ONS JUBILEUM OP WOENSDAG 11 Ml
Muziek
Lourens Coster
40e Jaargang No. 12287
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 9 Juli 1923
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f 3.57'A. Franco per post door Nederland f 3.87'/». Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.57'A; franco per post f 0.65,
ADVERTENTIES; Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Directie, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers: Directie 30S2, Redactie 600 en Administratie 724
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren: J. C. PEEREEOOM en P. W. PEEREBOGW1
Hoofdredacteur J. C. PEERG5300M1
Bijkantoor voor Santpoort, Veisen, Velseroord, Wijkerocg, IJmuiden,
Beverwijk, enz., enz. Driohuizerkerkweg 2, Veisen, Telefoon 2S21
DIT NUMMER BESTAAT UIT
„TIEN 'BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden
MAANDAG 9 JULI.
Kunsthandel F. lil: Smit Tentoon
stelling van werken van E. K. D.
Schaap.
Tea-room Lvixor Theater, Groote
Houtstraat's middags 3-30—5.30 eri
's avonds S—11 uur: Concert.
Cinema Pal. Foyer: Middag en
Avondconcert 3.305.30 en S11 uur.
Bioscoopvoorstellingen,
B-loemen d a a i. Hotel „Duin
en Daal": Tentoonstelling werken
van Haarlemscbe Schilders.
Zandvoor t:
Pavilion Riche: Dagelijks matinée
en avondconcert.
DINSDAG 10 JULI.
Kunsthandel F. H. Smit: Tentoon
stelling van werken van E. 11. D.
Schaap.
Groote Kerk, Groofce MarktOrgel
concert door A. J. C. Mooy, 23 uur,
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: s 'middags 3.30—5.30 en
's avonds 811 uur: Concert.
Cinema Palace Foyer: Middag- ei.
Avondconcert 3.305.30 en 811 uur,
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor-Tlir-aic-r, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Seal a-Th eat er, KI. Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Bloemend a-.a 1: ITotel „Duin
en Daal": Tentoonstelling werken van
Haarlemsche schilders.
Z a n d v o o r tPavilion Riche
Dagelijks matinee en avondconcert.
Vele vrienden van ons blad doen ons de eer en het genoegen
aan, te informeeren of wij op onzen feestdag WOENSDAG.
11 JULI receptie houden.
Het is ons aangenaam hun mede te deeien, dat wij WOENSDAG
ontvangen van half twaalf tot half-een en van drie uur tot
half vijf in ons Bureau, Groote Houtstraat 93.
DE DIRECTIE
KRABBELS
Ervaringen van een fietstocht
In mijn. vacantiedagen heb ik weer
een flinke fietstocht doorMooi-Ne-
derland gemaakt. „Mooi Nederland",
waar ligt dat? zal menigeen, vragen,
die gewend is hst natuurschoon al
leen over de landsgrenzen te zoeken-
Hen wal ik toeroepenin heel ons
land! Overal is het mooi, het zon
nige strand, het blanke duiniand--
schap, de grazige groene weide, de
golvende korenvelden, onze rivierda
len, de uitgestrekte heidevlakten, de
statige dermenbosschen, de heuvel
achtige Veluwe, het schitterende Geul
dal.... Overal is liet mooi!
Het meest geniet men op de fiets.
Daarom
een lofzang op het rijwie'.
Op het stalen ros leert men ons
land eerst goed kennen. Wel doorsnij
den vele spoorlijnen ons land, maar
toch vele mooie plekjes liggen ver
van den ij-zeren weg. Bovendien tus-
schen de wielen, van achter het coupé
raampje. ziet men niet veel. Alles
wordt door de vluchtige aanschou
wing gauw eentonig.
Maar heerlijk is het, rustig op de
kalme grintwegen door de eenzame
streken te fietsen. De frissche wind
blaast je om de ooreh en de meestal
beboomde buitenwegen bieden verkoe
ling voor de brandende zonnegloed-
De fietser is aan geen tijd gebonden,
waar het mooi is rijdt hij langzaam of
stijgt af om stilstaande te bewonde
ren.
Met -de fiets zijn bijna alle wegen
te berijden. Zelfs bij de zanderige
wegen op de Veluwe, waar geen auto
kan doordringen, heeft de A. N. W.
B. goede fietspaden aangelegd.
.Voor dit en voor nog vcöl jpaèer,
hulde aan den A. N. W. B-
Deze bond doet veel voor de toe
risten. Ook in deze streken zijn de
nuttige wegwijzers bekend. Met een
fietskaart van den bond komt men,
lettend op deze wegwijzers doör heel
het land. Vragen naar den weg is
niet noodig; Overal, waar slechts twij
fel mogelijk is, komt juist een weg
wijzer weei-.uitkomst bieden.
Den laatsten tijd zijn in de Veluwe-
streek ook de paddenstoelen van den
bond gekomen. Kleine steenen ta
feltjes bij wegkruisingen die de rich
ting van steden en dorpen aangeven.
Het is waar er kannen nog meer
wegwijzers en paddenstoelen geplaatst
worden, maar-... de geldmiddelen van
den bond zijn niet onuitputtelijk.
Daarom aan alle toeristen die nog
geen lid van dén A. N. "W. B. zijn
de opwekking om tot dezen nuttigen
bond toe te treden. Elke 10 leden be-
teekent een nieuwe wegwijzer of een
paddeustoelj elke honderd een nieuw
fietspad. Lnzoovoort.
De A. N. W- B. heeft ook al veel
gedaan om
de tollen
weg te krijgen, Helaas die strijd is
nog niet uitgevochten. Rondom Haar
lem leent men die leclijlce gele weg-
versperders die men tolboomcn
noemt, niet meer. 25 jaar geleden
was dit anders, een tol bij den Zijl weg
te Overveen, een bij de Kleverlaan,
een bij den Sehoterweg, een bij den
Wagenweg, een bij dc Zandvoortsche
laan, bij de Leidsehovaart, enz. Men
kon de stad niet in of uit of eerst bc-
talen.
Successievelijk zijn rondom Haar
lem de- lollen afgekocht- of opgeheven.
Het laatst nu ook bij den Slaperdijk,
den weg van Santpoort naar Spaarn-
dani, die eindelijk opgeknapt wordt.
Maar in Zuid-Holland, Utrecht en
Gederland vooral, zijn de tollen op
de landwegen nog geen uitzondering.
Gelukkig voor de fietsers zijn er
slechts weinig Lollen waar ook zij hun
2 1/2 cent of stuiver moeten offeren
om doortocht te verkrijgen- Voor de
toerende auto's zijn de tollen nog al
een zware belasting. Wij spraken een
automobilist die in een dag 5 gulden
aan tolrechten betaald had
Als nu de particuliere wegen die tol
heffen nog maar goéd onderhouden
werden, maar dat 'laat, in 't algemeen
gesproken', veel. zeer veel te.wenschen
over. Geld-jnnen is voor dén tolbaas
hoofdzaak. In Zuid-Holland, dicht
bij den Haag moet een eigenaar van
een particulieren weg zijn, die alleen
van de tol schatrijk geworden is.
Aan den weg is namelijk veel gebouwd
en a-lle bouwers moeten eerst een flin
ke som aan den wegeigenaar betalen
om te mogen bouwen
Later moeten de bewoners der .hui
zen ook nog als zij hun wijk verlaten
willen nog tolgeld betalen—
Stadsnieuws
Opmerkingen van den Dag
Ofschoon wij telkens vernamen dat
de uitgave.van „De Dag" zooveel mo
gelijk bespoedigd werd, moeten wij
wet veronderstellen, dat de aanwezig
heid van den heer Broekhuis die te
genhield immers nauwelijks ia hij
heengegaan, of „De Nieuwe Dag" ver
schijnt.
In de natuur komt h.et niet dage-
Ujksch voor, dat „De Nieuwe Dag"
komt, voor dat „De Dag" voorbij is.
Menscïien 'Veranderen .van betrek-
icing om financieele of voor ethische
redenèn. Vele redacteuren, die meen
den dat zij om een verhooging van 50
procent liun oude betrekkin^ verlie
ten, 'merken op dat dit inderdaad om
ethische redenen is geschied.
Wij vroegen onlangs aan een van
de 'redacteuren: „wat wilt. gij toch in
nieuwe blad doen, dat niet reed?
in andere bladen bestaat?"
Hij zeide: „wij zullen alles kort ma
ken".
Zonder het te weten is hij profetisch
geweest. De Dag heeft het kort g&
maakt.
Verstandige menschen drijven geen
ondernemingen^ waarvan zij geen ver
stand hebben.
Nóg verstandiger menschen maken
daar zelfs geen begin mee.
DE BURGEMEESTER.
dat het nog niet vaststaat,
de burgemeester terugkomt. Het
verlof v-fun den Ihoer Maarschalk is onbe
paald verlengd.
Ons Jubileumconcert in
den Hout.
Wij
DE TOESTAND VAN MEVROUW
MAARSCHALK.
ïar wij vernemen heeft da burgemees
ter, de heer C. Maarschalk, in e&n op 6
Juli gedateerden brief aan een stadgenoot
gemeld, dat -de toestand van zijn echt
genoot© nog wel ernstig was de patiënte
hooft nog aanhoudend koortsen en lijdt
aan lichaamszwakte maar dat zich tot
heden geen complicatie hadden voorge
daan. Met do noodige voorzichtigheid is
herstel mogelijk.
PERSONALIA
Voor het theoretische gedeelte van
diploma C, van liet machinisten-exa
men ia geslaagd de lieer W. Blom [,e
Haarlem.
Reserve Ie luitenant C. Krijns,
van het 15e rc-g. inf., wordt 16 dezer
overgeplaatst bij de schooloompagnie
•an den motordiensl te Haarlem.
De uitzonderlijke gelegenheid, om
in onze stad do Koninklijke Militaire
Kapel van liet Regiment Grenadiers
te hooren, werd door het Haarlamseli
publiek als eon heele gebeurtenis ge-
w-aardeeudi. Duizenden ik durf mij
niet aan een echatMng wagen wa
ren Zondagmiddag naar Den Hout
getogen om liet van ouös vermaarde,
eerste Nederlanclsohe harnioniekorns
te hooren. Uitgebreide orde-maat rege-
:aren genomen, en met veel suc
ces. geen wanklank kwam d.en mooien
ünizikalen middag in Den Hout sto
ren. Dit openbaar feestnummer c-p het
programma 'van het jubileum onzer
courant, is dus in goede aarde geval
len het idéé om op deze wijze te jube
len, werd' naar wat ik zoo links en
rechte opving, zeer op prijs gestéld.
't Was ook de moeite \yaard om in
onze stedelijke muziektent nog eens
harmoniemuziek te hooren in zuivere
verhoudingen. Nu wij van een be-
noepsharmónieorkest voor goed ge
speend zijn, is die kans zeldzaam ge
worden.
En van een blazerskon» als dat
van de Grenadiers. dat tegen de
zwaarste technische eisehen opgewas
sen is, is harmoniemuziek werkelijk
oak, van /zuiver muzikaal stawkpunt
uit, te genieten in de open lucht, zelfs
meer dan het beste syniphon'i e-ork&st,
Het strijkorkest hoort' in de concert-
zaai, de harmonie in de muziektent.
Eene attractie te meer bij het op
treden der Kon. Militaire Kapel,'was
het feit. dat de dirigent, le luitenant
Louis Boer, die hier als leider van de
H. O. V. zulke goede artistiek© herin
neringen uailiet, nu met zooveel suc
ces den staf zwaait over het gerenom
meerde korps. De sympathie d'ie hij
hiel' in korten tijd verworven had, is
door dit concert ongetwijfeld ver
nieuwd en vermeerderd, niet het
ist om de voorname, slagvaardige
en gedistingeerde wijze waarop hij
dirigeerde. Dien lof hebben wij hem
trouwens als leider der H. O. V. ook
niet onthouden.
Kapelmeestflr "Boer bed zijn pro.
gramma in den fee-sttoo-n opgesteld.
Vooreerst- een plechtig begin: het sta
tige „Wilhelmus", dan een „Jutileum-
marsch', en daarna de „Ouverture
Friedensfeier" van Reinecke, waarin
verwerkt zijn 't bekende zegelcoor van
Handed „Seh.t er kornmt rnït Preis ge-
krönt" en het plechtige koraal „Wir
danken allen Gott". Vooral het slot,
waar do twee thema's gelijktijdig
klinken, maakte diapen indruk. Hier
was het orkest echt de tolk van den
jubel van dezen dag.
Van de 'buitengewone capaciteiten
van het korps kregen wij in dit num
mer de verstellende blijken te hoo
ren. De omwerkur niemand min-
dan den oud-leider van de 'Ko
ninklijke kapel], F. Dunkier, een on
overtroffen meester in het vak heeft
voor de musici geene moeilijkheden
ontzienhii wist in zijn lijd '-oor wie
hij schreef en wat hij met zijn men
schen bereiken kon, maar ook die van
lieden zijn tegen de hoogte eischen, die
hij dorst te stellen opgewasse.n. Hóe
fijn gedetailleerd verliep die (laarvoe
ring, hoe prachtig geproportionneèrd
■an klank en zuiver van intonatie liet
;eheel.
En zoo zou ik de loftrompet kun
nen steken over al de nummers van
het uitgebreide programma. Laat ik
volstaan met in berin nering te bren
gen de heerlijke toon van den hobo-
solist in de ballade van „De Vliegen
de Hollander" te releveeren het vir
tuose samenspel in de Ouverture van
Guillaume Teil, alsmede de voortref
felijke prestatie die geleverd' werd
met Chabrier's Espana Rhapsodie, op
den bekenden wals van Waddteu-
f-el. Chabrier's geestig opus viert den
triomf van liet gesyncopeerd rythme,
het orkèst vierde hem mee, met een
temperament en een élan, dat nu eens
recht ,,a 1'espagnol" kon h-eeten.
Het publiek liet het aan bijvalsbe
tuigingen niet ontbreken. Na de Guil
laume Teil-ouverture groeide liet ap
plaus eohter tot een ovatie, die met
warme gulheid hernomen Werd, toen
dé tweede-directeur van ons blad lui
tenant Boer kwam huldigen met ©en
praahtigen lauwerkrans.
De Grenadiersmarsch van Dunkier,
op het karakteristieke,,Turf in de ran
sel" diende tot slot voor de' welge
slaagde uitvoering.
De herinnering aan dit buitenge
woon zomercoucert sal ongetwijfeld
bij velen voortleven.
JOS. DE KLERK.
EEN BIERVAT OP DEN NEUS
GEKREGEN.
Zaterdagochtend omstreeks 101/4 uur
worden vaten bier in het perceel Ver-
wulrft' 2 gelost. Eén der lossers, de 22-jarige
P. V., uit Heemstede, liep daarbij de kol
dertóp wan 4 (treden af, terwijl hij het vat
achier zich aan sleepte. Ongelukkig gleed
hij onderaam de tóp uit, viel en kreeg
daardoor het vat op den neus. Bij het los-
Hij werd naar het Sint Elisabeth's Gast
huis geleid, waar de inwonende genees
heer zijni'verwonding ernstig achtte. Zijn
neusbeen was gebroken, bovendien was
hom de sigaar in de neusholte gedrongen,
l'er auto werd de ongelukkige naar het
Diaeonessenlvuis vervoerd, waar hij on
middellijk een operatie moest ondergaan.
Ecu klein gedeelfe van.de duizende menschen die
Dagblad aangeboden concert demon streerden.
ua enthousiasme bij het Zondagmiddag door Haarlem's
De wethouders-
benoeming in de vacature
Mr. J. B. lomans.
De benoeming van een „vasten"
en van een „tSJitelijKen"
wethouder.
Men schrijft dit van welingelichte
zijde:
Het overgaan van Mr. Bomans
naar liet College van Gedeputeerde
Staten, doet een eigenaardigen toe
stand ontstaan bot het voltallig ma
ken van het Dagelijksclv Bestuur der
gemeente, in vernand met de wette
lijke voorschriften.
Deze luiden, dat in een vacature
van wethouder, binnen 14 dagen
moet worden voorzien, welke termijn,
indien de vacature gepaard gaat met
het openvallen van een plaats iir
den Raad, wat in casu het géval
is, aanvangt onmiddellijk na het,
tijdstip van toelating als Raadslid
van dén opvolger.
(Als zoodanig tijdstip moét worden
aangemerkt de dag, niet, die, waarop
de geloofsbrief wordt goedgekeurd,
maar die, waarop de termijn van be
roep, zijnde 8 dagen na 'het onder
zoek van den geloofsbrief,
streken).
Nu is het Centraal Stembureau j.l.
Zaterdag reeds, eu dus met .bekwa
men spoed, overgegaan tot iieb Le-
noemen van den opvolger van liet
raadslid Mr. Bomans, (zijnde de
heer H. J. L. Klein Schiphorst),
met diens medewerking zal zijn
loofsbrief reeds a.s. "Woensdag i:
alsdan te houden Raadsvergadering,
kunnen worden onderzocht en goed
gekeurd. Maar alsdan moeten er, zoo
als gezegd, nog 8 dagen verloonen wil
de heer Klein Schiphorst „toegela
ten" heeten, en dus eerst op.Vrijdag,
20 Juli begint de termijn van 14 da
to loopen, binnen welken een
s t e" Wethouder, iu de
plaats van Mr. Bomans, moet
orden benoemd.
Nu wil het géval, dat alle Wet
houders met 4 September a.s. perio
diek aftreden, ook dus de opvolger
an Mr. Bomans, weshalve diens zit-
tingstijd gesteld dat de benoeming
een Woensdag en dus óp zijn
■oegst 25 Juli a.s. plaats vindt
slechts hoogstens 5 weken
duu r tl
Toch is aan deze wel zeer korte
attingsduur niet te' ontkomen, omdat
net voorschrift tot vaste benoeó
ming van een Wethouder in deze im
peratief is.
Met deze benoeming heeft niets
uitstaande de vermelding op de
Raadsagencla voor a.s. Woensdag, dat
tot de aanwijzing van een t ij d e 1 ij k
Wethouder zal worden overgegaan.
Daze aanwijzing kan geschieden,
ook al is een vacature in den Raad,
eu heeft plaats omdat de lieer Mr.
Heerkens Tliijssen tijdelijk met het
Burgemeesterschap is heiast. Daar
door is heb College van Burgemeester
en Wethouders feitelijk incompleet,
en ook met het oog op eventueel© af
wezigheid van andere Wethouders
waartoe thans, in het zomerseizoen,
allicht kans bestaat, kan vervan
ging hoogst wenschelijk zijn!
Vandaar, dat de tijdelijke benoe-,
ming van a.s. Woensdag tweeërlei
karakter heeft:
DE BLOEMENTENTOONSTELLING.
De bloemen tentoonstelling van de Ko
ninklijke Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde op. Vrijdag, Zaterdag en
Zondag in de vroegere sociëteit „Trou
l Blijcken" gehouden moge qua ten-
.-telling zeer geslaagd eijn, vaklie
den en amateurs hebben zich tenminste
onderling kunnen meten en de liefheb
bers 'hebben den- bloemenscliat in oogen-
scbouw genomen, maar het voorbijgaande
publiek is echter nieit in. de groot© ge
tale opgekomen, zooals men van deze ten
toonstelling allicht verwacht zou hebben.
De oorzaak? Die ligt naar men ons
zegt in de warmte van de laatste da
gen, waaraan men nog een weinig ge
wennen moet. Zandvoort, het boscli enz.
zullen wellicht in deze dagen voor hel
publiek eeu grooier- attractie geweest zijn.
VERKIEZING VAH EEN LID VAN
DEN GEPAEENTERAAD.
In de op Zaterdag gehouden zitting
van het Centraal Stembureau is benoemd
tot lid van den Gemeenteraad ter voor:
ning in de vacature van den heer Mr.
B. Bomans: a. voor den nog loopenden
zittingsduur den heer H. J. L. E
Schiphorst en b. voor de op 4 September
a.s. aanvangende periode van zitting mevr.
H. P.-J.'-M. F. van" L'ooy geb. Kanshui;Sen
ORGELBESPELING IN DE GROOTE
KERK.
Gedurende do vaeantie van den lieer
George flobert, zullen de orgelbespeling
in de Groote oi St. Bavo Kerk worden
waargenomen door den heer S. J. G. Mooy
(&p 10, 12, 24 en 26 Juli; op 24 Juli met
medewerking van mevr. .T. B. Mcoy—Mo
lenaar, (sopraan), en door den heer E.
G. Crevecoeur (op 17, 19 en 21 Juli en op
2 Augustus).
RIJNLAND HEEFT GESPUID!
Bij het gemeentebestuur alhier is Za
terdagmïddag bericht ingekomen, dat
Eijinland Vrijdag 6 Juli gedurende 12
uren heeft gespuid.
PLAFOND INGESTORT.
Zondagmorgen is i.n het peroeel Tulpen-
stós/t öörood eenplafond naar heneden
gestort. Gelukkig kwamen er geen onge
lukken voor, daar drie kinderen, die in
deze kamer slapen, net uit bed waren ge
haald. Alleen lag er nog een kind van een
■maand te slapen, tmaar doordat- de wieg
met een kleed was omhangen, kwam hei
kind, nadat het puim van do wieg was ge
haald, ongedeerd te voorschijn. De be-
sr had den verhuurder al meermalen
gewaarschuwd, dat het plafond slecht
De bewoner heelt nu schade aan
huistooedel.
I
kens Thijsse:
Ia ons nummer van 23 Nov. 1922
hebben wij een artikel opgenomen in
da rubriek „Om Ons Ileen", dal- al
dus eindigde:
„Maar op dit ocgenblik wilde ik
alleen tot de Haarlemmers zeggen: gij
hebt niet noodig uw f eestjus af te bor
stelen. Er is in 1923 over Coster niets
te doen".
Tot ons genoegen zal blijken, dat
de schrijver te pessimistisch is ge
weest. Ofschoon het zich in 1922 in
derdaad zoo liefc aanzien, zal toch op
initiatief van het Museum van Kunst
nijverheid in het najaar een tentoon
stelling met een internationaal Con
gres plaats hebben. Maar op de voor
een Costerviering gebruikelijke Juli
dagen (10 en 11) zal in Haa^m over
ansins van Mr. Heer- inlsrdMd niets t» daan J.ijn.
zoolang deze met do Tocl? wU1«! den naam Lon-
■aarneming van het Burgemeester
schap belast is, en
b. ter vervanging van één der Wet
houders (ook van Mr. Heerkens
Thijssen), indien een of meer hunner
vóór 4 September uitstedig, afwezig
of ongesteld mocht zijn.
AANRIJDING.
Dikwijls reeds is er op gewezen, dat het
kruièpunt Schoterweg-Cronjéstóat-Vroom.-
stóaé een van de meest gevaarlijke plaat
sen M onze stad is. Zaterdagavond is
'het wonder op 'deze drukke uren werd
daar de wielrijder V. wonende te Scho
ten' door eon auto aangereden. Wonder-
genoeg kwam 'hij met den schrik vrij,
dóch zijn rijwiel werd „zwaar gekneusd".
Wanneer zal daar eens een verbetering
tot stand komen?
rens Coster dragen, deze dagen niet
onopgemerkt laten voorbijgaan en be
ginnen daarom met te wijzen op een
oarHio- ceillustreerd artikel -
van „Het Tarief",
Het. Is getiteld De portretten van
Laurens Janszoon Coster. De lieer Im-
mig-, die er aan herinnert dat het vier
de eeuwfeest ter herdenking van de
uitvinding der Boekdrukkunst io en u
Juli 18:3 in hoofdzaak te Haarlem is
herdacht en die even aanstipt het ge
schil over de quaestie of Coster al dan.
niet de uitvinder tier boekdrukkunst
is, merkt op Verschillende geleerden
van naam verklaren dat als Coster de
U'tvind-Sr is geweest, de datum waat-
op men de uitvinding gesteld heeft, ge
fingeerd is wijverkecren inderdaad
iu het duister daaromtrent. De verha
len dienaangaande tot nu gekomen,
zijn min of meer verdichtselen. Vele
vutgelingen der boekdrukkunst hou
den zich aan wat zij op de schoolban
ken geleerd hebbenik wil hun genoe-
gi-n niet verstoren, wellicht dat de we
tenschap ons ie eeniger tijd den sluier
weet op te tillen en wij den uitvinder
in het volle licht kunnen aanschouwen.
Vast staat dat we verkeerd doen met
van dc „uitvinding der boekdruk
kunst" te spreken er werd toch reeds-
lang vóór Coster gedrukt, zij het ook
op de meest primitieve wijze. Eerst
met de uitvinding van den lossen ge-
goten letter, dus %-an het lettergieten,
werd het drukken, 'dat wil zeggen het
vermenigvuldigen van het geschreven
v.oord, algemeen en wij kunnen dns
eer van de uitvinding van het letter
gieten clan van het drukken spreken.
Van de viering van de eeuwfeesten
wordt dan cên en ander verhaald. Na
dat in 1823 «het vierde eeuwfeest was
herdacht, werd het initiatief genomen
om het steenen beeld dat ter nage
dachtenis van Coster was 'Opgericht*
door een bronzen te doen vervangen. Er
werd in 1S46 een comité gevormd dat
zich voorstelt gelden voor dat doel in
te zamelen. Dit comité kreeg al heel
Spoedig tegenwerking. In 1847 ver
scheen een brochure van de hand van
Van Vvcstr'ëencii van Tieïlaadt, die
zich tegen het plan verzette.
•Van ^Veslreenen van Tieliandt is niet
tegen ten gedenkteeken, geloofde zelfs
dat Coster de uitvinder is, maar vindt
het een paskwil een standbeeld te
plaatsen met de beeltenis van den uit
vinder, terwijl deze beeltenis totaal on
bekend is. Hij stelt dan pogingen in
het werk om te bewijzen dat er geen.
portrétten van den uitvinder zijn. On
der de vele afbeeldingen was een hout-
sneepremje, maar volgens een verkla
ring van Johannes Enschedé uit 1672,
was dat houtsneepórtretje alleen ge
sneden „om den konst- en oudheidlief-
hebber Jakob Marcus een pots te spee-
lcn".
De 16de eeuw heeft geen portret van
Coster opgeleverd en in dien tijd. noch
te Haarlem, noch te Mainz aan. feest
vieren gedacht. In de 17de eeuw werd
in een werk van Ampzing een afbeel
ding van Coster naar een schilderij van
Van Kampen gegeven. Maar Van Cam-
pen heeft blijkbaar dit portret gefan
taseerd blijkens de LatijnscheA (en
niet een Gothische) die Coster in de
band houdt-
Van die laatste afbeelding zegt Van
Westreeneniedere afbeelding is
vlechts een bloote ideale afbeelding,
door het penseel .zaamgesteld, onge
veer twee eeuwen na het leven van den
afgebeelden persoon, toen derhalve de
schilder zijn gelaatstrekken enz. van
niemand zijner tiidgenooten meer konde
vernemen." Merkwaardigerwijze heeft
het portret van Van Campen, die fan-
teisie dus, gediend voor volgende af
beeldingen en is de thans verdwenen
afbeelding geschilderd voor den gevel
van Coster's huis op de Groote Markt,
niets anders dan een nabootsing van
dit prentje, waaraan een onderlijf ten
•oeten uit enz. zijn toegevoegd.
Gememoreerd wordt dan hoe in 1856
er gelegenheid van de onthulling van
bet bronzen standbeeld op de Markt
den gevel van het bekende huis op
de Groote Markt door den heer V.on
der Möhlen een Costerbeeld is ge-
Ter beantwoording van het
geschrift van Vari "Wesireene verscheen
"n 1847 een van een anonymus „Be-
vijzen voor de echtheid en gelijkenis
Ier oude afbeeldingen van Coster. La-
er bleek dat de schrijver was Ds. Abra
ham de Vries. Hij kon echter, merkt de
heer Invang op, klaarblijkelijk geen
voldoende argumenten aanvoeren en
stelde daarvoor in de plaats eenige be-
leedigende opmerkingen aan het adres
van- Van Westreenen. Inmiddels is het,
•eigens den heer Invmig, ook dezen
schrijver niet gelukt aan te tooneiivdat
een van de portretten de beeltenis van
Coster voorstelt.
Na van dezen pennestrijd te hebben
gewaagd natuurlijk liet Van West
reenen den aanval niet onbeantwoord
-- deelt de heer lmmig ten slotte nog
iets mede uit. het geschrift van Dr. A.
van der Linde, dat in 1S70 is versche
nen, getiteld„De Haarlemsche Cos-
terlegende wetenschappelijk onder
zocht". Daarin wordt betoogd dat dc
ui.vinder der boekdrukkunst niet is ge
weest de schepen Laurens Janszoon
in i-439 overleden, maar een Lnurens
Janszoon Coster die nog leefde in
-447 5 een" herbergier kaarsenmaker,
die in 14S3 naar Leiden is vertrokken.
De conclusie van den heer lmmig
