OM ONS HEEN
GOEDE VRIJDAG
40e Jaargang
No. 12203
Verschijn! dage'ijks, behalve op Zon- en Feestdagen
WOENSDAG 28 MAART 192»
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN por 3 maanden Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd I ADVERTENTIEN Van 1—5 regels f 1.75 iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. BIJ
is (kom der gemeente) 13.57l/i- Franco per post door Nederland f3.87l/„ Afzonderlijke nummers f0.15. Geil- abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 rege'« 60 Ct«
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.677»franco per post 10.65. Po*t Gir# 33S10. p«T plaatsing, elke regel meer 15 Cts. A contant; bulten het Arrondissement dubbele prijs.
Uitgave der N.V. Lourena Coster, Direoteur-Hooldredacteur J. C. PEEREBOOM, Telofoen 3082 Ij Directie en Administratie: Croote Houtstraat 83. Teleloonnrs. Redactie 600 en Administratle724
BIJKANTOOR voor Santpoort, Vclsert, Velseroerd, Hijkeroog, IJmuiden, Bevervijk enz. DR1EHU1ZERKERKWEG 2, VEL8EN, TELEFOON 352>
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden.
WOENSDAG 28 MAART.
Gemeentelijke Concertzaal: Buiten-
eewoon concert Haarl. Orkest Ver., 8
uur.
Schouwburg Jansweg: Filmavond
der afdoeling Haarlem en Omstreken
van de Vereeniging „Nederlandsch Fa
brikaat", 8 uur.
Remonstrantsche Kerk: Lezing voor
de Orde van de Ster in het Oosten, 8
uur.
Café Brinkmann: Buitengewone le
denvergadering der Haarlemsche Bach
vereeniging, half vijf.
Hotel Lion d'Or: algemeene verga
dering van aandeelhouders der N. V.
Maatschappij tot exploitatie van on
roerende goederen „Door Eendracht
Sterk", te Schoten, 8 uur.
Kunsthandel F. H. Smit. Groote
Houtstraat 69Tentoonstelling van
schilderijen, door K. A. van Eek, io—6
uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.305.30 en
's avonds 811 uur: Concert.
Cinema Palace FoverMiddag- en
Avondconcert ..305.30 en 811 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Bloemen daal. Tentoonstel
ling in Hotel „Vreeburg" door Jan
Teders betreffende de economische
huishouding en hare toepassing. Te
half vtcr voordracht over het gebruik
van electriciteit in de huishouding.
Te 8 uur: Demonstratie van het elec-
trisch koken.
DONDERDAG 20 MAART.
Stadsschouwburg, Wilsonsp'eiji:
Tournee Rika Hoppsr me" ..Opstan
dins" 8 uur.
Bovenzaal van ..De Kroon"Ver
gadering van de ,-fdeeling Haarlem
en Omstreken. Nel. Boiul voor Zie-
kenver-s'egini» hr.'f negen.
KunsUinndcl F H. Smit, Groote
Houtstraat o Teniocnstfi'-'nq: van
schilderijen, door K. A. van Eek, jo6
uur.
Tea room Luxor Theater. Groote
Houlstraai: 's middugó 3.3'J- 5.3U en
"iavuiids 8-ii uur Cancer-.
Cinema Pnlace tover: Middag en
Avondconcert 3.30 5 30 en 8—11 uur
Cinema-Dalace. Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Schouwburg 'e a ui, Gr Markt
Uioscoopvooivtelhng, 8 uur.
Luxui Theater, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, S uur.
Scala-Theater KI Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Blocmendaal: Tentoonstel-
l.nc in Moto! ..Vreeburg" door Jan
Teders, betreffende de economische
huishouding en hare toepassing. Te
drie uur voordracht over het gebruik
van cas in de h- 'sJioudfng met de
mon*! rat ios. Te 8 uur demonstratie
van het koken on ga*.
C OhragüOi( rfufmkoweoevvwoerTa
.pf.DizOnp.ooCagmuodeij
No. 3166
F. L. Nix 70 jaar.
„Heb j'o geld?" woog de Secretaris
van den voogdijraad, de hoer F. L.
Nix, toen ik hem Dinsdag op zijn bu
reau aan de Gedempte Oude Gracht
bezocht.
Om geen misverstand to veroorza
ken: hij vroeg 'het niet aan mij, maar
aan een opgewekten Rijksveldwachter,
die even na mij was binnengekomen.
„Gefld of de kinderen wakker",
schertste dc veldwachter, „ja me
neer en hij diepte wat papier
uit zijn zakken op.
„Anders nog iets?"
„De kinderen van X zijn verspreid"
„Gaat het goed bij de familie?"
„Ja, hij maakte een bec-tje poppe-
kast, ik heb gozeid; als hij lastig is.
smijt hem de deur maar uit".
En zoo zat ik dan, vóórdat er nog
iets gevraagd of gezegd was, over het
doel, waarvoor ik kwam, midden in
de zaktn van den Voogdijraad. Tragi
sche dingen, moeilijke dingen, aange
name resultaten dikwijls, teleurstel
lingen natuurlijk ook wel.
„Wat is dat voor gold?" vroeg ik.
,.Van mensaben, aan wie de kinde
ren ontnomen zijn en die in hun on
derhoud moeten bijdragen"
„En komt dat binnen?" vroeg ik,
wat ongeloovlg
„Zeker, desnoods door loonbeslag
bij den werkgever"
Maar niet alleen met ontzetting uit
ot ontheffing van ouderlijke macht
en voogdij bemoeit zich de Voogdij
raad; zij is ook de tusschenpersoon in
gevallen van onderhoudsplicht na
echtscheiding, in vergoedingen, die be
trekking hebben op onderzoek naar
bet vaderschap. En wat. daarbii komt
kijken! „Negen cn negeotie brieven
zijn ingekomen in 14 dagen", vertelt
mij de heer Nix. „en dat is nog niet
eens veel: het is wel 195 geweest, in
drie weken". Er wordt mij het regieW
van uitgaande stukken getoond: 575
In nog geen drie maanden. En nlles
keurig aangeteekend en bijgehouden,
registers, dossiers, onmiddellijk na
elke vergadering van den Voogdijraad
aangelegd of bijgevuld.
Ja, daar gaat wat om op dat stille
kantoor aan de Gedempte Oude
Gracht, waar buiten de rechtstreeks
belanghebbenden, de rechtbank en
den kantonrechter, zoo weinig men
sehen van afweten. In liet afgedoopen
jaar werden in 21 vergaderingen van
den voogdijraad 403 gevallen behan
deld: 355, die tot ontzetting of onthef
fing va den voogdij konden leiden. In
het golieel werden 48 kinderen gedu
rende dit jaar door tusschenkomst van
den Voogdijraad verzorgd: door ver-
cenigingen en gestichten, particulie
ren, familieleden, en armbesturen.
Moeilijk werk en dat bovendien nog
zoo zuinig mogelijk gebeuren moet.
„F.r wordt veelal getracht, deze kin
deren na schorsing bij familie ge
plaatst te krijgen, die dan meestal
tot aan de uitspraak van het vonnis,
deze kinderen zonder oenige vergoe
ding verzorgen Het ie ons op deze
wijze volukt, op de uitgaven voor het
Rijk bélengrijk te bezuiniger., zoodat
het totaal der uitgaven over 1920 be
dragend 7549.70, over 1921 slechts be
droeg 5083.89 en over 1922 terugliep
tot ongeveer 4900."
En het innen van dc verschuldigde
golden gaat niet gemakkelijk. Er zijn
uit de voogdij ontzette vaders zwer
vende, of in de gevangenis, of ziek of
v.cikloos. Een is er naar Amerika
vertrokken. Die beta dt m t cclieei
niet meer.
„Maar". zec( (ie heer Nix, terwijl I
wij over al deze dingen zitten te pra
ten, „het ontzetten vnn ouders uit de
ouderlijke macht kan natuurlijk nooit
het doel zijn, veel moor om de kinde
den in het gezin te laten en zood en-
de de familie in stand te houden. Dit
is bijwerk, dat eigenlijk mooier is,
dan het werk zelf. De menschen be
wegen om zich te beteren, de redenen
tot ontzetting zoo wegnemen dó.t is
het aangenaamste!"
den". Ik vraag, wat er onder bijzon
dere aanvragen wordt verstaan. „Ver
zoeken om gereedschappen, werklaar-
zen, kielen en broeken, noodzakelijke
meubelen, als ledikanten in de gezin
nen. Ja. cr wordt met toewijding ge
werkt in het Burgerlijk Armbestuur".
Als wij letten on den datum van
aankomst. 22 Maart 1899, dan zal de
heer Nix binnen een jaar een kwart
eeuw lang lid van het Burgerlijk
Armbestuur geweest zijn.
Tot zoover wat :k van den heer Nix
vernam. Het is niet vee', want Nix
is een bescheiden man. die zonder
oohef r.'Ï!' kalmen weg gnat. Maar
'oen ik «iicrzrifden middag Mr. P.
Tieenk Willink, voorzitter van den
Voogdijraad, ontmoette, kreeg ik gele
genheid deze sobere inededeeüneen
aan te vullen.
..Toen Mr. Thie' de functie neer
legde en inii vroeg, die over te nemen,
zag ik daar wel tegen <n>- Tliicl zei:
..ie kriist zoo'n voortreffeliiken secre
t. r.s. ie ruit er nie s anders dan ple
zier vaa hebben." Dat is voor nnj
aanleiding geweest om het voorzitter
schap od mii te nemen en mijn ver
wachtingen van den secretaris zijn in
e.k opzicht in vervulling gegaan. On
ze samenwerking is zoo aangenaam
als maar denkbaar is. ook omdat hij
het z o waardeer wanneer óo voor
zitter zich met de zaken bemoeit. Als
ik een* wenk geef of een opmerking
maak. dan zegt lui „ik vind hel pret
tig. dat u de zaken zoo nauwkeurig
controleert."
Met bui engewonen tact- weet hij
de menschen tot hun plicht te bren
gen in gevallen, waarin de wet te kort
schiet, bijvoorbeeld door een man le
bewegen te betalen voor de vrouw en
kinderen die liii ver aten heeft.
Ziin acminis ratio is keurig in orde
Meermalen ziin belangstellenden uit
andere gemeenten daarnaar komen
lriiken. Hij is niet zoozeer de ambte
naar van den Voogdiiraad, maar de
medewerker, de meest geroutineerd,'e
eu geoutilleerde. En wat hem voor
dit werk zoo buitengewoon geschikt
maakt, is dat hii zoo on zaghik veel
houdt vaa kinderen. Als liii een troep
ie als het ware uit liet vuil opraapt,
dan kan hii met verrukking vertel
len „dat derde, och, dat was een
schot, een dot van een kind." Neen,
he'. ambt lic-eft hem niet verstrakt of
verstijfd zoo oud als hii is en na
al ziin ervaring laat hii nog meerma
len ziin goeie hart spreken en geeft
uit ziin eigen zak."
Zoo snrok de voor? tier van den
Voogdread over den secretaris. En
hii voeg 'e er aan toe - „dat. is niet al
leen mini persoonlijk oordeel, maar
ook de meening van den Voogdijraad
in zijn geheel
Er is dus. zou il: zeggen, reden vnojr
den lieer Nix, om Zondag 1 April zijn
ïüiten verjaardag te vieren.
Vooral omdat lui nog in alle opzich-
'en tot het werken m deze drukke
taak in staat is.
J. C. P.
Maar waarom is er op dit oogen-
blik aanleiding, iets te zeggen over de
taak van den Voogdijraad.' Omdat de
Secreians van den raad, de heer F.
L. Nix. op Zondag 1 April n.s. zeven
tig jaar oud wordt. Kent u hem niet?
Och, jawel, de groote man. die ook
op dc koudste oagen over Haarlems
straten gaat zonder hoed, zonder over
jas ol handschoenen, i 1 ij heeft dat
allemaal niet noodig. Zijn helooning
is een weelderige witte haardos, met
verslikt door hoofddeksels, zooals hij
ons. Eu ziek schijnt hij er ook niet
van te worden. Een Sibeiier van aan
leg. zou men zeggen, ofschoon hij
zijn jonge juren heeft doorgebracht
in veel warmer klimaat.
Op 13 Juli 1869 neemt Ferdinand
Louis Nix a!s vrijwilliger' dienst hij'
het Indische leger, is' er weldra, kor
poraal titulair, korporaal, sergeant,
bereikt den l'Jden December 1874 den
officiersrang als 2don luitenant. Drie
jaar later wordt luj bevorderd tot
eersten luitenant in 1888 tot kapitein
en 24 Juni 1895 eervol, op verzoek,
uit 's lands dienst ontslagen, mei
recht op pensioen.
Ziehier een eorvolle staat van
dienst. In 1876 cn 1877, 1S89, 1890 en
1891 neemt hij deel aan krijgsverrich
tingen tegen Atjeh, ontvangt het eere-
t eek en voor belangrijke krijgsbedrij
ven en het öiulcrsrheidingsterken voor
langduriger! Nedrrlnndsclicn dienst
als officier.
Maar met zijn ponsioncering is zijn
werk in de wereld niet nfgcloopen.
Hij vviidt zich aan de phllantropie.
In 1899 wordt hij benoemd tot lid van
het Burgorltjk Armbestuur, «lus in een
i.jd teen ii t ink van «ia! Dolk - i cel-
Toen hij die functie eenuen liid waar
genomen had, werd hij uitgenoodigd
als voorzitter op te treden. Dat bleef
hij totdat door een verandering in de
organisatie het presidium op een van
de wethouders overging.
„Dit werk", veriellhu n»ijk „sluit
aan t> j dat voor den Voordurend e-i
„Wat ten prachtig vvoor!" zegt A.
.oi ziju hJUtmun li. Kijkt verrukt
rond naar de blauwe luent en de hel
dere zon en haalt eens diep adem, om
al dat heerlijks in te zuigen.
„Buitengewoon", zegt B. „Als we
dat maar niet moeten bezuren'
A. ziet de tram aankomen en draaft
naar de halte. Hij kan over dat niooie
weer maar niet uitgepraat raken.
„Wat een mooie dag! zegt hij tot den
conducteur. „Als 't maar zoo blijft",
antwoordt de conducteur bezorgd,
„verleden jaar was t net zoo en wat
hebben we een slechten zomer ge
had!"
A. voelt zijn genot gedempt door dat
pessimisme van den volgenden da^r en
als hij s avonds thuis zit. en toevallig
een stukje papier onder de hand heeft,
rijmt hij liet volgende:
Wij leven vandaag en wij leven
niet morgen.
Laat iedre dag zelf voor zijn aan
genaams zorgen,
Dus grijp wat je hebt en geniet van
het heden,
Want morgen is vandaag jo toch
immers ontgleden!
Geniet van de zon, die vandaag voor
jc schijnt,
En denk niet benauwd, dat ze
morgen verdwijnt,
Het is uitgesloten, dat je ooit geniet,
Wanneer je maar tobt over zorg in
't verschiet.
Stadsnieuws
i h-t
HEROPENING R IJ W1 ELI IA NI) EL.
Heden wordt de handel in rijwie
len en motor van den heer J. Swiialf
in het geheel verbouwde perceol Kruis
straat 11 geopend. Daarvoor was
zaak aan de Kruisstraat 43 gevestigd.
Dc geve! trekt door zijn fraaie uit
voering de aandacht van menigen
voorbijgang:r- Ook het interieur vol
doet aan alle eisctien van smaak en
moderne inrichting. De naar de
ebchen des tijds ingerichte werkplaats
is ruim en frisch terwijl in de etalage-
ruimte een keur van rijwielen eji mo
toren wordt tentoongesteld. Een keu
rige verlichting verhoogt het aspect
Ook is er centrale verwarming.
Aan de zaak is een automobielhan
del verbonden ernigo soorten ziin nan
den ingang Ridders'.raat trnto' nee-
s: ld.
De gelioele inrichting getuigt van
SCHILDERIJEN DOOR K. A. VAN
ECK IN DEN KUNSTHANDEL
SMIT.
Indien mijn geheugen mij niet be
driegt, is de heer Van Eek teeken-
loeraar in Don Haag. Zeker is dat ik
eenigen tijd geleden graphisch werk
van hern in een kleinen Haagschen
kunsthandel gecxpo:eerd vond. En
zoo de heer Van Eek geen teeken-
leeraar is, never mind hij zou het
kunnen wezen. Zoo een die graag
spreekt van „wij, or listen" enz. Bo
vendien schijnt hij het benijdenswaar-
dig voorrecht te hebben in dezen
ijd even zeldzaam als benijdbaar,
an liet steuncomité met rust te kun
nen laten: zijn gansche expositie ziet
er met fonkelnieuwe lijsten keurig
verzorgd uit. De eerste indruk is er
een van materieeler. welstand. Voor
een gemis aan artistieke welstandlg-
heid, voor een tekort in de kas aan
innerlijke beteekenis, zijn nog geen
steuncomitó's opgericht. Ze zijn onge
twijfeld in de maak, want er zijn nog
ontzaggelijk vele personen die nog
nimmer in een commissie of sub-com-
sie gezeten hebben en het nuttig
effect zal van beide categorieën het-
zelfde zijn: twijfelachtig. Zoo ik af
dwaal van mijn voorwerp is het een
einig de schuld van den heer Smit
die mij, als verslaggever, zoo een bui
tengewoon genoegen zou doen indien
hij "nu hierna eens een expositie ar
rangeerde van een werkelijk bclaug-
urtist, oud uf modern, om hel
even. Hij weet, ben altijd juicheiis-
bereu! maar, ix zeg hem dit in ver
trouwen, een hartelijke waardeering
van iets dat werklijk mooi is seiirijf
ik in zes maal zoo weinig tijd als de
irzichtige, ik-wil-niet-graae-kwet-
recensie, dre hier veelal mijn deel
..dt. En ik word niet per uur, doch
per stukje betaald. Doch dit moet on
der ons blijven.
Keeren wu tot den heer Van Eek te
rug, en trachten eerst onze bezwaren
te formuleeren, dan moet allereerst
gezegcl zijn, dat diens werk wel kleu-
maar niet van een schoone kleur
De kleur is rauw. Een lucht van
kogeltjcsbhiuw staat als' een plank
boven een landschap, er is geen ruim
te tn zoo'n lucht voor een vogel om
door te vliegen: hij zou zijn snavel
stouten. Dan zijn er rose-fondantkleu-
ren naast giftige groenen die pijn
doen en ze zijn er gedachteloos, zon
der verband neergezet. De schilder
wijze is dilettanterig en met die be
paalde zelfingenomenheid den dilet
tant vaak eigen en die ook absoluut
niet hinderlijk is zoolang h j voor
zijn productie niet de geheele machi
ne. publiek, pers en handelaar in be
weging wcnscht te zetten. Over het
algemeen moest men daar wat min
der rap mee zijn, ae Qualiteit zou er
ainchl op verbeteren.
at iiu d.e rauwe kleuroydracht
betreit, zou men unj op «o.nmige
I ranste jong-..on auimen w.usu uie
scxiijuoaar nus ue.g-ui.-oi uoen tn
toch hoog auiigescur<*»eu staan. Ik
denk aan Ltiiiio hij voorbeeld. Maar
i.oev.e! mijn voorkeur aten kant
nitt ungual heb >k daar toch al
tijd ecu groote mate van technisch
kunnen cn eau aangeboren gevoel voor
evenwicht ook m dissou neerende
kleurcombinaties kunnen waarneer
Men kau daarvan houden of niet,
maar zwak zjn die lieden allerminst.
Gaan w ij nu op zoek naar wat wij
in den heer an Eek waardeeren kun
nen, dan vinden wij in een oud stil
leven met oranje tulpen een aange
name bescheidenheid, die niet zonder
fijnheid is. .22) In een groot Duinland
schap (1) is datzelfde. A an het latere
werk is don No. 15 en 16 Boschrand,
boomen en duinen, het meest te waar
deeren en heeft een werkje met vis-
schersbooten \8) een prettige openheid.
Veel werk wordt, op flinke» afstand
gezien, meer gebonden. Het lijkt dan
minder aarzelend, doch in feite blijft
het natuurlijk zooals het zich op de
hand gezien, openbaart. Het is al
weer best mogelijk dat ik mij vergis,
maar het zou kunnen zijn dat de heer
Van Eek zich te zeer voor den buiten
kant van het schildersvak interes
seert. Het is, geloof ik, geen onaar
dig bedrijf, maar kunst die wat was,
werd juist gemaakt door menschen
die om hun kunst lijden en verduren
wilden. Ik zie gelukkig voor hem
in den hoer Van Eek geen martelaar,
lhj noemt het zelf ook zoo zwaar niet.
Als een pientere koopman laat hij op
zijn invitatie een stuk recensie uit den
Nieuwen Rotterdammer afdrukken:
„Forsclt en goed. De kleur staat in
eens mot leven bezield voor ons"
dat is nu prompt contrarie aan wat
ik zooeven de eer had te betoogen. De
lezers mogen het daarom zelf nu maar
eens gaan uitzoeken. Misschien wordt
door die controversie juist de belang
stelling voor deze expositie gewekt.
En dat is voor den exposant van /neer
waarde, dan tc weten wie er gcliik
heeft.
J. II. DE BO IS.
27 Maart '28.
GYSBERT JAPICX.
De vereeniging Frysk Selskip Gys
bert Japicx hield Dinsdagavond ir
den Schouwburg aan den Jansweg
een „bütengcwoune gearkomsie". Wel
was de bijeenkomst buitengewoon.
In den regel toch wordt tweemaal in
een winterhalfjaar in den Schouw
burg een tooneelvoorstelLing gege
Nu was Ds. De Stoppelaar van
Warga uitgenoodigd om een voor
dracht te houden als inleiding en toe
lichting van do door hem te vertoo-
nen film over „1: Fiyske fe". „Moai
Frymi" cn „Winter Do film werd
Op den Goeden Vrijdag, 30 Maart,
VERSCHIJNTONSBLAD NIET
Wij verzoeken derhalve vriendelijk, ons
de Advertentiën voor het nummer van
Zaterdag (het nummer voor Paschen)
vroeger toe te zenden dan anders,
uiterlijk Donderdagavond vóór zes uur.
De plaatsing van advertentiën van
eenigen omvang, die later in ons bezit
komen, kunnen wij niet garandeeren.
DE ADMINISTRATIE.
erleende, spreekt van zelf. ^Dit
koor zette na de opening door den
voorzitter den avond in met „De
Fries om Lteas en „Needrichheit
Als men in aanmerking neemt dat
„Frisia" te kampen iiecft met een
voortdurende wisseling van leden,
dwingt, wat de heer Post met dit
koor bereikt, respect af.
't Was vreemd, dat toen eerst het
Frjsk l'olksliet staande gezongen
werd; 't kwam zeker door het be
ginnen al om half acht.
Toen kwam Ds. De Stoppelaar voor
de, lessenaar om te getuigen van zijn
liefde voor het mooie, oude laud,
mooi door zijn geschiedenis, mooi
door zijn weiden en heidon, door zijn
bosscha» cn meren, door het gezang
en gekweel van zijn vogels, zijn knus
se zandpaadjes niet de l.leine boer
derijtjes.
Maar niet alleen inooi door don
eenvoud van dc „wouden" vooral ook
door den weeldorigen overvloed van
dc greidhoek, de streek van Fries-
s roem en eerctiet stamboeKvoe-
en moet Ds. De Stoppelaar hoo- i
vertellen van do najaarsKeuriug
het stamboekvec te Leeuwa.
hem huorcu opnoemen ai 'uie na
men van ne ncuuouue stieren en
koeien uit ucn catalogus van de n»
jaarsiccurtug, van uien stamboom
an i 1/2 ai. lengte en I Al. breeute
oigescnreven, van die vitrine met
lGo gouden en zilveren medailles bij
Lupv-ius ie Aiaissum, wtens vee over
de getieele wereld verspreid is, men
v u..t uit dien mond hooren, om
o^.ijpen, dat ue zuo bekende
liefde vau dc Friezen voor hun „he:
telan met zonder grond is.
Maar toen de spreker begon over
het wetterlan (waterland) toen klonk
er iets vau enthousiasme in de stem
van dien ïratuuniiinueRden Fries. Hij
kwam woorden te kort om ons te
schilderen ae schoonheid van de
c ue dorpen, de meren, de wijde,
v. ij cc vlakken, bij zonueschpn cn m
dc glinstering van de maan, in de ze:i-
g.ng van de" lelie zomerwarmte en
onder de gecsehng van stormvlagen,
t ls niet noodig te reizen naar^ de
Noordpool of naar het verre Zui
den in «ie stille eenzaamheid tus
schen de Friesdhe meren beseft men
evengoed dat ,,de heem len Gods
eere "verkonden". Daar i" die poeren
en petten leert men dc geschiedenis
van de planton cn dieren in hun eeu
wigen strijd om het bestaan.
i-.n dan de vogelsEn onder die
vogels, als de meest kenmerkende
vuur bet r ricscho landschap, de kie
vit
ïen slotte Friesland in de" winter
met zijn vermaken van prijsmtdeelen,
dansen en vrijerij, met zijn helden op
dc schaats, wier namen aan jong cu
oud bekend zijn.
Al dat moois liet Ds. De Stoppe
laar ons zien op de film om inede
daardoor ons uit te noodigen, dat
mooie laud te komen bezoeken, nu
daar de natuur weer ontwaakt, nu
het gejubel van de grutto's en turc
luurs klinkt ovcr dc velden, ou de kie
vit in wilde buitelingen zijn levens
blijheid demonstreert-
De film toonde eerst het prachtige
stamboekvee op de markt en thuis,
b de boerderijen in het veld we za
gen de keuring door den veearts, de
controle van Je melk, een hcelc rij
afstammelingen van den bekenden
stamboekstier Albert. Maar daar
na een schitterende rij beelden
tnooi Friesland, het vogelleven, de
zcilsport. Spontaan klonken toen op
de Friesche santjes.
Tot slot eerst wrnterwille (winte
genoegen) te Leeuw-arden p" toe^i een
ringrijderij op de Wilhelminabaan.
De film viel buitengewoon in den
smaak van do talrijke F'riezen. zoo
als het applaus aan het slot bewees.
Na de pauze werd door eenigc lc
den van net selskip opgevoerd „Iljar
jonker" een blijspeÜetje, waarom
!:..rtctijk gelachen is. t Werd
stekend gespeeld en zooais Dr. 8
pers aan het slot opmerkte paste het
precies bij het voorgaande. Do Fno
sche boer laat zich niet modernisec
ren, en de vrouwen, die het boerach
tige zoo onbehouwen en lomp von
den, werden belachelijk.
"t Was al bij middernacht toen we
den schouwburg verliet m om plaats
S VN AGOG E Dl E NS TEN.
:J. Israel. Gemeente.
Vanul 29 Maart 1923:
Donderdag: Ta' anicth Bechoriem.
Ochtenddienst te 7 uur.
Leeroefening na den Ochtenddienst
Middag- en Avonddienst te 5A uur.
Ochtenddienst te 7 uur.
Deze diensten worden in het Ge-
mcentegebouw gehouden.
Sabbath: Vriidagavonddienst bij den
Ingang te G uur.
Ochtenddienst te 6.15 uur.
Predikatie by den Middagdienst
Pesachfeesf: Zaterdagavond: Avond
gebed te 7.12 uur.
Ochtenddiensten te 8, uur.
Middacdiensten te 2 uur.
Avonddienst bij het invallen van
den nacht.
Middendagen.
Ochtenddiensten le 7 uur.
Avonddiensten Lij het invallen van
den nacht.
Al de diensten op het Pésachfeest
worden ter Synagoge gehouden.
Het Tooneel
W.it hot levon verwooel, door
Hot Schouwtoonool.
twintig jujir kan veel veranderen. Nu
kunnen wij ons bijna niet meer voorstel
len. dat een lendens stuk als „Wal het le-
verwoest" hier zou worden verboden.
Toch is het nog niet zoo heel lang geleden
dat burgcniccs:cr Jhr. Boreel de opvoering
„Les Avariés" door een l-'ranschen
-p door zijn veto verhinderde. Eu hij
de oenige niet. Had zclft de Parijsche
suur die anders werkelijk wel wal
Iragen kan de opvoering van Brieux'
k :a la Ville lumière niet onmogelijk
gemaakt? Eerst nadat het Stuk te Brussel
Luik was gespeeld en goed was
ontvangen werd ook de voorstelling te
is toegestaan.
•e wonderlijk xijr. soms de beslissm-
van den censor! De schunnigste stuk-
waarin h-louter te doen ia om hel
publiek t© prikkelen, werden te Parijs
a ook wel eens nier toegestaan en een
erk a!s „Les Avariés", dat een vurig
pleidooi is voor verbetering van verkeerde
:<kstanden, een wuk. waaruit in bijna ei
ken zin waarachtige, groo-.o menschen
liefde spreekt, weid geweigerd, enkel en
alleen, omdat het openlijk ccn ziekte be
handelde, waarover men alleen „bij ge
sloten deuren" in het geheim placht to
spreken.
Juist tegen dat geheimhouden gaat voor
een groot deel Brieux' s:njd. De dokter in
Les Avariés wijst er bij herhaling cn met
nadruk op, hoe veel leed en kwaad daar
door alleen is veroorzaakt. En wel heel
opmerkelijk was in verband hiermede het
verbod van dat stuk.
„Wat het loven verwofsT' is een grooL
hartstochtelijk beloog. Het Is meer een
pleidooi dan een drama. Brieux schreeuwt
bet ons tn zijn stuk als het ware tor. dat
het publiek io veel in onkunde wordt ge
laten cn «ius moet worden opgevoed. Bij
Brieux gold nooit «le theorie: „Tart pour
l'srt". Deze prediker hnd in zijn stukken
altijd iets le zoggen. Dikwijls ook in
„Les Avariés" offerde hij zelfs 'do kunst
op aan zijn tondenz. Wat hij persoonlijk
to zeggen had, was voor hem hoofdzaak.
Altijd weer, wanneer ik oen stuk van
Brieux zie. krijg ik heel sterk don indruk
togenover het werk van een zeer goed, no
bel mensch te stauii. De „dokter" in „Wnt
het leven verwoest" mot zijn algemeene
monsohenliefde is Brieux. Toen ik Ko van
Dijk den dokter gisteren hoorde zeg
gen: „Wij moeien zoo ver komen rein to
blijven en één meisje lief te hebben I"
moest ik onwillekeurig glimlachen om dc
censors van 20 jaar geleden, die een werk
van zoo hooge en reine strekking verboden
en de stukken, welke oen propaganda voor
le polygamie zijn, rustig toe lieten.
Brieux heeft betere drama's geschreven
dan „Les Avariés". Dit stuk ik zcida
het reeds is niet meer dan «n plei
dooi in actie. Ilct houdt dc belangstelling
van het publiek vast door het zeer belang
rijke onderwerp, dat het behendelL En ook
door de warme, waarachtige menschen-
'iefile, die uit heel het stuk spreekt! Wer
kelijk dramatisch is Brieux in „Le* Av*.
.a's" alleen maar aan het slot van het
.wc«-.-,'c -drijf, wanneer de vrouw tot do
ontdekking komt, wat haar man haar en
haar kind heeft aangedaan. In die zoér.o
ondergaan wij de ellende mee, in de - -
rige tooneelen luister enwij slechts rm:
het dikwijl» zeer interessant© cn alt:;-
met overtuiging uitgesproken betoog van
Heel dit stuk van Brieux wordt gedragen
wot-1 practischcn zin vnn den
rag ku
niet genoegen I