Agenda
Mog eens: De crisis aan
Financiën.
41e Jaargang No. 12298
Verschijnt dagelijks, behalve op Zen- en Feestdagen
Zaterdag 21 Juli 1923
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek
is (kom der gemeente) f3.571/.. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nt
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.571',; franco per post f 0.65.
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724
aar een Agent gevestigd
umers f 0.15. Geïllustreerd
ADVERTENTiËNVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regc'. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren: J.C.FEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: J. C. PEEREBOOM
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuidcr,
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 2521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden
ZATERDAG 21 JULJ.
Kunsthandel 1'. H. SmitTentoon
stelling van werken van E. R. D.
Schaap.
Tea-room Luxor Theater, Groots
Houtstraat: 's middags 3.305.30 en
avonds 8'li uur: Concert.
Cinema Pal. PoyerMiddag- en
avondconcert 3.30—5.30 en 811 uur.
Cafó „de Kleine Vereeniging", mid
dag- en avondconcert.
Bioscoopvoorstellingen.
Heemstede: „Bosch en Hoven".
Diner- en Avondconcert.
ZaUidvoort: Pavilion Riche
Daseiiiks matmée en avonücoucei-t.
Bloem endaal: Hotel „Duin
en Daal": Tentoonstelling werken van
Haarlemsche scmlders.
ZONDAG 22 JULI.
Schouwburg Jansweg: De Dollar
prinses, 8 uur.
Concert in Den Hout, 2.30 uur.
Café Spoórzicht, Stationsplein: Ma-
tïné. Tyroler Hoereuensemble.
Lunchroom „Oud-Holland"Con
cert.
Melkinrichting voorheen Van Brug
gen (in den Hout» Strijkconceri.
Kleine Vereemgmg, Kleine Hout
straat. Muziek.
Calé-Restaurant „Lion d'Or", Kruis
weg 36, Concert van 811 uur.
Tea-rópm Luxor Theater, Groole
Houtstraat: 's middags 3.305.30 en
's avonds 8—II uur: Concert.
Cinema Pal. Foyer: Middag en
Avondconcert 3.30—5.30 en 8—11 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling van 2 u. nin. af.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.ra. af.
Luxor-Thenler, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling van 2 u, n.m. af.
Scala-Theater, KI. Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.in. af.
Heemstede: Concert in Café-
Restaurant „Bosch en Hoven". 3—5
en 8'lOi uur.
Z a n.d V o o r t: Pavilion Riche:
Dagelijks matinee en avondconcert.
Bloemendaal: Hotel „Duin
en Daal" Tentoonstelling werken van
Haarlemsche schilders.
MAANDAG 23 JULI.
Kunsthandel F. II. Smit: Tentoon
stelling van werken van E. R. D.
Schaap.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: s 'middags 3.305.30 en
's avonds 811 uu r: Concert
Cinema Palace Foyer: Middag- er
Avondconcert 3.3'J5.30 en 811 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor-Thcatcr. Grocte Houtstraat
Bioscoopvoorstelling S uur.
Scala-Theater. KI. Houtstraat
Bioscoopvoorstelling S uur.
Zandvoort:
Pavilion Riche: Dagelijks matinée
en avondconcert.
Bloemendaal. Ilotel „Duin
en Daal": Tentoonstelling werken
van Haarlemsche Schilders. i
Sjrissisiiws
Uitgaan
De Dcilarprinses.
De op 8 Juli j.l. aangekondigde ope-
rettevoorstelliug der „Uollarprinses",
die door de groote hitte was uitge
steld, zal nu a.s. Zondagavond plaats
hebben in den schouwburg Jansweg.
JUBILEUM. Den 30sten Juli hoopt
de heer A. J. Verbeek den dag te her
denken, waarop hij vóór 40 jaren als
leerling machine-bankwerker bij de
Ned. spoorwegen in dienst trad.
EXAMEN L. O. IN LICHAAMS
OEFENINGEN, 19 en 20 Juli 1923.
Geëxamineerd 4 candidaten (2 héér en
en 2 dames). Geslaagd de heeren J.
M. Berrevoets, Amstelveen, en A. E.
Donia, Enschedé en do dames G. van
Gelderen, Haarlem en II. J. M. H.
Kennis, Tilburg. Hiermede zijn de
examens afgeloopcn.
BADEN. ln het Douchebadhuis
aan den Koudenhorn zijn in de afgeloo-
pt.' weck 2.}z baden genomen, in dal
aun den Scholersingcl 9S0 en in dat op
hei Lcidsehcplcin 923.
FIETSTOCHT. Hel: bestuur van
de fietsclub F, 1, V. O. heeft, "besloten
2z Juli den volgenden, toclii te maken 1
Haarlem, Bennebroek, - Vogelenzang,
Noordwijk anu Zee. Vertrek des mid
dags half drie van de Groote Markt af.
Ds
Heemsteedschs
Dreef
De gronden van den heer
Roezen
Bij de Blauwe Brug begint de Heem
sieedsche Dreef en slingert zich.ach
neen, de Heemsieedsche Dreef slingert
zich niet. Zij loopt een eindje rechtuit
en stuit clan tegen een sloot.
En een .he'el. eind verder, daar begint
cle Heemsieedsche Dreef weer, m
c'.en anderen kant. Zij loopt daar van de
Camplaan in Noordelijke richting. Maar
zij zal binnen afzienbaren tijd vérder
loopen.
liet gemeentebestuur van Heemstede»
niet vooruitzienden blik, heeft reeds ver
schillende stukken gtond aangekocht,
die Dreef zullen wórden. Dat gemeente
bestuur stelt cr natuurlijk prijs op, in
zijn gemeente een mooien breeden ver
keersweg te kunnen aanwijzen, waardoor
hel steeds diukker wordend verkeer op
Bronstce- en Binnenweg en Raadhuis
straat onllasl zal woidcn. Vooral rui
dat verkeer druk, omdat de brug te
Eennebrock gesloten is en, zijn wij wel
ingelicht, dan zou het Heemstede aan
genaam zijn, als Benriebroek met die
brug een beetje voortmaakte. Er wordt
nu alleen maar over dag door een klem
ploegje arbeiders aan gewerkt. Heem
stede zou wel gaarne zien, dat er ook
een nachtploeg aan gezet werd.
Maar om op de Hcemsteedsche Dreef
terug te komen, liet gemeentebestuur is
dan bezig, haar aan te leggen en gaat
daarbij te werk volgens twee beroem
de oud-Hollandsche recepten „Zachtjes
aan, dan breekt het lijntje niet" en
„lederen dag een draadje is een hemds
mouw iu hel jaar". Dus telkens een
Dreefj'e, dan krijgen we op d-en duui
een Dreef. Dit gaat met zoo vreeselijk
gauw, maar het gaat secuur en boven
dien heeft dit systeem het voordeel, dat
het totaalbedrag, voor den aanleg benoo-
digd, nicf in ééns op de begrooting
„prijkt", mar over eenige jaren wordt
verdeeld. Hetgeen den belastingbetalers
nn.i burger niet anders dan.aangenaam
kan. zijn.
Zooals wij reeds zeiden op verschil
lende aanstaande Dreefjes heeft het ge
meentebestuur reeds de hand gelegd.
Met één stuk is dat nog niet gelukt,
n.l. met het stuk, dat ligt op de grooten.
deels aan den heer Jacs. B. Roozen
Nic.zn. tocbehoorende terreinen.
Wij hadden hooren verluiden van be
paalde bezwaren, die de heer Roozen
zou hebben tegen het afstaan, van een
gedeelte van zijn grond voor de Hcem
steedsche Dreef en zijn daarom eens
n.et licm gaan praten. Eerliik gezegd
wij hadden ons voorbereid in den heer
Roezen iemand te vinden, die vijandig
stond tegenover al wat nieuw is en be-
hepi met blinde liefde voor „zijn
grond".
Het viel-mee.
Het viel zelfs bijzonder mee.
De heer Roozen dcr.kt er niet aan,
«c plannen voor de Heemsieedsche
Dreef moedwillig tegen te werken.
Wel kwam in het gemoedelijk gesprek
11 wij met hem hadden, duidelijk uit.
aai hij van zijn bezitting houdt.
„Ik ben hier geboren," zei hij, „en
heb hier altijd gewoond en gewerkt.
:e oude Hofstede Bronstcê (van Baron-
tede. omdat hier heel vroeger een baron
oondc) werd in 1855 gesloopt en toen
eeft mijn vader, Nicolaas Roozen, den
grond ontgonnen en voor de bollen-
Kwcekerij in exploitatie gebracht. Ik,
en later mijn jongens, hebben het werk
voortgezet. Dat ik dus aan dezen grond
gehecht ben, is niet meer dan natuur
lijk. Maar als de menschen nu denken,
chvt ik er niets van wil afstaan omda£,
i'k bon tegen al wat nieuw is, dan heb
ben ze het toch mis. Bovendien tegen
liet nieuw'c ktln je je toch niet op den
duur met succes blijven verzetten. Ik ben
dus volkomen bereid g-rond voor de
Üieef, of liever voor het groote plein
dat men -op mijn terrein wil aanleggen
en waarop zeven wegen zullen uitkom,en-
af le slaan. Maarde gemeente
meet mij daar goed voor betalen en hei
bod, dat ik er voor gehad heb, was mij
j.let hoog genoeg. U moet niet verge
ten dc weg komt dwars door mijn
bezitting en de grootste helft er van zal
gesloopt worden. Wij vinden ons be
staan in wat deze grond ons opbrengt
cu als men ons ccn groot deel van onze
inkomsten oiftneemt. dan moet men - ns
3aai flink voor betalen. Er is nog iets:
le nieuwe weg en liet plein worden na
tuurlijk opgehoogd, zoodat ik hier mm
M meer in cle diepte kom te zitten, wat,
behalve allerlei andere lasten, zal mee
brengen dat ik wat mij van mijd bezit
ting overblijft, langs een trapje zal moe-
verlaten en bereiken.
...aar nóg eens, zoo eindigde de heer
Roezen ik wil het aanleggen van de
msteedschc Dreef niet tegenhouden
ivcr alle bezwaren heenstappen. Ech.
onder déze voorwaarde, dat d-i ge
meente mij de schade, lasten en onaan
genaamheden, die voor mij uit den aan
eg van den nieuwen, weg zullen voort-
iuCiea ruimschoots vergoedt!"
't JONGENS GILDE.
Door heli curatorium van 't jongens-
gilde werd tot voorzitter dezer ver
eeniging benoemd, Ds. F- Postma,
Predikant-Directeur van het Diaco
nessen huis en Tut penningmeester de
heer W. Hart. Beide heeren aan
vaarden cle' benoeming.
SNELVERVOER NAAR FRANKRIJK.
De bemoeiingen van Ce Kamer van
- Koophandel.
Er bestaat, zooals de Kamer van
Koophandel mededeelt, voor een zeer
snelle verbinding van aan bederf on
derhevige goederfen en van couranten
en tijdschrilteu, zoowel van Neder
land naar Frankrijk en verder, als
omgekeerd.
De Zendingen moeion worden aange
boden met ilechtstreeksche Interna
tionale IJlgoedv racllthrieven.
Als voorbeeld, dat inderdaad een
zeer snelle verzending wordt verkre
gen, moge dienen, dat behoudens
onvoorzien o omstandigheden h.v. zen
dingen, welke des avonds ten 7.17
van Amsterdam Centraalstation wor
den verzonden, reeds den volgenden
morgen om 5.50 te Parijs aankomen,
voorts dat zendingen, welke des
avonds ten '10.57 van Parijs vertrek
ken, eveneens reeds den volgenden
middag om 1.26 to Amsterdam C.S.
aankomen
Zendingen van/naar andere stations
dan Amsterdam naar/van Frankrijk,
en verder, worden eveneens op even
snelle wijze vervoerd
GEBOUW „OLYMPIA".
Vrijdagmiddag bezichtigden wij liet.
schouw „Orympia" aan den Kinc-er-
huissinsel. Zii die het voormalig
houfdmagazijii der Nederlandsche
Spoorwegen inwendig; gekend heb
ben. zullen moeten reke-imen, dat
hier reeds veel bereikt is. Vooral het
in den verf zitten van de groote, kale
muren, door de firma Witkamp, deed
hier liet zijne.
Alles wat verder onaangenaam
aandeed werd verwijderd of verbe
terd men spaarde dan ook seen kos
ten om het gelieelo gebouw te ver
fraaien. Het bevat 10 zalen. Eén daar
van is als koffiekamer ingericht, met
een vrii entree voor liet publiek. Ook
hieraan is weer de noodise zorg be
steed. Men treft er onder anderen een
leestafel en twee billards aan.
Ook de overige lokalen vestigen een
uitstekenden indruk, vooral cie too-
neelzaal welke aan een 300 personen
plaats biedt.
Het mime podium levert een aardi
ge speelruimte terwijl góed uitge
voerde requieiolen dit gedeelte vol
tooien, De andere zalen beantwoorden
aan verschillende doeleinden. 2e zijn
geschikt voor het houden van vergade
ringen, zoowel aiis vo-or expositie-
lokalen. Een vak-tentoonstelling b.v.
zeil hier uitstekend tot haar recht
komen.
Een radio-verbinding zal voor at
tracties zorgen. In de koffiekamer of
tóoneelzaal zal men due radio-con
certen kunnen hooren.
Een ruime portierswoning is in het
gebouw opgenomen,
Aan den achterkant is een ingang
voor fielsen enz. Een groots stal
lingsruimte 0.tooit het imvendi/3
gedeelte van „Olympia".
Doch ook het uitwendige onderging
eenige veranderingen.
Behalve de in frissche kleuren uit
gevoerde beschildering verdient de
estibulo vermelding, die onder het
zware metselwerk van de pui, waarop
het woord „Olympia" prijkt, goed uit
komt.
„Olympia" voorziet in een reeds
lang gevoelde behoefte.
ORGELBESPELING in de Groote- of St.
Bavokork te Haarlem op Dinsdag 24 Juli
1923, des namiddags van 2—5 uur. door
den heer A. J. C. Mooy met medewer
king van Mevr. J. B. Mooy—Molenaar
(sopraan)
Programma:
1. Praeludium b 1:1. t., (orgel), J. S. Bach
2. Eelio-Arïa uil liet Wuihnaehts-Oraio-
rium (sopraan), J. S. Bach.
3. Choi'.alvorspiel„O, Mensch, beweïn'
deihe Siinde Jross" (orgel), J. S, Bach.
4. Recitativ en Arioso, uit de „Messias-"
(sopraan), 'G. F. Hitadel.
5. Allegretto (orgel), J. Bhekiberger.
6 a. Gebet, b. Suhlafendes JesuskmV],
"VVoll'-Reger, c. Jesuslied (sopraan), E. Hii-
daóh. 7. Nun dankóL alle Guit (orgel),
Siglrid ICh,ug. Blèrt.
Burgerlijke itisaa
VELSEN.
Bevallen: C. M. llommes-Snijdöis
Blok, d. J. J. Quirt-Bomgaars, z-.
A. eiining-v. Leeuwen, d. C.
de Ruyler-Res, z. J. v. Voorst-
Groen, d.
Gehuwd: IV. v. Herbs en K. C.
Groen. J. Ctto en M. Elenbaas.
W. Knay en S. A. Haartsen. E.
Malesteijn en S. Boomsrna. P. J.
Haver en E. C. M. v. Velthoven.
II. J. van ter Mev en A. Schol. D.
Tromp en J. G. Schrander. H. Sik-
ltenk en A. Rozemoijer. J. üijie-
naant en G. C. Maarschalk, L. P.
v. d. Meij en B. Stam.
BEVERWIJK.
Ondertrouwd: 1 .1. M de Sévaux
en C. J. A. A. de Vet. S. Zwaan en
J. A. Kok.
Gehuwd: .T. A. C. Spï'.sbaard en
M. A. Kops.
Bevallen: II. Meijer-van Wcely, d.
M. de Groot-van Graven, z. ,T.
van IJsclmuiden-Plempftr, z. M. M.
A. Staring-van den Bos, d. A. L.
de Roos-Buisman, 1.1. z.
Overleden: .1. van Doorn. 1 dan.
C. Nan, 51 j.. gehuwd met M, E. Koov
J. Oud. 80 werln. van C. E. M
Diolwnrt (overl. te Kampen).
BENNEBROEK. Ondertrouwd:
W. J. de Graaf en P. E. OUe.
Een nadere verklaring van den minister
van Financiën
De minister legde zich niet vast aan onmiddellijke
invoering der Vlootwet
Nog eenige persstemmen.
Waarom nu een beslissing inzake de Vlootwet
Indië en de Vlootwet.
Nadere verklaringen van
Jnr. rnr. de Ueer.
Naar aanleiding van de beschouwing
van de Standaaru waarvan wij in ons
vorig nummer melding maakten heen
de i\- KCt. zich tot uen minister van
fiirantiën gewend en hem de vraag ge
steld of hei juist, is, dat met de instal
latie van de vlootwetcommissie op 29
November l'JL'2 was uitgemaakt, dat
de regeering voor haar rekening nam,
zoo spoedig mogelijk tot ae invoering
van ae V loot wei, over te gaan
jje minister antwoordde, dat deze
opvatting berust op ecu rmsveisiauu
ten aanzien van ue opdracht der
lootwetcoinmissie. i)e.e opdracht
luidde, zooals men weet, in hoofdzaak,
dat de commissie te onderzoeken heet
m welk tempo de aanbouw zal race
ten plaats hebben, met handhaving
van den termijn van aanbouw van i
jaren. 'Twijfel rees, in hoeverre üez<
opdracht ook inplieeerde, dat de com
m.ssic zou mogen komen met een
voorstel tot uitstel van het be_
aanbouw. Vóór de r nstallatie- heeft
de voorzitter der commissie daarom
trent bij den minister van marine in
lichtingen ingewonnen en er zich van
overtuigd, uat een voorstel tot ver
schuiving van den begin-uatum niet in
strijd zou zijn met de aan de commis
sie verstrekte opdracht. Vast staat,
uat zoo liet andere ware geweest, ver
schillende leden van de commissie
voor het lidmaatschap zouden hebben
bedankt, omdat het terrein van onder
zoek hun dan niet ruim genoeg ge
weest zou ziju..
De hierboven weergegeven opvat
ting is ook tot uiting gekomen in ue
rede, waarmee de voorzitter der com
missie de installatiercde van den mi
nister van marine heeft beantwoord,
(biz. 2 en 3 van het rapport).
ln de eerste vergadering van de
commissie rees opnieuw ecnig twijfel
omtrent de juiste bedoeling van de
opdracht, met name over de bevoegd
heid van de commissie, een voorstel
tot verschuiving van den begin da
tum te doen. De minister van bmnea-
landsche zaken ,kort daarna hierover
gehoord, verklaarde (biz- 3 van het
rapport), dat dc voorzitter van de
commissie in zijn antwoórdrede bij de
installatie de strekking van de op
dracht juist had weergegeven.
Dat de commissie aan deze opvat
ting ook bij haar verdere werkzaam
heden heeft vastgehouden, blijkt trou
wens zeer duidelijk niet alleen uit de
minderheidsnota's, die anders
niet door leden van de com-
.ie hadden mogen zijn geschreven,
maar ook uit het rapport van de
meerderheid, waarin op bi. 42. para
graaf 5, het volgende te lezen staat:
„Blijft te beantwoorden dc vraag,
of bet niet geraden is de verdere uit
voering van de vlootplannen op te
schorten totdat liet evenwicht in de
.taats- en de Indische financiën zal
zijn hersteld. Hoezeer deze oplossing
schijnbaar Voor de hand ligt, meent
de commissie na ernstig beraad, dat
;ij niet kan worden aanvaard." En
ip bladz. 45 bet volgende ,,Oip grond
ra-n heb bovenstaande kan de comiuis-
_ie- geen vrijheid vinden te adviseeren,
de behandeling en do naleving van de
Vlootwet uit te stellen".
Tusschen die beide uitlatingen in
wijst de commissie, op grond an ma
terieele redenen, uitstel af. Maar zij
jeeft in die uitlatingen duidelijk te
kennen, dat uitstel niet zou strijden
met haar opdracht.
Dezelfde vrijiieid, die de commis
sie, en elk van haar leden, afzonder
lijk, had bij de vaststelling van het
advies der commissie, had uit den aard
ook de regeerïng, en elk lid van ds re-
geerïng afzonderlijk, bij het al cf niet
opvo'gen van dat advies-
Hieruit" blijkt ten duidelijkste al
dus de minister dat ik mij niet dnor
het gebeurde op 29 November 1022
be'o vastgelegd aan onmiddellijke in
voering van do Vlootwet.
Ten overvloede voegde Z.E. hier
aan nog de stellige verklaring toe, dat
bij zich tijdens de kabinetscrisis in
den zomer van 1922 cn herhaaldelijk
daarna alle vijheid ten deze heeft
■oorbehouden.
In dit verband g;ng hij verder is
het afgezien van deze re'-soonlijice
kwestie, wel van belang op tu merken,
dat de meerderheid der commissie ad-
'Isserde de Vlootwet niet tc behande
len, alvorens ec-n plan was overge
legd om te komen tot een sluitend
budget, met v. elk plan de regeering
moest staan of vallen.
Wanneer men thans de persstem
men leest, die op onmiddellijke behan
deling van de Vlootwet aandringen,
dan blijkt (zooals door de heeren Pa
rijn en Trip» trouwens reeds werd voor
zien), dat bovenbedoelde eisch daar
iliet naar voren komt. Awam hij wel
naar voren, dan zou de kans op aan
neming van de Vlootwet verdwijnen.
Aanneming van de Vlootwet toch is
in politieken 2in alleen mogelijk, wan
neer men nalaat te doen wat Ue com
missie ten aanzien van de financiën
juist als onmisbare voorwaarde
steide.
De gedachtengang van de commis
sie om over de gelieeie linie van de
staatsuitgaven, benalve de marine in
grijpende bezuinigingen aan te bren
gen en de iriarine-uit^aven daarbij
«miUgCm te stellen, kan ix aiilns
ue minister met deeien, maar zij
spreekt althans van finuncieelen ernst,
welke in dp betoogen van verschillen
ds voorstanders van onmiddellijke be
handeling wordt gemist.
In een beschouwing over de rnede-
deelmgen van den heer De Geer aan
een medewerker van het Hbld. merkt
de N. R. Ct. op
„Uit de mee.edceling-en van minis
ter De. Geer blijkt niet alleen, dat de
fmancieeie positie van liet ministerie
seheel ondermijnd i<s, zeer sterk
treedt daaruit- ook naar v-oren zijn
vitium onginis, oe 'onmacht van zijn
politiek aiitit'hese-Le'Hnsel, zijn twee-
s-achtiwheid zijn hinken op twee bee-
nsn. Voor en tegen de bezuiniging,
voor en tegen de Vlootwet, voor en te
gen den vrijhandel ,voor en bogen....
ia. zoowat van alles, alius roepen de
door elkaar heen en togen elkaar in
klinkende stomtnen van het politiek-
ke-rkelijk koor. 'i'evenstrijdise vsi'lan-
£-6119 woeien zelfs in den boezem. De
een weet niet of hij het moet betreu-
i en, dat de Vlootwet in werking treedt
dan wel of hii er zich over nloet ver
heugen dat de laslige besnooiar de
Geer opstapt; ae «udere twijfelt er
aan of hij de Vlootwet met gejuich
moet inhalen» dan' wel of hii oen ver
trouwenwekkende n minister met wee
klachten moet uitluiden.
Met die verdeeldheid zijn niet alleen
geen goede financiën te maken daar-
mede 13. als er geen bijzonder bind
middel meer is, in het geheet niets uit
te lichten. Over „het politieke ge-
kruk der laatste i^ren" spreekt dan
ook met een weemoedige herinnering
aan het verleden de Nieuwe Haagsche
Ct. Van het e. v.e compromis vervalt
men in het andere, en zodfs tot com
promissen brengt men het lang niet
altijd. Tot de lantate categorie zullen
nu ook de financiën gaan bohooren.
'„Krakende wagons duren hel
langst". Ook van -het zoo dikwijls ge
kraakt hebbende kabinet-Ruys de Bee
renbrouc!» kon meu' liet zeggen-waar
van ten. minste vijf van de tien minis
ters op 9 September aanstaande hun
aiubteluetrum zouden vieren. Maax
dat de vergelijking voor een regeeving
vleiend is zouden wii willen be
twijfelen.Ifu dit laatste kraken zou w-el
eens kunnen b-et/eekenen, dat het voer
tuig op een cardinaal punt uit zijn
voegen geraakten men er n'tefc veel
vérder mee /al rijden.'
Uit een artikel in Do Maasbode
van Vrijdagavond- het volgende Men
kan lang en breed er over redenee.
ren, of liet inzicht der Regeering het
juiste is. vast staat voor ons, dat
haar geen der minderwaardige motie-"
ven mag worden aangewreven, waar
mee thans (ie oppositie te koop loopt.
Wij hebben hier te doen met een
el-gefundeerde en zoo we gelooven
nwrikbare overtuiging, dat het wel
en wee van ons land en van zijn
grondgebied buiten Europa afhangt
van de al of niet voorziening der
defensie ter zeer in den Archipel. De
Regeeiing ziet den toestand aldus, dat
langer dralen niet het op peil bren
gen van onze inaritiemeverde.Iigings-
midüelen in Nederland, maar vooral
in Insulinde voor haar gelijk staat
met een prijsgeven van den „gordel
van smaragden" aan den anderen
kant acht zii in de voorgestelde maat
regelen een redelijken waarborg gele
gen. dat hii evcntueele ncoü/. rak de
onafhankelijkheid van het Neder-
landsch gebied in den Indischen
Oceaan afdoende zal kunnen worden
rehandliaafd.
Welnu, dan rest liaar zelfs af
gezien van alle bezuinigingsoverwe
gingen slechts deze gevolgtrekking
dab tot eiken prijs in de bestaande
leemte moet worden voorzien. Afge-
- zeggen wij van alle be-
iig=-over\vegin«er,, omdat het
hier gaat om de. 11100T- vitale belangen
van o"= onafMhkol-'ik vifksbesta-nn.
Het Utr. Dbk vraagt, waarom het
kabinet zijn defensiepolitiek tegenover
den bezuinigingseisch van minister De
Geer wil doorvoeren ,en gaat dan
voort:
„De openbare mc-ening in den lande
is zeer bepaaldelijk unti-militairis-
tisch. Maar de openbare mcening is
niet op de hoogte met internationale
gevaren en moeilijkheden, welke de
regeering plaatsen voor dringende
noodzakelijkheden. Ons volk zal ten
c-pzichte van de Vlootwet moeten wc,-
ten, of de reusachtige offers, dio zij
vergt, een urgenten eisch vormen voor
de verdediging van onze zelfstandig
heid, waarmee de koloniale belangen
dicht zijn samengeweven.
Er is in de quaestie der Vlootwet
een gemis aan duidelijkheid, dat on
verdedigbaar is. Waarom moeten wij
plotseling geplaatst worden voor dit
incident, zonder dat zelfs een comité-
generaal de Kamer in de gelegenheid
stelde kennis te nemen van zoo ernsti
ge nationale belangen, dat men er
een conflict met den uitnemenden mi
nister van Financiën, een der krach
tigste figuren van het kabiiiet, voor
over had?
Met spanning zien wij naar een re-
gèeringsverklarïng 'lit, te meer wijl,
bij de anti-militaristische gezindheid
van het parlement en volk, politieke
consequenties van het gebeurde .niet
onmogelijk zijn. Het essentieel en ac
tueel belang der Vlootwet behoort zoo
spoedig mogelijk te worden uiteenge
zet. Zonder dat is de demissit van mi
nister De Geer alleen maar koren op
den' molen van die vele Nederlanders,
die leger en vloot willen afschaffen,
zonder oog te hebben voor internatio
nale bedreigingen".
Het Huisgezin schrijft:
„Als het ministerie voor de Vlootwet
een kracht als den heer De Geer op
offert, qan kan men er te zekerder
op aan, dat alleen het landsbelang het
daartoe noopt.
Maar dan komt men vanzelf tot de
dringende en alles beheerschende
vraag: wat is er gebeurd sinds, nu ze
ven maanden geleden, de regeering
verklaarde: „Afdoening van het ont
werp-Vlootwet moet uit financieele
ovenvegiugeii nog wachten"?
Onlangs heeft de gewezen Engel-
sche gezant bij ons hof gezegd, dat
wij geen nieuwe Vlootwet voor Indië
behoefden, daar een oorlog ginds to
taal uitgesloten was: noch Engeland,
noch Amerika, noch Japan dachten er
aan.
Het woord van den Engelscben di
plomaat was ongepast en onverstan
dig en het 'spreekt vanzelf, dat het
voor onze regeering geen aanleiding
is geweest om te zeggen en te beslui
ten: nu zekei doen.
Maar wat is er voorgevallen, dat
onze regeering, ondanks onzen benar
den financieelen toestand, tot .den
stap en tot zooveel haast hij den stap
aanzet?
Dit behooren we te weten, voordat
we, niet een gemakkelijk vonnis strij
ken, maar naar billijkheid kunnen
oordeelen.
Voor do Vlootwet voelen we geen
grein geestdrift; wij zijn geneigd te
zeggen: weg met dat ding; maar we
wachten af tot we do 1even der re
geering kennen.
Late zij ons niet lang in de onzeker
heid".
II et Centrum concludeert:
Een bekwaam man als de Geer zal
men, nadat hij nog niet ten volle twee
jaar zijn ministerieel ambt vervulde,
1100de zien heengaan. En de aanne
ming en uitvoering der Vlootwet opent
een verschiet, dat gelet op onzen fi
nancieelen toestand verre van roos
kleurig is afgezien nog van de
groote moeilijkheden, waartoe do be
handeling der Wet in de Volksverte
genwoordiging aanleiding kau geven.:
Waarom nu een be
slissing?
De Ni e,u we C t. sell rij 1 fc:
De vraag is gesteld, waarom reeds
thans door den Ministerraad een be
slissing moest worden genomen inza
ke de Vlootwet.
Wij hebben ons daartoe tot het de
partement van Marine gewend en
daar vernomen, dat niet langer ge
wacht kan worden mei liet treffen
\an verschillende voorbereidende
maatregelen voornamelijk inzake de
personeels.oorzicning en personeelsop-
leïding, wilde het inarinehesl.iur er
voor kunnen zorgen, dat liqt perso
neel, dat de riool moei Bemannen,
tijdig in voldoend aantal en in vol
doende mate*geoefelld aanwezig zou
de zijn.
Uiteraard betreft liet hier alleen
voorbereidingen in de bureaux, doch
ook deze kosten tijd en daarmede is
dan ook thans een aanvang gemaakt.
indië en de vlootwet.
Een Aneta-telegram, 19 Juli uit Ba
tavia gezanden, meldt, zoo lezen wij
in ds Nieuwe Ct.. dat htt „Soer. Han
delsblad" schrijft:
„De bouw van de vlootbasis le Sin
gapore is ecu d:ii lelijke vingerwij
zing en een Uitvloeisel van zich in heb
onbekende duister afspelende politie
ke verwikkelingen. Nëerland's weer-
va-: t mug niet langer een politieke
leuzé zijn, geen speelgoed van Minis
ters, die later duikelen, en geen dum
my maken van de politieke partijen.
Een eerste vereischto is ern bruikbare
zeeweermacht; voor afzienbaren tiid
in den te verwachten Pacific oorlog".