HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSOVERZiCHT
SliMews
Onze Lachhoek.
BÏIIMIMM
Kaarleaagr Halletjes
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1923 - TWEEDE BLAD
PRIJSHOUDENDE M ARICTSTE MM IN C.
GERINGE VRAAG VOOR SUIKERWAARDEN.
OLIEWAARDEN BLIJVEN GOED OP PEIL.
U—21 Sept. 1933.
Belangrijk© gebeurtenissen, dia in
de een of andere richting van invloed
lconclen zijn. op do algemeens* markt-
stemmmg', kwamen deze weelc niet
voor. Men blijkt weliswaar ten op
zichte van de ontwikkeling der poli
tieke verhoudingen optimistische ver
wachtingen te koesteren, doch het
enthousianie over hetgeen inde naaste
toekomst bereikt zal kunnen worden,
is niet zoo groot dat men ook omtrent
oen spoedig herstel der economische
toestanden zich overdreven illusies
vormt. Moer en meer wordt ingezien
dat, al zal dan ook de, na lange en
moeizame onderhandelingen mogelijk
een regeling betreffende d-s schade
looss toiling getroffen kunnen werden,
het herstel m handel en industrie
slechts zeer langzaam vorderingen zai
kunnen malcen, daar door den langen
tijd die nu reeds niet onderhandelen
en afwachten gemoeid is geweest en
waarschijnlijk nog vorder noodig zal
zijn, de toestanden zoo chaotisch en
do verarmingzóó groot geworden is,
dat jaren zullen heengaan, alvorens
weder eenigszins normale toestanden
zullen zijn teruggekeerd. De ontzet
tende verliezen welke door den oorlog
hebben plaats gehad en waardoor zoo
wel iii de oorlogvoerende als neutrale
landen, in tientallen van jaren zware
lasten zullen moeten worden opge
bracht, zal bij do mindere vraag naar
allerlei artikelen, tengevolge der a'lge-
meene verarming, een felle concur
rentie onder fabrikanten en hande
laars noodzakelijk maken, waardoor,'-
in tegenstelling met meer normale
tijden, met een zeer matige winst
marge genoegen genomen zal moeten
worden. Daarom zal dan ook, al volgt
men met groote belangstelling de ge
beurtenissen op politiek gebied, die
het tijdstip dat weder meer normale
toestanden kunnen verwacht worden,
nader kunnen brengen, de eerste ja
ren nog wel geen algemeen-a verlich
ting kunnen intreden. De eerste jaren
zal, door groote energie en met be
perkte middelen, gepaard aan groots
zuinigheid alles in liet werk gesteld
moeten worden pin weder eenigszins
dragelijke toestanden te kunnen ver
krijgen -en eerst daarna zal heb moge
lijk zijn aan kapitaal-vorming ter
aanvulling van hetgeen verloren is ge
gaan, gsd-aclih kunnen worden. Yoor
uitbreiding van handel en industrie
is dit een eerste verëischte. Mag men
dus over do berichten, die deze week
opnieuw hekend werden over een mo
gelijke spoedige oplossing der moei
lijkheden betreffend© de Duitsche scha-
dcyergoedingskwestie. in zooverre op
timistisch gestemd zijn dat hopelijk
binnen niet te langen tijd met liet
-herstel der economisch© toesbanden
een aanvang zal kunnen worden ge
maakt, uit het koersverloop ter beurze
kan voldoende blijken dat men daam
mede tl© moeilijkheden nog lang niet
c-pgelost acht. Integendeel eerst dan
zullen, allo volken door den nood
gedwongen en niet meer door
politieke bslei-t&len in hun bewegings
vrijheid belemmerd, trachten met al
le geoorloofde middelen de verloren
afzetgebieden te lier winnen, of nieu
we te veroveren, zoodot de economi
sche strijd zeer fel belooft te worden.
Niettemin lijkt dit vooruitzicht verre
'te verkiezen hoven de ongunstige toe
standen op industrieel en handelsge
bied en de groot© werkloosheid, welke
thans nog groote kapitalen doen in
teren. Met het oog hierop werd dan
opk deze week met genoegen verno
men dab er een goed© kans bestaat dat
de Roerbezetting spoedig zal worden
opgeheven, -de hoogere valuta's kon
den eveneens tot de beter© stemming
u ij dragen, terwijl ook liet bericht,
vuu den gunstigen afloop der confe
rentie welke Lord Curzon met Poin-
earé had er toe kon bijdragen, de
stemming eenigszins te verbeteren, al
werd dit dan ook niet in een bedui
dende rijzing der fondsen tot uitdruk
king gebracht. Men heeft bovendien
do laatste jaren in dit opziqht zoovele
teleurstellingen meegemaakt, dat men
thans dergelijke berichten met ©enige
reser-ve is gaan beschouwen, in de over
tuiging dat,zooals hierboven is uiteen
gezet,bijeen overeenstemming, die nog
geruuneu tijd op zich kun doen
wachten, de toestanden tocli voorlóo-
pig niet noemenswaard gewijzigd zul
len worden, zoodab voor een belang
rijke koerswijziging gech aanleiding ha
staat. Men heeft wans meer aandacht
voor de factoren die voor de be
trokken fondsen van meer directen in
vloed zijn. Deze week ging deze ■be
langstelling meer speciaal naar cul
tuur en oliewaarden uit.
V-oor Cultuurwaarden was eenige,
vteag te constateer en, op grond van'
een verbetering welke Ie New-York
in den suikerprijs intrad. Weliswaar
zul dit slechts in zooverre op de resul
taten over liet loopend© boekjaar van
invloed kunnen zijn. dat de restanten
die nog door de Visp verkocht moe
ten worden, kunnen meevallen, doch
veel invloed op d© uitkom steil over <Ut
jaar zal dit -niet meer kunnen heb
ben, daar nagenoeg de geheelo oogst
reeds is verkocht. Doch een heteron
prijs voor suiker zoude mogelijkheid
kunnen openstel!eu dat voor ocgst
1924. waarvan reeds een derde deel tot
ze-er bevredigenden prijs is verkocht,
weder öenige vraag zou komen, die do
Visp lot meerder© afdoeningen m
staat zou kunnen stellen. Ook wordt
-de.-hetero Stemming voor luiken in
verband geUmaeKt met, de verwachting
dat Japan, ter aanvulling van de ten
gevolge der aardbeving verloren ge
rankte hoeveelheden- suiker, welke- op
100.000 ton getaxeerd wordt, weder
spoedig tot aankoop zal moeten over
gaan. Daar Japan vooniame'ijk Java-
suilcar koopt zou dus Indieë voor aan
koop het eerst in aanmerking komen.
Aand. Vorstenlanden konden, na
een geringe inzinking in den aanvang
der week, later het geleden verlies wi
der inhalen, waardoor do koers ten
slotte 165 1/1 tegen 164 1/2 bedroeg.
Aand. Hand. Verg. Amsterdam noté©-
ren 447 1/2 tegon 439 1/2, Java Cul
tuur 347 tegen 344 1/2, Poerworedjo
94 teven 91 3/4. Tengevolge van ds be
tere stemming van koffie en thee kon
den verschillend© minder-cou-raiite
a an cl se ten in deze rubriek eenigszins
in Icoers verbeteren.
Niettegenstaande de minder opwek
kende- berichten uit Amerika over de
olie-situatie daar te la-ncle, d-i_e zelfs
aanleiding gaven tot een gevoelige in
zinking van oliewflarden te New-
York en waarin ook Koninklijke olie
deelden. kon dit fonds zicli hier ter
beurze goed handhaven. Mogelijk dat
cleze gunstige stemming in verband ge
bracht moet- worden met, do mogelijk
hoicl dat de o'ie-ter.reinen in Rusland
spoedig weder aan de rechthebbende
eigenaars zullen worden te-ruggcro
ven, althans hieromtrent deden ge
ruchten de ronde, doch behalve een©
conferentie welke kort geleden onder
deze rechthebbenden heeft plaat© ge
it ach zijn o-ver deze mogelijkheid geen
nadere berichten bekend geworden.
Koninklijke noteeren tenslotte, na
voor dit fonds zeer matige fluctuaties,
341 tegen 348 3/4. G-ecousolideerde
note-eren 133 1/2 tegen .1361/4. De
geruchten dat spoedig de prijzen vóór
i petroleum producten voor binnep-
landsch. verbruik in Runienië zullen
worden verhoogd, hadden op den
koers van dit fonds geen invloed. In
tegenstelling met Amerika, waar men
met overproductie te kampen heeft,
kan aan de vraag in Runienië nauwe
lijks worden voldaan.
Ten-gevolge van esn geringe inzin
king van den Rubberprijs, was de
stemming voor Rubberwaarden deze
week niet opgewekt, hoewel de koers
verliezen zeer onbeduidend zijn. Deze
reactie in den rubberprijs wordt dan
ook van vooi-biigaandon aard be
schouwd en is te wijten aan de toene
ming der voorraden te Londen, welke
niet zoozeer aan mindere vraag, dan
wel aan de gevolgen der havenwer
kersstaking moet worden toegeschre
ven, tengevolge waarvan groote voor
raden in d© haven opgehoopt werden.
De verwachte vraag van Amerikaan-
ecbe ziide bleef, tengevolge van eenc
geringe verslapping in de automobiel
industrie. tot nu toe uit, doch in rub
berkringen meent men aanwijzingen
t© zien, dat Amerika weder- spoedig
tot aankoop zal -overgaan.
Aand. Amsterdam Rubber noteeren
149 3/4 tegen 154 I'S, Kende-ng Lem-
boe 186 tegen 1S9 3/4. Kampong Su
matra 133 tegen 136. Oost,-Java Rub
ber 219 tegen 223, S&rba-djad\'29G te
gen 297.
Voor SclieepvaaTlaandeelen blijven de
vooruitzichten nog steeds ongunstig. De
scheepsvrachten blijven nog steeds op
een zoodanig laag peil, dat de meeste
maatschappijen ternauwernood de exploi
tatiekosten kunnen goedmaken. Welver-
wacht men van cte opheffing der Roerbe-
zetting eenige- venbetering, doch të vree
zen staat dat zoodra eenige_ verbetering
in de vrachten markt mocht intreden, -di
rect de nu nog opgelegde scheepsruinUe
in de vaart zal komen, waardoor dc ople
ving slechts tijdelijk zal kunnen zijn. De
Shipping Board- hec-ft Keven passagiers-
en vrachtschepen aan de Dollar-lijn ver
kocht. Dara cte-ze verkoop wel tegen zeer
lagen prij5 zal hebben plaats gehad, zal
-dit voor dc Maascha.ppijen welke op
Amerika 'varen, wel weder nieuwe con-
cuirentie-moeilijikhcden meebrengen. Op
den duur zullen de kleinere ondernemin
gen den strijd wel moeten opgeven om
aan de meer kapitaalkrachtige Maat
schappijen liet veld vrij te laten, die dan
echter ook ten koste van groote verlie
zen, mogelijk eerst na jaren, weder een
•rendabel bedrijf zullen vormen. Aand,
Noll.Amerika Lijn .noteeren S3 tegen
S3, K011. Ned. Stoomboot 33 tegen 54'A,
Ncd. Scheepvaart Unie 1065/8 tegen
rot). Mij. Nedbrland1 130# tegen 139K.
Op tabaksaandeelen liad d-o interim-
dividendüilkeering van 10 der Deli-
Batavia geen' meerdere vraag
iVolge. Aand. Deli Mij. noteeren 2S7 te
gen 2S9, Deli Batavia 302 ex div. tegen
31 Sk!, Senenfbah ,259 tegen 264Yi.
Voor theeaandeelen was de stemming,
■tengevolge van de opnieuw liooger no-
teerende theeprij-zen, wel beter, cfoch dit
kon in de koersen der aandëelen niet
voldoende tot uiting worden gebracht,
De koersverschillen waren, met uitzonde
ring van aand. Coalpara cn Banjoewangi
thee en rubber, die enkele procenten
'konden opkomen, zeer onbeduidend.
Voor Holl. Iirdustrieele aandcelen was
zelfs voor de voornaamste fondsen 'hoe
genaamd geen belangstelling. Zélfs Jur-
genswaatden, die van een regeling der
schadeloosstelling ziillcn moeten profi-
teêren, bleven nagenoeg onveranderd.
Aand. Centrale. Suiker noteeren ,1 ioK
tegen in, Philipslam-pen 256% tegen
250K, FurnessStokvis 20 ï/S tegen
20 i/S. Aand. Int. Gen. Beton die door
geforceerde liquidaties sterk in koers
waren icruggeloopen, konden zich van
44 tot 50 herstellen.
In. navolging van New-York, waar een
eenigszins .weifelende stemming over-
heerschte, op de onzekere toestanden,
waarin verschillende industrieën ver-
kee-ren, was ook hier de Amer, indus
trieel© afdeeling gedrukt, waardoor
Couun. Steels 92M tegen 94 noteeren.
Studobalcer 105 .tegen 107, Am. Smelting
59 tegen 60, nadat te voren de noteerin
gen iets lager waren geweest. De tus-
scbentijds doorbrekende betere stemming
voor Steels was te danken aan een uit
lating van den president der Steel Corp.,
c!o lieer Gary, die verklaarde dat zich
geen enkele factor van ongunstigen
aard heeft voorgedaan, welke reden tot
de vrees voor ernstige depressie in de
naaste toekomst geeft. De vermindering
in het aantal orders van de laatste twee
of drie weken moet, volgens hem, als
een seizoenverschijnsel én derhalve n
als verontrustend beschouwd word-en.
Amer. Spoorwegen liepen floor de t
gunstige technische positie der beurs te
New-York eenigszins in koers terug,
ofschoon de koersverliezen tot geringe
proporties beperkt bleven.
De deze week gepubliceerde, millioe-
nen-nota wordt in verband met den toe
stand onzer Staatsfinanciën verschillend
beoordeeld. Eenerzijds wordt aan de
hand der cijfers aangetoond dat inflatie
van den gulden zeer waarschijnlijk is,
waartegenover anderen beweren dat de
voorgestelde 'bezuinigingen en nieuwe
belastingen voldoende zullen zijn om di',
gevaar te bezweren.
Ned-erlandsche Staatsfondsen waren
overwegend aangeboden, doöh hier
tegenover kon voldoende vraag gesteld
worden om een belangrijke koersvcrla-
ging te verhinderen.
Geld op prolongatie noteert 3/4%,
TEEK EN IN G EN VAN BE TT INE
JACOMETTI IN DE KUNSTZAAL
SMIT. Mejuffrouw Jaeonielti is m
1892 in Holland geboren, kort daar
na naar Iuclië vertrokken, met haar
zestiend© jaar weer in Europa vsrsche-
eu sindsdien in een aan avonturen.
wed er waardigheden rijk leven lot
ft© artiste zooals wij die thans bij den
heer Smit loeren kennen, opgegroeid-
la de zaal ligt ter lezing een levens
beschrijving der llians 'dertigjarige
kunstenares, welke historie in roman
tisch© bewogenheid voor geen schep
ping des heeren Dumas uit ^leu weg
gaat. Ik bedoel niet den liedjeszanger,
doch den vader der drie musketiers,
Alexandre. Awel-, het leven is vaak
romantischer dan de graaf do Mónte-
Christo zelf. Mejuffrouw Ja.comotli, die
©ene ietwat, vrijgevochten figma
schijnt, werd, in de eerste oorlogsja
ren in Spanje reizend, voor anarchis
te aangezien en in de gevangenis ge
worpen. Daar was ze samen met het
vrouwelijk uitvaagsel der Madrileen-
scha Society. Maar ongenoemd© le
ven svsrli a Ier bespaart ons zelfs de
kwalijk riekendsts details van dat ge-
vangénisverblijf niet. Geen wonder
Rat het gastel van mejuffrouw Jaco-
metti door zooveel wederwaardigheden
ondermijnd is en men tijden lang
voor haar leven gevreesd heeft. Tha
schijnt ze weer geheel hersteld en -1
zig haar zwerftochten door de wereld
voort te zetten.
Wij hebben hier alleen met haai
kunst te maken. Die vermoedelijk do
spiegel van haar wezen zijn zal. Ze is,
wat we wel eens hyper-modem bob
ben hciorai noemen, maar wat niet
veel anders is dan omvangrijke en ver
strekken ijle gedachte-bouwsels zetten
op wankele, te primitieve fundeerin
gen. En zij wisselt van inzïc-h-t als zij
van haarlint zou veranderen. Nerveus,
maar zonder overtuiging stel ik me
haar voor, spoedig gewonnen voor wat
haar vandaag hst laatste woord lijkt
ea dan met hart en ziel er op af gaand,
om morgen w-cer te twijfelen. Een on
bevredigde natuur, die in e ar i ca,tuur
en sarcasme per slot lieil zoekt en
daarin wel iets bereikt, ook al is zij
t© wrang eu heeft teveel de geest van
liet Künstlercafé uit Berlin W ha©!
te pakken oin caricaturaal groofcsch
werk te doen. Behalve groot© kunde is
voor caricatuur ook liefde voor liet
„object" noc'dig, anders blijft alles kil.
Nu is hef duidelijk dat er kunde
aanwezig is. Die geteekeiide portretten
waarinheb c-u-bisme nog zijn nafeest
viert, zijn lang niet slecht. Zie eens
dien kop .van Mr. Savoury den En-
gelschman of dien stierenvechter of
don Gregorio, hoe goed van plastiek
zijn ze niet! En zqoals ze dien Hol-
landsc.hen harmonicaspeler gekarak
teriseerd heeft en den boer met. het
zijden petje op één oor, dat is wel lieel
goed. Onder do- jonge Franschen en
Spanjaarden vindt ge vaak zulke tee-
kenaars, Rivera bijvoorbeeld. Mij is
di© kant van haar arbeid liever dan do
g-edachte-vollo verbeelding van aller
hande narigheid, waar za op weinig
oorspronkelijke wijze eioiiek vermengt
met een luguber© en toch plat blijven
de phantasie. Geest vail Berlin W,
zooals ik reeds zeide. Dat er deson
danks bij de geaquarelleerde teekc-
niogetjes dingen zijn, die aantrokken
en in d© memorie blijven hangen, pleit
voor vele misschien nog sluimerende
mogelijkheden hij deze zeer zeker be
gaafde jonge vrouw, in wie ik echter
voorshands, in hoofdzaak, eene dier
vele rustelooze, onzekere groeisels in
de kunst meen te zien, die een speci
fiek product van onzen eu haren tijd
zijn. Als zoodanig ook le beschouwen
en te waardeeren al mag men naar
eene meer in liefde geboren wordende
kunst blijven verlangen. De overmoed
van het intellect moge uit het moder
nisme in de kunst verdwijnen. Ook
mejuffrouw JacomeÜi heeft er to veel
20—9—'23.
J. H. DE BOIS.
J. T CREMER.
Wij lezen in het Tijdschrift van de
Ned. Maatschappij voor Nijverheid en
Handel
Wie do indrukwekkende te-raar de -
bestelling van het stoffelijk overschot
van J. T. Cremer op 17 Augustus
1923 op ,,W ester veld" heeft meege
maakt, zal onder den indruk zijn ge
komen van den machtigen invloed wel
ken deze man van de daad op zijn land
en volk heeft geoefend. En gedacht
hebben, welk een voorrecht het toch is
mannen te bezitten, die een beweeg
kracht- zijn vóór hun omgeving. Hoe
veel hebbeniNcclerland enlndië, hoeveel
uiiverheid ©n handel aau hem te dan
ken
En hoelang zal deze bron van
krocht nog nawerken. Want in de vijf
red -voeringen, aan het eraf gesproken,
was dit d© kemlaaf 011s zijn voor
beeld vo'gen, zijn werk voortzetten
Heerlijk opwekkend moet dit voor
beeld zijn vj-or do jongerende jonge
man, die a's klerk door de Neder-
l.nidsehe Handelmaatschappij naar
Tndië wordt, uitge-zonden, bereikt- niet
allen de bovenst© sport bij de ven
nootschap. maar klimt daarnaast op
lot de hoogste betrekkingen in Let
land en geeft in zijn zeventiger jaren
nog gehoor aan de stem, 'die hem op
roept voor de moeilijke taak van Ge
zant te Washingtonalwaar hij zoo
zeer op zijn plaats blijkt te -zijn, dat
er van hem getuigd wordt: hiermede
wellicht aan het land den grootsten
dienst van zijn leven te hebben be
wezen.
Ook onze Maatschappij verliest in
Cremer een van hare trouw© leden en
vrienden. Hij behoord© tqt aio man
nen, die eon blij vend en invloed heb
ben geoefend op haar ontwikkelings-
I geschiedenis. De p.lgemeene vergade
ring in 1921 te Haarlem gehouden
heeft dit dunk-boni' erkend door zijn
benoeming tot lid van verdienste.
In de jaren, dat onze M&etacliappij,
eerst onder F. W. van "Beden en la
ter onder 13r. M. Greehoff, zich de
koloniale zaken in het bijzonder 0.111-
t.i'ok. heeft Cremer als voorzitter on
zer Museum commissie en als lid van
ons hoofdbestuur door zijn gromt© er
varing en zön heldere adviezen veel
bijgedragen tot de ontwikkeling van
liet Koloniaal Museum, E11 toen 111
Januari 1913 ds verzamelingen van
ons museum werden overgedragen aan
het Koloniaal Instituut, kon hij getui
gen dubbele reden tob vreugde te heb
ben. daar hii als donateur der Maat
schappij eu als ©erevoorzitter
van het bestuur van het- Koloniaal Mu
seum aan de zijde van de schenkers
stond en a's voorzitter van de Vereen 1-
ging „Koloniaal Instituut" aan de
zijd© van de ontvangers.
De wereldoorlog, die zooveel illusies
heeft verstoord. is ook sohttld. dat
Cremer zijn lievelingsdenkbeeld niefe
verwezenlijkt heeft gezien.
Hij had. gelijk een der sprekers aan
lief graf zeide, de plannen van de
luisterrijke opening van 't gebouw te
Amsterdam door IT. M. cl© Koningin
reecis in bijzonderheden in het hoofd.
Maar al zal hij er dan ook niet meer
bii zijn. zoo zal wellicht juist nog
meer doordien het Koloniaal Insti
tuut worden Cromer's -monument,
waarin zijn liefde voor-Tndië ver
eeuwigd ligt.
KINDER. 1 N D.
Bezoeker: IIoc oud ben jc, Ma-
rietje?
M a r i e t j c Ik ben vijf jaar en moe
der zegt'als ik icder'en morgen zoet mijn
havermout opeet, dan word ik met mijn
volgenden verjaardag zes jaar
Oom: Vind jc 't prettig op mijn
knie te rijden. Jantje?
J an t j e O nee! Ik heb laatst op een
échten ezel gereden..
INGEZONDEN MED ED EELINGEN
k 60 csr.fs por regel.
PENSIOEN JHR. MR, A. F. DE
SAYCRMIN LOBMAN.
Naar vernomen wordt heeft de. Mi-
istcr van Stout jlir. rar. A. F. de Sa-
.ornin Lohmnn zich per brief tot den
Minister van Financiën gewend met
liet verzoek op zijn pensioen een gelij
ke korting toe l© pussen als zal wor
den toegepast op d© wedden der lands
dienaren in actieven dienst.
EERSTE KAMER.
De commissie uit de Eerste Kanier
der Staten-Generanl, belast met de
aanbieding aan d© Koningin van het
Adres van Antwoord dier Kamer op
dc- Troonrede heeft zich Vrijdag te
kwart over twaalf tan Koninklijk©
paleizc van die taak gekweten.
De commissie besfond uit den voor
zitter, generaal baron Van Voorst tot
Voorst, di© de uniform droeg en uit do
leden: -do heeren Van der Hooven,
Idonburg, Sli'Ugciiberg, Witters van
Hoogland en Dpbbolman, die of het
ambtscostuum van Eerste Kamerlid
of het costuum verbonden aan een
vroegere of een andere functie door
hen uitgeoefend, .droegen.
In cie vestibule van het paleis wer
den dc militaire eerbewijzen gegeven
door eelt detachement huzaren ouder
commando van den eersten luitenant
jlir. Von Heydcn. De hoornblazer van
liet detachement blies, zoowel bij aan
komst als hij vertrek der commissie
'den eeremarsch.
DE VERON CE LUKTE KATYVIJK-
SCKE LOGGERS.
De bemanningen van do loggers Jo
hanna" K. W. 142, van d© reederij P.
de Best, en „Mercurius" K.W. 46, van
de ros der ij Joh. Parl&vliet Lzn., die
in -den jongsten storm ten N.W. van
Terschelling, tijdens de uitoefening
van do treiivissclierij met man en muis
zijn vergaan, bestonden resp. uit: C.
Guyt, schipper, gehuwd: D. Guyt,
stuurman, gehuwd; J. Guvt Czu., ma
troos, ongehuwd; G. Klok, matroos,
ongehuwd; J. Guyt Dzn., matroos, on
gehuwd en J, Haasnoot, schipper, ge
huwd; C. van Dijk, stuurmansmaat,
gehuwd; J. Nijgh, matroos, gelurivd;
C. Vooys Lzn., matroos, gehuwd, J.
van der Plas Jzn., matroos, gehuwd;
.1. Haasnoot Pzu., matroos, ongehuwd.
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
Mijn laatste rapport eindigde met de
mededeelmg, dab de krans op verzoek
van Van Stuiteren uit de auto's ge-
stapt was, de ba-gage -afgeladen was
en dc" auto's waren weggereden- We
stonden daar nu in het donker, zonder
te weten waar. Kleine Kees,_ het ïïon-
gaartje, schreide van vrees, ik hoorde
dat tante Koosje hem trachtte te
kalmeeren, maar kon geen van bei
den zien.
,,Je zult ons toch niet ouder den
blooüen hemel laten overnachten", zei
de stem van Wouter. Van Stuiteren
grinnikte, maar' .antwoordde niet, toen
hoorde ik van de plaats waar liij
stond een schel gefluit. Een paar da
mes ga-ven gilletjes.
Een oogenblik later kwam er een
lichtje oji ons af, blijkbaar een lan
taarn. „Goeien avond", zei een zware
stem. „Goeien avond", antwoordde
.van Stuiteren opgewekt, „hier beu ik
met de- dames en heeren. Is alles in
jorde, Jaeo'li f
„Alles klaar meneer. Als het ge
zelschap maar volgen wil-"
„Volgen? Waarheen?" vroegen een
paar stemmen.
„De lantaarn achterna-. Wees maar
hiet bang, er is geen gevaar voor val
len.
Langzamerhand onderscheidde ons
aan de duisternis min of meer gewend
oog een tamelijk breed pad, dat do°l'
een boomgaard liep. Aau 't einde
daarvan opende de man die ons
voorging een deur. We gingen bin
nen en kwamen in een groote bóeren-
kamer met berookte balken en een
steenen vloer en"in 't midden een ste
vig echtpaar, de man nog met cle
lantaarn in de hand cn zijn kloeke
vrouw glimlachend en knikkend ter
verwelkoming. Een petroleumlamp in
het midden verlichtte zwakjes een
groote tafel, gedekt met een sneeuw
wit tafellaken on waarop een uitge
breid koud avondmaal stond.
„Mag ik", zei van Stuiteren, met
al do gratie van .een Franschen dans
meester naar voren komende, „aan de
dames en heeren voorstellen iiet echt
paar Keinier, kloeke landbouwers e-11
gastvrij ais geen ander. Als je hier
niet van het fijnste en beste wat dé
natuur oplevert te eten en te drinken
krijgt, dan .wil ik yoor. altoos taiju
goeien naam verspelen."
De boer en zijn vrouw noodigden
met vriendelijke gebaren om te gaan
zitten- Het gezelschap, nog wat schuw
in de vreemde omgeving, liet zich
aanvankelijk nooden, totdat van Stui
teren en zijn vrouw het ijs braken en
plaats namen. Wij lieten ons het
avondmaal wel smaken. Wat is er
heerlijker, dan de producten van den
eigen bodem, het eigengebakken
brood, de ip r ach tig- zu i v e re boter, de
smakelijke kaas, de heerlijke melk, de
pikante ham, al deze eenvoudige maar
onvervalschte levensmiddelen, die de
geur meebrengen van wei en zon, van
wind en. waterZelfs diegenen onder
de dames, die aanvankelijk met een
toegespitst mondje, verklaarden dat
zij keiiseb, nog heelemaal geen 'hon
ger hadden, tastten weldra flink toe
en ook de kleine Kees, in deze omge
ving van vriendelijke menschen op
zijn gemalc gekomen, hapte gezellig
in de lekkere- boterhammen.
Teen werd er over naar bed gaan
gesproken. Ket gezelschap deed iet
wat onrustig. Kon wel aan al de
gasten een aangenaam bed verschaft
worden? Vooral de dames waren, na
al cle emoties van dea dag, doodmoe
en verlangden naar rust..
Toen stond van -Stuiteren op. „Da
mes en heeren", zei hij, „het zal u
duidelijk zijn dat wij hier niet in een
hotel zijn. Onze gastheer en gast
vrouw hebben zooveel slaapkamers
niet beschikbaar".
Er werden blikken van onrust ge
wisseld- Van Stuiteren treuzelde,
dacht ik, met opzet even voordat hij
verder ging.
„Daarom moeten wij ons in twee
partijen verdeelen. De da-mes zullen
overnachten in een groote kamer aan
den eeneh leant van dc boerderij, de
heeren aan den anderen kant."
„Op den grond?" vroeg Wouter,
die weer niet w-achten kon totdat van
Stuiteren had uitgesproken.
„Niet op den grond, maar in het
liooi. De koeien en de gaarden zijn
op 'het land, de stallen zijn leeg: De
dames zullen met elkaar in den koe
stal, de heeren samen in den paar
de 11 s t a 1 overnachten'.
Na deze merkwaardige woorden van
den directeur van onzen tocht
hcersehte er een algemeen stilzwij
gen. Keinier en zijn vrouw waren op
gestaan cn met den tact, die heuseh
niet alleen in de sbadssalons te vinden
is, de deur uitgegaan, In de stilte
vielen daarop als looden kogels deze
drie woorden van Wouter
„Het is krankzinnig
„Heb is warm", zei van Stuiteren.
„Ik verkies hei niet".
„Er is geen keus".
„Waar zijn-ive hier?"
„Veertig kilometer van dé stad",
„Ik fiets er heen."
„Op welke fiets?"
„Ik Iaat de boer inspannen..."
„En ik dan?"
Deze laatste woorden waren van
tante Koosje, die opgestaan was en
haar man deze koele vraag als 't ware
in het gezicht slingerde.
Hij zweeg. Dezen keer wist hij ein
delijk niet meer, wat hij zeggen zou.
En van het gunstige oogenblik gebruik
makende, ging zij verder
„Ik wil met het meeste genoegen
in het hooi slapen- Kom dames, het
is tijd. Wij weDSchen de heeren wel
te rusten".
En daarna vertrokken onzs gezel
linnen naar haar koestal, het Hon-
gaa-rfcje mee nemende, dat afzonder
lijk in een kleine bedstee den nacht
doorbrengen zou.
Wij bleven achter. De paardenstal
wachtte ons. Een paar wilden nog
een luchtje scheppen en staken bui
ten een versclie sigaar op. Wouter
bleef aah tafel zitten. Hij mokte.
Maar het duiu-de niet lang, of wij
werden ook vermoeid. Hadden we
niet in dezen éénen dag meer emotie
beleefd, dan anders in vier weken
thuis?
„Ga je mee, van' Stuiteren?"
„Nog niet, ik rook zoo smakelijk-"
En liij deed een flinken trek aan zijn
halve sigaar.
„Blijf je dan alleen hier?"
„Nee, jelui komen terug".
Daar haalden we nu toch do schou
ders voor op. Af en toe was van Stui
teren wezenlijk ie pedant. „Links dat
gangetje in en dan -maar rechtuit-
Tob aanstonds, als jelui terug bent!"
Daar gingen we. Ik voorop, nog
heerlijk trekkende aan mijn pijp. Ach
ter mij ïïupst-ra, daarna Hopiiia, ie
der met een brandende sigaar in den
mond. Plotseling kwam ons weer een
figuur met een brandende lantaarn te
gemoet. liet was de boer, -Kcinier
zelf- Hij hield de lantaarn boven zijn
hoofd cn vroeg: „Gaan de heeren
slapen V'
;,Ja", zeiden we, als uit écu mond.
„Maar toch niet zóó...."
„Hoe..,, zoo'i'-
„Meü brandende pijpen en sigaren-
Het heele spul zou gauw in brand
staan, met al dat hooi".
Daar stonden we, beteuterd en be
schaamd. Ja, de man had gelijk. Hoe
konden we zoo dom wezen? Hopma
had al rechtsomkeert gemaakt. Hij
riep ons toe: „ik ga mijn sigaar bui
ten oprooken
Wij volgden als lammeren en kwa
men terug bij van Stuiteren, die niet
van zijn triomf genoot, maar eenvou
dig zei„Het is vanavond drukkend
warm. Misschien krijgen we w el een
onweer".
„Nee toch", zei Hopma.
„Wel ja, waarom niet. 't Is dood
stil. De warmte hangt zwaar neer".
,;Ik deuk toch van niet", hield Hop
ma vol.
Wij lieten hem praten, rookten zwij
gend onze pijpen en sigaren uit en
gingen toen naar ons slaapsalet, den
paardenstal, waar Wouter al in het
hooi lag. Hij sliep al of hield zich
maar zoo.
Nooit heb ik zulk onnatuurlijk
snurken gehoord. Het eene oogen
blik maakte hij een geluid als een
houtzaagmolen, dan weer hield hij
plotseling op, liet een paar minuten
lang niets van zich hooren en begon
dan weer, alsof hij 't een poosje ver
geten had. Neen, ik kan wel een
beetje snorken van mijn naaste ver
dragen. Een onbewust gepleegd mis
drijf zeggen alle criminalisten, is
geen misdrijf. Maar ik maak bezwaar
tegen sarrende namaak.
Het duurde geen tien minuten, of
wij lagen allemaal in het hooi, dat
overvloedig op den grond gespreid
was. In een paardenstal maakt zelfs
de grootste dandy (en Hopma is wel
een beetje zoo) niet. veel omslag- Er
is geen spiegel, er is nauwelijks licht,
want dc lcaars in de lantaarn telde
niet mee en cp de uiterst primitieve
vaschtafel stond geen zalfje, geen
odeurtje, geen haanvatertje. Niets
van dat alles.
Als je pas in het hooi ligt is 't niet
-plezierig. Er zijn rprietjes bij je
oogen, bij je neus, bij je ooren, die
er plezier in schijnen te hebben om
je te kietelen. Na een minuut of wat
houden ze op, dan zijn ze platgelegen
en overwonnen. Daarna begint liet
hooi. warmte uit te. stralen, maar je
lichaam straat terug en 't hooi weer
om aan 't stralen eii ;t lichaam van 't
.zelfde retour en dat gaat zog maar;
heen en weer en dan word. je doezelig
en hoort Wouters rare snorkgeluiden
niet meer én'ineens ben je weg inge
slapen, maar je weet niet, Uat je in
geslapen bent, dat merk je pas als
je weer wakker wordt.
Nu, dat duurde niet zoo lang. Want
op eeus, daar hoorden we ecu zwaren
slag. Di© paste precies in mijn droom,
want ilc was de opperbeveluebber eu
Irok boven op een paard aan 't lloofd
van mijn leger den vijand tegemoet.
Wie die vijand was weet ik niet meer,
maar hij kwam over de hei aangemar-
cheerd en opeens zag ik de eerst©
rijen en riep tot den bevelhebber van
de artillerie:
Generaal, liet eerst© schot!"
En boem, zei het kanon en ik sprong
op en stootte mijn hoofd legen een
balk en zag meteen in de duisternis
van den paardenstal een folie blik
semstraal, weer gevolgd door zoo'n
feilen donderslag.
Het was onweer.
„Dat is er een van belang", zei een
slaperige stem naast mij. Het was
Hupstra, die gaapte dat zijn kaak er
van kraakte.
„Onvoorzien nummer van 't pro
gramma", zei van Stuiteren, klaar
wakker.
„Steek de lantaarn aau", zei de be
vende stem van Hopma.
„Waarvoor? We hebben licht ge
noog".
„Steek de lantaarn aan. Hoor j©
m© niet?"
Er flitste weer ©cn driehoek van
vuur in den donker, onmiddellijk ge
volgd door een ratelenden donderslag.
„Malligheid", zei van Stuiteren.
„Wat- heb j© aan zoo'n lantaarn?"
„Doe liet toch, asjeblief, wat ik je
bidden mag, ik vind het zoo vrec-selijk
in donker. Alweer een, daar komt er
al weer eenen terwijl- Hopma
dat uitjammerde, flikkerden de blik
semstralen en rommelde de donder en
pliistp kletterend de regen op het dak.
Eu midden tussclien dat oorverdoo-
vead lawaai jammerde Hopma: „stook
dan toch d© lantaarn aan, geef dan
toch licht, licht, ik ben zoo bang.
Bij het licht van de lantaarn keken
wij elkaar aan. llopma had zijn go-
zicht in liet hooi gedrukt, kermde cn
jammerde van angst, schreeuwde hec
soms uit wanneer het hemelvuur in
flitsende figuren door liet nachtdon
ker brak en de donder er oji les sloeg,
lang .uitrollend© in, de verte.
Eindelijk bedaarde het omveer.
Hopma werd rustiger. Wij. legden ons
opnieuw te slapen; ik geloof, dat ik
binnen eon halve minuut weer onder
zeil was. Toen ilc wakker werd scheen
I/et volle daglicht 111 den paardenstal.
Van Stuiteren stond al voor do wnscli-
tafcl en proestte als een ijsbeer, do
andereu verkeerden in min of meer
gevorderden slaat van ontwaking.
Hopma lag op zijn elleboog en keek
0113 aan. Hij zei langzaam: „goeien
morgen!" en daarna: „heb ilc van
nacht misschien geschreeuwd?"
„Dat zou ik denken", antwoordde
van Stuiteren, „je hebt zeker heel be
nauwd gedroomd,-want je schreeuw
de maar voortdurend in je slaap. Er
is een fel omveer geweest eu jij bent
maar door alles lieengeslapen. Man,
ho© is "t mogelijk? Wij waren alle
maal wakker eu jij sliep maar en
droomde.
Hopma keek eerst hem eu toen ons
allen een voor een aau. Wij keken
niet- strakke gezichten terug. „Ja zoo",
zei hij, „ja 7,00
Daarna heuben wij er geen woord
meer over gesproken. Maar toen vóór
het ombijt een van do dames tlopma
nog een complimentje maakte over
zijn gedrag met den leeuw, ging geen
van d© mannen er op in.
Je kunt een leeuw een tik geven met
een parapluie, maar als jo bang bent
voor onweer, heb je geen recht op den
titel van held.
Toon tante Koosje, liet laatst van
allen, aan de ontbijttafel kwam,, riep
zc: „E11 waar is Kees?"
Zij had den jongen niet in zijn bed
stede gevonden en bij ons was hij ook
niet.
Plotseling waren wij allen op zoele.
Vergeefs, Kees was nergens. Er wenl
al gedacht aan een ongeluk; in do
ploot gclcopen of in de mestput geval
len. Totdat een domme boerenmeid
vertelde, dr.t. ze het jongetje hc-t hok
ut had zien gaan óm zes uur. „Eu hij
ging daarheen!" wees ze.
Nu was liet bijna acht uur. Waar
kon het kind zijn heengegaan?
„Het zoekt zijn moeder", zei tante
Koosj© met tranen in haar stem.
„Hem -achterna, mannen!"
I
FIDELIO.
