BEURSOVERZICHT
Wat da Raad doat in Schoten.
INSTANTANÉS
naariBinmer ifaiiejas
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 20 JANUARY 1923 TWEEDE BLAD
VEROORZAKEN EEN
HERSTEL VOOR RUBBER. EN THEEAANDEELEN.
12—10 Januari 19223. aandeelen .eageerdeu van 62 5/8 tot
De bezetting van het Roergebied, *a A - -
die de vorige weck in 't geheel geen
ougunstigen indruk op de beurs maak
te, heeft deze weeK, op de daaiop ge
volgde moeilijkheden bij de kolenleve-,
ranties wel eenigsxms medegewerkt om
do marktstemming aanmerkelijk te
doen verflauwen. Mconde men aan
vankelijk dat de koleudistributie zon
der stoornis zou kunnen voortgaan,
spoedig bleek dat vap hoogerkana aan
de mijneigenaren verboden werd. de
overeenkomst waarbij tegen vooruit
betaling kolen geleverd zouden wor
den, uit te voeren. Dit bericht dat op
een moment kwam dat de markt reeds
een flinke rijzing achter den rug had
en ook onder normale omstandigheden
een reactie had kunnen ondergaan,
was zeer geschikt om dc gemoederen
te verontrusten daar niemand voor
spellen kon welkp de gevolgen hier
van kunnen zijn. Meende men eencr-
zijds, dat, .-nneer het ver et gehand
haafd blijo de moeite en kosten aan
het distii'.aeeren der kolen verbon
den, niet r.ai opwegen tegen de ge
ringe hoeveelheid brandstof waarvoor
DuH8cliland in gebreke is gesteld, aau
den auuefeu kant heeit men willen aan
toonen dat men met dezen maatregel
meer speciaal de groottabiikanten en
mijnoezitters waartegen» de Diutsche
regeering blijkbaar niet krachtig
durfde optreden, lieelt wilion treffen.
Of op den duur de kosteu van het in
eigen beheer nemen der kolenmijnen
in evenredigheid zuilen staan tou ue
resultaten welke hiermede zullen wor
den bereikt zal moeten worden afge
wacht. In ieder geval is reeds thans
ais ongunstig gevolg hiérvan te con-
eren dat de Mark een nieuw laag
te. -ord heeft bereikt en ook de Fran-
sfranc een gevoelige reactie
heeft ondergaan, zoodat de ongunsti
ge oorspeliingcn door gezagheb
bende personen ovev dc resultaten de-
zei beweging gedaan, wel bewaarheid
6' .-.ien te zullen worden.
De beurs blijft nu, in afwachting van
de verdere ontwikkeling der gebeurte
nissen een kalme houding bewaren en
ziet met verlaDgea uit naar een nieuwe
conferentie, hetzij op aandringen van
Amerika of een andere natie te beleg
gen, waarin dan Frankrijk weder een
ervaring- rijker geworden, wellicht ge
makkelijker tot overeenstemming zal
kunnen komen.
Dat de Fransche regcering niet veel
inkomsten uit tie bezetting van het
Roergebied verwacht, blijkt wel uit de
uitlating van Poincavé in de Kaïner,
doch zeer waarschijnlijk heelt Frank
rijk zich van deze panden willen ver
zekeren, om bij een nieuw plan tot ver
leening van een surseauce van betaling
aan Duitschlami, de zoozeer ge-
wenschte onderpanden welke haar
bij vroegere plannen steeds werden
onthouden, in bezit te hebben. De
Amerikaansche toehoorder in de Com
missie van Herstel zal wellicht spoe
dig een aannemelijke oplossing der
kwestie aan de hand doen, althans
reeds te voren is .>ekend gemaakt dat
de heer Boyden op Vrijdag zijn per
soonlijke opvatt'.;g met betrekking tot
de herstelkwestie uiteen z..l zetten.
Hoe het zij, de beurs heeft sinds in
handel en industri den laatsten tijd
een niet onaanzienlijke verbetering
valt te bespeuren, voel van hare be
langstelling voor de politiek, die vroe
ger het geheelc economisch leven be-
heerschte, verloren en kon zich deze
week weder spoedig herstellen, na de
reactie die op dc gebeurtenissen in 't
Roergebied had plaats gehad, hoewel
de hoogste -koersen die deze week
werden bereikt, niet meer konden
worden behaald.
In de Holl. industrieele afdeeling
valt een gevoelige daling in Jurgens-
waarden te constateeren, welke in de
eerste plaats verband houdt met de
nieuwe instorting der Mark, terwijl
ook over het bij geruchte vernomen be
taalbaar stellen van het dividend op
de preferente aandeelen, niets naders
meer vernomen wordt. -
o3, de prof. A van 69 tot 60 1/2. Aaud.
Gouüa-üaarsen iiepeu van lno tot 109
terug. Aaud. du Lroo en lliauns ver
beterden van 59 tot 62 1/4, op de fusie
van eenige concurrcercude bedrijven-
Aaud. .Lettergieterij van Tetterode
konden van 12o 1/.-. tot 123 3/4 verbe-
teren. Aand. Carps Gareu, die een
tiental procenten waren opgezet, ver
loren dit avaus weder ge mei, ter
wijl aaud. liotterd. Dioogdok van
lui 1/4 tot 162 3/4 konueu verbete
ren.
- De /ra. industrieele afdeeling had,
hoewel m geringe mate, mede te lij
den onder de ongunstige berichten uit
net Roergebied. Hoewel Amerika met
zulk een groot belang bij de toestan
den in Duitschlanu heeft als de om
liggende landen, kunnen toch de ge-
oeurtemsscn in dit land de Unie, met
het oog op zijn uitvoei van landbouw
producten, met onverschillig laten en
is het verklaarbaar dat ook de beurs
te New-York ccmgszins den invloed
der ongeregelde toestanden onder
vindt. Comm. Steels1 notceren ten
slotte 168 tegen 107 3/8, Studcbaker
119 7/8 tegen j20, Auaconda 97 1/4
tegen 99, Am. Smelting 55 tegen
56 1/2.
v'oor Cultuurwaaidcn blijft de stem
ming, niettegenstaande dc suikerprijs
Ic New-York een geringe verlaging
onderging, niet ongunstig, welke hou
ding voornamelijk moet worden toe
geschreven aan het feit, dat de door
gevoerde bezuinigingen eerst in dit
jaar hun gunstigen invloed op den
kostenden prijs zullen gaan uitoefenen,
terwijl berichten over nieuwe zaad-
kruisingen met eenigen grond mogen
doen verwachten dat het picol-rende-
nient belangrijk zal toenemen-
Aard. Vorstenlanden noteeren, ns
tussehentijds iits te zijn opgeloopsc,
ten slotte 151 3/4 tegen 311 j/2,
Poerworedjo G8 tegon 68 1/2.
In Mijnwaardcn ging zeer wering
om. Aand. Singkep tin reageerden van
103 tot 102 5/8. Redjang Lebong io-
tceren 102 1/4 tegen 104.
Niettegenstaande eenige Petroloum-
maatschappijen in de Unie de prijzen
vo r ruwe olie met 10 dollarcents ver
hoogden en dit op de binnenl.indsche
Mij.en in Amerika van gunstigen in-
vbji a was, konden Konink'iikc hier
van niet mede profiteeren en reag' er-
de de koers hier van 394 tot 385 1/4
ex. 10 div.
De verwarde berichten uit Roeme
nie' over een voorgenomen belangrijk
verhooging der uitvoerrechten op pe
troleum, cn de verplichte leveringen
tegen verliesgevende prijzen voor
binnenlandsch verbruik, gevoegd bij
de onzekerheid over d>. plannen tot na
tionalisatie van de olieterreinen, zijn
niet geschikt om de animo voor Roe-
meensche petroleumaandcclcn te doen
toenemen. Aand. Geconsolideerde die
de vorige week konden oploopen op
geruchten van een bonus-aandeel op
lie Astra Romana, reageerden deze
week van 132 tot 125 1/4, Orions van
36 5/8 tot 34 1/2.
Voor Rubber waarden trad deze week
een g:voelige reactie in, hetgeen een ge
volg is van den aandrang tot verkoopen,
welke van verschillende zjjden werd uit
geoefend op do bngunstige politieke be
richten, hetgeen to gereeder kon plaats
hebben daar deze aandeelen meerendc-els
op veel lager koersen waren gekocht. Op
het verhoogde niveau bleek ochter, ook
in verband met de agitatie van Amen-
kaanscho belanghebbenden oin do restric
tie opgeheven te krijgen, de kooplust niet
groot, zoodat deze verkoopon tegen ge
voelig lagere koersen moesten plaats heb
ben. Toen daarop echter weder belang
rijk hoogere prjjzen voor rubber te Lon
den werden gemeld, nam do belangstel
ling weder toe, waardoor ten slotte de
meeste aandeelen het koerspeil der
vorige weok weder konden bereiken.
Aand. Amsterdam Rubber, welke My. een
theeonderneming belangrijk boven boek-
ilï4iJ waarde verkocht, noteeren 153 3,'4 tegen
Ue gewone 149 1/2, Ilossa Rubber 109 togen 119, Ren-
deng Lemboe 1031/2 tegen 1711/2, Lam-
pong Sum 127 1/2 tegen 129 1/2, Serbad-
jadi 290 tegen 297 1/2.
Scheopvaartaandeelcn ondergingen in
den -Joop der week con gevoelige reactie
op het bericht dat te Londen een ner
veuze stemming op de *-'aclitenmarkt
heerschte welko vergezeld ging met een
belangrijke inzakking der vrachten voor
graanverschepingen. Later bleek dat deze
verwarring was ontstaan door het verbod
der Duitsehe regeering 0"> graan naar
Duitschland in Fransche o* Belgische
schepen te vervoeren. Bedelde schepen
werden vóór dit verbod van kracht werd
tegen belangrijk lagere vrachtprijzen nan-
geboden, hetgeen een algemeene daling
der-vrachten tengevolge had. Niettemin
was de verbetering in den aanvang der
week van dien aard, dat de later iiigctre-
den reactie het geheele koersavans niet
kon te niet doen. Aand. Ho'.l. Am. ljjzi ver- 1
beterden van 123 1/2 tol 129 en liepen;
daarna tot 127 1/4 terug. Kon. Boot no
teeren ten slotte 79 1,2 tegen 76 na 56, i
Ned. Scheepvaart Unie 103 3,4 tegen I
105 I S BolLi.:.
tie. Aand. Besooki, die van 50 tot 57 1/2
waren opgeloopen, reageerden tot 521/2.
Deli Mjj. EOteeren 268 tegen 272 3/4, Dell
Bat, Mij. 2S6 1/2 tegen 294 3/4, Senembah
341 tegen 353.
Voor Theeaandeelon trad tusschentyds
een belangrijke rijzing in op de opnieuw
gestegen theepryzen, terwijl de daarop
ingetreden reactie de koersen slechts ma
tig Influenceerde. A!g. N. Tnd. Theo kwa
men van 53 tot 73. op, Banjoewangi van
56 tot 97, Rongga van 105 tot 115, VTest
Java thee van 70 tot 76.
Am. Spoorwegen bleven by zeer geringe
omzetten, nagenoeg ongewijzigd.
De nieuwe 6 pet. Indische leening groot
5 millioen p, st. tegen 9S pet. te Londen
ter inschrijvin j aangeboden, had een
groot succes, terw jl ook aan het welslagen
van het hier tc lande aangeboden deel de
zer lecmng niet getwijfeld behoeft te
cn. !T,t r '.n Gj. do \!v!
ne salarisjcs van tijdelijke klerken
was een beetje klein.
Er zal nog eens geïnformeerd wor
den of de Slaperdijk gauw verbeterd
wordt, men wil beginnen met het her
stellen van den Vergierde weg. En
daar is ten naaste bij alles mee ?•--
zegd. De begrooting heeft een sluit
post van een paar ton, die van !iij!<
en provincie verwacht worden. Heel
lakoniek heet dat ..omdat anders de
begrooting niet sluitend te maken is".
Wanneer de begrooting straks wordt
opgezonden aan gedeputeerden, moe
ten B. en W. er maar bij schrijven:
maak het kortmet de annexatie.
v. O.
Ge!j op prolongatie 4 pet.
Burgemeester Ftfhrhop was wegens
ziekte zelf niet aanwezig bij dc behan
deling van de begrooting dezen Keer,
en kon dus ook de waardeerendc
woorden van wethouder Wolf niet in
ontvangst nemen. Het wil heel wat
zeggen in Schoten te regecren en dai
te doen op een manier die ieders te
vredenheid kan wegdragen. Want hei
is in Schoten pompen of verdrinken.
Ik ljad in den laatsten tijd het „ge
noegen" in den omtrek van Haarlem
verschillende raadszittingen bij te
wonen. Ik heb, zooals dat heet, over
al mijn oor te luisteren gelegd, en
soms neeft het mij gespeten dat is
mijn oor niet kon laten liggen en
zeil elders gaan.
Het grootsla verschil bestaat in dat
opzie at wel tuiscnen Bloeinendaal en
Schoten. Terwijl de eexsie gemeente
allee doet om van de annexatie ai te
komen, zichzelf soms dwingt om er
hcelemaal geen rekening mede te hou
den, ademt in Schoten alles de ver
zuchting: waren wij toch maar vast
Haarlemmers. Dat kwam uit in den
nieuwjaarswensch van wethouder
Wolf, sterker nog in de discussies
over de begrooting voor liet reeds loo-
pende jaar.
Bij de algemeen© beschouwingen,
waarbij de heeren Klein en Loerak
ker het grootste deel van den tijd voor
zich opeïschten, waren maar twee on
derwerpen die de aandacht trokken:
het bouwen van een bijzondere (pro
testantichei sohool en het niet afbou
wen van de openbare school aan de
Overtoristrnat, verder de voorziening
in den woningnood te Schoten.
Het gesprokene over het laatste on
derwerp was in hoofdzaak gericht te
ven de perstribune. Vooral Haarlem's
Dagblad liad heel wat aan te hooren
over een artikel over den woningnood
Het was wel waar, wat daarin ge
schreven is. zei de heer Bies, maar
hier waren twee Polen (of moet het
met een kleine p?) aan het woord ge
weest. De eene Pool Av'ft's "degene die
de inlichtingen gegeven had en de rm-
dere, al werd dat niet gezegd, zal on-
I zo verslaggever wel geweest zijn.
Van het aanbod ons inlichtingen te
'geven over wat Schoten al gedaan
neeft om in den ergsten woningnood
te voorzien, heeft onze redactie ge
bruik gemaakt. (Zie elders in dit num
mer).
De huren van do noodwoningen, die
eigen.ijk volgens sommige rauuSletien
geen woningen maar bergruimten
moeten genoemd worden (maar dan
toch bergruimten voor menschen!)
zullen worden verhoogd om degenen
dio meer kunnen verwonen te nood
zaken naar een ander, beter onderdak
om te zien. Het is een middel, al is de
andere maatregel, nl. het trachten
oin goedkoope woningen te krijgen,
waar het gemeentebestuur mee doen
de is, beter. Samen zullen ze, een
maal uitgevoerd, wel bereiken dat de-
1 genen die zich, volgens den heer Wolf,
lekker gevoelen in de krotten, daar
uit gaan wanneer er een betere wo
ning gereed staat.
De Burgervader werd geprezen,
Die 't roer daar hield met vaste
hand.
De schoolbouw is een zaakje dat nl
eenigen tijd .oopt. Hoort men den
wethouder Bies, dan heeft het ge
meentebestuur hiervan niet de schuld
te dragen, de heeren Algra en Jansen
meenden dat het wel een beetje aan
den raad ligt. Hoe het zij, het zal nog
wel een poosje duren voor de bijzon
dere school er komt. En de openbare,
of liever de voltooiing er van? Wan
neer de gemeente Schoten het Rijk en
de Provincie niet noodig had voor de
ontredderde financiën zou de school
at wel afgebouwd zijn. Ue geldschie
ters praten nu ook wat mee en ik
denk wel dat de Haarlemsche ge
meenteraad ten slotte zal beslissen
wat er met het schoolgebouw moet
gebeuren.
De politieke debatten kunnen ge
rust buiten beschouwing worden ge
laten. Wat Troelstra en Bomans, mi
nister Aalbcrse en Colïjn, het mili
tairisme en de zekerstelling van den
gulden met de begrooting van Scho
len te maken hadden is mij niet
recht duidelijk geworden. „De poli
tiek" zei de heer Loerakker", ver
troebelt zoovvat al'es in Nederland".
Ik zou zeggen: ook in den Schoten-
schen raad.
De heeren van den raad hebben,
waarschijnlijk voir den laatsten keer,
nog eens hun zin gehad, over het be
leid van B. en W. gesproken en al
lerlei oude koetjes en koeien uit de
slooten gehaald.
Eén ding wil ik nog even aanstip
pen. Terwijl de lieer Bies meende dat
net zaak zou zijn de erfenis voor
Haarlem zoo dragelijk mogelijk te
maken, vond de heer .v],em het beter
dat men mei een goed stel arbeids
voorwaarden voor de werklieden naar
Haarlem moest overgaan, liefst zóó
djit het beter was dan in Haarlem en
cfeze gemeente zich naar Schoten kou
gedragen.
Bescheidenheid siert den mensch,
het leek wel of Schoten Haarlem zou
gtian annexeeren. Ik ben er volstrekt
niet op tegen dat de arbeidsvoorwaar
den voor de Schotensche gemeente
werklieden goed zijn, integendeel.
Maar logisch 's het toch dat de raad
van liet nieuwe, vergroote Haarlem
beslist over die dingen?
Over de begrooting zelf is heel wei
nig te zeggen. De raadsleden zelf heb
ben zich er ook niet lang mee bezig
gehouden. De begroetingen der be
drijven vroegen samen ongeveer twee
uur, die voor do gemeente ongeveer
de helft van dien tijd.
Bezuinigen op een leege portemon-
naie gaat nu eenmaal niet, al had de
raad het gewild, ik geloof dat men
blij was dat deze begrooting is sa
mengesteld. Een begrooting die waar
schijnlijk niet gekomen zou zijn als
de oorspronkelijke datum van annexa
tie, nl. 1 J anuari 1923, was gehand-
i' haafd.
Een poging om de salarissen van de
wethouders van f 750 per jaar te
brengen op f 1500, zal wel den weg
j gaan van vroegere soortgelijke pogin-
I gen, nl. door gedeputeerden worden
DE BALLING.
(Nadrri verboden.)
Het was in de soos op c-en kleine
kvst plaats van Sumatra, dat ik hem
y<k*- 't eerste ontmoette. Acht jasw lang
a?d hii in de binnenlanden or een
rubcerplantage gewerkt en vilt het
eerst was hij na al dien th-1 ..naar
beneden' gekomen. Toen ik hem op
de voorgalerij van onze sociëteit tus-
schen twee andere heeren za-g zitten,
wat schuw en verlegen, trof het mij
onmiddellijk hoe deze -man met zijn
aristocratisch, bleek en verfijnd ge
zicht niets had van het type van den
Tndischon planter, zooals ik die op
lava en Sumatra zoo dikwijls had
ontmoet Hij noemde mii zijn naam
en hel viel mij op. h"e zacht en be
schaafd ziin stem klonk.
Stil en bescheiden zat hij tusschen
ons in. Op onze vragen antwoordde
hij s'echts met een heel enkel woord,
alsof hii hang was voor zijn eigen ge
luld. Toen één van ons even hard
lachte, zag ik. hoe hii verrast opkook
het was. of dat rauwe lachen hem
pijn deed.
Slechts heel kort Weef hij dien mid
dag in ons gezelschap.
.Neem ine niet kwalijk, heeren. dat
!k zoo eauvv weer op stap!" zei hij.
ietwat verlegen, met zijn zachte, «vel-
luidendo stem. Toen ging hii heen cn
wij zagen, hoe hij langzaam, als een
oude man. steunend op zh'n stok,
den heuvel afdaalde, in de richting
van het eenig© hotelletje van onzen
kleinen Ir.discben post.
..Zou je nu zeggen, dat dat
iemand ie van nauwelijks dertig
in-ir?" zoi de cqntro'eur, dio hem op
de soos had geïntroduceerd.
..Tn acht iaar heeft hii misschien
twintig keer een Europeaan gespro
ken Al dien tüd heeft hij daar overi
gens moederziel alleen op z'n plan
tage gezeten met niets dan Inlanders
om zich heen. On m'n tournees heb ik
]n paar maal bii hem gelogeerd. Hoe
iemand acht iaar lang zeo'n kluize
naarsleven in de rimboe heeft kunnen
volhouden, is mii 'n raadsel
Denzelfden dag ontmoetten mijn
vrouw en ik hem op onze pemiddag-
wandolme aan het strand. Hii stond
in sti'le. biir.a eerbiedige houding te
staren naar de zee. Wij wilden hem
niet sloren, maar opeens kwam hij
naar ons toe en vroeg, of hij met ons
od mocht wandelen. Stil, zonder bijna
een woord te zeggen, liep hij een tijd
lang naast ons voort. Eindelijk zei
hij. als om zich tegenover mij te ver
ontschuldigen
,.'t Htefi u misschien verwonderd,
dat ik vanmorgen zoo plotseling op
stapte. maar het was zoo ongewoon
voor mij. dat geroezemoes van stem
men om rah heen. Ik werd er gewoon
duizel.g van. U weet niet, wat het is,
plotseling zoo veel stemmen te hoo-
ren, Ts je aan de stilte gewoon
bout!"
Een groot medelijden vervulde ons
beiden met den man, die duizelig
werd. van het hooren van enkele
menschenstemmen.
..Dat kunt u zich misschien niet
goed voorstellen. maar er gingen
soms dagen voorbij, dat ik nauwe
lijks iets meer hoorde dan ..Saja,
toewaill" en ..Tida. toewanj" van
miin lnlandschen jongen!"-
Op eens wendde hij zich wat verle
gen tot miin vrouw en zei ..U ia de
eerste dome, die ik na acht jakr weer
spreek. Is heb er wel eens aan ge
twijfeld. of dit ooit gebeuren zou!"
v lui oi>. h'-e deze man
.'irsclüldo vaJJ de ruige planters, die
wij gewoon waren te Ontmoeten. Wij
vroegen hem bii ons te blijven eten,
maar hij bedankte, even lichtelijk
blozond.
.A3» ik een andoren keer eons mag
komen, dan zeer graag!" zei hii.
..Maar na de emoties van dezen eer
sten d.?.g is mii dat nog wel wat te
vee!TI moet denken, na acht jaar
rimboe leven zoo in eens weer iu do
beschaafde wereld"....
Toen wij alleen waren, mijn vrouw
en ik, kc-ken wij elkander zonder eeu
woord te zeggen een oogonbük aan.
Wil hadden n et eens geglimlacht,
'oer h'' daar sprak var dc ..beschaaf
de -vorpld".
A's een ander ons hetzelfde had ge
zegd. wij h-:t hebben uitge
schaterd. Hoi- dikwijls hadden wij,
"e'êrgerd over het kleinzielige, bureer-
'iike gedoe on dat Indische kust-
•»'aat?ie. met hupkcr*nd -e-'-ngon
"esproken van dc h»v»l >«ifde we-
'p'd". die zoo ver weg vi-.o ons was.
Welk een trooriebos bestaan moest
deze iongc man hebben gehad, dat
dit voor hem de „beschaafde wereld"
was geworden.'
Zes dagen bleef hij in ons midden.
Den laatsten dag z.-.t hij met den con
troleur bii ons a-.n tafel nan. Hij
snrak heel weinig en wanneor hei
diseouXB wat meer geanimeerd werd,
driikte hii nu en dan ziin handen
voor ziin oogen. als h3<l hii behoefte
even uit te rusten. Na tafel
brachten wij hem met ons drieën met
een kleine prauw aan boord van dei
Maet8uvcker, met welke boot hij
naar Batavia zou vertrekken. Nog zie
ik het b'eekc. aristocratische gezicht,
met de melancholische, donkere
oogen oovon de verschansing, toen
wij met cms drieën weer wegvoeren.
Hii stond daar eenzaam en zielig als
oen hulpelooze te midden van dia
druk oewegonde wereld van beman
ning en passagiers.
Wii wuifden hem tct afscheid toe,
zoo lang wij hem zagten.
„Armo kerel I" zei dc controleur
..hii zal nog wat dik wij to met zijn
handen voor de oogev zitten, als hij ta
Batavia komt!"
Dien avond verteld© de controleur
ons. hoe hii hem den .a-. 1st en keer op
ziin onderneming had aangetroffen.
..Hij schrok. toen hij mij onver
wachts voor zich zag staan.
Hij had Sn geen maanden meer met
eon Europeaan e -soroken, Ik woid»
onmiddellijkdat hii zoo gauw Oiwe-
liik naar Holland moest. Als Lij nog
een paar maanden langer was geble
venzouden wij hem er nooit meer
vandaan hebben gekregen. Jullie
kunt ie niet voorstelen, welk een be
staan dat is. zoo geheel alleen Sn de
rimboe met een ban je vol Inlanders
alleen om je heen. Eiken dag precies
hetzelfde! De man wiet niet eens
meer of het Zondag, Maandag of
Dinsoag was. II:'e-sfdo eigenlijk als
een efo&pwandel&ai-. Eens in de
maand breog hij z'n oost. Dan leefde
hii voor een paar dagen op om
dadelijk daarna weer in te slapen. Ik
heb hem verleden jaar al mee willen
nemen, maar toen kon ik hem onmo
gelijk er toe k. igen. Hij zag er te
gen od. weer onder de mcnsclien te
komen 1 Hij was hard op weg uien-
sdhenschuw te worden. Ik heb hem er
nu biinn toe moeien dwingen.
Ik heb a'.tiid innig meêlii met den
kerel gehad. Feitelijk was-io c-cn
uitgestoolene, een balling. Wat er
eigenlijk in zijn jeugd precies met
hem gebeurd is, weet ik niet. Hij
schijnt iets. te hebben uitgevoerd, dat
hem m de maatschappij onmogelijk
maakte. Daarom kon hij niet langer
in Holland blijven. Ziin adellijke fa
milie heeft er voor gezorgd, dat hij op
deze rubber-onderneming kwam. Nou,
verder van de bewoonde .wereld"
kon het al ivet. Voor de menschen
was hii eigeo-.liik afgestorven. Dat Ss
wel zeker, w&t de kerel ook uitge
voerd mag hebben .met die acht jaren
ballingschap 'heeft hij boete voor eon
heel leven gedaan 1"
Twee maanden later lazen wij in dö
krant, dat hii op reis naar Holland
gestorven was. Hp hetfi zijn (anulie
niet meer gezien. Was het ae vrees
om In de wereld terug tc- komen, die
dezen ongelukkige heeft «edood? Ik
ben het nooit te weten Kekomen.
J. B, SCHUIL.
EEN Z ATERDAG AV ONDPRAAl'J E.
In den loop van de jaren hebben
al iioel wat boeven en dieven onzen
Stadsschouwburg bezocht: Arséne Lu-
pui, Robert eu Bertram en een heele
verzameling minder uekende,
wie ik den naam alweer vergeten
ben. Gevaarlijk waren ze niet. Ze
haa den op liet toontel, ten aanschou-
we van het heele publick en de brand-
wackts hun streken uit, werden al
niet door de tooneelpolitie gevangen,
veegden nadat het doek voor de laat
ste maal gesloten was, de verf van
hun gezicht en \erlrolckcn gezamen
lijk in vrede en vriendschap, dieven
en dievenvangers, niet den laatsten
trein naar Amsterdam, Rotterdam ol
Den Haag terug, om daar dan slaap
der rechtvaardigen te slapen.
Dat was allemaal maai- komedie
van boeven, aan wie Je mhschien vei
liger dan aan ieder ander je laatsten
gu.den m bewaring had kunnen ge
ven. Maar helaas, deze week is de
stroeve Ernst opgetreden. Terwijl
iedereen sliep, de voetlichten uitge
draaid waren het personeel naar
huis, geen sterveling in den bak, wal
naar meuschenheugcnis zells bij hei
nuserubelste stuk nog niet is voorge
komen om het kort te zeggen in het
holle van den nacht, zijn er heusche
dieven binnen gekomen en hebben
vierhonderd gulden gekaapt, onze ge-
zamenhike vierhonderd gulden, want
daar het een gemeente-schouwburg is,
moeten wij de nadeelige saldi geza
menlijk betalen.
Als ik het goed uitgerekend heb, is
mijn portie in het verlies anderhalve
cent, die ik graag over heb alleen al
voor de kostelijke opvoering van „ae
Wijze Kater" door Jan Musch. Maar
overigens, wat een wanbof! Er gaan
in de komedie, op de planken, dik
wijls kapitalen om, duizenden tien
duizenden, tonnen soms. zoo in den
trant von: „ziehier e n half millioen,
red u voorloonig", die de inspiciënt
na de voorstelling weer onverschillig
inpakt bij de requisiten, omdat ze na
maak ziin en hij er zelf geen glaasjo I
bi»r voor kooDen kan. Waarom
ren het dezo schatten niet, die de die
ven gestolen hebben liever dan de
vierhonderd gulden echte waarde'? Ja,
waarom nietl
Naar ik hoor, heeft de politie een
gewichtige aanwijzing tot het vinden
van den dader of de daders. Hij moest
(of zij moeten) muzikaal zijn, daar ze
een som van f 2400 tn dezelfde la, be
stemd voor betaling van de Neder-
landiche Opera, rustig hebben laten
liggen. Het is dus in deze dagen ge
raden, de aria uit Lohengrin „bei
mir bedankt, du lieber Schwan", of
„lm fermen Land, unnahbar euren
Schritten". niet ie fluiten of te neu
riën de politie houdt op zulke men
schen een waakzaam oog.
Het is voor onzen Stadsschouwburg
een treurige ervaring en heel niet
volgens de afspraak. Doode-n staan
a's 't gordijn gevallen is, rustig weer
op en borstelen het stof van de plan
ken van hun tooneelpak, gezworen
vijanden worden na elven weer als
van ouds de beste vrienden, zware
eikenbosschen zijn op dat uur weer
de hoogte gehcschen, kortom, van
het heele drama van den avond is
niets incer over ach, van do vier
honderd gulden ook niet. Die zijn weg
cn blijven weg. Misschien vindt de
politie de dieven, maar of er dan nog
wat van don buit overgebleven zal
zijn, waag ik te betwijfelen.
Een oogenblik heelt m°n nog ge
hoopt, dat een acteur op een ecnigs-
zins ongewone manier een voorschot
je had genomen maar daarvan is
.erder niets gebleken.
Hei eenige middel om herhaling te
voorkomen, zal een stevige brandkast
zijn, niet zoo'n tooneelbrandkast van
carton, maar een echte!
We beleven op tooneelgebied wel
vroemde dingen. De beroemde zange
res. mevrouw Melba, heeft in den Co-
ent Garden-schouwburg to Londen
gezongen en door draadlooze telepho
ne hebben menschen in Denemarken
dat gehoord.
Dit opent verre verschieten voor
ons oog. Het zal niet lang meer du
ren, of in den Haarlemschen gemeen
teraad zegt de voorzitter, nadat hij op
de nog altijd ontbrekende klok in de
Raadszaal gekeken heeft: „dames en
heeren, het is half rijf, wij zullen een
kwartiertje pauseeren. om mia al
tenburg in New-York te hooren zin
gen in „die Jahreszeiten" van Haydn.'
De Raad zwijgt een kwartier lang,
wat een hee'e prestatie is, bijna zoo
kunstig als die van Mia Peltenburg,
wier heldere slem door de Raadszaal
9chalt de Raad hoort, hoe de Yan
kees aan otn an leien kant om den
haringvijver vol geestdrift applaudis-
seeren.
„Dames en heeren", zegt de voor
zitter, „het kwartier is om. De dis
cussies worden voortgezel. Het woord
is aan mevrouw X." En het zou me
niet verwonderen, wanneer mevrouw
X., d'ie zooals ieder weot een mooie
altstem bezit haar amendement op
het aanhangige voorstel van B. en
W. al zingende uilbiengL
Vervelende vergaderingen, waar te
genwoordig niemand meer komt, be
halve de leden van het bestuur, die
wel moeten, zullen op die manier
aantrekkelijk gemaakt worden. De
mannen zullen er heengaan om be
roemde zangers of zangeressen
in Parijs, Berlijn of Londen te
hooren en hun vrouwen meenemen,
die, het droge debat voor lief zuilen
nemen ter wille van de pauze, kort
om, het vereenigingsleven zal bloeien
als nooit te voren. Totdat iedereen
zelf zoo'n installatie in huis zal heb
ben en niemand 's avonds do deur
meer uitkomt.
Denkt nu iemand soms, dat Fidelio
doorslaat? Dat zou toch waarlijk mis
kenning van deze ernstige rubriek
moeten heeten. Over een paar maan
den zal het zeer serieuse departement
Haarlem van de Maatschappij van
Nijverheid en Ilandel een lezing geven
in do gymnastiekzaal van de Hoogere
Burgerschool over draadlooze telefo
nie waarbij een gedeelte van een con
cert in den Haag te hooren zal zijn.
Wie het niet gelooft, moet maar ko
men luisteren en kan, als hij of zij
wil, zijn handen thuis laten, omdat
er niet geapplaudisseerd behoeft te
worden, daar de musici1 in den Haag
dat toch niet hoeren.
Zou dit misschien een middel wezen
om aan do negergewoonte van in de
handen klappen als je wat moois
hoort of ziet, een einde te maken?
Ik weet het niet, hoop het alleen.
Maar laten wij wenschen, dat de
draadlooze telefonie bij de juiste grens
zal weten op te houden. Als het nog
zóóver mocht komen, dat wij voortaan
allo geluiden in Europa moeten hoo
ren: een buurvrouwenruzio in het
East-end te Londen, de stoomhamers
van Stinnes, een Poolsche Landdag
met medeklinkers, przyl, wfmsr,
gbtwkr, of het geluid van tramwagen
No. 323 op d© Camplaan te Heemste
de dan zal het tijdstip nog komen,
waarop wij wenschen zullen, dat de
draadlooze telefonie nooit uitgevon
den was.
Kunstenaars zijn heel anders don
eowone menschen. Als dat niet zoo
was, dan zou er geen kunst aan we
zen om kunstenaar te zijn.
Financiën beheeren is ook een
kunst, maar toch weer een heel an
dere kunst, dan de gewone kunst. Een
gewoon kunstenaar verspreidt zoo
veel mogelijk de voortbrengselen van
zijn kunst onder de menschen. een
financiën kunstenaar heeft in de al
lereerste plaats er voor te zorgen,
dat hij niets of zoo weinig mogelijk
uitgeeft.
Deze wijsgeerige beschouwing is
nocriüg voor het volgende. De ver-
eoniging van bouwkunstenaars
„Architectura et Amicitia" heeft een
request ingediend, om den toren van
het Haarlemsche postkantoor, die
uit zuinigheid niet zou worden opge
richt. toch maar te bouwen, omdat
het inaar vijftienduizend gulden kos-.
ten zal.
Nu is de kunst van de chefs aan
het departement van financiën in Den
Haag. om de vijftienduizend gulden
in den zak te houden. Daarvoor zijn
bepaalde formules noodig waaraan ik
wel even mag herinneren. Zeven
maal vijftienduizend gulden is
f 105.000. dus meer dan een ton35
maal vijftienduizend gulden is
f 552.000. dus meer dan een nalf
millioen en 70 maal vijftienduizend
gulden is f 1.050.000, dus meer dan
een millioen.
Wij hebben ons gold wel voor nut
tiger duigen noodig, dan vxt to -i-i's
on postkantoren. Ik geef toe, dat de
toren heel mooi zou staan eu dat het
buitengowoon plezierig is, om wan
neer je voorbij het postkantoor
komt, ie nekspieren te verrekken
(met dit woord a niets kwaads be
doeld» en daarna onfeilbaar onder
eeu auto-vrachtwagen te rakenbe
stuurd door een kunstzinnigen chauf
feur. die ook naar bóven tuurde om
te zien waar de rijfienduizeud gulden
gebleven zijn.
Men zegt dat kunstenaars kind Oren
ziin. Als dat zoo Is moet de Staat eer
Nederlanden deze kinderen met hun
Latiineche nomen maar vriendelijk
op hun hoofdjes kloppen on zeggen
..'t Spijt me wel, kinderen, maar
deze vijftienduizend pegels kan Pa
Staat nu een» niet betalen."
Hoever gaat die kinderlijkheid van
kunstenaars? Heel ver. Tot Dada toe.
Dada is de meest kinderlijke klank,
dien we ons kunnen voorsteL.cn. Hij
wordt voortgebracht door kleine
schepseltjes van een maand of wat,
die het nog met beter kunnen. Groot,e
menschen beweren dat ze het wel
beter kunnen en als die niettemin
aan Dada gaan doen. dan is het. zou
ie zeggen, een bewijs, cat ze op hun
retour zijn terug naar hun prille
jeued.
Wat is de tegenwoordige Dada-
bewegmg? Zo is mets, zeggen de kun
stenaars, die haar in beweging ge
bracht hebben. Sommige kuiisi is ook
niets. Dus dat klopt. Maar waarom
bestaau die Dada-vertooningen dan?
Hierop kan iedereen antwoord ge
ven, die weet, waarom or kunstwer
ken worden voortgebracht, die óók
niets zijn.
We leven in een vreemden lijd. In
sommige landen heersebt het fascisme
of komt het op, maar vraag aau een
geleerde, wat eigenlijk het fascisme is
en hij kan het niet zeggen hoogstens
weet hij tc vertellen, dat het Musso
lini is, in een zwart hemd, niet toeval
lig zwart, maar opzettelijk zw.nt. Zoo
kan men zich ook afmaken van een
omschrijving van Dada, door te zeg
gen dat het Kurt Schwitters is en,
helaas, ook Theo van Doesburg,
Dat laatste vind ik akelig. Dat bui
tenlanders aan Dada doen. kan mij
niet schelen- Maar Nederlanders,
't Lijkt me een blamage voor d ge
meente Doesburg, die toch zoo'n aar
dig stadje is. Ik ben maar blij, dat
indertijd Frits van Haarlem, die
toch een veelzijdig variété-directeur
was, zich buiten Dadaïsme heeft weten
te houden.
Soms vraag ik me af, of onze tele
foon ook Daila is. Hier volgt bet ver
haal, dat do reden is waarom ik dat
soms denk.
Zondag gemerkt, dht ons nummer
niet kon worden opgebeld.
Maandag, vanwege do Zondagsrust,
de dienstdoende ambtenaar opgebeld,
volgens den raad in het boekje'cu ge
zegd, dai wij niot kunnon worden op-
gebeid.
Juffrouw beschouwt dit als ccn per
soonlijk feit, begint zich te verdedi
gen, wordt opgeruimder, wanneer ik
zeg, dat het aan de schel zai liggen.
Belooft iemand tc sturen.
uien Maandag niemand verschenen.
Dada.
Dinsdag weer de juffrouw opgebeld.
Namelijk eeu andere. Deze weet van
niets. Dada. Geeft den iaad No- 2u0
op te bellen. Ik g antwoord, dat dit
vroeger moest, maar nu niet meer.
Juffrouw belooft ..-mand te sturen,
maar het is heel druk. Dada.
Spoedig verschijnt er nu iemand, die
het toestel in orde probeert tc maken,
maar do juffrouw eerat na herhaalde
pogingen aan de teicfoon kan krijgen.
Niet eens Dada.
Den volgenden morgen is het toestel
weer mis. Dada.
Weer geklaagd, weer iemand geko-'
men, die weer de juffrouw p:i« aan de
telefoon kan krijgen, nadat hij herhaal
delijk gebeld heeft. Zelfs geei. dada.
Er zai den volgenden morgen een
nieuwe bc! ingezet worden.
Telefoon voorloopig goed, maar nieu
we bel blijft weg. Dada.
Vrijdag informeert een ambtenaar,
of 't nu goed is. Nieuwe bel komt
niet. Dada.
Of ik maar wee op wil bellen, als
't weer niet goed gaat. Dada.
Voor vandaag den lezer heil. Of
neen geen heil dada
FIDELIO.
