UIT DE WERELD
BEURSOVERZICHT
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 28 APiilL 1S23
ZESDE BLAD
EEN MERKWAARICE RIJ CETALLEN.
Een koninklijk spel Ceheimzmnige schaakborden. Schaakspel en taktiek.
Een met te vorvu.ion belotte. Een cent cp samengestelde rente. De
slimme hoefsmid. Een aardig gezelschapsspel.
Ongeveer 3o00 juur geleden werd van ruim 446 duizend maal millioeo
volgens uosteise..e overtevermg.cn het maal milno-n korrels verwaarlouzen.
spel bij uitnemendheid,
het scüaakspel, uitgovundeii; hoogst
waarECpijnliJK in Duin., van waar net
over Perzie zijn weg gevonden heelt
naar ruropa.umtrenc den persoon
van den uitvinder verkeert men in
het onzekere, maar lllerin. komen de
.elijke verneUuing
te ivort om zich zulk een getal voor
te stellun, ai ziet inen ook de 20 cij
fers, waaruit het bestaat voor zlcu.
Jciuand heelt berekend, dat de bedoel,
do uoüveclheid graankorrels voidoeu-
zijn, om het vaste land der
verschiheude mythen, die in hot 1 gohocle aarde te bedekken met graan
Oosten omtrent hum in omloop zijn, tot een hoogte van bijna een centi-
overeen dat hot spel oorspronkelijk ineter
een beeld was van de oud-Indische
slagorae en dat de vinder ten doel
had zijn vorst to verstaan te geven,
dal de koning, hoewei do hcof lper-
soon in den Staat, volslagen machte
loos is zonder de hulp en de zelfop-
Het vorrassende van de uitkomst is
I vooral hierin gelegen, dat de toene
ming aanvankelijk zoo langzaam
schijnt te gaan: 1, 2, 4. S. 16, o2, 64,
123. Ilier heeft men al 8 getallen van
de reeks en men is i>as aan 128. Maar
of'—-:Tig van zijn onderdanen. De de zaak wordt duidelijk als men be
naam, "waaronder het spel tot ons is denkt dat 't 15c getal bedraagt lz8
gekomen, is afkomst g van hef Perzi- maal 1», t 22ste {dus weer 7 getallen
sclut woord Schach of Schab, dat verder 128 maal 128 maal 128 enz.
is kpn'«2. Door kruisvaarders naar totdat eindelijk het 64ste het getal is
Europa overgebracht, vond het onder dat men kr.jgt wanneer men 128 ver-
de hcogere standen ijverige n=i»-fe-
naars, vaardigheid in htt schaakspel
behoorde totde eigenschappen,die den
volmaakten ridder sierden. De
schaakborden, waarvan men zich be
diende, waren vaak ware kunststuk
ken en vaak werden er geheimzinni
ge eigenschappen aan toegeschreven.
Zoo wordt in den roman van Wale-
wein verhaald, dat op zekeren dag,
toen koning Arthur met de ridders
van de Ronde Tafel in de groots zaal
van het koningsslot vereenigd waren,
er een schaakbord, schitterend van
zilver en ivoor, kwam binnenzweven
om na zich voldoende te hebben laten
bewonderen even geheimzinnig te ver
dwijnen als het verschenen was. Dok
sprak men iu de Middeleeuwen van
schaakborden, die zelf tegenspeelden
en onvervvmnelijk waren.
O-ze beroemde Prins Maurits was
e6n groot minnaar van het koninklij
ke epel. Op dichterlijke wijze verge
lijkt da Costa zijn krijgstaktiek mei
die, welke ontwikkeld wordt op liet
■sqliaakbord. Mae rits' heir bezield
dooi der. scheppenden geest van den
veldheer, zoo zegt de de dichter, is
geen - vtsklomp meer, dit neerploft en
vernielt, het is geworden tot een le
vend lichaam. Op het slagveld keert
en zwenkt het, het volvoert zijn wen
dingen, krimpt in of verlengt zich,
valt aan of ontwijkt, daagt hier op
om te ontzetten, komt daar aange
sneld als 'n stroom of wervelwind om
stuk voor stuk de panden van Neer-
lands kostbaar erf op Spanje te lier
winnen:
„Niet anders dan wanneer met .in
gespannen zinnen
twee spelers worstolen op 't vorst-
1 ij k schatikvierkant,
het paard in dol galop, do toren
langs haar rand
'of strakke rechteliin. neemt man
voor man gevangen.
De vorstlijke Arnazoon doorzwiert
en dunt de rangen
dee Tegenkonings, wion. naar alle
zijden bloot,
Geen keuze langer rest, dan over
gave of dood."
Maar, om tot den uitvinder terug
te koeren, volgens de Indische
overlevering een braihmien Sissa ot
Nassir geheet-en. De mythe verhaalt,
dat hij, toen de koning Qiem veroor
loofde zelf zijn loon te bepalen, een
schijnbaar uiterst beschefiden eïsch
stelde. Het schaakbord bevat, zooals
men weet, 64 vakken. Hij verzocht
voor het eerste vak te ontvangen 1
graankorrel, voor het tweede 2, voor
het derde 4, het vierde 8 en zoo voorts
gaande steeds Biet aantal verdubbe
lend tot het Riste. De koning stemde
toe, zoo luidt het verhaal verder,
maar was «enigszins geërgerd: het
wegschenken van een uaar zakken
graan als beloouing voor zulk een
heerlijke vinding, was beneden zijn
koninklijke waardigheid, vond liij.
Maar hoe groot was zijn verbazing,
toen zijn schatbewaarder hem na
eenigen tijd kwam meodeelcn, dat al
het graan uit de koninklijke schuren,
uit het goheele land, uit de geheele
wereld niet voldoende was hem in
staat te stellen zijn belofte te ver
vullen.
Inderdaad, het aantal korrels zou
bedragen in een rond getal 18 maal
millioen maal millioen maal millioen.
i dan zou men nog een kleinigheid is 32,
menigvuldïgt met 128, de uitkomst
weer met 128, enz. tot dat de acht
ste vermenigvuldiging met 128 hot
juiste getal oplevert.
Het in hot begin .echts langzaam
toenemen der gstaiicn in deze reeot
Heeft aanleiding gegeven tot moer
Uau een rekenkunstige aardig iei'1.
Zoo bijvoorbeeld bet verhaal van den
hoefsmid, die nadat hij een paard ge
heel beslagen had met 5 nagels aan
ieder hoefijzer, don eigenaar van het
paard voorstelde hem te betalen met
1 cent voor den eersten nagel, 2 cent
voor don twecedeu, 4 cent voor den
derden, enz. Als do eigenaar op dit
voorstel was ingegaan, zou hij voor
het beslaan van zijn paard het niet
onaardige sommetje van f 5242,87
hebbc-n moeten betalen.
Maar een van de verrassendste!
uitkomsten is wel de "olgende. Ver
onderstel, dat e£n bewoner van het
oude Rome in hot begin van onze
jaartelling een geldstuk ter waarde
van een cent op rente bad gezet, lie
gen 5 percent 's jaars met de bepa
ling, dat dc rente ieder jaar zou wor
den bijgesclireven en dat in liet jaar
1920 het kapitaal met zijn rente op
reate zou worden uitgekeerd aan ce
regeoring van stad of Rijk om te
worden besteed ten algemeenen nut
te. Hoe groot zou dat kapiaal zijn 1
Welnu, de gezamenlijke rijkdom vjn
alle volken der aarde zou niet vol
doende zijn om het te betalen. Zie
hier waarom.
Een kapitaal, dat uitstaat tegen' 5
percent, zóó dat telkens de rente on
het eind van het jaar bij het kapitaal
gevoegd wordt is op het eind va.-i
het 15e jaar meer dan verdubbeld.
Laten wo dit meerdere verwaarloo-
zen en aannemen, dat bet na 15 jaar
/erdubbexd is. Daar 15 jaar in luütl
jaar iii'o maal begrepen is, zuilen wij
dus weer een reeas ntbben ais bij de
vakken van het schaakbord, maar
met dat verschil aat er, in plaats
van 64 getallen, 128 zullen zijn. Het
65ste getal zou zijn 9, gevoigd door
18 andere cijfers; om het 128ste te
krijgen zouden we dus dit getal
met zich zelf moeten vermenigvuldi
gen en tot uitkomst en in guldens
uitgedrukt een getal vinden van 36
cijfers, waarvan het voorste een 9
zou zijn. De 5 milliard, die Frankrijk
in 1871 als oorlogsschatting aan
Duitsclüand heeft moeten betalen,
milliarden, die na den wereldoorlog
van Duitschland als schadeloosstel
ling geëLscht worden, zinken daarbij
absoluut in het niet. Immers een mil
liard stellen wij voor door een 1 ge
volgd door 9 nullen, zoodat het be
doelde kapitaal zou bedragen inoar
dan negenhonderd duizend milliard
maal milliard maal milliard gulden.
De reeks 1, 2, 4, 8, 16, 32, 6-4 enz.
heeft een eigenschap, die aanleiding
kan geven tot een heel aardig spel in
gezelschap. Het is deze: idder getal
uit de reeks is 1 meer dan de som
van al do voorafgaande getallen.
Om een voorbeeld te noemen, liet ge
tal 16 is 1 meer dan 1, 2, 4 en 8 bij
elkaar; 32 is weer een meer dan do
som der 5 voorgaande getallen 1, 2,
4, 8 en 16 (31). Hieruit volgt, dat er
geen getal is of men kan het voor-
stollen door de som van getallen uit
deze reeks, wanneer het zelf niet
reeds in de reeks voorkomt. Ik wil
bijvoorbeeld het getal 45 maken. liet
dichtst bijkomende getal uit de reeks
4 cn 1 samen 13, dan ben ik cr. F.n
nu het spel. Het komt hiorop neer,
aat men een getal zegt, dat iemon''.
uit net gezel sen up in de genachten
neoft genomen terwijl men zelf niet
aanwezig was. Men heeft daartoe
noodig ae hulp van ctn compere,
een helper. Ik zag het onlangs door
twee personen tot groote verbazing
der niet ingewijden uitvoeren.
A ging het vertrek uit. Daarna ver
docht B iemand uit het gezelschap
hem een of ander getal te noemen
nentden honderd. Men gaf hem het
getal 73. Hij nam nu een stuk of wat
muntstukken uit zijn portemonnaie
en legde die op een rij. Daarna luw
de hij or enkele om en ten slotte ver
anderde hij met een geheimzinnig ge
zicht en schijnbaar groote zorgvul
digheid de rechte rij der geldstukken
in een gebroken lijn, alsof er veel
afhing van de meer of mindere
schuinte van de deelen der gebroken
lijn.
Zie zoo, zei hij na een poosje.
De zaak is in orde. Nu ga ik weg of
ik ga op een afstand staan en keer
mij om, in ieder geval zult. u zien,
dat ik geen woord 'of wenk met A
sel. Wil nu iemand A binnenrot'-
pc-n
A kwam binnen, keek even naar dc
geldstukken en zei onmiddellijk:
Het is 73.
Jawel, zei iemand. Je telt zeker
de waarden van de geldstukkon op.
Heelemaal niet Als we het zoo
dadelijk nog eens doen, dan zal je
zien, dat B dezelfde stukken ge
bruikt en zelfs aan de volgorde van
de stukkan niets veiandtrt.
Het kunstje werd opnieuw ge
daan. Ditmaal was het gekozen ge
tal 01
B liet de stukken in dezelfde vol.:
orde, keerde hier en 'aar een st"V
om scheen weer groot., aandacht te
besteden aan de rij die de stukken
vormden. A noemde bij zijn terug-
1 keer zonder aarzelen hel getal. Daar-
111a koos iemand het getal 3, maar
weer in el lop zelfde resultaat. Als B
rijn rol goed speelt -s het voor den
niet ingewijde hoogst verrassend en
absoluut onverklaarbaar.
Do verklaring Van liet kunstje is
hoogst eenvouuig. Zooals de lezer
weet, heeft ieder muntstuk cc» kant,
tiien men „kruis" noemt, terwijl dc
andere „munt" heet. Nu hebben A
en B afgesproken, dat dc muntstuk
ken, die met „kruis" boven liggen
niet tellen; verder dut liet eerste stuk
links telt 1, het tweede 2, het derde
•4, enz. tot het zevende 64. Na het ze
vende stuk telt niets meer. De eerste
maal zag dus A de Stukken liggen
als volgt: munt, kruis, kruis, munt,
kruds, iinunt. Na cvontueele
verdere stukkeu kijkt hij n'et eens:
hij telt op 1 111 8 in 64 is 73. De
tweede maal zag hij: munt, munt,
I kruis, munt, munt, kruis, munt en
had dus op te tellen 1, 2, 8, 16, en
64, samen 91. Dat men alleen getallen
benedon 100 laat kiezen, is om te
maken, dat men dc bereken1 ng ge
makkelijk uit het hoofd zal kunnen
verrichten; dat men. als men wil.
moer dan 7 muntstukken «n de tafel
legt ?n dat men allerlei vorm geeft
aan de rij der stukkon geschiedt al
b-en om de toeschouwers op een
dwaalspoor te brengen. Laten we
ten slotte nog opmerken, da' B om
bet zich gemakkelijk te maken, zoo
dra h?j de stukken liccft neergelegd,
„kruis" of .,munt" maakt gaande
van rechts nrnr links, dus beginnen
met do hoovste 'waarde. B-i eenige
v:-pt-,;v' e-d is dit zelfs niet eens
noodig.
TABAKSAANDEELEN LACER.
SUIKER- EN RUBBERWAAROEN PRIJSHOUDEND.
ik daarbij voeg 8,
20—27 April 1923.
De beurs heen in de afgeicopci
week, niettegenstaanae verscuülende
bericiiten bekend werden, die aunlei-
d.ng zouden kunnen geien tot belang
rijke koersfluctuaties, een tameLjk
onbewogen verloop gehad. In de ee.-
ste plaats valt onder deze berichten
te rekenen, het plan dat bii de Dui;-
sche fegeering bestaat om, In ant
woord op de uitnoodiging van Lord
Curzon, een nieuw sahadevergoc
dingsplan in te dienen, dat, mag men
de geruchten hieromtrent in de bh:
den geloovon, reeds spoedig ti- ver
wachten zou zijn. De bijzonderheden
van dit plan zijn nog niet bekend,
doch volgens geruchten zou (lu Duif-
sche regecring zich bereid verklaren
•schadevergoeding te betalen, gega
randeerd door de Duitsche iiiilxn-
en waarborgen te geven -oor Frank-
rijks veiligheid. Ongetwijfeld zal ech
ter offioieus door de Duitsche regee
ring wel een plan zijn voorgel egter
einde omtrent het al of niet gelukken
van dë onderhandelingen, oenige ze
kerheid te hebben en de houding dei-
beurs wijst er op dat hoogstwaar
schijnlijk nog geen overeenstemming
bereikt is. Immers, wanneer werke
lijk spoedig een door Frankrijk accep
tabel geaent plan op het punt stond
ingediend te worden, zouden de in
ternationale beurzen op het vooruit
zicht dat deze allesbolieersciicnde
kwestie, die reeds 200 lang een ver
betering in den weg stoud, spoedig
tot het verleden zou belmoren, in veel
belangrijker mate da., nu het geval
was, door koersrijzingen der betrok
ken fondsen, van de te verwachten
betere tijden blijk hebben gegeven.
Hieruit moet dan ook worden afge
leid dat de besprekingen die als de
eerste officieuse onderhandel ingon
moeten worden beschouwd, nog niet
voldoende resultaten hebben opgele
verd om a's basis voor een definitief
plan dc officieele onderhandelingen te
openen. In ieder geval schijnen be
slissende gebeurtenissen in aantocht te
zijn en wanneer thans wellicht nog
slechts een voorloopig plan is opge
steld dat niet de istemming der geal
lieerden kan wegdragen, behoeft dit
nog geen reden te zijn om aan het
slagen der onderhandelingen te wan
hopen. daar niet aan te nemen is dat
Duitschland direct de uiterste gren
zen waartoe het wenscht to gaan zal
noemen, terwijl daartegenover Frank
rijk met een plan dat niet de voor
naamste eischcu zal inwilligen geen
genoegen zal wuien nemen. Al is dan
ooit üu neurs op hei moment niet op
timistisch gectemd, moet hierbij in
aanmerking woroen genomen dat de
ze stemming, spoedig zal kunnen om
slaan, wumuxr blijkt dat de defini
tieve planum een redelijke basis tot
onderhandelingen kunnen vormen.
Alon Is eohtei in den loop der jaren
aan de oprechtheid van Duitschland
om aan zijn verplichtingen te voldoen,
gaan twijfelen en dit kan dun ook als
de reden worden aangemerkt dat men
ook thans in een spoedige oplossing
i der schade-ergoeulng.iKwe&tie niet
veel vertrouwen heeft. Niettemin kan
de toestand zooals zij thans is, niet
lang meer duren. Zooals deze week
1 Lord Grey zeer terecht opmerkte zal
j hot crediet van Frankrijk niet ge
handhaafd kunnen worden wanneer
I Duitschland's crediet niet wordt ge-
vestigd en de Roerbezettinar brengt
I het conflict niet tot. oplossing, want
net maakt liet voor Duitschland on
mogelijk een even goed aanbod t.e
doen als vóór de bezetting, terwijl
Frankrijk minder kolen dan voor dien
tijd ontvangt en deze slechts tegen
den enormen priis. welke de bezetting
kost worden verkregen.
Op ai deze overwegingen heeft men
aan do voornaamste- beurzen er de
voorkeur aangegeven de ontwikke
ling der gebeurtenissen af te wach-
ten, liever dan door een ontijdis onti-
nüsme. zich later door de mislukking
der onderhandelingen teleurgesteld te
zien. Ook aan onze beurs heeft men
in overeenstemming met de buiien-
landsche beurzen een afwachtende
houding aangenomen, welke houding
echter zoo passief werd dat ook voor
die aandeelen waarvoor een betere
stemming gevettl&d zou zijn hoese-
naomd geen belangstelling bestond.
Tot deze aandeelen kunnen in de eer
ste plaats die dor ajnkor,Waarden ge
rekend worden.
Het verbod van terinijnlinndel te
New-York dat de vorige week eenigo
vrees voor een teruggang van den
suikerprijs deed ontstaan cn dan ook
oenige reactie in de aandeden ten
gevolge had, bleek te New-York niet
zoodanig te worden opgevat dat hier
door eenigc belemmering van boteeke-
nis in den suikerhandel Ie verwachten
zou zijn, daar spoedig daarop weder
een nieuwe hausse is ingetreden wel
de 0 tot nieuwe recordprijzcn leidde.
Als directe aanleiding hiertoe werd
aangegeven dat tic ramingen van den
Cubu-suikeroogst die door velo ex
perts op 4 millioen ton werd aangeno
uien, tegen slechts enkelen op min
der, thans algemeen wordt getaxeerd
op 3 1/2 millioen ton, terw ijl de con
sumptie, vooral in Amerika, sterk
toeneemt. Tengevolgo van dc grooto
re vraag naar suiker, was de Visp
in de gelegenheid weder eenige par
tijen suiker uit oogst 1024 te plaatsen,
welke voor wat superieur betreft
kouden worden afgedaan tegen den
verhoogden prijs van f 16-6u per picoL
Niettemin konden de aandeelen der
betrokken ondernemingen, tengevolge
ik'i- nigcincenc loomc murktstemunng,
slechts matig van dezo berichten
profiteoron. Zoo verbeterd"© aand.
vorstenlanden van 192 tot 197, 11.
V. A. van 484 1/2 tot 439 1/2, lava
Cultuur, waarop 21 div. wordt uit
gekeerd, noteeren 499 tegen 407 1/2,
t'oerwoiedjo 110 7/8 tegen 109 3/4.
Petroleum waarden weike reeds zoo
lang verinten Ingen, hadden ook deze
week onder de ongunstige marktstcm-
ming te lijden, waarbij nog komt dat
de prijsverlaging der ruwe olie welke
uit Amerika wordt gemeld geen prik
kel tot meerdere kooplust kunnen
vormen, hoewel daartegenover staat
dat. de afname -an de algewertte pro
ducten toeneemt, zoodat .oor die be
drijven welke zoowel prodüceeren als
.-afiinieeeren de winstmarge nog wel
r?rzekerd schijnt. Daar ook de Ko
ninklijke hiertoe behoort lijkt dc
ongunstige stemming yoor dit aandeel
ongemotiveerd en schijnt de veronder
stelling dat het 3lot dividend in ver
band met de belastingkwestie wel
licht op slochts 15 gesteld zal
wvrden, in verband met 'deze feiten
wel waarschijnlijk.
Onder zeer geringe affaire liep de
kojrs terug van 393 1/2 tot 366 3/4.
Voor. Geconsolideerde bestond
voorbijgaand in verband mot het gun
stige jaarverslag der Astra Ronuuia
en de betere berichten uit Roemenie
wel eenigo belangstelling, waardoor
de koers van 130 1/2 tot 134 kon ver
beteren, om ten slotte weder tot
131 6/8 terug te loopen- Aand. Orion
iioteeren 34 1/4 tegen 36.
In Rubberwaarden trad deze week
aanvankelijk een verdere teruggang in
op een reactie in den rubberprijs ten
gevolge van do modedeelingeu van
Amerikaansche zijde over een beweer
de mislukking van het Stevenson-
plan. Zodals hekend is hebben dc JEn-
geische Rubberplanters besloten een
beperking der productie in te voeren
teneinde den prijs van het artikel op
een loonend peil te brengen en te hou
den. Nu wordt door Amerikaansche
fabrikanten, dio tegen hooge prijzen
hebben gecontracteerd, ten einde zich
van de noodige grondstoffen te ver
zekeren, dat op einde Maart 40.000
tón meer is uitgevoerd, dan geoor
'oofd was, zoodnt daardoor een ver
zwakking van den rubberprijs intrad.
Van Engclscho zijde wordt daartegen
over aangevoerd dat een groot ge
deelte van dc te veel uitgevoerde rub
ber bestond uit de z.g. „vrije" rub
ber, dus dc voorraad, aanwezig vóór
dc restrictie van kracht werd, terwij!
ook werd toegegeven dat partijen rub
ber uit kustplaatsen waar geen con-
Irolo bestond werden verscheept,
zoodat voor de klacht over te groote
uitvoer wol aanloiding schijnt te be
staan. Hierop was de rubberprijs ge
rcagoerd, doch op do modedeeliug dat
een verscherpte oóntrole is ingesteld
kon do prijs weder aantrekken. Ove
rigens schijnen de plannen om in
Brazilië de rubbcrcultuur sterk uit te
breideu door Amerika nog niet geheel
te zijn opgegeven. Do Nederl. Ka
mer van Koophandel te New-York
heeft een goed werk verricht door in
een populair cn duidelijk geschrift
uiteen te zetten welke bezwaren aan
de rubbercultuur verbonden zijn, dat
hiervoor groote kapitalen benoodigd
zijn en het negen jaar duurt eer ue
boomen tapbaar zijn, zoodat do Ame
rikaansche belanghebbenden met het
oog op de duro werkkrachten in Bia
ziiiê wel zullen inzien «lat van een
goedkoopero rubberproductie geen
sprake kan zijn- Aand. Amsterdam
Rubber noteeren teu slotte 16S tegen
167 1/4, Kendcng Lcinboe 214 1/2 te
gen 213 1/2, Oost J.iva Rubber 228
tegen 239, berbadjadi 301 tegen 209.
Voor Scheepvuartaandeelen was de
belangstclliug gering. Op bet- ongun
stige .jaarverslag liepen aand. Holl.
Stoomboot van 23 3/4 tot 26 1/4 te
rug. Aand. Hol!. Am. Lijn reageerden
van 114 1/2 tot 112 1/2, Kon. Boot
noteeren 73 1 /2 tegen 77, Scheep
vaart Unie 115 tegen 116 1/4, Aand.
Z,,de Mans" 86 3/4 tegen 82, Mij.
Nederland 148 3/4 tegen 152 1/2. Obli
gaties Kon. Holl. Llo.vd konden eeni
ge procenten in koers verbeteren op
bet bericht dat bet hypothecair ver-
verband op do Bchepon waarschijnlijk
op een lioogcr percentage dan 35
zal worden gesteld.
Tabaksaandeclen waren gevoelig
lager op het bericht dat de Deli Bat.
Mij. over het afgcloopcn jaar geen di-
idend zal uitkccren, waarop ook de
erwachting op eenigc nitkcering der
overige groote Mij.en niet groot
ineer zijn. Niettegenstaande over het
loopcnde boekjaar we! een behoorlijk
dividend uitgekeerd zal worden, was
het passeeren van bet dividend der
Deli Batavia voldoende aanleiding tot
groot aanbod, waardoor dezo aand.
van 333 tot 327 terugliepen.
Am. industrieel© aandeelen bicven
nagenoeg onverandord. Do ontvang
sten der Steel Corp. over bet lo
kwartaal beliepen 34.7SOOOO dollar, to
gen 27.552.003 over het vorig kwar
taal en 19.340.000 dollar over het lc
kwartaal 192f. Deze cijfers geven een
duidelijk beeld van de vooruitgang de
zer Mij. 111 den laatsten tijd. De net
to ontvangsten vormeerderden van
15.370.900 dollar tot 22.527-000 dollar.
Dcsnioi.tegenstaande noteert do koers
alecLba 108 1/2 tegen 100 3/4 dc vo
rige week, hetgeen in verband staat
met bet gebrek aan arbeidskrachten en
do kortelings plaats gehad hobbondo
loonsverhoogiugcn, terwül ook de ge
heele marktstomming te New-York on
danks de gunstige berichten uit de
nijverheid, weifelend is. Aand. Stu-
dcbakcr noteeren 125 ±/8 togen 126,
Am. Smelting 65 i/2 tegen 68.
Van do Holl. industrieelc aandee
len valt een verdere rijzing in aand.
t entraio Suiker van 122 1/2 tot
3/4 te vermelden op de hoogerc
suikerprijzen, terwijl de stemming
voor Jurgens waarden op de verschij
ning van het jaarverslag, cat een be
vredigend winstcijfer aantoont, niét
ongunstig was. Aand. Gouda kaar
sen verbeterden van 112 1/2 tot 113 1/2
Aand. Philips lampen van 261 tot
269 3/4 {na 276 3/4). Aand. Insulindc
die reageerden van 7 1/2 tot 7, Aand.
liollanaia verboterden van 155 tot
162 3/4.
In Am. Spoorwegen ging zeer wei
nig om en ae variaties i.ijn van geen
beteekenis. Op bet voornemen der
Am. jtfgccring om do Mexicannsobe
regeering te erkennen ontstond een
betere stomming voor Moxicnanschc
spoorwcgnandeelen.
Rnnkaandoolcn bleven, niottogen-
staande de tegenvallende dividenden
(de Amsterdamsehe Bank keert 6
uit) prijshoudend, ovenals Staats
fondsen, die voor enkelo soorten een
geringe verbetering kondon onder-
Binnenland
EEN AUTO-ONGELUK. Uit Rot
terdam wordt aan Het Volk gemeld
Toen de 18-jarige dienstbode A. van
Dale. d*n Nieuwen Binnenweg, nabij
den Gravendijkwal wilde oversteken,
werd zij aangeraden door een auto. ko
mende uit r> richting Delftshaven. Aan.
gezien de auto geen lichten op had en
geen signalen gaf, bad het mc-Nift den
auto niet hooien aankomen. Zij werd
tegen den grond gesmakt en kreeg een
der wielen over het hoofd, tengevolge
waarvan zij een diepe wonde aan het
hoofd bekwam, terwijl ook beide handen
vrij ernstig verwond worden. Na voor
loopig verbonden te zijn, kon zij per auto
van den gemeentelijken geneeskundigen
dieast tiaar 't ziekenhuis aan den Cool-
singcl worden vervoerd, waar zij moest
worden opgenomen met een horsen»
schudding. Na het ongeval 5e de chauf
feur doorgereden.
DE RAADSVERKIEZINGEN EN DE
BIOSCOOP.
Naar „Het Volk" verneemt is dc Nedi
B.ond van Bioscooptheater-directeuren
voornemens, in alle gomeentea waar
bioscopen gevestigd zijn een propagan»
da-actie op touw te zetten voor dc .-us.
raadsverkiezingen. Het zou in de bedoe
ling liggen, in alle bioscopen gedurende
een week voor dc verkiezingen een pro-
paganda-filmpjc tc vertoemen. waarop
een aanbeveling zou voorkomen voor
alle enndidatcn. ongeacht tot welke po
litieke partij zij bohooren, die op een
bun teeg .-zonden vragenlijst verklaard
hebben, bij hun cventueclo verkiezing tot
raadslid, te zullen medewerken tot ver
mindering der lasten voor het bioscoop
bedrijf. n.a.* tot verlaging van de belas,
ting op de publieke vermakelijkheden.
LEVEND VERBRAND. Donderdag
is de ii-jarigc Gerriije Hazelcger, te
Stroe, gemeente Barneveld, welk meisje
aan toevallen leed, ten huize hnrcr
ouders in het haardvuur gevallen en
levend verbrand.
DE GEVAARLIJKE ELECTRISCHE
DRAAD. - Aan den Kanaaldijk te Pur-
merend was Donderdagmorgen een
electrtsche draad losgeraakt en op den
|wcg komen ie liggen. Een paard van
|Ccn vrachtrijder te Jisp kwam met de
<lraad m aanraking en werd gedood. De
draad later door dc po!-::- afgeknipt.
Van kunst en kunstenaars
De dood van Willem Wits en heeft
onze gedachten weer eens terugge
voerd naar een tijd dio nu vol char
me lijkt wijl hij voor ons toen alle ver
rassingen van het nieuwe, naast alle
idealen voor de toekomst herbergde.
Door onze eigen jeugd bracht iedere
dag ons eeno verrassing, terwijl onze
idealen permanent gevoed werden;
thans komt de verrns&ing nog slechts
sporadisch voor en worden wij er al
leen nog maar bij tijd en wijle aan
herinnerd, dat wij'idealen gehad heb
ban, die niet vervuld zijn. Dat klinkt
nu wel erg pessimistisch, maar is min
der erg dan hel lijkt, omdat er weer
andere liefhebberijen voor in de
plaats gekomen zijn, die ons nog wel
eenigen tijd aangenaam kunnen be
zighouden. Doch con vijf-en-twintig
jaar geleden zagen we dat geval an
ders aan. Ik hnd toen mijn zeer be
scheiden ontree in de wereld der
schoone kunsten gemaakt als jongste
bediende in de bekende zaak van Van
Wisselingh. I)e tegi nwoordigo fir
mant Eilers was toen ook nog be
diende en mijn onmiddellijk© chef:
terwij! de baas in Nederland was de
bekende uitgever G roosbeek, ook nu
nog eigenaar van het huis Wisse-
lingh, de baas in Engeland Elbert J.
van Wisse'ingh zelf, nu reeds lang
overleden, de herinnering echter na
latend aan e©n zeer bijzondere figuur
van apart lovcnsinz eht en verfijnden
smaak. Hoe ik in die richting mijn
heil kwam te zo ken, doet thans niet
ter zake. Doch ik geloof nog steeds,
dat ik mij niet gemakkelijk betere
mentors voor een decJ van wat latei
mijn belangstelling bobben zou, had
kunnen uitzoeken. Er was daar, op
het Spui achter de eigenlijke exposi
tiezaal en met vensters in bet Hand
boogstraatje, een k'ein lokaal pro-wol
met de mooiste Oostersche kunstvo r-
werpon en in het midden een dubbel
bureau-mimistre, met een paar extra-
stoelen. In dat lokaaltje, dat buiten
gewoon gezellig was, mocht ik, het
jongo mensch, teen kennis maken
met alüe autisten, die tot den Wisse-
lingh-kring behoorden en die in dat
kamertje kind aan huis waren. Breit-
nor, Witsen, Bauer, Kafsen, Valk,
Dysselhof, Cachet en Nieuwenbuis,
maar do oerste vier voornamelijk,
kwamen er dagelijks. Dan kon men
's middags vaak de cigarettenrook
snijden, cr werd zwaar geboomd en
veel geschaakt, want daar was
het geheeJc gezelschap verzot op
behalve dc baas. Als die in aantocht
was, gingen de zakschaakboekjes,
floep, n'lemnal dicht en de meest za
kelijke conversatie sche n dan plots
door diens komst onderbroken. Wit
sen was de hoste schaakspeler van al
len, hij had zich een theoretis he ken
nis van dat spel eigengemaakt waar
wij geen van allen van terug hadden,
zoonis men dat noemt. Hij speelde met
ons nis de kat met de muizen <tn ge
bruikte ons geloof ik meer als
proefmateria.-.l dan dat hij ons erg au
sérieux nam. Hij kon ons zoo buiten
gewoon welwillend ons verlies aan
kondigen. als we na lang peinz:n een
onzes inziens schitterende zet hadden
uitgebroed. En hij liet dan nooit na
te zeggen ,wat we dan vel had Jon j
moeten doen om het leven nog
een poosje te rekken. Eigenaardig dat
in de wijze van schaakspelen van deze
menschen hun kunst zoowel als hun
karakter bloot kwam. Witean had ze
kere aristocratische grsiotenheid in
zijn doen, een koele correctheid n!s
dat in zijn kraam te pas kwam, waar
mede hij minder gewenschte elemen
ten op een afstand hield. Zijn hooge,
een weinig gebogen gestalte, een
donkere onderzoekende blik cn het
weinig toeschietelijke in het an:woor
den aan menschen eigen wier gehoor
niet te best is, hielp daaraan mede.
Hij had een sterke ener,zie: wat hij
kennen wilde, kon hij zich ook a:i,n-
leeren en wilde hij het eenmaal, clan
deed hij het ook in de perfectie cn
kon niemand hem daarvan afheudon.
Dat schaken was teen pas een lieve
lingsbezigheid van hem geworden on
hij had or bijvoorbeeld nóg plezier in
met mij, het brcekje, een partij uit te
spelen waarbij do zetten lusschen
Dordrecht em Amsterdam getfUgra-
pheerd werden! Hij werkte daar aan
zijn aquarellen van de Voorstadsha
ven en prepareerde zijn DorJtachc et-
senserie: ik zat in het Handboog-
straatje. De partij was allerminst van
zoodanig belang, dat ze de telegram-
kosten ook maar eenigszins wettigde:
maar Witsen had er nu o:-nmaal ple-.
zier in. iets wat hem eenmaal bezig
helld af tc werken cn mij dc go tegen
heid to geven kalm alles te overwe
gen, zonder me door zijn eigen zelf
verzekerdheid te Imponeoren. Ik be.
hoef niet te zoggen, dat hij het toch
won. latere jaren heb ik uit <le kran
ten gemerkt, dat hij een der beste
spelers van het Amsterdamsen schaak
leven geworden is. Zoo moet hij ook
een uitstekend collist gr.-.eest zijn.
Liefde voor de muziek zo', trouwens
in zijn familie «a ik homner mij neg
best hoo in 1898 ongeveer, zijn oude
vader vaak op bet Spui kwam en d3a
informeerde of Wil'cin in stad was.
Was dat het geval, dan ging deze
pnpa opzoeken en vertelde terugko
mend met ingenomenheidhoe hij mot
den ouden lieer van in de znventig nog
een uurtje samen gemusiceerd had.
Ondanks zijn bijna notarieel® securi
teit, moet'de heer I.odcwljk van Deys-
sel die, in do Groen© van 21 April,
Witson herdenkt, zich dus vérgiswm
als hij schrijft, dat ln 1890 Witsen's
ouders al overleden waren. Punt van
geen gewicht overigens. Ik zio Witsen
nog een lijvig handboek der zwem
kunst aandachtig hesfudceren: voor
hij zijn eerste lessen nam wilde hij
lor dage „theoretisch onderlegd" zijn.
Zoo was er in zijn vak' nic-ls hem
vreemd: niet alleen etste hij zijn
mooie stadsgezichten met aliorhond
ingewikkelde procédé's, r.' 'f-toni cn
aquatint, doch hij was ook een uit
muntend plaatdrukker en kon den be
roep sd rukkers soms lesjes geven. Zoo
zijn de zoog.xiaamdo ép reu los d'artis-
te van rijn Amsterdamsehe en Dori
sche serie ook inderdaad door hem
persoonlijk gedrukt, wat niet vaak
vwi dergelijke uitgaven gezegd kan
worden. Consciëntieus als geen liet
Witsen alles wat van hem uitging een
verzorgd karakter dragen. Het is mij
<ta laatste jaren wol ccrrs voorgeko
men of hij :n zijn v. rik on-'i het v.-r-
starren was. do goede verzorging
kreeg ec-n ijzer-harden kni
va: men aan
stukken, jzoo&ls er nog kortelings op
Arti tc zien was. voor heerlijks vond,
is mij vaak eon raadsel geweest. Wil
men Witeon's fijnste hoedanigheden
kennen, dan kan men die thans in 1'.©
aquarel opdc tentoonstelling in Teyler
bewonderen. Dant zit de tendens van
een bepaalde periodo in de „stem
ming" zooaïs de Amsterdammers die
zochten na het „licht" zooals do Haag-
sche Sohool dat propageerde. Witsen
heeft dat sujet van dc twee breiende
meisjes op de heide bij Ede. zooaU
hij dat met nJ zijn onderworpen do d,
van allen kant uitgabuit. Er bestaat
ook e<xn schilderij van en ook oeno ets.
Op de laatste loopen de meisjes den
anderen kant uit; want dat i« nog ty
pisch hij Witsen on dat is bij stads
gezichten nog al curieus, dat hij hot
niet dc moeite waard vond er rekening
mee to houden, dat de etsa fdruk
altijd een spiegelbeeld van de oor
spronkelijke voorstelling geeft en dat
men dus. wil men topografisch ju'rt
zijn, beginnen moet zijn voorst ei ing
in spiegelbeeld op de koperen ploot te
brengen. Daarna is dan de afdruk
weer natuurgetrouw, maar Witsen
trok zich daar niet veel van aan en
zoo vindt go zijn Mootolbainstoren
aan den verkeerden kant van dc brug
staan, enz. l it dien tijd is nog een
prachtig werk vnn hom, de Edcusche
driehoek, in aquarel ge?©of ik in dc
coIlectie-Roich te Amsterdam. Dit
werk volgde op zijn heel bijzondere
Londcnsche dingen, waaruit ik de
machtige Trafalgar-square in heri'ne
ring breng, cn kort na een schilde
rij van het Costerpurk Lij winter,
waar de voorname meiancoTe Imiten-
gewoon schilderlijk vertolkt was. Oos
terpark woord vol herinnering
cn logende; hoe doet het leven da
sfeer der Amsterdamsehe reactie rond
om 1899. Kloos, Boeke. U.iac Is
raels. Pipgcnboek hebben daar allen
gewoond on gewerkt en Witsen is ©r
terug gekomen en tot rijn dood gebie»
ven Op de buitengewoon belangrijke
tentoonstelling van portretten in het
Ilaagecho Pulchri, dezo maand April
gehouden, was Witsen met een vroeg
kinderportret vertegenwoordigd. Don-
ker-tonig bniin met oranje, het meisje
met broeden toets neergevot en met
een nliuro als gold het een prinsesje
schilderde hij ölga en droeg het, op
aan Albert Kapteyn.
Het was een woemo-dig ding,
dit schilderij nu te ncm. Er was zoo-
voel in van een tijd, dat de kunst
vol krachtig jong streven was. En die
misschien Sliet zoo {'enfant cfcóri van
eerzuchtige heoren cn languis-vnte da
mes was ais tegenwoordig, noch di'ct-
tnntisme en phllantropie er zoodani
ge lange vingeren naar uitstrekten,
doch waarin wel ding n van beteeko-
njs gedaan zijn. Ge behoeft intUsschen
niet te vroezen, dat in onzen eigen
tijd niets van beteekenis gedaan
wordt, maar do dilettanten cn philan-
tropen loopen er voorbij dit U hun
aard en zij zijn het die de lakens
uitdeolon. Graag wil ik u een volgen
de maal over de Haog^che portrrt'en-
expeditie het een en het andor berich
ten. Die expositie sluit spoedig: 30
April; maar wij kunnen wei wat na
praten.
27/4/'»
J. H. DE BOISL
