaan. 6t>
diplomatieke loopbaan niet te veria en
toen de royalisten aan het bewind *e-
rugkcerdcn. Hij was echter minis ei
van Oorlog gedurende bijna het ge-
heele tweede koningschap van Constan
tijn. Hij legde een groote, hoewel niet
steeds gestadige, energie aan den dig,
doch zijn buitensporige eerbied voor de
verlangens en gevoeligheden van hei
hof, welke culmiaeerde in de vervaa
ging van dj;n beproefden Papoelas dooi
den half krankzinnigen Hadjiancstis als
opperbevelhebber in Klein-Azio, maak
ten hem in legcrkringcn zeer gelia.u
Zijn temperament was uitermate op
timistisch, hetgeen onder de gegeven
omstandigheden dikwijls zeer gevaar,
lijk bleek te zijn. Op den dag vóór den
voor Griekenland noodlottigen slag aai
de Sakaria stond hij te Angora nog in
terviews toe aan buitenlandsche jour
nalisten, en in den afgeloopen zouiei
weigerde hij stelselmatig, eenie gclooi
te slaan aan de onheilspellende beri&a-
ten omtrent dc toenemende demorali
satie der Grieksche troepen.
Generaal Hadjiancstis was. 01
een zacbie uitdrukking te bezigen, cc»
zonderling. Hij legde zich herhaaldelijk
zelf arrest op voor kleine overtredingen
van bepalingen, die hij had gemaakt.
Als het warm was, weigerde hu te gaai
zitten, omdat hij in den waan verkeerde»
dat zijn beenen van glas waren eu zou.
den breken, wanneer hij zijn kniei-a
boog. Hij werd tot opperbevelhebber it>
Klem-Azië benoemd op verlangen va»
het bof, dat generaal Papoelas niet gun
stig gezind was in verband met dien»
politiek, om bekwame Venizelistischs
officieren in functie te laten.
Hadjanesties had Constantijn naai
Zwitserland vergezeld. Toen de koning
naar Athene terugkeerde, ging de ge
neraal met hem mede, en vermaakte hij
Athene cenigea tijd door zijn excen
trieke klecding. Toen de „Times"-coj.
respondent hem voor dc laatste nwal
zag, was hij gekleed in een geiailleer-
de jas, c-en broek met groote ruiten.-
die reeds van uit de verte zichtbaar
wareu, een groote panama, en verlak
rijlaarzen. Wanneer hij als militair ia
functie was, trad hij uiterst bruusk op,
en liet nimmer een gelegenheid voorbij
gaan om officieren in hei bijzijn .an
hun minderen een afstraffing te geven.
De maatregelen, welke hij te Afiocn
Karahissar nam, toen men hem waar
schuwde, dat de Turken voornemens
waren, aan te vallen, lieten in stra e-
gisoh opzicht alles te wenschen ovrr.
Het tweede legercorps, dat uit vier di
visies bestond, werd opgesteld aan dea
voet van een onbegaanbaren bergketen,
en toen het eerste legerkorps, dat niet
versterkt was, hoewel het in eerste limo
aan den Turkschert aanval was blootge-
steld, moest vluchten, weid het twee
de korps gcdwoDgen, zijn stellingen op
te geven, hoewel het nog niet ia dea
strijd was geweest. Iladjianestis werd
er van beschuldigd, den terugtocht vaa
het Grieksohe leger op geheel onvol
doende wijze te hebben geleid.
B a 11 a z z 1 s wits' minister van Bui
tenlandsche Zaken in het kabinet, dit
in April 1921 door Goenaris werd ge
vormd.
Protopapadaki s werd eerstc-
ministcr in Mei j.l. na den vat van ne*
kabinct-Stratos, dat twee dagen aan bet
bewind was geweest. In 1915 was h.j
van Maart tot Augustus minister van
Financiën geweest onder Goenaris,
welke functie hij ook bekleedde van Fe
bruari 1921 tot April van hetzelfde jaar
in het kabinet van Kalogeropoelos. Toen
deze als premier werd opgevolgd door
Goenaris, behield Protopapadakis 2ijn
portefeuille.
Zooals reeds een bericht uit Lau
sanne meldde, heeft Venizelos beslo
ten zijn functie als hoofd van de Griek
sche delegatie neer te leggen, wegens
de lerccb^tellingen te Athene.
De „Chicago Tribune'' deelt, hier
omtrent nog mede, dat leden der
Grieksche delegatie aan wie radere in
lichtingen werden gevraagd, weiger
den zich er over uit te laten, maar
niet ontkenden dat het bericht juist
was.
Venizelos woonde een commissie
vergadering bij, toen even vóór zes
sen ccn boodschapper haastig dc ver
gadering binnenkwam met het nood-
lottige bericht uit Athene, hetwelk do
tercchtetelling van de ministers en
van den opperbevelhebber meldde. Dc
gewezen Grieksche premier werd
krijtwit en bleef ladger dan vijl minu
ten sprakeloos. Zoodra hij in staat
was om weer een woord uit te bren
gen, zeide hij„Twee jaar geleden
heb ik alle deelneming aan Griekon-
landa binnenlandsche aangelegenhe
den opgegeven en sindsdien heb ik er
niets mee te maken gehad".
