OM O SMS HEEN
Stadsnieuws
De economische toestand
41e Jaargang No. 12342
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 12 September 1923
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f 3.57'/s. Franco per post door Nederland f3.87'/i- Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken I 0.57l/>; franco per post f 0.65.
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 83, Post-Giro 38S10
Telefoonnummers; Directie 30Ö2, Redactie 600 en Administratie 724
II ADVERTENTIESVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
I per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, Uniuiden,
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Teiefoon 3521
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
DirecteurenJ.C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur s J. C. PEEREBOOM
PIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
WOENSDAG 12 SEPTEMBER.
Schouwburg Jansweg: Jeugdbios-
'coop: „De jongens van de Otterpa-
.tro.uille", half drie.
Chr. School aan de Bakenesser-
gvachtLichtbqeldensamenkomst
Hervormde Stadszendiiig, 8 uur.
Frans HalsmuseumHistorische ten-
toonstelling, gewone museum-uren.
Bioscoopvoorstellingen.
Bloemendaal: Hotel „Duin
en Daal": Tentoonstelling werken van
Haarlemsche schilders.
Z u i d-S c h a 1 k w ij kOranje
feest. Vanavond kermisvermakelijk
heden en, bioscoopvoorstelling.
DONDERDAG 13 SEPTEMBER.
Bovenzaal van „De Kroon" Bijeen
komst Kamer van Koophandel en
Èabri.eken met twee sprekers over het
onderwerp: „Verbindend verklaren
der collectieve arbeidsovereenkom
sten".
Stadstent in den IloutLaatste
avondconcert der H. O- V., 8 uur.
Frans Halsmuseum: Historische ten
toonstelling, gewone museum-uren.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat.
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr, Markt:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala-Theater, KI. Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Bloemendaal: Hotel „Duin en
Daal" Tentoonstelling werken van
Haarlemsche schilders.
Ben n e broek: Juhileumfees-
Heemstede: Jubileumfeesten,
's Morgens uur wijdingssamenlcomsb
in de Hervormde Kerk.
Bosch en Vaartstraat! 28Bui
tengewone algemeene vergadering
der Noord-Höllandsehe Exploitatie-
Maatschappij, 8 uur.
Proef op de som
Het toeval wilde, dat de admi
nistratie van onze vennootschap, juist
nadat het artikel in ons 'vorig nummer
over den ipost- cheque- en girodienst
verschenen was, de opgave van de
girorekening der vennootschap ont
ving.
De laatste afrekening was van 26
Augustus, deze is gedateerd van 3
September en ontvangen 10 Septem
ber, zoodat zij voor de reis van Den
Haag naar Haarlem een —eek noodig
■heeft gehad!
Bovendien is liet saldo verkeerd op
gegeven, bijna vierhonderd gulden te
hoog, terwijl er een debetpost van
f 84.50 op voorkomt, die bij onzo
administratie niet bekend is.
Dat de cijfers worden gegeven op
een ietwat onoogelijk papiertje,
een kleinigheid, waarop wij maar geen
nadruk zullen leggen. Er blijkt al
voldoende hoe grondig di gecentra
liseerde dienst in de war is en boven
dien verkeeven wij in het onzekere
over de vraag, of er misschien cre-
ditposten die wel op onze rekening be-
'hooren, er niet op zijn gebracht of
sedert 3 September zijn gestort, zon
der dat wij het weten.
Onze eigen rekening is dus eet
zorgelijk staaltje van den toestand-
No. 3230
Onze duinwaterleiding.
AMSTERDAM WENSCHT SAMENWERKING VAN TOREN TOT
TOREN DE NOOD YAN AMSTERDAM HAAR WATERVERKWIS
TING—HAARLEM COED, MAAR N IET CEK.
In ons nummer van 3 Sept. is een
korte beschouwing overgenomen over
dö watervoorziening van Amsterdam,
Haarlem en de provincie, waarin
werd herinnerd aan debatten in don
Amsterdamsehen gemeenteraad over
dit onderwerp gehouden. Wethouder
Wibaut 'herinnerde, aan besprekingen,
die gevoerd werden tusschen leden
van het provinciaal bestuur en van
de gemeentebesturen van Haarlem en
Amsterdam, over gemeenschappelijk
gebruik van het duinterrein ten Zui
den van het Noord zeekanaal.
Heb bleek evenwel, dat de heide ge
meentebesturen prijs stélden óp het
zelfstandig voortbestaan van hunne
eigen waterleidingen, zoodat wij ge
lukkig niet behoeven te vreezen voor
een herhaling van het monstrum op
watergebied, dat' op electrisck terrein
de P.E.G.E.M. is. Maar samenwer
king tusschen Amsterdam en Haarlem
zoekt Amsterdam toch wel; althans
©chijnt de hoofdstad aan het gemeen
tebestuur van Haarlem een brief te
hebben gezonden, waarin het volgen
de denkbeeld ontwikkeld is: gezamen
lijke aankoop van duintermn, waar
in Amsterdam 60 procent, de provincie
en Haarlem elk 20 procent betalen.
Elk der drie partijen, heeft- haar eigen
zelfstandige .waterwinning', met dien
verstande, clat wanneer dc behoefte
aan water dat c-ischt, Amsterdam
verplicht' zal zijn haar wiimingsmid-
delen in het aan te koopen gebied
aan Haarlem af te staan en zich zelfs
geheel uit dat gebied terug te trek
ken, behp.üdens vergoeding van ge
maakte kosten en overneming van ter
rein.
Nederlandsche Opera
Elders in dit nummer zal de lezer
een opgaaf v.inden van solisten, die de
directeur van de Nederlandsche Ope
ra, de heer Koopman, reeds voor het
•a.s. seizoen heeft, geëngageerd. Met
andere artisten wordt (hetzij tot een
vaste verbintenis, hetzij voor gastrol
len) nog onderhandeld!
Over liet geheelo gezelschap hebben
wij dus nog geen overzicht. Een groot
voordeel is zeker, dat de heer Koop
man heeft afgezien van het sterren
systeem, dat den vorigen winter
hcerschte, een zotte veeltaligheid mee
bracht en bovendien ook, wat de
stemmen aangaat, soms nog niet eens
voldeed omdat de qualiteit van me
nige ster beneden zijn of haar repu
tatie bleef.
Als de heer Koopman op deze wijze
een goed ensemble woct te krij
gen, dan zullen de voorstollingen
veel beter zijn, dan het rammelende
gezelschap van liet vorig jaar ooit wor
den kon: Dan verdient hij ook zeker
steun uit de openbare kas.
Naar wij vernemen is zijn plan ook
te Haarlem een aantal voorstellingen
te komen geven. Handels Cleopatra
zou de eerste opvoering zijn, tevens
voor Nederland een nieuwigheid.
Samen en toch zelfstandig du,s. Zoo
oppervlakkig' laat dit plan zich wel
aardig aanzien. Al de partijen hebben
water noodig en waarom zouden zij
dan de terreinen niet. gezamenlijk
koopen! Van oudshei' ging de vos
evenwel nooit graag met den leeuw
uit wandelen en als hij daartoe komt,
bevalt de wandeling hem niet, gelijk
is durf voorspellen, dat mettertijd in
de P.E.G.E.M. wel blijken zal. Toch
zet do leeuw hier zijn vriendelijkste
stemmetje op: hij is zelfs bereid, zich
geheel - terug te trekken, wanneer
Haarlem het terrein noodig heeft.
Deze zachtmoedigheid, anders niee
zoo gewoon bij Amsterdam, dat van
oudshei' wel graag do lakens uitgaf,
is alleen verklaarbaar voor wie iels
meer van de situatie wéten.
Amsterdam hoeft, zooals iedereen
weet, dringend hehoefto aan water,
maar de duinen tusschen de Haarlem
sche prise d'eau eu het Noordzeeka
naal zijn voor de hoofdstad gesloten
door een overeenkomst, die zij inder
tijd met het gemeentebestuur van.
Haarlem sloot. Van den toren der
Groote Kerk naar den toren van Zand-
voorfc is een denkbeeldige lijn getrok
ken waf ten zuiden van die lijn ligt
is voor Amsterdam gereserveerd, op
het terrein ten noorden zal Amster
dam geen aanspraken doen gelden.
De twee groote gemeenten, die water
uit de duinen noodig hebben, beslote-n
dus :oiu het elkaar niet lastig te Hin
ken. En deze overeenkomst is onop-
zegbaar.
De zachtmoedige toon van Amster
dam wordt hiermee verklaard.
Nog maar eenige maanden geleden,
in Januari van dit jaar, heeft een
kenner van het waterprobleem, ac
hter Pennink, vroeger directeur van
de Aihstërdanisölie waterleiding, mij
bij- een interview over deze zaak, be
langrijke mededeelingen gedaan, dia
belangstellenden kunnen vinden in
ons nummer vau 30 Januari. Hij wees
xoen met bitterheid op den roo f-
bo ii w, dien Amsterdam begaat, door
in haar prise d'eau telkens meej° uit
de diepte te putten. Aanvankelijk was
het plan,- ohi voer de liooldstad hon
derd procent, dat is dus de gehoel'e
behoefte, uit de open kanalen te ha
len. „Nu is het al zoover, dat scins
slechts twintig procent uit de kana
len wordt vergaard en tachtig pro
cent verkregen wordt door diepboriug.
Hoe lang dat nog zoo kan voortgaan?
Misschien tien of twintig jaar dat
zóu heel lang zijn".
Zoo sprak d© heer Penning, die een
groot tegenstander van diepboring is
omdat zoodoend© do sinds eeuwen ver-
.gaaivle voorraad diepwator, die als
een zak op liet zeewater drijft', wordt
opgebruiktl'aakb die voorraad op,
dan treedt verzouting' in, dio natuur
lijk de geheelo waterleiding zou be
derven.
Wij begrijpen "hieruit, hoe groot de
behoefte van Amsterdam aan nieuwe
middelen om goed drinkwater Is ver
krijgen, wél zijn moet en clat die be
hoefte van jaar tot jaar nijpender
wordt. Naar ik verneem bestaan ér
plannen, om wafcsr tv verki ij gen rit
de Lek. hetzij reclitstr.eksch door'
een leiding naar Amsterdam, of indi
rect, door het Lekwater vooraf te
brengen naar de duinen, het daar
doorheen te voeren als door een fil
ter (do hesto die denkbaar is) en het
daarna bij de gebruikers in de hoofd
stad te' brengen.
lederen zomer blijkt opnieuw het ?e-
brek aan drinkwater 'te Amsterdam.
Vooral in de bovenhuizen. Terwijl be
neden cle bloemen overvloedig begoten
worden en de kraantjes openstaan óm
frisoll water te krijgen, laten in cle
boven v e rel i.e pingen cle kraantjes geen.
druppel los. Daaraan is evenwel de
regeling te Amsterdam zelf schuld.
Nog altijd blijft men daar hangen aan
heb verouderde kamer-systeem, waar
mee iedereen, .zoodra hij maar een
maal eon contract tot waberlevenng
in handen heeft, gelegenheid heeft bot
ongecuiitrö.' eerdo waberverkwisiing.
In Amsterdam behoorde hot meber-
systeem te worden ingevoerd, zondat
van zelf een groots besparing zou wor-
deu verkregen. Waterverbruikers zijn
over de gohesl-e'wereld preoies gelijk
zij werden pas zuinig, wanneer zij el-
ken meter water op hun quitantie te
rugvinden.
Heb bezwaar daartegen schijnt te
liggen in de kosten. Zonder twijfel
zullen er groote sommen mee gemoeid
zijn, om voor een stad van 700.000
zielen meter© aan te schaffen, om nog
rrtaar niet te spreken van de kosten
van plaatsing en het onvermijdelijke
ver/jet. Maar is liet daarom onmoge
lijk 1 Wij in Haarlem hebben indertijd
dezelfde moeilijkheden doorgemaakt
het uitgegeven kapitaal lean rente op
brengen in den vorm van meterhuur
en het verzet is niet een paar jaar vol
harding gebroken'. Op dit ©ogenblik
vindt, heel Haarlem het. melersysteem
de natuurlijkste zaak van cle wereld.
Het kan natuurlijk cle bedoeling
van Haarlems gemeentebestuur nooit
zijn, om uit plaatselijk egq?sine hulp
aan Amsterdam af te wijzen, wan
neer Haarlem te eonigor tijd maer wa
ter mocht bezitten dan liet voor zijg,
eigen behoefte noodig heeft. De lióofd-"
stad kan evenwel geen steun van
anderen verwachten,, wanneer zij om
zichzelf it© helpen niet alles gedaan
heeft wat mogelijk is; in de eerste
plaats dus een zuinige distributie van
duinwater en daarnaast misschien de
levering van water uit de Lek. Stéden
als Rotterdam, Dordrecht en andere
bevinden zich zeer wel bij het gébruik
van gezuiverd rivierwater.
Haarlem kan clus zoo hulpvaardig
mogelijk zijn bij den nood, waarin
Amsterdam verkeert. Maar de hooal-
stad moet eenmaal aangegane over
eenkomsten niet uit het oog verliezen.
Haarlem behoort in de allereerste
plaats te zorgen voor haar eigen- in
woners en daarbij het dog gevestigd
hou cle n op de toekomst, die toch wel
eenmaal de noodzakelijke uitbreiding
van. de 6tacl brengen zal.
Goed, maar niet gek. De uitdruk
king is misschien wat laag bij clen
grond.
Maar zij geeft toch wel de gedrags
lijn weer, die Haarlem tegenover de
groote zuster in cle buurt zal hebben
te volgen,
J. G. !P.
Het gemeentebestuur en
!de levensmiddelenvoor-
I ziening der bevolking,
De prijzen van brood en' melk
in Haarlem beduidend hooger
dan elders.
Voorstel tot hst instellen van
een commissie van onderzoek.
Heet de gemeente prijsregelend
optreden
Do leden van den raad, J. Joosten,
Louis J, C. Poppe en K. Ivingma
schrijven, den raad:
I I-Ict is onclei'geteckcuclen gebleken oit
do ,,pr..|zcn en kosten van leveiisou-
doruouct"', uitgaven v.iii het Centraal
Du:eau voor cle Statistiek (aflevering
1 2e jaargang. Augustus 1923) dat 'cle
prijzen van brood en melk in Haar
lem beduidend hooger zijn dan in bij
na alle ander© gemeenten waarvoor
die prijzen zijn gepubliceerd. Voor do
gemeenten boven 50000 inwoners is db
prijs voor meiltbrood in Haarlem 't
hoogste met 34, 41 et. per K.G.. dat is
bijna 7 et. per K.G. hooger dan in de
gemeente Leiden waar c'e priis is
48 IKV K-G. Voor melk w. ui cv oer de
prijzen in allo-gemeenten met meer
dun 100J0 inwoners varieert-van 9 tot
16 cl. per Liter is Haarlem met 16 ct.
per Liter het hoogst© met Amsterdam
en Schoten,
Dit prijsverschil vordert van de be
volking van Haarlem zeer beduidende
offers. Stelt men het broodverbruik
per. hoofd op 4 ons per dag en het
melkverbruik op 0.0 Liter, dan kost
iedere cent, welke het brood en de
melk duurder maken dan no.odig is,
de bevolking per jaar meer don twee
honderd vijftig duizend gulden. Der
gelijke belangrijke bedragen makon
clal., naar cle- meening van ondergetee-
kenden, de gemeenschap, in deze ver
tegenwoordigd door hot gemeentebe
stuur, niet onverschillig mag staan
ten opzichte van <1© levensmiddelen-
voorziening van do bevolking. Het
komt hun echter voorbarig voor óm
reeds no, op grond van de_ b'oven?e.:
noemde cijfers ecnig oordeel uit té
spreken of maatregelen voor te stel
len tot bebtoeiiug. Er moet aan dc
mógelijkheid \Vorden gedacht, dat cl©
oorzaken, welke tot die lioogere prij
zen hebben geleid, niet in Haarlem
zelf aanwezig zijn en clat gemeente
lijke bemoeiing clus tot geen resultaat,
kan leiden! Zij achten heb echter wel
gowcuscht dat een onderzoek ten deze
wordt ingesteld, en dat eventueel
wordt overwogen of en hoe door de
gemeentelijke overheid kan worden
opgetreden.
Door hen wordt daarna voorgesteld
te besluiten:
Een commissie in to stellen, waar
van de samenstelling nader door den
Raad zal worden geregeld, met de
opdracht:
a. een onderzoek in te stellen naar
de oorzaak waardoor cle prijzen van
brood en melk in Ilaarlem hocgei' zijn
clan in andere, gemeenten:
b. indien bedoelde hoc-gere prijzen
niet voldoende gemotiveerd worden
coacht-, te overwogen op welke wijze
door het gemeentelijk bestuur invloed
kan worden uitgeoefend nj> de rege
ling dier prijzen:
c. van de resultaten van haar werk
verslag uit te brengen aan den ge--
ine: n tv ra a cl.
Toekenning van bouw-
credieten aan woning-
bQuwvereeniglng'en.
Voorsts! om op de werken de
landelijke collectieve arbeids
overeenkomst voor de bouwbe
drijven van toepassing te doen zijn
F.en verlaging van bet rentetype
voorgesteld.
De heer TT, ,T. L. Klein Schiphorst heelt
voorgesteld, i« liet voorstel van B. en W.
tot toekenning van bouwcrédiêten aan de
ivoninabouw vereen ïgingeu „Bloemenhof",
„Onze "Woning" en „Zorgvliet", in dat
gedeelte dat regelt de besteJcbepaUngen op
te nemen in stede van een door B. en W.
voorgestelde bepaling het volgende:
1. De landelijke, Collectieve Arbeids-
lereenkomst voor de bouwbedrijven is
op dit werk van toepassing.
2. De loooen der werklieden zullen niet
ooger mógen zijn dan hierin genoemd.
3. Bij aangenomen werk kan 20 daar-
ovén worden gegaan.
De vólgende toelichting is bij dit amen
dement gevoegd:
Door den slechten toestand inhel
bouwbedrijf en de daardoor ontstane
erkloosheid, kwamen verschillende mis
standen naar voren, in de uitvoering der
werken. In den. tijd van hoog conjunctuur
het getal patroons sterk vermeerderd,
ai-v.ain de meesten het nut van orgauï-
ie niet inzien, dus daardoor niet ge
bonden aan de Landelijke Overeenkomst.
Daartegenover staat het ongeorganiseerd
zijn van vele arbeiders, en de wevkloos-
t in dit bedrijf, wat vele arbeiders er
brengt, "zich voor lagere loonen bij de
patroons aan te bieden.
uitslag van bestedingen in den Inat-
tijd heeft bewezen, flat juist door
.zulke patroons de werken worden aange
nomen, en in vele gevallen van dezen on-
gunstigen toestand voor de arbeiders, ge
bruik maken. Hét spreekt van zelf dat
goedgezinde en georganiseerde, patroons
ierdóór achter staan eu de concurrentie
iet -gelijk is.
Een tweede gevaar is, dat het toelaten
•■'•n 25 arbeiders, van builen de ai-bei
ers voor lagere loonen" van buiten a?
medé gebracht worden eu dit gevaar is
niet denkbeeldig. Wat voor do loonen van
kracht is, geld ook voor de sociaJe be
palingen van het contract.
Men bereikt dus door opneming in de
bestekken van het door mij voorgestelde:
1. Eerlijke concurrentie.
2. Verzekering van billijke gelijke loon-
beiahng.
3. Geregelde bedtijfseang van het werk
De leden v.m dei' raad, de hecretl W.
Koppen, .1. -Joosten, M. I!. Groenendaal
en Ik Keerwolf slelieii voor oin te lezen
dat. het voorschot wordt verstrekt tegen
rente en aflossing in £0 gelijke annuïtei
ten ad 5.478 inslede van 6 zooals
B. en W. hadden voorgesteld.
Hst Tooneel
WIJ. GROOTE MENSCHEN. Een.
vroolijk spel door „liet Schouwtoo-
neel".
Het- Schouw,tooneel heeft gisteren
?iju seizoen te Haarlem geopend met
W ij, g r o o b e M e 11 s <c h e n, dat cle
blijkbaar Scandinavische schrij
ver Slinge een „vroolijk spel niet,
maar niet voor kinderen noemt. Wij
kregen bij dit stuk clat ook D
Komedie d e r L L e f d e had kun
nen hee-ten zoo den indruk, dat de
opzet van Slinge is geweest cm wer
kelijk viool ij k spel te schrijven,
maar dat zijn Scandinavische ernsti
ge aard hem telkens cle baas is ge
worden. Wat eigenlijk jammer is,
want deze schrijver is heb ikst, wan
neer hij ,ecn loopje met de méuschen
neemt en werkelijk vroolijk is. Als i.
ernstig wordt, gelooveu wij hem niet
meer en wordt het ous moeilijk hem
au. scrieux te nemen. Als hij zijn stuk
in den tuchtigen, badine-erenden toon
had gehouden, waarin het tooneel
tusschen de t.woe ooms en hun pupil
in I ik geschreven, dan zou het stuk
minder hybridisch en meer amusant
zijn geworden.
Slinge is zeker een schrijver, die
wat te zeggen heeft, zoo v'eol zelfs,
dat voor een vroolijk spel zijn
stuk overladen en daardoor t.opzwaar
wordt. Maar wat hij zegt, zegt Slinge
dikwijls geeslig en amusant.
In zijn stuk wil Inj aanbooiien, dat
«wij, groote menschen", die alles pre
cies donken Ie weten van het Iiuwe-
tijk en de liefde, bij slot van rekening
er nog onnoozeler en onwetender
voorstaan clan de jonge, onervaren
men sollen. Een erg blijmoedigen kijk
óp het huwelijk en do liefde geeft
Slinge niet.-
Wat Evoline Mohr, het frissche,
jonge meisje door clen bril van Slinge
van de menschen en het huwelijk niet.
is niet geschikt om haar erg hoopvol
te stemmen. Bij haar eenen oom leert
zij. clat het huwelijk niet voor ieder
een heilig sacrament is, bij clen aucler,
dal: de meest oprechte liefde tegen 20
jaar gewoonte leven met. eiken dag
hetzelfde 's morgens oiitbiiten, des
middags soep en 's avonds met de pan
toffels bij het vuur zitten niet fis-
stand is. Wat zij van de groote men
schen ziet. is voldoende om haar alle
illusie te ontneriien en haar tot het
besluit te brengén een „verstandshu
welijk" aan to gaan. Maar als zii aan
het slot met haar iongen neef op liet
kontoor is! dan hebben wij allen re
den met Siegfried Salöschin te mo
eren aannemen, dat er m-t. dr-ze twee
jónge' menschen ondanks alls theo
rie weer eon nieuwe roman zal be
ginnen.
Wij luisteren het liefst naar Slincr»,
als hij op gecslige wijze over de liefdo
en het huwelijk causeert,. Moeilijker
valt het ons iii zijn menschen te geloo
veu en zijn stuk is het zwakst, als l:ij
ernstig gaat worden. Daarom meenon
wij, dab de heer Balfoort heb best- zal
(loeu, dat ernstige in zijn spel nipt
al to zwaar te onderstreepen.Door zijn
actie zouden wij nu en dau bijna gaan
gelooveu, dat „Wij groote Menschen"
een drama inplaats van een vroolijk
'spel was. Ook zag Balfoort er te
oud uit om de gevoelens van Eveline
voor haar oom aannemelijk te maken.
Voortreffelijk was Ko van Dijk, die
precies den boon wist te vatten, waar
in dit spel na-ar mijn meening, ge
speeld moet worden. Licht en luchtig,
even zelfs rakend aan de caricatuurl
Prachtig bijvoorbeeld was Van Dijk in
het tooneel, als hij ontdekt, dat hij
ziel: iu zijn vrouwen in zijn theorieën
totaal bedrogen heeft. Geen moment
werd zijn spel dramatisch, wat het
ook niet mocht zijn, want dan zou
'heel de figuur en het stuk, in elkaar
zijn gevallen. Hij "werd in dezen feite
lijk di'amatïsehen toestand lichtelijk
belachelijk, zonder in zijn spel belacha
lijk te zijn.
Bijzondere waarde kreeg deze pre
mière door liet gelukkig debuut van
Enny de Leeuwe, die wij bij Pet
Schoviwtooneel hartelijk welkom hee-
ten, Deze actrice, die bij Roy aards
o.a. in Mercadet en De Violiers
door haar pittig en temjieramentvol
spel meermalen is opgevalleu, toonde
gisteren ook voor.het Sohouwtooiieel
een zeer goede kraent te zullen zijn.
Haar friscli, levendig en genuanceerd
misschien hier en daar nog wat te
opzettelijk spel boeide voortdu
rend^ Wij gelooven „Heb Schouwtoo.
neel" dan ook met deze nieuwe debu
tante te mogen gelukwenschen.
Noemen wij nog Ezennan, hoogst
vermakelijk-als de uitgedroogde pro-
curatieliouder met yerstandshnwelijlc-
aspiraties. Jetty van DijkRiecker,
een verleidelijke vrouw, die autori
teit toonde in haai- vrije huwelijksop-,
vattingen, Carel Rijken, goed in zijn
mengeling van levenswijsheid en
jeugd en Tine Beider als de vrouw
van Robert- Mohr, beladen met het
„gewoonterecht van 20 jaar".
Bijna overbodig te zeggen, dat l.et
tooneel ér bij „Het SchomvtoóneèT'
weer zeer verzorgd uitzag- Met genoe
gen zagen wij in 11 het nieuwe door
onzen tooneelmeester Van der
-W a. a 1 s geschilderde saloucléeoï, dat
werkelijk een aanwinst voor onzen
schouwburg genoemd mag worden.
J. B. SCHUIL.
Een iets optimistischer toon.
Na lijden korht verblijden
Ons volgende bezoek gold de direc-
s van do Kon. Fabriek van Rijtui-
n-en Spoorwagens aan het Stations
plein alhier,
De directeur liet een iets optimisti
scher toon hooren dan tob nu toe in
deze interview-serie_ geklonken heeft.
„Ik zie", zoo zeide hij ons, „wel
't oogenblik nog geen aanwijzin
gen, waaruit zou zijn af te leiden dat
do toestand spoedig zal verbeteren,
maar en wij hebben dit ook iu ,cns
jaarverslag doen uitkomen verbe
teren moet dio toestand toch op den
duur. Als liet waar is en de ge
schiedenis leert,'dat het altijd het ge-
,-al is geweest dat op elke actie
reactie volgt, dan volgt ook op elke
reactie actie. Na lijden, komt verblij
den! Dit zegt ook liet gezond ver
stand.
Zóó kan de toestand onmogelijk
'blijven.'Het materiaal dat lederen .dag
gel)ruikt wordt, slijt en m o e t dan
vernieuwd worden. Daar ontkomt
men niet aan. Ik ben dan ook over
tuigd, dab wanneer de groote maat
schappijen er i'u geslaagd zijn, haar
financieel© positie te verbeteven (en
daar wordt hard aan gewerkt) er
weldra meer werk zal komen. Daar
mede komen dan ook betere verhou
dingen eu betere toestanden..
In dit verband mag het als een
verblijdend teeken worden beschouwd,
dat'de bogrooting van Ned. Indic, zoo
als gemeld is, beter „sluit". Dit moet
van goeden iuvloed zijn op Nederland
en op d© Nederlandsche industrie-
Want deze heeft ïndië noodig- Ons
land is van huis uit geen industrieel
land: heb is op het, gebied der in
dustrie boven zijn kracht gegroeid."
,,Is ei' voel werkloosheid iu uw be
drijf 1" vroegen wij.
„In normale tijden hadden wij al
tijd werk voor 550 man", was 't r.nt-
vvoord, „thans slechts voor 2C0. Wij
hebben ook groote stagnatie geluid
doordat er thans Ijzeren in plaats van
houten spoorwagens worden gemaakt.
Ons bedrijf heeft zich daaraan moeten
aanpassen en thans is er aan de af-
deeling houtbewerking zeker 50
minder werk dan vroeger.
Bij de moeilijkheden en het hoofd
breken dio liet ons^kost om alles in
ons bedrijf op zoo economisch moge
lijke wijze klaar te spelen worden wij
ook zeer „gehandicapt"' docr de- be
zetting van 't Roergebied. Je inoel
overal op wachten, tegenwoordig.
Wij krijgen nu nog al wat uit Enge
land en België, maar natuurlijk heeft
ook deze overgang stagnatie en daar
door duurte veroorzaakt."
„Do Franschen moeten dus het
Roergebied ontruimen?"
„Liever vandaag dan morgen!"
antwoordde dé 'directeur. „Dit zou
tenminste' al veel helpen. Maar toch
zal de toestand niet gehéél in qrdo
komen vóórdat do' centrale rijken
r ingeschakeld zijn in den keten,
alle beschaafde landen met elkan
der beboeren te vormen. De een is nu
eenmaal afhankelijk van den ander!
Verbeteren de toestanden in ons ach
terland, Duitschland, dan moet dat
ook goede gevolgen hebben voor Ne
derland."
„Ziet u heil in arbeidstijdverlenging
en loonsverlaging?"
,,Tn arbeidstijdverlenging zeker. De
ze geel't verlaging der exploitatiëkos-
ten. Dit beginnen trouwens de arbei
ders zelf ook in te zien. De sprong
van 10 ji. o.p S uur per dag' is veel te
groot geweest: men bad niet verder
moeten gaan dan 9 uur. Mijns inziens
moet er algemeen een 54-urige werk
week komen. En de loonen? In do
bouwbedrijven en ook door de ge
meenten worden veel te hooge loonen
betaald. Men betaalt loonen naar
leeftijd, men neemt in aanmerking ot'
de werknemer al of niet gehuwd is.
Dit maakt de loonregeling in de in
dustrie zeer moeilijk. Er is maar cc-n
goede maatstaf voor een goede loon
regeling: de bekwaamheid van den
werknemer. Een loonregeling, hierop.,
gebaseerd, wekt ambitie en werklust.
Zeer betreur ik het, dat de prijzen
van de eerste levensmiddelen zoo liong
blijven. De groenteprijzen zön schan
delijk en zoo juist vernam ik. dat do
aardappelen ook weer duurder zijn
dan verleden jaar. Het zou zeer wen-
senelijk zijn. dat op deze prijzen reus
van hooger hand een strenge controle
werd geoefend. Daalde.n die prijzen,
dan zou bij de loonregeling hiermede
rekening kunnen gehouden worden."
Onze laatste vraag gold de concur
rentie van het buitenland.
„Deze wordt iets minder", ant
woordde ons de directeur. „Willen
particulieren werk in het buitenland
doen uitvoeren, dan is daar natuur
lijk niets aan te doen. Maar ik kan u
wel zeggen, dat de Nedarlandse.be nij
verheid on dit. gebied van Den Haag
nicer medewerking oiulerviildt dan
vroeger. Blijkbaar begint de regeering
in.te zien, dat Nederlandscli werk
zooveel mogelijk iq Nederland be
hoort te blijven!"-
