De Kerstviering in Engeland
Het Kerstfeest te Parijs.
ONS KERSTLIED.
Wü
/y Cl pmeit
Kerstmis in Duitschland.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 23 DECEMBER 1922 V WE BLAD
(Eigen correspondentie.)
Londen, December.
Midden November piepte „Father
Christmas" voor het eerst rond de
deur. Het bezoek was hoogst beschei
den. Hij klopte, met de hand der hos
pita van een vriend die op kamers
■woont, aan de deur en wij werden uit-
Éfenoodigd, om naar beneden te komen
en de Kerstpudding te helpen roeren.
Dit was mijn eerac blik in de geheim
zinnige alchemie, waardoor, in ec-n pro
ces dat een maand duurt, eindelijk de
beroemde Engelsche lekkernij wordt
voortgebracht. Wanneer de ingrediën
ten voor de pudding in een diepe kom
zijn gedaan en rozijnen, krenten, suca-
de, suiker, meel, eieren en kruidnagel,
en wat al niet meer in een vormlooze
massa bij clkaaT liggen, giet men er
wat stout bij en roept al wie in het huis
is bij elkaar. Een voor een, beginnen
de met baby, roeren allen gedurende
een minuut of wat en mogen dan een
wensch uitspreken die vast en zeker
uitkomt.
Na dat geroer beeft men nog ruim
den tijd om de heele Christmas te ver
geten, Maar moeder de vrouw, die de
pudding al beeft gekookt en hem heeft
weggeborgen om hem op Christmasday
warm te stoomen, is al druk bezig met
andere voorbereidselen. Want Christmas
is voor de weinig mystiek aangelegde
Engelscben, bovenal het feest der her-
eeniging van vrienden en gezinnen, en
hoe kan men zoo'n hereeniging beter
vieren dan met een flinken maaltijd."
De Engelschman verstaat de kunst va:
bet lekkere eten evenmin als die van
het fijne koken. Maar eens in het jaar
haalt hij zijn schade in en dan gaat hij
zich te buiten met een openhartigheid. c;e
■heusch voor zijn tijdelijke gulzigheid
een volledig excuus levert.
Is het gezin ann, dan heeft het zich
allang bij velerlei spaarclubs aangeslo
ten. Sparen is voor de werklui niet ge
makkelijk, zij kunnen bun geld immers
altijd goed gebruiken en een sommetje
geld in de kast is zoo'n verleiding. Maar
als men lid wordt van een kalkoenclub
of van een gansclub, die gewoonlijk
door den kroeghouder in de buurt wordt
georganiseerd, dan brengt men daar
iedere week een shilling of zoo en te
gen Kerstmis krijgt men een „turkey"
of een „goose" thuis, die dan nog net
jes is schoongemaakt en mooier is dan
men zelf had kunnen koopen, want de'
club krijgt korting wegcns het groot
aantal bestellingen. Zoo bestaan er nog
allerlei andere spaarclubs, die overigens
niet allen met het oog op de Kerstmis
zijn ingericht.
Maar door bemiddeling der spaarclub
of anderszins wordt al het benoodigde
voor het traditioncele diner aangeschaft
en ondertusschen komt de tijd, dat ook
anderen dan de huisvrouw het naderen
van het feest gewaar worden. Ia de
kiosken verschijnen de veelkleurige
Kerstmis-,.magazines" en de etalages
lcrijgen hun Kersimistooï. Hulst omlijst
met zijn groene blaadjes en roode bes
jes de winkelramen, die er op zijn En-
gelsch-best uitzien. Dal is maar een be
trekkelijk soort van best, want meesters
in de kunst van het uitstallen zijn de
ïnenschen hier niet. Hun beginsel is
„alles wat je in den winkel hebt, te la
ten zien", want vragen of je nog iets
anders hebt,, komt niemand. Het is een
feit, dat de Engelschman niet van
praatjes houdt en eigenlijk gezegd, be
halve natuurlijk wanneer hij in het bui
tenland is, eer schuw en teruggetrokken
van aard is.
We krijgen dus begin December een
opeenstapeling van cadeautjes voor dc
winkelramen, en overal herinneren de
opschriften aan het komend feest. De
groote winkels van Oxford Street cn
Holborn houden nu speciale speelgoed-
bazars, en kinderen groot en klein, be
wonderen het mechanische speelgoed
dat ieder jaar fraaier en ingewikkel
der wordt. De volwassen kinderen zijn
niet minder geestdriftig dan de kleine
en menig papa denkt evengoed aan
eigen voorkeur als aan die van zijn
zoontje, als bij een electriscbcn spoor
weg of een fabriek met eigen motor en
verlichting koopt. In veel winkels wordt
de oud-soldaat die gewoonlijk met me
dailles bedekt bij de deur staat, de koo-
pers binnenlaat, en voor vertrekkenden
met heftige gebaren een taxi zoekt, nu
in Father Christmas verkleed.
De Engelsche variatie van onzen Sin
terklaas behoort niet tot de geestelijk
heid. Hij is een leek, die zich op vrij
oorspronkelijke wijze aankleedt. Een
zwarte rijbroek met roode rand,
roode jas en een berenmuts, terwijl zijn
geweldige, witte baard m den wind
waait. Hij houdt er geen zwarte Piet
op na_en draagf zijn zak zelf.
Eindelijk kom: de „Fluisterweek", de
laatste week voor Kerstmis. Dan begint
het complot van alle leden van het ge
zin tegen elkaar, er wordt in de hoeken
gefluisterd, geschenken worden gekocht
en vertoond aan iedereen, behalve aan
den aanstaanden eigenaar, die, ais hij
op een ongelegen oogenbhk de kamer
binnen komt, tegenwoordigheid %-an geest
moet bezitten en verstrooid genoeg
moet blijken om heL haastig wegbergen
van een pakje niet op te merken. Hij
beeft waarschijnlijk zeif iets in den zak,
dat hij aan de anderen wil laten zien,
maar moet wachten tot degene uit het
gezelschap, tegen wicn hij juist wilde
samenspannen, de kamer uit is.
Ondertusschen komen in de voorste
den, en vrijwel overal op het platte
land, groepjes kinderen de traditioneele
ballades zingen. „Christmas-Carrols"
maken deel uit van de feestviering, zij
worden overal gezongen en zijn eigen
lijk het eenige overblijfsel van dc reli
gieuze viering van het oude Kerstfeest.
Ouder nog, rcchtstreeksche erfenis van
dagen, waarin het Christendom nog tot
de toekomst behoorde, is de gewoon
te om het huis met mistletoe, de ge
wijde plant der druïden, te versieren.
Fraaier, maar ook teerderder en
gankelijker dan dc hulst, verschijnt de
mistletoe eerst later op de markt. Hij
komt nog uit Brelagne, oud-Keltisch
land, waar de druïden haar eersttijds
bij nieuwe maan met gouden sikkel van
de eiken sneden. Boven dc deuren, on
der de lampen, wordt dc sierlijke tak
opgehangen en vaa het voorrecht om
ieder jong meisje, dat hij onder de
mistletoe verrast, te mogen zoenen,
maakt de Engelschman nog ruim
schoots gebruik. Of in deze de rol van
de vrouw ook uitsluitend lijdelijk be
hoeft te zijn? Zou cr nooit een meisje
geweest zijn, dat het gunstige oogen-
blik bespiedde tot ze zich, precies bij
het voorbijgaan van den geprefereerden
zoener, onder de mistletoe kon plaat
sen
Het Kerstdiner is een plechtige fami
lie-instelling, waarvoor zich om den
disch vereenigen velen, die gedurende
het gansche jaar niet noodig vinden
elkaar te ontmoeten, 's Ochtends heb
ben de kinderen hun kousen leeg ge
maakt, die ze bij het naar bed gaan aan
het voeteneinde hadden opgehangen.
En zelfs in de arme gezinnen heeft
Father Christmas meestal zooveel ge
bracht, dat het niet alles in de kous
kon. En vervuld van geluk om al dat
moois en lekkers, verschijnen de kin
deren aan tafel om met ouders en vrien
den bij het afbreken van den vetten kal
koen te helpen. Dc kalkoen verschijnt
eerst na veel andere spijzen cn na hem
komt de pudding, omringd met hulst
overgoten met brandende rum. Ds
lichten gaan uit voordat het blauwe
vlammetje van den pudding de kamer
binnenkomt, want onder het eten is het
laat geworden en de lamp moet voor het
einde aan. En met de pudding komen
mince pies, andere geheimzinnige
lekkernijen vol gehakt, krenten en
kruidnagel.
Vriendelijke, maar vooral, o, vooral
rustige kout, houdt allen gedurende het
te stadium van de spijsvertering bij
elkaar. En daarop is het opnieuw tijd
voor het zingen van Carrols. Een vaste
regel voor den tijd van het Kerstdiner
bestaat niet, en evenveel menschen eten
dien dag 's middags warm als 's avonds.
De tweede Kerstdag heet „boxing-
day", doozendag, omdat vroeger werk
lieden en dienstpersoneel op dien dag
doosje met geld- kregen. Die ge
nie is nu verdwenen. Veel menschen
bewaren echter hun Kerstcadcaux tot
boxing-day, en brengen ze dan zelf.
Ik zei nog niets over den Kerst
boom. Maar hij is niet inbeemsch, zijn
oorsprong is Duitsch en men beweert
dat bij eerst door Prins Albert, den ge
maal van koningin Victoria, in Enge
land is ingevoerd. En het is een feit,
dat de glazen versiersels, zonder welke
geen Kerstboom volledig is, altijd uit
Duitschland werden ingevoerd. En se
dert het vorige jaar moet op die ver
sierselen een hoog invoerrecht betaald
■orden. Men ziet dan ook al veel min
der Kerstboomcn, en het is best mo
gelijk, dat die gewoonte weer zal ver-
dwijnen^
Door de redactie van Haarlexn'6
Dagblad vriendelijk aangezocht om
een schelsie te geven van "net Kerst
feest te Parijs, heb ik geineend aan
dat verzoek te moeten voldoen, door
hier eenige algemeene indrukken en
persoonlijke herinneringen neer ie
echrijven over een der groote Kerke
lijke feesten in Frankriik's hoofd
stad.
't Was in het jaar 1SS9. toen Je ads
student te Parijs woonde, dat de eer
ste indrukken van het Fransche
Kerstfeesttot mij kwamen :n oen
vorm van een sleepend© melodie,
die opsteeg naar de vensters van de
verdieping, waar ik mijn kamers had
en die mij van mijn werk en naar het
venster riep.
Ik ontwaarde een oude man. die
het midden hield tusschen een iand-
looper en een stadsbedelaar en die
aan een wouid-be Stradivarius -lc to
nen ontlokte van het alom bekende,
maar daarom niet minder rchoone
„Minuit, Chretiens, o'est Pleur©
Bolennelle".
Toen hij het effect bemerkte, dat
ziin snel ov d'e verschillen do verdie-
pingbewoners maakte, die voor een
groot deel evonalr ik naar het raam
gekomen waren, zette hij de melodie
andermaal in en begeleidde de mu
ziek met een diepe en vrri welluiden
de basstem, die mij op dien Decem
bermorgen werkelijk schoon toe Klonk
en die mij bij hel herhaalde „Ntoel,
Noël, volei ton ród'empteur", inder
daad ontroerde.
Het regende groote stuiverstuk
ken uit de geopende vensters en zeer
voldaan dankte de grijze zanger vooi
die zichtbare teokene-n van instem
ming en hu'de. Toen ik later op den
dag uitging, ontwaarde ik hier en
daar meer van deze vioolspelers en
begreep ik, dat zij als het ware den
inzet vormden van liet aanstaande
Kerstfeest.
Kerstfeest in Frankrijk. heerlijk
woordWie denkt niet terug aan de
Middeleeuwen toen in de rijke Go
thische Kathedralen, spaarzaam ver
licht door het mysterieuze licht, dat
door de hooge geschilderde boogra
men viel. de priesters tot stichting en
onderrichting vnn het weinig ontwis-
koldo volk de geheimen van der.
godsdienst zoo lastbaar mogelijk
wenschten voor te stellen en aldus in
samenwerking niet beeldhouwers en
schilders het geschreven woord van
den Bijbel tot iets levends on begrij
pelijks maakten.
Ter gelegenheid van het Kerstfeest
was er een lu iblxi opgericht, waarin
het Christuskind op een handvol
schamel stroo was neergelegd. Daar
omheen groepeerden zich zijn heilige
moeder Maria, de aangebeden Vrou
we. van wie de heerlijke Maria-legcn-
den ons zooveel naïeve en heei-teere
ge'stfKtedenicsèn verïel-len en lei* eëre
van wie de vrome monniken zulke
treffende Latiinsche gezangen als het
„Magnificat" het „Regina Coeli",
het „Ave Maria" en het Stabat Ma
ter" hebben gedicht, dan Jozef, de
voedstervader van Jezus, de herders,
de drie wijze Koningen Caspar, Me)
cliior 011 Ba-lthasar, die goud en
wierook on rnyrrhe kwamen offeren
aan den God. die zich had vemedor.i
in eon stal te willen geboren wor
den.
Het volk zag met groote oog en toe
en volgde ademloos den bijbeltekst,
die met betrekking tot het feest door
de priesters werd voorgelezen.
Maar hoeveel boeiender weid deze
aanschouwelijke voorstelling, toen de
monniken er toe kwamen den tekst
in dialoogvorm om te werken en al
dus de geboorte verhaastten van het
ms'sterieepel, waarin de dramatische
actie eerst voor goed tot haar recht
kwam.
Stel; u voor. Haarlemmers, een
dergelijk spel in uw prachtige St.-
Bavo, in de Kerstkapel, die de
stomme getuige is geweest van zoo'n
simpel, maar ontroerend gebeuren
en waarvoor de vijftiende eeuwsche
stedeling zich verdrong om zijn aan
deel te hebben in deze stichteiiike en
door hun eenvoud werkelijk artistie
ke vertooningen.
Wat is daarvan in Frankrijk over
gebleven
Gaat het antwoord zelf halen in
tal van kerken en kloosterkapellen,
waAr nog steeds ieder jaar de eenvou
dig geloovige komt toegesneld om de
kribbe te bewonderen en het taibCeau-
vivant te genieten dat ze te aanschou
wen geeft.
Wie toch is onbikend met de
„Messe de Minuit", de Middernacht-
mis in de Madeleine, de St. Gen-ais
of de St.-Bustache 1 Sedert ruim der
tig jaren heeft alleen de oorlog mu
verhinderd ze geregeld bij te wonen.
Ik noemde de drie bovenstaande
kerken, omdat zij op het gebied van
de Mtddernachtmis de meest "be
kende en ook de meest beroemde
zijn.
Op 24 December, als het 's nachts
tegen twaalven loopt, zijn ze gevuL-i
met een geweldige menigte. Toe
gangskaarten in verschillend© priizen
ziin dag-en te ren verkocht en. hot
elgante publiek der dure plaatsen is
geen ander dan dat der premières in
opéra of Theatre francais.
De plechtigheid duurt slechts één
uur, maar do mis wordt opgeluisterd
Aoor zulk een verrukkelijke muziek,
waarbij silaar- en koperinstrumenten
zich paren aan den welluidenden zang
van de eerste krachten uit de muzi
kale wereld, dat er geen mooier en
aangrijpender concert denkbaar is.
Om één uur in den morgen is alles
afgolooDCJi en staan er honderden
auto's: taxis on voitures de maUie
gereed 0111 de kerkgangers op te ne-
1 en ze naar een nieuwe bestem
ming te voeren.
Die nieuwe bestemming zijn de
restaurants a la mode of die van den
tweeden, derden of vierden rang of
eigent!ïik van al-Ie rangen. Het blijkt
nu, dat deze dames en heeren allen in
avondtoilet ter kerke zijn gekomen on
slechts hun jassen en mantels heb
ben uit te doen oiiï te schitteren in
den ongerepten glans van hagelwit
linnen of kleurige zij en fluweel.
e weelde die men dan te aan
schouwen krijgt in bekende eethui
zen. zooals Pa li larf. ïYwot. Htnrv,
Prunier. Café de Paris of hoe ze ver
der mogen houten. is overstelpend au
lelfs bij Maxim, waar het publiek van
xui ander soort ein gehalte is, doen de
pracht en praal en soliittering duize
len en waant de argeiooze bezoeker
zich in een bctooverd paleis uit de
„Duizend en één Nacht". De tafel6
en tafolties zijn wekecn van te voien
besproken. W ce dengen e. die zich te
goeder trouw toegang of plaats wil
verschaffen. Onherroepelijk wordt lnj-
af gewezen
Het gaat daarbinnen vroolijk toe.
Kostbare spijs en drank, die nog veel
kostbaarder in rekening worden ge
bracht. ziin uw deel. Met een ernstig
en hoogst ceremonieel gezicht neemt
de man met de bakkébaarties fmabre
d'ltetel) uw bestelling op en een
heiritegor wan onberispelijk gerokte
„gareons" slaat gereed om de bevelen
van dien anderen Napoleon over te
brongen en uit te voeren.
Is het souper in volden, gang dan
worden er manden binnengedragen,
die allerlei soort van verrassingen be
vatten mantels van vloeipapier, met
goud afgezet, driekante steken, mui
sen. kolbakken, neuzen met diep-
glueiend'e kleuren, muziekinstrumen
ten. zooals houten trompetjes, fluitjes,
mirlitons, mondharmonica's, enz.,
Alle aanwezigen, ernstige of fri
vole, takelen zich toe met dit klater
goud en er ontstaat een cacophonie,
die voortduurt tot laat in den mor
gen als men eindelijk besluit van dit
vrooliiko feest, dat ook nog door me
nig dansje is onderbroken, afscheid
te nemen.
Toch oonoentreert de zoogenaam
de „Révcillou" zioh niet alleen in de
restaurants, waar voornamelijk een
sterk contingent vreemdelingen aan
wezig is. Uok in de huisgezinnen
wordt hij gehouden, rustig en waar
dig, hoewol vroon ik en opgewekt en
zij, die eenmaal hun intrede m de
voor buiten andere vrij exclusieve
Fransche families hebben gedaan,
geven een huiselijke réveillon niet
prijs voor de schitterendste en rumoe
rigste vertooning in de groote res
taurants.
En dan op den Kerstdag zelve, als
de bevallige Fransche jeugd staat te
dansen en te zingen om den kaarsver
lichten Kerstboom, een gebruik uit
den E zas gc'mporteerd en dat, hoe
wel laug niet algemeen, toch veld be
gint te winnen na^ de gelukkige te
rugkeer van den Elzas bij het Moe
derland. Wat een heerlijkheid al die
gezichtjes te zien stralen van geluk
en die uitroepen te hooren, die zoo
karakteristiek het enthousiasme weer
geven, dat de lieve kleinen bezielt...
Op de boulevards is het ook feest.
Reeds eemigon tijd vóór Kerstmis tot
aan Driekoningen hebben daar ver
schillende kooplieden en kunstenaars
hun tenten opgeslagen. Het centrum
van deze drukte is wel de boulevard
des Italians, waar het verkeer, zoo
het niet geheel gestremd' is, voetje
voor voetje gaat.
Benevens allerlei lekkernijen, kin
derspeelgoed. schoenpoets, aardapnel-
messen. veters, enz., heb ik tafelbil
jarten, electrische lampen met kost
De componist van den Kerstzang,
dien wij lieden in ons blad laten ver
schijnen, hoeven wij aan onze lezers
niet voor te stellen; als muziekverslag-
gover onze»- courant, als zanger en
componist, kent hem ieder Haarlem
mer, die belang in de toonkunst stelt.
De dichter van het lied zal echter voor
de meesten wel een onbekende zijn.
De heer Anton van de Velde is een
van de meestbelovende jonge krach-
ten der Vlaamsche letterkundige be-j
weging. Eerst na 'den oorlog, dien hij'
in do loopgraven aan den Yser mee
maakte, deed hij zijn eerste stappen
op het letterkundig terrein, en dat
mot veel succes. Vooral het moderne
drama trok hern aan. In den geest
van Mölwwar, Hoffiiiansthal en Clau-
del schreef hij tot nog toe reeds een
achttal werken, waarvan er twee in
den letterkundigen prijskamp der stad
Antwerpen bekroond werden. De heer
J"os. de Klerk werkt op dit oogenblik
aan een opera op een tekst van den
jengon dichter. De directie van „Het
Schouwtooneelnam van hem ec-n
werk op haar repertoire „De Vreemde]
GasV', dat bij MuscH en van der
Horst nog dit seizoen zal worden go-
geven.
De dichter, die te Haarlem geregeld
zijne zornervacantie doorbrengt, vond
hier in de onderscheidene artistieke
kringen een gul onthaal, en velen die
met een deel zijner werken kennis
maakten, roemden zijne rijke taal,
zijne artistieke vormbeheerscliing, zijn
innig gevoel, zijne dramatische kracht
en de edel© strekking van zijn werk.
Dit maakt, dat hij hier „en petit co
mité" toch ©cn aantal vrienden tolt,
die hem zeer genegen zijn.
Gecliclvfc Uttiv
vctn dc 'Ucbdc
txciitcj
UIiLxied vaa
dc OCCcrfc.
ar- men, die zoo fcrcit-ruj jtaait,zoo
3 IDlj Sic- dc n. it ccit pciA-jjie, £(.0111, niet
treurrU| <?tt xoe zie- Ce (t-icvnk/mct cl orw drukkend ufee ,6e- fetan.
riC-de,ucc(l ctan to- fte -tij fc; maat af orus acu- wen iatv£fc et- om..—
tirij zccfi-ten Can-cje -n.acR.ieu U,iüij zocRfeu in cje-dacRXcnU, toij émeefetenen 6e--
CLcii. ^e-Ja, telle uau ar-men cm}zz Keepen en ver- marmcu om, aclt acdeufc luomtfi e
taacRt- teuU, o 3CinJ.-j&ctat om, ioeC- Icon fiöit, uu) 'mondje tot een Rua xeed.
{jatmerv öiw, dit «snatlWrjicu luu 3ueifta Lalt en'tcjCanxcn van tut? Clan- op, - zxcitfc.
bare kappen. Perzische tapijten, zelfs
schilderijen zien veikoopen, 't is een
rouzckeimts zonder muziek, zonder
marktgeschreeuw, zonder herrie. Al-
raat ordelijk en bedaard ziin trang
en de zaken, die er gemaakt worden,
ziin er niet minder orn.
't Is een feest waaraan heel Parijs
deelneemt en dat jong 011 oud in zijn
beste plunje de straat opdrijft.
Eens heb ik het meegemaakt bi? een
dichter, die een mijner vrienden was.
Daar werd des nachts in' vroo'.ijk ge
zelsohap de bekende gans gegeten, op
gemaakt met de niet minaor bekende
kastanjes, maar toch geloof ;k, cat
dit zeer Engelsche gebruik in Frank
rijk weinig voorkomt. Wel heb Ik
meermalen in hniseliiken kring voor
een heerlijken kalkoen gezeten en het
is gebleken, dat deze vogel ook wer
kelijk een belangrijke rol siK-ell op
de tafels der families, die liever dan
naar de restaurants te gaan, in eigen
kring het Kerstfeest vieren.
Wat mij bij dat alles honderd
keer is o-aKen, dat de ver
keerde wijze waarop, de echte
Franschman m het algemeen door de
vreemdelingen, in het bijzonder door
den Hollander wordt beoordeeld
Wii spreken gaarne over den Fran-
sciken slag. over het frivole, bet op
pervlakkige, het lichtzinnige van den
Fransohman.
Kortzichtig als wij in diit opzicht
zijn, hebben we de gewoonte om
Frankrijk te beoord-eelen naar Parijs
en Parijs naar het loven, dat op de
boulevards geleid wordt.
Welnu, het publiek, dat de boule
vards en voor een groot deel de kof
fiehui-zien bevolkt, is op eriko'e
„snobs" na bet Fransche -publiek
niet. Het zün de vreomdeiingen, dc
rastaquouères, ce O.W.ers van an
dere landene die dik komen doen in
de Fransche hoofdstad en de dikwijls
al te gemakkelijk verdiende pennin
gen even gemakkelijk en met de
iioodige luidruchtigheid verteren.
De Fransebnian is spaarzaam, so
ber en arbeidzaam. De F ranschman
is ernstig, al vindt hij ook gemakke
lijker dan wij .Je root pour rire
De Franschman van goeden nuize
is fijn beschaafd. Hii heeft die ïuncr-
liikc beschaving, die een individu tot
heer stempelt, die maakt, dat hij noch
lastig, noch opdringerig, noch plak
kerig. noch luidruchtig 13.
Die innerlijke beschaving ver
klaart ook zijn fijngevoeligheid, die
vrees om iemand pijn te doen, die
angstvalligheid, waar-me© hij vermijdt
dingen te zeggen, die andoren zou
den kunnen kwetsen. Wanneer de
Nederlander eenigszins verwonderd
opmerkt en hoevelcn hebben mij
dat niet al gezegd. dat de Fransch
man nooit lacht, wanneer de buiten
lander een fout maakt in zijn gesprek,
maar hem minzaam en bijna onge
merkt tracht te verbeteren d<x-r den
zin goed te herhalen, dan vind ik dat
liet mooiste compliment voor zijn in
nerliiko beschaving.
Lang. lange, jaren ken ik dat edele
vo'.k eri ik geioof het goed ze ken
nen. Vriendschappen meer dan dertig
jaar geleden gesloten, zijn trouw tus
schen ons bewaard gebleven, ondanks
het onverdiende verwijt, dat hun
ieiidschap slechts een zeepbel is,
die bij de minste stoot uit elkaar
spat.
Zeker ziin ze exclusief voor vraeon-
delingen. maar ligt dal. niet in hoofo
zaak aan die vreemdelingen zelve f Ik
ken er veten, die hun zeer wel
kom ziin ©n aan wie zij zich verloonen
in al de ongekunsteldheid van hun
mooie en eenvoudige karakters.
De Fransche slag! Ja zeker, maar
met dien Franschc-n slag hebben ze
don oorlog gewonnen, de beschaving
gered en een groot deel der wereld
behoed voor de meest vernederend©
slavernij, die denkbaar is.
Maar ik zou u van het Kerstfeest
vet tellen en niet over do psychologie
van het Fransche volk. Maar feesten
en volk zijn één cn de nateve, opge
wekte cn ordelijke wijze, waarop dit
oorspronkelijke kerkelijke feest in
Frankriik's hoofdstad wordt gevierd,
duidt op de echte en aloude bescha
ving Van het ra?, op die cultuur,
waaraan wij ook in Nederland eedort
dn middeleeuwen zooveel te danken
hebben.
En nu... Parijs wenkt... de trein
wacht...
I v. r psc-.h u en uwen lezers een
gelukkig Kerstfeest
J. H. SAUVEUR.
Terwijl in ons land Kerstmis z.icn
oas langzamerhand begint in te bur
nt als feest in den familiekring,
met kerstboom en geschenken, is het
in Duitschland sinds eeuwen reeds
zoowel het feest der religieuse plech
tigheden als de tijd, waarnaar lang
van te voren oud cn jong reikhalzend
uitziet als eind- en tevens glaftspunt
van het jaar. Hier kent men niet ons
heerhik Sint-Nioolocsfeest met zijn
vroolijk rumoer ,ziin scheids en gr ap
pen en Kerstmisviering b iets heel
anders dan Sinterklaasviering. Met
elkaar gemeen hebben zij de schittc
rende oogjes en het gejuich van de
kinderen, als zo dierbare wenschen
vervuld zien, rich in het zalig bezit
van hun schatten weten, maar waar
bij St.-Nicolaas het religieus karak
ter van den dag gelièol op den achter
mond is geraakt, geeft dit juist bij de
Kerstmisviering zijn bijzondere wij
ding aan het feest, een wijding waar
aan weinigen zich onttrekken.
Ook wij vieren het Kerstfeest mee.
de vele jaren, die wc nu reeds in
Duitschland leven en in deze dagen,
waarin het jaar zich teu einde spoedt,
gaan d© gedachten niet eteeds voor
uit naar plannen voor nieuwe daden,
naar hoop op nieuwe tijden maar
dikwerf dwalen zij terug naar vroe
ger jaren ©n kerstvieringen vu wel
eer met vreemden ein vrienden, die
alweer lang uit onzen gezichtskring
ziin verdwenen.
We denken aan onze eerste Kerstmie
in Duitschland. Het was ook tcBerhjn
en wii .in Holland niet gewend het
feest te vieren, hadden in onze tijde
lijke gemeubi.eerde woning geen
boom gezet. We hadden in de laatste
darren door dc et ad rondgeloopen en
wel de c-igcriaar digc bekoring geveeld
van de drukte der met pakjes f-nden
menschen. die nog gauw di' i dat
moesten koopen, elkaar verriiorfèen
in winkels en voor de etalages - .1 zich
met blije gezichten huiswaarts spoed
den. van de typische kerstmarkt cup
de Leipziger Pialz. waar stalletje aan
stalletje gerijd stond cn de kooplieden
h-un kerstboomversieringen, snuiste
rijen. en koek luidkeels te koop aan
boden .van de ware wouden van den*
neboomen, die naar de stad waren ge
transporteerd en op alle pleinen net
jes in rij en ge!ld waren opgesteld en
vooral van dat, wat men niet kan uit
drukken, .de stemming dae op het
aanstaando feest vooruitliep en alle
menschen er gelukkiger tevredenw,
-rïcndeliikei deed uitzien.Duiteckland
stond op het toppunt van macht en
bloei cn dc welvarende bevolking van
"e niiv.-re hoofdstad des rijks kon on
bezorgd ce toebereidselen treffen tot
het hoögc feest.
Wij hadden het ietwat beklem
mende gevoel, daarbuiten te staan en
toch fc.-?;'ften wii onze eenzaamheid
eer.1, op den Kerotmisavond zelf. In
ons hui3 w-ren in alle woningen de
I; .mers helder verlicht, dt kerstboo-'
men waren ontstoken c-n gejubel van
kinderen en het plechtig gezang %-an
het kerstlied diong door alle vensters.
We voelden ons ais hekleden bij een
festiin en -.-.ngen al vroegtijdig naar
het restaurant, waar we gewoonlijk
'e avonds aten.
Een groote kerstboom prijKte daax
sedert e nige dagen in het licht van
elect:-:;, he lampen, maar het anders
gezellige lokaal was nu vreemd en
kil. Alle tafeltjes waren leeg op drie
na. En daaraan zaten menschen,
eenzaam in ae weredstad a.s wij.
Onzs schroten hoek losten over het
parket en de eenige kollner, die niet
naar huis was maakte eon oorverdo
vend schijnend lawaai met onze bor-
(icii en messen. Na een poosje zagen
we e n, traan opwellen in het oog van
ecu K" gen rnan aan het tafeltje te
genover ons en toen legde hij rij a
ho.ua zijn armer, die hii od de
tafel had gekruisd- Een heer in een
anderen hoek zat een tijdschrift te le
zen, maar zoolang als wij in het lo-
