OM ONS HEEN
40e Jaargang
No. 12170
Verschijnt dageUjks, behalve op Zon- en Feestdagen
ZATERDA6 17 FEBRUARI 1923
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f-3.57l/j. Franco per post door Nederland f3.87'/i- Afzonderlijke nummers fü.15. Geïl
lustreerd Zop-iajrnblad, voor Haarlem en omstreken f0.57x/i» franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave ■'or N.V. Lourens Coster, Directour-Hooldr«Hacteiir J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082
ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts ter regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 repc 60 Ct«
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie cn Administratie: Groote Houta'raa 83. Teleloor.nrs. Redactie 600 en Administratle724
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Vlijkeroog, lJmuiden, Beverwfjli enz- DRIEFbiZEHKERKWEG 2, VEL8EN, TELEFOON 362
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
ZATERDAG 17 FEBRUARI.
Stadsschouwburg WUsonsplein
Galavoorstelling Wiener Hofburg
Theater met „Medea", 8 uur.
Gemeentelijk© Concertzaal Bal-
Masqué ..Door Inspanning Uitspan
ning" half negen.
Cabaret „Modern"; Raaks i3 Ma
tinee 3 uurvoorstelling S uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.305.30 cn
's avonds 811 uur: Concert.
Cinema Palace Foyer: Middag- en
Avondconcert ;.305.30 en S11 uur.
Bioscoop-voorstellingen.
ZONDAG 18 FEBRUARI.
Stadsschouwburg. Wilsonsplein
Opstanding", met Rika Hopper, 8 uur.
Schouwburg Janswcg. Het Ilollandsch
Tooneel-Ensemble „Twee VVcezen", 8
Gemeentelijke ConcertzaalSpeciali-
tckenvoorstellLng.
Gebouw van den Protestantenbond
Bijeenkomst van „De Nieuwe Gedachte",
3 uur.
Kleine Vereeniging, Kleine Hout-
et raat: Muziek.
Café-Restaurant „Lion d'Or", Kruis
weg 36, Concert van 8—11 uur.
Theater Modern, Raaks 13 Ma-
tiuee 3 uur. Voorstelling S uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat": 's middags 3.305-30 en
's avonds S—11 Concert.
Cinema-Palace Foyer Middag- cn
Avondconcert 3.30—5.30 en 811 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.m. af.
Luxor-Theater, Groote Houtstr tat
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.m. af.
Schouwburg Do Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.m. af.
Scala Theater. Kl. Houtstraat 7.7
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.m. af
MAANDAG 19 FEBRUARI.
Gemeentelijke ConcertzaalDo film
„De geslachtsziekte en hare gevolgen",
half negen.
Cabaret ..Modern". Raaks 13: Ma-
tinée 3 uur; voorstelling 8 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.305.3U en
's avonds 811 uur: Concert.
Cinema Palace Foyer: Middag en
Avondconcert 3.3Ü—5.30 en 811 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat'
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg ">e Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala-Theater, Kl. Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Over Adverteeren.
II.
MENSCHEN, DIE ZICHZELF AFSCHAFFEN ONNOOZELE DOOD
DOENERS ADVERTEEREN BEVORDERT DEN TOTALEN OM
ZET HET GAT IN DEN TRA PLO O PER WAAROM EEN DAGBLAD
HET BESTE RECLAMEMIDDEL IS WANNEER MEN ADVERTEE
REN MOET.
Er zyn in vroegere jaren menschen
geweest, die zaken wilden doen maar
niet adverteeren. Wat zij daaraan
zouden moeten uitgeven, beschouw
den zij als ,.een moderne belasting
op het bedrijf". Dit was d e term,
de eenige, maar dan .ook, in hun
oogen, afdoendeeen moderne belas
ting op het bedrijf. Uit deze uitdruk
king is gemakkelijk op te maken, dat
ik niet spreek van vandaag of giste
ren, maar toch moet -niemand den
ken, dat het zoo héél lang geleden is.
Ik'heb er namelijk gekend. Sommi
gen zijn al dood, anderen leVen nog,
maar geen hunner doet meer zaken.
Hoewel zij vol trots beweerden: „de
menschen kennen mij voldoende, ik
lever goede waar, ik behoef niet te
adverteerpn". heeft het publiek hen
spoedig vergeten, toen zij zelf cr niet
meer vor zorgden, dat er aan hen ge
dacht werd- l£n wat die goede waar
aangaat,'in dienzelfden tijd bestond
een spreekwoord, dat aan verstandige
reclame bij onverstandige menschen
veel kwaad heeft gedaan. „Goede
wijn behoeft geen krans''. Maar de
moderne zakenman, die de noodza
kelijkheid van adverteeren inzag, zei
„dat is goed en wel, maar wie zal
weten dat ik goeden wijn verkoop,
wanneer ik dat niet annonceer?"
In onzen tijd komt een firma, die
niet adverteert, niet meer voor. Zij
doet dan ook maar het verstandigste,
om nog vóórdat zij haar deuren ge
opend heeft, dadelijk te liquideeren
dan zal zij wel o_- haar voorraden,
op haar winkelpui en kantoorinrich
ting verliezen, maar komt er in elk
geval goedkooper af, dan wanneer
zij haar deur al is 't maar drie maan
den lang openhoudt. Een verstandig
koopman van onzen tijd begint met
aan de verwachte koopers te berich
ten, dat hij er is, wie hij is, waar hij
woont, waarin hij handelt cn op
welke manier hij denkt zaken te
drijven, oen en ander beknopt en
kort, maar zoo volledig mogelijk.
"Waarom zou het publiek anders zijn
zaak bezoeken? Het denkt er niet
aau, het is gewend aan deze mede-
deelingen in zijn dagblad en het
wenscht daarmee tot een bezoek te
worden uitgenoodigd ook bekom
mert het zich er volstrekt niet om. of
hij adverteeren beschouwt als c n be
lasting op het bedrijf. Wanneer hij
cn koe voor een kip wenscht aan te
zien, moet hij dat zelf m ar weten,
maar niet van het publiek verwach
ten, dat het met hem gaat zoeken
naar een ei in het nachthok, zoodra
bij een voorbijgaand© koe hoort
loeicif Of met andere woordende
man van zaken die begint moet niet
wijzer willen wezen, dan al zy.i col
lega's en het beelc publiek. Dit is
gecu wijsheid, maar eigenwijsheid en
die loopt in zaken altijd op ongeluk
ken'uit. Tenzij zoo iemand een half
millioen bezit, n .ar dan doet bij be
ter, rentenier te worden en rustig
zijn coupons te nippen, want voor
zaken doen deugt Lij niet en ook aan
een half millioen is opkomen, als hij
zich niet houden wil aan dc eischen
van den tijd, waarin hij icctt.
Laat ik nog ven Jocrtann op die
vitd ,:,.k:ng.,bc'rsl:'i-r op het be
drijf waarmee soirnvee mannén van
zaken de advei tentien 111 een dag
blad zouden willen doodverven. Zyn
dan een keurig ingerichte winkel, een
prettig ingericht kantoor, een mooie
spiegelruit cn een practische etalage,
ook belastingen op het bedrijfIsa
tuürlijk niet. zij vormen samen dc
groep noodzakelijke hulpmiddelen,
zonder welke men geen zaken dry
ven en zeker geen behoorlijken om
zet bereiken kan. Niemand kan aan
een ander beletten om zaken te wil
len doen in een slecht geverfd buis,
achter kleine ruitjes, maar hij zal er
geen klanten krijgen .en doet du
maar beter inet de proef - iet te nc
remen.
In het algemeen kan niemand zakei
doen met onnoozele spreekwoorden
zooals „goede wijn behoeft geen
krans" of krenterige qualificatics van
„belasting op heb bedrijf'. Het zou
wel voordeelig wezen om alleen te
ontvangen en niet uit te geven, maar
dat- gaat eenmaal niet en niemand
kan de maan naar beneden halen, al
gebruikt hij daarvoor de laugste lad
der, die er ooit in de wereld gezien is
Spreekwoorden zijn heel mooi, maar
zc verouderen evenzeer a j brood en
melk en moeten dus versch gebruikt
worden. Zoo'n versch spreekwoord,
pas uit den oven, is„de cost gaet
voor de bact uit". Tot die „costbe-
hooren dus een goed magazijn, aan
trekkelijk ingericht en de noodige re
clame om cr cle aandacht van het pu
bliek op te vestigen derhalve een
ruime, pittige manier van advértee-
en in de dagbladen.
Maar bovendien heeft het ad-
erteeren in een daghiad niet alleen
iet voordeel, dat een koopman zijn
naam, woonplaats en de artikelen die
hij verkoopt, bekend maaktmen be
reikt er nog iets anders mee, name
lijk dat de gezamenlijke versoop van
de geadverteerde artikelen wordt ver
groot.
Wil iemand een voorbeeld? Neem
het artikel cacao, chocolade. Nooit
zou dit een zoo geweldige vlucht ge
nomen hebben, wanneer er niet zoo
veel voor was geadverteerd. Zoo is
het met allo artikelen op allerlei ge
bied en waarlijk niet alleen op dat
van voedings- en genotmiddelen. Wan
neer iemand een oude winterjas heeft;
oie aan een opvolger toe is en hij
leest een smakelijk gestelde dagblad
advertentie over winterjassen, dan
zal hij tot koopen komenwas zijn
aandacht niet door die annonce ge
trokken, dan zou hij allicht met zijn
oude den winter hebben doorgemaakt.
Een firma adverteert een nieuw elec-
trisch apparaat voor het huishouden
de huisvrouw wordt er door be
koord en koopt hetzij leest "an een
nieuwe stof voor eeu japon en schaft
zich die aan. Dit zijn een paar voor
beelden, er zijn ei duizend. Xooit
hindert het gat in den traploopcr
meer, dan wanneer da familie kennis
genomen heeft van een dagblad
annonce over nieuwe locpers. „Zou
den we nu niet eindelijk-.." waagt
moeder te zeggen, mot een weispro-
kenden Dlik op vader. En de huisge-
nooten steunen den aanval„ja, het
kan niet langer...." en de traploom
wordt aangeschaft. Zoo animeert ik
iezen van den naam van het artilo
vot koppen.
De advertentie is, als een reizige
maar die geen hooge reis- cn e
blijfkosten verlangt. Zij spreekt tot
het publiek, wanneer de zakenman
die haar inzond, zijn and-.ro bezighe
den waarneemt zij werkt voor
hem, ook wanneer hij eet of drinkt of
zich amuseert, ook w anneer hij slaapt.
De verstandige man van zaken weet
dat. Daarom adverteert hij.
Dat een man die zaken wil doen in
zijn eigen belang moet adverteeren
is dus aangetoond. Waarin hij moet
adverteeren evenzoo. In het dag
blad. Nog om een andere reden zal
hij daaraan de voorkeur geven boven
alle andere reclamebuiten, in adres
boeken, op winterprogramma's en
zoo meer, namelijk omdat; elke dag-
blad-advertentie op zichzelf staat,
dus ingericht kan worden naar het
seizoen, naar de uitbreiding der on
derneming, naar alle bijzonderheden
die zich onverwachts voordoen. Dc
aste reclame buiten het dagblad
uiist dit ontzaglijke voordeel.
Sommige adverteerders vragen zich
zelf afa n n e e r moet ik adver
teeren? 'Als het druk is of wanneer
•r weinig omgaat? Moet ik met ad-
erteeren den gang in dc zaak gaan
de houden of als liet slap is dien op
wekken?"
Het antwoord is eenvoudig. Beide.
Als het goed gaat om net goed te
houden. Als het slap is, om tot koo
pen té animeeren cn den naam van
de firma bij het koopend publiek
m de herinnering te houden, hu leven
rij in een periode van malaise. Ad
verteert de man van' zaken nu niet,
dan helpt hij de moedeloosheid
grooten, met andere woorden
xleint de kooplust nog en werkt
overdreven zuinigheid m de hand van
menschen, die cr nog niet zoo slecht
aan toe zijn, maar gaarne gebruik ma
ken van de gelegenheid, om zich ar
te sluiten bij het koor der klagers.
Maar er bestaat voor mannen Vf
zaken nog een directer belang. Een
malaise kan korter of langer duren,
maar een einde nemen doet zij ze
ker. Wie in den ongunstigen tijd zijn
firma, zijn adres, zijn artikelen onder
de aandacht van het publiek heeft ge
houden, zal dan de vruchten ven zyn
optimisme plukken wie oin w'at geld
te besparen in de periode van malaise
weinig of niets van zich liet hooren,
zal als betere tijden aanbreken, ver
geten zijn.
Daarom is cr maar éën antwoord
mogelijk op de vraag wanneer moet
ik in een dagblad adverteeren?"
Het antwoord is „altoos om den
bloei gaande te houden, wanneer die
er is. om den blooi tegemoet ie gaan,
wanneer een periode van slapte is in
getreden.
Wie in onzen tijd niet adverteert,
benadeelt zichzelf.
Over hen, die ook in tijd van bloei
dio fout begaan, in een volgend num-
J- 0. P.
Stadsnieuws
VEREENIGING VAN HUIS
VROUWEN.
De jaarvergadering van de af-
(Jeeling Haarlem heeft plaats op
Maandagmiddag a.s. in bet Gebouw
„Zang eu Vriendschap".
De agenda vermeldt o.a.Jaarver
slag der secretaresse, jaarverslag van
de penningmeesteressc, verslag finau-
cieele commissie ,J9r2' benoeming
financieele commissie 1923, benoe
ming van een afgevaardigde voor de
hoofdbestuursvergadering. Toelich
ting van de presidente. Aan de beurt
van aftreding als bestuurslid is Mevr.
11. dc- Voogtdc Vogel, die als pre
sidente we ischt af te treden, echter
terstond als bestuurslid he'kiesbaar
is Aan de secretaresse werd geen en
kele candidate, opgegeven. McdeJoe-
lingen bet cfendc cong'es cn
maandblad.
Viydagavo'd zal Mevr. II. Hi'.'e-
im voor de d«-n een iezmg liou-
■n in „Zang e-i iiendschjp". Jans
straat, met het onderwerp - „de Vrij
heid van den Strafrechter, msiörisen
beschouwd".
Zaterdagmiddag 10 Maart zzl me
vrouw Tobi, gymnastiek-lecr.ares al
hier, door eenige leerlingen oele.im-
gen in rytlimiscne gymnastiek laten
uitvoeren in „Zang cn Vrieudschati",
Jansstraat, alhier.
goede vertolking jammer echter dat
de laatste maat bedorven werd door
een ongewenschto „solo".
Jn de ouverture „Neptune" van
Govaert speelden piston- en trom
bone-solo zeer zangerig het „Tempo
di Barcarolle". Het „Allegro" ging
lot, slechts de syncopen der bas
sen stremden een enkel maal het
rythme. Erg duidelijk was ook niet
steeds de polyrythmiek, waar de kla
rinetten triolen te spelen hadden te
gen de gewone achtsten der begelei
ding. Overigens werd „Neptune" met
prijzenswaardig élan weergegeven.
Uitgezonderd de twijfelachtige
stemming der bek-instrumenten bij
het „Miserere", cn een tamelijk slap
attaque van het „Tempo di Valse"
genoot de fantazie op „Lc Trouvcre"
cenc goede uitvoering.
De medewerking aan het concert
an de Mandolineclub „Con amore",
directeur Joh. B. C. Court, werd
zeer op prijs gesteld. Dc vervelend
ste kletskousen achter in de zaal ver
gaten een oogenblik om hun mond
te roeren, en schonken hunne aan
dacht aan de tinkelende muziek.
Maar 't duurde helaas niet lang-
A propos, zou er met een beetje toe
zicht niet wat meer orde kunnen ver
kregen worden? Desnoods met een
paar rustverstoorder^, aan de deur te
zetten,
Het rookverbod werd tamelijk goed
nageleefd, maar nu was het de praat-
ztexe jeugd, die den boel op stelten
zette.
Dit moet in de toekomst nu maar
eens hardhandig aangepakt worden,
't is zóó voor een vereeniging, die
maandenlang gestudeerd heeft om op
fatsoenlijke wijze een concert te ge
ven, geen doen, als al de moeite die
ineu zich gaf om een behoorlijk re
sultaat te verkrijgen, door eenige
herriemakers in de zaal bedorven
\v 01 dt.
„Con amore" vertolkte zijn pro-
gramma met zcc.' vcci zekerheid,
stevig ryt-hme en aardige dynamische
effecten.
JOS. DE KLERK.
TENTOONSTELLING.
Naar men ons mededeelt is de heer
Jan Teders, de bekomle adviseur op
het gebied van do inrichting der wo
ning. aangezocht ook te Haarlem te
i-juionstreeren en wel op dezelfde
wijze als hij dat reeds te Amsterdam
doet, in samenwerking met de Ge
meentelijke Electrieiteits- en Gasbe
drijven.
Alvorens daartoe over te gaan, zal
in Dreefzicht, de voormalige buiien-
societeit „Trou moet blijcken" een
tentoonstelling worden georganiseerd
onder patronaat der afd. Haarlem
van de Nederl. Ver. van Huisvrouwen
in samenwerking met eonige beleende
winkeliers te Haarlem.
De' tentoonstelling heeft plaats ge
durende 14 dag-en in de maand Maart.
Ook zullen belnngrij'ke lezingen en
voordrachten worden gehouden door
deskundigen.
Daar de heer Jan Teders op het ge
bied van woninginrichting zijn
ren reeds lang heeft verdiend, twijfe
len wij er niet aan, of deze tentoon
stelling zal zeer belangrijk worden en
zich stellig in een druk bezoek na
verheugen.
Muziek
„Laurens
Muziekvereniging
Jansz. Cosier".
't Was vcor 'b eerst sedert het ver
scheiden van den vorigen directeur
dezer vereemging, den heer Matdsr,
dat ik „Laurens Jansz. Goster" weel'
eens hoorde. Do nieuwe dirigent, J.
A. Meng, lijkt wel de geschikte per
soon te wezen 0111 den plots afgebvo-
ken arbeid van zijn betreurden voor
ganger voort te zetten. Ik heb den
heer Meng met succes bij andere ver-'
et ingingen aan 't werk gezien. en
het concert van Vrijdagavond gaf eens
te meer blyk van zyuc capaciteiten
en goede inzichteu. liij liet de uit
voering openen met een goed klin
kende ruarsch van hem -'if. Daar
na hoorden wij de ouverture van L.
J. Beaudonck „Les Triumvirs die
over 't algemeen zeer accuraat ge
speeld werd. Alleen de laatste^ maten
waren minder gelukkig, doordien de
zestienden van do bassen niet vlot
mee wilden-
In „Aux Bords de l'Yser" speelde
de piston zeer fijn zijn solo.
Een mooi nummer is het Ballet
„Coppelia" van Leo Dclibes. Heel
ed j
JOHN GALSWORTHY EN JACIN
TO BENAVENTJ. Het Schomvtoo-
neel wijdt twee nummers van zijn
„Tijdschrift" aan John Galsworthy,
den schrijver van „The Skin Gai
(dat onder den titel „Hard tegen
Hard" zal opgevoerd worden) en
Jacinto Benaventi, auteur van
Malqucrida" (De Pae-siebloem) dat
eveneens door Het Schouwtooneel in
ziju lijst van-te spelen stukken is op
genomen.
„Hard tegen Hard" doet den demo
raliseerenden invloed van 's men
schen oneenighcid zien, aiie strijd
leidt volgens Galsworthy tot demora
lisatie. „Men kan in ziin stuk op me
nig punt een nauwkeurig kloppende
allegorie van den oorlog tnsschen
Duitsehland en Engeland zien", zoo
heeft de Londenscho correspondent
van de N. R. Ct. geschreven.
.De Passiebloem" van den Snaan-
sclien schrijver, die reeds ruim 90
werken voor Het tooneel geschre
ven heeft, is een Castiliaansch drama
vol pathetische heftigheid, het décor
verbeeldt een Cnstiliaansche boeren
woning. Het gegeven is: de striid tns
schen hartstocht, geweten en conven
tie.
AAN ONZE HAARLEMSCHE LOOP
JONGENS EN ANDEREN,
Men schrijft ons
Wc weten net nu. jongensOneerlijk
zijn jullie allemaal en of nu een lid der
Staatscommissie het zegt, ol een Ka
merlid deze bewering overneemt, en het
toch schijnt te weten, omdat zij in Bloe-
mendaal woont, oneerlijk zijn jullie
en dat komt allemaal door de bioscoop.
Vreemd vind ik het, dat geen der an
dere vrouwelijke Kamerleden, die niet
zóó wetenschappelijk zijn, iets over de
jeugdbescherming te zeggen had, cn
da' slechts één man (maar die kan het
dan ook weten) de heer Gerhaid, zeide,
dat hij de jeugd in de bioscoop dikwijls
had gadegeslagen, en daar 2a3t het toch
meer om, dan of men éénS of tweemaal
naar een bioscoop is geweest. Nu, jon
gens, ik ben dan wel dikwijls in een
bioscoop geweest ook met jullie samen,
cn ik vond meestal het publick
santer dan de film.
Weten jullie nog hoe wc genoten bij
de vogelfilm, want toen werden de lan-
taarnplaatjes pas levend voor ons, of
bij den bijenfilm, of die van het Leger
des Hcils, die liet zien hoe de bloemen
zich ontplooiden en daarna kijkjes in de
wereldsteden, die jullie misschien nooit
echt zult zien. En Shackleton dan, er
bet kleine prentje van de visschen er
torren die onder en in het wa er leven 1
En ik heb nog spijt dat er bij de Pa-
lest in a-film zooveel gesproken werd,
t die was ook prachtig. Bij de Nor-
disk-film van de uitstervende wilde die-
in Midden-Afrika, wal witea daai
een joDgeos
Nu hebben ze in de Tweede Kamer ge
zegd, dat Haarlemschc leveranciers
geen Haarlemschc loopjongens meer
zouden nemen, maar dat was maar
grapje, want zoo dom zijn de Haar
lemmers nu niet. Maar iets anders i:
met of zonder verbod, de bmscoop is
niet altijd geschikt voor jullie, evemu;
als ccbaret-avonden en sommige boe
ken, ook kost liet veel te veel geld,
evenals het onnutte rooken. Maar voor
alle jongens zijn jeugdvcrecnigingen,
die jullie prettig bezig houden, nu pas
heeft het vroegere Militair Tehuis op
den Jansweg weer jongensclubs opge
richt, waar ook lichtbeelden, de grond
vorm van de huisbioscoop, zullen ko
men. Dan is er de S. D. A. P. Jeugd
organisatie, de jongcnsclubs van den
Kiuderbond en nog zooveel meer.
rils cr dan weer eens een echte mooie
film komt, dan gaan we er weer heea
dan vragen we die heel wijze menschen
eens mee. die zoo weinig; van filmen
van kinderen weten (je kun; ook n
\nn alles verstand hebben) en dan moe-
lm jullie ze eens vertellen, dat in da;
prootc Amerika uitgemaakt is, dat,op
d e plaatsen waar de Schoolbioscoop al
wat langer werkt, de kinderen zoo goed
als r.ooit meer naar de gewone gaan; en
toen er in California zoo erg veel onge
lukken op straat gebeurden, is men op
alle scholen geregeld verkeersfilmcn
gaan veitoonen, eu toen daalde het on
gel allencijfer. Misschien leerden jullie,
loopjongens, op die manier je eens wat
'!i:n:lrr v-cesi op straat gedragen,
;ia :s wei noodig.
En nu, Haarlemschc jongens, ik
da*. uit naam van veël verontwaardig
de Haarlemsche vrouwen spicek,
ik zeg dat ik van jullie oneerlijkheid
noui iets heb gemerkt; cr zou nog wel
e:ns over te praten zijn of oudere scho-
lieicn het altijd zoo streng met de eer-
lijkheid nemen, maar van geen enkele
g:o'ep neem ik zonder bewijs a
ze ..rllen oneerlijk zijn".
Met een flinken handdruk aan onze
bengels van Hollandsche jongen
1'. J. WILLEKES MACDONALD—
REYNVAAN.
Het Tooneel
Uitgaan
de inleiding voor 6"hoorn."J° Het
„Tempo Mazurka'' werd voortref
felijk in ecu pittig ïythmc gespeeld,
trouwens het hcclc stuk genoot een
HARD TEGEN HARD.
Het sterke speelstuk van John GaL-
worthy. Hard logon Hard Tlie Skin
Game) waarvan de N. V. liet Schouw
tooneel, directie Adr. van der Ilorst
en Jan Musch Vrijdagavond in den
Haarlemsche-n Stadsschouwburg dc
eerste opvoering gaf, znl ook Dinsdag
,20 Februari worden opgevoerd.
RIKA HOPPER IN
„OPSTANDING".
Naar wii vernemen zal naar aan
leiding van het <*roote succes der twee
o-rste (;bi!eu>mvoorstellü:pen van
Rika Hopper een derde opvoering van
„Op^tandisr" plaats vinden on Zcmda?
18 Febr. in den Stadsschouwburg. Dit
."eiciriedt mede. nm aan de tadooze
v z -vki-n d'v.iioe te i-loen. Naar
het zich laat r. i./.,,'11 z.'l d-? dc."
voorstelling zich in even groMe b -
langs-tellirif mogen verheugen a's do
voorgaande.
Tournee Alexander Moïssi
Gespenster.
ooit een drama geschrev
grooter tragiek dan Gespenster t Hier
staan wy aan de grens, van wat de_
mensch kan dragen; Dit drama is byna t
nangrypend en gespeeld als gisteren
door Li na Lossen en Moïssi, is de slot-
scine van zoo hevige werking, dat de
fs dreigt te worden overschre
den. Dit bleek wel duidelijk uit dc hou
ding van het publiek, toen hot sche:
liet laatste bodryf viel. Het schui
applaus van een enkeling werd oniuidde-
lijlc door do overgroote meerderheid
tentatief onderdrukt en hot bleef vreemd
stil in de zaal. Ieder voeldo, dat na zoo
groot menschel(jk lijden luidruchtige bij-
i ai schril en pijulijk zou hebben gok"
Het was, of wy ze'.f het grootst
i.'ukbare leed hadden meegemaakt. Af
zat als geslagen, durfde niet app'a
h seercD en niet opstaan, totdat «dndo-
iyk na enkele minuten de behoefte
danken het publiek toch te sterk werd.
Toen moest het scherm weer op en met
luide bravo 's huldigde men de spelers,
die Ibsen's werk op zoo treffende
tot ons hadden gebracht.
Op het programma stond alleei
naam Alexander Moïssi met vette letters
godrukt, manr op my heeft het spel van
Lina Lossen als Frau Alving hot meeste
indruk gemaakt. Nooit is inenschelyk oorden en vacantiekolonieé
locd van het tooneel zoo sterk tot my worden 00 Zatercagaxond 3
gekomen als gisteravond in het spel van
Lina Lossen. Dit was byna niet meer
spel, dit werd voor ons een brok leven,
p tragisch, zoo hevig smartelijk
grootst denkbare moedersmart. Het was
prachtig en prachtig! In haar spel heb
ik heel den avond goen moment van in-
sinking gevoeld. Men vergeet, dat ky
deze vrouw het gebaar niet altijd mooi
Zij leeft voor ons heel den avond,
wy zien in esn vrouwenziel cn zyn ont
roerd.
Haar biecht aan dominé Manders zal
>or my onvergeiclyk blyven. Het ge
baar van walging by do herinnering aan
wat zij met Alving heeft doorstaan, was
eiu! Het was, of oen ondier langs
lichaam langzaam naar boven
kroop. En toen ay achter de tafel ge*
zoten heel haar huwelyksleed weer op-
rns zy het beeld van do geperso-
do smart. Prachtig was ook hot
moment, toen zy Manders vroeg: „Glau-
ben Sie sclbst dasf" eu Manders met zyn
zacht uitgesproken „Hclène!" ha3r be
kende, wat zij voor hem altijd was ge
weest.
In do tooneelen met Oswald werd zy
>or my, zooals zy met byna heroïsche
kracht streed tegen dezen berg van leed,
do meest tragis.;he figuur, hoe aangrij
pend het spel van Moïssi soms ook was.
Ik heb Moïssi gisteren het meest bewon
derd in 1 en III, al was ook het tooneel
óór do bekentenis aan zyn moeder in
II, toen hy als een gekweld diet 'le kamer
liep ook geweldig. Tot nu toe heeft
nog nooit één acteur de figuur van Os
wald in I voor my zoo doen leven nis
Moïssi. Moïssi was de jonge, zwakke man,
•ui men als by intuitio voelde, dat
hy lydcnd was, maar hy was niet als
-leren, die ik tot nu toe ia dio rol
- van het begin af reeds do gepre
destineerde reiszieke. Pas na zyn uitbar
sting tegen ds. Manders, als hy moe en
uitgeput bij de tafel neerzit, zien wij aaa
zijn gezicht en heel zijn houding, wat
deze man reeds geleden heeft, voelen wy
jen angst, die hem verteert. Dat was een
pracht g moment.
Zooa'.s :u Der lebendo Leichnam heeft
Moiss; my gisteren n;et getroffen. Niet
iltijd door overtuigde by niy in dc rol
■au Oswald. Zyn plotselinge overgangen
leken my nu en dan wat gewild en zyn
stemuitzetting wat geforceerd, maar er
waren ook velo oogenblikkcn, dat zyn
spul my heeft doen huiveren, Ik denk hier
aan het reods genoemde tooneel, toen
hy do kamer rondliep, voordat hy by zyn
moeder ncerkuielde en aan de woorden:
Mutter, ich b:a geistig gebrochen
ruinicrt ich kar.n niemals wieder r.r-
beitenl" Een rilling ging door heel do
zaal, toen hy als gebroken by zyn moe
der neerknielde! Van beiden Lina
Lossen ec Moïssi was dit tooneel in
één woorj schitterend. En heel het elot-
toonoel met do woorden: „Mutter, gicb
die Sonne, die Sonne, die Sonne!"
werd door hun helder spel van zoo sterke
aangrypendo realiteit, dat het een xer-
adcmicg voor ons werd, toen het scherm
zakte.
Dc Pastor Manders van Ednard von
'intevstciu week sterk af van de opvat-
ng dor meeste acteurs, die ik tot nu ten
deze rol heb gezien. Veelal worden
rau Alving's woorden: „ïch raeine, das*
.0 ein groszes Kind sin-1!" als basis
lor deze rol genomen. Mauders wordt
dan sympathiek. Maar sympathiek beeft
Ibsen dezen man die byna tot earrica-
tuur wordt allerminst bedoeld. Wins
11 speelt Manders met „autori-
Manders wordt by Wjnterstein een
soort prediker", al is by dun ook een
prcitiki-r van het kleine en het belache
lijke. II y verdedigt zyn theorieën met
ivertuiging en empbase. Hierdoor arygt
liet alcen de rol. maar ook het heele
-tuk meer kieur. Nooit heb ik Gespenster
'.00 nis sterk speelstuk gezien als gis
teren. De tooneelen tusschen Mandors en
Frau Alving, die anders wol eens wat
lang vallen, werden nu door het spel van
Lina Lossen en Von AVinterstein krach
tige spoelscfcncs. De opvatting van Tar-
tau-1 is misschien zuiverder, maar in
zyn klourryk, lovendig, sterk genuanceerd
spel vond ik von AVinterstein zeer mto-
ressaut, al hiaderdo my nu en dan een to
derke stemuitzetting van -dezen acteur.
Eeu voortreffelyicc Regina gaf Jo
hanna Terwin. Zy was wel geheel en al
het lichtzinnige, oppervlakkige, en be
haagzieke meisje, dat IL-sca bedoeld
heelt. En even voortreffelijk was Eng
land van Paul von Iï:ensfeldt, een
pracht.gc levende figuur.
Zoo kregen wy een geheel van zeld
zame kleur en van een spclkvyalitcit, nis
wy maar heel weinig zien. Geen moment
liet- het spel van dere vyf storko spe
lers ons los. En dat, het ook sterk aan
greep, bleek wel hieruit, dat or na geea
oer bedryveu geapplaudisseerd werd. Wy
hebben het gisteren weer gezien, dat er
nog c-211 grooter hulde is duu het bar-
baarseh handgeklap; de eerbiedige
stilte! tl)
J. B. SCHUIL.
(1) De brandweer mag
wat strenger zyn en mot hei gebruik
van een brandende po:rolcuml3mp op het
tooneel toestaan. De te hoog branden-le
01» zect gevaarljjk staande .amp bra.'ht
aau hut slot g:stcroii even onrust in do
zaai 1 dreig Je de stemming van hot
•1 byna te verstoren.
J. B. S.
laa:
GYMNASTIEK.
Er zal een gymnusriekuitvoerinR
door de leerlingen der iv\v;ekschool
voor Onderwijzeressen, der Rijkskwcok
cn li nit; leerschool leu bate van de
afdoeling Haarlem van het Centraal
Genootschap voor Kltidcrin
gegeven
laart lil
de Gemeentelijke Concertzaal
LEGER DES HE1LS.
In dc Tehuizen van Daklcozo man-
dut het 0..5 de keel dk irtkncoa. Lïuar.cn vrouw e en kinderen aan het
l.o stseg in haar spel tot zulk ecu, p. - no 92 en i0.\ trl-fcin 2-435 wcr
hoogte, oor het drama van lb-j den 111 dc afgeloopen \v:ck verstrekt
e:i tc .'cl byna ous aangreep. Zooals zij 1792 porties voedsel cn -148 nachtver-
Frau Alving speelde, gaf zy ons de' blijven.
