letteren" ei luist
KolonlSn
Pers-Ovsrzicht
GEMENGD MIEUWS
DE RAMP IN-JAPAN
de strijd tegen de z.g. capitulatie van
Stresemann tegenover Frankrijk, bene
vens tegen de nieuw ingevoerde belas
tingen.
In verband met dezen tegenstand heeft
Streseraann, men zou haast zeggen op
zetten lijken natltuk gelegd op een citaat
uit de onlangs gehouden rede van
kroonprins Rupprecht von Wittelsbach
te Munchen, waarin deze ongeveer zei-
de, dat het belang van het rijk tihans
moet gaan voor het belang van particu
liere groepen. Immers, het is voor Beie
ren met kwaad, da', een zoodanige uit
spraak juist uit dezen mond nog eens
wordt herhaald.
Wat aangaat de
Staatsgreep in Spanje
wordt gemeld, dat de regeering is afge
treden, daar de Koning geweigerd heeft
toestemming te verleenen tot het bc-
sttaflcn der militaire revolutionnairen.
Omtrent den persoon van generaal
Printer© dc Rivera, markies d'Estella,
senator en Grande van Spanje, thans
kapitein-generaal van Catalonie en lei
der van den militairen opstand, welke 'e
Barcelona is uitgebroken, geeft men te
Parijs de volgende bijzonderheden, ivel-
ke den aard van deze beweging, die zoo
wel de volksmassa als het militaire ele'-
ment omvat, kunnen toonen.
Generaal Dc Rivera deed reeds van
zich sprelc.cn door zijn vijandige hou
ding tegen de onderneming in Marok
ko. Reeds in 1917 voerde hij te Cadiz eer
krachtige actie om er op aan te drin
gen, dat Spanje zich geheel uit Ma
rokko zou terugtrekken. Op 25 Novem
ber 1921, na vier jaar gezwegen te heb
ben, hield hij in den Senaat een rede
voering, tengevolge waarvan hij uit zijr
ambt van kapitein-generaal van Castilië
werd ontzet. In deze rede bepleitte hij
krachtig de volkomen ontruiming
Spaauseh Marokko en de teruggave
Gibraltar aan Spanje.
Generaal De Rivera is de belichaming
èn van de ontevredenheid die in het le
ger jegens de regeering bestaat èn van
de openbare meening waar deze zich
kant tegen de voortzetting van de Ma
rokko -politiek. Hij wil aan -de Catalo-
niërs een ruime plaats ingeruimd zien.
maar is geen separatist en zint er in
de allereerste plaats op, de orde in
Spanje te herstellen. Hij is een bewon
deraar van Mussolini en wil een
Spaansch fascisme in het leven roepen.
Men zegt dat hij een vriend van Frank
rijk is.
ELECTR1SGH LICHT VOOR
MUSEA.
Dr. F. A. Lucas, directeur van liet
schitterende American Museum of Na
tural History te New York. is het tre
il se I eens wet S r Sidney I-Iarmer, di
recteur van hot British Museum of
Natural History in Londen, flat mu
sea veel heter tot litiu recht komen,
indien de verlichting der zalen en he
li eb tins der voorwerken geschiedt met
kunstlicht, casn quo natuurlijk ëlec-
trinch licht.
Wie 'veel en diverse musea gezien
heeft en daarbij ook gelet heeft op
tie belichting, moet tot de conclusie
gekomen zijn, dat een goede- belichting
ckr voorwerpen alleen mogelijk is mei
bovenlicht en dat, trots 'het feit, dat
het voor een museum tob li in de eo
s'.R plaats de bedoeling is leering te
•brengen dorr het laten zien van voor
werpen en deze dus vóór alles goed
zichtbaar en dus goed belicht moeten
zijn, in verreweg de meeste musea de
meeste voorwerpen heel slecht; belicht
zijn.
Met zijlicht is een goede belichting
van voorwerpen heel moeilijk bereik
baar en bovenlicht is of heel .kost
baar- of niet bereikbaar voor de on
derverdiepingen.
Eenradicale en afdoende maatre
gel is daarom het voorstel van Lucas
om het daglicht voor musea maar uit
te schakelen en geheel toevlucht te
nemén tot electrisch licht, wat boven
dien nog twee voordeelen brengt nl.
een enorme aanwinst aan ruimte we
geus wegvallen der ramen en wat ,van
nog grooter belang is de veel gerin
ger verdervende invloed van kunst
licht- dan van daglicht op de voor
werpen.
Hamer is van dezelfde meening en
weet dit op grond van 3 jaren kunst
licht in zijn museum; dit argument is
te meer van belang sinds liet geble
ken is, dat hot riiet uitvoerbaar )3 om
uit liet daglicht de schadelijke chemi
sche stralen te filtrcoren (met non-
een kerkelijk doel geschreven, in den
trant van een kerksonate. In Mozart's
tijd heerschte in sommige katholieke
kerken nog het oud gebruik, tijdens
de Mis een instrumentaal stuk uit ta
voeren men noemde dit ook wel
sonate all' epistola en Mozart heelt
ook een aantal van zulke kerksonates
geschreven, die men langen tijd ten
onrechte voor orgelsonates heeft ge
houden. De opvolger van Sigismund
als aartsbisschop van Salzburg,
Hieronymiis von Colloredo, verbood
echter het uitvoeren van dergelijke
sonates, en daarmee was de aanleiding
om ze te schrijven, verdwenen. Even
wel is het niet onmogelijk, dat de ge
woonte in enkele bisdommen nog
stand hield, of dat de gevonden sym-
phonie van vóór 1771 dateert. E11 de
naam symphonie hoeft ook geen be
zwaar te zijn; in dien tijd was sym
phonic (Ital. sinfonia) in het alge
meen wel de naam voor zelfstandige
orkeststukken, en werden de termen
sinfonia, overturn (ouverture) en so-
mite vaak door elkaar gebruikt; de
symphonieën van Haydu noemde men
in Engeland nog ouverture; een opera
ouverture heette sinfonia eveneens b.v.
orkestrale inleidingen van Bacli's can
tates, o.a. de z.g. Ilirtenmusik uit het
Weihnach tsorato ri 0 m)enz.
Een nader onderzoek zal diiB moe
ten uitmaken, of men hier inderdaad'
met een werlc van W. A. Mozart te
doen heeft, en voorts van welken aard
deze „symphonie" is.
HET ONGELUK TE KAPOEAN.
Omtrent het ontzettende ongeluk
nabii.de petroloumfabriek te Ka-
pocan (bij Tjepoe) van de Koloniale
Petr .Mij. deelt do „Loc." de vol
gende bijzonderheden mee
Zaterdagmiddag (11 Aug.) tueschen
twee uur en half drie is in de pijplei
ding tussclion ovengenoemde fa
briek en de halte Wadue een lek ont
staan. waardoor de olie in de parifej en
op de sawahs Hop. Er kwam veel volk
opdagen, met liet doel de olie op ie
scheppen', terwijl eon employé met
een ploeg werklieden naar het ter
rein werd gezonden om de pijpleiding
te herstellen. Op een gegeven moment
raakte door nog onopgehelderde oor
zaak een hoeveelheid olie, welke in
ean kuil bij-een was geloopen, in brand
waarbij het boven de o'ie hangende
benzinegas ontplofte.
Van de ongeveer vijftig inensclien,
die zich vlak bij do kuil bevonden,
werdeu 42 door de oplaaiende vlam
men gegrepen on zij liepen ernstige
brandwonden op. Van deze 42 perso
nen zijn er 20 aan de bekomen -von
den overleden, te weten IS vrouwen,
waaronder een meisje van 13 jaar, en
verder een oude man en een knaap
je van 14 jaar. Zij stierven in het zie
kenhuis te Tjepoe, waarheen zij spoe
dig na het gebeuren waren overge
bracht; dc overige gewonden, die or
oveneens verpleegd worden. zullen
vennoedetiik herstellen, waaraan we
kunnen toevoegen, dat de plaatselijke
geneesheer te Tjepoe de eerste hulp
verleende.
De oontroleur van Blora en de we-
douo van Tjepoe waren spoedig ter
plaatse om een onderzoek in te stel
len zooals wii zoo even reeds opmerk
ten, hebben zii echt ei nog niet de juis
te 'oorzaak van de ramp kunnen
vaststellen.
HET PÖLIT1E-SCHANDAAL.
A net-a seint uit Batavia aan het
Ilbld.: Het hoekonderzoek heeft uitge
wezen dat Van Rossen voor 1322_aau
achtergehouden tractementen f 165,000
verduisterde en daarna aan hetzelfde
nog eens f 100,000.
DE BEDREIGDE GIRODIENST.
De Telegraaf schrijft
Het kan niet worden ontkend, dat de
ontwikkeling van den postcheque- en
girodienst alle verwachtingen verre
er; ro ff en heeft. In veel korter tijd dan
verwachten was, wist deze dienst zich
het betalingsverkeer een zoo groote
plaats te veroveren, dat het de vraag
erd, of niet te eeniger tijd monopoh-
seering van het giroverkeer en bet in
ruimen .van invloed aan onze centrale
bank bij de belegging der geconcen
treerde middelen noodig zou blijken in
het belang \an de gezonde ontwikkeling
INCEZONDEN M ED ED EE LIN CE N k 60 Cts. per regel.
'apt'-ir
ïlas).
winst aan ©xpisitie-ruimte
compenseert de kosten der verlichting
waarbij ook nog als voordeel kan
worden genoemd, dat de musea dan
langer geopend kunnen blijven, ook
's avonds -open kunnen zijn en geen
donkere hoeken hebben.
Het bovenstaande is ontleend aan
„Sterkstroom". In het referaat is ver
der dan nog de aandacht gevestigd op
het nut, dut ook van kunstlicht kan
worden getrokken in musea voor
schil derii en. Doch voor de belichting
van schilderijen zal men zeker in 't
algemeen liever van daglicht gebru'k
blijven maken.
DE MOZART-VOMDST.
Het bericht over een ontdekte sym
phonie van Mozart, aan de N.R.Ct.
ontleend vereischt nog eenige toelich
ting, zegt het Ilbld. Het blad meldde,
dat deze symphonie 110. 221 van Von
Köchel's catalogus zou ziin. Dit num
mer betreft echter niet deu ehrouolo-
gischen catalogus, gelijk men uit de
mededeeliug zou opmaken, doch den
supplement-catalogus, waarin Von
Köchel alle onvoltooide, twijfelachtige
en ondergeschoven werken heeft on
dergebracht; dit supplement heeft
weer een afzonderlijke nummering en
daar komt een symphonie voor c nel er
'11 reeks van tien symphonieën, die- al-
een reeks van tien symphoniën, die al
le 1 in o-m manuscript-catalogus.van
Bveitkopf und Kartel worden gemeld,
ou waarvan slechts fragmenten be
kend ziin: van -de onderhavig© sym
phonie weet Von Köchel zelf.' de bezet
ting niet op te geven.
Men zal nu nadere mededeelingen
moeten afwachten alvorens te kunnen
oordeclen, van welken aard deze
vondst is. Ongetwijfeld zal do uitne
mende. scherpzinnige Fransohe Mi-
zr-it-specialist. Georges de Saint-Foix,
12:Hi or ook wol mee hernomen. Hoi
feit, dat het handschrift deel uit
maakt van een kloosterbibliotheek,"
doet dn vraag stellen, of liter mis
schien sprake is van cru werk, voor
Daarnaast
dat. liii as'; 1
tijdelijk
Dit laa'.ste lokte verzot
ticuliere bank'
keling
Onze OSro-aïdJeelürag werkt kosteloos
saiel. Opdrachten, ook ten gunste van nlet-rekenlng-
houders bij onze instelling, worden «JenajeSfidleira
uitgevoerd. Over de saldi, waarover een rente
van 3 pet. wordt vergoed, kunnen rekeninghouders
allen tijde oramiitilcaefiRÊiik per chèque beschikken
kreeg de girodienst ook.
het credietverkeer, door-
ervoir werd van middelen,
ei'ige belegging zochten.
het par-
ontwik-
den girodienst tot deposito
gevaar voor het vrije bedrijf
zag. Aan deze bezwaren werd gedeelte
lijk tegemoet gekomen door' verlaging
d-sr rentevergoeding tot iü pCt.
I-Iet behoeft geen betoog, dat de func
tie, die de girodienst in het betalings
verkeer te vervullen heeft, van veel meer
gewicht is dan die welke hem als depo-'
sitobank toekomt. De' Staat moge in
verband met zijn geldbehoeften vooral
den nadruk gelegd wenschen te zien
dit laatste, dit neemt niet weg, dat zij
cundair is en de girodienst als zooda
nig alleen recht van beslaan heeft in zoo
verre hij er in slaagt het betalingsver
keer te vergemakkelijken en te moderni-
Wij meenen, dat de impasse, waarin
men thans door onoordeelkundige vc
bereiding der centralisatie gekomen
op den d-uur van minder -bcteekenis zal
blijken te zijn dan de nadeelcn, die
de gecentialiseerde administratie zelf
kleven. De eerste is niets dan een
tig incident, de tweede zullen blijken
:en voortdurende belemmering van
betalingsverkeer te zijn.
Het groote nadeel der centralisatie is,
it voor alle transacties een tijdverlies
intreedt en het overzicht op den stand
der rekening bemoeilijkt wordt. Aan het
bezwaar, dat contanten niet zonder meer
op te nemen zijn, kan wel is waar wor
den te gemoet gekomen door de ope
ning van locale rekeningen, doch waar
daaraan kosten verbonden zijn, zullen
particulieren daartoe in de meeste ge
vallen niet overgaan. Omdat dc centrals
rekening voor hen van weinig practisch
nut is om de beperkte opeisohbacirheid
zullen zij liever terugtrede^, Toch is
hun aanwezigheid in den kring van re
keninghouders ten 7 eerste gewen sein.
Voor de ondernemingen bcteckcnt dc
splitsing in locaie en centrale rekenin
gen vooral uit administratief oogpunt
cea groet ongemak.
Het valt te betreuren, dat men, ver-'
wend door de toeneming van het aantal
rekeninghouders en der saldi, genieend
heeft dc belangen van een vlot betalings
verkeer te mogen offeren aan die eenct
zeer problematieke bezuiniging. Wij mo
gen inderdaad spreken van „problema
tiek'', omdat, wanneer de locale reke
ningen in grooten getale mochten wor-
,den aangevraagd, toch weer een dubbele
administratie noodig zou blijken. Zoo op
timistisch zijn wij echter niet; wij vree-
zen eerder, da', het verkeer zich van
den girodienst zal afwenden en stellen
daarbij de vraag wat zal er bij een
kleiner volume transacties en rente
winst overblijven van de verwachte be
sparing door centralisatie?
Nu de' kwestie acuut geworden is door
overgangsmoeilijkheden ,die eohter niet
uitsluitend 'moeilijkheden van den over
gang, noch gevolgen van een beweer
de sabotage zijn, spreken wij de ver
wachting uit, dat de minister in duide
lijke taal zal antwoorden op de door
de heeren Duys en Van Eraambeek ge
stelde vragen.
DE AMSTERDAMSCHE BECROO-
TINC EN DE NOODUITKEERING.
De Standaard schrijft:
Het scheen een jaar geleden alsof
er, wat den financieeleu toestand aan
gaat, een tegenstelling bestond tus-
schen liet Rijk.en de groote gemeen
ten. Voor liet, Rijk dreigden er groote
tekorten, maar bij d© gemeenten was
et" overvloed. Men had er, vreezend
voor te kort, zijn maatregelen geuo-
raen en zwom nu in het geld. Hier
had men zes, daar acht millioen over
en men liet na er de, aandacht op te
vestigen. Want de verkiezingen na
derden. Lastige maatregelen, als ver
laging van salarissen, waren niet noo
dig. Wel kon men tot verlaging
belastingen, liet verminderen van den
vermenigvuldigingsfactor, overgaan.
De leiders der financiën genoten na
tuurlijk in dien toestand. Waar liet
een sociaal-democraat trof, nis in
Amsterdam, werd zijn beleid ge
plaatst tegenover dot van de Regee
ring des lands, die slechts het „domme
potlood" kon haute©rein Bij den Mi
nister höópelooas pogingen. Bij den
Wethouder echter ware financieels
wijsheid, die door de uitkomst schit
terend werd beloond
Wij zeggen niet, dat de sollijn var,
overvloed werd gewekt, maar toen die!
schijn er was, maakte men er een
handig gebruik van.
Wie de dingen met een nuchter
blik bezag, kou echter weten, dab de
oorzaken, die het Rijk iu steeds groo
ter moeilijkheden dreigden te bren
gen, de gemeenten niet zouden spa
ren. Opdrijving van de uitgaven, ver
mindering der inkomsten.
Welnu, liet oogenblik, dat dit dui
delijk wordt, is reeds daar.
Waar men teu vorigen jare over
hield, dreigt thans reeds het tekort.
De winst van vorige jaren wordt Joor
het verlies van thans opgeslokt en
plotseling staat men voor het feit,
dat er 'krachtig moet worden bezui-
igd I-Iet domme potlood zal aan het
werk moeten.
I-Iet eigenaardige van de bezuini
gingsmaatregelen, de moeilijkheden,
die zij brengen, zit toch niet in hun
samengesteldheid. Zii ziin vaak zeer
éénvoudig, maar hard.
Welnu, de Gemeentebesturen zullen
moeten komen met belastiugverhoo-
ging, en dat is reeds moeilijk gewor
den, of met strenge bezuiniging, waar
onder ook of men wil of niet, inkrim
ping van ambtenaarspersoneel, ver
lenging van werktijd, verlaging van
salaris.
Van hun wijsheid en voorzichtig
heid zal men dan niet meer spreken.
Van allen kant komen ook daar de
menschen opdagen, die zeer sterk voor
bezuiniging zijn, maar altijd do wijze
waarop, betreuren. Zij willen bezui
niging waarbuiten juist zijzelf
viillen.
Do critiek zal fel zijn. Maar de
noodzaak blijft. En alleen hij, .die zon
der omzien de maatregelen treft, die
noodig zijn werkt voor het welzijn van
de Gemeente, die aan zijn zorgen is
toevertrouwd. Inzonderheid Voor het
welzijn van den kleinen
ART. 40 BEZOLDIGINGSBESLUIT.
De Nederlander sellrijft
Wij achten Artikel 40 van het bezoldi
gingsbesluit, ook in zijn tegeuwoordigen
rui, even onhoudbaar naaa: do letter
onschen-baar naar don geest,
'e Regeering heeft in Art. 40 eerst in
0, daarna' in 1822, nam de toen-in-
ïctie zijnde ambtenaren toegezegd, dat
op-dat tijdstip door hen genoten wedde
ii zou zijn gewaarborgd, liet ware
echter krankzinnig deze toezegging zóó
op te vatten, dat, maar de letter, ouder
11e omstandigheden ook als de prijzen
m rille levensbehoeften mochten dalen
>t de hell't W-in de prijzen van 1920
is de gulden het dubbele zou gelden van
1920 aan de ambtenaren hetzelfde aan
tal guldens zou moeten worden uitbetaald
hun in 1920 werd toegelegd. Deze
opvatting is onhoudbaar. Zij ware anmo
gelijk te aanvaarden, omdat de Staat de
sommen niet zou kumien betalen en om
dat het sohreeuwend onrechtvaardig zou
tegenover alle andere burgers, wier
inkomen zeer zeker dubbel ie lijden zou
hebben van den gewijzig'den waardetoe-
;amd. In de jaren 1920 on 1921 is het
--'judbara en gevaarlijke van Art. 40
blijkbaar niet gevoeld; wellicht-snede', om
dat bij regeerders en ambtenaren zeker
gezond economisnh inzicht werd onder
steld. Teen eohter in 1922. op het. gevaar
lijke van Art. 40 ernstig gewezen werd,
zonder dat onmiddellijk de algemeene
nieening zich uitsprak, dat zoodanige be
paling uiteraard moest worden toegepast
naar haren geest en niet naar 'hare letter,
heeft Minister De Geer ingegrepen
althans voor ambtenaren, aangesteld na 1
Juli 1922, rlie bepaling buiten werki
gesteld. Dat een blad als de Nieuwe Rot-
terdamsohc Courant thans weder opentijk
pleit vooT een toepassing van Artikel 40,
naar cl® letter bewijst dal het stellen
eanig vertrouwen op hei goed verstand der
mensohen misplaatst is. Nt
toepassen, naar de letter,
houdbaar.
Onhoudbaar naar' de letter, is artikel
40 eohter een belofte, een toezegging,
gegeven wootrl en a's zoodanig,
zijnen geest onschendbaar. Hot levenspeil
der ambtenaren, bedoeld in art. 40,
niet worden bedreigd.
Daarom heeft ons verbaasd de
iu welken do Regeerimg haar
mededeelde am de Commissie voor geor
ganiseerd overleg, eft ook het antwoord,
door deze commissie aan de regeenng
De Regeeri'ig achtthans artikel 40
houdbaar. Wij deelen die meening en
hadden verwacht, dat juist de ambtenaren
als belanghebbenden, de eersten zouden
zijn geweest zioii te plaatsen op hi
juiste liet eiiiig houdbare en verdedij
bare elanduuht. De ambtenaren, toch,
willen niet profiteeren vaar don tegenspoed
van anderen. Als allen lijden onder'prijs-
daling en winstderving, dan willen
ambtenaren zich niet koel daarbov
verheffen en eenvoudig zeggen: „daar
ligt de letter vaji art. 40, geef mij mijn
lanial guldens".
Nu Je Itegeering ad-viee vroeg, zonder
in haar ontwerp den juislen
zen hadden de ambten-aren deze taak
moeten overnemen.
De ambtenaren hadden den juisten
toon moeten doen hooren.en dit kan
nog geschieden, zoo niet door de Centrale
Commissie, dan door de Organisatie
Van de ambtenaren mag worden
wacht een afwijzing van alle extra-
deel, dat hun thans uit de letter var
40 zou kunnen toevloeien en tevens het
wijzen van den rschen weg om Art. 40,
naar zijnen geest, ongeschonden te liana-
haven.
Het levensondeihoud is sedert 1920 In
pfijs gedaald. Wij weten
veel Wij zouden ons willen houden
aan de voor de aurbtenaren-voordeelige
schatting.
De eenig-eerlijke wag is dat er, in
derzijdsch vertrouwen, overleg plaats
hebke tusschen Regeering en ambtena
ren, opdat de salarissen, in 1920
kond, gelijken tred houden met de wijzi
ging, die de kosten van het levensonder
houd sedert dat. jaar ondergingi
Als dit geschiedt, staat de Regeering
eerlijk tegenover de ambtenaren, staan
de ambtenaren éérlijk tegenover de bevol
king en zal het berucht artikel 40,
zijnen geest,-ongeschonden zijn toegepast,
politieke crises, niet alleen zich
hersteld, maar tevens dc grondslagen
het moderne Japan gelegd; hoeveel
te beter zal het ziich dus nu kunnen -her
stellen, Voorts zijn juist niet de voor
naamste industrie-centra getroffen: Kobe
Osaka zijn volkomen intact, en onze
industriecle kracht is eigenlijk in het
geheel niet 'verzwakt. Van de 46.000 fa
brieken, die Japan in 1921 had, stond
ongeveer 10% in Tokio en Yokohama,
1 deze werkten voornamelijk voor de
nnenlandsche markt.
De gezant taxeerde de schade aan ge
bouwen op 100 millioen pond sterling,
ongeveer de helft van de kosten van
oorlog nic; Rusland. De financieele
toestand en speciaal de stand van de
goudreserve zijn uitstekend gebleven,
ten slotte zijn het volkskarakter en het
ergieke ingrijpen van de regeering
waarborgen voor een spoedig herstel, en
ik ben, zeidc de gezant, er van over
tuigd, dat dc wereld reeds in dc eerst-
lgende weken zal bemerken, met welk
een snelheid Japan -het herstel van de
oestingen heeft weten aan te pak-
ken.
Het herstel van de verwoestingen
Een redacteur van de „Neue Freie
Presse" heeft, een onderhoud gehad met
den Japansohen g-ezant te Weenen. Deze
wees, na eerst dankbaarheid te hebben
uitgedrukt voor dc in Oostenrijk geor
ganiseerde hulpverleening, op cte reeds
herstelde telegrafische verbinding -
hij had reeds den dag vóór het ge
sprek, den loden September, uitvoerige
mededeelingen van zijn icgceririg ont
vangen ten toeken, dat de eerste be
richten over de ramp sierk overdreven
geweest moeica zijn. Dat verder het
overwegende deel van de verwoesting-
op rekening van den brand (ca niet v:
de aardbeving) moet worden gezet,
in zooverre gunstig, dat door brand de
kelders niet worden vervors-. De voor
n-aa raste banken, zccals dc Eank val
Japan, de Formosasclie Bank, de Mit-
soebisi Bank en de Industriecle Bank
bleven geheel gespaard, en de Bank van
Japan heeft reeds verleden Zaterdag haar
cassa weer opengesteld.
Dadelijk na de ramp heeft d-s regec»
ring leger en vloot als reddingsdien
sten. laten optreden, en reeds 's.Dinsdags
na het ongeluk kwamen de eerste sche
pen niet levensmiddelen aan uit Kobe,
Osaka, Formosa en Mantsjoerije,
ook uit Amerika en China kwam direct
hulp.
Overigens is gelukkig ook de ver
zwakking. die ons laüd lieeft ondergaan,
zoo vervolgde de gezant, lang nie
erg als men aanvankelijk in het buiten
land -heeft gemeend. Wel is de'
strophe de hevigste, die sinds 67 jaar
Japan heeft getroffende groot;
aardbeving van 1S56 eischte te Tok
dat toen ongeveer een millioen inwone
had, 25,000 slachtoffers. Na 1S56, to
japan nog een klein en onontwikkeld
land- was, heeft het in 15 jaar, ondanks
HET SLACHTOFFER VAN DEN
AANSLAG IN DEN TREIN. - Het
blijkt tliaus dat het slachtoffer van
den aanslag in den trein Frankfort
Berlijn, de 42-jarige Berlijnschp in
dustrieel Max Kreyssig is.
RELLETJES TE -BEUTHEN. Te
Beuthen hebben Donderdag ernstige
relletjes plaats gehad. Den ganschén
ochtend had reeds 'n zeer zenuwach
tige stemming in de stad gelieersclit.
Ruiten van verschillende winkels wer
den verbrijzeld -en ook werden winkels
el tel i jk geplunderd.
•cm in den namiddag een sterke
politiemacht in de stad patrouilleerde
2 mannen had gearresteerd, die ze
hel plunderen van een winkel had
betrapt, trokken ongeveer duizend
menschen haar het stadhuis, om de in
jheidstelling van do twee mannen
te eischén; De menigte ging de acren-
1 voor het stadhuis te lijf en nadat
één bloedig was mishandeld, mnak-
i zijn collega's van do wapens ge
il ik. Ook in de omliggende straten
ird geschoten. In het geheel ziin drie
dooden en een viertal gewonden ie
treuren.
NAKLANKEN VAN DE DREYFUS-
ZAAK. Uit Berlijn wordt aan de Tel.
gemeld;
ar aanleiding van den dood van
Esterliaay vertelde Alexander von Holien-
lobe, een zoon van prins Ilolieniobe. die
destijds rijkskanselier was, eenige tot nu
onbekend gebleven bijzonderheden
omtrent de houding van de Duitscbe re-
-ng bij deze gelegenheid, aan de „Vos-
sisclie Zeituug". Hij deelde mede, dat
toen een groot aantal verzoeken uit Frank
rijk rii Zwitserland bij deu Duitsehon
Rijkskanselier zijn ingekomen, waarin
werd gevraagd, dat de Duitscbe regeering
zich 111 een ondubbelzinnige verklaring
uitspreken over de schuld of onschuld
don -naar hei duivelseiland verban-
kapitein Dreyfus.
iar des schrijvers mededeelingen zijn
deze vragen door zijn vader, en den toen-
malïgen staatssecretaris Von Bülow lang
en breed overwogen. Ten slolte zag men
van een directe interventie af, omdat
men daarmede bij de toenmalige in Frank
rijk iieersc)iende'-volksstemming een ge
yaarlij-ké vertroebeling tusscjien de Fr-an-
solie en Duitscbe verhoudingen zou heli-
geriskeerd. Men beperkte zich ertoe
door den toenmaligen staatssecretaris Von
Btilow, den lateren rijkskanselier, in dor
rijksdag een zeer voorzichtige verklaring
te doen afleggen, waaruit niet kon wor
den afgeleid of volgens de Duitscbe re
gee ring Dreyfus onschuldig of Schuldig
veroordeeld.
MET EEN ROOKGORDIJN WER
KENDE DRANKSMOKKELAARS.
Een telegram uit Washington meldt
,an de /tDaily Telegraph", hoe
.jtomobiel van dranks.nokkela
toegerust met een installatie voor liet
verwekken van een rookgordijn?
een opwindende jacht door de*
door twee belasting-agenton werd
gehouden. Na 'n race van 75 mijl
pei uur, half verblind Joor den door
den auto verwekten rook, slaagden de
agenten er in den auto tot stilstaan
te brengen, toen deze door het ledig-
raken van de tank, geen rook meer
teweeg kon brengén.
Toen zij den stilstaanden smokkel
auto naderden, wisten de inzittenden
te ontsnappen. Een hunner werd la
ter gearresteerd.
Do in beslag genomen auto Js het
bekijken wel waard- Het voornaam
ste deel van het- rookappara-it is een
vaeuumtank. Deze tank is door een
slang verbonden met den uitlaat
een man die naast den chauffeur zit,
pompt de rookverwekkende vloeistof
in den gloeiend wannen uitlaat, w aai
zij vaporiseert en dikke zwarte rook
wolken voortbrengt. Het toestel was
met groote zorg in den auto aange
bracht en werkte voortreffelijk ge
durende een afstand' van twee mijlen,
zooals de agenten, die den wagen ach
terhaalden, verklaarden. De schei
kundige samenstelling van de rookver
wekkende vloeistof is nog niet, be
kend. In den in beslag genomen auto
mobiel was een groote hoeveelheid
whisky aanwezig.
WERKLOOSHEID IN KEULEN. -
Volgens mededeeling van den eersten
burgemeester is de werkloosheid
Keulen sedert het begin van d
maand tengevolge van de slapte iu
le industrieën en net daardoor nood
zakelijk geworden ontslag van arbei
ders aanzienlijk toegenomen, een ver
schijnsel, dat zich niet alleen in Keu
len, maar in alle industriesteden var
liet bezette gebied voordoet- Men ver
wacht, dat te Keulen Jiet aantal
werkloozen minstens met 300 per dag
zal toenemen, tcugevolge van
dere nog te verwachten beperkinj
stopzetting van bedrijven. Tem
de wofkloozeu van het noodigsh
voorzien zal men de werkverschaf
fing uitbreiden, niettegenstaande
financieele toestanden der gemeenten
hierdoor nog veel moeilijker worden
VRIJGELATEN GEVANGENEN.
De door het Centraal "Uitvoerend Co
mité ingestelde commissie tot het doen
van een onderzoek naar de vonn
uitgesproken over de personen i
ïyioskoUscho gevangenissen, heeft haar
werkzaamheden voltooid. Zij onder
zocht 3709- gevallen. 2522 personen
werden vrijgelaten, S2i uit Moskou
uitgewezen: Ieder dezer laat sten
I kreeg oen spoorkaartje en eenig geld
voor de reis.
EEN INTERESSANT VOLK OP
GROENLAND. Uit Kopenhagen
meldt V. D.: Dc Deensche parlemen
taire delegatie die een toer door
Groenland gemaakt heeft, is te Ko
penhagen teruggekeerd. Do delegatie
heeft tevens de Faroe-eilanden be
zocht.
In een pers-interview verklaarden
eenige leden van de delegatie, dat een
absoluut met algemeene stemmen goed
gekeurd verslag in voorbereiding is ca
zonder twijfel spoedig gepubliceerd
zal worden'. Ondertusschen hebben dn
leden zelve hun indrukken van het go-
notene medegedeeld.
Zij vonden ouder de inlanders van
Groenland een algomcenen wcOsCb, die
sterk lot uiting kwam om in nadere
connectie te komen met Denemarken
en meer in aanraking te komen met.
de Deensche autoriteiten. De inlan
ders waren hoogst ontwikkeld cu zij
hadden zeer goed materiaal voor een
cultureele ontwikkeling, terwijl de
handelstoestanden vooral wat de
v'ischvangst betreft, goede vooruitzich
ten toonen en zich reeds in een verren
staat van ontwikkeling bevinden.
De Groenlandels vonden zichzelf best.
in staat meer geld te verdienen en zij
waren reeds begonnen zich te voorzien
van hetere woningen van hout en
steen, in plaats van de oude onder-
aardsche holen en narden woningen.
De delegatie beschouwde het als'
wenschclijk, dat voorbereidselen ge
troffen zouden worden om de inlan
ders meer technisch onderwijs to ge
ven in het bouwen 'en in handenar
beid.
DE STAKING AAN DE PARIJSCIIE
GASFABRIEKEN GEcINDIGD-
De arbeiders der gasfabrieken te Pa
rijs hebben met algemoeue stommen
besloten, het werk to hervatten.
MIJNONGELUKKEN IN DUITSCIT-
LAXD. V U. meldt uit Berlijn:
Op verschillende door de Frnn-
sclien in brdriif crenoineu Duitsdie'
mijnen bij Raudel hebben op 11 en 12
September ernstige ongevallen plaats
geliad, waarbij 52 orbeiders (bij één
tploffing alleen 40), om het leven
;iju gekomen, De bladen [voegen aan
dit bericht toe, dat deze ongelukken
bet gevolg zijn van de ongeschiktheid
der Fransehen.
HET OOST-KARELiSCHE VRAAG
STUK EN DE KOMENDE VOLKEN
BONDSBIJEENKOMST.
Men schrijft ons
De VoJkenboiidsraad heeft, gelijk
men weet, wnar het geldt konnis te
nemen van vraagstukken, die den
werkkring van den volkenbond raken,
of die betrekking hebben op den \ve-
■cldvrede in het. algemeen, oen zeer
uime bevoegdheid. Zoo kwamen
bijv. bij vroegere gelegenheden op de
algemeene vergaderingen van den
bond de op Armenië en Georgië be
trekking hebbende vragen aan de or
de met liet gevolg, dat aan den Vol-
konbondsraad in overweging werd ge
reven, aan deze problemen bij voort
during de noodig© aandacht te scheu
ken cu voor het overige naar bevind
n zaken te handelen. Men kan zeg-
n, dat een dergelijk resultaat weinig
actische bcteekenis heeft. >Vie zoo
zou willen spreken mag intussohen irieb
int het oog verliezen, dat een derge
lijke aanvankelijk onbeduidend schij
nende bemoeienis van den Volkenbond
tie toekomst wel degelijk vsn ver
strekkende beteokonis kan blijken te
tijn geweest. Ook op liet terrein der
'uternationale politiek wordt men
toch veelal geuoopt consequentie tc
betrachten. De Volkenbond en zijn
leden zullen toch in hot vervolg met do
door het in behandeling nemen van
'bovenbedoeld© kwesties geschapen
precedenten bobben te rekenen.
Het is van belang op het Boven
staande te wijzen in verband met de
ig steeds onopgeloste OostrKarelische
kwestie, door Finland bij den Volken
bond aauhauglg gemaakt. De «natle-
lijk© bejegening door het bolsjewisti
sche régime (in -lijnrechten strijd met
de bij gelegenheid van liet tot stand-
komen van de vrede van Dor pat door
Rusland gedane plechtige beloften)
aan de trouwhartige Oost-Karolische
bevolking aangedaan, blijft in heel
Europa en inzonderheid iiii de met
de Kareliërs stamverwante Finnen de
and,acht trekken. Geen wonder, dat
men in Finland niet minder dan m
Oost-Karelië met spanning èn woord
èn daad van den Volkenhond afwacht.
Van den Volkenbond mag, gelet op
bovenbedoelde precedenten worden
acht. dn!
ter zake tij vo<
during diligent zal blijven.
I11 welken vonn het Oost-K?.relische
vraagstuk in de eerstvolgende volken-
ond-b:ieenkomst aan de orde zal wor
den gesteld, zal grootendeels afban-
van liet'beleid der Finsehc regce-
die deze zaak het eerst ter spra
ke bracht-. Wat daarvan zii, zeker is,
clat ook al lieeft het internationale hof
-an Justitie zich incompetent geacht
•an de Karelisolie kwestie kennis ie
nemen, juist door de behandeling in
dit hoogste rechtscollege de aandacht
van heel de 'beschaafde wereld iu
bijzondere mate op de verdrukte Oost-
Kareliërs en hun lot werd geconcen
treerd.
Dat Finland, nu het de Kareiisohe
kwestie eenmaal ter hand nam. haar
niet licht z?.l loslaten, is begrijpelijk.
Immers heeft Finland, dat zoo dicht
aan Rusland grenst, liet volste recht,
ia. is het aan zichzelf verpKcht, ook na
de beslissing van het Internationale
hof van Justitie er steeds weer op
nieuw op te wijzen, welke gevaren aan
de Europeescbe volkengemeenschap
dreigen, indien Rusland blijft voort
gaan op internationaal gebied zoo
eigenmachtig en willekeurig 1e ban
delen a's liet ter zake van Karelië te
gen Finland deed.,
Uit geheel het verloop der Kareli-
sche kwestie is afdoende gebleken, dat
Sovjet-Rusland weigert, internatio
nale gesehillen in den weg van heb
recht tot een oplossing te helpen bren
gen. Juist daarom is bet van bet
hoogste. bèlano-. dat over dergeliik©
kwesties, voor zoover h©t voormalige
tearonrUk daarin betrokken is, al
thans bii wöze van advies het oordeel
van den Volkenbond ©n ziine organen
kan worden verkregen. Het prestige
van d©n Volkenbond, ziin hcoge bc
teekenis zouden cr toch ten zeerste
onder lii 'en, zoo men er niet. in slx?.g-
de. middelen en weeon te vinden, om
ook tegenover Sovjet-Rusland de auto
riteit van den Volkenbond aan de
handhaving van international© .orde
en recht dienstbaar te maken.
