Advertentiësi mm ons Feestnummer OM ONS HEEM Stadsnieuws 40e Jaargang No. 12285 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen 'Vrijdag 6 Juli 1923 HMRLEIYTS DAGBLAD AB0NNEEV3EWTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de .dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.571/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f 0.15- Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.571/,; franco per post f 0.65. Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 ADVERTENTIESVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiEn van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER DirecteurenJ. C. PEEREEOOWI en P. W. PEEREBOOM Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Veiseroord, Wijkerocg, Idmuiden, Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521 DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. EERSTE BLAD i-lj£ den i VRIJDAG 6 JULL Kunsthandel F. II. Smit: Tentoon stelling van werken van E. R. D. Schaap. Voormalig Sociëteitsgebouw .-.Trciu moet Blyckën", Groote Houtstraat: Bloemententoonstelling <kr Koninklij ke Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plant kunde 3 uur. Tea-room Luxor Theater. Groole Houtstraat: 's middags 3.30—5.30 en 's avonds 8—II uur Concert. Cinema Pal. Foyer: Middag en Avondconcert 3.305.30 en S—11 uur. Bioscoopvoorstellingen. Bloemendaal: ITotel ,,Duin en Daal": Tentoonstelling werken van Haarlemsche scnilders. Z a n di v o o r t Dagelijks matinee e Pavilion Riclie svonAjoucert. ZATERDAG 7 JULI. Kunsthandel F. TI. Smit: Tentoon stelling van werken van E. 11. D. Schaap. Voormalig Sociëteitsgebouw „Trou moet blycken", Groote Houtstraat, Bloemententoonstelling der Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde 10—10 uur. Zuider Luiten Spaarne: Nationale zwemwedstrijden en gondelvaart, 2 u. Tea-room Luxor Theater, Groots Houtstraat: 's middags 3.305.30. en 's avonds 811 uur: Concert. Cinema Pal. FoyerMiddag- en avondconcert 3.30—5.30 en 811 uur. Cinema Palace, Groote Houtstraat: Bioscoopvoorstelling 2 1/2 en 8 uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Mark: Bioscoopvoorstelling 2 1/2 en 3'uur. Luxor-Theater. Groote Houtstraat Bi-iscoopvou'.-telling 2 1/2 en uur. Scala-Theater, KJ. Houtstraat: Bioscoopvoor8telliug 2 1/2 en 8 uur. Bloemendaal. Hotel „Duin en Daal": Tentoonstelling werken van Haarlemsche Schilders. Zandvoort: Pavilion Riche: Dagelijks matinée en avondconcert. TI eerasted e: Avondconcert in rafé-restauraut Bosch en Hoven (ach ter liet H. F. C.-terrein). Naar 'aanleiding van het 40-jarig bestaan van Haarlem's Dagblad op Woensdag 11 dezer zal Zaterdag 7 dezer een Feestnummer van 32 bladzijden verschijnen, Ons aantal 'Gcabonneerden is ver over de 13.500, bovendien zal dit num- mer onder adres worden toegezonden aan een aantal ingezetenen van Haarlem en Omstreken. Wij garandeeren dus een oplage van dit nummer van in 't geheel 20.000 exemplaren. Advertentiën voor het Feestnummer worden, voor.zoover de plaatsruimte toelaat, aangenomen tot de gewone prijzen; voor groote annonces verzoeken wij gaarne spoedige toezending, opdat zij met de noodige zorg kunnen wor den gezet. DE ADMINISTRATIE. No. 3207 Veertig jaar Haariemsch leven Toestanden en Personen DE PERIODE VAN DU ROEMEES TER BOREEL DE STICHTiNC VAN GEMEENTEBEDRIJVEN EEN VERSTANDIG BESLUIT HAARLEM OP ZONDAG GESLOTEN HET MAUSOLEUM VER SCHEIDENE NETELIGE QUAESTIES. In de laatst© jaren zijn wij gc- wend aan een langdurige periode tus- schen het altreden van den eenen burgemeester en het optreden van: zijn opvolger. Toen burgemeester Iordens heenging op 29 Maart 1893 werd burgemeester Boreel geïnstal leerd op 5 .April. 1S93: dezen lieer had de Regeering zich geiiaast en zoo be hoort 't ook.Waarschijnlijk was toen ook de benoeming gemakkelijker., Jhr. Mr. J. W. G. Boreel van Hogelanden, lid van een oud geslacht, bekend met Haarlem en de omgeving, moet immers voor de Regeering de aange wezen mam voor bestuurder van de hoofdstad der provincie zijn geweest. des gezags. Niemand zou het gewaagd hebben, familiaar tegenover hem op te treden. Men heeft den heer Boreel wel ijzig genoemd, maar zag toch wel graag, schijnbare tegenstelling, dat liet gezag werd 'hoog gehouden, ook in den vorm. Maar tevens in zijn wezen. Ieder die met burgemeester Boreel in aan raking kwam, heeft daarvan den in druk behouden, dat hij zijn taak zeer ernstig opvatte, de groote verant woordelijkheid (daarvan gevoelde en. zichzelf placht af te vragen,of hij naar plicht en geweten het ambt met zijn beste krachten vervulde. Gemakkelijk is de periode van het burgemeesterschap van den lieer Bo reel niet geweest. Reeds tijdens cl© laatste dagen van zijn voorgangers be wind deden zich verschijnselen voor van belangrijke veranderingen, die op til waren. De uitbreiding van liet kiesrecht zou weldra een einde ma ken aan de liberale alleenheerschap pij in den gemeenteraad, verbete ringen in de gemeente zelf zouden al le aandacht, vorderen. Tu een volgend artikel zal ik een overzicht geven van- de politieke wisseling en mij ditmaal bepalen tot de (belangrijk© nieuwig heden in de gemeentebedrijven. Toen burgemeester Boreel in func tie kwam, bestond er nog maar een gemeentebedrijf, cl© reiniging. Weldra, icwam d© quaestie van de gaslevering aan cle orde. De concessie was d© 'K11- gelsche maatschappij, the Imperial Continental Gaz Association; liep ten einde en de maatschappij, begeerig om die te behouden, deed verschillen de aanbiedingen, clic alle hierop neer kwamen dat de gemeente een percen tage vau d© omzet zou genieten. Feu sterk© strooming in den Rand wensch- Welk een groot succes burgemees ter Boreel behaald heeft door de stichting van d© waterleiding mogelijk te. maken, hebben wij onlangs nog- euns beschreven. Eerst veel later kwam het openbaar slaohthuis, eveneens na groot verzet. Want alle nieuw© din gen moeten eerst door den rijst- en brijberg der moeilijkheden heen. Bij de waterleiding werd heftig© tegen stand geboden door wie afstand moes ten doen van het slechte drinkwater, raan zij nu eenmaal gewend vva- geraakt; tegen het slachthuis kwa men de vleeschhouwers op en inder daad is dit wat te vroeg gesticht, om- l een abattoir zonder rijkskeuring onvolledig is Ook de reorganisatie van den Hout is in den tijd van burgemeester Bo reel tot stand gekomen. Met hoeveel oppositie Lange ingezonden stukken, heele brochures zijn te pas gekomen in de zen strijd, waarbij cle tegenstanders, ook al waren zij volkomen leeken in bcschcultuur en parkaanleg (of mis- •cliien juist, wel omdat zij leek wa ren) den architect van den Hout en de Plantsoenen beschuldigden van van dalisme, omdat hij maar op hoornen hukken uit was! In al deze moeilijkheden beet bur gemeester Boreel mee het spit af. Hij had zich niet, als zijn voorganger, de wethouders geïsoleerd, integen deel, zij zaten aan zijn rechter- en linkerhand op het podium, maar alle zaken van ©enig belang kende bij zelf, zoodat hij niet- noodig had om te fun- geeren als distributor van het woord in de Raadsvergaderingen: dit onder werp aan wethouder A, dat aan wet houder B. Op deze manic-r geeft cle ■•oorzitter feitelijk de leiding van de vergadering uit handen. Dat zou bur gemeester Boreel nooit hebben ge daan. Op den dag dat bij den ambtske ten aflegde 'voor goed, heeft de meen te Haarlem een groot verlies leden. Alle partijen, of zij liet met hem eens waren of niet (en juist in die dagen kwam het nogal eens voor .van niet) erkenden in dezen burgemeester den man van 't gezag, op een af stand, maar volkomen eerlijk en vol van goeden wil, om alles voor cle ge meente Haarlem te doen wat hij kon. Hij vorderde verordening en meel gelijk had, de bepalingen Zondas èerbied voor wet en ging, schoon hij for- wel wat ver, loen hij an de oude Rijk: 1921, die jaren in ie meer to hooron en stuurde aan op gemeentelijk© exploitatie, die sle den als Leiden, Armieni en Utrecht al sinds jaren met succes hadden toe gepast. Onder de burgerij was de stemming verdeeld; er waren er, die overeen komstig de nieuwere begrippen de gemeente baas in eigen huis wilden zien, maar ook anderen, die gemeente exploitatie in de zwartste kleur schilderden en het maar raadzaam ouden, te aanvaarden wat zij noem den de zekere winst, de uitkeering .van the Imperial. Gelukkig wonnen liet de voorstanders van eigen exploi tatie: zij vormden ten slotto de meer derheid van den Raad en besloten, liet nieuwe voorstel der Imperial niet meer in behandeling te nemen. Daarmee was de kogel door de kerk. Onder toezicht van den heer Blom, naderhand als directeur zou op treden, werd een gasfabriek gesticht, ciie nu nog wat gebouw en inrichting ingaat, met eere wordt genoemd. Hoe dankbaar wij mogen zijn voor deze daad van moed, is vooral geble ken in de oorlogsdagen. Als de ge meente toen niet zelf over de gasleve- rjng beschikt, maar afgehangen- had van een concessionaris, zouden wij aan de grootste bezwaren hebben blootgestaan; nu onderhandelde de gemeente rechtstreeks met het Kolen- bureaü, anders had zij dat moeten doen met een concessionaris, die in dezen noodtoestand allerlei bijzonde re voorwaarden had kunnen stellen. Dit was het eene groote voordeel, het tweede was nog gewicntiger. Toen tot den bouw van de eigen gasfabriek besloten werd, stelde de heer Rethaan Macaró voor, tevens een- electrische centrale te stichten. Dit was in die dagen een nieuwig heid. Maar de voorzorg is gerecht vaardigd. Als wij zien, dat zoo goed als de geheel e verlichting, ook die van de straten, electrisch geworden is, dan' vragen we ons af, voor welke moei lijkheden de gemeente zou hebben ge slaan, wanneer de Raad indertijd of alleen cle gasfabriek aan zich getrok ken of cle beide bedrijven in handen van concessionarissen gegeven had. HOE STAÊT T MET;... den der afdeeling Christ.-Nationalen hoeft zoo deelde de met bijzonde en cler Woningbouw- ing „Ce Voorzo'rg"? bestaande uit 3e- ITnarlem van den Werkmansbond spoed te kam- onbruik geweest was, weer liet toepas sen. Noch van den Raad, noch van de meerderheid van 't publiek kreeg liij daarbij steun. Voor -de winkeliers, dis immers op Zondag een belangrijk deel van hun bestaan moesten verdie-. nGn, was het bevel tot sluiten groot: schade. De strijd eindigde met lie verzoek van da Regeering aan den burgemeester., om de uitvoering de Zondagswet te laten rusben, waar aan de heer Boreel voldeed. Dat viel voor in het jaar 1897 op dit oogenblik is de Zondagswet van 1821 niet ingetrokken. Er is sprake geweest van ©en nieuwe, maar om geen politieke twisten te ontketenen, heeft men het hij 'tv plan gelaten. Het kwaad van een bestaande wet, die niet wordt uitgevoerd, nam men op den koop toe. Op dit «ogenblik, jaren later, neemt niemand de uitvoering van d© Zon dagswet aan burgemeester Boreel nog kwalijk. Evenmin aan zijn voorganger de stichting van het Mausoleum: de burgemeester had dezen Tempel dei- IJdelheid in Italië opgemerkt en na dien 'tijd den hartewensch. gekoesterd, dat ook Haarlem er ©én bezitten zou. •Het Mausoleum werd opgericht eii staat er nu nog. Er zijn eenige per sonen in bijgezet, maar niémand maakt er nu nog gebruik van. "Wie in onze dagen niet in de aarde begra ven wil worden, verlangt daarom niet naar 't marmer van het Mausoleum, maar wenscht, dat zijn stoffelijk 'over schot in vuur zal opgaan. Laat ik er nog even aan herinne ren, dat burgemeester Boreel verschil lende netelige quaesties heeft moeten helpen oplossen. Er werd een klacht ingediend tegen een Raadslid, dat zich door leverantie aan de gemeente zou hebben bevoordeeld; hij werd totaal onschuldig bevonden. Er ontstond een groote verbittering tegen Raadslid, clat beloofd zou hebben, een groote hoeveelheid stroom af te nemen em die toezegging niet wel protesteerde de betrokkene tegen cle betichting, maar do Raad nam zijn motie niet terug. In dezen tijd zou over een afnemer meer of der niet zooveel omhaal gemaakt den. Er is een quaestie van de Na dorstlaan geweest, waarin de Haar lemsche Machinefabriek tot versper ring van het verkeer ijzeren halkeu niet leggen, die do politie even vaak weer weg ruimde dit geschil eindig de met een dading. Nog is beweerd, dat de gasfabriek niet goed gebouwd was. Deze klacht bleek na onderzoek geheel oujuist. Al deze netelige quaesties vielen c streeks denzelfden' tijd voor. Er zat j blijkbaar electriciteit. in de lucht. jelia-d. De Haarlemsche architect, de heer C. van Uminik, had plannen ontwor pen .voor den 'bouw van 62 arbeiderswo ningen, waaronder vijf winkelhuizen, aan de Schreveliusslraat. Dat was in Fe bruari 1919, toen -er nog geen bepalingen da woitiingruimte bestonden. De •kosten waren geraamd op f 475.000. Juist toen de teekeiungen gereed- gekomen :i, kwam een niinisterïsele beslissing beperking van de wonwigruimie; de buizen van ,,De Voorzorg" hadden een inhoud vain 307 kub. M., maar omdat dit volgens den minister zeven kub. M. te veel was, werden de teslcenlngen af,ge el. Toen aan liet verlangen van den minister voldaan was, kon in April 1921 de aanbesteding plaats hebben. De laag- nsohrijver ging evenwel failliet, nog •liem het werk gegund werd. e maanden later hadPeen herbeste- plaats, waarbij de vereeniging een voordeel van niet minder dun f 80.000 ge noot. Deze aannemer overleed echter na een 'half jaar. Zijn erven gingen failliet, evenals een der borgen. Br moest dus. weor een herbesteding plaats hebben in Augustus 1922 en weer was de laagste in schrijving f 50.C-C0 -lager. Er werd dus in totaal f 130.000 'bespaard. Toch ging bet nog niet goed. Door dezen aannemer werd tot, Januari 1S23 gewerkt en toen ging hij ook failliet. Na een nieuwe herbestedinc, die geen resultaat had, werd in overleg met Bouw en "Woningtoezicht liet werk ondersband: gegund aan den heer P. J. Voor-neveld die o.a. ook de bad- en zweminrichting aan de Kleverlaan ge-ma,zkt heeft. tbau3 gaal alles van een leien dakje; hel werk sc-hiet flink op en er wordt naa.T het genoegen -van het bestuur gewerkt. Er be staat dan ook kans, dat liet eersle blok huizen aan het einrl van Aug wórden opgeleverd. De huurprijs was van het heg' gesteld on f 7.12 per week, maBr omdat de vereeniging zulk een belangrijk 'bed heeft kunnen besparen, heeft het bestuur aan dén minister verzocht, :den huurprij to mogen" verlagen. Volgens den architect zouden de huurprijzen verlaagd kunnen worden tcri f 6 per week voor het het grootste type en 'tot f 5.50 voor het laag ste type. Een antwoord is evenwel noi niet binnengekomen. Do huizen bevatten beneden twee ka mers en suite, gang met tochtdeur en por taal en een gedeeltelijk uitgebouwde keu ken. Boven vier kamers waarvan er dm als slaapkamer worden ingericht en éfir .lis bergplaats. huizon van het grooter typ: boven- hobbcu dezelfde indeeling, dien nog een vliering, die men wel zolder Do winkelhuizen hebben een huiska mer, kantoortje, keuken en een fiinken kelder, beneden en boven de slaapgele genheid. Bóven de uitgebouwde keuken is een fiink plat, waarmee de aanstaande be woners wel ten zeerste in hun. schik zul- Bovendien hebben allo huizen een fiin ken tuin met schuurtje. De woningen -maken in één woord lteurigen indruk. an geen particulier© con- P. E. G. E. .M. 1 Hoe jammer dus, del nu pas weer Waarom zullen wij later zieu. Ue Raad feitelijk afstand van haar Centrale heeft gedaan, door die fs J.- opgaan in de combinatie van do DE MUZIEKUITVOERINGEN. IN DEN HOUT. Dezer dagen is medegedeeld, dat de Haarlemsche Orkestvcrecniging Zondag in Artis zou spelen, maar daarvoor in ruil Zaterdagmiddag een concert in den t zou geven. it berust evenwel op een misver stand. Omdat Haarlem's Dagblad Zon dagmiddag zijn jubileumconcert geeft, liebbén B. en W. aan de H. O. V. d-ien vrij af gegeven zonder verplich ting tot vervanging. Zaterdag- i d d ag is er dus geen m u- ie k in den Hout. ZANG IN SPAARNDAM. A.s. Zaterdag te 7 uur 2al bjj goed zeer onder leiding van den heer Jan Booda, uit Haarlem, een uitvoering ge geven w or don op cïe Kolk te Spaarn- dam, door het Spaarnclanische en Haar lemsche Kinderkoor. Uitgevoerd wordt o.m. de De Ruiter Cantate. Als solisten treden op mej. D. Daudey en dc heer Tony Hin< l - - '-.-b QUICK (KWEEKSCHOOL). Zondagmiddag a.s. houdt Quick, de spqrtvereeniging van de Rijkskweek school voor Onderwijzers, op het ge meentelijk sportterrein aan de Leïd- ;schevaart haar jaarlijksche onderlinge wedstrijden. Deze wedstrijden -zullen bestaan uit een vijfkamp (hardloopen, hoogspringen, verspringen, discuswer pen, speerwerpen), 400 M, estafette, slingerbalwedstrijd tusschen derde en vierde studiejaar, en een handbal wed strijd tusschen -het tweede cn eerste studiejaar. EXAMENS M. U. L. O. Voor het examen M. U- L O. zijn geslaagdC. Andrea, O- W. Blankeu- steiri, A. C. Uittenbogaard, A. E. Smit, C. A. Spierenburg, allen te Haarlem, J. M. Dijkstra te Overveen sn S. J. Paats te Schoteü. DE WET HOU D ERSVER XIEZING. De wethoudersverkiezing houdt na tuurlijk in deze dagen de stadgenoo- ten in 't algemeen en de verschillende raadsfracties in 't bijzonder bezig. Nu komt er, na 't aftreden van Mr. Bomans, nog een moeilijkheid bij, n.l. de verkiezing van een wethouder voor de periode tot September. Het zal niet gemakkelijk zijn iemand te vin den, bereid deze functie op zich te nemen, althans t ij d e 1 ij k. Waar schijnlijk toch vallen de vacanties der andere wethouders ook in die periode, zoodat de tijdelijke wethouder ook nog tijdelijk andere afileclingen te beheeren zal krijgen. Wel het sum- um van tijdelijkheid Een ander geval zou het natuurlijk orden wanneer de nieuwe wethou der de zekerheid kreeg, dat hij ook na September zijn plaats in bet. col lege van B. en W. zou behouden. uitussehen kan de Raad besluiten de wethoudersvacature tot September onvervuld te laten. M11 deelde ons mede, dat de fractie der S. D. A. P. verzocht heeft, de raadsvergadering, waarin de benoe ming van een wethouder aan de orde zal komen, een week uit te stellen en dus niet op 11 maar op 18 Juli te houden. Nader vernemen wij echter, clat de fractie dit verzoek niet ge daan heeft- Dinsdagavond a.s. heeft, zooals wij reeds gemeld hebben, een vergade ring van de Federatie der S. D. A. P. plaats. Betreffende de vergadering yan de sociaal-democratische Raads fractie die Woensdagavond gehouden werd, konden ons nog geen mede- deelingen gedaan worden. Daarmede moest worden gewacht tot na de ver gadering der Federatie. REDDINGSBRIGADE VOOR DRENKELINGEN. HET WATERFEEST VAM ZATERDAGMID DAG. Hei bestuur der Reddingsbrigade heeft, om redenen van technischen aaid, moeten besluiten het nummer schoon- •springen op a.s. Zacerdag in hei Zuider buren Spaarne, te laten vervallen. Dii nummer zal nu plaais vmden in Stoop's Bad op a.s. Zondagmiddag. Beleefd wordt verzocht. Zaterdag middag het wedstrijdterrein aan het Zuider Euiten Spaarne zooveel moge lijk vrij te laien, om de gewenschte orde.niet te verstoren, dus geen vreem de vaartuigen builen de noodwendige vaalt op het terrein Het bestuur der Brigade vertrouwt op alier medewerking. De deelnemenden aan de gondel vaart verzamelen z:ch tegen 1 uur aan het Noorder Spaarne bij de Roei. en Zeilveceeniging en varen doer do stad naar het Z.-B. Spaarne, Du VERW!KKELIMGEN IN KET W. A. S. Men schrijft ons De afdeeling Haarlem der Landelij ke Federatie van Metaalbewerkers hield Donderdagavond een huishoude lijke vergadering, waarin de scheu ringspogingen iu het N- A. S. ten scherpste wérden afgekeurd. Met al- gemeene stemmen werd besloten ad- haesie te betuigen met dc bekende motie van het P. A. S. te Amsterdam. Tevens werd in eén, ook met alge meene stemmen aangenomen mntie, het optreden van de Federatiebestuur- ders Rosseau, Hooze, Doorneboseh Markman. die zonder mandaat v de leden aan het oprichten van I z.g.n. Syn. Vakverbond hunne mede werking hadden verleend, afgekeurd. Het bestuur werd "opgedragen die maatregelen te treffen, om de_ Fede ratie in haar geheel bij liet N. A. S. aangesloten te doen blijven. PERSONALIA. Ann de Ttijksnormaalschool .vooi teekeuonderwiizers te Amsterdam is tot liet tweede studiejaar toegelaten mej. M. L. Blomsnia te Haarlem. Ba Lathyrus-tenlcon- stelling De opening Hedenmiddag te 2 uur werd cle La- thyhua-tento0n91elling in de voorma lige sociëteit „Trou. moet Blijcken", geopend. Jhr. G. F. van Tets, voorzitter 'der Kon. Ned. Mij voor Tuinbouw en Plantkumdie, sprak een inleidend woord. Daarna voerde het woord de heer Kaufmann, voorzitter der Vaste Keuringscommissie. De heer Johs. de Breuk, voorzit ter van de afd. Haarlem en Omstre ken der Kon. Ned. Mij, voor Tuin bouw en Plantkunde, sprak vervol gens een rede uit. „Dames en heerenaldus de heer Be Breuk ongeveer als voorzitter van de a.fdfeeling Haarlem en Om streken van de Koninklijke Ncder- (landsche Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde veroorloof ik mij nog eenige oogenb.'ikkon uw© aandacht te vragen. Reeds een paar jaar geleden waren er plannen gevezen om eone speciale Lathyrus-keuring te houden en men was daartoe gekomen, omdat deze bloemen èn door .hare prachtige kleur- sehakeeringen cn door hare vormen zooveel aantrekkelijks vertoonden, dat de tee.lt daarvan door bloemisten en particulieren hoe langer hoe meer werd uitgeoefend. Men wen6chte niet alleen de Lathy- ruskvveekera in de gelegenheid te stel len de resultaten van hunne cultuur te vergelijken c-n door de Vaste Keu ringscommissie te doen beoordeelen, maar ook om de aandacht van het bloemliefhebbend publiek meer ta vestigen oi> deze zoo fraaie bloemen, die voor alVerlei doeleinden zulk een uitstekend materiaal leveren. In Juli van het vorig jaar werd dan ook een special© Lathyrus-keuring te Amsterdam gehouden de zeer ongun stige weersgesteldheid was oorzaak, dat deze wat de Lathyrus-inzendin gen betreft, niet geheel aan de ver wachtingen voldeed. Dit voorjaar werd besloten opnieuw een© special© curing uit te schrijven. Een gewone bloemenkeuring, Zoo- Is die maandelijks wordt gehouden, achtte men thans niet voldoende, een speciale, voor hel publiek toeganke lijke Labhyruskeuring, esn reclame- tentconr,telling voor deze bloemen had men op het oog. Onze afdeeling bood zich aan, in samenwerking met d© Vaste Keuringscommissie, daartoe hare medewerking te verleQuen. Zij aniler-nae daartoe den n.oed,- ut de ui September i.lalhier gehou den, zoo goed geslaagde Dahlia-keu ring. waarbij ook weer gebleken was,- dat een bloemententoonstelling altijd een bellangst©]lend publiek kon re kenen, maar vooral omdat het hier .gojld een' Lafchyrus-ïemoonsteUing, diie men in onze' omgeving nog niet gehouden had.. En dat zij m den smaak zou vallen, daarvan waren wij overtuigd, at was het ai'.een op grond-van de talrijke bezoekers, die eenige woken geleden cle bloeiende La.thyruspl!?.nten in de kweekerij van den heer Carlee, lid onzer afdeeling, kwamen bewonderen. 't Is nu wel e^n bloem van de mode, maar die belooft een standvastige bloem voor onze tuinen en versierin gen te zullen blijven. De Lathyrus of Pronkerwt is reeds meer dan twee eeuwen in ons land be kend. Volgens het boekje over Pronk- erwteu van den heer A. J. van Laren, denfcegenwoor-iigen Ameterdamscheri horfculanus, werden in 1C99 door Franciscus Cupani, die de flora van Sicilië bestudeerde, zaden van Lathy rus Odoratus gezonden naar dr. Ure- dalè, destijds schoolmeester in Enfield bij Londen en evenzoo asn Casper Commelin te Amsterdam, die ze uit zaaide in den Hortus Medicus aldaar. Van de daaruit gekweekte planten gaS deze laatste al spoedig eene duidelijke afbeelding in zijn v.s Hortusboek van 16971701 en bet verdient vermel ding, dat de Gardeners Chronicle ill het speciaal nummer over de Pronk erwt van 18 Januari 1913 ©en repro ductie van deze afbeelding gaf. In de beschrijving en afbeelding, die Com melin van de plant gaf, vindt men ge- neel het karakter van de tegenwoordi' ge Lathyrus terug. Ook schijnt dé Lathyrus tot de in- üeemsche pilanten van Ceylon behoort re hébben, zij komt althans voor in het Herbarium van Hariog, die op dat eiland planten verzamelde voor den Leidschen Hortus. In de eerste helft van de lSde eeuw was de Lathyrus in Engeland zeer ge zucht, later verflauwde de liefhebbe rij, om in hot laatst der eeuw, toen een aantal nieuwe verscheidenheden gewonnen werd, weer op te leven. Sedert hebben de Engelsche kwee kers zich speciaal op de cultuur en do verbetering der Lathyius toegelegd. Op de gewone maandelijkscne keu ringen der-Mij. zijn gedurende de laat ste 25 jaren tal van nieuwe verschei denheden en verzamelingen van La thyrus ingezonden en met onderschei ding bekroond en dat ook thans onze N ederlandsche kweekers e'n particulie ren in de cultuur niet ten achter blij ven, wordt u bewezen door hetgeen op deze tentoonstelling is ingezonden. Geen bloem is in den laatsten tijd zoo stormenderhand in den smaak yan de liefhebbers gevallen ais de LatKy- rus. Zij is tot allerlei doeleinden te j gebruiken de winkeliers rekenen haar tot de meest vooraanstaande bloe- Ziet u wat door onderlinge samen werking op deze speciale keuring is bijeengebracht eu hoe de Lathyrus oor allerlei doeleinden geschikt zijn. Zeer stellen wij het op prijs, dat ook verschillende andere planten en bloe men zijn ingezonden, die de belang rijkheid van de tentoonstelling ver- hoogen tenauwernood was de be schikbare ruimte voldoende. Namens de afdeeling een woord Van dank aan de inzenders voor al heb schoons, dat zij ons te aanschouwen gevén en aan de leden van de Vaste Keuringscommissie, die aan de be oordeeling van het ingezonden© heb ben deelgenomen en die niet altijd eene gemakkelijke taak hadden. De bewijzen van sympathie, die wij mochten ontvangen door het sehen- n medailles, stellen wij zeer op prijs, inzonderheid van bet gemeente bestuur van Haarlem, dat. althans ;r het den tuinbouw betreft al tijd van zijne belangstelling doet. 'blij ken. De commissie voor den aanleg en -angschikking van het tentoongestelde en alien, die op verschillende wijzen, ook door het beschikbaar stellen van planten of vazen ter versiering mede gewerkt hebben om deze keuring te doen slagen,krengen wij tevens onze erkentelijkheid. En thans heb ik hét voorrecht u mede te deelen, dat dé waarnemende burgemeester van Haarlem, de heer Mr. Heerkens Thijssen, zich bereid verklaard heeft deze tentoonstelling te openen en veroorloof ik mij u Air.-, Heerkens Thijssen te verzekeren daar? toe wel te trillen overgaan,.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1923 | | pagina 1