HAARLEM'S DAGBLAD
Buiteniandsch Overzicht
DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1923 - DERDE BLAD
UITLATINGEN VAN MUSSOLINI OVER HET CONFLICT MET CRIE-
KENLAND, DE QUAESTIE VAN FIUME EN HET ROER VRAAGSTUK.
OVER HET HERSTEL VAN OOSTENRIJK,
Anders dan in ons land in het Bui
tenland!
Aan een diner van de Berlijnsche
pers eenige bladen spreken van een
bieravond, waarop de Duitsche rijks
kanselier als gast was heeft dr.
Stresemann in tegenwoordigheid, me
de van verschillende Rijksministers
en regeeringspersonen een groote re
de gehouden, die kan worden be
schouwd als een
antwoord op de jongsto ver
klaringen van Poincaré.
Streseiuann deed daarin opmerken,
dat de nieuwe Regeering zich van de
eerste dagen harer ambtsaanvaarding
af de oplossing van het Roerconflict
tot taak heel't gesteld-
Die oplossing is niet slechts,' zeide
hij, door een voortzetting van het
lijdelijk verzet te verkrijgen. Door
een machtspolitiek gaat dat niet. Het
doel van het lijdelijk verzet kan
slechts zijn het Rijksgebied te bevrij
den, maar het tegenwoordige contact
met Frankrijk toont tevens de be
staande moeilijkheden aan. iVoor
Duitschland is de quaestie der sou-
vereiniteit over het Rijnland en het
herstel der vrijheid van bet Roerge
bied van het hoogste belang én hét
is bereid daarvoor reëele waarborgen
to geven.
De Fransche minister-president heeft
onlangs verklaard, dat hij aan de. po
sitieve zekerheid, die Frankrijk in
handen had, de voorkeur gaf boven
theoretische rechten, en hij was niet
voornemens panden tegen algemeene
waarborgen in te ruilen. De waarbor
gen, die Duitschland heeft voorge
steld, behooren volgens hem tot de
hypotheken, welke het verdrag van
.Versailles dën. geallieerden op het ge
zamenlijk bezit van het Duitsche Rijk
en de landen verleent.
Deze opvatting van den Franschen
minister-president berust op een
abuis. Volgens het verdrag van Ver
sailles is Duitschland voor het nako
men zijner verplichtingen alleen aan
sprakelijk met het vermogen des
Rijks en der landen. Wat spiv heeft
voorgesteld, betreft echter de onmid-
dellijke opvordering van het particu
lier-bezit en gaat derhalve op dit ipunt
verder dan het verdrag van Versail
les-
Het is eveneens een realiseerbaar
'pand, de garanties van het verdrag
yan. Versailles zijn dit voor het
oogenblilc'echter niet. Naast het rijks-
bezit moet ook bot privaatbezit ten
behoeve van het Rijk als'pand wor--
den gegeven en wel tot een bepaald
percentage. Dit bezit zou als reëele
waarde in een „Treuhandgesellschaft''
kunnen worden ingebracht, in welker
directie de scliadevergoodings-schuld-
eischers zitting zouden kunnen ne
men.
De rente uit dc hypotheken zou
'aan de Treuhandgesellschaft komen.
Deze zou in staat zijn door de uit
gifte van obligaties een leening op te
nemen. Daardoor zou de mogelijkheid
ontstaan ook Frankrijk onmiddellijk
in het bezit van een groote som te
stellen. Evenzoo zou de rentebeta
ling binnen redelijken tijd vlottend
kunnen wmi'den gemaakt.
Een dergelijke oplossing zau geen
'algemeene waarborg eii geen theo
retisch recht zijn, doch een concreet
feit, vrii van elke dubbelzinnigheid.
Zij z-ou Frankrijk in het bezit van
toe taalmiddel en stellen, waardoor aan
zijn eischen voor de ontruiming van
het Rubrgsbied zou zijn voldaan. Voor
de verwezenlijking is echter noortig,
dat Duitschland weder over het Ruhr-
getoied beschikt, alsmede het herstel
zijner souvereiniteit in het Rijnland'.
Zij is in staat de quaestie va.u het
lijdelijk verzet on te lossen. Wanneer
men Duilsohlnnd de zekerheid geeft,
dat op grond van zulk een overeen
komst het Roergebied wordt ontruimd
en dat in het Rijnland Duitschland in
zijn oude rechten wordt hersteldwan
neer men Duitschland de zekerheid
geeft, dat Rijn en Roer aan het vader
land worden teruggegeven, dan lean in
dit groote economische gebied de ar
beid worden hervat.
De Rijkskanslier verklaarde, verder,
dat hii hoopt op de mogelijkheid
eeiier regeling. Frankrijk heeft her
haaldelijk verklaard, dat geen an
nexatie in zijn voornemen ligt en dat
het niet aan d:e Roer denkt te blijven.
Engeland. België en Italië z-uüén
wel met deze opvatting accoord
gaan. Voor Dihtseihland is het a©
vraag, of zijn bedrijfsleven de lasten
zal kunnen dragen.
De rijkskanselier maakte daarop
een historisch uitstapje naar aanlei
ding van de door Poincaré aangehaal
de correspondentie tusschen den
Franschen minister-president Thiers
én denDuitschen commandeerenden ge
neraal von Mauteufel in Frankrijk
na den oorlog v-an 1871. TJit deze cor
respondentie, evenals uit de memoires
van den eersten Franschen gezant te
Berlijn na den oorlog concludeerde
sr>r., dat Duitschland destijds voor den
wederopbouw van Frankrijk maatre
gelen had getroffen, die het Fransche
volk dankbaar stemden. De kanselier
besloot met de vólgende woorden
„Wanneer thans, na 50 jaar Duitscli
land "onder andere omstandigheden
bereid is de gevolgen van een verloren
oorlog op zich te nemen, dan. is het te
weuschen dat door de persoonlijkhe
den. in wier handen thans niet
slechts het lot van Frankrijk en
Duitschland ligt, maar van wier be
sluiten clo rust en de vreds in geheel
Europa afhangt, zich mogen Jaten lei
den doer den vvensch do vree©Te wil--
leu en te handhaven dóór een poliIiele
van gerechtigheid, din de net.einde
hartstochten dempt en daardoor den
grondslag-,-tiet een werkelijken vrede
geeft".
In den ïtaliaanschca ministerraad deed
'Mussolini eenige verklaringen aangaan,
de het
conflict met Criekonland,
do quaestie van Fiumo en
het Roervraagstuk.
Hij stelde iu het liaht dat de buiten,
landsche toestand de volgende aspecten
vertoont, die z. i. de aandacht waard zijn.
I-Iet Ibaiiaanscli-Grieksch conflict is
op weg naar de fase der uitvoering
van de sancties der gezantenconfèren-
tie, die in hoofdzaak de eischen aan
vaardde, vervat in liet eerste Italiaau-
sche ultimatum. Door de flinke hou
ding van Italië is ©en tussohonkomst
van dén Volkenbond terzijde gesteld.
De ontruiming van Korfoo zal plaats
hebben, gelijk herhaaldelijk .gezegd
is, wanneer behalve de formeel© aan-
vaai'ding er van, de eischen van de
gezanbennota zullen zijn uitgevoerd.
Dit is volkomen correct; niemand
mag te dezer zake aan de Italiaauscho
loyauteit twijfelen.. Als de schadever
goedingen. gekweten zijn, zal Italië de
eilanden ontruimen die eenvoudig als
pand werden genomen. Zeker aan
dringen van buitenlanders is mis
plaatst, tendentieus en zelfs belecdi-
gend. Dg openbare meening in eenige
landen nam in het eerste oogenfcïïk
een houding van vijandschap aan te
gen heb noodzakelijke 'en gewettigds
optreden der Ifcahaansche regeering;
thans is zij bezig haar oordeel en
haar taai te wijzigen.
Na het praclitige schouwspel van
zedelijke eenheid, dab ons volk bood,
heoft men thans algemeen erkend,, al
dus Mussolini, dat onze buitenland-
sche pqlitiek op gelukkige wijze de
crisis is te hoven gekomen, die zich op
hijzonder ernstige wijze zou hebben
kunuen ontwikkelen, Thans heeft men
slechts in Italië en op Iiorfoe af te
wachten, dat Griekenland zich .ten
volle van zijn plicht kwijt.
Ten aanzien van do quaestie van
Fiume herinnerde Mussolini er aa
dat op 31 Augustus de paritaire com
missie haar arbeid heeft geëindigd en
heb resultaat er van ter hand gestel'
aaii'dc beide regeeringen. De Ita-
liaansche regeering stelde er die van
Belgrado van in kennis, dat
15 September tot een regeling moest
komen wegens de enorme materieel©
en moreels malaise, waarin Fiume
zich bevindt ondanks de hulp en den
'steun der ïtaliaaiis'che 'régeenhg.
Er werd' door Italië een laatsle-vol-
komen billijk en verzoeningsgezind
voorstel aan de regeerinè van Belgra
do gedaan, dat door den Zuid-Slavi-
schen gezant te Rome werd overge
bracht.
Tot dusver is er geenerlei antwoord
op ontvangen. Ieder oordeel is dus
voorbarig en onberaden. Er bestaat
altijd nog de mogelijkheid op een recht
streeksche overeenstemming zonder
dat arbitrage noodig is, vooral als de
regeerino; van Belgrado de betrekkin
gen tusschen beide landen op een min
der engo en locale wijze zal weten te
beschouwen. In ieder geval is het
oogenbllk gekomen, dat de goede
trouw en de-lankmoedigheid op grond
der stukken zal worden aangetoond.
Nopens het vraagstuk der schade
vergoedingen en den toestand in de
Roer zeide Mussolini, dat hii met na
me na de rede van Stresemann ie
Stuttgart' een aanstaand begin van
beslissende besprekingen meende te
kunnen voorspellen. Men moet echter
niet gelooven, dat een oplossing ge
makkelijk en aanstaande dis; gezien
den aard en de samengesteldheid der
hinderpalen en belangen, die er bij
betrokken zijn. maar de horizon zal
helderder worden.
Het lijdelijk verzet heeft geenerlu
nut. De voortzetting er van betefekent
zich'opzettelijk in een catastrofe stor
ten, In dien geest is de Italiaansche
regeering tusschenbeide gekomen om
Berlijn te overtuigen. Ik beboef er niet
bij te voegen, eindigde de minister,
dab Italië rechtstreeks betrokken is bij
den huldigen stand van het Roervraag
stuk, die men de „fase der ontspan
ning" zou kunnen noemen en dat de
belangen van Italië krachtig zullen
gewaarborgd worden bij de regeling,
waarover vaag gesproken wordt of bij
ieder stelsel, dat zou voortvloeien uit
de diplomatieke besprekingen met het
oog op een eventueele iutergeallieerde
conferentie.
Na een discussie, die twee uren
duurde en waaraan bijna alle minis
ters deelnamen, keurde de raad met
algemeene stemmen de besluiten en de
houding van Mussolini goed.
Op voorstel van generaal Diaz, den
minister van oorlog, besloot de raad
den koning van Italië een besluit ter
onderteekening vóór te leggen waarbij
den slachtoffers van den moord bii ,1a-
niiia een posthume onderscheiding
-ordt verleend-.
O'ver het
Altijd even smakelijk, is FRANKEN's Melklirood
herstel van Oostenrijk
het volgende
In de zitting van de Vofkenhoiids-
•rgadérihg rapporteerde Gustav
Ador, voor de tweede commissie
in zake heb financieel herstel van
Oostenrijk. Het rapport is feite
lijk een samenvatting eter rapporten
van Ador en mr. Zimmerman, welke
j.l. Vrijdag werden voorgelezen en
waaromtrent reeds nader j© bericht,
De rede, Welke Ador hield besloot
mat 5 resoluties, waarvan de in
houd ongeveer op het volgende neer
komt
1. De Voiken'hondsV'srgade.rin.g
noemt met groot voldoening ken
nis vim dc resultaten Van liet be
langrijkste economische welk, dat
sedert den oorlog i6 verricht. De ver
gadering constateert dat' slechts eon
programma, dat «berust op een dooi
den Volkenbond gegarandeerde in
ternationale samenwerking, zulke re
sultaten kan bereiken en dank zij
de omstandigheid, dat het pi-obleem
van alle zijden is onderzocht door
deskundigen, die de oplossing er
van hébben gegeven, terwijl het
werk werd' verricht onder leiding
van een hooggeplaatst ambtenaar
van den Volkenbond.
2. De Volkenbondsvergadering con
stateert het merkwaardige resultaat,
dat het vertrouwen in Oosten ri j k is
teruggekeerd.
3. De vergadering constateert voorts
met genoegen dat de Volkenbond
tot veelzijdig en omvangrijk arbei
den in staat ie.
4. De vergadering constateert,
dat de reeds ingevoerde en nog in te,
-oeren hervormingen op een volledig
succes dóen hopen.
5. De vergadering zegt de Oosten-
riiksche regeeritig dank voor de ener
gie waarmede zij do hervorming te
hand heeft genomen en dankt ook 't'
Oostcnrijksche volk, voor den moed
waarmede het do talrijke offers op
■zich liec-ff. gekomen, om het voor-
het herstel vau do economische toe
standen belangrijke werk te onder
steunen en spreekt d'e hoop uit, dab
Oostenrijk onvermoeid aan de her
vormingen van zijn bestuur zal
voortgaan, teneinde zijn economi-
schen en financieelen toestand op
een duurzaam gezonden grondslag
vestigen en zijn onafhankelijkheid
ie verzekeren-
.Tenslotte dankte de vergadering clen
Commissaris-Generaal voor den vol
kenbond, mr. Zimmerman, benevens
de verschillende organen van cieii
>ond zoowel liet financieel© comité
j al degenen, die in do versahnlendé.
landen plan de noodzakelijke finan-
ieele voorbereiding hebben medege-
^'6Do Oostenrijkscho gedelegeerde,
Mensdorff, bracht hierna in een kor
te rede clen dank van Oostenrijk aan
den Volkenbond over.
In de vooilgezette vergadering wees
Strassburger (Polen) op het belang van
het herstel van Oostenrijk voor clen
handel en de economische welvaart van
alle staten van midden-Europa. 1-1 a-
ux (Frankrijk) verklaarde, dat liet
herstel van Oostenrijk door den Volken
bond bewijst, wat gevoelens van inter
nationale samenwerking en broederschap
de redenen voor het succes van den
Volkenbond inzake Oostenrijk is, dat
dc Bond geen nationale jaloerschheden
en gevoeligheden opwekt. Scialoja
(Italic) verklaarde, dat de herbouw van
Oostenrijk een eeretitel voor den Vol
kenbond is.
Italië verheugde zich er in, dat het
heeft "mogen bijdragen lot het herstel
van zijn -ouden tegenstander. Giracno
(Spanje) en Avramovitch (Servië)
wenschtea de Oostenxijksche regeeting
cu Zimmerman (Nederland), den com
missaris-generaal te Wecnen, geluk met
den -verrichten- arbeid.
Verspreid nieuws
EEN SAMENKOMST TUSSCHEN BALD-
WIN EN P0INCARéL
Vol"6qs een -bericht uit Parijs is afge
sproken, dat de Britsche premier bij zijn
terug-keer uit Alx-les-Baiiis, on 21 Sep
tember, een onderhoud zal hebben met
Poincaré te Pai-ijs.
SOVJET-RUSLAND EN JAPAN.
In een bespreking met een Jnpansoh
journalist veiSilaardo Tsjitsjerin, dat Ja
pan niettegenstaande de ramp een groote
mogendheid blijft. De bond van sov-
jel-iepublieken zal Japan zooveel hij kan
helpen en streeft naar een herstel van de
nor-male betrekkingen. Het verdrag .van
Hapallo wijst den besten weg naar de re
geling daarvan. De bond van sovjet-repu
blieken is bereid, de onderhandelingen te
hervatten. NoordSablialiom moet worden
ontruimd.
HET ITALI AANSGH-G.RI EKSCH
CONFLICT.
Bij gebrek aan besliste inlichtingen aan
gaande het behandelde in den Gezanten-
raad te Parijs, uitte men zich in officieele
kringen zeer gereserveerd over 't Grickseh-
ItaliaamsCho vraagstuk, zoo wordt van
Woensdagavond uit Londen gemeld. Men
verwachtte dat nog deze week 't eerbetoon
dut de Griekache vloot 'bij Ph-alecon onoe:.
brengen aan de geallieerde oorlogsschepen
en de plechtigheden ter nagedachtenis vnrn
de slachtoffers van J amina in de loop dezer
week zullen plaats hebben, zoomede dat
de commissie van onderzoek-maar de om
standigheden van die misdaad, die door
do Gezanten-raad is benoemd, in het begin
der volgende week een begin zal maken-
met haar werkzaamheden.
Binnenland
UIT DE TEXTIELNIJVERHEID.
Het hoofdbestuur van den Algemeen
Nederlandschen bond van textielarbei
ders De Eendracht heeft liet verzoek
van de Twentsche fatorikanbenvereeni-
«ing, zijri medewerking te verlëenen
teneinde te komen tot de 53-urige
werkweek, gepaard gaande met een
evenredige loonsverlaging, in volko-
men eenstemmigheid met, de leden
afgewezen.
Eveneens liec-fb het hoofdbestuur
zich verklaard tegen de tegenvoorstel
len van de christelijke en katholieke
arbeidersorganisaties om een zeker
aantal uren per jaar over te werken,-,
mits met handhaving van de tegen
woordige uur- en stukloonen. liet
hoofdbestuur was van ooi deel, dat dit
voorstel langs de vraag der fabrikan
ten heen glijdt en min of meer toch
de- richting van een langeren werktijd
uitgaat, waartoe het iu geen enkel
opzicht wil medewerken.
Van liet hoofdbestuur der Federatie
van textielarbeiders, aangesloten bij
do nieuwe vakcentrale, was het ver
zoek ingekomen tot- samenwerking te
gen de plannen van de werkgevers.
In dit voorstel is De Eendracht niet
getreden, omdat nog niet valt te zeg
gen wat do plannen van de werkge
vers «ijnHet hoofdbestuur van De
Eendracht meent, dat da werkgevers
(ie voorstellen van de christelijke or
ganisaties niet zullen aanvaarden.'
Het zal dan wellicht mogelijk zijn
dat alle werknemersorganisaties zióh
aaneensluiten om gezamenlijk de ac
tie te voeren. Deze actie verkeert op
het oogenblik nog in haar eerste sta
dium, zoodat het hoofdbestuur om
trent het verdere verloop nog niets
kan zeggen.
Hef Regeeringsjubileum
der Koningin.
Hulde-adrcs van do re-
georing van de Unie van
Zuid-Afrika.
Bij, de ontvangst gisterenmiddag door
de Koningin van dr. F. -V^ Engelenburg,
afgevaardigde van de regeering der Unie
van Zuid-Afrika, beeft deze liet volgende
hulde-adrcs aan de Koningin overhan
digd;
Majesteit.-
Namens de regeering van de Unie van
Zuid-Afrika is het mij 'een genoegen,
Uwe Majesteit de verzekering te kunnen
gevt'ii van de oprechte belangstelling in
het jubileum, dat Uwe Majesteit het
voorrecht beeft thans te vieren.
Deze belangstelling' en vereering
voor Uwe Majesteit wordt in geheel
Zuid-Afrika gevoeld, niet in het minst
door de talrijke Nederlanders en oud-
Nederlanders en een groot gedeelte van
Zuid-Afrika's oudere bevolking, die er
zich op beroemt, van Hollandsche af-
komst te zijn. En zeker is er buiten h
Koninkrijk der Nederlanden geen land
ter wereld, waar het welzijn van Uwe
Majesteit met grootere oprechtheid be
geerd wordt, dan in Zuid-Afrika liet
gevaL is.
De regeering cler Zuid-Afrikaansche
.Unie geeft met blijdschap uiting aan de
goede wensdhen van het volk van Zuid-
Afrika en stelt het op hoogen prijs, bij
deze gelegenheid aan Uwe Majesteit een
eerbiedige boodschap van hulde te mo
gen aanbieden. De regeering koestert de
innige hoop, dat, onder God's genade,
nog- menig jaar van voorspoed en gleub
Uwer Majesteit's deel moge zijn'en daj
Uw koninklijk huis nog lange jaren
gespaard moge blijven ter bevordering
van de voortdurende vreedzame ontwik
keling van Uw Land en Volk.
De Koningin heeft hierop het volgen
de geantwoord
Ik waardeer het bijzonder, dat de re-
geering der Unie van Zuid-Afrika er
prijs >op heeft gesteld, Mij, bij dc horden*
king van de aanvaarding Mijner regee
ring voor 35 jaren, hare gelukwenschcn
aan te bieden on U, ais oud-Nederlander,
met de overbrenging van die wenschen
heeft belast. Ik verzoek u daarvoor aan
Uwe regeering Mijne zeer oprechte er-
ïntelijkheid te willen betuigen.
Ip de hartelijke belangstelling, welke,
ook blijkens de Mij door U ter hand ge-,
stelde adressen van verschillende verecni-
ging-en, Mij in Zuid-Afrika bij deze ge
legenheid wordt betoond, zie Ik een ver
blijdend getuigenis van de gevoelens van
'riendschap, welke het volk van Zuid»
Vfrika jegens Nederland bezielen.
Door Mij en Mijn volk worden die ge
voelens met Warmte beantwoord. De ont-
viikkeling" op elk gebied van Zuid-Afrika,
dat met Nedërlan'3 door zoo menigerlei
pand verbonden js, heb Ik steeds met
levendige belangstelling gevolgd en Ik
erzoek U tegelijk met Mijnen liartelij-
Icen dank voor de gebrachte hulde Mijne
beste wenschen te willen overbrengen
voor het welzijn en den voorspoed van
.volk van Zuid-Afrika.
Dingen die niet iedereen weet
COMMISSIE VAN OVERLEG.
Maandag 10 dezer kwamen de beide
Commissies van Overleg voor de Amb
tenaren en Werklieden in gecombi
neerde vergadering voor dc eerste
maal bijeen onder leiding van den
heer M. A. Reinalda.
In zijn. welkomstwoord bracht de
heer Reinalda hulde aan de werk
zaamheden van zijn voorganger, Mr.
Bo'mans in de oprichting en werking
van liet Georganiseerd Overleg, waar
door dit instituut zich op zeer -be
vredigende wijze heeft ontwikkeld.
Hij 'dééd een beroep op de medewer
king van de leden, om diens arbeid
op gelijke vruchtdragende wijze te
kunnen voortzetten in het belang zoo-
weL va-n de gemeente als van wie in
haar dienst arbeiden.
Yan de zijde der directeuren en der
i'ganisaties word die steun gaarne
jegezegd en eveneens hulde gebracht
aan het wérk van den hoer Bomans
in liet Georganiseerd Overleg.
Tii een brcede discussie werd ge
handeld over de regeling van de po
sitie van het personeel der Zwem
inrichtingen in verband met het eindi
gen. van het zomerseizoen. Men
liwani tot overeenstemming ten aan-
iëiï "vah énkele punten, welke in het
og zullen worden gevat bij het ont-
ci-pen van een voorstel tot het doen
overgaan van een deel van het perso
neel naar de Personeelreserve!
Voorts bevatte de agenda voorstel
len betreffende de positie-regeling en
de werktijdregeling van werklieden
aan Verschillende bedrijven op wel
ke voor een deel gunstig advies zal
worden uitgebracht, terwijl enkele
punten tot een volgende vergadering
werden aangehouden.
Ten slotte werd een geanimeerde
'ondvraag. gehouden, waarbij er o-a.
de aandacht op gevestigd werd, dat in
het jaarverslag onjuist is medege
deeld, dat de heer H. de Groot als
lid van de' afd. Haarlem van den Gen-
tralen "Ned. Ambt. -bond bedankte
zijn uittreden uit bet Georganiseerd
Overleg hield alleen verband met zijn
bedanken als voorzitter der afdee-
liug.
LICHTBEELDENAVOND.
Do Hervormde Stadszendincr had
Woensdag een lichtbeeldenavond geor
ganiseerd op dc binue-nplaafsvan de
Chr. School aan de Br.keiiessergraolvt.
Eerst werden .lichtbeelden te zien ge
geven van de voornaamste bouwwer
ken te Londen en ook van de yooi-
laams'ie straten en parken. Iliercp
ol-gden meerdere mooie lichtbeelden,
caarna con symbolisch© voorstelling
■olgdë .v'ah.dcn herder, die liet verio-
•en schaap terug bracht.
Tn aansluiting 'daarmede werd cle
rssc-hicdenir. op het c.oek gebracht
van een dronkaard, die van kwaad lot
erger gekomen was, maar dio ten;
slotte jiet rechts spoor terugvond en
een ander en beter leven ging leiden.
HOE V/ORDEN DE SCHEPEN BEVEN
LIGD BIJ DE KUST?
De stormen, die d© laatste weken
hërliaaildelijk gewoed hebben, en he
laas ook slachtoffers op zee gemaakt
hebben leiden onze gedachten onwil
lekeurig naar het gevaarvolle zeeman
schap.
Hoe worden die gevaren in de na
bijheid van heb land zooveel mogelijk
ondervangen en voorkomen en hoe
'brengt de zeoman tusschen de véle
zandbanken en ondiepten zijn schip
in veilige en in de juist© haven. Ten
oerste zijn- daar dc lichtschepen. Dat
zijn sterk© ijzeren schepen, dio door
groote zware ankers en kettingen
steeds op dezelfde plaats worden gehou
den. In den mast is een lantaarn, die
'ii sterk licht geeft, zoodat de schipper
's nacht 't lichtschip reeds op groot-en
afstand kan zien. De naam is met
groote duidelijke lettere op het vaar
tuig geschilderd. Langs onz© kust lig
gen vijf lichtschepen, namelijk de
Noord-Hinder, de Sohouweubaiik, de
Maas, de Haaks en do Terschellinger-
hank. Dc Noord-Hinder en do Ter-
schellingeriiank hebben inrichtingen
voor d raadlooz© telegraphie met alle
lichtschepen Kan in en seinen met
vlaggen. Bij mistig, donker weer ge
ven zij met misthoorn signalen, heel
dikwijls zijn zij ooit ingericht voor on
derwater kioksignaien. Een aardrijks
kundig© film van de Volksuniversi
teit heoft ons eenigen tijd geleden doen
zien, dat het; leven op zoo'n licht
schip wanhopig eentonig en eenzaam
is. De .bemanning, die meestal bestaat,
uit oen kapitein, stuurman, machi
nist en eenig© lichtwachters hebben
den geheelen dag en nacht niets
anders te doen dan goed op te letten
op de voor-bijvarende schepen, dc lan
taarn en andero toestellen schoon en
in orde té houden en liet schip te on
derhouden. Twee. ooms zelfs drie lan
ge - maanden, blijven zij daar aan
boord, dan worden zij weer voor een
maand afgelost.
Behalve de lichtschepen zijn er
langs onzo kust de vuurtorens, die op
grootero afstanden voor den zeeman
zichtbaar zijn.
Op de Hollandsche kust hebben we
twaalf -belangrijke vuurtorensop de
'verschillende eilanden staan er acht,
dan staat or een te Hoek van Hol
land, eon te Sc-heveningen, ©en te
IJmuiden en ton -bij-Kijkduin bij dc-n
Helder. Voor den zeeman Ia liet niet
voldoende, dat hij weet, dat. hij bij
land is. hij ino.et ook weten waar bij
•is. daarom--moeten -de vuurtorens alle
verschillend zijn. Hot licht, dat zij
verspreiden, verschilt in kleur en iu
afwisseling van licht en dónker. Als
lichtbron wordt gebruikt clectrisch
licht of pelrofeum-gloeiiiolit. Daar bij
mistig, donker weer liet licht nog lioel
ver zichtbaar moet zijn, moet iiet
krachtig ©li stei'k zijn. Do lichtstra
len gaan .door een samenstel, vau
lenzen zooals .dat bij zoeklichten
op schepen het geval is. deze lenzen
draaien om liet. licht heen, zoodoende
ziet de schipper van zee uit afwisselend
'n lichtst-wal en dan weer duister. Elke
vuurtoren heeft zijn eigen lichtduur.
Bij den Brandaris bijv. ziet de zeeman
een schittering van 1/10 seconde dan
is het weer 4.9 seconde donker, dan
weer l/lö second© licht enz. Sclievenin-
gen geeft vier schitteringen, waartus-
soben verduisteringen van 3.2 secon
den. In de zecmansboekon en op da
kaarten staat dat alles aangegeven. Bij
het zien van het licht kan men dus
weten en anders opzoeken, waar uien
Een vau de oudste en meest be*
kende vuurtorens is de Brandaris op
Terschelling. Vermoedelijk is deze al
in cle veertiende eeuw gebouwd. Ge-
soliiffen uit dien tijd maken er gewag,
van. Do geheele toren is ongeveer 50
Meter hoog, hij is_ vierkant en van
steen, op een platform is de lantaarn
geplaatst, die een lichtsterkte heeft
van 15 millioen kaarsen.
Voorheen vonden vele vogels bij den
Branderig den dood. Door het sterke
licht aangetrokken, fladderden zij zoo'
lang daarom heen, tot zij uitgeput
neervielen en verdronken of op heb
land terecht kwamen en daar niet veel
beter lot hadden. Daar in het voor* en
najaar honderden trekvogels over Ter
schelling hun weg vinden en Terschel
ling zelf ook rijk aan vogels is. werd
het daar een waar vogelkerkliof.
Aan onzen groof.en vogelkenner
Dr. Jae. Thijsse is 't voornamelijk te
danken, dat om den Brandaris vel
schillende rekken zijn aangebracht,;
waarop de vogels zich kunnen neer
zetten en uitrusten.
De rekken beantwoorden volkomen
aan de bedoeling, waardoor dus vele
vogellevens gesjiaard worden.
Heeft de schipper zich door 't licht
schip of den vuurtoren georiënteerd,,
dan heeft hij acht te_ siaan op de
verschillende verkenningstonncn, die
alle verschillend geschilderd zijn.
Daarna wordt de te bevaren weg aan
gegeven door merken aan den wal,
door tonnen en door lichtboeien. Deze
laatste zijn in belangrijke wateren
aangebracht; zij maken het mogelijk,-
dat er 's nachts doorgevaren kan
worden, _,De boei bestaat uit een.
grooten ijzeren ketel,- welke met sa
mengeperst gas gevuld is- Deze hoe
veelheid is voldoende voor eenige
maanden. Op geregelde tijden komt
een gastransportschip nieuwe voor
raad brengen. Het licht brandt ge-
makkelijkheidshalve dag en nacht
door, om gas te sjraren geeft het, door
een bepaalde inrichting, even een
flink licht en dan eenige sec-onden
duisternis- Om de schepen ook bij
mist te kunnen doen varen, zijn er
de fluit- of brulboeien. Hierbij
in de boei een soci fluit of toeter
aangebracht. Gaat nv de boei door
een golf in de hoogte dan dringt door
een klep lucht naar binnen, welke
zich verzamelt onder de fluit, daalt
boei weer, dan ontsnapt dè lucht
door de fluit, waardoor een droefgees
tig gebrul ontstaat.
Door het aanspoelen van zand, waar
het eerst niet was, door zeestroo-
ïinger., enz., verandert echter
de bevaarbaarheid van onze havens
voortdurend.
Voor de algeheels veiligheid is heb
dus noodig, dat een. man, die volko
men op de hoogte is yan dc plaatselij
ke grootere en kleinere veranderin
gen in het vaarwater het schip in de
haven loodst. Hiertoe is een loods-
dienst ingesteld. Elk zeegat heeft
zijn bepaalde loodsen, die zich bevin
den op vaartuigen, die voor de kust
kruiseu. Wil een schip nu naar binnen
en heeft het een loods nqodigl dan
hijs'cht het een bepaald sein uit- het
internationaal seinboek-
Om te voorkomen, dat schepen, om
onkosten te besparen, zouden trach
ten om zonder loods een haven bin
nen te loopen, is er bepaald, dat elk
vaartuig een loods moet nemen en
loodsgeld moet betalen. Deze bepa
ling is natuurlijk voornamelijk daar
om gemaakt, opdat dc kapitein niet,
uit misplaatste zuinigheid, zou nalaten
een loods te hemen, waarvan de vree-
selijke rampen bet gevolg zouden kuu-
zijn.
De goede projectie deed de lichtboei-
den zeer tot hun reclit komen. De
zaïiHvereenigiriï „Dient den Heer",
onder leiding van den heer Roze-
boom. pof goede zang te genieten.
Mej. de Klerk eaf mooie solonummeis
terwijl de heeren van Galen en Mo
lenaar voor vioolmuziek z-orgdeu. Ook
werflen gezamenlijk vele stichtelijke
liederen gezongen.'
UITSPRAKEN.
J. G. S. het te Haarlem op een voertuig
kli-nimen f 3 subs. 1 week tuchtschool, I.
J. het te Velsen met een motorrijtuig rij
den met grootere snelheid dau 20 K.M. J.
,T. het rijden met een rijwiel, hetwelk niet
is voorzien van een lichtgevende lantaarn
f 2 sabs 1 week tuchtschool. II. S. het
loopen op verboden grond i 2 subs. 1
week tuchtschool, J. D. W. K. het te Haar
lem op openbaren gemeentegrond op
plantsoenen loopen f 2 subs. 1 week
tuchtschool.
J. v. d. P. héb le Haarlem met een
rijwiel een straat in de verkeerd©
rich tins inrijden f 2 subs. '1 week
tuchtschoolS. II. liet tc Schoten op
straat voetbal spelen f 1 subs. 1 week
tuchtschool; L. B. Vrijgesproken; P.
J.'D, overtreding Motor- en Rijwiel-
reglement f 2 subs. 1 week tucht
school. A. H. id. id., J. H. K., id. id.,
J. B. F. R. id.id,
L. Widem, idem. W. v. S, over
treding Jachtwet f30 subs. 30 dagen
hechtenis. S. S. een voertuig onbe
heerd laten staan f 3 subs. 3 dagen
hechtenis. P. V. overtreding Motor
en Rijwiel verordening der gemcen-
te-IIaarlèmmerlied© f 4 subs. 4 dagen
hechtenis. IT.'J. A. L. overtreding Mo
tor- en Rijwiehvet f 3 subs. 3 dagen
hechtenis.
C. C. J- M. H., het rijden met een
.rijwiel zonder licht, 3. subs. 3 dagen
hechtenis 1. L. II. K.. 2- J. II. bu-
;gerucht ieder 4. 4 dagen hechte
nis v. e. boete P- v. d. B. openbax-e
dronkenschap 4 subs. 4 dagen hech
tenisJ. C. B. id id- J. id." bij
herhaling 8 subs. 8 dagen hechtenis
A. J. Ch. E- id. f 10 subs. J0 dagen
hechtenis J. v. d. K. id. subs. 5
dagen hechtenis J. O. id. -1 subs-
4 dagen hechtenisG. H. v. S. id. id-
A. S., idem, idemT. v. P., idem, idem;
G. R. A. T.. idem, idem; W. A. T.. idem,
f 6 subs. 0» dagen hechtenis J. W. V.,
idem, f 4 subs. 4 Sagea hechtenis R.
y. D., het loopen op verboden grond,
fiS subs. 15 dagen hechtenis; 1. P. E.,
2. R. C'. idem, ied-er f3 subs. 3 da
gen hechtenis x. ,C. J. G., 2. G. A. C.
S.j idem, ieder ƒ3 subs 3 dagen hechte-'
nis1. E. M. L. H. v. d. B., 2. F. J, L'„
idem, ieder f3 subs. 3 dagen hechtenis;
J. K., idem, ieder f 15 subs. 15 dagen
hechtenis.
S. K., id. f 3 subs. 3 dagen hech*
tenis. J. K. id._ f 2 subs. 2 dagen hech
tenis..
J. A. F. het te Haarlem eeiie straat
met een rijwiel in do vorkeerde rich
ting inrijden f 3 subs. 3 dagen hech
tenis.
J. M. idem idem.
G, U. het niet voldoen aan een tee-
ken van de politie om stil te staan
f 1 subs. 1 dag hechtenis.
•A. B. liet- te Velsen rumoer verwek
ken f G subs. 6 dagen hechtenis.
PERSONALIA.
Op den xyden September a.s;
hoopt de heer P. A. Vester den dag te
herdenken, dat hij vóór 40 jaar bij de
Werf Conrad als grofbankwerker ia
dienst trad.
TEGEN HET MISHANDELEN VAN
DIEREN- Wij vernemen, dat "cle sym
pathieke Vereenigitiig legen hel Mishan
delen
1 Dlei
1 Om-
bet feit dat c:j 50 jaren geleder
gesticht werd op eeuigsztns feestelijke
Wijze denkt te vieren
"en. aantrekkelijk programma is In be-
XED. VEREEN. TOT AFSCHAF
FING VAN ALCOHOLH. DRANKEN.
Tn de jl. Dinsdagavond gehouden huis
houdelijk© vergadering der nftkc-ing
Haarlem van de Ned. Vereen 101 af
schaffing van alcoholhoudend© dran
ken werden de volgens rooster aftre
dende bestuursleden do heeren P.
Frielink, J. Iiazelhorst en S. J. Ves
ter herkozen. De hoer P. Volger bracht
verslag 11 ft over het in de algemeene
vergadering verhandelde.
Besloten werd tot deelneming aan
den gehoelonthoixdêrspropagandatoche
door de gemeente Schoten on Zater
dag 15 Sept. De tocht begint t© vier
uur; gesproken wordt op Jist Preto-
riaplojn, het Soendapleiii. liet. Raad-'
huislein en het Kastaxijepleiu. Ook
werd heslotei'i. deel te nemen a-en de
massabetoogirig op 2:1 September n»
Amsterdam onder d© leuzen: Tegen da"
reactie, voor den achtu'risndng; tegen
irulitaii-isnie, voor me'lez> -ringschan,
tegen d© Vlootwet, voor hetere orbnids
wetetuing.
Met betrekking 1M de herdenking
van het tachtig jarig bestaan der afd.
Haarlem heed de commissie „Viering
80-jarig beslaan"- belangrijk© medcp-
deelingen.
