Over de Vlootwet
Do lieer Van Lie m fc sluit zich
ami bij het voorstel van B. en W.
Do heer Meer k ea s T h ij a -
son merkt op (lat niet moet volme
ten wordên dat het verdore gedeelte
van do Oude Gracht over het Y'or-
wulffc een zeer drukke verkeorsweg is
en da', daarom 13. en W. de gedachte
om aan dien kant de markt uit te
breiden opgaven.
Naar aanleiding van oen opmer
king van dan hoer Van Liemt, wijzigt
de Voorzitter het voorstel van
B. en \V. 7.00 dat daaiin wordt ge
sproken van een proef van drio maan
den:
Het voorstel van B. en W. wordt
aangenomen. (Voor drie maanden een
proef nemen in den geest van hot
yoorsbel-Van Liemt en verder op de
ingekomen adressen afwijzend beschik
ken).
PUNT 17.
B. en W. stellen voor mej. A. M.
Brinkman, onderwijzeres aan echool
no. 30 over te plaatsen als onderwijze
res naar school no. 24.
Aldus besloten.
PUNT 18.
BENOEMINGEN.
Benoemd worden in de commissie
van onderzoek naar do brood- eu melk
prijzen do door B. en \V. aanbevole-
nen met dien verstand© dab in de
plaats van den lieer M. do Braai
.wordt benoemd mevrouw E. Bakkér.
Verder worden benoemd:
tob leden der Commissie van beheer
voor den Stadsschouwburg de heer en
M. Mi-ren®, J. M. C, Hoog, J. Joosten;
tot leeraar aan do le en 2e H.B.S.
mot 5-j. c. Mr. F. Vorstman;
tot tijdelijk ieeraar aan de Meisjes
school voor middelbaar onderwijs met
5-j. c. de beer I. H. Pfersich;
tot tijdelijk leerares aan de Meisjes
school voor Middelbaar onderwijs mej.
R. B. de Jong;
als tijdelijk onderwijzend personeel
aan Vervolgcursus 1 en 2: aan Vervolg
cursus 1 do heeren: M. A. van Houven,
J. D. Boes, D. Peereboom en do dames
M. I-I. Veldheer, C. J. Jennij Weijor-
mnu, E. 'Elffers, E. Wu P. Troll—van
Schaak;
aan Vervolgcursus 2 de heeren: W.
\V. Weide, J. Schroevers, J. Panman
on da dames Wed- TL L. E. Uiterinark-
Hulshoff. J. van Gelder, J. E. E. Dek
ker en E. W. P. Troll—van Schaik.
tot onderwijzeres aan school nr. 23:
Mej. E. Earendse.
Do leden van den raad Louis J. C.
Poppe,K. Kingmu, F. Keerwolf, M.
li, üroenendaal, W. Koppen, Gerritsz,
IL C. 'do Zeeuw en W. B. v. Vliet
bobben, zooals wij reeds meldden, bij
den raad de volgende motie ingediend:
Do Raad der gemeente Haarlem,
van oordeel: dab vergrooting van de
militaire weer van ons land heb ge
vaar in- zich draagt van bij militaire
conflicten daarbij te worden betrok
ken;
dat de toestand van 's lands finan
ciën niet gedoogt dat de uitgaven vóór
militaire doeleinden thans worden op
gevoerd;
betreurt het opnieuw aan de orde
stellen in de Staten-Generaal van de
Vlootwet en dringt er bij de. Tweede
Kamer op aan de Vlootwet niet aan
te nemen.
De vraag is of de raad haar in be
handeling -zal nemen.
De heer Van de Kamp merkb
op le hebben gemeend dat de agenda
door den voorzitter wordt samenge-
stold en zegt. van oordeel te zijn, dat
niet immer er in moet worden getre
den om onderwerpen die vreemd aan
de orde van den dag zijn, te behan
delen.
In antwoord op deze opmerkingen
leest de Voorzitter do desbetref
fende bepalingen van het Reglement
van orde van den raad voor.
De heer L o o s j e s zegt dat indien
de bedoeling van de leden effect, zal
hebben, de zaak in deze raadszitting
zal moeten behandeld worden.
Maar laat dan de raad eenvoudig
gaan stemmen, eventueel na een toe
lichting van den heer Joosten en niet
breed over de zaak gaan uitweiderf.
Het is gc-nceg bekend waar het om
gaat.
De heer S 1 i n g e n b' e r g wil ver
der gaan en de zaak in het geheel niet
behandelen. In den raad moeten de
gemeentebelangen worden behartigd,
maar niet alles wat in de Tweede Ka
mer aan de orde is. Alles wat in des
lands vergaderzaal aan de orde komt
is hier uit den booze. Dat kan niet
in een raad behandeld worden. Hier
geldt- schoenmaker, hou je bij je leest!
Do lieer Joosten onderschrijft in
het algemeen wat do heer Sliugenberg
zeide. In het algemeen is het niet goed
dat wat in de Kamer aan do orde is,
nok in den raad behandeld wordt.
Maar in dit geval hebben de kiezers
geen gelegenheid gehad om zicli over
do vlootwet uit te spreken, daar bij
de kamerverkiezingen was gedacht dat
de Vlootwet van de baan was.
Thans zitten in de Kamer vertegen-
woordigers die niet weten hoe de kie
zers denken over do Vlootwet.Er is dus
nü aanleiding om vaal den algemecneiï
regel af te wijken.
De lieer BrucE betoogt dat de
raad evenmin is samengesteld met het
oog op de vraag al dan niet de Vloot
wet. De redeneering van den heer
Joosten gaat dus niet op. Voor het
overige refereert spr. zich geheel aan
het door den heer Siingenberg gespro
kéne.
De heer Peper: Allen hebben wij
in de maand September gezworen of
beloofd de belangen van de gemeente
te zullen behartigen. En het niet tot
stand komen von do Vlootwet is een
gemeentebelang van den allereersten
rang. Er is dus aanleiding om de
Vlootwet in den ruimsten zin in den
raad te bespreken.
De heer Klein sluit zich aan bij het
door den heer Siingenberg gesproke
ne, al is het dan, voegt spr. daaraan
toe, bekend, dat wij tegenstanders van
de Vlootwet zijn. Maai' deze zaak dient
niet in den raad te worden behandeld.
Be heer Heer kens Thijssen
betoogt ook dat het 'behandelen van
deze aangelegenheid in den raad niet.
op zijn plaats is.
De heer Reinalda merkt op dat
formeel de zaak in den raad niet
thuis is. Toch, de raad adresseerde
een paar maal aan 'de Kamer inzake
wettelijke aangelegenheden, o.m. aan
gaande de plaatselijke keuze.
Deze aangelegenheid is er een van
gemeentebelang, daar nu de gemeen
ten gelden zullen worden onthouden,
omdat cr geld voóv 'de Vlootwet noodig
is. Het is dus in het belang vau dó
gemeente zich enxtt.er. legen elke
uitgave voor maritiem,; eu andere mili
tairs doeleinden.
De heer Slingen Urg stelt in
het licht dat r.u over deze wet een
referendum had bunnen worden ge
houden, indien was aangenomen wat
de Vrijz, dem. bij de Grondwetsherzie
ning in de Tweede Kamer hadden
voorgesteld, n.l. een referendum over
belangrijke wetsontwerpen onder be
paalde voorwaarden. Maar de soc.-
dem. wilden daar niet aan, bestreden
het voorstel en hielpen mede het te
verwerpen.
De heer Joh. Visser sluit zich
bij het betoog vnm mr. Bruch. Voorts lisalt
spr. aan WK indertijd in Het Volk is ge
schreven om daarmede aan te toonen, dat
indertijd ook in de kringen der soo.-dem.
•niet algemeen de overtuiging heerschende
was, dat met het uitstel van behandeling
der vlootwet daarmede de Vlootwet
de basa was.
De heer Joosten verklaart, dat hter
in den raad niet een debat kan wori.-n
geopend over de al dan niet wensehelijk-
heïd van een referendum. Inmiddels een
referendum is er nu niet; dus moet aiu een
andere gelegenheid worden geeocht om het
volk gelegenheid te geven zioh over de
Vlootwet uit le spreken.
Ik zie ondertnsschen, voegt spr, daaraan
toe, dat alles hier in dit debat beheersoht
wordt door do houdiiig die dö politieke
partijen zullen aannemen:
Dan komt in stemming de vraagzal de
motie behandeld worden.
Me; 22—IJ stemmen wordt besloten haar
r.iet in behandeling te nemen.
Voor het in behandeling nemen stemden
de aanwezige soc.-dem. leden en de heer
Het verbod tot hot houden
van oen optocht met muziek
en ontplooido banicron.
De heer Poppe keurt 't af dat ondanks
ia motie aangenomen in de. vorige verga
dering, toc.h do Burgemeester hoeft gewei
gerd aan de S. D. A. P. op Zondag 25 Sep
temiber een optocht met muziek en ont
plooide banieren te houden. Dit, aldus spr.
is een dictatuur van den Burgemeester
Da voorzitter: Neen, van de wet.
Da heer Poppe: Neen, niet van de wet
want in andere gemeenten wordt hel Wel
toegestaan. Indien in die gemeente de
Burgemeesters de we', overtraden, dan zou
de minister van Binnefilandsche zaken
wel optreden. Maar, daar die minister dat
r.iet deed, neem ik dus aan da; het verke
nen van de vergu:naring toelaatbaar is.
Art. SO van de Algemeen© Politieveror
dening zegt, daaraan horïnmcrt spr. verder,
dat het verboden is zonder vergunning
van den Burgemeester een serenade of een
optocht met muziek enz.te houden, Hij
protesteert er tegen, dat één man zich blijft
verzetten tegen wat de wen sell is van een
groot deel der gemeente en hij wil traohten
in dien toestand een, wijziging aan te
brengen. Daarom dient spr, do volgende
motie in, die hij verzoekt in haaiden van
B. en W. om advies te stellen:
De Raad der Gemeente Haarlem:
gezien de beslissingen van den Burge
meester onzer Gemeente, nieiiagetisMiwide
het verzoek van den Raad m zijn laatste
vergadering, op aanvragen om op Zondag
optochten te houden met muziek en ont
plooide banieren en vaandels:
gehoord de besprekingen:
Besluit:
de Commissie bedoeld in art. 156 van de
Gemeentewet uil te noodigen te onderzoe
ken de mogelijkheid om artikel 90 der A!-
gemeene Politieverordening zoodanig te
wijzigen, dat de bedoelde vergunningen
door Burgemeester en Wethouders, onder
döor hen vast te stellen voorwaarden, kun
nen worden verleend.
Nadat de voorzitter heeft gezegd,
dat de wet aan dan Burgemeester overlaat
het verleenen van de vergunning wordt
de motie in handen van B. en >V. om ad-,
vies gesteld.
Hou aanmerking van don hoor Popor.
Do heer Péper maakt er aammcTking
op, dat, Tiadoi do voorzitter bij puint 3 had
voorgesteld -Je discussie te sluiten, wel
den hoer Koppen, maar miot aan hem het
woord Is verleend.
Ik aal niet dulden, zegt spr-, dat men
mij duurzaam anders dan andere leden be
handeld. De voorzitter dient zooveel onpar
tijdigheid toe te passen dat hij mij, zij dat
aan ongaame of met tegenzin, behandel:
ais de andere leden.
Indien niet dan zal dat niet zoo kalm
afloopen als nu. Dam zal ik weten wat mij
te doen staat in het belang van de zaak,
die ik behandel.
De Voorzitter: Ik zal nog angslval-
liger toezien op het al dan niet verkenen
van het woord, Maar ik ben mij niet be
wust er »n u anders dan andere leden te
behandelen.
Do heer De Braai merkt om dat ï.l.
de voorzitter van geen enkele partijdigheid
kan worden beschuldigd.
De heer King ma: loch heb ik
gevoel dat de heer Prper hier misdeeld
wordt.
De heer Groenendaal: Ons raads
leden valt het op dat in 't zich beklagen
de heer Peper niet geheel en a! onjuist
Het geidt niet alleen den roorzillc-r, maar
ook de wethouders. Meermalen worden op
merkingen van den heer Pope- r-'en ant
woord waardig gevonden.
Do heer Peper: Ik heb rnj r.'ot be
klaagd ovci' den voorzitter. Communisten
beklagen zich nimmer, maa - klagen aan.
leem dal ik nipt met een voorge
zette bcdorh'.g oii.rk.is dan anderen behan
deld ben. or. ft"-;:- acte van de verklaring
-an den voovritie:. Inmiddels hoop ik dat
in de opmerkingen die sk maak meer
werk zal worden gemaakt.
De voorzitter: B. en W. kunnen en
behoeven niet op alle opmerkingen te roa-
geeren. Maar ik zal trachten dat het be
swaar van den heer Peper wordt voorko-
De heer Cnsiricum: Maar laat de
heer Peper dan ook niet met allerlei zaken
in den rond komen, die hij buiten den raad
met B. en W. kan behandelen.
De heer Peper: Dat zal ik booordeelon.
Daarna wordt de raadszitting gesiotein.
P8FS-Ö¥0niC&t
PETITIONNEMENT EN
REFERENDUM.
Naar aanleiding van liet volkspe-
titionnemeut dat de syc.-detn. togen
de Vlootwet op touw hebben gezet
bevat a e T ij a twee entro KleU.
De ceiie uit het verslag van den
raad van Haarlem m het nummer
vau Haarlem s Dagblad vau heden
blijkt dat mr. Siingenberg daar op
ook. zinspeelde luidt;
Bij du behandeling van de Grond
wetsherziening in de Tweede Kamer
'stelde oen amendement-Murchant voor
het referendum in te voeren. Hot
amendement bedoelde niet allo wetten
aan het referendum te onderwerpen.
Alleen bij belangrijke wetsoutweipen,
voor welk© door 50.000 kiezers oen re
ferendum werd gevraagd, ?ou uit
plaats vinden.
Hot amendement werd het felst be
streden door Troelsira. Het is ten
slotte verworpen met 71 togen li stem
men. Tegen stemden 27 lï.-K., 13 A.-
R., 12 V. B., 5 Chr.-Hist., 14 S.D.A.P.
Tot de tegenstemmers bwcoovde ook do
heer Schaper, die in zijn nota bij het
rapport der Staatscommissie het re
ferendum verdedigd liad
De ovorgl'öotè meerderheid in do
Tweede Kamer, onder wie de ovov-
groote meerdorheid der S. D. A. P.-
sche fractie, heeft zich dus tegen liet
referendum uitgesproken. Hiermede
is komen vast te staan, dat niet de
massa, maar de door het volk geko
zen parlementsleden een beslissend
oordeel moeten uitspreken over de
\vetaontwer]ien van do Regeering.
In het Ücht van deze feiten be
schouwd. is hot zoogenaamde volks -
petitionnement, dat de S. D. A. P. le
gen de Vlootwet organiseert, een t*>-
spottelijke vertooning.
Het andeVe is van den volgenden in
houd:
De socialisten, alhoewel zii op in
ternationale congressen alle mogelij
ke „eenhoidsresoluties" aannemen,
voeren daarom in alle landen nog niet
dezelfde politiek. Bijvoorbeeld: hier
te lande stommen de sociaal-democra
ten tegen de defensie-begrootingen; m
België komen zij op voor een krach- j
tige nationale verdediging. Maar in
zake het referendum blijkt er meer
eensgezindheid te bestaan.
In België was onlangs een Grond
wetsherziening aan de orde. Ook
daar kwam een voorstel tot het invoe
ren van 't referendum in behandeling.
Het werd verworpen. De socialisten
«temden tegen. Waarom? Een bekend
socialist, de heer Cam. Huysmans,
was rapporteur vaji do parlementair»
commissie, welke dit voorstel had te
onderzoeken en hij heeft op dit „waar
om?" het volgende duidelijk antwoord
dus de heer ITuysmang is niet op
de hoogte van de op te lossen 'vraag
stukken.
„Kan het referendum voor de mas-
:a een opvoedende kracht bezitten.
'clan vermindert het op' aanzienlijke
wijze het verantwoordelijkheidsgevoel'
bij do gekozenen; en, wat erger is,
het laat aan soms onbeduidende min
derheden toe, het in working treden
van dringende hervormingen te ver-
dage». Bet blijkt toch zeer klaar, dat
het referendum niet zelfden van zul-
ken aard is, dat het de zaken tegen
houdt. Men stelt vast, dat het Parle
ment gewoonlijk; meer vooruitstre
vend is dan de massa in het algemeen,
omdat de parlementsleden "meer ken
nis van de zaken hebben; en, vooral
waar het financieel© vraagstukken
geldt, is het kiezerscorps geneigd een
kortzichtige politiek na te streven en
dieiisvolgens 't hekken aan den ouden
stijl te laten".
,.,Hefc meerendeel der kiezers is hict
op do hoogte van de op te lossen vraag
stukken".
Ziedaar het oordeel van Cam. Huys
mans, den oud-secretaris der socia
listische Tweede Internationale.
De drooglegging van de Zuiderzee
Bezuiniging mogelijk?
Ba lieer S. ten Bokkel ITuinink,
aannemer van waterbouwkundige
werken to Ubbergen', hoeft r in een
adres aan den minister vau water
staat d.d- 15 September op gewezen,
dat, in verband met een nieuwe werk
wijze (waarvoor octrooi werd aange
vraagd) thans de mogelijkheid be
staat,, den afsluitdijk van de Zuider
zee in vier (in plaats van in negen)
jaren te voltooien, eu wel voor een be
drag, dat blijft binueu het raam der
begrootingen, welke tot nu too voor
bedoelde werken volgens do gewone
constructie (den z.g.n. rijzemlam) ge
publiceerd werden; terwijl bovendien
iiefc enorme risico, dat bij deze laatste
werkwijze steeds blijft bestaan, binnen
normale perken wordt teruggebracht.
Door voor de samenstelling van het
dijk lichaam gebruik te maken van
caissons van gewapend beton, in welke
later te lichten doorlaten worden aan
gebracht van zoodanige capaciteit dat
"t buitenwater bij vloed onbelemmerd
door deze doorlaten in het IJsselmeer
kan doorslroomen en deze watermassa
hij ebgetijd© op dezelfde wijze gemak-
gelijk haar weg naar zee kan terug
vinden, blijven de waterspiegels ter-
weerszijden van het dijklïchaam op
gelijke hoogte en wordt dus de even
wichtstoestand onderhouden, zoodat
geen sterke stroomversnellingen door
liet sluitgat kunnen ontstaan. Op deze
wijze kan de afsluiting gemakkelijk
tot stand gebracht worden, zonder
het groote risico dat bij de gewone
werkwijze liet bepalen van de totaal-
kosten feitelijk onmogelijk maakt.
Deze caissons zijn zoo hoog opge
bouwd, dat zelfs bij den hoogeten
vloed de oploopende golven het hoog
ste punt der caissons niet bereiken,
zoodat de spoor- en rijwegen, welke
op lic-t achterliggende grondlicbaam
aangebracht worden (geheel overeen
komstig het door de directie der Zui
derzeewerken. ontworpen profiel), te-,
'geil liet buitenwater volkomen be
schut zijn, terwijl dit dljklicliaom dus
niet dool' overslaand water kan wor
den beschadigd. De buitenwanden der
caissons zijn zoo sterk geconstrueerd,
dat zware ijsgang, drijvende wrakken
of dergelijke niet <le minste schade
kunnen veroorzaken; de soliditeit en
opleveringstijd dezer constructie is
dan ook gaarne'aanvaard.
Daar adressant door ziin financieel
mcern in staat is d© werken op voor
het rijk voordeelïgc voorwaarden te-
financieren, en voorts door toepassing
dit- nieuwe systeem do mogelijk
heid geopend wordt om ook de droog
legging van de polders, mede in 't fe-
lang van werkverruiming en tot be
spoediging van bodeincultuur, veel
vroeger dan volgens den oorspronke
lijke» opzet te bewerkstelligen, waar
door het geheele Zuiderzeeplau in
tien jaren kan worden voltooid (waar
voor de financiering ook zijnerzijds
geschieden kan), mag deze oplos
sing van het Zuiderzeovraagstuk naar
het oordeel van adr. ongetwijfeld ge
acht worden te zijn een landsbelang.
Redenen waarom hij verzoekt cieze
aangelegenheid nader in details aafl
den minister -te mogen toelichten,
terwijl hij binnenkort- een aanbieding
in bovenbedoelden zin zal doen:
Een nader adres d.d. 1 October
laat adr. Vergezeld gaan van een tee-
kening, waarin rekening is gehouden
me.t eenige bedenkingen tegen de
caissons, geuit in besprekingen met
den directeur en den hoofdingenieur
der Zuiderzeewerken. Daarbij wordt,
tevens opgemerkt, dat heb nieuwe
systeem, aldus op caissons toegepast,
voor de Zuiderzeewerken aan rente
alleen een besparing van circa
f 150.000.000 zal opleveren.
Het pro en het contra te
Rotterdam
In de groote Nutszaal te Rotter
dam" heeft het Anti-Vlootwét-comité,
a/deeling Rotterdam, een vergadering
belegd, waar het pro en het contra
van de Vlootwet is besproken.
Ter verdediging was als spreker
door het comité uitgenoodigd Minister
Golijn, die het comité echter had doen
weten, dat hij zijn plaats om over de
Vlootwet te spreken in de Kamer
achtte. In zijn plaats webd, meldt de
Tel. het pro door den Luitenant ter
zee le kl. A. van Hengel, van de Ver-
eeniging „Onze Vloot" behandeld; het
contra word door den oud-kapitein tel'
zee J. P. van Rossum .besproken.
Contra.
Allereerst werd het woord gevoerd
door den heer Van Rossum, die als
zijn meening uiteenzette, dab de be
doeling van de Vlootwet geen andere
•s, dan het- uitschakelen van de Sta
ten-Generaal bij de jaarlijksche bc-
gi'ooting en van den minister van Ma
rine en Koloniën. Men wil van dio
ministers slechts do administrateurs
van hun departement maken.
Spr. onderwierp cle Vlootwet daar
na aan een uitvoerige beschouwing en
wees er daarbij op, dat de regeering
zich blijkens de Memorie van Toe
lichting hoofdzakelijk op een verde
digen van Java toelegt. Wanneer wij
echter, aldus spr., onze verdediging
baseeren op een verdediging van Java,
dan bet-eekent dit een prijsgeven van
lndie.
Spr. ze'tte'voorts uiteen, dat 'n vloot
van klein materieel weinig zal kunnen
uitrichten. Met onderzeeërs kan men
oil -i iels bereiken, wanneer zij in
maü...'3 gebruikt worden. Spr. vond
liet bespottelijk, dat uien voor het uit-
gestrekto gebied van Indië slechts 32
onderzeeërs wil bouwen, terwijl men
er voor Holland reeds 18 noodig heeft.
Spr. voelde niets voor deze Vloot
wet, omdat zij een uiterst- minimum
vau macht biedt..
Den financieolen opzet van het ent-
werp noemde spr. misleidend.
De genoemde cijfers hebben niet de
minste waarde en wie moet de vloot
betalen V ij niet- Misschien onze kin
deren en kleinkinderen, als ze het wil
len ten minste-
Pro.
Daarna voerde de heer A. van.
Hengel het woord, die er op wees, dut
liet voor Nederland vau zeer groot be
lang is, dat de band met Ned. Indië
gehandhaafd blijft. Onze positie in
Indië is op het oogenblik wel dege
lijk bedreigd.
De kans op een conflict in den Stil
len.'Oceaan is lang niet denkbeeldig
en daar zullen wij zeker bij betrokken
worden, zoo wij niet de kracht heb
ben om er ons buiten te houden. Het
is ook in den wereldoorlog gebleken.
De vloot zal zeker voldoende zijn c-m
twee strijdende mogendheden er van
te weerhouden onze ueutralitiet to
schenden.
Spr. achtte de Vlootwet dari ook
noodzakelijk. Op verschillende punten
bestreed hij daarna liet betoog van
den heer Van Rossum en hij toonde
aan dat de kosten, indien de vloot
wet op„l Januari 1923 in werking zou
zijn getreden 2,6 millioen gulden min
der zouden zijn geweest!
S-pr. kwam ten. slobbe 'tot de con
clusie dat de financieel© toesband
van Nederland geen bezwaar mag zijn
om de vlootwet aan te nemen.
Ten eerst© omdat zij geen meerde
rs lasten aan de schatkist oplegt;
ten tweede, omdat de noodige be
zuiniging ook op do marine kan wor
den toegepast ook al is de óloofcwet
aangenomen;
ten derde omdat het een belang is
voor het- Nederlanclsche volle in ai zijn
lagen, dat de band met Ned.-Indié be
houden blijft en dat een einde kómt
nan de weerloosheid van onze ko
loniën.
Ten slotte voerde de heer P. van
-Toom, oud-zeeofficicr het woord, die
het wetsontwerp op felle wijze be
streed.
Uit de vergadering werden nog
eenige vragen gestold die door de
sprekers werden beantwoord.
ACTIE TECEN DE VLOOTWET.
De raad van Deventer nam met
1210 stemmen aan een motie van de
soc. dem. raadsleden om aan de
Tweede Kamer te verzoeken het cnl-
werp-Vlootwst niet aan te nemen.
Te Beilen heeft meldt do
Standaard een d6r jongste Zon
dagen ds. H. een preek gehouden,
waarin scherpe ujjdrukkingen tegen
do Vlootwet voorkwamen, die van
dien aard waren, dat do burgemeester
tijdens de godsdienstoefening als pro
test het kerkgebouw heeft'verlaten.
Aiieta bericht uit Batavia: Te
Weltevreden is een comité' gevormd
dat tegen de Vlootwet zal ageeren,
wegens de financieele consequenties.
Het Kamerlid Kersten heeft den
minister van Waterstaat gevraagd ot"
het den minister bekend is dat een
ambtenaar ten postkantore te Ierseke
INCEZONUÏIN MEDËDEELINCEN
a eo Cis. per regel,
op de ©raraje band
i'nViVs van dit kantoor aan het
loket het anti-Vlootwetadres ter teo-
ltening aanbiedt en of de minister dat
toelaatbaar acht.
Tegen de rijwielbelasting
Vrijstelling der rijwielen van
handelsreizigers.
Dftir het bestuur van het bureau
voor Sociale Aktio ten dienste v- n
Handelsreizigers en Handelsagenten
in Nederland is een adres aan do ic-
geering verzondeii. waarin wordt aan
gedrongen bij liet oiitwc en van het
voorstel tot heffing eenor rijwieibe-
lasling. liet zoodanig te doen, dat zij,
die een rijwiel voor de uitoefening van
het beroep nopdig hebben, hetgeen
voornamelijk bij do handelsreizigers
het geval is, in elk geval van belas
ting Betaling worden vrijgesteld.
DE WERKVERSCHAFFING IN
DRENTE.
Od de vragen van den heer Scha
per betreffende do werkverschaffing in
Drente antwoordde de minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw
In de onderstelling, dat liet in de
eerste plaats de bedoeling van de vra
gen is kennis te verkrijgen van de re
denen, welke er toe hebben geleid, oiu
een bepaalde wijziging te brengen in
de arbeidsvoorwaarden, waaronder de
Wöi'kloozen bij cle werkverschaffing in
Drente werken, moer in het bijzonder
wat betreft de loonregeling, zij liet
volgende geantwoord.
De arbeidei'6 uit Emmen, Sleen en
Hoogeveen waren tot nu toe wat.
Sleen en TTooaeveeu betreft slechts ecu
deel der arbeiders te werk gesteld
Op een loon van 25 cent per uur niet
de mogelijkheid, om door aceoordwerk
ten hoogste 20 pet. meer te verdienen.
Voor de tewerkstelling van werklbozen
uit alle andere genieenten in Drente
gold een loon van ?0 cent met 20 op
centen bij- accai Het- kwam
den minister niel wensclielijk voor,
dit vrii belangrijke onderscheid voort
durend te handhaven, weshalve hij na
rijp beraad besloten heeft de norm ynn
25 cent terug te brengen tot 22 1/2-
cent, onder handhaving van de moge
lijkheid, om in aceoordwerk 20 pet-
meer te verdienen.
Een en ander is tijdig ier kennis go-
bracht van belanghebbenden.
Wellicht hebben de vragen ook be
trekking op een circulaire, door den
minister verzonden aan verschillende
plattelandsgemeenten niet alleen in
Drente welke mc-t Riibsstenn werlc
veischa-ffen. Deze circulaire, gedateerd
5 September 1923, luidt als volgt
„iiefc vorige jaar hebben mij klach
ten bc-reikt. dat geen voldoende arbei
ders beschikbaar waren voor het iooi- n
van aardappelen, terwijl in de gemeen
ten, waarop deze klachten betrekking
hadden, de werkverschaffingen ge
woon werden voortgezet.
Ilc acht het noodig te voorkomen,
dat ook dit jaar soortgelijke, klachten
worden geuit en he-b derhalve de eer
u mede te deelen, dat van 16 Seplcm-
Iber af tot en met 27 October a.s. da
werkverschaffing in uwe gemeente,
waarvoor van rijkswege subsidie
wordt verleend, moet werden geslo
ten. Mochten er evenwel drinoende
omstandigheden zün om gedurende het
hierboven genoemde tijdvak 'n aantal
werkioozen bij de. werkverschaffing
te werk gesteld te houden, dan gelieve
u mii daaromtrent- tijdig de noodige,
gemotiveerde voorstellen ts doen."
In overleg met den Rijksinspecteur
voor de steunverleening en werkver
schaffing in Drente wordt voor het
övergroote deel der arbeiders uit Em
men de werkverschaffing regelmatig
voortgezet eu is die niet onderbroken.
Ook aan verschillende andere gemeen
ten is toestemming verleend, na nauw
gezette overweging de werkverschaf
fing geheel of gedeeltelijk voort te zet-
flinke man, u kunt op hem vertrou
wen".
..Wil je niet een stukje met ons
eten?" vroeg Jell, toen zij in liet por
taal waren. „Ik denk, dat wij nog
wel een poosj6 moeten opblijven, zoo
lang dat rumoer voortduurt, ofschoon
hot al minder wordt. Maar daarom
behoef je niet hier te blijven".
„Nu, als dat zoo is, moest ik, dunkt
mij, liever naar huis gaan", zeide
Charles. „Ofschoon het niet meer zoo
noodig schijnt als eerst, ben ik toch
ongerust over mijn telegram".
Jell knikte.
..Ga gerust je gang", zeide hij.
-„"Wij zullen wel op Palzer passen. Ga
maar naar huis, morgen kom ik je ha
len voor de verknoping".
Dankbaar, dat hij niet meer het
schreeuwen van Palzer behoefde aan
te hoeren, nam Charles afscheid van
.loll en z'.'u moeder, en zocht zijn taxi
XXVIII,
Zonder te-bedenken, dat het Vrij
dag was eu dus ccn slechte dag voor
een greote onderneming, werd Char
les Fivck wakker, stend op, en klesd-
eid.
zichzelf over de ont-
'ocrinK van den vorigen avond, die
:oo uilïlckend gelukt was, c-n hij do
gedacht© aan don dikken bankier, die
in Jack's kelder zat opgesloten.
„Die schrijftafel zullen wii nu wel
goedkoop- genoeg krijgen", dacht hij,
„en dan kunnen wij Palzer onze voor
waarden stellen".'
Toen vlogen zijn gedachten naar
Edith Byron. Stoate had beloofd, dat
hij haar vandaag zou vinden, en nu
kon hij, Cha-rles, li'aar vertellen, dat
hij met Jell's hulp had gedaan wat hij
haar beloofd had. Haar toekomst was
verzekerd, en dan. Nu dan moest
hij op de een of andere manier zijn
vader trachten te overreden, besloot
hii in zijn moedige stemming. Al moest
hij ook naar Amerika, om vergiffenis
en verzoening te verwerven, al moest
hij zich ook nog zoo zeer lernederen.
nij zou het doen. Zijn vader, dé mii-
üonnair, moest zijn toestemming en
een behoorlijk inkomen geven, zoodat
hij ronduit met haar kon «preken,
liaar zeggen, hoe lief hij haar had,
hoe hij altijd aan haar dacht, en hoe
hij niet zonder haai- kon leven, zelfs
geen maand meer.
In die stemming boorde hij mei ver
bazing, dat er haastig aan do deur
word geklopt-. Toen hij opendeed, za.r
I hij Jell slaan.
.Teil was bleek en z ;n gezicht zat-
vul vlakken on modder, ziin oogui
vlamden ven opwinding, hij hnd gecu
j boord om. zijn klecnen zaccn eruit,
alsof zij langs den slofiigen weg ge
sleept waren, en in zijn hoed was een
groote scheur.
„Goede hemel!" riep Charles, „wat
is er gebeurd?"
Jelhkwam haastig binnen, deed de
deur achter zicli dicht, en liet zich in
den leuningstoel van Charles neerval
len.
„Ik heb .zooeven geholpen, een
brand te blussclien", zeide hij, nog
steeds naar adem -hijgend. „Mijn huis.
Daarom zie ik er zoo uit. Je moet mijn
kleeding verontschuldigen, en ik had
geen tijd om mij t© vasschen!"
„Brand?" riep Charles. „In jouw
huis?"
„Ja, in mijn huis. Het is tot den
grond afgebrand. Maar dat is het
ergste nog niet".
„Wat is er dan nog meer?
„Palzer is weg. Uit den kelder".
De volle ernst van dit bericht drong
niet dadelijk tot Charles dóór. Hij be
gon even to lachen.
„Eigenlijk veel beter, niet waar?"
zeide hij. „Hij zou het zeker niet pret
tig gevonden hebben, in don kelder
t© verbranden, wel?"
„De kelder is niet verbrand", zei
de Jril, „t enminste niet- de kelder,
waar wii hein brachten. Maar ik ha l
lijver gehad, dat liij mee verbr.-nd
was. dan dut hij weg was, zconis nu".
„Gae'.'o hemel, ja", reido Charles,
opeens begrijptnd. wat 'dit bericht be-
teekondc. „Do verkoopsng. Over iwco
uren! En nu zal hij er wel zijn!"
„Misschien ook niet", hernam Jell.
.Ik weet cr niets van en dat is het
ergste. Ik weet werkelijk niet, wat er
met hem gebeurd is. Eigenlijk we«t ik
op Jiet o ogenblik niets".
„Vertel mijalles eens", verzocht
Charles. „Maar neem eerst een glas
whisky. Dat zal je goed doen".
Jell, dio anders nooit sterken drank
gebruikte, dronk het glas whiskey,
dat Charles voor hem inschonk, in één
teug ledig.
„Dat knapt op", zeide hij. „Van
den rook wordt een mensch zoo droog
in zijn keel. Ik zal je alles vertellen
wat ik weet. Laat in den nacht werd
ik wakker door een ontploffing. Het
was verschrikkelijk. Ik dacht, dat er
een aardbeving was eu dat do wereld
zou vergaan. Ik denk, dat. de slag mii
zwaarder toescheen, dan hij werkelijk
was. Ik stond op, cn vond hot huis vol
rook. Haastig liep ilc naar <le kamer
van mijn moeder, maakte haar -wak
ker, stelde haar een beetje gerust, en
toen ik gezorgd had, dat zij in veilig
heid was, gnicr ik eens beneden kij
ken. En toen stond het geheele huis
in brand. Ik heb al dien tijd met de
■brandweer gewerkt. Wij konden het
huis niet r.d^cn. hei brandde geheel
uit. Ik heb gered wat ik kon".
..Dal spijt Hij vrees-cbik voor je",
zei 'c Charles, vol medegevoel, en nu
eerst den vollen omvang van het on
geluk begrijpend. „Wat een ellendig
geval voor je".
„Oc-li, dat beteekent zooveel niet",
zeide Jell. „Het huis was in ieder co-
val verzekerd, en moeder is ongedee -d
gebleven. Ik vind het veel erger, dat
wij niet weten waar Palzer 13".
,,IIoe is hij er uit gekomen?" vroeg
Charles. ,-,Heb je hem gezien?"
„Eerst later daoht ik aan hem",
zeide Jell. „Eerst heb ik de brandweer
geholpen, en moeder's eigendommen
zooveel mogelijk gered en den torpedo.
Toen ik eindelijk aan hem dacnt,
vloog -ik naar den kelder. Het stond
er vol rook, maar hij was er niet. En
wat nog meer z?gf, hij was er ook niet
toen de brand begen".
„Was hij er niet?" riep Charles.
„Niet in den kelder, waar wij hem
brachten", zeide Jell. „Er zijn twee
kelders, met een heel sterke deur er
tussche-n! Misschien heb je opgemerkt,
als het tenminste niet te donker was.
Maai' dio tusschendeui' had ik zóó ge
grendeld en vastgemaakt, dat ik niet
dacht dat hij er ooit doorheen zou ko
men. De deur gaf toegang tot den ko
lenkelder, en die had geen uitweg; er
was alleen een tralieraam, veel ie
hoog voor hem er bij te kunnen, -n
geen middel om eruit te komen. II-i
moet echter daar in donker gewerkt j
hebben als een paard, want op cle een
of andere manier had hij zich een '.ven
weten te banen door die versperJo
deur".
„Maar de ontploffing?" vroeg Char
les.
..Ik denk, dat het zóó gebeurd is",
zeide jell, met zijn zwarte hand
over zijn zwart voorhoofd wrij
vend. „Toen hij in deti kolen
kelder zat en ontdekte dat hij er niet
uit kon, heeft hij het voor een poosje
opgegeven, en overlegd, welken we-g
hij dan moest inslaan. Toen is ziin
blik misschien op het tralieraampje
gevallen, en is hij begonnen, daar
door in den voortuin te schreeuwen.
Herinner je je nog dat er jongens
met voetzoekers aan het spelen wa
ren. toen wii hem in huis brachtju?
Charles knikte.
„Ja. ik gaf hun geld, om er nog
wat meer te gaan koopen", zeide hi-.
„Dat weet ik", zeide Jell. „En
daardoor denk ik, dat bet gekomen is.
Zij hebben liem zeker gehoord. Zij
hadden voetzoekers genoeg, cn hoor
den hem misschien snikken, misschien
gillen, zooals ook wij gehoord heb
ben. Toen zijn zij zeker on het denlc-
bocld gekomen, oin door het tralie
raam voetzoekers'op zijn hoofd ta
gooien".
(Wordt vervolgd;}
