Apada
OM ONS HEEN
Als Haarlem grooter wordt
40o Jaargang
No. 12150
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DONDERDAG 25 JANUARI 1923
ABONNEMEIVTEN per^3 maanden Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd |j ADVERTENTIENVan 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cis ver regel. Bij
is (kom der gemeente) f3.57Vi- Franco per post floor Nederland f3.87'/j. Afzonderlijke nummers fü.lö. Geil- I abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertenticn van Vraag en aanbod van 1—4 rcc 60 Cts
lusireerd Zondagsblad, voor haarletn eu omstreken f0.571/,franco per post f0.65. Post Ciro 3GSI0. pei piaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; b'jiteu bet Arrondissement dubbele prijs.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Uirectour-Hootdredactour J. C. PESREBOOM, Telefoon 30e2 II Directie en Administratie: Creole Houtstraat 83. Teletoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724
BIJKAN'iüOH voor Santpoort, Velstn, Velseroorct, Vvijlkeroog, IJmuiden, Beverwijk enz. DHibELiZEliKERi'iVVEG 2, VEL8EN, TELEFOON 3521
Dlf NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden.
DONDERDAG 25 JANUARI.
Gemeentelijke ConcertzaalVolks
concert HaatTemsck Klein a Capella
Koor, Zweersavond, 8 uur.
Gemeentel. Concertzaal. kleine zaal,
Vereénis-ine Oost on West: lezing
over Indië. 8 uur.
Gebouw H. J. M. V.Clir: Muziek-
vereenigin? ..Kunst na arbeidCon
cert. 8 uur.
Stadsschouwburg: Mijl. tot Benr.
der Toonkunst, Rosé Kwartet, 4e Ka-
me rinuzi ek avond
Waaggebouw: Tentoonstelling van
sVKunst zij ons Dool", 11—5 uur.
Cabaret „Modern", Raaks 3 Ma.
tinée 3 uurvoorstelling 8 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groole
Houtstraat: 's middags 3.3b— 5.30 en
's avonds 8— n uur: Concert,
Cinema Palace L-oyer: Middag- en
Avondconcert 3.3Ü—5.80 en b—11 uur.
Bioscoop-voorstellingen.
VRIJDAG 28 JANUARI.
StadsschouwburgHel Schouw-
tooneel: ,,De Wijze Kater", 8 uur.
Schouwburg Jansweg: N. V. Ilet-
Voetliclit" .dir. Beukruan en Fren-
kc-h „Baron von Habenuks", S uur.
Kenaustraat 9. Ned. Roode Kruis,
Aigem. ledenvergadering, 's middags
3 uur.
Theater Modern, Raaks 1—3: Ma
tinee 3 uur. V..<:t:i» 8 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
lloutstraai,'s middags 3.30—5-30 en
's avonds 811 Concert.
Cinema Palace FoyerMiddag- cu
Avondconcert ...30—5.30 en 511 uur
Cinema-Falace, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Luxor-Thcater, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg Do Kroon, Gr. Markt:
Bioscpopvoorstclling, 8 uur.
Scate Theater, Al. Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling, S uur.
Zandvoort: MonopoleMax
Gabriels Oper::te Gezelschap: „De
Bajadère", 7.30 uur.
No. 3137
Nabetrachting uit den Gemeenteraad
Wanneer het jaar meer dan drie we
ken oud is, klinken Nieuwjaarsrede-
voeringen ons wat vreemd in de ooren
ze behoeven cr evenwel niet minder
goed gemeeud om te zijn.
Vroolijk gestemd was de toespraak
niet, kou ze ook niet zijn wegens de
malaise- in handel en nijverheid en de
werkloosheid, die er op volgt en die in
Haarlem inderdaad groote afmeting
krijgt. Sedert de laatste opgaaf is die
alweer toegonomen en het is een tra
gisch gezicht, zooTcel krachtige man
nen langs de Btraten te zien wandelen,
,van wie de moesten niets liever zou
den willen, dun nuttig werk te doen,
dat er eenmaal niet is.
Het is waar, wc zijn gezond geble
ven in 1922. Bijna klinkt het als ironie,
dat we in den onspocd minder ziek
zijü geweest. Minder patiënten in de
gasthuizen, minder gevallen van be
smettelijke ziekte zelfs, al is het sterf
tecijfer dan ook iets hooger, zoo wei
nig hooger evenwel, dat het percents
gewijze niet kan worden uitgedrukt.
Gezond was ook onze toon, ik be
doel den toon in do Raadsdebatten,
betgeen do burgemeester met des te
meer vreugde constateerde, omdat el
ders die goede toon wel eens in 't
gedrang kwam u denktin het ge
drang van kwade toonen, neen, in
dien van de politieke hartstochten.
Het is een stout beeld, maar overi
gens heeft de burgemeester gelijk.
Er wordt geen ruzie gemaakt in den
Haarlemschen Raad, er wordt ge
schreeuwd noch gescholden en de
smaad, dien onze eenige communist
over deze maatschappij pleegt uit te
gieten, nog gaat in een gemoede
ken trechter. Er lean zelfs niet ge
zegd worden, dat do wisseling van on
vriendelijkheden tusschen aen heer
Peper en dc S. D. A- P. de gemoeds
rust van den Raad verstoort ze
strekt meer tot afwisseling van soms
wel heel droge discussies. De billijk
heid gebiedt te zeggen, dat de heer
Peper het vuurtje altijd aanstookt.
Overigens kan van dit Raadslid
als merkwaardigheid gezegd worden,
dat hij, naar ik meen voor. den
eersten keer, een succes behaalde.
Wat zeg ik twee successen. Anders
worden :s hceren Pepers geesteskin
deren altijd door den Raad onthoofd
dezen keer bleven er twee in leven.
Een betrof het overbrengen van zeg-
genschap van B. en W. naar den
aad eon klein kunstje, want voor
zooiets is 's Raads meerderheid altijd
gauw te vindenhet andere heette
een amendement op het voorstel van
B. en W. over den vacantietoeslag,
maar was in w aarheid een nieuw voor
stel. Wie mocnen mocht, dat dit al
leen maar een formeel verschil is,
heeft de verwardu discussio niet aan
gehoord. Het zou mij niet verwondo-
ren, wanneer er onder de belangheb
benden nu nog verschil van meening
bestaat over de vraag, wat eigenlijk
besloten is. Naar mijn bescheiden
meening is de toestand zoode per
centages, anderhalf voor den man en
do vrouw, een vierde voor elk kind,
blijven onveranderd, maar het maxi
mum is van 200.tot f 70 ver
laagd- Of, om een voorbeeld te geven,
een gezin van man, vrouw en vier
kinderen krijgt niet meer 74.88,
zooals tot dusver, maar 70.als
maximum, liet zijn dus met alleen de
hoogere inkomens, die door den maat
regel benadeeld worden, maar °°k d®
§rootc gezinnen. Of de heer Peper
at met zijn voorstel bedoeld of ge-
jveten heeft, waag ik te betwijfelen.
Zooals tc verwachten was, bracht
het vorstel tot verbouwing van het
St. Elisabeths-Gasllmis nog al wat
verschil van mecuing aan den dag. In
de eeiste plaats over de beteckenis
van het Zauderen zelf„over tien jaar
zaudert niemand meerl riop de heer
Kucnen. „Liet mag zoo niet blijven
als 't nu is", verzekerden andere le
den daartegenover. Bij voorbaat had-
d.Mj :ij het ple:: s. nncm want
wie zal zich in ti:;: Hand verzetten te
gen een voorstel van Regenten, over
genomen door B. en W. 'f Het is niet
uit gebrek aan deferentie voor deze-
twee colleges, wanneer ik zink een
verzet vechten tegen de l.tsrka
noem. Nog iets anders valt bij voor
stellen over het Gasthuis op te mer
ken- diij Regenten het eigenlijk viij-
wel onafhankelijk regeeren- Indertijd
Wenschte de Raad geen verklaring af
te leggen, of uit te lokken, uat hat
Gasthuis gemeente-eigendom is, om
dat dan het beheer aan B. en W- zou
komennu is het beheer aan Regen
ten en heeft dc Raad even weinig in
te brengen, behalve dan voor zoover
het 't toestaan van de gelden betreft.
En dan nog....
Maar dat met deze verbouwing de
toestand in het Gasthuis ideaal zou
zijn, vond de Raad niet. Aan het ver
plegen van zuigelingen m de gang was
nieis verandeid eu „o, meneer de
voorzitter, wat een keukeu 1 riep me
vrouw Maarschall met huismoederlijke
verontwaardiging uit. Ergens in de
ri. D. A. P.-iraetio bromde iemand:
„een nieuw gasthuis!" De wethouder
van financiën hoorde het niet of hield
zich maar zoo. Hoe zou een nieuw
gasthuis van laat ons zeggen een paai
millioeii, het wankelbaar evenwicht
van onze begrooting nog verder uit
het lood brengen
-
Zoevcven sprek ik van de bierka.
Onder aanvoering van B- en W. heeft
de Raad daarop gisteren weer een
aanval ondernomen, om naar ik ver
moed, weer met een buil op he voor
hoofd af te deinzen. Het pleit- over
de Haarlems che Schoolvereeniging
(die voor rekening van de gemeente
een school verkoos te stichten m ons
Florapark) is in hoogste instantie al
verloren. De gemeente moet betalen.
En^ haar verzet tegen schoolbouw
door de vereeniging Noorderkerk en
school is ook al bij Gedeputeerde
Staten gestrand niettemin zal zij
het nog eens in hoogste beroep bij
de Kroon probeereti. De volharding is
loffelijk, want de gemeenten worden
verslonden door do geweldige kosten
van het onderwijs, maar dat de bierka
in den Haag zal wijken, geloof ik in
't geheel met. Het zelfbeschikkings
recht van de gemeenten is tegenwoor
dig zoo ingericht, dat in den Haag be
slist wordt hoe liet zijn zal en dat de
gemeenteraden alleen maar verlof heb
ben om te mopperen. Daar luistert
men in den Hang toch niet naar, in
Haarlem geelt het lucht aan 't ge
prangde gemoed en het kost niemen
dal het mopperen namelijk. Het on
derwijs des tc meer.
Nog gekker gaat het Worden, als
Raad zijn eigen instellingen
do hand niet boven hot hoofd zou
houden. En dat wilde toch de heer
Peper. Het scheidsgerecht heeft ie
mand gestraft. „Onrechtvaardig", zei-
de de heer Peper, zichzelf aldus tot
super-arbiter benoemende en hij stel
de voor, een request daaromtrent van
den Bond van gemeentcpcrsoneel te
stellen in handen van B. en W. om
prae-advics. De kleins't mogelijke min
derheid was daar ten slotte voor, de
grootst mogelijke meerderheid was
blijkbaar met wethouder Bomans en
den heer Reinalda van oordeel, dat als
de Raad eenmaal een scheidsgerecht
heeft ingesteld, hij aan de beslissingen,
die dit college neemt, niet tornen
moet- Men zou zoo denken, dat dit
van zelf spreekt. Voor een communis
tische levensbeschouwing blijkbaar
niet.
Er is sedert 1 Januari verandering
gekomen in de regeling van het taxi-
verkeer bij het station en elders in
de stad. Len monopolie bestaat, niet
meer, noch voor dc A. R. M., noch
voor een andero onderneming. Ieder
een kan vergunning vragen om
aan het station, of elders, een
auto te stationneeren. Naar wel
ken maatstaf wordt die gegeven?
vroeg men in den Raad. En toen wet
houder Slingenberg die had opge-
-oind (ze zijn in ons Rnndsverslag te
vinden) kwam er critiek op het leit,
dat do vroegere houder vau het mo
nopolie de vijf mooiste plaatsen op 't
Stationsplein gekregen heeft, dat wil
zeggen \iau bij den uitgang. De an
deren moeten zich maar opschieten
onder dc Kap cn Krijgen dus, zei mén,
niets to doen.
Of liet er voor de nieuwe mededin
gers nu zóó siecht voorstaat, weet ik
niet. De toekomst zal dab leercn en
er zijn misschien wel geschikte rechi-
un^aiddelen voor de „overkapten" oui
de aandacht op hun voertuigen tc ves
tigen. Dat de beate plaatsen werden
atgestaan aan de vijf, die er al jaren
stonden, is toch niet zoo vreemdzij
hebben de ervaring, dio anderen mis
sen on deden hun werk altijd naar ge
noegen van het publiek- Op écn ding
naiie tarieven waren veel te hoog,
maar die zijn u met 30 procent ver
minderd. Misschien, ja zeer zeker,
zullen dus de staauureii nu vermin
derd norden, want het publiek vond
het tarief veel te hoog. \V as het niet
-belachelijk, dat een autorit in groote
wereldsteden veel goedkoopor was,
dan in ons Haarlem Dj ondernemers
hebben het tarief tot hun e.gen schade
veel te lang hoog gehouden.
Er was dezen middag nog al rumoer
in den Raad. Geen boos gerucht, uiaar
gemoedelijk, al te gemoedelijk; om
liet precies te zeggende leden zaten
nogal druk met elkaar te praten. Me
vrouw Maarschall en de heer van Om
meren werden deswege tot de orde
geroepen, hetgeen met voor de be-
langrijkheïd van de gehouden redevoe
ringen pleit.
Of de vermaning goed of verkeerd
geplaatst was
Daarover laat ik mij liever niet uit.
Maar er zijn nog anderen, die hun
verveling bij zeurig voortslepende -de
batten wel eens met een buurpraatje
willen verzetten.
J. C. P.
ë'.GlSllifiUWS
Demping van Bakenesser-
linciit en Burgwai?
Ga meaning van den heer
TeackincK.
In ons nummer van Woensdag ga
ven wij eenige meeningen weer van
bewoners van de Bak n saergtacht
den Burgwal, omtrent de .wensehéiijk-
luid van demping van öeza grach
ten.
Wij hebben ook nog eens de mea
ning gevraagd van aen commissaris
van politie, den heer K H. Tenckinck
die de zaak in de eerste plaats uit een
verkeersoogpunt beziet.
„Afgezien van liet feit, dat het dem
pen van den Burgwal uit een hygië
nisch oogpunt zeer wen schel ijlt zou
zijn", aldus zeide ons de heer Ten
ckinck, „meen ik dat men wanneer
men de zaak uitsluitend uit een ver
keersoogpunt beziet, tot de conclusie
moet komen dat een „Gedempte Burg
wal" voor het verkeer weinig of geen
voordeel zou opleveren. Iloe meer
breede wegen er in de stad zijn. hoe
liever het mij natuurlijk is, maar e.n
breede Burgwal zou toch nooit tot een
deel van een flinken verkeersader
worden, zooals bij voorbeeld Gedemp
ts Oudcgrncht en Nassaulaan ziin,
omdat hij uil mondt in de wel drukke
maar tegelijkertijd zeer nauwe Spnarn
wouderstraat en aan den anderen
kant ook op een nauwen hoek uit
komt.
Met de Bnkenes-ergreeht staat de
zaak mijns inziens geheel anders.
Wanneer gezorgd zou kunnen worden
voor een flinke, breede uitmonding
op den Jansweg (want do Korte Jans
straat is ook veel te smal) zou dem
ping van die gracht ten zeerste aan
beveling verdienen. Don zou Haar
lem tenminste één flinken broeden
weg van liet 8 paar no naar het sta
tion rijk zijn!"
Haarlem en dc tertuifscfee
herziening der wet op
hat L. 0.
Een onderhoud met wethouder
uracil.
Wij hebben aan den wethouder voor
het onderwijs, Mr. A. Bruoli, gevraagd
ons een uiteenzetting te geven van de
gevolgen, die de technische herziening
van de wet op het Lager Onderwijs
voor de gemeente Haarlem heeft.
De heer Bruoh deelde ons als ant
woord op onze vraag het volgende
mode:
De technische herziening der wet op
het L. O. zal voor Haarlem het resul
taat hebben, dat, wanneer wij lui
aantal onderwijzers houden dat v- li
thans hebben, dat wil zeggen; de te
genwoordige onderwijzersformatie en
gemiddelde grootte der klassen, het
Lager Onderwijs f 78.518 méér zal
kosten.
De vroegere vergoe Mng toch werd
berekend haar 45 leerlingen i)Cr leer-'
kracht, thans naar 55 le_rlingeii per
leerkracht
Het aanvankelijk ontwerp der tech
nische herziening was zoo ingericht,
dat men geen surnumerairs mocht
houden, maar bij de Memorie van
Antwoord werd liet ontwerp in dezen
•in eewijiied. dat aan de gemeenten
vrij'.eïrl werd gegeven, zocvce'. on
derwijzers aan te stellen als haar
<?<>eddunkt mits dan aan gelijksoortige
bijzondere scholen dezelfde voordcelen
worden toegekend.
Bovengenoemd verschil-bedrag van
f 78.518 wordt veroorzaakt door de
mindere vergoeding, voor liet Haar
lemsch openbaar onderwijs uit de
Staatskas ontvangen:
Maar dit bedrag is niet het eenigp.
Daarbij komen nog de kosten, die zul
len veroorzaakt worden door het groo-
ter aantal bijzondere onderwijzers,
die de schoolbesturen eventueel op re
kening van de gemeente kunnen bron
gen.
Ifet vervolgonderwijs mag de gc-
fheénte houden, maar dat komfc nu
geheel voor hare rekening, hetgeen
een nadeel van f 4000 £i f 50Ü0 voor de
gemeente beleekent.
Dit zijn de drie voornaamste finan-
cieele gevolgen.
Veel ernstiger gevolgen die liet aan
vankelijk ontwerp ejprst 6Cheen te zul
len veroorzaken: een verplichte ver
grooting der klassen en het opvoeren
van het aantal leerlingen per klasse,
zijn gelukkig- voorkomen. Het zou
trouwens de vraag zijn geweest of.
in aanmerking genomen de capaciteit
van vele schoollokalen in onze ge
meente, een zoodanige imperatieve
bepaling wel had kunnen worden uit
gevoerd en of, zoo zij uitgevoerd werd,
zij door de noodwendig er aan ver
bonden verbouwkosten, niet voor een
grcot deel de geprojecteerde bezuini-
;ing illusoir zou hebben gemaakt.
Uit het voorgaande blijkt wel. dal
dc technische herziening aan de ge
meente een belangrijk offer zal hos
ten, tenzij men tot maatregelen zou
willen overgaan strekkende tot ver
mindering van het aantal onderwij
zers of tot afschaffing, casu quo be
perking, van het vervolgonderwijs.
TE WATEF.
Woensdagmorgen kwart over negen
heeft een agent van politic een 2<Tjn-
:ge dekknecht uit het Spaarde ge
trokken, die bij het. werk aan de ka
trol te water w as geraakt.
VEREENIGING-^WELDADIG
HEID NAAR VERMOGEN".
Tan 1022 Januari werden de vol
gende giften ontvangen
M. L. M. 35 C. D. v. d. V. 25
Mevr. douair. G. L. S. v. d. L. d.
J. C. d. S., D. A. K. v d. L., J. II.
C., S. K. S,, ieder 10Jrè S. R.
Th., mevr. wed'. H. M„ T. v. B.,
ider 2.50.
Tötsal met den vorigea opgaaf
f 1G23.
Hartelijk dank aan de vriendelijke
lefsters en gevers-
R. K. liüzondere onder-
wjzsrs.
E:n program m actie.
TTet hoofdbestuur der "Dioe. vereeni-
ging van R. K. bijzondere ouderwijzers
.n liet bisdom Haarlem, stelt voor, zoo
lezen wjj in Je l\d, :n dc a.s. algemcene
vergadering op 3 April, het volgend Pro
gram van Actie vast te steller.:
De Diocesaan-vereeniging van R. K.
bijzondere onderwijzers in, liet bisdom
Haarlem wenscht to verkrijgen en te be
houden:
Goed ingerichte scholen.
Goede onderwijzer».
Goede organisuue van het onderwijs,
ca streeft derhalve naar:
a. samenwerking van Kerk, Hnis en
School op opvoedkundig gebied, o.a. door
't beleggen van oudors-avomlen;
b. verbetering der Leerplichtwet door
vereenvoudiging iu de administratie,
meer invloed aan do Commissie tot we
ring van schoolverzuim, meer invloed van
hoofden van scholen;
samenwerking van 3. K. Onderwu-
i-veroenigingen met Armbestuur, Yer-
eeaigingen van den H. Yincentius 5 Paulo
St. Elisabethsveroenigingon en andere
R. K. veroonigingeu met liefdadig doel,
ten eindo in sommige gevallen te kunnen
zorgen voor schoolvoeding en -kloeding
voor de arme scbo'.icron;
d. het verkrijgen en invoeren van deug
delijke methoden er. leermiddelen voor
het R. K. onderwijs;
schoolvergaderingen in den geest
het door do D. V. verspreide regle
ment;
f. benoeming van een evenredig aantal
deskundigen uit bot R. K. onderwijs bij
Staatsexamens voor onderwijzer er i
hoofdonderwijzer
goede snlarioering-rogeling der!
wachtgelden instandhouding eener On-
dorlingo Interdiocesane Zicktcverzeke
ring;
h. goede contraoton en duidelijke in
structies;
i. beperking van het aantal Commis-
s van Beroep;
j. verbeterde en vormeerderde gelegen
heid tot opleiding van katholieke onder
'ijzers;
k. het houden van Retraiten;
1. practische examens;
m, algomeoue tootroding tot onderwij-
zersvereeiiigingen en het dienstbaar ma
ken daarvan aan de bevestiging iu het
Katholieke geloof en de trouw aan de
Kerk; aan do aanwakkering va a den be-
bc-roepsuvcr, aan pract'-scho bekwaam
beid en aan do bovordeiing van de goede
verstandhouding en vruchtbare samen
werking van hoofden en onderwijzers;
u. het houden on steunen oener goede
vakpers, iu 't bijzonder van het „Katho
lieke Schoolblad";
Plaatjes by praatjes.
GEZICHT OVER HET HOORDER -SPAARHE EK SPAARHDAM.
Nu naar Snaörnilam!
Als de grensregeling lot eland komt,
valt dit aardige typische dorpje ge
heel binnen ons gc-bied. Maar iiet zal
vermoedelijk nog lang duren vooi ook
in Spaarndam staascao toestanden
gaan hcerschen. Het ligt daarvoor te
■eel geïsoleerd, adeen een autobus is
hex middel om de verbinding metffde
siad tot stand te brengen voor de
mcnschen die geen lust Lot wandelen
of fietsen hebben. Nu kan een tocht
langs het Noorder Spaarne een genot
:en straf zijn. Een genot in den zo-
a!s de zon niet te fel steekt en
over de Spaarne-goJjes, waarop vrien-
öclijko zen- en roeibootjes scheren,
een verfrlsschcnd koeltje strijkt. Een'
stiaf in den winter, als de ijzige
Noordevvind den wandelaar in het
gelaat striemt. Aan het Spaarne is bij
helder weer van mooie vergezichten
Ie genieten. Links achter ae Schoten-I
sche kerk, de duinstreek met villa's,
als kleurige stipjes op donkergroen,
rechts over het mooi© golvende Spaar
ne, groene weilanden tn in de verte
Halfweg en Spaarndam. liet breede
ater dat als een zllvermeer in het
waaronder die van liet raadhuis een
gunstig figuur maakt. Groote huizen
moet men in Spaarndam niet zoeken,
het is een noodlijdend dorp niet een
beetje industrie. Ue laatste jaren
hoeft öe seho:pstoou\vnijverheid voor
opleving dar bedrijvigheid gezorgd.
Verder leeft Spaarndam van de pa
ling» .sseherij en rookcrij, terwijl ook
vele arbeiders hij Rijnland on de slui
zen werken.
Herhaaldelijk zijn de sluizen van
Spaarndam vergroot en vernieuwd,
zocdat nu veis-chillende sluizen ge
passeerd kunnen worden. De nieuws
luizen kunnen schepen van flink© ai»
meting schutten. Indertijd is gehoopt,
dat door het maken van dezo 6luizen
Haarlem ook zeehaven zal worden*
Die hoop is evenwel beschaamd. Mis
schien dat wij in do toekomst nog
eenige kans maken als de plannen
voor de hav uwerken aan het Noordcr-
Spaarne verwezenlijkt zijn. Bij de
nieuwe sluis staat het gemeeneiands-
huis van Rijnland, dat het jaartal
1255 draagt. Er wordt een vertrek ge
vonden, do Keizerskanier geheeten,-
waarvan do wanden versierd zijn met
zonlicht blinkt, is do Mooie Hel of El,1
dooi den volksmond Mooie Nel ge
noemd. Eigenlijk is dit dt mond van
het riviertje de Lede of Litde, die uit
het voormaligo Sj.ieringmeer ont
stond. Dit Spleringmeer was oor-'
spronkslijk de noordelijkste inham
van liet voormalige Haarlemmer
meer, iu welks bedijking hel nu bijna
««'"i-c-i is opgenomen. In dt 15dt eeuw
het Spieiingmeer nog niet ver
een: >1 met andere meren, maar de
vc.'i «termen die in do tweede helft
van de 16e eeuw woédden, verbraken
de landscheidingen der nabijgelegen
ren, zoodat men o-p Jcaarlui uit het
:in dar 17c eeuw het Spieiingmeer
cónigd vend met het Oude Moer,
Kagermeer en het Leidsche Meer.
Spaarndani is eigenlijk een verza-
me ing van bruggen, sluizen en kol
ken. Wij beginnen al met het stoomge
maal van Rijnland, dat in verbinding
staat met het Spaarne, De brug over
het verbinding-kanaal is voor het te-
i-ng v
i dea
lyke opvoeding der schoolgaande Katho
lieke jeugd.
HET RAADHUIS.
guiwoordige verkeer wel wat smal.
Het jaagpad volgende, komen wij
langs li:: deftige hu is van den vorige n
biirguu: s.:r, R clioel en het hulp-
posikantoo: tje ii. het hart van het
dorp.
lüer vindt men vele oude geveltjes,
10 afbeeldingen van Romeinsclie kel-
zsrs.
Spaarndani is nooit rijk aan inwo
ners geweest, in 1500 waren er 2Sü a
300, in 1850 ruim G00 en als er nu 800
inwoner» zijn is het op.
Aan het boek van Allan ontleenen
wij nog eenige historische bijzonderhe
den over Spaarndam.
Te Sparc.-Mam stond reeds in 1323
eerie kapel, bchoorende onder de
hoofdkerk \.m St. Havo te Haarlem.
Pis kapel, in 1517 door de beruchte
Zwarte Bende verbrand, werd vervan
gen door oen grooter bedehuis. Toen
die kerk, door ouderdom en oorlogs
vuur reeds zeer bouwvallig geworden,
den 12den Januari 1C26 door een hevi-
"cn storm was ingestort, hebben de
ingezetenen den 20sten April 1627 een
nti-uw bedehuis doen bon», n, vóór of
boven welks hoofdingang de volgende
regelen werden geplaatst:
„De Oude zware kerk is 'snachtfl
door zware vlagen,
Van harden Noorden sloim gestort
en ingeslagen.
Dirck, Pieter, Abraham van Beau
mont kggen "i werk
i Een, twee en derden steen 't begin
sel dezer kerk."
Dit opschrift is er tegenwoordig eeh-
tei niet moer te vinden; 'i is vervun-
sen door een and;r, en wel door het-
-'•-I ii we leien bij Jcs.iia 11:3: „komt
laat ons opgaan l. i den i".-rg des Hce
ren, tot den huize de-s Gods Jacobs,
opdat Hij ons leere van Zijne wegen,
en dat wij wandelen in Zijne paden".
Toen echter de toestand der kerk Sn
1844 belangrijke herstelling of ver
nieuwing vorderde, is er een andere
ingang gemaakt, ten gevolge waarvan
ock deze^ laatste inscriptie is verral-
Je ICoIk staat, is een luchtig en net
half-kruisgobottw, cn heeft een spits
terentje met uurwerk, benevens een
groote on een klein© klok.
In vroegere jaren prijkte zij met
i-rnige geschiderde glazen, waaronder
- een was, dat door het Hooghecm-
'•-mdsehup van Rijnland aan de kerk
wru gescaonken én :nct bet wapen van
Graaf Willem II prijkte. Dit glas
stond aan de noordzijd© der kerk,
recht boven den grafkelder van den
beroemden N'icolaus Samuelus Cru-
qulus, denzelfden, naar wie hel stoom
werktuig is genoemd, dat ten jar«
ollmallng in Ïei Haarlem-
iier-Buil in-j'&rcn is g<.bou»,a. Gcnocui-
dc Cruquius, die den L'dcii December
i 1G71 werd geboren, en den öden Fo<
