Van onzen reizenden Redacteur
Binnenlani
DE FILM STAD
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG 9 FEBRUARI 1923
7WEFDE BLAD
(Nieuwe reeks.)
No. 130
De Automobiel- en Rijwiel-Tentoonstelling
te Amsterdam.
1 op de 1000 Nederlanders in het bezit van een auto! De Fords. In
Amerika 1 auto op de 6 inwoners. De prijzen der automobielen gedaald
tot die van vóór de» oorlog. Optimisme in den auto-handel. Neder,
landsch fabrikaat. De Spijkerwagons. De Citroen-auto. Dwars
door de Sahara! Massa-fabricage in Amerika. 7000 Fords per dag-
De W. V/. V/. ccntroie-Ulok. Naco via. Holiandsche rijwielen.
In „Do Automobiel-Tentoonstel
ling het bijvoegsel van do „Amster
dammer" van deze week, las ik, dat
op de 1000 inwoners van Nederland er
maar 1 menscli in het ge ukfcig bezit
is van een automobiel. Ik behoef mij
dus nog niet te schamen, wanneer ik
hier erken, dat ik onder de 009 behoor,
die er nog geen bezitten. Eigenlijk is
er iets hatelijks in voor een arm rei
zend redacteur een heelea dag op een
automobieltentoonstelling rond te
moeten wandelen. Ik lieb mij nu en
dan gevoeld ais een k'eino bleekneus,
die togen Sinterklaas met zijn ge
zichtje Legen het spiegelruit van een
groote speelgoedwinkel gedrukt staat.
Nu, thuis gekomen, heb ik alle
prospectussen, die men mij aan de
verschillende stands in de hand heeft
gestopt, op mijn schrijfbureau om mij
heen gespreid. Het lijkt mij zelf, of
ik een aanval van Hoogmoedswaanzin
heb gehad Want ik leesRolls Royce
40/50 P.K-, 6 cylinders, landaulette
limousine carosserie van Rijswijk
32000 gulden Rolls Royce 20 P.K. G
cylinders, 21000 gulden, Albert Car 4
cylinders, cabriolet 6540 gulden, Sun
Beam 1 0 gulden, ik, die mijn heele
leven eden ben geweest met een
fiets ran even 100 gulden! Ach, ik
weet het nu wel bijna zeker, dat. ik
zal blijven bebooren tot de 90.9 Ne
der1 anders, die een automobiel alleen
var. den buitenkant mogen bezien.
Maar toch, maar toch... er is nog
hoop! Naast mij ligt een klein, be
scheiden boekje: „Fords products
en terwijl ik daarna kijk, hoor ik
weer als muziek in mijn ooren, wat
do vertegenwoordiger van de Ford
Motor Company mij op de tentoon
stelling zei: „Onze bedoeling is, ieder
een wagen te bezorgen-" Kan het
vriendelijker en beminnelijker Ieder
dus ook mijIn Amerika is de toe
stand zoo, dat van de 6 inwoners
zuigelingen inbegrepen er reeds één
oen automobiel of een „ford wat
volgens sommige kenners niet precies
hetzelfde is bezit, ja, er zijn zeifs
streken, waar de verhouding 1 tot 4
is. Zouden»wij ook in Nederland nog
eens kunnen zingen in plaats van „al
lemaal op de fiets!"..-, „allemaal in
een ford!" Een op zes, werkelijk de
kansen zouden v oor m'j zoo slecht nog
niet staan. Ik heb mij de verschillen
de modellen al vast laten toonenhet
chassis van een vrachtwagen ad 1120
gulden ben ik voorbijgegaan, als ko
mende niet in aanmerking, maar voor
een coupé van 1815 gulden heb ik heel
lang stil gestaan. En toen ik een
touring" zag, zoo'n klein, aardig
wagentje van 1385 gulden, lueu had ik
bijna gezegd„Schrijf maar op, voor
mij Maar gelukkig bedacht ik mij
bijtijds, dat er in mijn huis nauwelijks
plaats is voor een fiets. Ik ben dus
zonder „Ford" teruggekomen. Maar
wat niet is, kan nog komen. Schreef
niet dc heer Bouvy in het Auto-Loven
van 7 Februari, dat, nu de trein, de
tram en andere vervoermiddelen zeer
duur en tijdroovend zijn, ook voor ons
land de bedrijfsauto langzamerhand
het aangewezen, betrouwbare en on
afhankelijke vervoermiddel is gew or
den 1 En dat de aanschaffingsprijzen
reeds gedaald zijn tot die van vóór
den oorlog dit bevestigden trou
wens alle handelaren en door de
lagere prijzen van banden, benzine en
olie het vervoer per auto, vooral in
verband met snelheid en onafhanke
lijkheid. goedkooper is geworden dan
met welk ander vervoermiddel ook?
Het staat gedrukt en het is dus
waar. zou juffrouw Pieters zesren,
maar als ik een taxi betaal. zou ik
aan de juistheid der woorden van
den heer Bouvy gaan twijfelen. Maar
hoe het ook zij. een feit is hei» dat de
rvooraanst aam 3? aut- 'mot .e'hande
laars in Nederland de toekomst voor
hun industrie vrii optimistisch inzien.
Dit blijkt uit de antwoorden op een
door den heer Hc-i-man Levy inge
stelde en in het Auto-Laven eeoubh-
ceerde enquête. Dit optimisme klonk
ook uit de woorden van den voor
zitter van de Nederlandsche Yer-
eenising ..De Rijwiel- en Automobiel
industrie". den heer J. Leonard Lang
to ons. journal i sen gesproken voor
onzen rondgang langs de verschillen
de stands. De import-cijfers zoo
zei de beer Lang. wijzen uit, dat er in
de laatste maanden een ige duizende
auto's zijn verkocht en dat wij dus
geen reden hebben pessimistisch te
ziin.
Onze rondwandeling door de groo
te en ruime door den heer T, Heine
ke in 1922 gebouwde tentoonstel
lingshal aan het einde der Ferdinand
Bolstraat bewees 0113, hoe dc handel
in automobielen in de laatste jaren
ook in ons land een hooge vlucht
heeft genomen al stelt het ook te
leur. dit er zoo weinig Nederlanasch
fabrikaat onder is. De automobie'en
komen nog steeds voor het meeren-
deel u:t Amerika, Duitschland, En-
gelandd. Frankrijk en Italic. Een uit
zondering maken de Spijkerw agens,
die in aHc opzichten de vergelijking
met de imitenlandsehe automobielen
kunnen doorstaan. Men toonde mij op
den stand van de Spiikerwagens o.a.
een der nieuwste vindingen, een van
liet stuur af te behandelen regulateur
voor benzine*- en luchttoevoer, waar
van o.m. de voordee'en zijn, dat in
het koude jaargetijde de motor
gemakkelijk aanslaat en bii lange af
standen benzine bespaard kan wor
u-en. Ook het electrisch apparaat om
den chauffeur op te roepen, waar
door de inzittende in de gelegenheid
is met den chauffeur te spreken zon
der gebruikmaking van een spreek
buis. leek rnii 'zeer ingenieus».
Als een Amerikaansche vinding
werd ons ook dc Gabriel Snubbers
scliokbreker gewezen, een toestel,
waardoor op de slechte wegen de heen
en weer wiegende beweging, welke
voor den wagen zoo slecht en vocar de
inzittenden zoo onaangenaam is. tot
een minimum worden gereduceerd.
Eigenlijk is voor een leek alles op
zoo'n tentoonstelling belangrijk en in
teressant. Wanneer ie niet eiken dag
in een auto riidt, 19 al-les nieuw voor
ie. Het moeilijke is na te gaan, in
hoeverre het dit ook voor mijn lezers-
en vooral voor de automobilisten is.
Laat ik mij dus bepalen tot het
noemen van ecnige- stands, die bijzon
der miin aandacht hebben, getrokken.
Een van de autè's, die het meest
opviel, was wel d-e citroen van het mo
del. waarmee kortgeleden een tocht
dwars door de Sahara is gemaakt.
Deze automobiel is aan de achterwie
len voorzien van een „caterpillar",
dat is een rupsband, waardoor
eveatab bii de tanks een zeer groo
te adhaesie met dén grond wordt ver
kregen en het mogelijk is door het
zwaarste en meest oneffen terrein te
rijden. Het traject van Touggour naar
Tomboeetoe. een afstand van 3200
K.M., waarover een karavaan met ka-
meeien doorgaans zes maanden noo
dig heeft, had de citroen die van
mitrailleurs was voorzien, ter verde
diging tegen eventueele rooversben-
den in 21 dagen afgelegd. Men
heeft dus met een gemiddelde snel
heid van 150 K.ii. per vlag gereden
en dat dw ars door het mulle woestijn
zand en in (jen hitte, die bijna ondra
gelijk genoemd kan worden.
Door aan de voorwielen ski's te
plaatsen kunnen dezelfde citroëns -
met caterpillars tusschen de achter
wielen ook geschikt gemaakt wor
den voor het sneeuwgobiea. De verte
genwoordiger toonde ons een 1 go foto's
van de citroen-type „neige" - waar
op deze auto's zich een weg baanden
door een zware sneeuwmassa heen,
langs een helling van bii na 45 gr.
Wanneer men zoo iets ziet, komt
men wel tot de conclusie, dat het
niensoheliik vernuft alle moeilijkhe
den van het verkeer heeft overwon
nen.
Als een in Frankrijk zeer veel gé
bruikt model kleine auto, werd ons
een i'eugèot-type gewezen, een minia
tuur-wagen voor 2 personen, die
voor ui 0111 zipi gemokKelijkneid en
goedgoopto de prijs is slechts 17U0
gulden vooral op het platte land
zeer geliefd is. De verbindingen tus
schen de gleine pla&Uen en dorpen,
die niet aan de groote si>oorlijnen ge
legen zijn, schijnt in Frangrijk nog
zeer slecht le wezen en men noemde
dat als een dor redenen, waarom het
autoverkeer in Frangrijk op het land
veel grooter ie dan bij ons. Tot een
massa-fabricagc van automobjflen als
in Amerika heeft men het in Europa
echter nog niet kunnen brengen. In
„Auto-Loven" las ik, dat in heel Euro
pa misschien slechts één fabriek is.
die een productie van pl.ra. 20.000
wagens per jaar zal halen. De verte
genwoordiger van Ford deelde mij
mede, dat de Ford-fabrieken alleen
per dag 7000 automobielen afleveren,
dat is dus in drie dagen moer dan de
grootste fabriek in Europa in een
heel jaar. En daarop volgen de Over-
lands met een productie van 4000 wa
gens per dag.
Wat men op het gebied van contro
le-middelen al heeft uitgevonden,
toont o.a. de stand van Van Me-raele
automobielbedrijf. De W. W. W.
Wat, Waar Wanneer contróle
klok, die vooral voel bij vrachtauto's
en reizigerswagens wordt gebruikt,
stelt in staat 'n nauwkeurige controle
in te stellen op alles, wat de wagen
heeft gedaan van het moment van af
rit af tot-aan het oogenblik van aan
komst toe. Hot uur van vertrek, de
snolheid, waarmee gereden is, het
aantal en de duren tier fetopniomen-
ten, het aantdl afgelegde K.M.'s, al
les wordt nauwkeurig op deze klok
geregistreerd. Elke fraude Ï6 uitgeslo
ten. Hierdoor verkrijgt men het voor
deel, dat indirect ook een contróle
wordt ingevoerd op de 1 snzlne en do
banden en men dus zeer nauwkeurig
de transportkosten kan berekenen.
Zeer de aandacht trokken de mas
sieve anti-slipping banden ter vervan
ging van luchtbanden en voor Haar
lem en omstreken leek rnii ook de
stand van „N acovi a" van „the
Neuchitel asphaltio Co.Ltd." en de
Nederlandsche Basalt Mij. van vee'
belang. Nacovia is de nieuw
wegconstructie die al sinds jaren in
Denemarken bekend is en thans ook
in ons land te Apeldoorn, Den Hang
en op de Nassaukade te Amsterdam
is toegepast. Het prospectus geeft toe,
dat de prijs van „Nacovia" hooper is
dan van een in zand bestraten keien-
weg. maar noemt als voordeden, dat
de Nacovia-wegen „naadloos dus tre-
ruischloos, vlak dus niet chassisbre-
kend, stofvrij dus hygiënisch, slipvrij
dus ongevaarlijk, niet duur dus eco
nomisch en gefundeerd dus duur
zaam" ziin. in hoeverre dit alles de
waarheid is en niets dan de waar
heid zal men in Apeldoorn, Den Haag
en Amsterdam kunnen ïnformeeren.
Dat een zeer groote plaats ook is
ingenomen door de Nederlandsche rij-
wielfabrieken, behoef ik nauwelijks te
Zeggen. Vooral do stands van Bur
gers, Fongers, Union en Gazelle-rij
wielen vallen op door hun ruime sor
teering. Men toonde mij op den stand
van de Gazelle-rijwielen o.a. een
nieuw soort Engèlsch lak robbia-
lak waarmee rijwielen en auto's
koud gelakt kunnen worden.
Als exposanten van Haarlem en
omstreken vermeldt de catalogus: J.
A. Boom, Etablissement Hutchinson,
de N. V. Haarlemsche Auto Centrale
en Willem Smit Hzn. Het is te ver
wachten. t'.ut do automobiel- en rij
wieltentoonstelling, die heden ge
opend werd en 10 dagen zal duren,
evenals de tentoonstelling van 1922,
druk bezocht zal worden. Zij verdient
het ten volle.
J. B. SCHUIL.
HET CONFLICT IN HET ROER-
CEBIED.
Met bet oog op de dreigende gevaren
voor den Wereldvrede, die uit de te
genwoordige conflicten in het Roerge
bied voortvloeien, dringt de Ned. Ver.
eeniging van Vrouwen voor Duu-rza-
men Vrede er bij dc Nederlandsche re
geering krachtig op aan op den Vol
kenbond alle mogelijke pressie uit te
oefenen, ten einde het vraagstuk der
schadeloosstellingen en van den weder
opbouw ter hand te nemen.
AFSLUITING VAN WEGEN VOOR
ZWAAR AUTOVERKEER.
Ged. Staten van Utrecht hebben
aan B. en \V. der gemeenten in hun
gewest doen toekomen een door hen
ontworpen besluit, waarbij op grond
van het bepaalde onder artikel 40 dei-
Motor- en Rij wiel wet, de wegen in de
provincie Utrecht gesloten worden
verklaard voor het verkeer met mo
torrijtuigen op meer dan twee wielen,
die een "bepaald gewicht boven gaan
en waarbij tevens bepaald is, dat aan
de houders van een door hun college
af te geven bewijs ontheffing van het
verbod van art. 13 eerste lid van ge
noemde wet wordt verleend, onder .ver
elding van de voorwaarden, welke
als regel in bedoelde bewijzen zullen
worden gesteld.
In dit ontwerp is o.a. bepaald, dat
gesloten zullen worden verklaard alle
kunstwegen in de provincie, geen
Rijkswegen zijnde, buiten de verbouw
de kommen der gemeenten en de pro
vinciale wegen, ook daarbinnen, voor
motorrijtuigen op meer dan twee wie
lenledig zwaarder dan 1700 K.G.,
waneer deze voorzien zijn van gummi
banden, en ledig zwaarder dan 1000
K G-, wanneer deze voorzien zijn van
andere dan gummibanden of met een
belasting van een der wieleb grooter
dan 1300 K.G., behalve personen mo
torrijtuigen met ten hoogste acht zit-
plaatsen.
W1JZICINC DER HUURWETTEN.
Verschenen is de Memorie van Ant
woord inzake het wetsontwerp tot wijzi
ging der Huurcommissiewet en det
Huuropzeggingswet.-
Het volgende is er aan ontleend:
De regeering merkt op, dat de Huur
wetten crisiswetten zijn, tot stand geko-
men op grond van buitengewone om
standigheden. Als zoodanig zijn zij van
den aanvang af bestemd geweest, weder
te verdwijnen, zoodat de voorschriften
niets anders zijn dan tijdelijke maat
regelen.
Handhaving van de wet in haar tegon-
woordigen vorm wordt een anachromis-
mc, dat dagelijks erger wordt, naarmate
de vrije woningproductie voortgaat en
toeneemt, maar dat niet zonder remmen-
den invloed is op het herstel van de wo
ningmarkt, doordat er eenige prijsdruk-
kende invloed van uil zal gaan op de
buren voor nieuwe woningen.
De opportuniteit van de voorgestelde
wijziging moet dan ook meer dan ooit
als vaststaande worden beschouwd en
verder losmaken van de rem der wet ia
een van de laatste kleine stappen, die
gedaan moeten worden om tot volledige
vrijheid van verkeer op de woningmarkt
te komen. Van bevoordeeling van de
verhuurders kan hier niet gesproken
worden. Het is in het algemeen belang,
dat looiiende huurprijs en geoorloofde
huurprijs elkaar ontmoeten, omdat als
dan de mogelijkheid van bijzondere
huurverhoogingen ven-alt en de be
moeiing van den wetgever met de huur-
her-nling kan eindigen.
He: denkbeeld, het z.g. percentage ge
heel te doen vervallen en daartegenover
de vormingen van hoogere huurwaarde
aan dc werking der Huurcommissie te
ontrekken, lokt de regeering niet aan.
Kan de regeering zich met het denk
beeld de woningen van hoogere huur
waarde aan de werking der Huurcom
missie te ontrekken, lokt de regeering
niet aan.
Kan de regeering zich met het denk
beeld de woningen van hoogere huur
waarde aan de werking der huurwetten
te 031 lékken niet vereenigen, op grond
dat daardoor het beginsel der geleide
lijkheid wordt prijsgegeven, hetzelfde
bezwaar geldt tegen algeheele afschaf
fing dier wetten op dit oogenblik, ge
lijk door eenige leden voorgesteld.
De regeering- vertrouwt echter, dat
deze leden niettemin tegen het onder
havige voorstel geen overwegend be-
zivaai hebben, aangezien dat voorstel
den weg effent tot algeheele intrekking
der weten te zijner tijd en mogelijkhgid
van buiten werking stelling dier wetten
ten aanzien van bepaaldelijk aan te wij
zen gemeenten.
De vraag, of de regeering bereid is,
het streven naar eigen woning te be
vorderen door het verleenen van voor
schotten, kan niet beantwoord worden
zonder overleg met den minister van Fi
nanciën, ook al zou de minister van
Arbeid na onderzoek meenen. dat het
raadzaam zou zijn. Laatstgenoemde mi
nister is bereid de vraag in overweging
DE Q UAESTIE BIJ WILTON.
De minister van Arbeid heeft geant
woord op de door het lid der Tweede
Kamer Kuiper gestelde vragen. Uit een.
ïapport dat TL en W. van Rotterdam op
verzoek van den minister lieten opma
ken. blijkt, aldus wordt medegedeeld
ie. dat de firma Wilton in haar brief
ten onrechte vermeldt, dat door de Ar
beidsbeurs 180 personen zijn opgeroe
pen. hetgeen, zooals is gebleken, klaar
blijkelijk een misverstand is. en overi
gens de brief een niet geheel volledige
voorstelling van zaken geeft, doordat
niet vermeld wordt, dat velen der opge
roepen nwcrktea, niet werden aangeno
men, geen oproeping ontvingen en dor-
gelijke; van de geplaatsten werden er
den volgenden dag zi ontslagen, op wier
oatslagbewijs als oorzaak van het ont
slag was vernield: vermindering van
werkzaamheden
2e. dat, voor zoover er sprake kan zjjn
van werk weigering, dit slechts ten aan
zien van vier personen is vastgesteld,1
van welke er één uitkcering uit een
wetkloozenkas en drie uitkeering van
wege Maatschappelijk Hulpbetoon geno
ten; onderzocht wordt nog of en in hoe-
er de werkweigering al dan niet te
recht geschiedde;
dat, wat ook de reden moge zijn.
dat de firma Wilton met haar pogingen
om werkkrachten te verkrijgen, niet
meer succes had, deze blijkbaar niet
moet worden gezocht in bestaande rege-
1-ngcn ten aanzien van uitkeeringen uit
werkloozenkassen of steunregeiingen,
noch van 't niet goed functionneeren der
Arbeidsbeurs.
EEN GEHEIMZINNIGE ZAAK.
Naar de Leeuw. Ct. verneemt, heeft
de justitie te Leeuwarden een zaak in
onderzoek tegen den veehouder de B.
ta Weidum. Te diens huize is een
knecht overleden, die een zestal we
ken in dienst was van dezen vee-hou
der. Een aanzienlijk geldsbedrag, dat
den knecht heeft toebehoord, zou
naar de verklaring van den veehouder
dóór hem zijn geërfd. Dit geldsbedrag
is door de justitie in beslag genomen.
Dingen die niet iedereen weet
AARDBEVINCEN.
Den laatsten tijd worden herhaalde
lijk aan de bevingswachten krachtige
seismische storingen geregistreerd. Za-
terdag 3 Februari heeft een-aardschok
van gelijke sterkte, als die welke op
S Aprii 1906 en daaropvolgende dagen
San Francico in California in Noord-
Amerika heeft verwoest, den bodem
van het Zuidelijk deel der Stille Zuid
zee geteisterd, waardoor he* eiland
Hawaï hevig heeft te lijden gehad.
De oorzaken van een aardi.-v.r.2 lig
gen altijd onder het oppervlak der aar
de Niet alle aardbevingen zijn even ver
schrikkelijk en van verwoestende kracht,
soms vcrloopen zij bijna onmerkbaar. De
aardbeving, die een golvende beweging
van den -.rond teweeg brengt, noem: men
een undulatorische. die welke
gepaard gaat me: loodrecht van bene
den naar boven gerichte stootcn, heet een
succussorische. Nu eens is een
aardbeving ia eenige minuten, j'a zelfs
seronden afgeïoopen, dan weer is de
gro«d me: grootcre of kleinere tusschen-
ruin.'cn. jaicn acbtereea ia beweging
dooi
chokkei
:)oo* het instorten van onderaardsche
bolle ruimten, welke instorting toege
schreven wordt aan de steenoplossends
werking van he; water, ontstaan i n-
stortingsaardbe vingen, deze
zijn zeer zeldzaam. Vulcanische of
explosie-aardbevingen zijn het gevolg
van stootcn, teweeggebracht door het
ontwijken van dampen en gassen uit be
staande of nieuwgevormde openingen.
Daar waar de gasvormige kern der aarde
overgaat in dc vloeibare en in de vaste
korst, ontstaan naar alle waarschijnlijk
heid de verplaatsings- of tectoni-
sche aardbevingen, welke berusten op
electrische verschijnselen in de aard
korst.
Ondcrzeeschc aardbevingen heetcn
zeebevingen.
De aardbevingen, waarbij dc schok
ken zich naar alle richtingen in vrijwel
gelijke mate voortbewegen, 2ijn de
centrale, deze komen het meest
voor. De lineaire gaat in één rich
ting. Het middelpunt van een centrale
aardbeving heet het epicentrum,
men bepaalt daarvan de ligging door
middel van honioscistcn, dat zijn de
verbindingslijnen tusschen alle punten,
waar de aardbeving tegelijkertijd is ge
registreerd. Dc homoseïsten zijn bij cen
trale aardbevingen altijd cirkels. Hier
boven schreven we reeds dat de duui
van een aardbeving varieert van enkele
seconden lot eenige jaren. In het laat
ste geval bestaat zij uit duizenden op
elkaar volgende stooten. De jPhocische
A. die duurde van 187073, telde niet
minder dan 50.000 stoo'en. De meeste
aardbevingen kondigen rich' aan door of
gaan gepaaid met onderaardsch gedon
der, gerammel en gekraak, andere vor
men spleten, depressies of veroorzaken
horizontale verschuiviagen van aardla
gen. S-roomen slijk, water, gas of hooge
vlammen komen uit de ontstane spleten
en scheuren te voorschijn.
Ze richten de vreeselijkstc verwoestin
gen aan en kunnen in enkele minuten
van een welvarende plaats een rcddeloo-
ze puinhoop maken, waarbij meestal een
groot aantal menschenlcvens verloren
gaan. Op 1 November 1755 verwoestte
minder dan zes minuten een aardbe
ving de stad Lissabon, waarbij 60.000
menschen het leven lieten. De aardbe
ving werd voorafgegaan door een hevig
onderaardsch gedonder, de zee trok zich
eerst terug om eenige oogenblikkcn later
15 Meter boven het gewone niveau te
stijgen. Van Groenland tot Afrika en
zelfs in Amerika -verden de schokken
waargenomen, zoodat haar verbreidings-
gordel zich uitstrekte over ongeveer
1/13 van de geheele oppervlakte der
aarde.
In 1766 werd de stad Cumana in Ve
nezuela verwoest, de stad Caracas, de
hoofdstad van Venezuela, veranderde
door eenzelfde verwoestende kracht op
20 Maart 1S12 in 4 seconden in een puin
hoop.
De 19de eeuw heeft in bijna elk jaar
wel een hevige aardbeving te boeken
gehad. Eigenlijk heeft er lederen dag
haast een min of meer ernstige aardbe
ving plaat?. In ons land zijn ze ook
herhaaldelijk gevoeld, het laatst in 1838
in den driehoek Den Haag, Alkmaar en
Utrecht.
Groote aardbevingen hebben in de ne
gentiende eeuw plaats gehad op 20 Fe
bruari 1S35 waarbij de stad Concepcioa
en 70 omliggende dorpen verwoest wer
den. op 8 Febr. 1S43 de stad Guade
loupe waarbij 6000 menschen omkwa
men; in Soembawa in 1815, op lava
1847. te San Salvador (Middea-Arncrika)
in den nacht van 16—17 April 1854, t«
Jeddo in Japan op 12 November 1853^
te Corinthe op 12 Fcbr. iSsS, in Mexico
19 Juni 185S, te Quito op 22 Maart 1859,
te Mendoza op 28 Maart tS6i, in Ecua
dor en Peru Augustus 186S, in Califor»
•ré 21 Oct. 1S6S, op West-Java op 1 Sep
tember 1SS0, in de Riviera op 23 Febr.
.887, op Midden-Java 1890. in Japan
ten Westen van Tokio van 2S October
lot 15 November 1S92. en op 28 April
en 20 Juni 1894. te Constantinopel in
1S94, in 1S95 cn 1896 in Zuidwest-
Duitschland. Verder werden achtereen
volgens geteisterd Florence, het békken
van dc Missisippi, IJsland Ecuador,
Chili, Japan, Zuid-Australië. Mexico.
Noord-Bomeo, Ned.-Indië, California,
Amboina, Ceram, Venezuela enz. cn».
Dit lijstje is nog lang niet volledig,
ma^r we willen hiermee volstaan.
Voor het bepalen van voortplantings-
richting en het tijdstip eener aardbe
ving gebruikt men bijzondere instru
menten, n.l. seismometers, de leer heef
de seismologie. Op voorstel van dc ge
leerden RebeurPaschwitsch en Ger-
land zjjn, ten behoeve wan een nauw-
keurig en systematisch onderzoek van
de seismische processen op aarde (seis
mologie) daarbij inbegrepen dc bijna
zonder onderbreking plaats vindende
kleine trilbewegingen (microseïsche
schuddingen) op zeer vele plaatsen aaxd-
bevingssiations opgericht, welke alle
voorzien zijn van gelijke instrumenten
cn werken naar eenzelfde instructie. Het
hoofdstation te Straatsburg is in 1900
aldaar geopend.
BEDWELMING. Toen Woensdag,
morgen de passagiersauto, welke een
dienst op Grave onderhoudt, in dc
Oranjebuurt te Den Bosch aankwam,
bleek, dat verscheidene passagiers onge
steld waren geworden, vermoedelijk ten
gevolge van het door den motor ont-
tkkelde gas, dat in den wagen zou zijn
gedrongen. Naar men aan de 's-Hert.
Crt. mededeelde, waren een tweetal pas-
sagiers zoodanig bedwelmd, dat zij weer
bijgebracht moesten worden. Bewoners
an de Oranjebuurt droegen hulpvaar
dig stoelen voor de zieken aan, die
daarop stadwaarts begeleid werden.
ONDERWIJS AAN SCHIPPERS
KINDEREN.
Naar aanleiding van een verzoek vaa
den Nederl. Protcstant-Christelijkea
Schippersbond heeft de minister van On
derwijs de Gedeputeerde Staten dar pro-
ciën uitgenoodigd, te bevorderen,
dat art. 13 der L. O. Wet welk artikel
de Gemeentebesturen verplicht om gel-
aelijken steun te verleenen aan ouders,
die leerplichtige kinderen hebben, wie»
woning meer dan 4 K.M. is verwijderd
een voor hen toegankelijke school,
r het door hen gewenschte onderwijs
wordt gegeven op dezelfde wijze als
aanzien van andere inwoners wordt
toegepast ten opzichte van binnenschip
pers, die in de bevolkingsregisters zijn
1 geschreven en dus geacht kunnen wor
den tn dc gemeente hun hoofdbedrijf en
woonplaats te hebben.
De minister zet uiteen dat ook vooz
den aanslag in de gemeentelijke inkom
stenbelasting de schippers geacht wor
den hun hoofdverblijf le hebben in de
gemeente, waar zij in de bevolkingsre
gisters zijn ingeschreven (hun domici
lie hebben), en dus ook in burgerrech
terlijken zin geacht worden daar te
wonen.
Als de woning, bedoeld in art. >3, zal
dienen te worden beschouwd het schip,
waarin de schipper geacht kan worden
te wonen, behoudens het geval, dat hij
ook nog in dezelfde gemeente een wo
ning- aan den wal heeft. Vooe het bepa
len van den in art. 13 genoemden af
stand moet als ligplaats van het schip
worden aangenomen, de plaats, waar
het bij langer verblijf in de gemeente
pleegt te -liggen of, indien daaromtrent
geen vaste gewoonte bestaat, de plaat»,
die als de voornaamste of rr.ce?t ge
schikte ligplaats wordt beschouwd.
ER WAREN SPULLEN GENOEG I
In een dorpje in Gelderland, ver
haalt De Ned., waren verschillende oude
munten gevonden, hetgeen den direc
teur van het Rijksmuseum ter oore
kwam, die zich onmiddellijk daarheen
begaf, helaas, juist vlak voor dc kermis.
„Ik ben de directeur van het Rijks
museum te Amsterdam," zoo stelde hij
zich aan den burgemeester voor.
„Spiet mica arg voor jc, directeur,"
was het antwoord, „maar we kunne j»
museum hier niet hebbe; we hebbe toch
al vculs te veul van die spullc; we
honde en aope, 'n vuur vreter, 'n dikke
daome, de kop van Jutte, enz., zoodaje
ziet, dat we je niet kunne gebruikc."
Feuilleton
Naar het Engelsck van
GUY THORNE.
(Nadruk verboden).
18)
Tom floot. „Dat is erg jammer",
zei hij. „Juffrouw Stone moest tan-
middag naar huis gaan en kon haar
werk niet afmaken, maar ik had er
geen ideo van dat ze ziek zou wor
den. Tiet was heel verstandig van u
om den dokter te roepen, maar kon
u juffrouw Lucv wel alleen laten?"
„Ik goloof niet dat het kwaad knn,
meneer zei ze, „Ze wilde zelf dat ik
gaan zou".
„Wel. juffrouw Jones, ik was toch
ai van plan om met Hardy naar u toe
te komen en het lijkt me het beste dat
we nu met u mee terug gaan. Hardy
zal wel een boodschap achter laten,
dat de uokter dadelijk naar juffrouw
Stone gebracht moet worden a's hij
kom:. Juu. d -choenpoeter. an h m
can weg wijzen.
Hardy, geef juffrouw Jones een glas
port en krijg die tasch die we noodig
hebben, en steek een fleeeh cognac in
je zak. Die hebben de dames zeker
niet in huis, juffrouw Jones?"
„Dat kunt u Begrijpen, meneer", zei
juffrouw Jones. „Ze drinken niets an
ders dan bronwater en melk zeker
zoo'n stadsgewoonto. Maar ik heb al
tijd wel gehouden van een hartig
slokje af en toe.
HOOFDSTUK XXIX.
.Hot was bijna half tien toen de
belde mannen achter juffrouw Jones
aan het houten bruggetje van de kab
belende beek over gingen en de hel
ling naar het huisje on liepen.
Juffrouw Jones was het eerste op de
veranda.
„Lieve help!" riep ze uit, „ik ge
loof dat ik de deur dicht gedaan heb
toen ik wegging en nu staat z; open".
Ze holde naar binnen en verdween.
Twee seconden later hoorden ze
haar met luide, opgewonden etem
roepen en liepen haar achterna.
De groote zitkamer werd verlicht
door een lamp die in het midden aan
het plafond hing. Hier zag alles er
heel gewoon uit. maar de deur van
Lucy Stone's s'napknmer stond oren
en ze zn::e:t list meisje op den drem
pel liggen. in h -ar nachtjapon. Haar
gelicht zag wasbleek, met twee roede
vlekken op iedere wang cn 0111 de
half open oogen waren zwarte krin
gen. Ze praatte vlug, inct een dikke
stem, allerlei wartaal.
„Jlet arme kind, och dat anno kind"
snikte juffrouw Jones. „Ze is in haar
koorts opgestaan en naar buiten ge-
loopen misschien om koelte te zoeken.
De rand van haar nachtgoed is lioele-
maal nat en haar voeten zien groen
van het gras."
Hardy en de oude vrouw namen het
ijlende meisje op en legden ltaar weer
op het bed. Toen gaf juffrouw Jones
haar cognac en water en wreef de
verstijfde ledematen en de mannen
kookten water in de keuken en deden
alles wat ze konden om te helpen.
„Gelukkig dat de dokter hier over
een paar minuten kan zijn", zei Torn
toen jufrouw Jones voor liet oogenblik
niets meer nootltg had en ae slaap
kamerdeur dicht deed.
„F.en afgelegen huisje", zei de
knecht, terwijl hij eens om zich heen
keek.
„Ja, de dames moesten hier maar
niet langer alleen blijven wonen", zei
Tom.
Toen kr^eg hij een ingeving. Onder
een of an, t voorwend-ei nam hij e«?n
kaars, ging de keuken uit cn liep
naar Muriel's kamer. De sleutel sla
in <le deur en hij draaide hein om. 1
Etn ♦ogenblik aarzelde hii en gin/ 1
toen kalm de kamer in, langs llfet bed
naar de kast.
Toen hij de kaars aanstak gaf hij
een schreeuw.
De deuren van de kast stonden wijd
open. Op den vloer vlak er voor lag
het bruine linnen overtrek dat Muriel
om liet kistje heen gedaan had. Het
was half gescheurd alsof het met ge
weld van het kistje was afgerukt en
weggegooid. En van het kistje zelf,
dat den sleutel bevatte van al deze ge
heimzinnigheden, was geen spoor le
zien! Het zweet brak Tom aan alle
kanten uit. Vlug en systematisch door
zocht hij de kamer het was heel
eenvoudig, want er stonden maar
weinig meubels in en er was nergens
een plek waar het kistje verborgen
kon zijn. F.r was dus maar een moge
lijkheid. Terwijl juffrouw Jones weg
was waren een of meer menschen het
huls binnengedrongen en hadden de
schat meegenomen. Lucy Stone moest
het hen hebben zien doen en was zoo
geschrokken, dat ze er van overstuur
raakte.
Toen hij weer in de hal kwam, ge
beurde er twee dingen. Juffrouw Jo
nes kwam uit Lucy's kamer en haar
gezicht was nat van tranen: „o, ze is
zoo ziek, het arme kind. En haar ar
men rijn bont en blauw! Het is e<-n
heel vreemd geval, meneer!"
Op hetzelfde oogenblik hoorde Tom j
de -b-m \::ii den dokter en den jon- j
gen door dc open voordeur toen ze de
brug over liepen.
HOOFDSTUK XXX.
„Ik blijf vannacht hier, meneer
Hunter", zei de dokter. „Het is be
slist noodzakelijk. Ik begrijp niets
van de symptomen. Juffrouw Stone
had toch niet do gewoonte om ver-
doovende middelen te gebruiken, voor
zoover u weet?"
Tom schudde het hoofd. „Dat zou
ik niet denken", antwoordde hij. „Ze
was een stil meisje, maar erg verstan
dig en flink. Als ze aan iets dergelijks
verslaafd was zou ik er zeker wel van
gehoord hebben. Ik zal u maar ver
tellen dat ik verloofd ben met het
meisje dat met haar samen woont en
dat vanavond uit Londen terug komt"
Hij keek op zijn horloge.
„Dat is waar ook", zet hij. „Ik
moest maar naar het Groote Huis te
rug gaan. tenzij ik hier nog van nut
kan zijn. Jufrouw Moore en mijn col
lega Isaacson komen met den auto uit
de stad en 2e zuilen wel spoedig hier
zijn. Ik moet juffrouw Moore vertel
len wat er hier gebeurd ss".
„Ja, meneer Hunter, ik heb hier al
les wat ik noodig heb. Morgenochtend
vroeg zal Ik u dadelijk bericht laten
sturen, dan zullen we er wel meer
van weten".
Zij schud.icn elkaar de hand. Tom
ging naar de keuken waar hij Hardy
vond, die op een stoel in slaap geval
len was.
„Kom", zei hij, terwijl hij hem wak
ker maakte. „We gaan naar huis".
Hardy sprong overeind. „Goed me
neer", zei hij, „en de tasch?"
„Die zullen we nu, vrees ik, niet
meer noodig hebben", zei Tom en zijn
stem klonk zoo hard en bitter dat do
bediende hem verbaasd aan keek.
Maar Tom zei niets mcor en zo lio-
jien haastig door het stille bosch zon
der een woord te zeggen. Voor Tom
was die terugtocht naar het Groote
Huis een nachtmerrie. Zijn zenuwen
begonnen hem parten te spelen. Het
scheen hem toe dat er overal donkere
en slechte geesten om hom hen dwtuil-
den en raeer dan eens groep hu In
zijn zak naar de revolver, die hij op
aandringen van Isaacson, na den
moord op Maopoa bij zich droeg.
Hij had nauwelijks tien minuten in
de rookkamer zitten wachten, toen hij
in de verte het geluid van een hoorn
hoorde. Hij liep de vestibule in. gooi
de de zware deur open en bleef op do
stoep staan wachten. Bijna onmiddel
lijk werden de heldere koplichten van
den auto aan het eind van de oprij-
l3ln zichtbaar. Ze werden grooter en
helderder, een lange, grijze auto werd
zichtbaar en de groote Rolls Royce
stond voor de deur stil.
De auto was dicht. Isaacson stapte
er het eerst uit
„Daar zijn we", zei hij met opge
likte stem, „je dacht zeker dat we
