OM ONS HEEN
Haarlem's Dagblad
Ons veertig jarig
bestaan
41e Jaargang No. 12289
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 11 Juli 1923
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd 111 ADVERTENTIESVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
is (lcotn der gemeente) f 3.577j. Franco per post door Nederland f3.87'/j. Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd 0 abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfsluivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f'OiS?1/»; franco per post f 0,65, per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen1 prijs.
Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 dijtjfe^ref- jdc'peer'ebooiw W^SrSoom Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Volseroord, Wijkeroog, Umuiden,
Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 're° ^^"otdredacteurj. c. PEErÊböqwi Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
lierinneringsjaar aan heb ontstaan
van den eersten voetbal zal worden
gevierd. Wie nu alleen op den vorm.
de twee dingen let, kan dit grappig;
vinden, maar de bitterheid die er uit
spreekt, is misplaatst. Iedere periode
brengt haar eigen uitingen mee-, die
niet met die van andere tijdperken
zonder meer kunnen worden vergele
ken. Bovendien heb ik mijn, vriend
aangeraden, Haarlems oude Keuren-
boek eens op te slaan, waarin hij
schrikkelijke dreigementen lezen kan
tegen kwajongens, die zoowaar heele
banken, op de Dreef en in den Hout
tob den grond 'toe afbraken. Dat de
tegenwoordige jeugd haar overmaat
van levenslust liever slijt in duchtige
schoppen tegen een laai, kan liaar
toch niet kwalijk genomen t/orden: de
banken voor de ouderen profiteeren
daarvan.
Tntusscbeii, al werd de feestviering
uitvoerig en waardig op touw gezet,
do feestvierdei's zagen er geen been in
om ook nu en dan een grapje te ver-
koopen. De heer GeWiard een eer
zaam uitgever droeg een ironisch ge
dicht voor over cle heerlijkheden van
zijn bedrijf, dat aldus begon:
O Lourens Goster,
Hadt gij gedacht, dat uw geslacht
Zoo uit zou blinken,
In aantal en in kracht?
Toen eens in 't zand viel d' eerste A
Toen wist Ge niet, dat lang -daarna-
Dat zand een wolk zou op doén gaan
Van brave boekverkoopers.
en. verder:
Uw hoeken waren vroom en vroed,
Doch 't, tal was klein, al was 't ook
goed
Maar de onze? talloos is het tal
En nimmer kaf in 't koren!
Verliezen?. in ons woordenboek
Ontbreekt dat woord, hoe dat men
'b zoek.
't Is alls, alles winst
Nooit rest er iets op zolder.
Eu de heer W. J. van Zeggelen, nu
vrijwel vergeten, maar die toen een
reputatie van dichter had, zei bij die
zelfde gelegenheid c.a.:
Schei uit 'wie om de vinding vecht:
De waarheid heeft het pleit beslecht.
Wie 't verder loochent, rij maar cp,
Of 'k smijt mijn A hem op den kop.
En daarna, als protest tegen 't feit
dat de typografen, hij de onthulling
van het beeld, blijkbaar achteraan
hadden moeten staan:
Maar wa t-mij vreemd in de oogen viel,
3a wat mij zeor deed in de ziel,
Was dat m ij n jongens niet- vooraan,
Maai' achter 't schuthok moesten
staan.
Maar jongens 'houdt je ferm en goed,
Post op dat Gij'mij eet'e doet,
Voedt vrijheid, maar met maat en
perk,
Dat houdt vereende krachten sterk.
En zoo m' u achter schotjes, zet,
Streeft met liet oog op orde en wet,
Streeft voorwaarts in gesloten drom
Dan dondren eens die schotjes om.
Van Zeggelen was waarlijk zijn
tijd vooruit in 1856.
Stadsnieuws
DEN EXCURSIE. De leden van de
Politie studie-debating- en propaganda
elulb alhier brengen Donderdagmiddag
oen bezoek aan de automobielen- en vlïeg-
tuigenfabriek „Trompenburg" te Anisler-
Na afloop van de excursie worden de le
den in de gelegenheid gesteld de buiten
gewone ledenvergadering hij te wonen
van de afd. Amsterdam, van de Alg.' Boud
van Politiepersoneel .Nederland, welke in
„Salvatori" wordt gehouden, naar aanlei
ding van het aftreden van het afdeelings-
besluur, als gevolg Van' het conflict met
don burgemeester,
DIT NUMMER, BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
WOENSDAG Tl JULI
Kunsthandel F. H. Smit Tentoon
stelling van werken van E. R. D.
Den Holit: Concert der H. O V.,
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.30—5.30 en
•'"s avonds 8—11 uurConcert.
Cinema Pal. Foyer: Middag en
Avondconcert 3.30—5.30 en 8—11 uur.
Bioscoop voorstellingen.
Blo.emendaa'J, Hotel „Duin
en Daal": Tentoonstelling werken
van Haariemsche Schilders.
Z a n d v o o r t:
Pavilion Riche: Dagelijks malinée
en avondconcert.
DONDERDAG 12 JULI.
Kunsthandel F. II. Smit: Tentoon
stelling van werken van E. 11. D.
Schaap.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: s 'middags 3.305.30 en
's avonds 811 uur: Concert.
Cinema Palace Foyer; Middag- er
Avondconcert 3.305.30 en 811 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor-Thea-ter._ Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Scala-Theater, K). Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Bloemen daal: Hotel „Duin
en Daal": Tentoonstelling werken van
Haariemsche schilders.
Zandvoort: Pavilion Riclie
Daveuiks matinee en pvnnfLnnnert.
Schoten: Gemeenteraad, 2 uur.
No. 3210
Losse opmerkingen over de Coster-
quaestie
DE BOEKDRUKKUNST IS INDERTAAD UITGEVONDEN HET IN-
CESTORTE HUIS VAN COSTER, L £TTERLIJK EN FIGUURLIJK
WAAROM MEN VROEGER ENTHOUSIASTER KON ZIJN GEWEEST
AARDBOL EN VOETBAL HUMORISTISCHE BOEKVERKOOPERS EN
OMDONDERENDE SCHOTJES LOURENS COSTER HAARLEM'S DAG
BLAD LEZENDE.
die daaraan een belangrijk deel van
zijn leven wijdde én door wat hij vond
steeds meer versterkt is in de'overtui
ging, dat niemand anders clan de
Haarlemmer Lourens Coster in deze
stad de boekdrukkunst heeft uitge
vonden. Op zijn autoriteit steunende
hebben wij Dinsdag (want naar al
oude opvatting verjaart in dezo dagen
do uitvinding) een lauwerkrans op
het standbeeld van Cogter op de Groo
te Markt laten hangen, met op de
roodwitte, linten gedrukt .de woorden:
VAN LOURENS COSTER AAN
LOURENS COSTER.
In een vorig- artikel heb ik gezegd,
dat in onze. dagen getwijfeld wordt
aan. het.jaartal van cle uitvinding der
boekdrukkunst (1423)' aan de plaats
van de uitvinding (Haarlem) en aan
den persoon van den uitvinder (Lou
rens Coster). Als deze twijfelaars nu
nog óén stap verder gingen en ook
twijfelden aan het feit van cle uitvin
ding zelf, dan zouden dit artikeltje en
dit heele dagblad ongerijmdheden
Binnenkort hopen wij te plaatsen
de beschouwing van iemand, die bo
ven vélen deskundig In de quaestie
genoemd mag w-or'den, van een man.
Dit huis is eenmaal ingestort. Mis
schien zullen tegenstanders van de
Gosfceroverièvering daarin een symbo
lische beteekeuis zoeken, maar deze
vergelijking moet hun ontnomen wor
den, omdat Coster en zijn gezin er
niet meer in woonden. Het beroemde
verblijf was in decadentie gekomen,
veranderd in een hérberg, dat het
Bossche Koffiehuis heette, maar door
de spraakmakende gemeente het' boo
ze koffiehuis genoemd werd, omdat
liet er wel eens wat ongebonden toe
ging.
Die instorting kwam daarvandaan,
dat men er voor uitbreiding van een
.vertrek een stuk muur uit weggebro
ken had, zonder er op te letten of hei
overblijvende wel sterk genoeg was,
Merkwaardig is het daarbij gedaan
verhaal over een moeder en een kind,
die levend en wel onder het puin van
daan gehaald "werden. Toen de moeder
het huis rondom zich hoorde kraken,
schoof zij haar-kind gauw in ecu
mand onder de toonbank en kroop er
daarna zelf onder: de neerstortende
balken en st-eenen vielen naast
toonbank en het tweetal bracht er het
leven af.
Misschien ligt er dan toch nog in
zoov'ér beeldspraak in het geval, dat
er in den loon van de eeuwen al hec-1
wat huizen boven Costers nagedach
tenis zijn ingestort, terwijl die zelf
veilig zat onder de stevige toonbank,
Wie anders weien wil hoe prg onze
voorouders de verandering van doel
in. het huis wél vonden, moet den
Haarlemschen dichter Koning er eens
op naslaan, die zogt
De aloude grond wordt snood
oiitserd.
En scha-nd'iïjk in een plaats
verkeerd,
Waar men met maatgezangen,
God Bacchus zal ontvangen.
Uit de verhalen, die we in de Stads
bibliotheek kunnen vinden over de
feesten, die vroeger ter -.-ere van
Coster zijn aangericht, zou haast af
geleid: mogen worden, dat de belang
stelling in clezen tijd voor het feit
van de uitvinding veel kleiner gewer
den is. Evenwel i9 het, tij 'het. lezen
van dergelijke relazen, nooit heel ge
makkelijk om na te gaan, of de feest
vreugde we! heel algemeen is geweest.
Wie er niet aan meededen werden uit
den aard van de zaak niet genoemd
bovendien leefden de menschep, hon
derd jaar geleden, in'een tijd, dat de
belangstelling veel minder moest wor
den verdeeld. In 1823, toen er uitge-
8l» v.." Uu. /.c .-..UwüiiSCUup
den man. wiens imam zij hij liaar op
richting in 1800 aannam. Daarvoor
was des te meer reden, nu de uitvin
ding van de boekdrukkunst en ons
dagblad op donzelfden dag, 11 Juli,
hun verjaardag vieren.
De heer Immig gaf in het vakblad
van de boekdrukkers „Het Tarief" een
overzicht, van de verschillende por
tretten van Coster, Hoewel zij onder
ling niet veel gelijkenis verloonen,
wat zeker geen wonder is voor 'den
tijd, die de onmeedoogendë maar op
réchte werktuigelijke reproductie,nóg
niet kende, krijgen wij den indruk,
dat hij ecu deftig man was van zeke
ren s'.and, Hij woonde dan ook in een
.•ui.» „ais ami ue uruo.u .uu.li, \vu„i-
aan cm vrij uitvoerige brochure :s ge
wijd, die- in de Sfcads-Bibliotlieek te
krijgen is. De schrijver, die er eigen
handig -een opdracht in schreef en ia-
ter nog iets er aan toevoegde,, dat hij
vernomen had na het afdrukken, ein
digt zijn boekje met een aanhaling uit
Tollens:
Hier is de grond, gewijde grond!
Geen and re plek heeft, zulk een
waarde,
Hier schoot een straal van hooger
sfeer
Een nooit aanschouwde luister
néér!
Hier rees een nieuwe zon, voor de
aarde!
breide feesten werden gehouden, was
de eerste spoorlijn in Nederland neg
niet ce'us aangelegd ën in 1'856, tuan
die w-el bostond, bleef eou buitcnland-
fohe reis nog. altijd «ene onderneming',
dó telefoon bestond nog lang niet en
Tioig-yeeL' minder de dra ad leuze vorm
daarvan, die in vroeger eeuwen rond
weg voor hekserij gehouden zo-u zijn.
Hoeveel! .eenvoudiger' moet' liét leven
van de Haarlemmers, nu bijna 70
jaar geleden geweest zijn dan ons be
slaan. waarin belangst'eUing. in yeol
en" velerlei' gevergd wordt' van ieder,
die niet voor achterlijk door wil gaan.
Laat ons er daarom niet. al te zoor
over treuren, dat de sceptische geest
van den tijd de belongs killing vocU'
dit vraagstuk met dc overweging:
„wie do boekdrukkunst uitvond is bij
zaak. dat zij uitgevonden werd hoofd
zaak," overlaat aan de geleerde we
reld. Ik verontschuldig het niet,
maar pleit verzachtende - omstandig
heden vcor het tegenwoordig geslacht,
wanneer ik lees, over het feest, van
1S56„do versiering was algemeen,
namelijk-van dn stad. Met vlaggen,
'sèrepoowen,tropi.Jeën, kransen, fes
toenen. groen en '.doemen. ..Haar
lem vertoont- zich werkelijk alg een
bloemenhof." En wat zegt men wel van
een Bode van. Rijnland, die aan zijn
huis een ohassinet. had laten maken,
waarop te lezen stond
Heilig Haarlem, zij de beuk TJ,
Die u de eerste grondstof sc-honk,
Waarvaii Coster 't. licht deed
branden,
Dat door hes! de wereld blonk.
Vóór het Paviljoen was bij deze ge
legenheid niet meer of minder dan
eeu kolossale wereldbol opgericht, mis
tend op een voetstuk van passende- af
metingen en waarboven eon stralend®
zon was aangebracht, die liet licht
voorstelde, flat in 1423 óver ae aarde
was opgegaan.
Iemand die over mijn schouder kijkt'
en de ronde- wereldbol op hei. prentje
ziet, voorspelt- dat er wel ntefflï belang;
stelling wezen zal, wanneer in, hij
weet niet, welk jaar, het vijftigste
Dezo luimige pófisie geeft mij even
wel den moed, nog eens bij deze ge
legenheid, op 11 Juli 1923, Costei- af te
beelden met Haarlem's Dagblad, in
de hand, naar Jan Kreunens teefke-
1883—1923
Een vriend van 0119 blad zendt de
volgendo. waardeerende woorden
Een simpel iets, een.... krant.
Die daaglijks in de bus glijdt,
En ons het nieuws brengt van den
dag.
Trouw als de trouwste onzer.
Soms iligt zij uren in de bus.
Omdat wij haar vergeten,
En onze geest in and're richting
zoskt.
Maar soms in fel bey e eren,,
Staan wij te wachten aan de deur,
Tot zij verschijnt.
En jaagt ons oog.
De bladen af, zoekend
Een eulcle tijding, die ons wel of
wee brengt.
En uit dat dood papier in onzen
geest gaat gloeien,
Tot werkelijkheid.
Zij dient zich stille aan. preteptie-
st loos'
Maar wat een menschen werken.
Uren en dagen van hun oioo'é v
leven,
Om haar te dóen verschijnen.
Zij spreekt van wil
Zij kent- geen rust.
Zij zoekt naar nieuwe banen.
De telegraaf, de telefoon.
De werker op zijn kamer.
De z®t-ler, honderd anderen.
Zij werken door en brengen ons
De shnpële krant, die
Stilletjes de bus inglijdt,
Soms achteloos wordt weggelegd,
Maar altijd weer verlangd wordt
Wat is een krant
Een-koud bericht,'
Een kch, ©en traan.
Ons aller leven
EXAMENS.
Aan de Middelbare School voor
Meisjes ,,'t Kopje" te Bloemendaal is
het eindexamen afgenomen door een
commissie bestaande uit de heeren:
Prof. R. Cnsimir, voorb. Dr. A. Borg
man, C. Brouwer, P. J. C. Mettan en
C. B. A. Proper.
Een diploma niet wiskunde is uit
gereikt aan: Liesk© Altmann, An. Blij-
.denstein, Liesheth de Fitnes, Lot Mul
ler von Czernickfj Madeline van Pan-
thalcon :van Eek en Suuk Vriesen-
dorp.
Een diploma zonder wiskunde aan:
Clandine Bentinck van "Schoonheien,
Magcla Bichon van LTsselnionde, fylie-
ke Hovy, Hertha M'üllèr Kühleuthal
en Jetty Snethlngn.
H. O. V.
Morgen, Donderdag 12 Juli geeft de
Haariemsche Orkestvereeniging, on
der leiding van den directeur, den
heer N. Gerharz. een concert in den
Alkmaarder hout te Alkmaar.
KAMER VAN KOOPHANDEL.
I11 dc na do besloten vergadering,
gehouden openbare vergadering der
Kamer van Koophandel voor Haar
lem werd tot adjunct,-Secretaris be
noemd de lieer II. A, Marcus.
Reproductie van de eerste pagina van het eerste exemplaar van Haar*
lem's Dagblad, 11 Juli 18S3,
De eerste huldiging.
Vandaag is hel, dan de dag, waarop
het veertigjarig beslaan van de N.Va
Lourens Coster wordt herdacht.
Bij die gelegenheid waait' de vlag
von ons gebouw.
Hedenmorgen werden de feestelijk
heden bij gelegenheid van het veertig
jarig bestaan van de 'N.V. Lourens
Testergeopend met het aanbieden»
dóór do feestcommissie namens redac
tie, administratie en technisch perso
neel, van een bloemstuk aan de direc-
Namens.de commissie voerde de heef
W. K&rvinus het woord.
Dc eerste-directeur, de heer J. C.
Peereboom, zeide, aangenaam verrasi te
zijn door deze bloemenhulde, .waar
voor hij hartelijk dank bracht.
Ten kantore der Vennootschap wa
ren hedenmorgen reeds tal van bloem
stukken ontvangen.
Vv'i, hebben reeds gemeld, dat met
'keti jubileum van de N.V. Lourens Cos
ier samenviel dat van den heer J. G.
Pricsman, tot voor korten tijd „opma
ker" aan Haarlem's Dagblad, geduren
de hei laatste jaar, omdat, het lastige
werk'van opmaker der pagina's hem
wegens minder goeden gezondheids
toestand wat moeilijk begon te vallen»
adverlentiezettcr.
Hedenmorgen te 10 uur werd de ju
bilaris in de drukkerij aan het Zuider
E-uitenspaarn.e gehuldigd.
Duor palmen en groen was ccn deel
van de drukkerij afgeschoten; hier
stond een salonameuhlcment gereed
Ken cadeau van liet personeel aan den
ji.bila-is) en toen hij, met een auto van
zijn-woning gehaald, aan dc drukkerij
was aangekomen, verzocht de cers.e-
direëteur der N.V. de heer J. C.
Peereboom, hem en zijn echigenoote
en kuideren, plaats te nemen op de
nieuwe stoelen, tusschen het groen.
