HA&RLEM'S DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
Het Tooneel
Onze Lachhoek
WOEKSDAG 28 FEBRUARI 1923 DERDE BLAD
HOOP OP HERSTEL VAN EUROPA?
EEN RUMOERIGE ZITTING VAN DEN DUITSCHEN RIJKSDAC.
NIEUWE VEBWIKKELINCEN IN HET ROERGEBIED.
We leven weer in den lijd van belang
rijke redevoeringen.
Eerst was
Pcincaró aan het woord.
Bij do ontvangst van een doleantie
der Nationale "V ereaniffine van Re
serve officieren verklaarde Poincaré,
bliilcens een iinvasbericlit, in een toe
spraak o.a. het volgende
Na vier jaren blijken van moed te
hebben gegeven, toonde Frankrijk
vier jaren ge&uUd jegens den over
wonnen vijand, een geduld en een ge
matigdheid, als "een enkel, volk in
onze nlaats waarschijnlijk zou heb
ben getoond. Het oogenblik kwam
evenwel, dat de beker vol was. Wij
moesten er Duitechland aan herinne
ren.'dat wij de overwinnaars waren
en on de uitvoering van het vredes
verdrag stonden. Wij namen pan
den en zullen deze niet, teruggeven
in ruil voor ijd'ele beloften. Wij
wenschen hei-stel van de door ons
geleden schade, waarborgen voor on
ze, veiligheid. Wij zullen weten vol
te houden in den vrede zoowel els in
den oorlog.
In een te Londen gehouden rede heeft
Lord Curzon
een overzicht gegeven van den alge-
mcenen toestand. Met betrekking tot de
conferentie te Lausanne zeide hij, dat
deze tot bevredigende resultaten had ge
leid. De kwesties, waarom het tc Lau
sanne ging, werden thans te Angora be
sproken. In Angora was evenals overal
elders, een vredespartij en een oorlogs
partij, een gematigde partij en een ex
tremistische party. Hij was van oordeel,
dat de gematigde partij, waartoe ook
naar zijn meening ismet Paria behoor
de, dc overhand zou krijgen,- Verder
zeide hij i
„Ik kan niet gelooven, dat eenige
natie, of regeering per slot van reke
ning een verdrag zou verwerpen, dat zoo
gematigd en edelmoedig is, als dat, het
welk door ons aan de Turken is aange
boden. Dit verdrag zou Turkije in staat
stellen om zich opnieuw aan zijn taak
te zetten, zoowel in Europa als in Azië.
Evenmin kan ik gelooven dat het de
wensch der Turken zou zijn om den
strijd voort te zetten, die de betrokken
belligerenten heeft uitgeput en arm lieeft
gemaakt, en waarvan de beëindiging
voor ben van evenveel belang is als voor
ons."
Sprekende over zijn eigen aandeel in
de discussies te Lausanne, verklaarde
hij, dat zijn doel was geweest, niet dc
overwinning van zijn eigen land, doch
de vrede voor de gebeele wereld. Curzon
keerde zich verder tegen degenen, die
den algemecnea toestand tc donker in-
Hij gaf toe, dat de Engclsche troe
pen in verschillende deelcn van de we
reld nog een moeilijke taak hadden te
verrichten, dat Engeland nog betrokken
was bij tal van dure en gevaarvolle on
dernemingen, dat de toestand in het
Roergebied zeer ingewikkeld en ernstig
was en dat de economische toestand van
de wereld nog zeer verward was, waar
door de oplossing van de sociale en
industrieele problemen bemoeilijkt werd.
Wanneer men echter die -huidige situa
tie vergeleek met die na Waterloo, dan
moest men erkennen, dat Engeland en
Europa zich in vele opzichten veel be-
ter van de oorlogsgevolgen hersteld
hadden.
In Engeland werden de uitgaven door
de inkomsten gedekt; de Britsche
schuld nam gestadig af; dc koersen ver
beterden.
De export van Britsche fabriekspro.
ducten had bijna weer bet peil van voor
den oorlog bereikt, terwijl de uitvoer
van staal en ijzer eveneens was toege
nomen.
Voortgaande, verklaarde Curzon, dat
Polen den goeden weg insloeg, dat
Tsjecho-Slowalcïje zijn betaalmiddel ge
stabiliseerd had, zijn begrooting in even
wicht had gebracht en dat het een be
langrijke factor voor den vrede in Eu
ropa was geworden-
Van Oostenrijk had men niet lang ge
leden nog gedacht, dat het ten onder
gang gedoemd was. Thans was met
goed gevolg te Londen een leening van
2 millioen pond sterling uitgegeven, ter
wijl eveneens in de andere groote hoofd
steden van Europa de uitgifte ten be
hoeve van Oostenrijk van een leening
had plaats gevonden.
Italië, dat enkele jaren geleden werd
afgeschilderd, als overgeleverd aan
wanorde en bedreigd door revolutie, had
zijn prestige vergroot onder zijn lcrach-
tigen man Mussolini en dc wolken trok
ken op.
Het beeld der Ccntraal-Europcesche
staten was er
niot een van wanhoop on
moedeloosheid, maar van
herstel en hoop.
Er waren natuurlijk sommige zwarte
plekken aan het Europeesche firmament,
zooals Rusand en het Naburige Oosten
en de verhouding tusschen Frankrijk cn
Duitschland ann de Roer. Hij geloof
de, dat in het alg-emcen gesproken de
openbare mecning van dit land de poli
tiek, welke door de Engclsche regee
ring werd gevolgd, goedkeurde en
steunde.
„Ik geloof," vervolgde Lord Curzon,
„dat ons volk het eens is met de regee
ring, dat de militaire opmarsch in het
Roergebied, afgezien van 't feit of deze
gerechtvaardigd is of niet, in elk ge
val onverstandig- is en dat wij gelijk
hebben door er niet aan deel te nemen,
maar de positie van onze troepen aan den
Rijn zoo lang mogelijk - te handhaven,
omdat wij evenals de anderen belang
hebben bij de oplossing van het pro
bleem.
Dc oplossing van de kwestie der scha
deloosstelling is er niet een. welke ai-
leen voorbehouden is aan Frankrijk, Bel
gië en Italië. Zij is een internationaal
probleem, waarin wij allen gelijkelijk bc-
trokken zijn cn ik zie verlangend uit
L- den dag, dat zij zal worden gere
geld door een internationale actie."
Wat betreft de Britsche schulden aan
Amerika, geloofde Lord Curzon, dat de
:egeUng, ho,e drukkend de last ook was,
welke Engeland bad tc dragen, waarde
vol was als blijk van Engelands goeden
vil en tevens als een beslissenden stap
naar het begin van een tijdperk van sta
bilisatie en het herstel van het vertrou
wen in de wereld.-
Lord Crey
de leider van dc liberale oppositie in
het Britsche Hoogerhuis en voormalig
minister van buitcnlandschc zaken,
sprak Dmsdagavond te Bristol over den
Volkenbond en den internationalen vre
de. Hij ceide
„Ik geloof en ben. van meening, dat
de meerderheid van het Britsche volk
ook deze opinie is toegedaan, dat dc
kwestie der schadeloosstelling door den
Volkenbond kan worden opgelost en
dat zij waarschijnlijk ook geen andere
oplossing zal krijgen. De Franscbe re
geering denkt er echter anders over cn
wij kunnen een oplossing door den Vol
kenbond niet opdringen voor en aleer di
Fransche regeering er mede instemt.
Wanneer thans een poging- werd gedaan
de kwestie der schadeloosstelling op te
lossen door bemiddeling van den Vol
kenbond, 'zou dit niet alleen misluk
ken, doch hoogstwaarschijnlijk zou de
Volkenbond worden uiteengescheurd.
Derhalve vraag ik thans de Britsche re
geering slechts, dat zij tot Frankrijk zal
zc-ggen
Naar een oplossing van de kwestie
der schadeloosstelling kan niet worden
gestreefd, tenzij de Fransche xegeering
van te voren te kennen geeft, dat zij
bereid is een zoodanige oplossing te aan.
den. Zoolang de Fransche rcgccring
daartoe niet geneigd is, kunnen wij,
.Britten, niet lusschenbeide komen-" of
helpen.
Ook dient de Britsche regeering voort
durend in vriendsebappelijkcn geest tot
Frankrijk te zeggen, dat alleen de Vol
kenbond in staat zal zijn de kwestie dei
ichadeloosstelling tot oplossing te bren-
ten, en wel tot een oplossing", die zoo-
.vcl voor Frankrijk als voor de andere
Janden aannemelijk zou zijn.
Frankrijk ging Lord Grey voort
eischt schadeloosstelling en waaibor-
gen voor zijn veiligheid. Ik geloof, dat
cp den duur beide zaken alleen doot
een krachtigen'Volkenbond kunnen wor
den verzekerd en ik zou tot Frankrijk
willen zeggen Wij sympathisceren met
w verlangens om beide te verwerven
•ij weten, dat gij de schadeloosstelling
dringender" noodig hebt dan wij en dat
gij u redelijkerwijs bezorgd maakt over
uw veiligheid, die wij zouden willen zien
erzekerd.
Ik ben van meening, dat de veilig
heid van Frankrijk met die van ons
eigen land nauw verbonden is. Zij is een
wederkeerig belang en zij is even be
langrijk voor Groot-Briltannic als voor
Frankrijk. Ik geloof" niet, dat Engeland
■n Frankrijk het buiten elkander kunnen
:tellen, maar dat is nog geen reden voor
Frankrijk om op te treden op een wijze,
die onverstandig lijkt en die niet aan het
gewenschte doel zal beantwoorden. Ook
is het geen reden voor ons om niet tot
Frankrijk te zeggen Het zou 't beste
zjjn, indien gij onze inzichten zoudt dee-
len."
Lord Grey eindigde zijn rede met te
betoogen, dat de veiligheid van Europa
alleen is le verzekeren door een krach
tigen Volkenbond.
Uit het Roergebied is niet veel feiten-
Fransche dwangmaat
regelen.
De Frauschen beginnen thans
voortgaande de bevolking door dwang
maatregelen klein te krijgen de
:poorwegbeambten, die weigeren te vol
doen aan hun eisch om onder Fransche
leiding te werken, met vrouw en kin
deren op straat te zetten. Naar de cor
respondent van de „Frankf. Zeitung" tc
Essen meldt, komen uit talrijke- gcmcen-
en berichten, dat de spoorwegbeambten
ip zec-r korten termijn hun woningen
moeten verlaten; en dat de Fransechen
in vele gevallen de bedden, ja gebeele
ilaapkamerameublementen in beslag
nemen, Meermalen moest een woning in
n half uur ontruimd worden.
Oproeping van Fransch
post-, telegraaf- en telefoon
personeel.
In het „Journal Officiel" i, een be
sluit gepubliceerd, dat onmiddellijk' in
werking* treedt en waarbij, met het oog
>p de uitvoering der bepalingen van
liet vredesverdrag en voor het geval bet
Duitsche post-, telegraaf- en telefoon
personeel zijn dienst niet verricht, dc mi
nister van Oorlog gemachtigd wordt om
voor den tijd, noodig voor de reorgani
satie der diensten, ambtenaren, beanvb-
en en werklieden van het F. cn T.-bc-
tuur ter beschikking van den opperbe
velhebber der geallieerde bezettingstroe
pen te stellen die zich daartoe hebben
verbonden of ambtshalve zijn aangewe-
an, Zij worden beschouwd als te zijn
opgeroepen voor een periode van mili-
aire opleiding of wel zich voor drie
naanden verbonden te hebben. Zij ont-
angen, behalve hun gewone salaris of
Joon met eventucele bijslagen, een scha
deloosstelling van 16 tot 37 francs per
dag de tijdelijk ter beschikking van het
departement van oorlog gestelde vrou
welijke telefonisten krijgen 'behalve het
salaris en andere bijslagen van dc vaste
'elefonisten in het Rijnland e.en schade
loosstelling van fr. 3.253.75 per dag.
AiVestaties op groote
schaal.
Naar uit Duisburg wordt gemeld, zijn
behalve de landraad en zijn plaatsver
vanger 14 hooggeplaatste overheidsamb
tenaren en verder dc directeur, de ad
ministrateur cn de rcdacs.nr van de
„Dtiisb. Zig," gearresteerd, la tic ge
vangenis te Werden bevinden zich in
twee groote zalen, ntccr dan veertig
door de Fianschcn gearresteerde gevan
genen, o.a. twee postdirecteuren, drie
Schupo-officieren, verschillende Schupo-
manscbappen, gymnasinasteu, arbeiders
Zondagochtend werd in de woning van
den ccrsten-burgemeestec van Essen,
ar. Luther, door twee Franscbe burger
lijke beambten een huiszoeking gchou*
den. Uit de schrijftafel van mevrouw Lu
ther werd een aantal bescheiden, betrek
king hebbende op haar werkzaamheid
als voorzitster van het Roode Kruis, in
beslag genomen.
Op het goederenstatioa van Ilörden
is een Fransche wacht ingesteld ter con
trole van de goederentreinen.
De toestand in het telefoonbedrijf is
over bet algemeen onveranderd. Van
du belangrijkste telcfoonkantoien liggen
die te Bochum, Dusseldorf, Duisburg en
Essen volkomen stil, terwijl bij de ove
rige slechts een beperkte dienst moge
lijk is.
Gevallen van sabotage.
Uit Dusscldorp wordt gemeld: liet.
spoorwegverkeer functionneert uorinanl.
Bij eon ontsporing te Keppeln, wolko het
gevolg was van sabotage, werden vijl'
beambten licht gewond.
Dc telefoonkabel in het Rijnland is op
nieuw gesaboteerd; de telefonische ver
binden te Essen en Duisburg zyn afgo-
sneden.
In den Duitschen Rijksdag
kwam het tot heftige debatten. De twee
de lezing van de begrooting van het
rijksweerministcrio werd voortgezet. Do
afgevaardigde Ledebour hield een rede,
welke togen het Rjjksweerministerie was
gericht. Hy zeide:
„Daar indertijd de rijksweerminister
heeft verklaard, dat de rijkskanselier
zijn politiek kan wijzigen, wanneer hem
dat belieft, heeft hij daarmede bewezen,
dat hij van den geest der grondwet geen
flauw begrip heeft. Niet de rijkskanse
lier hoeft de politiek te bepalen, doch dc
meerderheid van het volk. Hiernaar hooft
do rjjkskansolior zich te richten. Do tc-
genwoordigc rijkskanselier is te vergelij
ken met een viooltje, dat in het verbor
gene bloeit."
Van. de rechterzijde wordt hem toego-
roopen: „Hij werkt mot daden en
met woorden".
Ledebour vervolgde: „Over zyn daden
zal ik het straks hebben, maar zijn woor
den zijn, wanneer hü spreekt, meestal
noodlottig.
Zoo heeft hy het heïlloozo woord
sproken, dat er niet onderhandeld zal
worden, indien hot Roergebied niet eersti
is ontruimd. Daaïdoor heeft de rijkskan
selier het Duitsche volk zeer ernstig be
nadeeld, en heeft hy zich eens en vooral
onmogelijk gemaakt. Evenals in den oor
log komt men thans aan met hoogdra
vende woorden, spreekt van een vrede
door overwinning en dan.... (hier word
hij wederom onderbroken door interrup
ties van de rechterzijde: „Dan lcoint Le
debour".) Vi-oolykheid.
Ledebour: „Ja, dan kom ilc en toon ik
u, welke domheden u hebt begaan."
De voorzitter Loebe riep den afge
vaardigde wegens deze woorden tot de
orde.
Ledobour: „Ik weet niet, hoe ik gees
telijk minderbegaafde lieden anders QOet
noemen. Wij hebben bet reeds eens mee
gemaakt, dat een rijkskanselier heeft
verklaard: „Zoo iets doen wy onder geen
enkele omstandigheid." Dat was Sehoi-
demann. Deze verklaarde, dat eer zyn
hand zon verdorren dan dat hy het ver
drag van Versailles zou'onderteekenen I
Eu toen kwam zi.ru oorlogskameraad
Müller en heeft het vredesverdrag onder
teek end. En niettemin loopt hij thaus
nog met een gezonde hand rond. (Vroo-
lykheid).
Hot eenige verstandige woord, dat in
de rede van den rykswecrmiuistcT Gessier
te vinden was, was zyn verklaring, dat
slechts een dwaas er aan deuken kan met
wapengeweld de Era-nsc-hen te willen ver
jagen."
Na Ledebour sprak de socialistische
afgevaardigde Kiinstler, die onder groo
te beweging van het Huis verklaarde, dat,
zyn partyvnenden over de rede van den
rijksweerminister zeer ontevreden waren,
omdat zij onbevredigend was. Do- partij
verlangt daarom, zeide hy, van den mi
nister een verklaring, welke eiken twy-
fcl uitsluit. In het bijzonder eiseht z\j een
duidelijk antwoord op do vraag of er nog
betrekkingen bestaan tusschen officieren
de Tyksweer en onwettige organi
saties.
Desondanks werd de begrooting van
het rijksweerministerie met de stemmen
der soeia.il-democraten aaugonomen.
Naar verluidt, heeft de rijksweerminister
iu afzonderlijke besprekingen met de so
cialistische party bevredigende verkla
ringen afgelegd.
De geldzendingen.
De Fransche bezettingsautóriteiten 111
liet Roergebied hebben verklaart, dat zij
de geldtransporten naar de Britsche
zóne voortaan niet meer in beslag zul
len nemen. Voorts hebben zij de cliché'-;
der in beslag genomen Duitsche bank
biljetten teruggegeven.
Uit Ierland
komen thans weer bemoedigende be
richten. Te Dublin, zoo heet het, neemt
net vertrouwen toe, dat de regeering van
den Vrijstaat den toestand wel meester
zal worden. Men meent dal het verzet
van de rebellen afneemt. In hoeverre dit
optimisme gerechtvaardigd is, blijft nog
de vraag. Er zijn al vaker dergelijke be
richten uit Ierland gekomen, terwijl dan
kort daarop weer moest worden gecon
stateerd, dat de republikeinen geleide
lijk aait invloed herwonnen hadden. Het
is mogelijk dat het ditmaal anders is
en dal het vertrouwen van de regcering
op een verbetering van den toestand niet
beschaamd zal worden. Maar eenige
twijfel blijft toch,, als men bedenkt, dat
de actie van de onverzoenlijke republi
keinen, zooals De Valera, Lynch, de ge
zusters Mac Swiney, e. d. toch voor een
groot deel hierop berust, dat een deel
van het Icrsche volk in de guerilla ic-
gen Engeland volkomen gedemorali
seerd is c-n dat voor vele republikeinsche
rebellen, minder de begeerte naar onaf
hankelijkheid, dan wel de afkeer van ge-
regelden arbeid en de vreugde in het
avontuurlijk bandietenleven den door
slag geeft voor hun optreden eoo
merkt de correspondent van 't Algemeen
Handelsblad op.
Verspreid nieuws.
UIT BEIEREN.
Til den nacht is on liet bureau van
de sociaal-democratisohe „Mü-nchc-
11 er Post" een aanslag geplengd. I11
een der vertrekken van dc adminislru-
werd een eicrhamlgranant gewor
pen. die echter niet ontplofte. Tcac
lijk word door de vensters naar bin
nen gescholen.
Zondag middag Ts het op sïra at tus
schen nntionaal-socialistën tot een.
Kloppartij gekomen.
In verband met de talrijke provo
caties der nationaal socialisten cn an
dere rechtsradicalen heeft de sociaal
democratische partij te Miincken een
afweerorganisatie in het leven geroe
pen, welke voor dc eerste maal ecu
betoogine op straat hield. In een ver
gadering, die in aansluiting óp dezo
bctoognig werd P-eliouFen, verklaar
de de afgevaardigde Auer. dat ook te
Munchen de republikeinsohe idee
talrijke aanhangers telt. en dat de ar
beiders zich tegen alle intriges der
reehls radioalen zullen weten te ver
zetten.
DE TERAARDEBESTELLING VAN
DELCASSé.
De Lasteyrie heeft bij de Fransche
Kamer een voorstel ingediend tot het
beschikbaar stellen van een crediet van
4O.000 francs voor de teraardebestelling
van Delcassé,
AMERIKA EN HET INTERNA
TIONALE GERECHTSHOF.
Een resolutie to'c uitvoering van bet
voorstel betreffende het Amcrikaansche
lidmaatschap van het Permarinte Hof
van Internationale Justitie, ingesteld
door den Volkenbond, werd 'bij den
Senaat ingediend door den democrat!-
schcn Senator King (Utah).
Discussie bad niet plaats en de reso
lutie ging door zonder dat een besluit
genomen werd.
EEN OPROEP IN ENGELAND VOOR
DE UITCEWEKENEN IN HET
NABURIGE OOSTEN.
De besturen der Britsche hulporgani
saties, die in het Naburige Oosten wer
ken, hebben in Engeland een* oproep
gepubliceerd ten behoeve van de uitge
wekenen in het Naburige Oosten. De
oproep is geteekend door den premier en
zijn twee onmiddellijke voorgangers,
Lloyd George en Asquith, vertegenwoor
digers van alle kerken, politieke par
tijen cn verschillende liefdadigheïdsge-
noctschappen cn zegt dat hij, afgeschei
den van humanitaire overwegingen, de
bedoeling heeft, mede te werken tot de
stabiliseering van den economischen toe
stand in het Oosten, die zoo noodig is
voor den. vrede en de "welvaart van heei
Europa.
stadsnieuws
GEMEENTEAMBTENAREN.
De Neutrale Bestuurdersbond beleg
de Dinsdagavond voor de gemeente
ambtenaren een vergadering in „De
Kroon", waar de heer E. W. Goed
hart liet onderwerp „Dreigende ge-
voren" behandelde.
Dl voorzitter, de heer B. Coster,
merkte in den aanvang der vergade
ring op, dat niettegenstaande de alom
beersctliende reactie de vakbeweging
afneemt, in plaats groeit. Hij achtte
dit zeer verkeerd, omdat men tegen
sommige dreigende gevaren stelling
zal dienen te hennen.
De heer Goedhart, het woord ver
krijgende, deelde mede, dat het Alge
meen Nederlandsch Vakverbond dezer
dagen overal vergaderingen belegt,
niet alleen om het nut der neutrale
vakorganisatie te propageeren, maaiv
ook om het toenemende uittreden der-
luden tegen te gaan. Vooral dit laat
ste achtte liij zeer te bétreuren', omdat
ile werkers door steeds meer gevaren
werden bedreigd. Spreker zou zijn re
de van vurscbillende kanten belichten;
namelijk ten eerste: de oorzaak van
de verslechteringen, ten tweede het
redmiddel cn de bezuinigingsleuzen
en ten derde de nu nog dreigende ge
varen'. De oorzaak is z. 1. te zoeken
in den wereldoorlog, die achter ons
ligt, die alles uit zijn voegen rukte en
overal ontreddering bracht, niet al
ken in de oorlogvoerende landen,
maar ook in'de landen, die voor den
oorlog gespaard bleven, zooals bijvoor
beeld Nederland, maar dut in een
grooten economischen oorlog gewik
keld werd. Daarvoor herinnerde hij
aan dc prijsstijging van alle mogelij
ke artikelen en aan den ketiinglian-
del daarin, zoodat vele artikelen voor
talrijke gezinnen niet meer bereikbaar
werden, omdat- de toeneming van loo-
iicn en salarissen geen gelijken tred
hield met het duurder worden der ar
tikelen. De vrije handel waar men al-
lijd zoo hoog mee wegliep, moest dan
ook aan hapden worden geiegd, met
het gevolg, dat liet leger ambtenaren
iriet een groot aantal distributie-amb
tenaren werd vermeerderd. De econo
mische toestand werd steeds erger. Als
de tule gordijnen achter menig raam
konden spraken, dan zou men onge
twijfeld van veel leed en ellende hoo
ien, Zoowel de hoofd- als de handen
arbeiders werden totaal uitgemergeld.
Na do zoogenaamde „vergissing" van
Mr. Troelstra (overigens een vergis
sing, die aan de arbeiders veel winst
bracht) werden bijna alle reactionaire
vooraanstaande mannen democratisch
maar, zei spreker, gaandeweg keerden
zij aan die democratische beginselen
den rug toe. Hij oefende scherpe cri-
tïek op het beleid van de regeering,
die nog maar steeds voortging, met
liet voteeren van vele miUioenen voor
leger en vloot, gelden, die veel beter
besteed hadden kunnen worden met
het dempen van de Zuiderzee, waar
mee niet alleen de werkloosheid zou
bestreden kunnen worden maar waar
door Nederland ook een provincie rij
ker zou geworden zijn, tot heil van het
gansche volk. want het is immers be
kend, dat de Nederlanders niet van de
productie van hun eigen land kunnen
leven, maar aangewezen zijn op den
invoer tiit hei buitenland.
I11 strijd met lie beloften van den mi
nister van Financiën, den heer De
Geer, hebben ook de rijksambtenaren
verslechteringen ondervonden. Men
heeft gehad een tijd van hoog-conjunc-
tuur, maar die is nu veranderd in een'
van laag-conjunctuur.
Na de pauze dreef de heer Goedhart
den spot met de bezuinigingsleuzen,
die volgens hem over het algemeen
werden aangeheven door menschen,
die zelf het geld met handen vol weg
smijten. Men moet maar eens kijken
in do schouwburgen en op de dure
concerten, hoe „roekeloos" de ambte
naren zijn! Men moet zc er zoeken.
Dat wil niot zeggen, dat deze men
schen de kunst niot beminnen. Op een
Bacil-avond staan vele menschen zich
in dc Wijde Appelaarsteeg ie verdrin
gen, om toch maar een paar klanken
van hot mooie concert op te vangen.
En ook dc volksvoorstellingen zijn
daar als cc" bewijs, dat dc menschen
van goede kunst willen genieten. Ook
'in dc bioscopen heeft spreker in zijn
kwaliteit als lid 'der fihnk'curingscom-
missie nog mnar zelden gemeente
ambtenaren aangetroffen, uitgezon
derd eenige jongelui, die geen gezin-
hebben en dus wat dieper in den zak
kunnen tasten. Neen, zegt spreker,
men wil blijkbaar weer terug naar de
toestanden van vroeger, naar den on-
gebreideldert arbeidstijd, kinderar
beid enz. liet gaat niet meer om de
drie uurtjes langer werken per week;
de werkgevers verlangen steeds meer.
Op een glasblazerij in het Zuiden van
ons land is een staking onder de ar
beiders uitgebroken naar aanleiding
van het voorstel der directie, om het
loon met tien procent tc- verlagen cn
den werktijd van 48 tot 51 uur te ver-
Itoogen. Dit nieuwe geluid zal spoedig
sterker worden.
Spreker riep don aanwezigen toe.
een open oog cn oor te hebben voor
de nog dreigende gevaren. Het uit
treden van de leden is fataal; dc- orga
nisaties worden benadeeld door de
verslapping en lauwheid der werkne
mers, niettegenstaande de dreigende
verslcchetririgen '.oor rijks- en ge
meen te person eel. Het eenigo middel
om macht te ontwikkelen noemde
spreker een hechte organisatie. Dat
begrijpen ook de werkgevers, die gods
dienst en politiek op zij zetten, om
dc noodige eendracht tc zoeken.
Met een opwekking om tot de neu-
|j-alo organisatie toe te treden, eindig
de spreker zijn met applaus beloonde
rede.
De Tooneelwedstrijd van Varia
te IJmuiden
Varia en de Vrije Club.
IL
Ia myii vorig artikel schreef ik r.sols,
dat alleen bij Mutun, Anücitia cn Creiner
het spel op eon hoogte stoud, zooals men
(lat op éun goeden wedstrijd mag ver
wacliten. By do andere veroonigingen
stonden wy midden iu de liefhebberij
komedie'', al was er natunrlyk nog wel
een-g verschil. Wanneer myn oordeel hier
en daar voor dilettanten wat streng moge
klinken, vergeto men niet, dat ik een
vereeniging bij con wedstrijd oen heel an
deren maatstaf aanleg dan wanneer zij
voor haar loden, om zoo te zeggen, „on
der ons" optreedt.
Varia uit. Vlaantingen, dat mei
Willem Schürmann's „Hei dubbele Le
ven" don derden prys behaalde liet
publiek had het blijkens de stemming de
vierde plaats aangewezen heeft zijn
betrekkelijk succes m.i. feitelijk aan ne
gatieve eigenschappen te danken. De
spelers trachtten hun talent niet te för-
cceren, zij irriteerden niet door larmoyant.
gehuil of pathetische uithalen, dooh ou-
i .derscheidden zien door een ,pr\jzenswaar-
dige soberheid. Dit waren deugden, dip
echter hun oorsprong vonden '111 een ge
brek aan kracht. De regie had blijkbaar
gevoeld, dat sterk, breed spel bovni de
macht der meeste spelers ging en hooft
daarom zyn effect in zeer gereserveerd
spol gezocht. Van den regisseur voorre
leer zeer good gezien. Zoo laat hy bij
voorbeeld byua alle groote- speelscèucs
zittende spelen. Op het groote t.ooncel
zou dit een fout zyn geweest; nu word
het een deugd, omdat dc spelers in zit
tende houding althans niet te veel be
dierven. Zy speelden in de goede rich
ting; het was acceptabel. Maar zy b».
reikten niet de helft van wat geëischt
mocht worden. Zy wisten derailleerrn te
voorkomen door dc machine geen oogen
blik op ,,fuli speed" te zetten, maar re
den constant met halve en soms nog
niot mindere kracht. Hierdoor kregen
wy het stuk van Schiirmann in zakfor
maat-
Bij deze laai :1c zoggen voorzichtige
regie bleken byna allen voldoende op
gewassen tegen hun taak. Byna niemand
bedierf iel--. Al was alles veel te Klein,
men kreeg tenminste een geheel. Het spel
van do verschillende spolers was op el
kaar afgestemd, wat ongetwijfeld een
groot voordeel genoemd kan worden. De
regie van Het dubbele Leveu ik mem
van den heer Joh. Unus was dan Ook
in allo opzichton tc loven.
Ik behoef het spel der verschillend*
spelers niet individueel te behandelen,
omdat het bijna van allen in dezelfde
richting ging: beschaafd, eenvoudig,
sympathiek, mnar te klein en te kleur
loos. Dc heer I'. lliilsmans bijvoorbeeld,
dio Walther van Essen speelde, was
niterlyk wel de iu nu, d'e hij zyn moest.
In zyn. sober spel viel veel te waardeu
ren; hij bedierf nooit dc stemming, maar
hij miste het talent om het „dubbele le
ven" vandezen zakenman en vader tc
doen gevoelen. Hy was ook biet krach
tig genoeg voor een persoonlijkheid, die
heel een groote stad behcerseht. Al zyn
belangrijke scènes speelde lijj zitteal.
Had liy zo. staauile gespeeld, dan zou
hiervan ben ik ovortligd liet ongeluk
niet te overzien zyn geweest. Een ioonoel
bijv. als tnssehen Hugo van Merien en
Van Essen na de bekentenis in III deel
niets, omdat geen der 2 spelers het
waagde zich uit te spelen. Het was van
beiden: langzunm nan, dan breekt het
lijntje niet! Verreweg do beste was de
heer X. Moerman als Arnold Strang,
die het meest den voor te stellen figuur
naderde, en zich door uitstckondo dictie
en zeer natuurlijk spel onderscheidde
Moj. Chr. Bink do dochter was 111
de eersto bedrijven veel to bewegelijk,
haar hoofdje knikte van links naar ro-a's
als van -oen Chinccjch beeldje iatsr
echter viel zij my zeer mee, al hield ook
zij zich streng aan het consigne: „zitten
blijven'" Een afzonderlijk woord van lof
verdient moj. C. Hakbijl, die het rollotjo
van Willy Bloemeudaal zeer sympathiek
speeldo en iu hot kleine tooooeltje, toen
zy 111 haar ziel getroffen werd, zelfs even
wist te ontroeren. Dat waa zeer goed,
een dor beste bijrolletjes van dozen wed
strijd. Een enkoio kleine rol als d.t
van Van Buren, den boekhouder war
onvoldoende, maar do anderen past-u
zich bij het ensemble behoorlijk aan. En
de uitspraak was van allen behalve
van Stark, die een voor ecu gemeente
raadslid wel heel hinderlijk spraakge
brek had vry beschaafd.
Do V r ij 0 Club van Amsterdam
heeft haar vierden prijs het publiek
had haar gaarne den dorden gegeven
aan dc dames Mario Ploegman 011 Jo M.
do Jonge-Ploegman to dnnken. Hot spel
yan Marie Ploegman als Nelly in „Het
Onvermjjdoljjko" viel by''t publiek zelfs
zóó in don smaak, dat zij de meeste
stemmen voor den porsoacoleu prijs der
tooueelspeelsders. verwierf. Haar spel
was dan ook zeer goed; govoeiig, naig
geheel van binnen uit- Voorat iu haar
uiting v*n warme liefde voor Otto en
I haar verlangen naar hem was 2'y over-
DE NIEUWSGIERIGE.
Doet iomv vrouw jo brieven wel
eens open I
Jawel, als er „privé" op staat.
VERKEERD BEGREFEN.
Jonge padvinderDame, mag ik u
over dc straat leiden
Oude dameZeker, jongen. Hoe
lane sta ie hier al tc wachten om er
over te komen
WEELDERIGE HAARGROEI.
Dokter: Je nio?t warm water bij je
whiskv drinken en anders moet ie
het laten staan.
PatiëntMaar hoe kom ik aan
warm water 1 M'n vrouw geeft dat
'daar toch niet. voor.
DokterDan zeg* je maar, dat je je
moet scheren.
Den volgenden cfcur wordt de dok
ter door de vrouw geroepen. Dokter,
zegt ze. wat mankeert m'11 man toch
Hij doet zoo gek. ITij moet zich elke
tien minuten scheren.
tuigend. In de groote spoolscènes in III
en IV had haar spel echter veel sterker
gekund, al bleef zjj ook toen sympathiok.
In speelkracht was zy echter vorre de
mindere van mevrouw Affonrtit-Buls eu
ook van mejuffrouw Busquct. En feite
lijk ook van haar zuster, mevr. de Jonge,
die aan dc rol van Trudi veel relief wisi
te geven.
Mevrouw Jo de Jonge, dio cvenoeDs
voor do regio aansprakelijk was, typeer
de het bnkvischje waarom noemde zy
zich in 's hemelsnaam een bekvisch
zeer aardig en levendig. Haar spol in
,dozo rol viol to meer op, omdat zjj
met welke opmerking ik in het geheel
geen onhoffelijkheid bedoel dezen heer
lijken leeftijd reeds lang gepasseerd was.
Mevr. de Jonge bleek oen netricé, die de
kunst verstond het toonecl te „vullen".
Zy bracht „sfeer" op het tooneel. En
toen zy werkelijk spelen moest, in haar
scène met Otto in IU, toonde zjj ook dat
te kunnen. Haar spel van verweer en
strjjd in deze seèno was zeer goed.
Wanneer de medespelers op hetzelfde
peil als deze twee dames hadden gestaan,
dan zou De Vrye Club zeker oen vry wat
beter figuur hebbon gemankt en zon zjj
zelfs een ernstige concurrente van Crc-
mer hebben kunnen zjjn. Maar och, onh,
wat liet het spel der hoeren veel tc wen
schen over. De beste was nog do heer W,
G. Mulder, die Johan Rnadvcld niterlyk
niet slecht typeerde. Zjju spol was echter
veel to mat en te kleurloos, hot blief
voortdurend op dezolfdo hoogte, het
miste nlle nuanco en toekening. Do ove
rige heoren waren allen onvoldoende, te
burgerlijk voor het millicu en te schut
terig iu hun spel. De heer J. Mulder
Otto van Walden was al oen heel on
handige vrjjcr. Hy spoelde wat men
zou kunnen noemen met horton en stoe
tenen zjjn gebaren waron soms keel
leelijk. De heer Beyn gaf hem als Rafel
Sommorhof niot veel too. In nieis zag-m
wy jn dezen Sommerhof don Indischman,
die iu do tropen een heel leven achter den
rug heeft. Dolf Meerten had de kapper
een afschuwelijke pruik op het hoofd ge
zet De heer Veluiden was voor die ml
ook veel te oud, al speeldo liy wol in de
goede richting. Een algomoouo fout bij
De vrjje Club was, dat het geon geheel
was. Do spelers namen zelden of nooit
den toon van elkander over, zjj speelden
naast instede van met elkaar. Mnar dank
zjj het zeer gocdo spel van Nelly en
Trudi Dina Hardston werd mnar zetr
zwakjes vertolkt was do totaal indruk
zoodanig, dat dc Vrjjo Club niet zoudsr
prjjs terug is gekeerd.
In my'u slotartikel over do andere vcr-
eénigingen en de verdere prijzen.
(Slot volgt.)
J. IJ. SCHUIL.
DE TENTOONSTELLING
C. K1CKERT TE PARIJS.
In Ere Nouvelle schrijft Waldemar
George
Het geval van den schilder Kickert
verdien: studie. Ziehier een kunstenaai
in het volle bezit van zijn technische
middelen, die zijn vak verslaat cn het
met een onbetwiste kennis uitocfonii
Conrad Kickert, wiens invloed groot is
op heel ëën groep schilders, die 2ich op
de meesters van Vlaanderen ch Neder
land beroepen, bedient zich van een
brocdc en gedrongen fractuur. Conrad
Kickert vertegenwoordigt en belichaamt
een richting, die ik zal bestrijden als
strijdig met den geest der. Fransche
schilderkunst. De kleur uitgewischt, ge
zeefd. beperkt, is gedoopt in een brui
nig sop. Zijn schilderijen nemen den
schijn aan der meesterwerken, met glan-
zend cn bruin vernis overdekt.
Maar Kickert is schilder. Hij is het
met heel zijn hart. Hij cöncipicert, hij
voelt, hij spreekt zich uit in vormen en
in kleuren. De schilderkunst is de bij
hem passende taal cn hij gebruikt ze
met groote vaardigheid. Ziin aestheti-
sche denkbeelden en werkwijs maken
deel van hemzelf uit. Zijn doffe harmo
nieën en onderlinge betrekkingen van
klinkende tonen zijn het beeld van zijn
innerlijke wezen. Zijn werk is eerlijk, te
goeder trouw en uit één stuk. Men kan
.et geen enkel element in vinden, dat voor
uiterlijk of met-organisch doorgaht.
KATHOLIEKE DRANKBESTRIJ
DING. Het diocesaan Kruisverbond
in het bisdom Haarlem zal dc jaarver
gadering houden te Ouderkerk a. d. Am-
tel op-'Maandag 4 Juni.
HET LOT DER BLINDEN.
Op Maandag hield do vereeniging
tot verbetering van liet lot. der blin
den in Neaerlund en K olonien, afd.
Haarlem hare jaarlijltsolie olgemeene
vergadering in gebouw „de Nijver
heid".
Uit het verslag van de secretaresse
bleek, dat deze sereeniging meer en
meer de belangstelling trekt van (ie
ingezetenen van Haarlem en omstre-
ktti! dat daardoor het aantal dona
teurs en begunstigers stijgende is,
maar ook dat het aantal blinden zich
uitbreidt, zoodat daardoor ook meer
inkomsten noodig zijn.
6 nieuwe blinden meldden zieh om
steun aan. van wie 2 in een inrichting
geplaatst werden.
De secretaresse bracht den gehouden
bazar in herinnering en hoopte, dat
het bestuur in staat zal zijn ook in
1923 een bazar te honden.
Ook zorgt dezo vereeniging er voor.
wat afwisseling te brengen in bet
eentonig bestaan der blinden; hetxij
door het laten bezoeken van concer
ten of door het organiseeren van bij
eenkomsten; vooral dit laatste wordt
door és biloden zeer op prijs gesteld.
