PETRIE Co.
Auto-diensten
COUPONS
G E RZON
a
Centrale Tandhedkundiye Kliniek
P» GfiLLEl
SPECIALE
AANBIEDINGEN
HUIZING'S
SCHOENENMAGAZIJN
De Man en de Vrouw
BES TEL BILJET
DOUR O PORT
PfELAGE&Go., Zijlstraat 18
HIES S So.
smm
alle Effecten
en Bankzaken.
K. VISSERS
Haarlem,
Tel. 2400
Amsterdam,
8350 Noord
Hilversum,
3 en 680
Zandvoort,
255
Aerdenhout,
4713
Bloemendaal,
22195
NEEMT 00A VERHUIZINGEN m
De bezstt'ng van het
Roergebied.
De Neuerlandsche koienvoor-
ziening verzekerd.
Het Hangsche Corr. Bureau heeft in
lichtingen ingevronueti betreffende de be-
teckecis van het bericht van het Wolff-
bureau, volgens hetwelk als gevolg van
de Frnnscle maatregelen tot verhindering
van den kolenuitvoer u:t het Ruhrgebied
lijk zou zijn geworden, daar de militaire
posten ook de voor ons land bestemde ko
len aanhouden.
Het is het bureau gebleken, dat al
moge door desorganisatie in de regeling
van het vervoer een momenteele stagna
tie in deu loop van een enkelen kolen-
trein zya veroorzaakt, de algemeeue be
doeling deze is, dat men zal zorgen dat
Nederland geregeld van steenkolen wordt
voorzien, la bedoeld bericht lig; der'aalvo
geen enkele reden tot ongerustheid.
RIJWIEL EN AUTOMOBIEL-
1 ENTOON STKLLÏ NG.
De heer P. J. M. Aalber&e, minis
ter van arbeid, liandel en nijverheid,
zal a.a. Vrijdagmiddag 3 uur de. rij
wiel- en nutomolneltentoonstellincr te
Amsterdam openen.
DE B.K. VOLKSPARTIJ.
In de vergadering der af cl. Utrecht der
B.K. Volkspartij werd meegedeeld dat <ïe
partjj zal uitkomen met eigen Candida ten
voor de Prov. Statenverkiezingen.
DAN3LEERAREN.
Op een te Rotterdam Behouden ver
gadering is -pgoficht het Neder
landsoh Genootschap van beroepe-
dansieeraren.
TUINBOUWTENTOONSTELLING
TE GENT.
De Nederlandsclie Tui nbouwraad
heeft het initiatief genomen voor een
collectieve inzending van Nederia-iul-
sche kweekers on de aanstaande (tuin
bouwtentoonstelling te Gent.
GASVERSTIKKING IN EEN
STRAFGEVANGENIS
Naar het ,.U. D verneemt, heeft
zich in den nacht van Vrijdag op Za
terdag een geval van gasverstikking
voorgedaan in de strafgevangenis aan
hei Wolvenplein.
Gedurende den nachi bemerkte -.en
der beambten die controle oefende in
de gevangenis In een der gangen gas-
lucht bii een direct ingesteld ónder
zoek werd men gewaar, dat een der
"o van gen en in zijn cel bewusteloos
lag en dat dit vertrek zich vol kjs-
lucht bevond. Tevens wees bet onder
zoek uit, dat deze Rastoevoer niet
veroorzaakt was door een if! lek in de
leiding, dóch door het openstaan van
een kraan, buiten de cel. De bewuste
looze gevangene werd direct naar bet
Algemeen Ziekenhuis vervoerd, waar
kii weldra bijkwam
Door de schuld van een gevangen
bewaarder moet de kraan buiten «e
cel niei goed gesloten zijn geweest,
zogt het blad.
DE PLATTELANDERSBOND.
In een to Utrecht gehouden vergade
ring van den Plattelandcrsbond, waarbij
allo richtingen, rechts en links, zoowel
als Eoomscli-Katholiek vertegenwoordigd
waren, werd .besloten, even eendrachtig
als voorheen te bljjven samenwerken.
DE STATENVERKIEZINGEN.
De anti-revolutionaire candidate,iljjst
voor de Staten verkiezingen in den kies
kring Arasterdam ;s volgens de Stand,
als volgt vastgesteld:
Prof. mr. P. A. Diepenhorst, J. Dou-
wes, J. F. H. Spier, W. J. Bossenbroek,
mr. J. Verdam, mr. G. H. A. Grosheide.
G. Baas Kz .1. Deutekomt, dr. J. van
Haaften, J. Klein, J. Dooyewaard en J.
Balhuyzen.
ZWARE BRAND BIJ GRONINGEN.
De dextrine- en stroopl'abriek Wilhel-
mina aan het Winschoterdiep ten oost
van do stad Groningen is Zaterdag afi
brand. De fabriek was op
verzekerd. Er hadden geen j
ongelukken plaats. Een groot persi
door den brand werkloos geworden. Aan
gaande dezen brand vinden wy in de Tel.
og de volgende bijzonderheden:
De brand is ontstaan door onbekende
oorzaak in de dextrinefabriek. Om 3 uur
werd hij ontdekt en drie kwartier later
dezo fabriek reeds een ruïne. Do
brandbare voorraden boden 't vuur
gretig voedsel. De machines en appara-
vielon mot een zwaren plof neer en
bij den hevige a wind wns 't voor ae
brandspuiten van Hoogezandi, een on
begonnen werk 't vunr te stuiten. De
wind dreef do vlammen naar do stroop-
fabriek, waar eveneens veel brandbare
r als stroop, meel en suiker opgesla
gen lag. Tal van vaten tiet stroop wer-
een prooi der vlammen. De brandkast
viel om. en kon niet worden" verwijderd.
Wel gelukte bet een bureau, waarin be-
erdag afge-
beurspolis
persoonlijke
langrijke correspondentie uit 'l hoofd
kantoor geborgen was, te verwijderen.
De beide fabrieken en do kantoren met
inventaris zijn gebccl verwoest.
BUSKRUIT. IN DE STEEN
KOOL I
Een kol end Mirer te Alkmaar vond
■dezer d«<sren een brok steenkool, waar
in zich een boorgat met buskruit be
vond. Onder leiding van eon luite
nant der Cadettenschool en een cm
derofficier der genie zou het buskruit
door electrische ontsteking tot ont
ploffing worden gebracht. Doch de
ontploffing hleof uit. want het bus
kruit bleek nat.
ZELDZAME VOGELS EN HUN
VOEDSEL.
Enkhuizen is een van de weinige
plaatsen in ons land. waar kerkuilen
nog worden aangetroffen. Reeds tien
tallen jaren, misschien veel langer,
hebben ze daar een schuilplaat» ge
vonden in den ouden Westertoren.
Onlangs heeft de controleur bij den
Plantenziekbenkundigan dienst te
Hoorn, de heer K. van Keulen, een
wetenschappelijk onderzoek te Wage
ninrren doen instellen naar de samen
stelling van een partij uilénproppen,
die men te Enkhuizen had verzameld.
Het bleek dat deze de resten bevatten
van 4 ratten, 122 musechen. 116 spits
muizen, 49 veldmuizen, 1 mees en 4
spreeuwen.
Koloniën
EEN KRANKZINNIGENGESTICHT
VOOR ATJEH.
Tijdens zijn Europecsch verlof is gou
verneur Van Sluys door een correspon
dent van het „Bat. Nbld." geïnterviewd.
Het gesprek kwam ook op de moorden
op Europeanen in Atjeh.
„De diepe oorzaak," aldus de gouver
neur, „ligt in de mentaliteit der Atjeh-
bevolking. Alles wat in Atjeh op lues
beenen loopt, haat den Europeaan! Die
haat beho'eft het nog gezegd? is
hereditair 1
„Vergeet niet, dat het straks vijftig
jaar geleden zal zijn, dat Nederland in
Atjeh den eersten voet zette en
het is sindsdien onafgebroken oorlog
geweest. Oorlog tusschen den Atjeher en
den blanken Europeaan. Aan hetgeen et
in Atjeh sinds 1873 gebeurd is, wordt
vooral de herinnering levendig gehouden
I door de vrouwen in de kampongs. Zij
1 hebben de kinderen onder het hart ge
dragenmet de gedachte aan oorlog
en haat.
De mannen werden vader met...
gedachte aan oorlog en haat cn met
innerlijken afkeer van den Europe
die zijn land kwam rooven. Is het dan
wonder, dat dit geslacht van Atjehers
van haat is vervuld? Haat tegen den
Kafir en haat legen al wat belanda
Ziedaar een der voornaamste factoren
voor de telkens weer tcrugkeerende aan
vallen op de Europeanen.
Daarnaast staat de prang sabil, dc
„heilige oorlog". Want al is feitelijk <k
oorlog reeds uitgestreden, toch zijn ei
nog al te veel Atjehers, die op hun eigen
houtje en in hun eentje prang sabil spe-
waaraan dan een belanda ten offer
moet vallen. Het is de godsdienst, die
den haat tegen den Europeaan toespitst.
Diezelfde godsdienst verbiedt den Atje-
her zelfmoord te plegen. Daarom zal de
Atjeher, fanatiek als hij is, liever langs
r.deren weg zijn einde zoeken.
Hij zegt ik neem een belanda es
steek hem neer of ik ga een militaire
patrouille overvallen en breng zooveel
mogelijk militairen ter dood. Dat kost
ook mijn leven, maar dan ben ik gesneu
veld in den prang sabil!
.Ziedaar de mentaliteit, de psyche van
1 Atjeher en er zullen geslachten noo
dig zijn om dat waandenkbeeld uit te
„En de middelen om die moorden te
voorkomen of tegen te gaan?"
„Men heeft," zoo vervolgde de heet
an Sluys, „men heeft wel eens op rail-
leerende wijze gezegd Als er in Atjeh
een moord gepleegd wordt, is de dader
altijd gek! Maai in den diepsten grond
is dat zoo. Het zijn meestal menschen,
hei hapert aan verstandelijke ver
mogens, die tot het vermoorden van een
Europeaan overgaan.
En van die krankzinnigen telt Atjeh
er zooveel! Toen ik vier jaar geleden als
gouverneur van .Atjeh optrad, heb ik een
nominaiieve opgave laten maken van het
aantal gekken in mijn geweest de
Gajoe- en Alaslanden niet meegerekend
en toen kwam ik reeds tot het getal
Twaalfhonderd gekken op 600.000 in
wonersDr. Van Loon, de Batavia-
sche psythiater, maakte in zijn rapport,
over de geesieskranken in Atjeh niet
voor niets melding van het feit dat dit
gewest voor den psychiater zulk een
dankbaar materiaal leverde 1 En in dat
zelfde rapport heeft die medicus op
grond van eigen onderzoek, geconclu
deerd, dat de krankzinnigen van Atjeh
de meest aangewezen objecten w
voor het plegen van moord op Europea
nen, omdat moeder en vader met haat
waren vervuld, omdat in de psyche en
in de mentaliteit van het Atjehsche volk
de haat zulk een grootc plaats inneemt.
De krankzinnigen van Atjeh, dat zijn
als het ware de instrumenten, die gebe
zigd worden bij het plegen van derge
lijke moorden, en het zijn die instrumen
ten die zooveel mogelijk verwijderd moe
ten worden, althans aan de samenleving
moeten worden onttrokken. Een krank
zinnigengesticht in dc gewesten van
Atjeh zou daartoe noodig zijn. 'k Heb ei
u drie jaren achtereen om gevraagd, al
dus ging de heer Van Sluys voort. Drie
iaren achtereen. En nu dit jaar eenmaal
de post op de begrooting voorkw
werd deze geschrapt.... door de bezui
niging
„Hoe handelt men thans in Atjeh met
de geesieskranken?" meenden we te mo
gen viagen.
„Die gekken? Als ze het erg bar ma
ken. bindt de bevolking hen aan een
ing, ergens in dc kampong en voor
de rest loopen zij goeddeels los, want,
vcctde hospitalen zijn geen krank
zinnigengestichten en daar :s voor die
kranken geen plaats.
„En u meent dat dc moorden op Eu
ropeanen voor een groot deel voortko
men uit die gecsteskrankheid?"
„Ja," verzekerde de heer Van Sluys,
,cn ik wijs nogmaals op het reeds ge
noemde rapport van dr. Van Loon."
.Meent u dan niet dat de regeering
door het onthouden aan Atjeh van een
behoorlijk krankzinnigengesticht, een
misdaad pleegt?"
Natuurlijk mocht de gouverneur op
deze vraag niet het rech'streeksche ant-
'oord geven.
„Weet gc," zoo zeide hij. „welke oor
zaken aan de weigering der regeering
voor een groot deel ten grondslag lig
gen? Die oorzaken zijn te zoeken bij het
departement van de Burgerlijke Open
bare Werken, Die B. O. W. projecteer-
eenigen tijd geleden een krankzin
nigengesticht, dat gebouwd zou worden
ongeveer bij de waterscheiding tusschen
Kola Radja en Sigli. De kosteni^On-
geveer een millioen! Ik heb toen oe re
geering laten weten, dat zulk een paleis
niet noodig was.
Waarom moest dat zooveel geld kos
ten? Omdat de B. O. W. werkt om het
werk? Maar dat brengt mee, dat de re-
geering zegteen krankzinnigenge
sticht voor Atjeh is veel te duur. Een
millioen gulden! De B. O. ik zeide
het reeds, werkt om het werk zelve. Elk»
gedachte aan business is er uit verdwe
nen. 't Moet alles even groot en grootsch
zijn. En alles even kostbaar. Hebt u de
gevangenissen in Sinabang, in Sigli en
in Lbo Seumaweh al eens gezien? Pa
leizen 1 En ik heb voor Atjeb aan „Jus
titie" gevraagdgeef mij wat ijzeren
kooien, meer niet. Geef mij een gewoon
gevangenisgebouw. Maardan komt
weer de B. O. W. en projecteert een ge
bouw van zeventig-, tachtigduizend gul
dennaar geen geld voor is.. -
Kerk en School
MIDDELBARE ACTEN.
De Vereeniging van Academisch
gevormde leeraren heeft een adres ge
zond en aan de leden vau de Tweede
Kamer, waarin zii zegt met grocrte
voldoening te hebben kennis geno
men van de woorden van den minister
an Onderwijs. Kunsten en Weten
schappen in de memorie van toelich
ting op art. 88 van het wetsontwerp
tot regeling van het middelbaar on-
cerwiis: ..Hoezeer het weöschelijk
zou zijn .dat alle docenten voor het
middelbaar onderwijs, met uitzonde
ring wellicht van die voor teekenen
en vrouwelijke handwerken, aan de
.niversiteit werden opgeleid".
Het heeft haar evenwel ten zeerste
teleurgesteld, dat de minister, volgens
boven aangehaalde woorden, oen voor
stander van uitsluitend universitaire
opleiding der leeraren, in het aange
boden wetsontwerp het instituut der
middelbare akten niet alleen hand
haaft. maar zelfs uitbouwt en boven
dien nog nader wil regelen de be-
-oegdlieid van ingenieurs, officieren
•eerartsen en apothekers.
De vereeniging is van oordeel, dat
nu door het in 1921 in werking getre
den Academisch Statuut aan de uni
versiteiten in ruime mate gelegenheid
bestaat tot opleiding van .'eeraren in
de wetenschappelijke vakken, het in
stituut der middelbare akten, althans
r die vakken, behoort te wori«n
opgeheven.
Mocht, gebonden door de tradlitie,
rfe Tweede Kamer er niet toe kunnen
besluiten het instituut der middel
bare akten af te schaffen, dan dringt
de vereeniging er ten sterkste op aan-
in de wet vast te leggen, dat niet al
leen de B-. maar ook de A-examens
door de faculteiten zullen worden af
genomen.
Zijlstraat S3rd bij de Zoetesrr.
Spreekutrlederen morgen behalve Zaterdags van 9-11
Dinsdag en Vrijdag 's avonds 6'/a—9 uur
Trekken van tand of kies met verdoovingf 1.
Zilver- of Porceleinvulllng f 3
Plaatje van 1 tand of kiesf 6.—
Elke tand of kies meerf 8.—
Tanden eerste kwaliteit f 1.per tand meer
Geheele gebittenf 65.-*-
Geheele gebitten eerste kwaliteitf 85.
Indien trekken geschiedt ten behoeve van het plaatsen van
Kunsttanden is het trekken met verdooving kosteloos.
DRA'SMA -VAM'
VALKEM3URCS
LEVERTRAAN-".
LEEUWARDENS
BENTVELD
ZANDVOORTSCHELAAN197
heeft voor direct
ZIT- EN SLAAPKAMERS
met pension beschikbaar.
QN9TEE
MÖOEl.MELK
KARNEMELK
VOGOH.U P r
Prima BoxGalfH93renl38ttln0s
f 5.90, J 7.75. f 8.05
Dames laarzen f 5.75, f 6.78
Dames Molières f 4.90,
f 5.95. f 6.75
Jongenshaakliarzen f 5.05
Restanten Ballyscboenen
tegen extra lage prijzen.
Groote Bontstraat 42^44
Uitgave van GEBR. GR A A UW'S Uitgevers-Mij. en Boekhandel te AMSTERDAM
SINGEL 80 - TELEFOON 6460 Noord - Postrekening 70310.
in hunne verhoudingen en in hunne onderlinge betrekking tot de heden-
daagsche Maatschappij. Beioerkt door:
Dr. B. C. GOUDSMIT en C. P. F. TER KUlLEArts
Compleet gebonden in 3 linnen prachtbanden. PRIJS 27.50
Ongeveer 2000 Pagina's met 980 Platen en 48 Kunstbij lag en-
Betaalbaar in 11 maandelijksche termijnen van 2.60 of d, contant
De vierde druk van dit belangrijke werk is thans compleet. Het hehandelt alle vraagstukken
op medisch-, sociaal-geschiedkundig en cultuur-geschiedkundig gebied die in 't leven voor
komen 't is een weerspiegeling van het leven zelf! Een werk dus waar ieder belang in
moet «tellen. De uitvoering op kunstdruk is uitstekend terwyl de talrijke kun»tbijlagen
do waard# nog verhoogen. Den Inhoud laten wij hierachter beknopt volgen, opdat een in
druk van 't volledige en belangwekkende van dit werk te krijgen ls.
Inhoud le deeli De Man en do Vrouw. Inleiding De Man. Lichaamsbouw. Voortplan
ting. Geslachtsleven. Het geestelijk leven. Het gevoelsleven- De man als kind, als 1onge-
llng, als echtgenoot, als vader, als weduwnaar, ongehuwd, als grijsaard. Do Vrouw. Lichaams
bouw. Schoonheid der vrouw, Voortplanting. Geslachtsleven. I-Iet geestelijk loven. Hot gevoels
leven. De vrouw, in de ontwikkeling*jareD, nis echlgenoote, als moeder, als weduwe, onge
huwd, als oude vrouw.
Inhoud He doel. De Man en de Vrouw In betrekking tot elkaar. Inleiding. Hoofdlijnen
der betrekking tusschen Man en Vrouw. Wedêrzijdsche aanlokking der geslachten in de liefde
De beschavingsgeschiedenis der liefde Hygiëne in 't Huwelijk. Ziekten en Huwelijk Maatsch.
positie en Huwelijk. Kinderzegen en huwelijk. De wettelijke basis van't huwelijk. Huwelijks-
gebruiken. Het g-s'.echtelijk verkeer buiten het huwelijk. De prostitutie. Maitressenwezen.
Ziekelijke verschijnselen van de geslachts lrlfl. De beide geslachten in de Dichtkunst en in
de beeldende kunst.
Inhoud llle deeli De man on de vrouw In betrekking tot de hedendaagscke Maatschappij
Ds man als hoofd der familie De Huisvrouw. De man en vrouw in hunne Maatsch. positie.
D« beide geslachten bij de aristocratie, bij de arbeiders, bij de boeren. De beide geslachten
bij de verschillende rassen en nationaliteiten.
Zooals uit bovenstaande blijkt is de inhoud veelzijdig en belangwekkend, terwijl da namen
der bewerkers de goede behandeling der stof waarborgen... DE WIJZE VAH UITVOERING ls
geheel in overeenstem.uiag niet den hoogen stand der hsdendaagsche techniek. Alles is ge
drukt op fraai kunstdrukpapier, de 980 platen sijn prachtig uitgevoerd naar schilderijen,
model en teekenmg, de kunrthijlagen zijn op rnooi karton, in twee klenren gedrukt.
Dit rijk geillustre»rde prachtwerk, compleet In 3 deelen, gebonden in keurige prachtbanden
kost f 27.50.
De betaling kan geschieden !n 11 maandelijksche tsrmijnen van f 2.50 of a contant.
Hel complete werk wordt direct na entvanget van onderstaand beslelblljel toegcsonden.
Haarlem's Dagblad
Onderqeteékendc wenschi van GEBR. GR AA U WS TJitgevers-Maatschappij en Boekhandel
te AmsterdamSingel 80, te ontvangen.
Dr. GOUDSM11 en IER KUlLE, DE- MAN EN DE VROUW
gebonden in 3 linnen prachtbanden voor den prijs van f 27.50 en te betalen in 11 maan
delijksche termijnen ram f 2.50 of a contant.*/
NAAM:- WOONPLAATS:
BEROEP
Wijze van betaling s.v.p. duidelijk aangeven.
ROODE EN WITTE
MERK s,e" s'^ prijs op *'n
TROMPET* goede onvervalschte port
vraagt dan uw leverancier
naar ons merk „Trompet"
1 Gij ontvangtdan een origl-
li neele Dourowijn, recht-
fPWggHaggrf^ \)(J. streeks ingevoerd tegen het
bevoorrechte tarief.
HHELLEBREKERSfiZL,
POTTERDAMjg
Een hartigen hap heeft U aan onze SAKSISCHE
LEVERWORST, en een lekkere hap tevens.
Ze is pikant, smeuïg en zeer voedzaam. U kunt
ze op het brood smeren, of ze als schijfjes
gebruiken.
Op beide wij'ze heeft U een zeer lekkere boterham.
Onze Saksische leverworst kost 20 cent per ons.
bij aankoep van vreemds postzegels ter waarde van i 3,-
1 stel 5 en 10 cent, ongetand. Grooie sorteering aan Neder-
landsshe in vreemde Postzegels. „THE D0TCH 8H8P'
KRUISWEG 47 - HAARLEM.
Prijst nil! II zeiven,
meer liet mderen
GARANTIK, DAT U HET BBSTE KOOPT VOOR DEN
LAAGSTEN PRIJS HEBT U wanneer menschen van naam,
Urzake kundigen, uit ondervinding schrijven:
De ons geleverde Plano ls schitterend.
Hel is ons een genot er op te spelen.
De afwerking is tot in de kleinste onderdeelen solide.
Met overtuiging kunnen wij Uwe
Instrumenten aanbevelen.
DUIZENDEN ran dergelijke enthousiaste tevredenheids
betuigingen ontvingen wij, doch daar wij niet op ouden
roem teren, Heten wij «lechts de in 1922 ontvangene
in boekvorm verschijnen, welke wij eiken reflectant
gaarne toezenden.
Ook onze CATALOGUS wordt op aanvrage gratis ver
strekt, alsmede inlichtingen over on«
HUURKOOP-SYSTEEM
waardoor elk in de gelegenheid is in 3 JAAR
eigenaar van een le klas
ORGEL, PIANO, VLEUGEL OF VOTOLA
te worden. Alle instrumenten worden door geheel Neder
land FRANCO HUIS geleverd. Onze stemmers en taxa
teurs herelzen het geho. le land, zoodat ook gebruikte
instrumenten tegen de hoogste waarde kunnen worden
ingeruild en tn betaling worden aangenomen.
Fabrikanten van ff Tl TT
Muziekinstrumenten ULLlI
DINSDAG
WOENSDAG
EXTRA LAGE PRIJZEN
HAARLEM
32 GEDEMPTE OUDE GRACHT 82
belasten zich met de uitvoering van
