HAARLEM'S
DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
Rubriek van den Arbeid.
Feuilleton
Het Verlangen
WOENSDAG 2 MEI 1923
DERDE BLAD
DE INHOUD VAN HET DU1TSCHE AANBOD.
HEEFT DIT AANBOD KA MS VAN AANVAARDING?
HET KRUPP-PROCES.
ONGEREGELDHEDEN BIJ 1 M E l-B ETO OG! N CE N.
Hst Duitsche aanbod
is er thans.
De vertegenwoordiger van het Zwic-
sersche Telegraaf-agentschap ie Berlijn
verneemt het volgende betreffende den
inhoud van het aanbod inzake de schade
loosstelling, dat heden, Woensdag, aan
de rcgceringen te Londen, Parijs, Brus
sel, Rome en Washington zal worden
overhandigd
De Duitsche regeering biedt aan de
geallieerde mogendheden dertig milli
ard goudmark aan, met inbegrip van
alle prestaties in natura.
Van deze dertig milliard, welk bedrag
'cis de uiterste grens der Duitsche bcta-
lingscapacitcit wordt beschouwd, zal
twintig milliard onmiddellijk bijeen wor
den gebracht door een internationale
leening. t
Wat de overige tien milliard betreft,
daarvan zullen vijf milliard vijf jaar later
bijeen worden gebracht, de resteerendc
vijf milliard drie jaar daarna.
Met inbegrip van de rente zouden dc
jaarlijkschc betalingen 1.2 milliard be
dragen. Het bedrag daarvan zou worden
afgetrokken van de leening, zoodat, zoo
dra deze laatste geheel volteckend is,
15,2 milliard onmiddellijk ter beschik
king van de Entente gesteld zcu kun
nen worden.
In geval het bedrag van tien milliard
niet geheel zou worden gedekt door de
opbrengst van de internationale leening,
zal het scheidsgerecht beslissen, of en
op welke wijze dat bedrag betaald moet
worden. Voorts zal dit scheidsgerecht
moeten uitmaken, of er nog andere lee
ningen rr.octcn worden uitgeschreven
voor de betaling van de rente, en. wan
neer de geallieerden zich niet vercenigcn
met hel aanbod van dertig milliard, zal
het de betalingscapaciteit van Duitsch-
land moeten vaststellen.
Wat dc samenstelling van het scheids
gerecht betreft, acht de Duitsche regee-
ring drie mogelijkheden aanwezig
j. de leeningscommissie zal als
scheidsgerecht kunnen optreden
2. de benoeming van het scheidsge
recht op de basis der voorstellen van
Hughes
3. benoeming van een hof, samenge
steld uit vertegenwoordigers der Com
missie van Herstel, een lid dat zal wor
den aangewezen door den president der
Zwitsersche federatie en een Duitscher.
Via Brussel wordt gemeld, dat de
waarborgen voor een internationale lce-
ning, welke in het nieuwe Duitsche aan
bod zijn vervat, de volgende zijn
De Duitsche regeering is bereid, bij-
zondcre wetten uit te vaardigen, ten ein
de de Duitsche financiers te verplichten
tot het beschikbaar stellen van credit
ten. 4
Hierover zouden reeds onderhandel;n
gen gaande zijn.
Wat de veiligheid betreft, stemt dc
Duitsche regeering er in toe, een
drag te onderteekenen, waarbij dc i
gritcit der grenzen van alle oeverstaten
van den Rijn wordt gewaarborgd. Al'li
geschillen, welke hieruit mochten voort
vloeien, zullen onderworpen worden aan
een internationaal scheidsgerecht. Ook
de ontruiming van het Roergebied vormt
het doel van het aanbod der Berlijnsche
regccring. die hoopt dat de ontruiming
zal geschieden na afloop van de onder
handelingen.
Het Duitsche aanbod is wel breedvoc-
meld, dat Dinsdagmorgen tan tien uur
af de partijleiders door den rijkskanse
lier met den stand van zaken op dc
hoogte werden gesteld, en wel .het eerst
de sociaal-democraten, om elf uur de
Duitsch-nationalen en om twaalf uur
dc burgerlijke arbeidsgemeenschap.
Dinsdagmiddag te drie uur had een be
spreking,plaats tusschen den rijkskanse
lier en dc .minister-presidenten en
de staatspresidenten der afzonderlijke
landen.
Hedenochtend zou aan alle geallieer
de regceringcn de Duitsche nota over
handigd worden.
Zal 't Duitsche aanbod den vredes
toestand in het Roergebied weer her
stellen?
Van betrouwbare zijde wordt verno
men, dat de mijnwerkersbond over
morgen een resolutie zal publiceeren,
waarin hij zegt: ,,De mijnwerkersbond
verlangt tan de .•ijksregeerïrtg, dat zij
aljes doet om onderhandelingen mo
gelijk te maken. De Fransdie cisch,
dat afgezien wordt van het lijdelijk
verzet, wordt vastberaden van de hand
gewezen. De afweerstrijd wordt voort
gezet tot overeenstemming is verkre
gen en waarborgen zijn verstrekt voor
cl.-: volledige vrijheid van alle gearres
teerden en uitgewezenen*.
Uit hot bezatte gebied.
is weer weinig nieuws;
Naar aan do Berlijnsche bladen
wordt gemeld, hebben de Franschen
van hot begin der bezetting af tot 28
April jl. 96.309 tan steenkool en 142.600
ton cokes met wagons weggevoerd.
Met vaartuigen werd tot lö April
168.800 ton steenkool ea 25.000 ton co
kes weggevoerd.
Van Fransche zijde wordt gemeld,
dat Maandag 17 treinen met cokes en
steenkool naar Frankrijk vertrokken
De ontvangsten van het Franseh-Bel-
gisch spooj-wegbeheer, welke in liet
begin der bezetting twintig millioen
mark per week bedroegen, overschre
den in de aigeloopen week 325 mil
lioen mark.
Dc Rheinischc Stahlwgrke hebben
geweigerd, de Koblensfeuer te betalen.
In verband hiermede hebbe» de geal
lieerde autoriteiten in de fabrieken te
Duisburg en Meïderich 8000 ton me
taalproducten in beslag genomen.
De. stad Duisburg heeft een boete
van 75 millioen mark gekregen we
gens sabotagegevallen aan de telefoon
leidingen.
Het Krupp-procès.
is nog in voorbereiding.
Krupp von Bedien und Halbach is
door dc Fransche bezeitingsautoritei-
ten gearresteerd. Hij was voor de der
de maat door den rechter van instruc
tie hr den Franschen krijgsraad ge
dagvaard om ovc-r de incidenten voor
de Krüpp-fabriek eenige verklaringen
af te leggen. Tot dat doel had hij zich
van Berlijn naar Essen begeven. Na
een kort verhoor werd hem door den
rechter van instructie medegedeeld,
dat hij zich als gearresteerd moest be
schouwen;
K ril pp von Bohlen wordt er van be
schuldigd. den mi'itairen autoriteiten
geen voldoende uitleggingen te heb
ben gegeven van de incidenten op
den Zaterdag vdór.Pasclven, waarbij
zijn verantwoordelijkheid betrokken
zou zijn. Het in werking' stellen van
dc sirenen had hij moeten voorkomen.
I-lij ie in de militaire gevangenis lo
Werden opgesloten.
Het proces tegen de Krupp-directeu-
ren zal, naar thans bepaald is. Vrij
dag dn Zaterdag plaats vinden.
Do 1 Mei-viering,
In het bezette gebied vonden, zoo
als uit Essen wordt gemeld, heden
groote demonstraties ter viering van
den 1 Meidag plaats. Alle demonstra
ties zijn, voor zoover tot dusver werd
vastgesteld, rustig verloopen. Voor
zoover-tot nu toe bekend, zijn ner
gens incidenten voorgekomen.
De 1 Mei-dag werd te Keulen met
een groote beiooging door de sociaal
democraten gevierd. Van negen
spreek tribunes werden redevoeringen
gehouden. Er werd een resolutie aan
genomen, waarin verklaard wordt,
dat de arbeiders van het Rijnland
trouw blijven aan him bondeenoot-
schao met de democratische socialis
ten der geheele wereld. De klassenbe
wuste proletariërs van het Rijnland
leven in dit uur. nu het streven naar
mac.ht van het Fransche en Belgische
militairisme zün hoogtepunt heeft be
reikt. opnieuw uiting aan hun aan-
lTankelijkheid aan 3e Duüsche repu
bliek.
Het politiek conflict, aldus'de resolu
tie, kan niet worden bijgelegd door
het prijsgeven van ook slechts een
voet Duitsch gebied.
De 1 Moivieringen zijn overal kalm
verloopen. Hier en daar kwamen c-vei
incidenten voor.
In Beieren
was het wat onrustig.
De socialistische groepen hadden zïeli le
gen tien uur Dinsdagmorgen op de There-
sienwiese verzameld. Op de verzamelplaats
wapperden zwart rood-gouden en roode
vlaggen, terwijl een enkele betooger
roode vlag inet de sovjet-ster in de hand
hield. Door de politie autoriteiten was
meevoeren van dc sovjet-vlaggen eve:
verboden. Daarom hadden de dragers dier
vlaggen een papier over de sovjet-ster heen
geplakt met do woorden: Dit deel van de
vlag is verboden I
Ook op het Bavaria-monument was
roode vlag geplant.
De Rijksdagafgevaardigde Dittmann
hield tot de verzamelde menigte een toe
spraak, waarin hij opkwam voor den achl-
urenda» en den wereldvrede en zich tegen
het militairisme uitsprak.
Het aant-V deelnemers aan deze socialis
tische betooging wordt geschat op 50.000,
terwijl de toeschouwers, die in de strati
'ie stoet gade sloegen, op 20.000 werden
-eraamd. Om twaalf uur begon de groot
optocht door de stad. De politie deed geen
moeite om de door haar verboden sovjet-
vlaggen in beslag to nemen.
De regeering had ervan afgezien, solda
ten of Selbstsehutzorganisaties voor het
handhaven der orde to ontbieden.
Wat Hitier betreft, hij en zijn aanhan
gers hebben een ernstige nederlaag gele
den. Dc nationaal-r.ooialisten hadden zich
reeds om zeven uur te Ober Wicsenfeld.
een voorstadje van Munchcn, verzameld.
Alien bij elkander genomeu, waren
evenwel niet meer dan 7 a 8000 en daarem
waagde Ilitlcr het niet, zijn te voren g
dreigement, dat 3iij den demonstranten
allo roodo vlaggen zou afnemen, ten
voer te brengen. Bovendien had de politie
de wegen, die van Wicsenfeld naar do stad
voerden, benevens ook dc Theresienwi;
afgezet. Hitier zeidotol zijn volgeling;
da: zij verrast waren en dat hij niet teg
de macht van den staat ten strijde wilde
trekken.
De meeste van elders gekomen nationaal-
socialisten zijn in den loop van den mid
dag alweer vertrokken. Afgezien van enkel
kleine woordenwisselingen, is de orde-, nc:
gens verstoord.
Bloedige botsingon i
Mali
De 1 Mei dag is 10 Milaan over het alge.
meen vrij kalm verloopen, hoewel bij een
aan:--.l fabrieken de arbeiders van het Werk
wegbleven.
oor een andere fabriek raakten echter
op tot dusver nog onverklaarbare 1
twee groenen fascisten met elkander
slaags, met hot gevolg, dat een fascist en
«en voorbijganger werden godood.
Eea troep communistische spoorwegar
beiders deed voorts pogingen anderen te
weerhouden aan het werk te gaan. De fas
cistische militie greep in met gevolg, dat
;w,ee communisten werden gedood en vélen
gewond;
Behalve in Milaan, zijn ook in aai
steden van Italië ongeregeldheden voor
gekomen. Tc Triest werden op zes ver
schillende plaatsen dei stad. bommen
geworpen, waardoor aanzienlijke maie-
rieele schade werd veroorzaakt.
Het-, -i Mei-nummer van dc „Avanti" is
door dc .Iyriiaanschc politic in beslag ge
nomen.
In dc tramremise te Napels zijn twee
bommenontploft, "Waardoor drie arbei
ders gewond werden.
SccIall3tlsoho excessen
in Spanje.
Uit Madrid wordt gemeld
De socialisten, verheugd over het
door hen behaalde succes bij de alge-
meene verkiezingen, hebben den 1 Mei
dag niet onopgemerkt voorbij laten
gaan. Er vielen tol van incidenten voor.
Op vele plaatsen werd geschoten, waar
door een inspecteur van politie en een
beider levensgevaarlijk werden ge
wend, benevens eenige andere personen
licht gewond.
Tijdens den optocht door de stad wer
den van tal van café's, die niet gesloten
hadden, dc ruiten verbrijzeld en stoelen
brand gestoken.
Ten slotte werd de menigte door be
reden politie uiteengedreven.
Relletjes te Parijs.
Na een vergadering te St. Denis heb
ben zich op den openbaren weg ernstige
incidenten afgespeeld, waarbij een agent
an politie ernstig werd gewond. Een
gemeenteraadslid werd tijdens de ind
en gearresteerd.
Uit Versailles wordt gemeld 1
Tijdens een betooging wierpen mani
festanten mot stecncn naar do trams.; De
politi kwam daarop tusschenbeide.
waarbij een commissaris van politie en
een chef van den veiligheidsdienst door
de menigte met stokslagen en schoppen
werden mishandeld. Ook drie politie
agenten liepen voorts nog slagen op. Er
konden geen arrestaties worden verricht.
In het overige deel van dit departe
ment is de dag betrekkelijk rustig voor
bij gegaan.
In totaal zijn er bij dc incidenten, die
te Parijs tijdens de 1 Mei-betoogingen
zijn voorgevallen, 61 poli.te-agenten ge
wond, van wie dc meesten niet ernstig.
•E<5n politiebeambte werd evenwel ge
vaarlijk door :cn messteek gewend. Zes
tig personen tvcrdea in totaal gearres
teerd. doch er zijn niet meer dan 15 in
verzekerde bewaring gehouden. De ove
rigen zijn weer uit de hechtenis ontsla
gen.
In Polen.
Uil Warschau wordt gemeld, dat zich
aldaar in verband met de 1 Mei-viering
incidenten hebben voorgedaan tusschen
communisten en sociaal-democraten.
Hierbij werden ongeveer 50 personen
gewond.
Verspreid nieuws.
De Duitseho legeering heeft blijkens een
Wolffberlcht te Darijs; Londen en Brusse'.
een nota doen overhandigen, waarin zij
protesteert tegen de strafmaatregelen, die
de Franschen hebben genomen naar aan
leiding van do vernieling der Gutenberg-
drukkerij van (Ir, üorten te Koblenz.
Zij wijst er op, dat deze vernieling alleen
de.'Duitseho justitie aanging en zegt dan
verder o.n.: Do Rijnlandoommissie tracht
haar optredon tc rechtvaardigen mot de
verklaring, dat ook door haar bestelde
drukwerken beschadigd zijn. Maar hoe kon
men dat weten, daar op rijkskosten eer
groote eigen drukkerij Ier beschikking dei
Rijnlandeommissic is gesteld c-n de Fran
schen steeds ontkenden Dorten materieel
ie steunen, terwijl bovendien het bestelde
drukwerk nog niet in eigendom a3t
Rijnlandeommissic was ^overgegaan I
Ook prof. Slotumaker de Bruine
bleek gaarne de ziektewet zelfoiandig
ingevoerd te hebbeil geziën. Houdt do
minister vast aan sijn systeem vr,n
combinatie, aldus do Christelijk llis-
torisahn professor, Utuv komt er ver
moedelijk van do heele ziekteverze
kering niets terecht. En dut, terwijl
roede sedorb 1916 de uitvoering van oe
Talm a-wetten op het program van
dit kabinet staat!
De heer Hcerkens Thijsscn hield
beschouwingen over het probleem dor
werklooshcidezorg en lnj betoogde,
dat waar mogelijk, liet principe der
werkloosheidsverzekering in plaats
•an steun moest worden volge
houden.
Min of meer in den geest van net
betoog van de hoeren Witter', en SIo-
temaker doch niet. zoo eeherp nis
eerstgenoemd©, sprak prof. Diepen
horst, die van meeniog was. dat de
sociale verzekering gevaar liep te
worden „uitgehold", een proces, dat
z.i. kan worden voorkomen door hand
having van het stelsel Tr-lrnn.
Aan het eind van don middag kwam
de heer Van I-oon aanwenen, dat de
lieer Witiert allerminst de mocn-ng
:er katholieke Senaatsfractie had
•crtolkt.
En daarin zii nu juist voor minis
ter Anlbers© do .moeilijkheid! Doch
misechion valt het nog wel me?, als
7. Evc. Woensdag gesproken zal
hcbbW' INTIMUS.
TWEEDE KAMER.
1 Men
Diversen. Aanvulling
Lager Onderwijswet.
Na de onteigening ten behoeve van de
Ütrechlschc Pottcrstraaiverbroeding met
,«3 tegen 21 stemmen te hebben afgewe
zen een voor de bisschopsstad minder
aangenaam votum eenige fonneeje
wijzigingen in hei
Van hei politieke tour-
nooiveici.
EERSTE KAMER.
1 Mei.
De Senaat maakt het onzen minis
ter van Arbeid enz. niet gemakkelijk.
Nog vóórdat de gelegenheid was aan
gebroken om dc reeds uit dc schrifte
lijk© voorbereiding t© distilleeren cri-
tick op het reeds op de agenda prij
kende arbeidsgeschillen-wetsontwerp
te hooren critiek, die den minister
zal moeten doen gevoelen dat hij met
dat ontwerp to zeer ingrijpt in de
zelfstandigheid dc-r werkgevers
heeft de heer Aalbcrss dezen middag
bij de behandeling der bégrooting vai
zijn 'departement -een vrij schemert
aanval van zijn partgenoot Witte rt
van Hoogland, den voorzitter van
dc-n Haogeehcn Raad van Arbeid,
moeten verduren omdat hij ten op
zichte van do sociale wtSfeeving te
zeer den werkgever na ar dé'oogen'
ziet. Do heer Wit!erf hield een VédV
dis wonderwel paste in h©t kader
den dag waarop zij word uitgespro
ken al was zij geenszins als propa
ganda voor dc l-Mci-vierders be
doeld. In de eerste plaats was de heer
Wittierfc geenszins content over de
gttvolgde sociale jgplitiek. Het soc'
program van het kabinet aldus
>;te lieer Wi tiert is door reaction-
naire invloeden bedenkelijk afge
brokkeld en ris de minister niet
spoedig dc ziekteverzekering los van
de algelicelo herzimiug der social::
wetgeving helpt invoeren, elan voor
spelt de heer Wittert hem nieuwe te
leurstellingen. Verder trachtte de
heer Wittert de noodzakelijkheid aau
te toonen. dat de uitvoering der so
ciale verzekering blijft in handen ytm
overheidsorganen. Van het x.g. stel-
cl-Posthuma-Kupcrs wil de heer
Wittert niet. weten, evenmin als van
de eenheiderenle. Zijn vertrouwen in
de samenwerking tusschen werkge
vers cai werknemers ten deze schijnt
zoek geraakt te zijn!
En tenslotte criliscerde de heer
Wittert de herhaalde uitvaardiging
van departementale nota's, die het
beginsel der invaliditeitswet aan
tasten.
iglemcnt van orde
der Kanuur 2ondcr stemming tc hebben
geaccepteerd cd het vetdrng ter bestrij
ding van den handel in vrouwen en kiu-
deren, dat oeergeepd was ©p het secre
tariaat van den Volkenbond, ronder op
positie te bobben goedgekeurd, is do
Kanicr den gaajehen middag blijven
keuvelen over eenige aanvullingen van
het onlangs aangenomen ontwerp tot
wijzigig van de Lager Onderwijs-wet.
Hierin was n.l. ecn%fout geslopen bij do
overgangsbepalingen, ecu fout, die hc:
echt zou hebben gegeven tot 1926 door
te gaan met het benoemen van onder
wijzers overeenkomstig de. (lagere) aan
tallen leerlingen der wet van wip, ter
wijl dc bedoeling juist was geweest,
dc daarop gevonden bezuiniging 1 Ja
nuari 1913 «e laten ingaan.
Daaraan alsnog een mouw 'e passen
was hes doel van minister De Visser met
zijr- .-mvullingsontwerp, waarin nu te
ven eenige verbeteringen van formcclcn
card waren opgenomen.-
Aan amendementen -.ntbrak he: hier
bij aie:, doch het ©ene amendement was
zoo mogcüjk van nog minder beleekcnis
■'an het andere. Aangenomen werd
met legen rr stemmen een amen-
dement-Tilanus. waardoor S:et aantal
onderwljxers xal worden berekend naar
den toestand gedurende het afgoloopen
kalenderjaar. Verder mocht con ntuv-nde-
mcnt-Rutgers om dc nieuwe bezuini
gende regeling niet tc doen ingaan
oor onderwijzers ö:c reeds vóór 15 Mei
in functie zijn getreden, mot 43 tegen 19
stemmen dc sympathie der Kamer ver
werven, na door den minister to zijn
goedgevonden.
Dc wijzigingen, door de regeering
voorgesteld, werden zonder stemming
aanvaard, evenals een moUo-Tilanus om
den minister uit tc noodigen een rege
ling te ontwerpen, volgons welke ge
meentebesturen. die uitgaven doen voor
vcrvolg-onderwijs, genoopt wonden, deze
uitgaven ook voor het bijzonder vcrvo!gf-
ondcrwijs 'te bekostigen.
INTIMUS.
Van hier en daar.
HET CONFLICT IN DE STEEN
INDUSTRIE.
Zooals wij ^eeds meldden is de uitslui
ting in de .jtcenindustric uitgebreid. He',
aantal u-.fgcslotcnen bedraagt nu pl.iu.
2500.
Inmiddels hebben te Utrecht dc bestu
ren van den R.-K-. den Chr. en den mo
dernen Bond vergaderd naar aanleiding
van het voorstel der werkgevers om ke:
geschil aan arbitrage te onderwerpen. Ii
beginsel bicken de besturen daartegen
geen bezwaren tc 'nebben. Voordat'tot ar
bitrage besloten kon worden, moet ech
ter met de werkgevers nader overleg ge
pleegd worden over de voorwaarden,
waaropder het conflict; zou kunnen wor
den opgeheven, o.n». moet zekerheid he-
sta.-.n voor welk loon de arbeiders zouden
beginnen en voor welken tijd een af tc
sluiten contract zou.gelden.
Daarover is nadere vergadering met
de voorzitters van de algemeenc en' van
dc R.-K. fabrikantenorganisatie gecon
fereerd echter zonder dat algeheel©
overeenstemming werd bereikt. Dinsdag
zouden dc besturen in eigen kring nader
overwegen wat Ijun te doen staat.
VEREENICINC VAN NEDERLAND-
SCHE WERKGEVERS,
Het bestuur- van de Verceniging van
Xcderlandschc Werkgevers heeft beslo
ten, in dc vacature, ontstaan door hst
aftreden als secretaris van mr. Q. J.
Terpstra, voorloopig althans niet te
voorzien.
Dc secretaris, mr. 1'. W. J. H. Cort
van der Linden, is benoemd tol penning
meester tevens.
Mr. J. P. Ekkcr, adjunct-secretaris,
in het bijzonder belast me: het secre
tariaat van het Centraal Industrieel Ver
bond. is aangewezen a!s jste-adjunct-se-
arls, en tot 2de adjunct-secretaris is
bevorderd jhr. F. E.'-von Weiier. die reeds
sedert 1 Januari 1912 aan het secreta
riaat verbonden is.
UIT HET MIJNBEDRIJF.
De bij het Ncderl. Arbeidssecretariaat
aangesloten Federatie van arbsideïs,
werkzaam in dc miin-imjustric, heeft in
haar algemeen e ledenvergadering he
loten, een actie in te zenen voor ver-
iocging van de loonea met ten minste
5 pCt., in te gaan op t Juni a.s.
Verder zal actie worden geveerd ter
verbetering van de werktijdregeling; de
federatie wcnscht een werkweek van ten
hoogste 45 uur, met inbegrip van het
personenvervoer. Besloten is voorts een
manifest uit te geven in z;.ooo exempla
ren, waarin de mijnwerkcis zullen wor
den opgeroepen, zich achter dc actie
van dc Federatie tc plaatsen.
Aan dc contactcommissie voor de mijn
industrie zal heden een bri^f worden ver-
zoncfen, waarin bovenstaande verlangens
kenbar worden gemaakt.
DAGLOON EN LANDARBEIDERS.
Aan Dc Tijd wordt medegedeeld, dat
de regeling, neergelegd in het K. B*
van zo April no. 53 betreffende de dag-
Iooncn van arbeiders, verzekerd ingevol
ge de I.and- en Tuinbouwongcvallenwet
1922, slechts ccn voorloopig karakter
draagt.
De. ongelijkheid van loor.en der ver
schillende groepen van arbeiders in do
land- en tuinbouwbedrijven levert n.l.
niet tc overkomen moeilijkheden op voor
het samenstellen van een bruikbare lijst
van dagloonen.
Daarin heeft dc Regeering aanleiding
geveinden» oni het bij de Tweede Kamer
der Staten-Genciaal aanhangige wets
ontwerp tot wijziging der Land- en Tuin-
b^uwongevallcnwe.t 1022 aan te vullen
niet eenige voorschriften, waardoor do
thans bestaande regeling nopens de
dagloonen zal worden vervangen door
een regeling, welke zich aansluit bij die
van dc artikelen 7 cn S der Ongevallen-,
r het v
rsteï
der Resecting terugwerkende kracht tot
1 Mei 1923 worden gegeven.
HET CONFLICT IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE.
Op een verzoek van besturen van de
Federatie <r. van Nederl. Neutralen
toe: het bestuur van de fabrikantenver-
ccnigiog le Almelo, teneinde ccn goede
oplossing inzake het hangende conflict
tc krijgen, heeft de Fabrikaatenvereeai-
gir.g gcar.lwo.--rd, dat deze onfercQt"/
niet kan worden toegestaan, daar zij
toch geen doel zou treffen.
Uit de Pers.
BINDENDVERKLARINC VAN COL-
LECTIEVE ARBEIDSOVEREEN
KOMSTEN.
..Dc Middelb. Cr:." betreurt het ad
vies van den Hoogen Rand van Arbeid
inzake de verbindendverklaring van col
lectieve arbeidsovereenkomsten. Zc merkt
door
NINE MINNEMA.
Als een vorstin zoo werd Grethe inge
haald in het gezin, dat al 200 lang
öiensrbodcloos geweest was.
Neen, ze was meer welkom dan een
:in geweest zou zijn. Want hoog be
zoek geeft werk en Grethe kwam juist om
te zorgen, dat jong mevrouwtje weer
schilderen kon en dat de oude mevrouw
weer lang kon slapen. En dc kinderen
kregen weer altijd heele kousen aan en
het eicn zou weer precies op rijd op tafel
Staan. Met soep en toespijs.
Mijnheer was om twaalf uur wegge
gaan van zijn kantoor. ..Voor een drin
gende conferentie" had hij tegen den
boekhouder gezegd. Hij kon toch moei
lijk zeggen, dat hij naar huis moest om
dan gauw met den auto de nieuwe Duit
sche dienstbode van het station te
halen.
En op weg naar het stètion liep hij
tegen een beursvriend aan. ,Een drin
gende conferentie in Haarlem neen.
ik kom vanmiddag niet zcif cp dc beurs
och, vandaag gaat er waarschijnlijk
toch niet veel om". En weg holde hij
o:n een verder gesprek te ontloopcn.
Want hij kon toch moeilijk zeggen, dat
de conferentie tc Haarlem de begroeting
van zijn nieuwe dienstbode was.
Ja ccn beetje overdreven was het
wel van Emmy geweest, dat hij nu thuis
moest komen om met den auto dat
meisje uil Thüringen te halen. Het
was waar 't was een uitkomst, dat er
weer een dienstbode kwam. F.a het was
ook waar, dat Emmy heel slecht Duitsch
sprak, wat voor een eerste begroeting
een bezwaar was, En het was ook waai
de auto gaf een royalen indruk. En
die eerste indruk bleef en zou dat nieu
we meisje misschien een beetje heen
helpen over haar latere indrukken van
het schandelijk verwaarloosde huis
houden.
Want verwaarloosd was het och,
Emmy was niet geschikt voor het huis
houden cn moeder was er t e geschikt
voor. Emmy liet alles maar zoo'n beetje
gaan en moeder richtte alles in, alsof ze
vier meiden tot haar dispositie had.
Wat zou het worden met dat nieuwe
meisje? En toen de trein stopte, was
Jan Vermeulen er al lang van overtuigd,
dat het een heel belangrijke conferentie
waarvoor hij naar Haarlem gegaan
En 's middags van het station reed hij
met den auto nog een eindje om dan
hadden ze e.en weg. die mooier was. Dan
kreeg dat nieuwe Duitsche meisje een
pretiigen indruk van hier. 't Was hier
ook mooi even goed ais in Thürin
gen. Die duinen dat kreupelhout
het dorre eikenloof nog aan de wintcr-
sche takken, daar op het duin die en
kele eenzame den gekromd, door den
wind. Ja, jc voelde hier de zee al.
..Getemperde zeelucht" dat had je hier.
Dat had je in Thüringen niet. En ter
wijl hij stuurde, dacht Jan Vermeulen
er aan, dat het hier mooi was en dat
het Duitsche meisje het hier misschien
wel uit zou houden. Als Emmy haar
maar niet tc voél verwende daar kon
den ze toch niet tegen. En als moeder
maar niet te lastig was.
Achter in den auto zat Emmv en be
weerde al legen Grethe, dat hc: hier zoo
.scuön" was. Jan hoorde haar beweren.
Ze kwam er goed uit er mocht eens
iets haperen met mir of mich en dem of
den. maar Emmy ratelde vlug door. Hij
glimlachte zc had hem bcc; gehad met
dat Duitsch -7 T was om den auto te
doen geweest.
En thjris dronken z.i gezellig thee
cn Grethe zat in de zitkamer cn Emmy
schonk haar kopjes thee in eii maakte
boterhammetjes met kaas ert* ham. En
vanmiddag zouden ze geen warm eten
krijgen „Neen, Jan, koffie, brood en
eieren cn een taart toe." O, straks
zou zc hem wel uitleggen, dat ze geen,
eten had kunnen koken, Zc had den hee-
len dag zoo moeten sjouwen om den
ergsten rommel tenminste weg te krij
gencn in ccn hoek van haar atelier
had ze een heele mand met kapotte
kousen gestopt en ze had een heeleboel
aangebrande pannen weggestopt .in dö
bijkeuken. Dat zou Grethe later wel eens
vinden.
De oude nicviouw was ontevreden. Na
tuurlijk kon Ernmy' geen dienstmeisjes
houden. Wat was dit nu weer. Dat
meisje in de zitkamer en vanmid
dag taart zoo iets ging nooit goed.
De kinderen kwamen uit school en be
groetten Grethe uitbundig. En Joop
praatte natuurlijk zijn mond voorbij en
vertelde dat het zoo prettig was, da;
Grethe er was, want nu kregen ze weer
eiken dag warm eten. En Gijsje vroeg
„Ben jij r.t: dc nieuwe rncid?" En jong
mevrouwtje en dc oude mevrouw erger
den zich allebei. Want Gijsje had natuur
lijk het woord me met moeien gebrui
ken, vond Emmy en- dc oude mevrouw
vond het van Joop onmogelijk, dat hij
zoo dc geheimen van huis vertelde. Zoo
groot was hij nu toch wel, dat moest hij
begrijpen. „Maar dat heb je altijd met
jongens," vond dc oude mevrouw en
dacht aan haar twee dochtertjes, die al-
"id zoo goed,- lief en zacht waren ge-
icest. En die altijd zoo lief waren als
ze kwam (maar die haar niet in huis
iiden hebben, omdat ze zoo lastig was.
Dat verdroegen op den duur alleen goe-
'igc Jan en onpractische Emmy).
De oude mevrouw zorgde voor het
„koude middageten", want Emmy was
it Grct^o naar baven om haar hcur
kamer te wijzen. En Emmy hielp uit
pakken en Joop cn dijtje ook. Zc waren'
toch ook zoo dolblij, dal Grethe r.u al
dat r.urc werk wilde doen. En Gijsje zei.'
dat Giethc een schat was. Eu dat ver-j
stond zc best, Emmy bedacht, dal ze
dat andere „dc nieuwe meid" misschien
niet had verslaanJoop bracht een
plaatje voor boven Grethe haar bed en
toen bracht Qijsje ccn oud beertje, omdat
hij ook wat wilde brengen, Emmv zocht
nog een beter tafelkleedje* cn bewonder
de Grcthc's keurige klecren.
En Grethe voelde zich heel gelukkig.
Wat waren ze in Holland allemaal lief,
erg lief. Een beetje vreemd wel, maar
lief. Dat zc in Emmy een uitzonderings
geval voor zich had, begreep ze nog
niet.
Grethe at ook met dc familie. Dat
zette Emmy als bij overrompeling door.
Het was zoo gemakkelijk met de kinde
ren. Jan wilde dat de kinderen aan tafel
aten, Nu dan kon Grethe ze helpen.
Want Grethe was echt een net meisje. Ze
kon de kinderen misschien juffrouw
Giethc laten zeggen. Dat was beter.
En Emmy sloofde zich den heelen dag
uit uaschtc me: Grethe dc vaten en toen
ze Grethe vroeg in bed gestopt had.
bracht ze haar nog een warme kruik.
En toen ging ze naar beneden en
wachtte dc op- cn aanmerkingen van
ha*r schoonmoeder af.
Grethe was er nu een week. Jan Ver
meulen kwam de laatste dagen een treio-
yroeger thuis. Eigenlijk zou hij maar
riaan met dc tram gaan. Zco van
kantoor af. Dan was hij nog vroeger.
Eigenaardig zooals je heele leven ver
anderen kan door zoo'n meisje als
Grethe. Alles ging op Tolletjes (behalve
dan natuurlijk met moeder). Als hij des
middags thuis kwam. zat Emmy me; thee
te wachten. In de voorkamer of in haar
ter. En ze hoefde niet meer altijd
heen en weer tc vliegen naar de keuken
of naar dc bel. En 's avonds fietsten ze
soms samen nog naar zee. Zondag zou
den ze den Zeeweg eens omrijden met
den auto cn Grethe meenemen. En de
kinderen 'schotctwroad op met fraüle-n
Grethe. Dat Fi.mV.a had Joop inge
voerd omdat zijn vriend er ook een
.fiaüicitv op na hiöM.
.Alleen met moeder. Want die was
nooit tevreden. Zelfs nu nog niet. Om
zes uur stond het meisje op cn om tien
uur 's avonds ging zc naar bed. en eigen-
lij.-; was.ze altijd 'oezig, Maat' moeder
mopperde altijd „Die Duitsche manier
van werken, dat was niets." „Veel te
nat." En stel jc voor, Jap, zc had nog
nooit een stofzuiger gezien."
„U twintig jaar geleden ook niet,"
lachte Jan.
„En u weet er nu wat goed mee om te
gaan," verdedigde Emmy, „F.n ik. ik
vind het zalig zoo. Ze doet het heele
huishouden. Ik heb tijd voor de kinderen
cn voor schilderen. En voor jou," lachte
zc tegen Jan.
.Het huishouden ja zeker het huis
houden. Wie doet hier het huishouden?
O, kind, als ik eens wegging dan zon
je eens zien cn nierken wie hier altijd
het huishouden gedaan had."
En Jan begreep, dat zijn zusters moe
de: suet willen hebben cc hij bewon
derde Emmv, die het tech altijd maar
met haar volhield.
Grethe was een parel, daarover waren
Jan. Emmy, Joop co Gijsje het ce::.-. Een
schat, dat was :c, vond Griste.
Ka ze had zulke beate kleercn, vond
Emmy. Moeder Vermeulen trok hart
•<-' ..ders op ,.'t zou wel wat wezen".
Maar zc zou toch eens met een valsche»
sleutel in Grethe haar kastje gaan
kijken.
Na ccn paar weken was het nieuw tje ei
af. Emmy :childcrdc weer veel en speel
de me: de kinderen cn dwaalde langs de
zee. Grethe was geworden cis ccn bijna
niet merkbare achtergrond van hun
werkte, kookte, kousen stopte cn zelfs
soms den tuinjongen hielp. Want die
jongen, die was zoo onhandig cn zoo
.•oor haar strijd. Wan
niet. En Gfeihc chljdc 3e
nog niet 200 dun als haar
het vroeger gedaan had. L-'.n ze kon dc
bedden niet netjes opmaken, ze was na-
tuurlijk nan die Duitsche dekbedden gü=
wend. En ze schrobde de keuken icdoren
dag —en dat was niet goed, want dan1'
leden dc dweilen tc veel. En zc zong bij
het vatenwasschón, wel zacht maar ze
zong, en dat was niet netjes. En nu had
zc gevraagd, of ze eetin een middag
met dat andere Duitseho meisje naar
Haarlem mocht. Stel jc voor ccn hee
len middag uit. neen, z ii gaf haar toe
stemming niet. Maar Emmy zou na
tuurrijk weer zeggen „Och. zo is nog
heclemaal niet uit geweest." Maar zie
jc. ze waren allemaal gelijk. Een mid
dag uit. Stel je voor ccn middag.
7.r>o langzamerhand
alsof ze zich wat vreeme
had ze daar nir^ van go
't Grethe
a. 't was
tar Hol-
Ann Marlechcn hsd ze ook veel ge-
v-'o:.-; van de zee. Want NLarVcbcn
in -'a ri ii.' .Vnar Maricchén had
hóg nooit di zee gezien. En Grethe
rcld. Do
•olgdj
t
