Van onzen reizenden Redacteur
Rabbijn Dr. M. de Hond en
zijn werk.
Rubriek van den Arbeid.
Buiten de Wet
HAARLEM'S DAGBLAD
[V?AANDAG 11 DECEMBER 1922 TWEEDE BLAD
(Nieuwe reeks.)
No. 119
Heilig Licht.
Een prediker voer do armen. Do „Jcodsche Invalide". De voroonigin-
Eon Touroh-Our on Ee.salol. Tceno el en opvooding. Wat Dr. Do Kond
tct het schrijven van zijn Joodscho etu kkon bracht. „Heilig Licht". Een
„getuigenis",
heeft het mij uitdiukkelijk verklaard,
dat het hem m zijn Joodsrhe s-ukk-.n
om aen tendens in ce eerste r;aa-;
te doen is.
„De buitenwereld," zoo zei hij me,
„maakt zich een geheel onzut-.cr, vc-
keerd beeld van het Jodendom! De
Christenwereld put meestal haar be
schouwing over het Jodendom uit dt
ondervinding*, welke zij opdoet met d«
Joden, die in het openbaar vooral ir,
de politiek optreden. Zij zien in dezen
de belichaming van 'net Jodendom. Maar
r;j vergeten, dat du de echte, waarachtige
Joden niet zijn. Meestal zijn d.e men-
;chen zcifs heelemaal geen Joden meer,
nebben zij alleen nog maat den naam
yan Jood i._ct ons gemeen. En zoo N
net ook met vele Schrijvers van zoogt
naamtle joodschc stukken. Wat voo*
c?n valschen indruk moet dc buiten
wereld :::ct van het Jodendom krnge-.
pi; cc. z.er. tan een stuk als Ghetto ot
win cc-ii spel ais De Vtoliers. Ik ver
zwier u. zoo. zijn de ras-echte Joden
met. Ik kan dit zeggen, omdat ik er
middenin woon cn het milieu ken 1 Hc.
is vooral Ghetto van Heyermans g-'-
wc-es'., dat mij er toe gebracht heeft
m jn stukken te schrijven. Mijn bedoe
ling is voornamelijk geweest den zul
veren tendens van het Jodendom weer
ie geven. Ik heb daarom op het toonee!
de v.an-.-c.u gr. wetgetrr j-.e Joden ge
bracht. Xre; alleen .n het spel. ma»
rok in de werkelijkheid. Want dat is het
belangrijke ie, dat dc vertolkers van rrtjn
stu.tken, de letten van de verceniging
Betsale., ook Joden zijn gebleven. Joden
naar de oude traditie. Het zijn jongt,
meuschen tusschen 19 en 30 jaar, dis
vol. enthousiasme en zu.ver uit roeping
optreden; hel rijn kampioenen voor hm
Davidsschild. Zooals zij on de planken
het Jodendom vertolken, zijn zij ook in
het v.ate leven Joden, die hun Joden
dom in oen strijd van het moderne Ie
ven met eerlijke overtuiging belijden.
Ik wil mijn stukken nier anders die
door zulke mcnSthen iaten spelen, man
nen en vrouwe--, dm dezelfde ideen.
z.jn toegedaan als de figuren, welke z
op het tooneel uitbeelden. Daarom hen
tk cok geweigerd mijn stukken ter ou-
voeïmg af te staan aan Lcuts de Vries,
die er mij meeiznaien om gevraagd
her ft, cn aan het Jüdischcs Ktinstler
Theater, dat dezen zomer in ons land
is orgeireden. Ilun kunst heb ik be
wonderd, maar r.-.s Joden zijn ook zij
met meer! Zij speler, niet uit zuiver
Jood sell 0 roeping, anders zouden zij im
mers nooit op Vrijdagavonden zijn op
getreden
De voornaamste stukken, die ik Iteh
gesehrc-.cn, zijn: Sambarjon.
Priesters, Jom Kin per cs:
e et-kent Groote Verzoendag Sc,
deravond en Heilig Licht, h-t
spei der Macrabzeen, dat Betsaiel in
Haarlem zal spelen.
Waarom ik Heilig Licht het „spel
der Maccabceen" heb genoemd? D?
Maccabectn waren, zooals u waarschijn
lijk weel, een groep Joden vader ea
5 zoons die Hl eeuw voor bet begin
der Christelijke jaartelling de Grieken
in den tijd van de grootsie decadence
heb .en uitgedreven cn den tempel
weer hebben gezu verd voor het doet,
waarvoor hij bestemd was. De hoofd
persoon nu in Heilig Lien; Jouk: van
braveren, een oude Jood z.et ir. zijn
e.grn leven en dat van zijn zoen Si
mon en zijn kleinzoon Joedi een
soort reïncarnatie van de vroegere his
torie van den hoogcpirester Jochanan.
en zijn kleinzoon Juda. De handeling
van Heilig Licht kumt hierop neer:
Het stuk speelt in het diepste Ghet'o
gedurende de eerste drie dagen van het
Chaaouka-feest, dat 15 het Inwijdings
feest icr viering van de roemrijke we
der insiandkomiDg van den tempel. Op
het Chauuuka feest dat S dagen
duurt woidcn eiken dag bij het val
len van den avond lichtjes aangestoken
op het Channeke-ijzer, den eersten dag
1, den tweeden dag 2 en zoo vervolgens
tot 8 op den achtsten dag toe. Het feest
heeit niet d:e kracht als de andere
Jooasche feestdagen; ihen mag bijvoor
beeld op die dagen wel werken; maai
na het „ansinden" dat is het aan
steken.— van het lichtje, zal de wel
getrouwe Jood geen handel meer drij-
Op Woensdag1
20 December ril
in onzen Stads
schouwburg ren
bate van het Ne
derlandsen Israó-
lielisch Armbe
stuur een voor
stelling. worden
gegeven van II e. 1
lig Licht, spel
van Maccabeeén,
"J" 111 3 bedrijven, van.
Di M. dc Hond Jr. De schrijver, de Rab
bijn De Hond, is een in de Joodschc be
weging te Amsterdam zeer bekende li-
guur. Dr.DelIontl werd in 18S2 in c ru
der armste Jodenbuurten van Amsterdam,
tic I.ange Houtstraat in «Jen volksmond
bekend a.s „Vlooienburg" geboren.
Ais kind heeft lnj tv midden van de
aruisren der armen geleefd en ook m
ma 1 lieeft hij het z.cn als een piiclu
getekend om voornamelijk ondci -Ie
maatschappelijk minst bevoer rechten
van zijn geloofsgeuooien te arbe.de 1.
Ilij is een „prediker" voor de atmén en
wanneer hij Zaterdags zijn vooidrachten
houdt in de groote Synagoge op hei
Joseph Daniél Meyeipiein, can sir.ro
men de geloofsgcnooten toe cn is het
gebouw meestal te klem om alle toe-
.loerders te "bevatten, die hem, den ge
liefdc-n voorganger en den stichter van
de ercenigingen Touroh-Our ca
Eet sal el willen hooren. Hij is eer,
a'-i-ir'. voor de jeugd cn de s'eun voo:
de ouden van. dagen, \yant naast de
jcugJorgaoisatic He:viel heeft hu De
J O 0 d s c h e Invalide gesticht, di
inrichting op dc Nieuwe Keizersgracht
welke weldra door ccn groot nieuw
gebouw op het eesperplein vervangen
zal worden waaim de oude Joden,
laaiste levensdagen onbezorgd kunnen
Dr.
de
elf
bc
de liefde van zijn geloofsg—
jjoo'.-n voor hem te spreken. Het was
de leer B. J. Chapon, voorzitter van
de Joodschc Verceniging „Gemeentebe
lang", te Haarlem, welke verecnigjng
dc voorstelling van ..Heilig Licht" or
gan teer', die vol bewondering en rnn
gro-u enthousiasme'sprak over het werk
van Rabbijn Dc Hond. Het gesprek met
den lieer Clianon was voor mij n3nlei-
diiv.i Dr. De Hond in een interview ie's'
tc vragen over zijn arbeid te Amster
dam en zijn tooneclsluk ..Heilig Licht",
dat h er 20 December zal vvor.'cn ge
spcs'd.
Ir- he- g-bouv van ..De Joodschc In-
vab.de" ontving hij mii cn verteld: hij
me met z.jn zachte, „flnweeleii" stem
van het werk, dat hein zóó lief is. Npg
he-.-: j r.g heeft hij reeds nu iS jaa>
grlca-m tc Amstcidam de verceni
ging TourohOur (Leer is L-rht) ca
3 ia ar la.tcr Bet sulci gesticht. Hm
voornaamste doel, dat Rabbijn De
Ilot'd met de stichting dezer vereenigin
gen beoogde, was het Jodendom ii.
zich zelf tc versterken cn post le vatten
tegenover de buitenwereld, die van hel
Jodendom door menschen, die zich
Joden noemden, doch geen Joden me-i
heel verkeerden indruk
kree
teniging Betsaiel is een Jood-
Je jeugdorganisatie. Naar Betsal. den
rstcn bouwer van den Tabernatel, het
uligdom cier Joden, is de vereen!-
ig genoemd, omiit ook haar leden
als Betsal „opbouwers" willen
n. Et is een „j-ng BetsaH voor
rgens en meisje? onder de 17 jaar en
t „groot Betsaiel" voor de ouderen,
ina iederen avond worden te Amsto-
:ïi cursussen gegeven voor jongens
meisjes m zuiver Joodsch onder-1
h". Lez.ngen en voordrachten word
or hen gehouden cn dan is er t
once!, waarvan Rabbijn De Ho
r veel yi
v acht. Dr. De Hond
lóojsgenooten het tooncel kef hebben,
h.i weet cok. welk e.-n groote invloed
van liet tooneel vooral op de jeugd
kan uitgaan. En hit is van meening,
dat rrct tooneel in Nederland berhaat-
dcliik ccn verkeerd beeld van het Jood
schc leven heeft gegeven. Dit laai set,
vooral heeft hem tot schrijven vooi hei I
tooneel gebracht. Rabbijn De Hond 1
In het
rste bedrijf is alles i
voddenwinkel van Simon van Staveren
in gereedheid gebracht om het eerste
lichtje te ontsteken. Het wachten is al
leen nog op Joedi, den kleinzoon van
Jouki. Vader en zoon begrijpen, even
min als de aanwezige vrouwen, waar
Joedi, die met de voddenkar de straal
op is om zaken te doen, kan zijn. Al
len verkeeren zij in ongerustheid over
het lot van den geliefden Joedi, tot die
eindelijk nadat grootvader zijn lichtje
na het prevelen van een lofzang reeds
heeft ontstoken binnenkomt. Joedi
vertelt, hoe hij is opgehouden door een
deftig heer bij het Vondelpark, die hem
na hem eeist op de proef te hebben
gesteld had binnengeroepen en hem
had gevraagd een channeke-ijzer mede
te nemen en voor hem thuis het licht
tc willen ontsteken. Het was het Chaa-
neke-ijzer, dat hij, een „gesjmadde"
dat is een gedoopte Jood eens van
zijn vader had gekregen. Het geluk was
sinds lang nu hij geen Jood mee:
was uit zijn huis, hij leed om zijn
verloren geloof en hij moende, dat de
vrede in zijn ziel alleen terug zou kun
nen keeren, wanneer de lichtjes van hei
Channeke-ijzer door een echten Jood
zouden worden ontstoken! „Mogen w.j
het licht „ansinden" voor een „gesj
madde?" Het is een gewetensvraag,
die zich hier voor hen opdoet! „Als men
ïemand's ziel daardoor kan redden,
dan zeket!" meent de oude grootvader,
maar pas heeft hij het gedaan, of dt
recncrche komt bnmenvallen om huis
zoeking in den winkel van Simon te
doen. De vondst van een paar uit dief
stal afkomstige handschoenen is Simon
en Joedi noodlottig! De politie gelooft
niet aan de plechtige verzekeringen,
dat de handschoenen daar door een
Christenkoopman, met wien zii geen
handel wilden drijven, omdat het reeds
avond was en hun Geloof hun dal ver
bood, bij ongeluk zijn achtergelaten.
Zij worden als „genei. ?s-koo?srs he
Iers gearresteerd, maar voordat b.-
rr.on en Joedi met de p -luie vertrekken,
dwingt oe cude Jouki zijn kleinzoon hc-.
geschreven voor.het Inwijdingsfeest.
tiet tweede bedi jf speelt op den tw
den dag van hel Chanoeka feest ter. ten in do
huize, van Marten Lucas, den „gesjmad-
den" Joo,l, die het channeke-ijzer aai.
Joedi heeft meegegeven. Maalsthappe
lijk is Lucas hfiog •-.•stegen bij
heeft het tot rechter gebiecht maat
in hein is de wroeging om zijn afval
van het oude Geloof, liet is bii hem (Ia
de c ude jouki van Staveren cn de jon ie
verloofde van Joedi hulp komen za
ken. Hij toch aiir-a kan het alibi van
Joedi bén ijzen. Lucas zeer getrof
fen door het verhaal van den ouden
Jood belooft hem zijn hulp en vva:.
neer hij tot Jouki zegt „Ik ben een
gesjmadde! Wil je mij, den gesjmadde,
eer. hand geven:" dan is er een 1 ogen
blik van strijd in den geloavigea Jood,
marr hij eindigt mei de hr.nd aan te
nemen van den gedoopte, d.e zijn
Joedi zal redden.
I-Iet derde bedrijf spaelt in het hu'*
van den ouden Van Staveren op o.*, _.UlJ
derden dag van het Chanouka-fecs-.
Nog steeds zijn Simon en zijn zoon
Jcedi ar= verdacht van hebng m vo»
loopigc hechtenis. De oude Jouki zal
or": deren derden dag de lichtjes van .ic
afw - gen moeten „ans oden". Als
Jouki hoort, dat de moeder \an Joel.
in haar wanhoop r- fs zoo ver is gegaan
zichzelf valscbebjk bij de politie le be
schuldigen, wil hij persoonlijk naar den Iff
an da
Van hier en daar.
CEORGANISEEBD OVERLEG.
B. en W. van Dordrecht hebben
den gemeenteraad naar aanleiding
van het verzoek vau ue afdeeling
Dordrecht van den Uentralcn iNeder-
landschen AuibtcnaarsDond om zoo
danige wijziging ia ue samenstelling
van ae commissie van gcoiganiseerJ
overleg, dat naast aigev, jru.gUen van
de aigemecnc bonuen ia us commis
sie zullen zitting heDocn vertegen
woordigers van de gcuicentc, geen
hoofden van 0:enst, meegedeeld, dat
hun gebleken is, dat met vertegen-
wooruigers van de gemeente bedoeld
is een commissie uit den geraeente-
Zij stellen den gemeenteraad voor,
als beginsel uit te sproken, dat de
commissies van georganiseerd over
leg zuilen blijven bestaan eensdeels
uit hoofden van dienst, anderdeels uit
afgevaardigden var. dc organist..ies
van ambtenaren, resp. weri; jden. B.
en V. merken in hun toelichting tot
hun voorstel op, dat de raad niet
naast zich dulüen kan een commissie
of een instelling, welker besluiten ton
opzichte van cndcrwcr in de ge meen
tehuishouding takende, bindende
kracht zullen hebben, en deze strek
king ligt, meenen zij, ten grondslag
aan het verzoek.
B. en W. schatten de adviezen van
de commissies van georganiseerd over
leg hoog, en veelal zijn die adviezen
voor hen aanleiding, den gemeente
raad ii. overeenkomvd..ren zin voorstel-
moeten zich, zoo uegr n B. en \V-,
steeds voor c~en .uien, dat hun
besluiten niminers :eis r.r.deir. kunnen
zijn dan adviezen aan het col -e van
B. en V.n om die adv..-ze zoo
k te v oen zijn n:oe
,n B. en W., de hoofden
Lting blijven houden
de
nn dienst
perso-
directo leid.ng hebbed*
over het gemeenteprrscnel en derhal
ve in de eerste p sits als aangewe
zen moeten worden beschouwd, over
de voorwaarden, wsarei."er dn per
soneel werkt, «^en goed en deskundig
oordeel te hebben.
Elke stvp, v elke luidt m de rl h-
ting van ried-^-eggensehap van het
personeel, hce in peen t-ske' upzicht
de instemming v, n B. en 1V. Raadsle
den jn de cotr.r iss-es ven georgrni
seerd overleg zou, mccen B en W
ook de gemcc'itspoiiiic!' :n die coin
missies brrtigen, en dit kems i.un al
lesbehalve gew er.scht voor.
REONEEL RAGEN VAN f1.
Min.
3 Am
ECO
maand
onschuld
zijn zoon en kleinzoon te bezweren,
mnar op dat oogenblik treedt Marcus
binneu. Even is er ontsteltenis bij le
vrome Joden, dat een ..gjcsjinaddtf
hun drempel overschrijdt. Doch Marcus
brengt de vreugdevolle tijding, dat d"
verdachten zoo straks weer thuis ver
woei» kunnen worden. Het is dank
zij zijn werk bewezen, dat zij onschui
dig zijn; zij zijn vrij! De lichtjes van hei
Channeke-ijzer zulien dezen avond weer
door hen zcif onts'oken kunnen worden
En wanneer eindelijk de langver-vachtes
binnenkomen, is het deze plicht tegmi
over God, die zij op bevel van den
ouden ras-Jood het aücre-rst vervullen.
Kn n. zijn dankbaarheid h;at hij Mnirtt.v
het heilig licht op z.jn Channcko uzer
ansinden met olie uil zijn Jouki's
lamp.
Wenneer aan het slot Marcus aan
Jouki een stuk uit de krant voorlees»,
getiteld: „Een Maccabefsn-Geschiedt
n;s", waarin van de eerlijkheid en het
■piecbte Geloof van bem en jv;i z: 1
cn kleinzoon wordt verteld, dan ziet hij
in zijn lot de gelijken:; met de gr rei. .-
denis van dan ouden Jochamn en zijn
zonen, de Mnccabeȑn. In extase roept
hit tut „Dat is nu Heilig Licht -- het
licht, dat br„ndt in de z.c'.cn Dan valt
hij neer; de vreugde heeft hem g:
dood!"
Tot zoover Dr. De Hond! Over ha'
werk als tooneeistuk en over de attN-
ticke waarde zullen wij pas na de op-
voering kunnen oorc!ee!en. Maar me»
nog can een „tooneeistuk" zullen w>j
.n Heilig Licht een getuigenis hebben te
loofsgenooten een leidsman, e-n gids
wil zijn. Het is het „he.iiaj licht", da*
hij voor hen wil ontsteken, zooals 'hii
dit iedere maand ook d et in hel dn»
hem gestichte en geredigeerde tijd
schrift De Libanon!
au Arbeid tie vorij
uo beide Vërzese rings rat
Circulaire verzond waarin verzoent
werd den li .den van Arbeid tried.? te
detiea da. ret de wens. h van den
minister is. eet zoo spoedig mogelijk
Je reglemer.fen der Raden zoouan g
worden ge\. ijz-gd, dr.t daarin het recht
op •vaciuitie-toi'iiïge.i te rekenen van
1 Januari pk. komt te vervallen,
't opgenomen de bepa
ling, dat te. rei.enen van 1 Januari
e.k- de ambtenaren naar Jczeifde ro-
jreien zullen hebben bij to dragen voor
eigen pensii cn en dr.t voor hunne we
duwen* en wacren, als de Rijksamb
tenaren cn dat de w.achtgeldiegcling
voor de Rijksambtenaren wordt over
genomen.
CiNDEIïD-VSRICLARING DER
G. m.
Naar men verneemt, is het de be
dachtig der L'oimjisii.o n.t de werit-
•gtversjsritigcii ter bevordentig va» een
wettelijke regeling van do oinuenu-
vorklaung lici Loucciieye Arbcids
ovcreetJKoi! s.u om midiion .jui.uaii
ge-veis joiiuci:.
al 1
^eii der dertig vverk-
i:C do b:jiictid-verkla-
acht .11 (Jp diu vet-
is.i.iiicnde bedrijver.
itng zijn
1 ts bc".<
J. B. SCHUIL,
.•.e-aJvies
den Hoog
1 Ai beid zoo uiterst gi'
oor de bindcud-ve: 1:1 iri'i
?n wettelijke regeling t
*.01111.
OE ARBEIDSGESCHILLEN WET.
ue besiuiiii van net UliriBteiijic Na
tionaal aitveroond in .Souei.aud cn
net Bureau voor ae Roomsen-rvathoke-
kevakorganisatie hebben aan ac Eer
ste K n icr verzocht, haar gocdKeunag
te beau ten aan net ontwei.) vau we-,
tiouiiende LepaLag-a tot Levordertng
v^n vreedzame tijiegging van gesenn-
len over arbeidsaangeicgënttede 1 en
net voorkomen van zooüantge geschil
len. De bezwaren, die tegen net en-
quöte-rec! t worden aangevoerd,
schijnen hun niet steekhoudend. Naar
hun meening had het enquute-recht j
minder bepeikt moeten zijn.
HET COLLECTIEF CONTRACT IN
DE BAKKEHiJEN.
Naar aanleiding van de opzegging
van de overeenkomst in het bakkers
bedrijf, heeft het bestuu^ der Fede
ratie van arbeiders, werkzaam in do
Voedings- en Genotmiddelen Bedrij
ven zien met een schrijven tot dc be-
sturen der overige w rknemersorgani-
saties gewend, hun verzoekci de in een
gtcotnDineerde besturenvergadenng de
maatregelen te bespreken, welke in
Januari 1023 eventueel nootltg zullen
blijken.
WET CONTRACT IN DE TYPO-
GRAFIE.
De afdeelingcn Tilburg, Helmond,
tolrecht en den Bosch van den R-K.
Grafischen Bond hebben het con
tract aanvaardde afdeelingen Mid
delburg, Bussum en Zutphcn van den
A. N. T. B. en de aidee.ing Utrecht
v en den Chr. Graf. Bond vei klaarden
rich er tegen.
Uil rfe Psrs
CE n.-l< .CENTRALE RAAD VAN
BEDRIJVEN.
Jn „De NeJeilandsche Ilanzo" be
spreekt mr. Hubar het optreden va'
het it.ii. Veroouu van Werkgeversvak-
vercenigingen. Hij betreurt dat op
treden tu aüe opzichten- Reeds het
icit unt een sociale groep, na drie jaar
icite.ij.c geheei ongedaan maakt het
geen door de samenwerking va
vjer groote 1. ...gin.saties was ge-
t en gei. <1 js z%i. een klap m
gezicht va- ac JLJL organisatie.
L;, o? \oc:sLc.ien* gedaan om ko
men tot een nituv.-n vorm van' sa-
menvci..ing t,.c:n:c.a m deze ruonea)
opm.cn, naar zijn meening voor de R.-
VaLbeweging geen eincei petspe-
tief van eentge bcteeicems. Vva. het
Verbond in de plaats van het Bedrijis-
radenprogram wii stellen is z* i. z<
mager dac de R.K. vakbeweging dan
op moeilijk tsiaa kan- Maar nl b
treuit dan schrijver het uittreden van
.et vciöoud uil den R.K. LeuLra.en
Raad van Beuiijveu, Let bedrijfsra-
atns.elso:, betoog: Lij, behoeft nog
n.ct te slatin ot te vallen met c
•t.un aoor de groote werkgevers
gegeven.
ioicei, schrijft hij, heeft die steun
i lang oaln Dit balette ech-
...r n.ct, dat b.v. do B...K Aig. l
-nj.s.aad m het Laiia- en Tujtibouw-
Leurqf ijverig werjsté en krachtig
vocuLgaug maakle, terwijl daarna de
R.ii. j. Rcdnjsita.-id van Let 1"
'd;:utanusoeH;yf volgde. Dit laats-e.
.s dus zonder dat de groot-werkg.
veis ,ian den R.K- Centralea Raad
v.-.n Bedrijven meewerken, evengoed
mug-dyk het doet er niets toe of af.
1-oor verschillende omstandjghodt n.
.va: fonder genoemd mogen worden 't
icit," dat het Middenstantisbedrijf nog
tets van de patriarchale verhouuingcu
tusschen patroon en gezellen heeft we
ten te bewaren, alsmede bet feit, dat
het Middenstandsbedrijf doorgaans
werkt voor een locaal of nationaal be-
gi'etiL'le markt, opent het Midden
standsbedrijf voor bet bedrijfsraden-
stelsel meer mogelijkheden dan iiet
grootbedrijf.
Voor ds waarde van het bedrijf?
railenstelsel, voor zijn toekomstige
ontwikkeling is van zeer groet belang
ia het oog te*houden voor hoevee! be-
ti: jfsgenocten, ondernemers en ar
betdors, d e toch de eerst belangheb
benden zijn, het bidrijfsradenstelse)
beteekenis heeft. En dan hiijkt dat
in de groofc-industrio relatief weinig
arbeiders werkzaam zijn, terwijl deze
industrie zeer weinig ondernemers
tr-'t. Zood-.t het alleszins bctcekenis
heeft, om tie actie van den R.K. Cen-
tralcn Ttar.d van Bedrijven voort ts
zetten, ook na het uittreden van ccne
groepdc groot-werkgevers.
CVER SALARISVERLAGING.
schrijft in „De Vrijzinnig Demo
..De positie van onze partij inzake
verlaging schijr.t nog niet aigc-
t. e a in het ju.ste licht te worfizn %•-
zien. Men schijnt ie meenen, dal onze
geestverwanten zich tegen elke verla
ging tan salaris moeten verzetten.
Dit is het geval niet. Wij hebben er
uitdrukkelijk op gewezen, dat bet w?l
onvermijdelijk tot verlaging komen
moestLet ligt echter met op onzen
weg, het streven naar verlaging te 11?
Met name een gemeente kan in zoo
danige benarde omstandigheden verkee
ren. dat verlaging van salaris onvertm -
deujk is om dc positie van de gemesn-.e
te redden. Indien óc plaatselijke belas
ting zeer hoog is opgedreven; indien in
woners met ecu inkomen van bïteekc-
nis de gemeente gaan verlaten cn de
kleine inkomens cr voor laten zitten
dus is te voorzien, dat ouder
handhaving van de uitgaven eerlang oe
gemeente in zoodanige omstandighe
den zal komen te verkeeren, dat toch
verlaging der salarieering noodzakelijk
zal blijken, dan is het een verstandig
beleid om het onvermijdelijke tijdig 'e
k geval is derhalve op zich zelf lo
Varia.
De Nederl. Christel. Landarbeiders-
bond houdt 14 en 15 dezer te Utrecht
zijn twecjaarlijksche algemeene verga
dering, waarin prof. dr, Slotemaker de
Bruine een rede zal houden.
Uil Oldarnbt en Westerwolde ver
trekken binnenkort gehuwde lacdarbsi-
ders met hun gezinnen naar Noord-
Frankrijk, waar geregeld werk is toeg^.
zegd.
Bij den raad van Zutphen is inge
komen een voorstel van drie raadsled-n
om de werkweek der gemeente-werkiis-
den te brengen op 48 uur en den va-
cantictoeslag te laten vervallen.
Aan het personeel van de N.V.
S-ooin Stoel- en Meubelfabriek v.h.
Gebr. Van Rooyen, te IJselstein, is
aangezegd, dat de fabriek op 21 dezer
zal worden stopgezet.
Door de N.V. Hollar.dsche Cacao-
en Chocolade-fabrieken v.h. Bensdorp
en Co., is aan het personeel medege
deeld, dat van 1 Januari af verschillen
de punten in de rechtspositie dier per-
soneeien vermindering zuilen moeten
ondergaan en bovendien de salarissen en
loonea met 10 pCt. moe "en dalen.
Binnsülanfl
BCUW VAM BIJZONDERE SCHOLEN
VOOR LEERLINGEN UIT EEN
ANDERE GEMEENTE.
In de Memorie van Antwoord bjj het
wetsontwerp tot herziening van de Wet
op het Lager Onderwijs staat o.a..
„Wat betreft de doer sommige leden
geopperde bedenking tegen het feit, dat
de wet niet eischt, dat de leerlingen eer.er
nieuw te bouwen bijzondere school allen
-ïoet6È wöunacnl'g Zljt. :i gemeente,
waar de school wordt gebouwd, meent do
minister dat art. 80 der wet hierin op
voldoende wjjzo voorziet."
Naar aanleiding van dez' passage, (die
niet zeer duidelijk is: met. kan toch be
zwaarlijk spreken van do leerlingen van
een school, die nog moet worden gebouwd)
heeft Mr. R. A. Fockema te Baarn een
bric-f aan de N.R.Ct. gericht, waaraan we
het een ea ander'willen ontleenen, me.'.o
om bet feit. dat in bedoeld schrijven bjj
wij re van voorbeeld dc verhouding tus-
lussch-n Haarlem cn Heem;:cde wordt
geroemd.
Mr. Fo.-kema schrijft dan o.m.r
De kwestie, waarover bet loopt, is
slechts te begrijpen door de vermelding
van eenige wetsartikelen.
Art. Vb la bepaalt, dat het bestuur der
verecnieing, welke in een gemeente een
bijzondere legere school wenscht te vesti
gen. bi.i do aanvrage van de voor de
stichting noodige geUen moet overleggen
een verklaring, „waaruit blijkt, dat de
school, waar b-t geldt een gemeente met
iceer dan '.OAOnO ingezetenen, door tea
minste ICC», r. wa'.r het geldt een andere
gemeente, door t.-a minste 40 leerlingen
za! worden bezocht."
De vraag is nu: moeten de U1 of do
10 x'nderc» wonen in ,ic gemeente, waar
man de r-'hool wil stichten of moe: ook
rot de stichting van de school het geld
worden versirext, wanneer do aanstaan
de leerlingen 111 een andere gemeente wo-
„en* Het geldt hiort een priuopiecle zaak
.11 het )s daarbij onverschillig of alle aan-
staande leerlincea, dan wel de helft of
inecuie
.rdet
om het vereischto getal van
40 vol :e maken. Dnidelijk-
beidshalve «tellen we het zoo: Moet
Haarlem de kosten dragen voor de stich
ting van c?r. ur zond ere school voor de
ïiaderen van Heemstede!
i.Hoogsjv.:.ars:b\jslij': "onkt Mr. Forke-
ki. bu het «tellen van dit voorbeeld aan
ie sefcolen van do Haarlcmscho Sehool-
vereeaig.ag (F'lorapark) en van de ver-
tcnis1»)» „Den Hout".)
De minister legt in dit. geval aau Haar-
,em de verplichting o;>. Ilij beroept zich
laarbij op art. S6, 1: 'Wanneer een school,
rfclkc is tct stand gekomen overeenkom-
;t g^ het bepaalde :u art. tot. en met
wonen in d* gemeente, waar do schoo' i»
heef
1 C pc:
1 het e
ehtingskosten.
Of stellen we weer om liet priaeipieele
beter te doen uitkomen, dat Haarlem do
ihool bouwt voor de kinderen vau Hcem-
Lede cn dat alleen kialj.-ui van )t«>ré-
ede de school bezoeken. Dan betaalt
Heemstede pet. rente.
e eens uitrekenen welk
trop dit voor Haarlem
die
tijd in de geiu
r'eisllletoii
OEuKuii SuRKE 1.
(Geautoriseerilc vertaling).
HOOFDSTUK I.
Een
in het spel,
St:\ve Heweitl en nog drie andere
kücrhts \an «le Lazy If. boerdetij
vonden, dat ze nu lang genoeg ach-
t. j elkaar kot-ien gedreven hadden,
om eens een poosje rust te kunnen
nemen. Zc zochten dus hun baas op
en trachtten hem dit duidelijk to ma
ken
„Bedoelen jtiliie daarmee, dat je
hier weg wil?" vroeg de meester-
knccht, zonder vee! belangstelling op
kijkend van het zadel, dat hij juist
be/.ig was te repareeren.
Tim Merrit, het type van een Cana
dees, in geen enkel opzicht, behalve
dóór zijn hoogern ouderdom, ver
schillend van ile mannen die daar
voor hem stonden, piekerde er over.
hoe hij dat zou moeten k'n.nr s--'
.wanneer vier van zijn beste knechts
er plotseling vandoor gingen.
„Wel noen Timzeide Ld McCall,
„niet voor altijd".
„Wel ntxn, alleen maar voor een
I paar dag.»", herhaalden de anderen
m koor.
De meesterknecht zuchtte verlicht.
Het waren goede jongens, dringend
v.erk was ci op het oogenblik niet,
en ze hadden niets geen kwaad ge
daan. Waarom zou hij z» du» niet
een paar dagen vacantia gunnen. I-Jij
kreeg er zelf bijna lust in.
„Een wanneer wilden jullie er van
door?" vroeg iiij.
„Nu dadelijk", antwoordden zo al
len tegelijk.
„En geld willen jullie zeker ook wel
hebben, he?"
Nou. Tim, ben jij ooit "vacantie
gaan houden met een lee«e beurs?
Merrit grijnsde, betaalde hun toen
hun loon uit, wenschte hun veel plo-
zier en ging door met het repareeren
van zijn zadel.
Met ernstige gezichton, maar in
wendig verheugd, trokken do vier af
naar liet blokhuis, vielen op weg
naar de slaapzaal den kok op allerlei
manieren lastig, scheerden zich, bor
stelden hun kleeren, deden elk een
schoonen halsdoek aan en maakten
zich verder klaar voor hun uitstapjes
naar de stad
Ca'gTV. dat toen nog niet de groo
Heemstede
nchte school mocht bouwen, -iua kan
i school tc Haarlem Iccg loopen. Eu wut
daa! Gedeputeerde Staten verklaren dan
„dat de vereeniging blijvor.il heeft opge-
1 te stad was. die het nu is, was het
doel vun hun tocht. Zii waren er wel
cons meer met verlof heen geweest en
waren net zoo kalm teruggekomen j
als ze er heen gegaan w uren. Zij w n-
reu van plan, 0111 het heel bedaard
j aan te leggen, het tegengestelde van
wat schrijvers en anueren ons vcr-
I te ld hebben over de uitspattingen, uie
in da Westelijk© steden van de Yer-
'oenlgde Staten schijnen plaats te vin-
1 den. wanneer cowboys daar hun ver
lof komen doorbrengen. In Canada
I Is het geen gewoonte, men houdt er
niet van en heeft er nooit van gehou-
I den, dat opgewonden jongelui den
boel eens op stelten komen zetten.
Men zal er dan ook tevergeefs
zoeken naar woeste drinkgelagen en
schietpartijen, waarbij de bevolking
als doelwit gebruikt wordt, zoo als die
schijnen voor te komen in Amerika.
I)e ontspanning, die Heweitt en zijn
vrienden zich veroorloofden was v an
veel gematigder omvang. Het afhalen
van de post, het bezoeken van een
paar vrienden, misschien een paar
borrels en in ieder geval een spelle
tje poker, maar alles op een lirele
kalme, bezadigde manier. In Calgary
vond men geen vergulde dansloka-
len en speelholen, waar de spelers
met hun revolver naast zich zaten,
klaar om bij de minste of geringste
annleiciiig te schieten.
stel jongens, Steve Heweitt, Ed Mcfall
Jim Fei-.ts cn Dan Smith, toen ze op
hun beste 1 .nies op weg togen naar
Calgary.
Onderweg waren ze alle vier even
zwijgzaam, maar toen de eerste hui
zen van ae si.ui in het gezicht kwa
men vroeg Ed McCall*
„Zeg, Sieve, wai zullen we nu het
eerst doen?"
„Ik ga eerst naar het postkantoor",
antwoordde Heweitt. „Misschien is
er wel poe-t voor mij. Én als er wat
voor jullie bij is, breng ik het meteen
wel mee".
Behalve dat hij een beste kerel was.
was Heweitt lang genoeg uit Enge
land cn uit de beschaafde kringen
vandaan oin op een m-erbiugende
manier tot zijn makkers te spreken.
In die deelen van de wereld, waar de
menschen voornamelijk met handen
arbeid aan dep koet komen, behoeft
men niet te prebeoren zich een air
van meerderheid te geven, wanneer
men van wat hoogere afkomst is, want
dan komt men bedrogen uit. En bo
vendien is het heel dom. En McCall
was maar een gewone veedrijver uit
Montana en kon naar a'.le waarschijn
lijkheid niet tegen zijn voorouders
opzien. Jim Ferris en Dan Smith wa
ren zoons van kleine boeren uit On
tario. maar uit niets bleek Heweitl?
hoogere afkomst.
Gedurende de laatste vijf jnnr bn 1
Steve Heweitt e?n afwLselend, maar
zeker ook een interessant leven ge
leld. Ilij was door de wol geverfd en
hoewei hij zijn ervaringen dikwij.s
duur had moeten koopen, was hij c-r
meestal nog al genadig afgekomen.
Slechts zoo nu e:i dan kwam het lij
hem op, dat zijn vacer een van de
notabelen van een klein Engelsch
dorpje was, maar die oogenbl.kken
waren zeldzaam.
McCall en de anderen wisten, ten
minste gedeeltelijk, wie hij was, maar
zo vielen er hem in geen enkel op
zicht om lastig, /.ij hadden hem ge-
I noeg op de proef gesteld, om hem
naar waarde te kunnen schatten.
„Brieven", riep McCall, en hij
lachte. „Neen, daar ben ik niets op
gesteld. Als je er een voor n:ij vindt,
begraaf 'm dan maar. Dat risico wil
ik niet loopen". Het was een stok
paardje voor hem, maar liet nooit
na de lachlust van de anderen op te
wekken. Zeg jaar geleden heb ik den
Iaatsten brief gehad en ik ben ais dc
dood er voor".
,,ln orde!" antwoordde Heweitt.
„Ik hoop het. waar te nemen. Dan
zien we elkander weer in „liet Hoef
ijzer".
Zij waren den hoofdweg, nu meer
bekend r.ls Jasper Laan, van het
stadje oorgereden. Het was niet veel
ir.eer dan een bre<-d spoor, met trot-
■■■'•s mp*i verschillende
winkels en huizen vond, meest van
hout, soms cok van een duurzamer
grondstof gebouwd. Bij een van deze
laatste, waarboven den ingang de
woorden „Kon. Postkantoor" prijk
ten, hield Heweitt -til. terwijl de drie
anderen doorgingen. Binnengeko
men. b gaf Steve zich naar het'loket
en vroeg, of er ook brieven voor
hem gok' - en waren.
Hii v .>1 verWjclitine cn teleur
gesteld V.:u ];;i den ook niet, Er wa
ren twee brieven voo: hem en de
ambtenaar, cüe ze h- :u overreikte,
deed geen noting om de grijn; te ver
bergen die zeker od zijn eezicht trc-
komen was tii het lezen van het
„WeiEd.Geb. Heer" vo-t Hewcitts
naam.
..Dank u.' zei Heweitt be'.eefd. zon
der on die rriins in te gaan.
Voordat h-i ze in zijn zak stopte be
keek hii de envcno aan acht:tt.
Zij waren beide n.- t dezelfde hand
geschreven, maar het ontging Item
niet. dat het schrift od de eene met
z o duidelijk was r is Op de rndere,
het was gevlekt cn zag er slordig uit.
Heweitt zag dade'iik, dat de schrijver
blijkbaar bodtroefd was cv-weest 1 n
hij was nieuwsgierig te wéten wat er
aan de hand was. Zoo spoedig mo-
ge'iik verliet hii het postkant .--or.
want hii wilde gauw den brief lezen
Dezen brief las hii het eerst, hoewel
hii. vo'eens het port?temr>cl two*- •'e-
