40e Jaargang
No. 12162
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
D0NDERDA6 8 FEBRUARI 1923
HAARLEMS DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.571/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOfW, Telefoon 3082 Directie en Administratie: Groote Houtstraat 83.
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuidcn, Beverwijk enz. DRIEHUIZERKERKWEG 3, VELSEN, TELEFOON 3S21
ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts Per regel. BIJ
abonnement aanzienlijk rabat, Twaalfstuivers-advertentién van Vraag en aanbod van 1—4 regen 80 Cts
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Telefoonnre.. Redactie 600 en Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN-
EERSTE BLAD
Agenda
Heden.
DONDERDAG 8 FEBRUARI.
Rcmonstrantsche KerkDuitsche
avond, 8 uur.
Gemeentelijke Concertzaal: Het
mysteriespel „Doet boete", 8 uur.
Café „Dreefzicht": Balavond Deut-
scher Verein.
Gemeentelijke Concertzaal: Lezing
niet lichtbeelden Ned. Reisvereeni-
ging, 8 uur.
Cabaret „Modern", Raaks 1—3 Ma
tinee 3 uurvoorstelling" 8 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.30—5.30 en
's avonds 8II uur: Concert.
Bioscoon-voorstelltneien.
VRIJDAG 9 FEBRUARI.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein:
Kon. "Ver. „Het Ned. Tooneel: „Fe
dora", 8 uui\
Gemeentelijke ConcertzaalBuiten
gewoon concert der Haarl. Orkest
vereniging, 8 uur.
Cabaret „Modern", Raaks 1—3: Ma-
tinée 3 uur; voorstelling 8 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat, 's midddgs 3.30—5.30 en
's avonds 811 uur: Concert.
Cinema Palace Dover: Middag en
Avondconcert 3.30—5.3U en 8—11 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg 'ie Kroon, Gr. Markt
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala Theater, KI. Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Zij kent maar één vorm van bescher
ming die vrijwillig gegeven wordt
in de eigen producten.
Daartegen kan de meest overtuigde
vrijhandelaar geen bézwaar hebben.
Moge het lijstje hierboven velen no
pen tot sympathie voor het werk van
N. F.
Ook den heer Krelage. En de leden
der Kamer van Koophandel, die met
hem tegen het subsidie stemden.
Niet in de eerste plaats om het
geld, maar om de waardeering, die de
vereeniging noodig heeft tot het berei
ken van haar doel.
Een waardeering, die zij wel onder
vindt van den Staat. De Rijks-advi-
rs hebben dus een anderen,- ik zeg
een beteren, kijk op de beteekenis
van de vereeniging N ederlandsch Fa
brikaat.
J. C. 'T-
OM ONS HEEN
No. 3144
Waar gaan wij naar toe?
In November van het vorige jaar is
o.a. bij de ïïaarlemsche Kamer van
Koophandel ingekomen een verzoek
van de Vereeniging Nederlandsc-h Fa
brikaat om financieel en steun men
weet, dat de Kamer over een, welis
waar bescheiden bedrag beschikt tot
suibeidïeeriug van nuttige zaken.
Er werd over deze aanvraag nogal
gediscussieerd. De voorzitter, de
heer E. H. Krelage, schiep' al dadelijk
6©n ongunstige stemming in de ver
gadering met de opmerking, dat het
geven van subsidies in het algemeen
verslappend werkte en dat hij 't niet op
den weg van de Kamer achtte te zijn,
speciaal deze vereeniging te steunen
Daartegenover werd de aanvraag door
de heeren Weiiburg, Meijer, Beünes,
Burgersdiik verdedigd. maar ten
slotte toch afgewezen, omdat de stem
men staakten en volgens het regle
ment een voorstel in dat geval als
verworpen moet worden beschouwd.
Er is aanleiding, om op deze zaak
nog even terug te komen. Niet om in
te gaan on 't principieel bezwaar van
den voorzitter, dat subsidies verslap;
pond werken dat kan de heer Kre
lage in het algemeen niet gemeend
of bedoeld hebben, omdat tal van
nuttige vereenigingen niet zonder
steun kunnen bestaan. Maar wel, om
een en ander te weerleggen, dat bij
die gelegenheid door den voorzitter
van de Kamer over de vereeniging
Nederlandsoh Fabrikaat is gezegd.
Erkennendei dat do bedoeling van
de vereeniging goed is, noemde de
heer Krelage
lo. haar werk meer liefhebberen,
dan nuttig:
So. bewonderde niet, dat deze ver
eeniging is opgericht naast de Maat
schappij van Nijverheid en' Handel,
die feitelijk hetzelfde wil
3o. betoogde, dat in de kringen der
vereenigingen van industrieel en en
.werkgevers, het werk van de ver
eenigmg N. F. niet van zoo buitenge
woon hoog belang geacht wordt.
Meer liefhebberen dan nuttig. Dit
is toch eigenlijk maar een macht
spreuk. toepasselijk op iedere orga
nisatie, gesticht door particulieren
en die niet op een officieelen grond
slag staat. Maar is N. F. daar 'pinder
om? Liefhebberen is tenslotte „liefde
hebben" voor iets en wanneer nu
particulieren, uit liefde voor wat de
voorzitter zelf een goede bedoeling
noemt, daaraan hun tijd en moeite
geven, moet dat dan niet worden ge
prezen en.... gesteund?
Inderdaad kwam N. F. voort uit
genegenheid voor de vaderl-andsehe
nijverheid, zoo spontaan mogelijk, ge
toond door burgers, die bii den bloei
der industrie persoonlijk niet
het minste financieel belang hadden.
De aanstichter was een Haagsche no
taris, die ziin medeburgers er toe
wilde opwekken, bij hun aankoopen
welbewust de. voorkeur te geven aan
de vaderlandsche nijverheid. Een zui
ver ideaal dus, dat wel wat beters
verdiende, dan de ietwat schampere
uidrukking „liefhebberen".
Zoo onbevangen was de heer van
Lidi.h de Jeude, dat hem de Maat
schappij van Nijverheid ternauwer
nood bekend bleek te ziin en in het
geheel niet de omstandigheid, dat ook
zij de bevordering van de Nederland-
sohe Nijverheid ten doel had. Dit re
kent de voorzitter van de Kamer van
Koophandel haar als een grief aan.
Hij zegt het. in weliswaar andere
woorden de vereeniging N. F. was
naast de Maatschappij van Nijverheid
overbodig.
Is dut wel juist? N. F. zocht zooveel
mogelijk de medewerking van de con
sumenten, de Maatschappij van Nij
verheid bewoog zich vooral in dc
kringen van de industrieel en. Men
gevoelt het verschil. En ofschoon mis
schien in den oeginne een kleine ge
voeligheid bii de laatstgenoemde or
ganisatie over de geboorte van het
kleine zusie zal hebben bestaan, na
derhand is die geheel verdwenen en
de verhouding is op dit oogenblik zoo,
dat het departement Haarlem van de
Maatschappij van Niivzrheid en Han
del ondergeteekende, die voorzitter is
van de afdeelin" Haarlem van de ver
cov.iglng Nc_erlnn.l;c!i Fabrikaat, in
lC'2'z opnieuw .in hei d: p-artcrnent-ia'
bestuur koos.
De heor Krelage, anders zoo voor
treffelijk op de hoogte van de nieuw
ste toestanden en stroomingen, kwam
dus in dit geval (hij vergeve mij de
uitdrukking) met de nachtschuit.
Meer waarheid, ligt er. helaas, in
ziin derde argument, dat in in-
dustrïeele kringen voor de vereeniging
N. F. weinig waardeering bestaat.
Dit had evenwel juist een reden moe
ten ziin, om wel subsidie door de Ka
mer van Koophandel tc- doen verlee-
nen. Het is ook hier weer„wensoht
gij iemand tot vijand, zoo doe liem
wel". Nu is de uitdrukking v ij a n d
wat sterk. Onverschilligheid past be
ter. En merkwaardig en onverklaar
baar blijft het in ieder geval, dat fa
brikanten een koele houding aa.imc-
irien tegenover een vereeniging, die
alleen en uitsluitend om het ideaal,
haar medeburgers opwekt om voor al
les hun fabrikaat te koopen. Psycho
logen mogen naar de oorzaak daar
van onderzoeken. Als dezelfde Neder
landsche onverschilligen in het bui
tenland een dergelijke vereeniging
aantroffen, zouden zij die stellig ill
de warmste bewoordingen priizeu.
In zoover is het werk van de ver
eeniging Nederlandsch Fabrikaat wel
ondankbaar. .De koddige kant is deze,
dat van anderezijde haar verweien
wordt, dat zij een „iabrikantenver-
eeniging" zou zijn. Hoe moeilijk toch,
om het iedereen naar den zin te ma
ken.
Al deze overwegingen kwamen bij
rnii op, toen ik dezer dagen een nieu
we réclamé van de vereeniging Ne
derlandsch Fabrikaat ontving. „Waar
gaan wij naar toe?" staat op de eer
ste bladzijde i;c lezen, en daarachter is
afgedrukt het volgende' lijstje:
Eenige invoercljfers gedurende de
maanden Januari tot en met
October 1920-1921-1922.
1920 1921 1922
duizend kilo
Schoenen 1-334 1.650 3.277
Houten meubelen 7.083 10.81. 21.626
Gebreid en tricot goed 1.421 1.680 3.463
Andere onderkleeding 634 525 1.234
Opgemaakte Damcs-
hoeden 104 152
Bovenkleeding voor
vrouwen en kin
deren 658 296 974
Borstelmakerswerk 473 4S8 1.002
Sigaren 251 427 1.461
Tot zoover dit welsprekende staatje.
Was er ook reden voor de vereeniging,
om de Nederlanders er toe op te wek
ken, de voorkeur te geven aan Neder
landsch Fabrikaat 1
In diezelfde réclamé wordt het doel
van N. F. nog eens uiteengezet- Dat
is: het bevorderen van de belangstel
ling in de Nederlandsche nijverheid
en van het gebruik en do .vervaardi
ging van Nederlandsche waren.
Zij werkt daardoor mede totle. Be
strijding van werkloosheid2e. Ver
hooging van de nationale welvaart
3e. Versterking van nationale onaf
hankelijkheid.
Zij tracht dit doel te bereiken door
o.a.le- Het stichten van Afdeelin-
gen en Correspondentschappen2e.
Het houden en bevorderen van Neder
landsche winkelweken3e. Het tot
stand brengen van tentoonstellingen
4e. Het houden van lezingen5e. Het
organiseeren van fabrieksbezoeken
"e. Het waken tegen achterstelling
•an de.Nederlandsche nijverheid; 7e.
Het kosteloos verschaffen van adres
sen waar bepaalde artikelen worden
vervaardigd en verkrijgbaar zijn 8e.
Het toekennen van het recht aan fa
brikanten tot het voeren van het cou-
trolemerk, ten bewijze dat de van dit
merk voorziene artikelen „Neder
landsch fabrikaat'' zijn9e. Het Ar
beidsbemiddelingsbureau, verbonden
aan het Algemeen Secretariaat, ten
doel hebbende bemiddeling te verlee-
nen tus&hen werkgevers en dn werk
eenden, welke ziel. niet tot de Ar
beidsbeurzen kunnen wenden, dat zijn
dus de werkzoekenden voor leidende
posities10e. Het kosteloos toezen
den van het zeer belangwekkende tijd
schrift- der vereeniging aan de leden.
Tot zoover doel en middelen- Men
indt er niet onderbevordering van
protectionisme, want ig?scheiden van
de vraag hoe het hoofdbestuur daar
over denkt, neemt de vereeniging
geen deel aan den strijd over economi
sche vraagstukken.
Stadsnieuws
DE A.S. RAADSVERKIEZING.
Naar wij vernemen, werden op de
j.l. gehouden ledenvergadering der
afd. van den Vrijz. Dem. Bond alhier
rfeeds voorloopi-ge candidaten voor
den Raad genoemd en wel een 15-tal.
Dezen zal nu eerst gevraagd worden,
of ze een eventueele candidatuur wen-
schen te aanvaarden, waarna een
referendum onder de leden voor de
plaatsing 'der candidaten op de defi
nitieve lijst zal beslissen.
FEESTMAALTIJD. De Vereeniging
van oud-Leidsche Studenten te Haarlem
zal haar v(j£-en-trwintigste Diesviering
herdenken met een feestmaaltijd in Do
Kroon, die hedenavond zal plaats liebbsu.
WINKELOPENING.
Wij namen oen kijkje in de zaak
van den opticien C. R. van Huizen,
'die na een 18-jarige ervaring in een
eerste klas zaak te hebben opgedaan,
het oogennlik gekomen heeft geacht,
zich zelfstandig te 'vestigen.
De nieuwe zaak is in perceel Soho-
,terstra.at 3.
De werkplaats is naar de eischen
des tiids ingericht, terwijl dt winkel,
betqr gezegd, de toonkamer, ons den
Indruk gaf dat de heer Van Huizen
in alles in zim branche rijkelijk ee
sorteerd is.
De kamer, met haar glas in lood, i&
op smaakvolle wijze ingerichtde
verschillende optische artikelen ko
men er goed toi hun reent.
De heer Van Huizen hoopt zich
door een uitstekende bediening een
talrijke clientele te verwerven.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN. In
de week van 28 Januari tot en met 3
Februari kwam to Haarlem 1 geval van
diphtheritis voor.
Muziek
Capet-Kwartet.
Dit superieure kwaTtot kenmerkt zich
door de absolute behoersching, door de
Olympische rust, die er van uitgaat; het
is een zuiver „klassiek" ensemble. Ge-
ljjk bjj meer Fransche ensembles ligt
bjj het Capet-kwartet 't zwaartepunt ut
vertolking ni den vorm, niet, geljjk b.'
b\j de Bohemers in 't accent; met hun
wedergave van een Mozartkwartct in
dit geval liet kwaTtet in Es gr. t
waarin vorm en gevoelsinhoud erkaar
volkomen dekken, bereiken zjj dan ook
artistiek het hoogst denkbare; hier zjjn
feitelijk geen woorden mogelijk, noch
noodig,' om uit te drukken, hoe zjj zoo
iets spelen; het beluisteren ervan is in
werkelijkheid dc meest zuivere genieting,
die ons ten deel kan vallen. Maar welk
een heerlijke schepping is ook dit Esdur
kwartet welk een diepte bij grootsten
eenvoud; hoe ver boven zijn tijd
boven alle tijden toont zich hier
zart, gelijk in 't Andauto con moto,
waar zijn harmoniek die woudertGere
weemoedstemming wekt, die wij bij dezci
componist in spijt van de meoning vai
velen, dat bij Mozart slechts luchtige op
gowektheiö regel zoude zjjn veelvul
dig bespeuren.
Opgewekt, ja, dat is b.v. weer het
slotdeel, het Allegro vivace, met het heer
lijk kwiekgeestige motiefje, een kwartet-
finale, zooals alleen Mozart weet te
schrijven.
Een gansch ander beeld toont ons het
kwartet op. 59 no. 3 in C gr. t. van Beet
hoven. Becker spreekt terecht van den
symphoniseh-eoncerteerenden, stijl waarin
het, met de beide andere tot een groep
bchooreade kwartetten, geconcipieerd is.
Beethoven breidt hier de uitdrukkings-
grenzen van het strijkkwartet ver uit
en verleent aan de vier instrumenten een
ongekende zeggingskracht.
Opmerkelijk >s het pbantaseeremle ka
rakter van dit werk. Soms schijnt het of
Beethoven met moeite zijn phantasie in
do vereisclite vormen moet terugdringen;
zoo in 't eorste deel, waar de eerste viool
meermalen een als 't ware improvisee-
ide rol vervult. Capet speelde zijn
party bewonderenswaardig glad en be-
heerseht; hij drukte, gelijk overal trou
wens, zijn stempel op het geheel.
Het Andante con moto beb ik misschien
el eens warmer van accent gehoord dan
gisteren; het leek mij in deze ui:voering
iets te gereserveerd. Het Menuet echter
was een wonder van gracieus, soepel spel
de slotfuga schitterend van opbouw
doorvoering. Opmerkelijk vooral hierin
het prachtig gaaf spel van den tweeden
violist, trouwens, alle spelers in lit en
semblemunten uit door volstrekte gaaf
heid in klankvoortbrenging. Do altist
bespeelt z'ju schoon instrument, zoo
men dit maar heel zelden hoort: iijj
geeft timbres te hooren, die men 't bost»
tan aanduiden met: „matgoud". Ook de
:ellist is een meester op zjju instrumentj
opmerkelijk is aller ingetogenheid en te
rughouding ten opzichte van elkaar; al
leen een ensemble van den allereersten
rang is in staat zoo'si volmaakt kristal
helder en transparant de dingen weer te
geven, gelijk dit kwartet bet doet.
Het na de pauze gespeelde kwartet van
Kavel kwam dit nog eens extra onder-
streepen. Kavel vraagt wel het uiterst mo
gelijke wat betreft samenspel en klank
verfijning; het Capet-kwartet stelde in
geenerlei opzicht ook maar iets teleur;
hunne wedergave was in één woord: su
bliem, en men had het edele viertal wel
licht na afloop nog warmer gehuldigd, in
dien het laatste deel van Kavel's kwarte
minder cerebraal en meer „uit 't hart'
geschreven was; raou voelde het, vooral
ia het „Trés Lont" terecht als eau
:inkiug en zelfs het schitterend spel
't Capet kwartet kon dien indruk niet
geheel wegnemen.
'Als geheel echter een avond van aller-
ldzaamst kunstgenot.
Wij zijn er dankbaar voor.
GEORGE ROBERT.
OFERETTE-VEREENI CINC.
De orkest- en operettevereeniging
Haarlemlieeft Dinsdagavond een uit
voering gegeven va ,,La Valse en
Manja' ,1 in den Stadsschouwburg tt
AmstCidam, voor een uitverkochte zaal,
ten bate van Amsterdam II (uitzending
\an kindéren naar vacantie-kolonies). De
uitbundige bijvalsbetuigingen van hei
publick gaven blijk van het uitstekende
welslagen van deze uitvoering.
23 Februari zal nogmaals een voor
stelling door dit gezelschap gegeven wor
den in de Gem. ConcertzaaL te Haai-
lem ten bate van de H. V.
K3ntonc8i'6Giit
UITSPRAKEN.
C. v. E., overtreding Botefwet, f 10
subs. 10 dagen hechtenis- J. v. W.
idem, idemJ. v. d. B„ overtreding
Leerplichtwet f 3 subs. 3 dagen hech
tenis. J. v. d. B., idem idem. M- S.,
idem, idem. A. v. S. overtreding
Vleeschkeuringswot 75 subs. 10 da
gen hechtenis. L- v. d- M. idem 50
subs. 10 dagen hechtenis. Th. M. C.
V., overtreding verordening op de
winkelsluiting voor Haarlem 20 subs.
20 dagen hechtenis. P. Z. bekrachti
ging van bet vonni^d.d- 20 Dec. 1.922.
E. E. F K„ overtreding Arbeids
wet 1919 f 25 Subs. 10 dagen hechtenis.
K. v. B. idem f 5 subs. 5 dagen hech
tenis.
G. F. D. overtred. Arbeidswet 1919
f 3 subs. 3 dagen hechtenis. T. P. K,
het te Haarlem aan iemand beneden
16 jaren sigaretten verkoopen f 2
subs. 1 week tuchtschool. J. B. over
treding politie verordening f 3 subs.
1 - week tuchtschol-I. -T. N. overtre
ding Motor- en Rijwielregl, 3 subs.
1 week tuchtschool. Ph. v. D. straat
schenderij f 4 subs. 1 week tucht
school.
P. L. „overtreding art. 427 W, v.
Str. f 3 subs. 3 dagen hechtenisM.
I. v. B.. overtrading I/eerpMclitwet
f 3 su-bo. 3 dagen hechtenis: H.'H. id.
f 4 subs. 4dagen hechtenis: II. II.
bd'. id.. J. R id. f 3 subs. 3 dagen
hechtenis, N. V. het zich in dron-
keusclnn on een stztion bevinden f 4
subs. Ida ge n hechtenis: W. E. over
treding Trcklmndemvet f 3 subs. 3
lagen hechtenisH. G. overtreding
Rijwiel wet f 4 subs. 4 dagen hechte
nis: A. L. overtreding Motor- en Rij-
wielreglement f 3 subs. 3 dagen hech
tenis.
H. W. D. oen kreupel dieT arbeid doen
verrichten waartoe het niet geschikt was
f 5 subs. 5 dagen hechtenis, A. 43. het
loopen op verboden grond f 10, subs. 10
dagen hechtenis, C. K. idem f 12 subs. 12
dagen hechtenis, C. K. idem idem", W. A.
K. idem f 5 subs. 5 dagen hechtenis, J, B.
openbare dronkenschap f 6 subs. 6 Jag 'ii
hechtenis, J. de B. idem f 4 subs. 4 dagen
hechtenis, D. 0. F., idem f 6 subs, 6 da
gen hechtenis, N. H. idem f 4 subs. 4 da
gen hechtenis, P. M. idem f 10 subs. 10
dagen hechtenis.
A. II. J. P. L. P., idem, idem; J. B.,
strooprij, 5 subs, 5 dagen hechtenis;
i. F. v. d. P., 2. J. v. d. B., 3- R. de J.,
4. A. M. H., 5. H. v. d. M„ G. W. F.
M-, 7. J. J- B-i 8. J. V., straatschenderij,
ieder f 10 subs. 10 dagen hechtenis voor
sub 6 en 7 en subs. 3 weken tucht
school voor sub. i, 3, 4, 5 en S en te
ruggeving aan ouders van sub 2e; T.
v. H., een trekdier onbeheerd op den
openbaren weg laten staan, f 4 subs.
4 dagen hechten.s.
Binnenland
EEN RUMOERIGE VERGADERING.
Op de te Amsterdam gehouden pro
feet vergadering tegen de bezetting
hei Roergebied door de S.D.A.P.
het N.V.Y. is het nog al rumoe
rig toegegaan.
Het verslag in het Hbld. meldt er
Reeds tijdens] het openingswoord,
uitgesproken door den heer Huybers,
voorzitter van den Amsterdamschen
Bestuu rd ersbondwerd er ge
schreeuwd om debat. Er wilde, toen
voorzitter, door het rumoer ge
dwongen, ophield met. spreken, maar
geen eind komen aan het gezang van
:.e Internationale.
Als een oogenblik het leven wat
minder erg is, neemt mr. Troelstra
het woord.
De heer Troelstra tracht te spreken
over het vredesverdrag en over de
schade vorgoHingsquae-tir. Het la
waai achter Iri d? zoal, dat voortdu
rend aangroeit, maakt z'jn redevoe
ring vrijwel onversta.anbanr.
Als spr. opmerkt dat, wie niet uit
belangstelling kwam, beter doet de
Als Haarlem grooter wordt,
Plaatjes bij praatjes.
Ten Noorden van do Kleverlaan.
BOERDERIJ TEN N. VAN DE KLEVERLAAN.
Dit is eén typische boerderij, die al
eenige honderde jaren oud is. Het laatst
is hel bedrijf hier uitgeoefend door Van
Schic, maar nu ligt de boerderij geheel
omgeven dooir bet voor de huizenbou-
weiij opgespoten land. Nu viel er niets
meer te boeren en kon de gemeente
Schoten de boerderij voor niet veel geld
koopen.
Nu dient deze ruime boerderij voor
een 5-ial gezinnen als noodwoning.
Het zal wel niet lang meer duren of
dc boerderij wordt gesloopt. Het hwïs
ea de bijbehoorende gebouwen zijn ook
bouwvallig. Toch is het jammer, want
als bouwproduct uit den trapgevel-
tijd is het huis heel aardig. Bovendien
ligt de boerderij schilderachtig door
zwaar geboomte omgeven.
In de nabijheid staat ook een typisch
watermolentje. Geruimcn tijd geleden
gaven wij, toen er sprake van was, dat
het verdwijnen zou, een teekening daar
van. Nu herplaatsen wij deze nog eens.
Wij zijn hier in de omgeving van hei
Hu.s ter Kleef. Het is hier historische
grond.
Het Huis4cr Kleef....
„Daar zang en spel klonk door de
ruime zalen.
Daar Brcdcro, zoo ront, zoo blij van
geest,
Den adel van ons Hollant plaght te
onthalen."
In het Iluis ter Kleef nam. tijdens het
beleg van Haarlem door de Spanjaarden
•n 1572.7.3 Don Frederik zijn intrek, na
dat hij het door eenig krijgsvolk had
laten bezetten, bij welke gelegenheid de
huisluiden verjaagd, de molens in den
brand gestoken en alles vernield werd
wat onder het bereik van de woeste ben
den viel. Na de mislukte poging tot ont
zet der stad door den Heer Van Baten
burg, die door Don Frederiks troepen
was verslagen, werden op den Ssten Juli
1573 o.a. achl veroverde veldstukjes vei
voerd naar het Huis ter Kleef, dat na de
overgave der stad eerst tot eén gevange
nis werd bestemd voor de kapiteins en
vaandrigs der overwonnen Haarlemmers.
Kort daarna liet Don Frederik hel, het
zij uit haat tegen den Heer Van Brede-
rode, hetzij uit vrees, dat de Hollan
ders hun voordeel met dit huis mochten
doen, bijaldien hij later soms d-cdcr ceh
aanval op Haarlem wilde of moest on
dernemen, in de lucht springen, na eerst
de noodige bevelen te hebben gegeven,
om er alle meubelen uit tc verwijderen.-
Slechts een verweerde steenmassa, een
puinhoop bleef van dien edelen huize
over, om bij den nazaat de treurige her
innering te bewaren aan het leed, dat
het oorlogsgeweld ook over dit deel
Hollands schoone beemd te lijden
gaf.
Omtrent de oorspronkelijke grootte
of gedaante van het voormalige Huis ter
Kleef is, bij gebrek aan yolledige afbeel
dingen of andere bescheiden, weinig met
zekerheid le zeggen. Voor zooveel ons
bekend is, was Dr. Ekama de eerste,
die ons daarvan het een en ander heeft
medegedeeld. „Er zijn," zegt genoemde
schrijver, „mij geen afbeeldingen be
kend van het Huis ter Kleef „in wel
stand"; verscheidene echter van de ruïne
bij het langzame verval 'en op onder
scheidene tijden. Voor zooverre men ech
ter op de oude afbeeldingen kan af
gaan, was het een vierkant gebou .v, dat
door een ringmuur omgeven was, en
aan drie zijden in het water lag. Aan
de zuidzijde, aan dc Kleverlaan, was de
ingang door een brcedc, wclligt dubbels
poort. Was men nu eenmaal door dezb
poort binnengekomen, dan kwam men
op een groot plein of binnenhof, dat. van
het eigenlijke kasteel was afgescheiden
door een grachc cn een valbrug. Het
front van het Kasteel met de brug la
gen tegen het oosten, cn het Slot zelf,
dat rondom in het water en aan den
west- of duinkant lag, bestond uit twee
vierkante, hoogc gebouwen of toren-,
door middengebouwen verecnigd dt
daken waren vierkant toeloopcnde. Aan
de noordzijde (naar Schoten) waren bin
nen den ringmuur nog eenige gebouwen
aanwezig, en digt bij den noordoostelij
ken heek zag men een torentje met een
blaatnv appelvormig dag. Aan den oos-
telijkcn ringmuur zag men op den
noordoosihock een vierkant gebouw, in
het midden de zoo bekende „Kactsbacn",
volgens Spilman een eenvoudig vier*
kant, plat gebouw, doch waarop, vol
gens eenc gelijktijdige teekening, een
toien stond. Aan den zuidoostelijke^
hoek was nog een toren met een appel
vormig dak. Daarenboven lag cr tus-
schen het Slot en den weg van het
Leprozenhuis naar het Kasteel een
stuk grond, waarschijnlijk meesmin of
boomgaard, dat ook gedeeltelijk met
water was omgeven.
Omtrent de stichting van het aloude
Huis ter Kleef verkeert men in het
onzekere. Ampz.ng wist liet ook niet,
want hij zegt: „Wie dallet heeft ge
sticht, kan niemand seker weten".
„Wanneer men," zegt Dr. Van Vloten,
„de overlevering dienaangaande (d. 1.
aangaande de stichting) vertrouwen
mag, werd het gcb'-rnvd of ..getimmerd"
door Willem Kvsm. die. r.U hofmeester
en gunsteling van hertog Aibrecht, tot
zijn ambachtsheer, van Amstelveen was
aangesteld.
:aal te verinten, applaudiseert een
leul der vergadering heftig, doch de
levenmakers beginnen nu nog nicer
herrie te maken en zingen luidkeels
do internationale.
De heor Troelstra verlaat hot. epresk
gestoelte, opmerkende dat hij niet
wl'I spreken voor een publiek dat te
laag staat om te luisteren.
De voorzitter protesteert heftig,
int er zod'n Inwaai gemankt wordt,
lei rumoer zwelt m-u. Us hol einde
lijk wpt stiller geworden is hervatj
mr. Troelstra zijn rede.
Spr. zegt dat de neutralen geen
partij kiezen in de ge.-chillen lusschen
Duitschland cn andere landen, doch
zich stellen op het standpunt dat de
ze zaak niet mag worden opgelost
door geweld, haat of wipstgierigheid
van een national® groep. Er moet in
ternatlcir.i'c o-e. instemming wor
den bereikt. De sociaal-democraten
verzetten zich tegen het militairisme
dat aan de Ruhr heerséht.
(Geschreeuw: jullie haalt de politie
er mj.
-Mr. Troelstra zegt dat het een.
scn-unGe zou zijn als gezegd moest
worden dat het in dc hoofdstad van
Nederland onmogelijk was een pro-
testvergadering te houden.
Het rumoer wordt zoo hevig dat
spr, niet voort kan gaan.
Na een oogenblik verschijnen ach
ter in de zaal rechercheurs. Stoelen
vliegen docr de zaal. Fr wordt ge
vochten. Een vijftig-tal personen
wordt door de pohik-manncn er uit
gesmeten.
De rust schijnt hersteld.
Het Belgische Kamerlid Eckelaere
zal nu spreken.
Achter het podium, voor in dc zaal,
blijken zich ook herrie makers te be-
vinderi. Zij hebben zich eerst rustig
gehouden doch scnijucn nu liet po
dium te willen bestormen.
De politie hooft echter haar maat
regelen goed getroffen. De recheiy.
