Aan de kust van Azuur
Buitenlandsch Overzicht
KASPAR HAUSER
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 31 MAART 1923 ZESDE BLAD
EEN BLOEMENSTAD EN HAAR ACHTERLAND.
Vintimïglia; de bloemenstad. Zo non dien
haam met nog meer recht dragen dan
Haarlem, want de pracht van hyaeinthon
en tulpon duurt helaas maar kort, en hier
is den lioelpn winter door eiken middag
een feest van bloemen te zien in do groote
witte markthal: anjers, violieren, wollig-
gele mimosa, al do bloemen van het warme
Zuiden. Wat bij ons zorgvuldig wordt af
geteld, wordt l ier slechts verkocht bij
bossen, die een heel -familie-bezitaan-
v aasjes uauwelijk zou kunnen herbergen.
En eiken dag stroomen de koopers op
nieuw toe. Grootend«els toch koopers uit
do bevolking zelf. gering hier do
liefde is voor een bloementuintje, zoo
groot schijnt de begeerte naar afgesneden
bloemen.
Behalve de mimosa, die aan liooge strui
ken groeit, worden alle bloemen geteeld
op smalle terrassen, die men tegen de
steile helling van den berg heeft aange
legd om hem wat meer ruimte af te win
nen. Hier en daar staan grooto witte doo-
zen tusschen de tuintjes; dat'zijn de
terreservoirs waarvanuit de grond nu
dan bevloeid kan worden. Want het regent
soms maanden, ja jaren lang niet van
eenige bcteckcnis.
Een ondankbare taak heeft een anjer.
Want de plant mag zich nooit verheugen
in 3e praent die hij voortbracht; eiken
morgen v, ...tien de voldoende ontplooide
bloemen afgesneden en op het veld blij
ven slechts do knoppen achter. Wie ee
weelde van bloemen zien wil, moet in h<
gewoel van de markt zijn, niet in c
Er is nog meer te zien in Vintir-hgü
De stad is oud; zo bestond al in de
Romeinschen tijd. De zandkleurige bouw
val op do zandkleurige rots, die de oude
stad bestrijkt, heet nog trouw het kasteel
van Appius, ofschoon do rui no bedenke
lijk lijkt op die van een modern fort.
Maar op deze lonkende kust heeftde
stroom van geslaohten-na-geslachten, die
hier woonden of hier doortrokken, maar
heel weinig overgelaten uit dien verren
tijd. Oud-Vintimiglia geeft geen herinne
ringen aan een Romeinsoho vestiging
meer. Maar wol geeft ze het beeld van een
eoht Italiaansoh stadje. De oude stad is
van de nieuwe gescheiden door de Roia,
de grootste stroom m' deze streken. De
Roia moet, beoordeeld naar zijn stroom
bed, soms geweldig zijn. Maar meestal is
hij h« niet, en dan banen een paar smalle
beken niet moeite kronkelend zich een weg
tusschen de grijze rolsteenen van de veel
to breede bedding. Bangs die stroompjes
zitten meestal rijen vrouwen hun wasch
te doen. Algemeen worden de kleoreu hier
zoo gewasschen, in stadjes, die met aan
een flinke beek liggen, is toch van ge
meentewege gezorgd, voor bakken stroo-
mend water, en komen de vrouwen, do
bundel met waschgoed op liet hoofd, sa
men onder het afdak van de bron; een
dor aardigste heelden, die een stadje kan
bieden. Helaas laten de meeste wassclien
wel eenigszins zien, dat er geen warm wa
ter aan hen te pas is gekomen.
Een oude Ilaliaansche stad wijzigt
iemands opvatting van een straat. Straten
zijn hier geen wegen, waarlangs rijen
huizen zijn gebouwd; het eerste gegeven
schijnt een blok huizen te zijn, en de smal
le straatjes zijn als diepe kloven, daarin
uitgeslepen. Hier en daar is boven de bo
dem der ravijn nog een boogje of een huis
blijven hangen, dat de steile oevers ver
bindt. Als verloren kronkelt liet not van
stijgende on dalende straatjes tusschen dn
hooge huizen met hun bijna altijd onbe
woonde benedenverdieping. Koel moet hot
hier wel zijn als des zomers do zon hel
open veld verzengt.
Do Roia is breed en zonnig aan de mon
ding. Hoe heel anders is het land stroom
opwaarts; het achterland van dien bloeien-
clen kusttuin. We hebben de tocht been
por autobus gedaan. Ze gaf een alles
ovorheor8chendo indruk: lawaaL Er was
niets aan de auto, dat niet los zat en niet
rammelde, oorverdoovend rammelde. Het
was een verademing als hij stil hield bij
een der postkantoortjes annex kruideniers
winkel, voor de post en een schaarsche
passngiei. Onderweg 'Inod do bestuurder
nog ee-: fiets op, die hij op hot spatbctrd
zette en met zijn zakdoek vastbond. Zou
hij er af vallen? Hij viel er niet af en
gclioorindmkken bleven overheersehen.
Eindelijk stonden we dankbaar op d/-*.
stillon weg en konden de 20 K.M. rustVg,
terugwandelen.
Beneden den weg stroomde de Roia,
woest boxgboekje nog hier, over zijn smal
bed van kleigrijze kiezels. Wonderlijk
blauwgroen is zijn water op do diepere
plekken, zelfs onder een effen grijze lucht
Links en rechts schoten stijl de wanden
van het diepe nauwe dal omhoog. Waar
liet nog cenigszin3 mogelijk was geweest
had men de teelaarde van do hellingen op
gevangen en gesteund door muurtjes van'
e steenblokken, om nog wnt te kun-
verbouwen: een paar vijgen en wijn
stokken, verder olijven of slechts gras.
Hoeveel geslachten moeten er gebouwd
hebben aan die reuzentrap van smalle ter
rasjes; hoeveel menschen hebben hier ge
zwoegd loor hun brood in dit nauwe,
kille dal, dat de zon pas laat bereikt, dat
haar stralen al weer verlaten hebben lang
voor liij ondergaat. Waar des winters de
ijskoude wind van de bergen doorheen-
jaagt, de dakpannen meesleurend als
niet met groote steenen bezwaard zijn. Ner
gens slaat hier een bloem of een ei er-
struik, nergens een teeken van welgesteld
heid. Op de giftig blauwgroene kolken
do Rpia na is alles grauw, de bergen, do
huizen en terrassen, die van denzelfden
steen zijn, zelfs de olijven en de verspreide
dennen op de bergluppen.
Maar het droevigst van alles is, te
hoo velen den strijd hebben moeten op
geven: men meent een huis voorbij to
len komen, maar van dichtbij blijkt het
slechts een bouwval; er daagt een gehucht
of een dorp op, maar de meeste vensters
zonder gordijnen en zonder glas, staren als
liclillooze oogen naar den grijzen bergwand
Mijlen ver verandert bet landschap nau
welijks. Altijd maar die vreemdgevormde
bergen; eenmaal in lagen afgezet maar
later door een geweldige kracht geplooid;
i als rolkoek opgerold in onverklaar
bare kronkelingen. In ons aardrijkskun
deboek stond een foto v3n een bergwand,
als „mooi voorbeeld" van een plooiings-
gebergte. Ik beschouwde het als iets zeer
zeldzaams. Maar hier biedt bijna iedere
tien meter een mooi voorbeeld.
Eindelijk verscheen links een vrij groot
dorp, Fanghetto, grijze huizen, opgebouwd
tegen de berghelling, het een tegen het
ander leunend, zonder een plekje grond
over te laten voor een tuintje. Zoo bouwt
men hier het liefst.
Aan de voet van het plaatsje ligt een van
die mooie bruggen, dio men placht te bou
wen voor het begin van hèt betontijdperk.
Een maaltijd is nergens te krijgen,
in een winkeltje hebben ze brood en
ea waï smaakt er niei lekker als het met
een aantal kilometers gekruid is. Eer.
waarschuwing voor lekkerbekken, de
„traites renommfes" van de reisgids moet
men zelf rangen. De inwoners zijn hier
overal vriendelijk en wellovend; weinig
vreemdelingen als ze zien en ongewoon &U
wandelen voor je plezier voor hen is, ge
ven ze den voorbijganger zelfs niet het on
gezellige gevoel van aangegaapt en bebab-
beld te worden.
Nog lang na Fnnghctto blijft de weg in
drukwekkend somber. Maar eindelijk wij
ken de bergen uiteen en de rivierbedding
wordt cr hrcc 'er. Er kan weer zon komen
op de neven; dadelijk wordt er meer ge
teeld en in grooter verscheidenheid. De
geplooide hergen worden opgevolgd door
een andero formatie: massieve loodrecht
oprijzende geelgrijze kalkrotsen. Links
nog weer eens eeu vorlaten dorpje; meer
dan dertig jaar geleden stortte een rots
blok neer achter de huizen en men vreesde
voor een andere blok, dat dreigde. Maar
het dreigt nog steeds boven de vervallen
de woningen. En toen verscheen weer Vin-
timiglia, de stad van bloemen en Zuid
vruchten.
J. KOBBE.
NIEUWE CONFLICTEN TE WACHTEN. DE MlJNDIRECTEUREN
WEIGEREN DE KOLENBELASTINC AAN DE FRANSCHENUIT. TE
BETALEN.
OVER DE QUAESTIE DER DUITSCHE SCHADELOOSSTELLING.
HET PROCES TE PETROCRAD.
De „Vorwarts" vestigt de aandacht
op den eensgezinder! wenscli van de
Rijksdagcommissie voor buitenland-
scbe aangelegenheden om dooi'
yoortzcUing uan iiet lijde
lijk vet-zot.
en door international: overeenkom
sten de bevrijding van 'iet Roergebied
te bewerkstelligen. Het blad legt er
den nadruk op. dat de regeering nim
mer heef: 'gezegd, dat internationale
besprekingen eerst een aanvang kun
nen neaien ne de ontruiming van het
Roergebied. In de resolutie van de
Lsommiaeie veor buitenlandsche aange-
ltgcsiheden wordt met den meesten
klem geweigerd onderhandelingen aan
te knoopen, welke slechts schijn-be-
sprekingen zouden zijn, terwijl zulks
in werkelijkheid een capitulatie zou-
beteekenen. Ontruiming van het Roer
gebied is slechts mogelijk op grond
van internationale overeenkomsten.
Indien Frankrijk bereid zou zijn, zich
met Duitschland te verstaan op basis
van een vervulbaar program en na
verkregen overeenstemming zou af-
van alle militaire machtsmisbrui
ken, zou aan zulk een accoord geen
enkele hinderpaal in dien weg 6taan.
Thans echter blijkt duidelijk uit de
rede van Poincaré in de financieele
commissie der Fransche Kamer, dat
de Fransche regeering geen onderhan
delingen wenscht, waartoe Duitsch
land bereid zou zijn. maar dat zij
wenscht, wat geheel Duitscliland eens
gezind weigert, nl. con capitulatie.
De Fransche regeering wil een gebied,
dat in het verdrag van Versailles ab
soluut niet genoemd is, althans zoo
lang bezet houden, tot het geheele
bedrag der schadeloosstelling is be
taald.
Hieruit blijkt duidelijk een verdrags
breuk van de Fransche regeering,
niet alleen tegenover Duitschland,
maar ook tegenover haar geallieer
den. Duitschland heeft niet de bedoe
ling en niet eens het recht om Frank
rijk bij deze verdragsschending te
steunen. Na dit a'.les blijft de alom
erkende overtuiging omtrent de nood
zakelijkheid, het lijdelijk verzet voort
te zetten, tot het doel is bereikt.
De Rijksraad heeft een verordening
vaa de rijksregeering goedgekeurd, dies
als een tegenmaatregel in verband met
de verordening van de intergeallieerdt
Rijnlandcommissie inzake de in beslag
neming van goederen of het aangeven
van goederenvoorradc bij de douane is te
beschouwen.
Volgens deze nieuwe Duitsche verorde
ning is het verboden, goederen te leve
ren of de levering daarvan te bevorde
ren, wanneer moet worden aangenomen,
dat die levering geschiedt op verlangen
der bezettingsautoriteiten. Op overtre-
,ding worden geldboeten ter hoogte van
drie maal de» waarde der geleverde goe
deren en vrijheidsstraffen gesteld.
Een algemeone boycott?
Naar de „Textilwclt" meldt, hebben de
vcreenigingen van kooplieden en indus-
trieelen in het bezette gebied aan do
rijksregeering verzocht, een algemeen
verbod van handeldrijven met Franschcn
ea Belgen af te kondigen. De beslissing
of en in hoeverre aa dit verzoek gevolg
zal worden gegeven, zal in de eerstko
mende dagen vallen.
Een oproep van den mijn-
werkersbond.
De vakvereeniglng der mijnwerkere
heeft tot de arbeiders in het P»oerge-
bied een oproep gericht waarin o.a.
het volgende wordt gezegd:
„Sedert tien weken reeds staan wij
onder den druk der Fransche mili
taire neen-schappij. Ofschoon zonder
eenig wapen zullen wij onbuigzaam
blijven. De bevolking van het Roer
gebied zal dc afweeractie blijven
handhaven. De Franschen trachten
met alle middelen om die afweoractie
te breken. Zoo ook door middel van
fraaie beloften aan de arbeiders. Men
belooft ons, de arbeiderstoestanden te
zullen verbeteren, do rechten der ar
beiders niet te zullen beknotben, het
organisatie- en vereenigingsrecht niet
te zullen aantasten en ook de pers
vrijheid lo zullen handhaven. In een
woord, een heerlijke tijd wordt den
arbeiders in het vooruitzicht gesteld
als zij zich zullen onderwerpen. Wat
kunnen wij daarvan gelooven? 1-Iet
zijn alleen lokmiddelen. Reeds zes we
ken lang zijn onze kameraden in het
Saargebied in slaking. Zij strijden
voor behoorlijke Joonen en een mensch
waardige behandeling.
De Fransche regeering, die daar als
arbeidgeefster optreedt, wijst evenwel
iedere tegemoetkoming aan de ver
langens der arbeiders af. Militairen
zijn er opgeroepen om deze staking te
onderdrukken. Zoo is do toestand in
het Saargebied.
Kameraden. Wat zou er van ons
worden, wanneer Poincaré zijn dool
zou bereiken? Hij zal het evenwel niet
bereiken. De Franschen zullen ook
verder geen steenkool of cokes krij
gen. De poging om de opslagplaatsen
leeg te halen zal mislukken. Wij zul
len de ofweeractie blijven handhaven
voor ons recht en onzo vrijheid".
Het opperbevel van de bezettingstroe
pen te Dusscldorf heeft het noodzake
lijk geacht, den mijndircctcurcn in het
Roergebied nogmaals in herinnering te
breng-en, dat zij
do kolen!»lasting
over Maart niet aan het rijk mogea be
talen. De directeuren, die niet vóór 3t
Maart de belasting aan de b ezettings-
autoriteïten hebben voldaan, z'jn straf
baar ca zullen gevangen genomen wor
den.
De plaatsvervangend voorzitter var.
den raad van commissarissen van de
„Bcrgbau A. G. Loth ringen", geheim
raad Korte, is te Bochum gearresteerd-
Men brengt deze arrestatie ia verband
met cc we:gering van de „Bcrgbau A.
G." oni de kolcnbe'.asting aan de Fran
schen te betalen. Algemeen wordt ver
wacht, dat in de komende dagen nog ver
schillende andere groot-industrieelen zul
len worden gearresteerd,
In Dusscldorf hebben Franschen lo
millioen mark in beslac genomen, die
bestemd waren voor loonbetalingen, daar
dit geld moest dienen voor loonbetaling
aan de stakende telegraafbcambtcn.
Naar het „Berliner Tageblatt" ver
neemt, hebben de groot-industricelcn in
liet Roergebied besloten de betaling van
de Koblenstcuer, welke door de Fran-
schen ea Belgen wordt geüischt, te wei
geren en alle gevolgen welke caaruit
kunnen voortspruiten, op zich te nemen.
De Franschen blijven
kiachtlg optreden.
Naar de Duitsche bladen melden, heb
ben de Franschen cc stations Lüttring-
hauscn, HordeHachency, HördcAp-
lerbeck en AplerbeckSüd bezet. He;
doel van deze nieuwe bezettingen is, de
in die stations sedert ceaigea tijd aan
wezige waggons met steenkool, ijzer en
bier te kunnen "-egvoeren.
Toen de F", weggevoerd had
der. wat zij v hebben, werd cc be
zetting weer
In bet gebc 'w van de KamcT van
Koophandel tc ;ea werd een huiszoe
king geda&K -ndat vermoed werd, da:
daar loonen - werklooze arbeiders wer
den uitbcta,.-. voorzitter. Dr.- Rcds-
line en de s, i.aicus dr. Desbach werden
gearresteerd.
De bezetting te Dortmund zal, volgens
de „Kölln. Zeitung" worden uitgebreid.
Het is den Franschen namelijk ter oore
gekomen, dat men in nationalistische
kringen tegen Zaterdag (heden) een aan
slag tegen de Fransche militairen had
beraamd. De bezettingstroepen zijn thans
zoo aanzienlijk versterkt, dat in ce.v
stad Brakcl van de 30 scholen =S voor de
inkwartiering zijn gerequireerd.
De Hooge Intergeallieerdc Commissie
heeft weer S7 nieuwe uitwijzingen van
Duitsche ambtenaren bevolen.
Tc Godesberg is de staat van beleg af
gekondigd. De reden hiervan is to: dus
ver niet bekend.
Het debat in het Engeische
Lagerhuis
over de Rocrbezeuing heeft geen posi
tieve regceringsverklaring kunnen uit
lokken en trekt daarom zeer weinig be
langstelling, daar zoowel pers als publick
genocjr hebben van academische discus
sies. De vraag, wat er op de vroegere
Fransch-Engelsche conferenlis is bereikt,
geeft de „Manchester Guardian" aanlei
ding tot de opmerking, dat het er min
der op aankomt de vorige regeering 'n
de oogen van Frankrijk ie rechtvaardi
gen dan de tegenwoordige. Wat werkelijk
noodig is, is een verklaring, welke in
lichtingen de regeering aan Frankrijk
heeft gevraagd, of verkregen, omtrent 't
werkelijke doel van de Roerbczetting. Ea
wat het motief is geweest, dat de regee
ring or toe gebracht heeft om afstand te
doen van haar aanspraken om geboord
tc worden of tusschcnbeide te komen.
Wat is daartoe bet geschikte oogenblik?
vraag» het blad. Wanneer Duitschland
zich overgeeft en Frankrijk nog beter in
staat is om Europa economisch te ont
wrichten? Of als Frankrijk tot beter in
zicht komt? Hel is duidelijk wat Enge
land te doen staat, nJ. Frankrijk tc vra
gen, wat het werkelijk wil en hoe lang
het van plan is, aan de Roer te blijven.
Indien dit voor onbepaalcen tijd is, zou
Engeland zijn eigen schikkingen hebben
te treffen orn onzen eigen handel en den
vrede van Europa te beschermen. Wan
neer de regeering wacht tot Duitschland
toegeeft, ral Frankrijk als overwinnaar
minder dan ooit geneigd zijn interventie
tc dulden.- Naar mate Frankrijk zich
vaster nestelt cn zijn lichte tyrannic
plaats maakt voor een verpletterende mi
litaire .onderdrukking en naarmate de
gewelddadigheden toenemen, zal men
(zegt het blad) aan beide zijden minder
vatbaar voor rede worden.
Over de
raakt men niet uitgepraat.
Tal van tegenstrijdige berichten heb
ben dc ronde gedaan over het feitelijke
docj van het kortstondig oponthoud van
Hugo Stinnes te Rome cn te Milaan.
Marcel Hutin geeft in dc ..Echo <ïc Pa
ris" de raeeaing weer vaa „een diplo
maat, die in het bijzonder op dc hoogte
is van de Fransch-Italiaansche quaes-
tie". Deze zegsman meent, da: men het
wel als zeker kan aannemen, dat Stinnes,
indien het cr alleen om ging in verbin-
dig tc treden met de Amcrikaanscho
groot-industrieelen zooals de ..staalko-
niDg" (Gary, president der-Steel Corpo
ration), niet door verscheidene secreta
rissen zou zijn vooraf gegaan. De Ameri
kanen waren het voorwcndseL Het doel
was de Italiaaaschc regeering nogmaals
tc polsen inzake een bemiddeling in de
Roerquaestie. Dit was de derde maal se
dert de Roerbczetting dat Duitschland
trachtte Mussolini in ren dergelijke po
ging te betrekken. Stinnes heeft het
oogenblik uitgezocht, waarop Mussolini
te Milaan een onderhoud met den Belgi
schen minister Jaspar zou hebben. Doch
ondanks Stinnes' stappen bij het Quiri
naal ca het Vaticaan, heeft de Italiaan-
sch regeering Stinnes te kennen gege
ven, dat zij alleen voorstellen, welke
door dc Duitsche industrie tezamen mei
de Duitsche regeering zijn opgesteld, met
een gunstig advies aan België zou voor
leggen, door bemiddeling van Jaspar.
die ze op zijn beurt aa'n Frankrijk zou
doorsturen. Stinnes had echter geen
nieuw schadevergccdingsplan meege
bracht, en heeft alleen met Contarini,
den Italiaanschen secretaris-gen erna!
vaa Buitenlandsche Zaken, gesproken.
Mc. Nelll's rede over de
Roerbczetting.
In do rede, die Ronald Mc Ne ill, do
onder-minister van Buitenlandsche Za
ken. aan het eind van het debat in het
Engeische Lagerhuis over de Roerbezet
ting heeft gehouden, zcidc hij nog dat cr
in dc Fransche pers onmiskenbare teelte
nen waren van waardccring van do ver
andering in de gevoelens, dio het gevolg
was van de openhartig beleden vriend
schap van Brittannië voor Frankrijk. Hij
was het niet eens met degenen die be
weerden cat de politiek van welwillen
de neutraliteit niets waard was. Het
was volgens hem een zeer besliste hou
ding. Het was een politiek, dio op be
sliste wijze uitdrukking gaf aan de
houding en het geloof van do meer
derheid van het volk ea sfeilig van het
Lagerhuis. Ofschoon Britt3nniê zijn steun
nis; kon verlecttcn aan dc middelen,
waarmede de Franschen poogden dat
gene ic verkrijgen wat volgens het ver
drag van Versailles hun recht was, zou
het Zoj weir.tjj mogelijk hinderpa
len in de; .veg leggen. Het Fransche
volk bl.ei Engel an ds bondgenoot ea
c;i Mac Ncill hoopte, dat wan-
neer het juiste tijdstip aanbrak, Engeland
in staat zou zijn, het tc helpen. Wat ook
dc d::ecte aanleiding mocht zijn van do
tijdelijke ruzie, Groot-Brittannic koes
terde de sterke hoopi de vriendschap met
Frankrijk te bewaren, het bondgenoot
schap met welk land de best mogelijke
waarborg was voor dc toekomst ran
Europa en den wereldvrede.
Do „Petit Parisicn" verneemt ïnzaikö
de besprekingen van dc commissie voor
do Amerikaartscho bozet-
tingskesten,
dat or een algemecne ovcrenstemming ïs
bereikt, volgens welke de milliard goud
mark, welke Duitschland aan Amerika
verschuldigd is, in twaalf annuïteiten
met volkomen prioriteit over alle andere
betalingen zal wórden voldaan. Na aftrek
van de waarde van liet oorlogsmateriaal,
dat bij den wapenstilstand aan Amerika is
uitgeleverd ea dt ongeveer 40 milliard
goudmark bedraagt, omvat dc overeen
komst twaalf iaariijksche betalingen, elk
van So milhoea goudmark. welke niet
rentegevend 2i; n. Gedurende dc eerste
vier jaar zullen dc aan Amerika toe
gekende betalingen 25 van het totaio
bedrag, niet overschrijden. Van de vijfde
jaarlijksche betaling af zal de 25 -re
geling niet worden toegepast en elk res-
teerend bedrag, dat elk jaar aan Ame
rika verschuldigd is, zal interest dragen.
In haar zitting van den 4dca April
zal dc commissie zich met liet opstellen
dcf overeenkomst bezighouden.
De koston dor bezetting van
v hot Roorgcbicd.
Do Franselio bladen melden, dal In do
bijeenkomst dor Kamercommissie voor do
buitciilnndscho zaken, Poincaré op eon
vraag of.de uitgaven voor do Roerbczetting
gelijk to stellen waren met de bozetlings-
kosten der geallioerdo logers, hcoft ge
antwoord, dat er to dien aanzien onder
handelingen waren aangeknoopt met do
co geallieerde mogendheden.
(Een geheimzinnige geschiedenis)
Den tóden Mei 1S2S weid te Neuren
berg een geheimzinnige vondeling ont
dekt, naar het uiterlijk een jongen van
pl.m. iff jaar, die ia volkomen hulpe-
loozen toestand aangetroffen was op
klaarlichten dag in een der eenzame gt*
deeltea van dc stad. De ongelukkige
leek op het eerste gezicht volslagen
idioothij bracht niets anders uit dan
een soort onverstaanbaar gestamel. Later
begreep men, dat hij twee woorden to-
z'n beschikking had „boea" (vgl. het
Duitsche woord bube), waarmee hij alles
aanduidde dat iets menschelijks bad, hei
zij oud of jong, man of vrouw, laten we
zeggen alles wat twee beenen bad en
„ros", dat zooveel als „beest in 't alg-e-
mcen "ea paard in het bijzonder" betec-
kende. Zijn klecding zag cr ontzettend
uitz'n jas bestond uit een soort rok
waarvan men de panden afgesneden had,
een oude breedgerande hoed had hij op,
een grove rijbroek aan en z'n voeten, die
hem ontzettend pijnlijk bleken, staken
in ruwe laarzen met groote gaten er in.
De stakkerd scheen vrceselijk vermoeid.
Toen men hem naar het adres leidde, dat
op een brief vermeld stond, die hij bij
zich droeg dat van den garnizoens
commandant bleek, dat hij zich met
groote moeite voortsleepte. Bovendien
schenen zijn oogen, die verschrikkelijk
ontstoken zagen, kwalijk het daglicht te j
verdragen. Ten huize van den garni
zoenscommandant aangekomen, blce.k I
deze niet aanwezig, waarna men den
„wilde" maar zoolang in den stal liet
hij strekte e: zich onmiddellijk
Avonds
1 diep:
sla:
n ge:ie:mzinnigen on-
ïoor" afgenomen, Wat 1
natuurlijk niet veel bijror.ders opleverde
cn het resultaat was, dat onze vriend
voor de eerstvolgende weken zijn stal
verwisselde voorhet politiebureau, j
Merkwaardigerwijs bleek echter een 1
paar dagen later, toen iemand voor de I
grap een stuk papter ea een potlood
voor hem neerlei, dat de geheimzinnige
een beetje schrijven kon; met groote,
duidelijke letters pende hij j KASPAR
HAVSER.
En nu de brief? De inhoud ervan was
de volgende
Van de Beiersche grenzen zonder
benoeming van plaats 1S2S.
Hoogwelgeboren Heer Ritmeester
Ik zend u een knaap, die zijn koning
getrouw wcnschte te dienen, dit verlangt
hij, en deze knaap is voor mijn deur
neergelegd geworden in 1812 den 7 Oc
tober, en ik zelf, een arme dafflooner,
ik heb ook zelf 10 kinderen, ik heb zelf
genoeg te doen, dat ik mij voorthelp, en
zijn moeder heeft alleen om dc opvoe
ding het kind neergelegd, maar ik heb
zijn moeder niet kunnen vragen, nu ik
heb ook niets gezegd, dat dc knaap voor
mijn deur neergelegd is, bij het Lands-
gereebt. Ik heb gedacht dat ik-hem voor
:nijn zcon moest houden, ik heb hem
christelijk opgevoed, en heb hem sedert
1S12 geen schrede ver van huis laten
gaan, zoo dat geen mensch cr van weet,
waar hij opgevoed is geworden, en hij
zelf weet niet hoe mij'n huis heet. en de
plaats weet hij ook niet. Gij moogt hem
wel vragen hij kan het toch niet zeggen,
het lezen en schrijven heb :k hem al ge
leerd bij kan ook mijn schrift schrijven
zoo ais ik schrijf, en ais wij hem vragen
wat hij wordt, dan 'zeide hij, hij wil ook
een Schwolische worden, als *:in vadei
geweest is. 200 wij hij ook worden; in
dien liij ouders 'had. zoo als hij er geen
had, zou h:; een geleerde knaap gewei-
den zijn. Gij behoeft hem.maar iets te,
toor.cn dan kan hij het nl. Ik heb hem
maar tot Neqmark gewezen, toen heeft
hij zelf naar u Loc moeten gaan. ik heb
hem gezegd, als hij eens een soldaat is,
kom ik dadelijk cn bezoek iicm, anders
had ik mij orn hals gebracht.
lieer Ritmeester, gij behoeft
hem in het geheel met te tragtiren (mis
handelen), hij weet mijn plaats niet waat
ik ben; ik heb hem midden in den nacht
weggebracht; hij weet niet meer te huis
te komen.
Ik recommandeer mij gehoorzaamst, ik
maak myn naam niet kenbaar, want ik
kon gestraft worden.
En hij heeft geen hrcutzer geld bij
zich, dewijl ik zelf niets r.cfc, als gij
hem niet halten „behouden") wilt, dan
moet gij hem afw ijzen of in den schoor
steen hangen.
Bij dezen brief was een andere inge
sloten, die den scbijn moest wekken, als
of hij veel vroeger geschreven was, door
de moeder van het kind. Schriftkundigen
hebben echter later uitgevondeu, dat,
ofschoon dc eerste der beide brieven ii
Duitsche en de laatste in Latijnsche ka
rakters geschreven was, beiden gcschre.
ven zijn door dezelfde hand en met de-
zelfde inkt. De tweede luidde Het kind
is reeds gedoopt. Zij (het) heet Kaspar
in (d. i. een) schrijfnaam moet gij hem
zelf geven, het kind moest gij opvoeden.
Zijn vader is een Schwolische geweest;
als hij 17 jaar oud is, zend hem dan
naar Neurenberg naar het 6de Schwolt-
scho Regement 1), daar is zijn vader
ook bij geweest. Ik verzoek hem op te
voeden tot 17 jaren, hij :s geboren den
30 April ia 't jaar 1S13, :k ben een arm
meisje, ik kan het kind niet onderhou
den, zijn vader is gestorven,
Gedurehde dc weken die volgden, had
men de gelegenheid om de lichamelijks
ca geestelijke gesteldheid van den geheim
2inn:gen Kaspar Hauser nauwkeurig te
leeren kennen. Eu toen k-.vamcn er heel
merkwaardige dingen aan net licht. Zoo
had hij volstrek: geer. ee':; aan zijn voet
zolen, bezat hij cca zeer eigenaiardig
vermogen om b:i schemer cn zelfs in vol
komen duister beter tc zien dan bij het
daglicht ea was zijn geliefkoosde hou
ding plat op den grond met de beenen
recht voor zich uil en het bovenlichaam
loodrecht omhoog, waarbij zijn kniecn,
die bij ieder normaal mensch eenigszins
nnar voren uitsteken, integendeel naat
achter gezakt lagen, z o o d a t 111 c n
tusschen zijn knieholte en
1) Lichte ruiterij; volksetymologie van.
chevaux legers.
den vloer zelfs geen brief
kaart door zou kunnen krij-
gen. Uit een ea ander leidde men de
veronderstelling af, dat Kaspar tot dien
tijd blijkbaar gewend geweest was in
een slechts spaanaam verlichte, zeer
lage ruimte te verkeeren, iets wat nog
bevestigd werd door zijn uiterste zwakte
ia armen cn beenen ca rijn verregaande
onbekendheid me: allerlei voorwerpen
\an dageiijksch gebruik. Toen een bran
dende kaars voor hem neergezet werd,
toonde hij een kinderlijke verrukking om
het vlammetje, enbrandde direct zijn
vingers. Voor al het vreemde dat om
hem gebeurde of zich aan zijn oog ver
toonde, legde hij overigens niet de min
ste belangstelling aan den dag, behalve
toen een van de politic-agenten, in
wier gezelschap hij toen dagelijks ver
keerde, op het idco kwam om hem in
verband met 2ijn „ros, ros, ros", waar
in hij op verschillende toonaarden zijn
verschillende gemoedstoestanden ge
woon was tc uiten, een klein houten
kinderpaardje te koopen. Het was toen
roerend ziin blijdschap te zien „het was
getuigde later die politie-agent voor
het gerecht alsof hij een verloren
vriend terugzag ea uren lang zat Kaspar
met zijn paardje spelend naast de ka
chel, zor.der op hetgeen rondom en naast
hem gebe de ook slechts de minste acht
te geven." -Eigenaardig was, d2t zijn
spijs vertering volstrekt niets anders dan
roggebrood en water verdroeg. De kee-
rec. dat men hem iets anders probeerde
tcc te c.cnen. vlccsch of melk, gaf laj
de sterkste walging te kennen en toen
men hem dwong een beker water te drin
ken. waarin slechts een enkel druppeltje
melk of brandewijn gemengd was, was
hij weldra aan een erge braking, zelfs
aan een aanval van koorts ten prooi.
Zijn reuk daarentegen was buitengewoon
ontwikkeld, echter bezorgden hem ook
in dat opzicht alle geuren, ö:c hij niet
gewend was, erge onaangenaamheden.
itusschca behoefde dit alles nog niet'
in strijd tc zijn ntct de veronderstelling,
dat men bier tc doen had met een onge-
lukkigen zwakzinnige. Spoedig bleek ech
ter, dat Kaspar Hauser absoluut niet
idioot, zelfs niet dom was, da; hij zich
uit zijn onontwikkeldcn staat met ver
wonderlijke snelheid ontplooide. Het toe
val wilde cal zijn gevangenbewaarder
Hiltel, een goedaardig en verstandig
man, een van die natuurlijke pacdago-
gen, d:e instinctmatig den goeden gr-eep
doen, op het idee kwam, Kaspar to la
ten spelen met zijn driejarig dochtertje
ca dit kindje, dat in ontwikkeling de
vondeling slechts weinig vooruit was,
bleek dc macht te bezitten haar speelka
meraad het eerst een beetje uit zijn gees
telijken slaap te wekken. Zij leerde hem
kraaltjes rijgen, plaatjes verzamelen, die
hij weldra met minutjeusc nauwkeurig
heid schiftte en rangschikte, -woordjes
uitspreken voor de eenvoudigo voorwer
pen om hem heen. Ook aan den omgang
met den 11-jarigen Julius Hiltel kan.Kas
par Hauser wat gehad hebben.
Nog later, toen de stedelijke regeering
van Neurenberg zich zijner reeds had
aangetrokken cn toen het kolossale aan.
tal nieuwsgierigen dat den jongen „be
zoeken" kwam, hem meer dan lastig be
gon te worden, werd hij uit den „gevan
gentoren" weggehaald en in huis ge
daan bij den lecraai; van het Gymnasium.
Daumcr.
Op dat tijdstip echter waj men ook al
wat meer ovor het verleden van den
jongen tc weten gekomen. Burgemeester
Biridcr had Kaspar herhaaldelijk be
zocht, hij had zijn vertrouwen gewonnen
door hem dikwijls bij zich aan huis te
laten komen en ten slotte een rapport
opgesteld os-er wat hij uit hem had kun
nen krijgen. Aan dit rapport ontlecnen
wij het'volgende „Hij weet niet. wie hij
ïdi en welke zijn geboorteplaats is. Zoo
lang hij zich herinneren kar., heeft hij al
tijd Slechts in een klein hok (klein, laag
vertrek, dat :;;j somwijlen ook kooi
noemt) geleefd, waar hij. enkel met een
hemd cn lederen, van achteren openge
sneden, broek gekleed, en blootsvoets, op
den grond gereten beeft. Zoo dikwijls hij
uit den slaap was ontwaak», lag cr een
brood, cn stond er een kruik met water
bij hem. Enkele keeren had het v.-atcr een
2ccr leeii.ike smaakdan had hij, spoe
dig 11a het gebruiken daarvan, 2ijn oogen
niet meer kunnen openhouden, en was in
slaap gevallen wanneer hij hierop weer
ontwaakte, had hij ontdekt, dat hij een
schoon hemd aan had, en dat zijn nagels
gekort waren. De man, die hem eten en
drinken bracht, heeft hij nooit in het ge
zicht gezien. In zijn hok had hij twee
houten jiaarden en verscheidene bandjes
daarbij. Met die paarden hield hij zich.
zoo lang hij wakker was, altijd bezig
zijn ccn.ge bezigheid was die paardjes
langs 2:ch heen te laten loopca, en de
banden die hij had op allerlei manieren
er aan vast te knoopen. De man, bij wicn
hij altijd geweest is, beeft hem geen
kwaad gedaan. Op zekeren dag echter,
hetgeen niet lang vóór zijn wegbren
gen geschied moet zijn, dat hij me?
zijn paarden tc bard gereden ca te veel
geraas gemaakt had, kwam de man, cn
sloeg hem met een stok of sink liom op
den arm; dit is do wonde, die hij te
Neurenberg heeft meegebracht. Om
streeks dcnzolfden tijd kwam de man
eens in zijn kerker, plaatste een tafeltje
over zijn voeten, spreidde iets wits, dat
hij thans voor papier herkende, voor
hem, cn vatte toen van achteren, zoodat
hij niet door Kaspar gezien kon worden,
zijn hand, en trok met een ding, dat hi]
hem tuschen de vingers had gestoken,
(potlood) op het papier heen'en weer. Hij
(Hauser) wist niet, wat dat was, doch on
dervond een zeer groote vreugde, toen hij
die zwarte figuren op het witte papier
zag te voorschijn komen. Eindelijk was
do man teruggekomen, en had Kaspar;
handen over zijn schouders gelegd, deze
saamgebonden en hem zoo op zijn rug
uit het bok gesleept. Hij was een berg
op (of af?) gedragen. Hij wist niet, wat
met hem gebeurd washet was volko
men nacht geworden, cn men had hen»
op den grond gelegd. Dit „r.acht wor
den" beieekende, zoo al; tc Neurenberg
de taal van Kaspar ook zoo veel als „in
onmacht vallen". Het verhaal zijner ver-
dere reis komt voornamelijk hierop neer,
dat hij herhaalde malen met zijn gezichi
op den grond gelegen heeft, wanncc
het dan nacht geworden was dat hi;
eenige malen brood gegeten ea water
gedronken heeft; er. Je man bij wicn
hij altijd geweest was. zich dikwijls moei-
tc had gegeven om hem tc leeren loo-
pen, wat hem stee'.; zeer moeilijk was
(Word: vervolgd.)
