SANMOCEN
HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSOVERZICHT
ZATERDAG 6 OCTOBER 1923 -
TWEEDE BLAD
PRIJSHOUDENDE MARKTSTEMMING.
VRAAG VOOR THEE'AANDEELEN
28 Sept.—5 Oct- 1923.
Dc beurs heeft in tie afgeloopen
week een zeer kalm verloop gehad en
de omzetten.bleven in nagenoeg alle
afdeelingen zeer beperkt. Bij de reeds
bestaande min of meer ongunstige
factoren, werkte do nieuwe kabinets
crisis in Duitschland er toe mede,
dat het publek zich opnieuw gereser
veerd betoonde ten opzichte der fond-
senmarkt, daar men nooit vooruit
kan bepalen tot welke gevolgen een
dergelijke politieke beweging kan lei
den en men bij den toch al reeds ho-
poloozon toestand in Duitschland be
vreesd is dat vroeg of laat weder nieu
we ongeregeldheden het herstel der
toestanden weder voor onbepaalden
tijd zouden kunnen vertragen. Do op
heffing van het lijdelijk verzet heeft
niet cue opklaring van den politieleen
toestand gebrachti als men daarvan
nog eenige weken' geleden had ver
wacht, daar van een algeheele hervat
ting der werkzaamheden, met. het oog
op do vele moeilijkheden welke nog,
in verband met de voedselvoorziening
en de financiering der bedrijven, te
wachten zijn, voorloopig nog geen
sprake kan zijn. De algeheele desorga
nisatie van het Dnitsche geldwezen
maakt een behoorlijk gefundeerde
nieuwe geldcirculatie in de eerste
plaats noodzakelijk. Met de gebrek
kige middelen en de geringe mede
werking welke door politieke invloe
den bij de oplossing van dit vraagstuk
verkregen kunnen worden, is het te
verwachten dat de nieuwe munt een
heid, welke men zich voorstelt, in te
voeren, zoowel in binnen- als in bui
tenland, niet voldoende vertrouwen
zal kunnen verwekken, om een s.inec-
rïng van het geldwezen te verwachten.
Men ziet dit in de betrokken kringen
ook zeer goed in, doch daar het op
't oogenblik onmogelijk is een op goud-
waarde gebaseerde munt in te voeren,
wordt als overgangsmaatregel een
nieuwe Mark ingevoerd, die tot waar
borg heeft een hypotheek op alle vas
te c-igendommen in het rijk. Een
duurzame verbetering zal alleen mo
gelijk zijn, wanneer het economische
leven van het land weer is verbe
terd. "Voorwaarde daartoe is echter,
dat eerst de kwestie der schadever
goeding nader wordt geregeld, terwijl
anderzijds door een stijging der Duit-
sche goederenproductie ook de han
delsbalans van dit land weer actief
moet worden gema&kt. Hieruit blijkt
voldoende dat de gehoopte verbete
ring der toestanden in Duitschland
nog wel éenigen tijd zal uitblijven en
de regeling cler schadeloossteling nog
op groote moeilijkheden zal stuiten,
zoodat men thans nog verder verwij
derd is van een algemeen herstel- dan
vóór de Roerbezetting plaats vond.
Aan den anderen kant wordt echter
meer en meer ingezien dat van een
directe invordering der schadeloosstel
ling, waarvan Frankrijk de opheffing
der bezetting afhankelijk stelt, geen
sprake kan zijn, zoodat Frankrijk
hoogstwaarschijnlijk de panden nog
jaren in bezit zal moeten houden eei
het een belangrijk gereduceerd be
drag zal hebben ontvangen- Bij de
spoedig te verwachten onderhandelin
gen zal blijken of de zoo zeer ge
noopte overeenstemming tusschcn
Frankrijk en Engeland voldoende vor
deringen heeft gemaakt om een rede
lijk plan door te kunnen voeren. Ge
lukkig valt in den laatsten tijd een
strooming in Amerika te constatee-
ren, die voor kwijtschelding der oor
logsschulden ijvert.
De commissie voor het economisch
herstel, welke een onderafdeeling
ormt van de Amerikasnsehe Kamer
an Koophandel, stelde een onderzoek
n naar het verband tusschen de in-
tergealliecrde schulden en het herstel
van Europa en komt tot de volgende
conclusieMen kan niet vewachten
dat alle groote Europeesche naties ge
durende een lange reeks van jaren te
besu-hikkenzullen hebben over vol
doende jaarlijksche overschotten van
uitvoer en geldmiddelen om haar in
staat te stellen tot jaarlijksche beta
ling van rente en aflossing van haar
buitenlandsche schulden. Vervolgens
nou een nauwkeurig onderzoek ten
stelligste bewijzen, dat crediteur-na
ties meer gebaat zullen worden door
normale toestanden in Europa, welke
•herstel van handel en nijverheid mo
gelijk maken, dan door een invorde
ring van schulden over een langen
termijn, gedurende welke handel en
nijverheid op een la-ag peil zouden
worden gehouden." Wanneer nu ook
de Amcrikaansche regeering tot" deze
conclusie mocht komen, zou reeds een
groot struikelblok tot regeling dei'
schadeloosstelling uit den weg ge
ruimd zijn. Vooloopig dient dus te.
worden afgewacht hoe de toestanden
zich in dc naaste toekomst zullen
ontwikkelen. Ter beurze wenscht men
dan ook blijkbaar nog niet op de ge
beurtenissen vooruit ts loopen en
blijft men de opvatting huldigen dat
de naaste toekomst nog te veel ver
rassingen kan brengen, die de bereke
ningen van liandeiaars en fabrikanten
kunnen te niet doen, zoodat men,
door een rnvachtende houding aan
te nemen, meent de meest veilige weg
te bewandelen. Onder deze omstan
digheden zijn dan ock de omzetten,
een enkele afdeeling uitgezonderd, tot
een minimum ingekrompen.
Voor Cultuurwaarden bracht de
nieuv.e afdoening der Ver. Suiker Pro
ducenten van eea partij suiker- uit
oogst 1924 tegen slechts f 14 per picol
eenige teleurstelling, daar deze ver
koop belangrijk lager was dan de
vroeger plaats gehad hebbende vev-
koopen. Hoewel deze prijs nog een
beduidende winst laat, daar de pro
ductieprijs op circa f 10 kan worden
aangenomen, is toch het prijsverschil
van circa f2 vergeleken hij vroegere
afdoeningen groot genoeg om de
winstberekeningen; waarnaar de koer
sen der aandeelen veelal waren inge
steld, belangrijk te doen verminderen.
Men hoopt intüsschen dat in de eerst
volgende maanden weder tot hoogeren
prijs zal kunnen worden verkocht,
waardoor de gemiddelde verkoops
prijs nog een zeer beduidende winst
marge zou laten.
Tegenover deze tegenvallende ver-
koopen vormde de.vaste houding der
New-Yorksche suikermarkt een vol
doende tegenwicht, zoodat de notee
ringen, vergeleken bij de vorige week
ton slotte niet veel .afwijkingen verton
nen. Zoo notoeren aand. Vorsten
landen 169 tegen 166 1/4, Hand. Verg.
Amsterdam 4511/2 tegen 450 1/4, .Tavn-
Cultiuir 362 tegen 358, Poerworedjo
96 tegen 94 3/4.
De Mijnbouw-afdeeling vertoonde,
behalve een teruggang van aand.
Oost-Borneo var. 85 5/8 tót 77, geen
noemenswaardige variaties.
Voor Petrofeumwaarden was do
stemming, bij de nog steeds toenemen
de productie, gepaard gaande met be
langrijke prijsverlagingen, niet opge
wekt hoewel aand- Koninklijke, dio
van 340 1/4 tot 332 terugliepen doch
herstelden tot 341, goed weerstand
konden bieden aan- de ongunstige
stemming voor olie-waarden te New-
York. Dit Is in hoofdzaak te danken
aan Het feit dat deze Maatschappij,
behalve do productie, ook de distribu
tie verzorgt, zoodat ook op lagere
prijzen een voldoende winst verzekerd
is. Aand. Geconsolideerde Petr. no-
teeren 1291/2 na 125 tegen 126 5/8.
De tegemoetkomende houding der Bu
rn een sc.he regeering tegenover de pe-
troleumproducenten, wordt voorals
nog niet in een betere noteering der
aandeelen tot uiting gebracht. De
deze week opnieuw opduikende berich
ten van een spoedig te verwachten
zijnde overeenkomst der vroegere ex
ploitanten der Russische olieterreinen,
met do Sovjetregeering tct hervatting
der exploitatie, had geen invloed op
don koers van Koninklijke, hoewel
de aand. Russian Gen. oil van 51 1/2
tot 66 konden verbeteren.
Op Rubberwarden was aanvankelijk
de bekendmaking der voorraden rub
ber te Londen op het einde der vorige
week, oen cijfer aantoonende van
54,309 ton, tegen 52,987 in de daaraan
voorafgaande week, gepaard gaande
met een lichte reactie in den rubber-
prijs, van ongunstigen invloed op de
noteering. Op berichten dat echter
weder flinke kooplust van de zijde
van Amerika, vooral voor latere ter
mijnen, viel te constateeren, koudón
do koersen weder herstellen, zoodot
de koersverschillen ten slotte onbedui
dend waren. Aand. Amsterdam Rub
ber notcereu 147 tegen 1501/2, Oost-
Ja va Rubber 222 1/2 tegen 215 1/2,
Serbadjadi 199 1/2 tegen 236.
Schcepvaartasudeclen bewogen zich
in dalen:'© lijn, daar nog steeds gern
leckeuin van verbetering in dc vrach-
tenmnrkt. (e constateeren zijn en ock
do opheffing van het lijdelijk verzet
nog s-sen vraag naar meerdere scheeps
ruim te tengevolge had. Deze vraag zou
dan ook direct ten volle bevredigd
kunnen worden, daar bij de garing-te
verbetering der vruchten die kans op
loonende exploitatie laat, van de opge
legde schenen die voor de voor
naamste Mijen 20 a 30 pet bedraagt,
een deel direct weder in de vaart g--
hrecht wor.lt, z^o.dat van een blijvend©
•erhotcriug. zoolang de algemeene hnn
deletocstind niet verbetert, geen spra
ke kan zün. Aand. Holl. Amerika lijn
notc-eren 80 tegen 82. Kon. Ned. Root
5.5 ler-en 58. Ne-k Scheepvaart Unie
HU 1/2 tegen 106. Mij. Nederland
137 1/2 tegen 139.
T.ubakeaandeelen waren lager ©d de
verwachting dit op de n-ijaars/ciüngeu
zeer ongunstige prijzen zullen worden
betaald. Aand. Deli Bat. Mij. reageer
den van 294 1/2 tot 289 1-2. Senem-
bah van 252 1/2 tot 259 1/2 na 245.
Deli Mij notecren 285 tegen 2S2 1.4.
Voor lheeaandeelen wae de stem
ming. bii leveudigen bande! 2eer gun
stig op de goede kooplust welke h.j
voortduring voor thee blijkt te be
staan en op de verwachting dat on de.
in de volgende weck te houden veiling,
weder lie'nngriik hi ocer zullen
worden besteed. Aand Mg. Ned. Ind.
Thee verbeterden van 41 1.4 t:t 47.
Adam Thee.van 38 1/4 tot 47, Ban-
joewangi van 117 tot 121. Rongga van
157 tot 172 1/2, West Java Thee van
66 tot 68.
Van Hollandsche industrieel© aan
deelen liepen aand. Jurgens van
53 7/16 tot 4Sterug©n liepen den laat
sten dag tot 53 op, aand: Centrale Sub
kor notecren 119 tegen 13 6 3/8: TJ'oU-
Kunstzijde 73 tegen 81, Fhilipslainpeji
249 tegen 246.
Voor Am. Industrieën viel, na een
aanvankelijk ongeanimeerde houding,
tegen liet einde der week meer koop
lust te constateeren. op het voorbeeld
van N'.-York, waar men togen het na
jaar weder een opleving der m-
dustrieele bedrijvigheid' verwacht.
Comm. Steels konden van 91 1/4 tot
91 3/4 ex 1 1/4 pet div. verbeteren.
Studebaker noteeren 100 5/8 tegen
101 1/2 'Am. Smelting van 60 togen
59 7/16.; voor Am, Spooirwegaanrleclen
was de stemming, op de verwachting
van' gunstige oogst-reeultaten, zoovel
wat de hoeveelheid ai's den prijs be
treft, eveneens beter, waarvan vooral
de lager genoteerde aandeelen konden
profiteeren. Comm. Unions verbeter
den van 135 1/2 lot. 135 1/4 ex., South
Pacific van 91 3.4 tot 92 3 4 Comm.
South Rails van 34 3/4 tot 36 Comm.
Eric van 14 15,16 tot 14 7/8; Balti
more van 58 1/2 tot 61
Nederlandsche Staatsfondsen bleven
prijshoudend.
Geld op prolongatie noteert pet
Staisalmrs
Het Tocneel
Moritz Marx door Het
Prlneasae-Tooneel.
He! zou er met het toonee! toch leelijk
n de gelegenheid werden gesteld „jood
?chc creaties" te geven. Heeft Louis Bouw
meester zijn grootsten roem niet aan zijn
Shylock te danken en zal hij met a.s
rebbe Sichel bij „Het Néerlandsch" na
zijn hc-rstel zijn rantrée maken? Hebben
Royaards, La Roche, Musch en Saalborn
geen triomfen gevierd als Mark Violier en
is Isidore Salomon niet een rol, welke
Royaards voor geeu geld uit handen zou
willen geven? Is Sander 'Lohmann niet
de lievelingsrol van Louis de "Vries?
Welk een dank zijn tal van acteurs niet
aan Potasoh en Berleraoer verschuldigd I
Hoeveletn zijn niet met voorliefde in dc
huid vaal. den ouden Sachel in Ghetto
gekropen en lioevelen hebben niet vol
eerbied het kalotje van rebbe Haüzor op
gezet?
Cor Ruys is thans met zijn nieuwste
„joodsciie creatie" gekomen: Moritz
Mnrx, een rol, die voor een acteur van
komisch talent dubbel dankbaar is. om
dat zij twee kanten biedt, die van „Schie-
ber" eu van den ras-echten jood. Won'.
Moritz Marx is de joodscho O. W. er, die
op één dag
ii-mflgj
den. Hij weet. dat hij voor zijn milliocnen
heel veel. inaar toch niet a'.ks kan koo
pen. Het eenige, wat hem ontbreek:, is...
elegance. beschaving. Chic!" Als hij
maar een kamerdienaar had, die al die
eigenschappen bezat, dan zou hij wel .ai
les leeren. waarin hij nu nog te kuit
schoot. Op een nacht loopt hij tegen zoo'n
„schlemiel" aan. een „gentleman" van
de punten van zijn voeten tot zijn glad
gestreken haren. Moritz Marx heeft zij"
geluk gevonden. Zoó'n kamerdienaar eer
stc klas"'men moet Cor Ruys in op
verrukking
dat voor hem beteekent.
In dat eerste bedrijf is Cor Ruys voor
treffelijk. Van heel dat tooncel met den
gesjochten gentleman Jan C. de Vos
Jr. maakt hij iets prachtigs. Deze
Jcodsche VY. er is in het eer
drijf van Cor Ruys werkelijk een
3Ien moet -Cor Ruys zien, zooals hij daar
neerligt in zijn eioel met zijn „ficliwips"
en later met zijn glunder vet gceicht,
-errukking afstraalt als Paul
voorste! cm kamerdienaar hij hem te
den, heef: aangenomen. Dat is werfce
komisch snel van de bovenste plank.
»r.de 9 z"
j C. de Vos Jr. speelt Paul den gen'.-
in-kaoierdieoaar met autoriteit en
t lintje. Mij dunkt, dat
mg bij
!N CEZO ND EN MEDEDEELINCEN
h 60 cents por regel.
dat hij de rol in de volgende 2
niet geheel op dezelfde hoogte
nu en dan met goedkoope ef
•reden is. O zeker. Ruis heet:
ie volgende bedrijven kostelijke
bijvoorbeeld, zoo
ais hij naar Paul kijkt, wanneer dove
zïoli in III ongegeneerd bij hem cn Ly
de „beeldscboone" actrice, met wie hij
een flirtation wil beginnen heeft neer
gezet, en hoogst komisch is ook zijn spel
aan de telefoon maar toch kon hij in
de toon'eelen met Ly niet- altijd weerstand
bieden aan de' verleidingom óp de zaal
te spelen. Ik vermoed, dat deze Joodsohe
O. W.-er bij d,e eerste voorstellingen van
Cor Ruys fijner is geweest, maar dat hij
door het veie spelen wat is vergrofd. Hot
publiek heeft hem dat allerminst kwalijk
genomen; de mensellen in de zaal waven
soms „dubbel van plezier" eu zelden za)
er in den schouwburg meer gelachen zijn
dam om Cor Ruys als Moritz Marx. Het'
succes zou eohter nog meer waarde heb
ben, als Ruys ook in de laatste twee be
drijven Moritz Marx voortdurend op het
plain van I wist te houden. Iloe Moritz
Marx met zijn Mextoaantje door zijn ka-
merdknaat in den knoei komt sri op het
laatst weer uit de misère wordt gehaald
en hoe het afloopt met Zijn liefdesge
schiedenis met sohoone Ly moet u
zelf maar gaan zien, als hij hier weer
'eens terugkomt. Naar het laohsucces van
deze eerste voorstellingen te oordeelen
figuur
t cynischer werd gespeeld. Hi
wht:ge rol voor Verkade zijn, waarmee
niet wil zeggen, dal Jan C. de Vos Jr.
goed was.
fora de Vos was de verleidelijke Ly
Jan Waarts Mosch. Moritz' com
pagnon. die ons duidelijk liet zic-n, dat
het nog niet voldoende is om je lioed
op je hoofd te zetten en mei je
te spieken om een grappige jood
tc zijn.
J. B. SCHUIL.
Propagandavergadering
politiepersoneel
Tegen loonsverlaging van hst
rijkspersoneel
Do Politic-Studie-, Debating- en
Propagundaclub „Haarlem en Om
streken" hield in do groote zaal vau
1-tefc Blauwe Kruis ec-u propaganda
vergadering. De Ilaarlemscli© Pclitie-
muziekvereoniging verle.ndc daarbij
haar medewerking. Nadat deze ver-
eoniglng, die op de verschillende con-
courseu"bewezen heeft goede vorderin
gen te hebben gemaakt, een marsch
had doen hooien, opende de voorzit
ter, de lieer K. Tu'steonan, de verga
dering, daarbij vooral de aanwezige
llames een welkom toeroepende. Iiij
wees op de noodzakelijkheid, dat ook
do vrouwen meeleven bij de ac.ie der
polilievakboweging. Spr. bracht in
herinnering, dat de Aigeineeue Bond
van Politiepersoneel in Nederland zich
altijd op het standpunt heeft gestold,
dat de arbeidsvoorwaarden van het
personeel van grooten inVloed zijn op
de samenstelling van het instituut pu-
litie en dat de waarde van dat insti
tuut voor en in de samenleving daar
door behaald wordt. Maar ook st.lt
onze organiatie zich op het standpunt
dat, nu dcarbeidsvoorwaardên, t. w.
salaris en dienstverband, vrij goed ge
regeld zijn. elk corpslid individueel
tot plicht heeft door zelfontwikkeling,
zelfcorrectie, ouderlingen opbouw en
veihoogine van het ontwikkelingspeil,
liet instituut politie beter aan zijn
doel te doen beantwoorden en zich
meer voor zijn veelomvattende taak
in Je maatschappij te bekwamen. Wij
mogen ons er niet afmaken door uit
sluitend te wachten totdat de staat
zich eindelijk de opleiding vau het po
litiepersoneel aantrekt, bij het beko
men vau een S-urig dienstverband
hebben wij beloofd, dien vrijer: tijd u.
ibruikeB, uiel het muist voor
Zwakke Zenuwen.
»er«lerkt mol dcor' rc£tlrr,»ür
Sanategen te pbrolktr. Dit wordt
ctoor «chrlftclljke vertilirlnrta rtn
ruim 22.0» axtstn bcrctlljd
Pret Or. Waltsrr. de fcereemde
TTouwenarti te Gieeten, schrijft
Mot darm e ee imawKMij, nnwa
Het ZwuwHcrtendVoccktl
oniwi.i\eiii:g en ontspanning. W.j
hebben die neloilë nog met geheel en
al ingeiasent. Evenals 't vorige jaar
zal de „ciub" aldus spr. ook do
zen winter trachten het ontwikkel inga-
|>eil dor politieambtenaren op te voe
ren door ook nu we*?r ec-nige belang
rijke lezingen, voordrachten, film-
a.onden enz. te houden.
De voorzitter wees er voorts op, dat
men zich zal moeten wapenen tegen
denote-verwachten aanval op de levens
positio va'ii het gemeentepersoneel.
Daartoe is iiet noodig dat.door verster
king van de organisatie en de tman
lijke kracht een zoo groot mogelijke
maciusformatie wordt gevorma.
Wij willeu niet meer terug naar
den tijd, toen ook in de politiegezip-
nen biltere armoede heeisehte.
Nadat de muziek zich anderniaui
had doen hooren, was het woord aan
den heer G. van Putten, hoofdbestuur
der over het onderwerp: „Onze inzet".
Spr. schelste uit eigen ervaring
het .ontwikkelingspeil der polite in
tin jaren, hoe dat peil, dank zij do ac
tie dxr vakorganisaties belangrijk is
gestegen, hop minachting bij liet pu
bliek voer de politie, heeft plaats ge
maakt voor achting. Ook betoogde hij
hoe noodzakelijk liet, is, dat het- ge
halte, het ontwikkelingspeil van de
politie wordt opgevoerd, wil zij meer te kunnen openen.
en meer voor haar taak geschikt wor
den.
Spr. wijdde zeer uitvoerig uit over
de plannen der Regeering, betreffen
de de aangekondte'le salarisverlaging.
Ilij herinnerde hierbij aan het Ko
ninklijk woord, nu 5 Jaar geleden door
11. M. do Koningin gesproken nl: „He-
actie wil hier niemand, wij moeien
vooruit". En nu, vijf jaar later, nlduo
heb niet anders dan rcnctio
wat ons 'omgeeft. Men wil dc arbei
ders en ambtenaren weer terugdrin
gen naar den hongertijd van voor
onder het mom Ou ecuauiniache
mulaisj women allerlei verslechterin
gen ingevoerd. Maar het is in strijd
met do waarheid dat Oo Kapitalisti
sche klas?© ook maar <v.:nig nadeel on
dervindt in dezen tijd van verspbe-
regeering verscheurt do wette
lijke arbeidsovereenkomst met het
rijkspersoneel, art. 40 Bezoldigingsbe
sluit, r.ls een vod Ja rapidNVur.rciu
doet de regeerhig dit ook .niet met bij
de wet bepaalde rcntc-nifckeeririgen
van 6 n 7 voor Staatsleeningen en
met de gegarandeerde 5 aan de
aandeelhouders van de Ned. Spoorwe
gen.'
Omdat de regeering aldus epr.
overtuigd is. dal de georganiseerde
arbeiders, door hun indoezelen -en
slapen, na de verkregen voordeden,
niet sterk genoeg zijn om de op Inn
toegepaste react iemaat regelen tc kee-
ren.
Spr. Wekt dan op, om wakker te
worden. ,,Te wapen zei spr. is het
parool en dan zullen wij in ons eigen
belang, de wattenen der organisatie
moeten aaugorden, om do macht der
reactie.
Nadat de muziek nog ©en drietal
nummers ten gehoor© had gebracht,
waarvoor telkens een dankbaar ap
plaus geoogst, werd. sioot do voorzit
ter met een opwekkend woord de/3
geanimeerde vergadering, die vrij
goed bezocht was.
In de hierna gevolgde huishoude
lijke vergadering werden als bestuurs
leden in de plaats van v. d. Wer.'f en
Jsns© gekozen de heeren Meuleuberg
en von Eykeren.
WINKELOPENING.
De finua Hulshoff veetiede in het
voormalie perceel van den heer de
Jong, Groote Houtstraat 91, een han
del in matrassen. Chinnmattcti. lm(-
fetten. tapijten, vibraees. vloerklce-
deil, slaapkamer-ameuiilementtn onz-,
Boven den ruimen winkel bevonden
zich de behangerij en de beddenma-
kerii.
Deze firma legt zich vooral toe op
de matrnssen-fa.bricaec. waarvoor zo
Java kapok zal gebruiken.
Wat de winkel-inrichting betreft,
deze ie voor zoover dat noodig was,
verbeterd. De verlichting is versterkt,
terwijl de etalagekasten nu zoo inge
richt zijn, dat ze beter aan hun doel
beantwoorden.
Acht dagen geleden werd met de
verbouwing een aanvang gemaakt.
Aannemer was de lieer Mooselman
uit Den Haag. Er is hard gewerkt,
vooral ill den naoht van Vriidnv op
rsndaag om de zaak hedenmiddag
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
De heele krans was in opschudding
bij den noodkreet vnn tante Kocsje.
Onze kleine Hongaar, onze pleegzoon
Kees wegg'éloopen! En waarheen?
Waarheen anders, dan om zijn moe
der te zoeken, al wist de stakker na
tuurlijk niet waar hij haar vinden
zou wij met. ons tienen, volwassen
•menschen, wisten het (immers niet
eens? Natuurlijk moest het kind opge
spoord worden, van Stuiteren (de man
was toch bij de hand en ving beslo
ten! kwam mei een oude fiets aan,
dik onder de roest, die hij in den paar
denstal had weten te vinden. „Mot je
aaarop rue?" nep de boer veront-
waaraïga, „op de mankpoot? Je breekt
je nek meneer. Je hebt toch een nieu
we, Jaap/" Maar Jaap, de kneclit al
evenzeer als leepe* stadsmenschen
overtuigd. dat je vooral je
fiets met moet uitleenen, bromde zoo
wat van „in de ripperaosite en ver
roerde geen vin. De boer draaide zich
om, het huis in en had al gauw een
mooie, nieuwe fiets voor den dag ge
bracht, die hij ivan Stuiteren won
aanbieden. Het hoefde al niet meer.
Die was al op het oude ding vertrok
ken, links den dijk op eu hoewel het
onrustbarend kraakte eu knarste in
zijn stalen leden en van Stuiteren
moeite scheen to heoben om er stuur
in to houden, wist hij er toch mee
vooruit te komen.
Wie den dijk rechts óp zou gain
moest nu nog tusschen ons vieren
worden beslist.. Wouter, die bij vroe
gere gelegenheden wel eens gezegd
nad: ,,'k neb nog nooit op zoo'n ding
gezeten, maar als ik wil rij ik er mee
weg draaide de fiets nu den rug toe
eu had. verbazend veel belangstelling
voor oen paar eenden, die met luid
gekwaak in de slocl voorbij voeren.
Hoi;ma had veel. te do.n met zijn si
gaar, die maar niet scheen te willen
trekken eu Hupstra, de brave, deed
heldhaftig een stap naar voren en
greep de fiets bij het stuur, on een
manier alsof ze een beer was, dien hij
moest temmen.
„Neo man, me man", zei mevrouw
Hupstra zenuwachtig, „jij gaat niet,
je hebt in geen jaren gefietst en clan
op zoo'n hoogen diilc (lanr komen
ongelukken von!'4,En zoo concentreer
den zich zestien oogen op mij or
zat (lus niets and rs op, dan met h't-
beste air van zelfvertrouwen dat ik
aannemen kon, op het zadel te stap
pen en stevig trappende weg te' rij
den, den rechterkant van den dijk op,
van huiten. waarschijnlijk een termen
indruk makende, maar inwendig be
zorgd genoeg.
Ik moet namelijk erkenuen: da
fietskunst ben ik nooit, goed machtig
geweest. Er is iets niet in orde met
natuurlijk evenwicht. Eerst
schreef ik het aan 't zadel toe, wan
neer de fiets zonder aannemelijke re
den plotseling links of rechts hield, c!
stuurde ik pal rechtuit. Zeven en der
tig soorten van zadel? heb ik gepro
beerd. Vergeefs. Daarna heb ik het ge
zocht. in 't. stuur en dat. losser gezet
of ook wel vaster. Zonder baat. Miin
rinden zeiden, met het gebrek aan
beleefdheid, dat. vrienden kenmerkt;
.,Je zit scheef'Natuurlijk is dat
maar gekheid. Rijwielherstellers ke
ken bedenkelijk wanneer ik hun van
deze moeilijkheid vertelde, maar zoo-
ik de deur dichtgetrokken had.
hoorde ik ze samen schateren van la
chen. Onwelopgevoede menscheu. Ein
delijk ben ik naar een waarzegster ge
gaan, van wie merkwaardige dingen
verteld werden. Die kneep eerst in
mijn linkerarm, toen in mijn rechter
arm en sprak: „het is bij uvves 't in
wendige evenwicht, dat is nïst in or
de. Het menschelijke lichaam mot uwe
wete, bestaat uit een vast en een vloei
baar gedeelte. Nou dan en de iloei-
stoffe van binne die houwe geen even
wicht; ie ziet er van buite knap' geno?
uit, maar van binne. zie ie, hang je
om zoo te zegg? uit 't lood".
Ik vroeg, of daar niets aan te doen
was. Ze zei: ,,'t zal met de jare ver-
groeie,-let maar op, hoe oud is uwe
nou? Zeven eu dertig, nou dan is 't
krek op je zestigste beter. Een gulden
tje maar en toen ik haar den
gulden gaf: „en vijftig cenbe, vanwege
de slechte tijden".
Ik wacht nu maar af, hoe 'b gaan
zal wanneer ik zestig geworden aal
zijn, Voorloopig" heeft het dus den tijd
nog wel, maar het is met dat inwendi
ge evenwicht ïjog altijd niet in orde
en op dezen morgen, nu ik Kees ach
terna moest hing het uit 't lood naar
links, zoodat ik telkens door naar
rechts te sturen dat gebrek moest ver
beteren. Op den duur is dat laetig en
vervelend, vooral tegenover de die
renwereld. Kippen en honden hebben
van do inwendige kwalen van een
menscli eenvoudig geen begrip. Als ik
dus links co' eA'? hond afreed, liegen
hij rszeivv t© blaffen en wanneer ik
voorbij een haan wou rijden, die rus
tig op den dijk stond te kijken en op 1
eens links naar hem toe rolde door
mijn gebrekkig© evznwieht, dan pikte
hij' woedend naar mijn schoenen.
Zoo liad ik genoeg te doen met mijn
fiets en kon niet op den dijk ver voor
mij uitzien naar den kleinen Kee?. Ge
lukkig was hiï er niet. Honden, hanen
©n kippen genoeg. Naar mijn zin zelfs
teveel. Maar geen kinderen, die zaten
op dit uur a's rechtgeaarde kinderen,
op school, of wanneer ze nog onder
de jaren waren, bij moeder thuis. In
tüsschen kwam er plotseling een vraag
bij mij op. die beantwoord diende te
worden. Het is -wel waar. dat wan
neer ie maar lang genoeg doivru'dt, je
op onzen aardbol tenslotte iedereen
tegen moet komen dal begrijpt ©en
kind alleen kan het in sommige ge
vallen wat lang duren. Dus probeerde
ik af te stappen, daar er van keeren
op zoo'n smallen dijk geen quaeslie
kon wezen. Maar natuurlijk deed zich
bii 't afstappen de moeilijkheid van 't
inwendig evenwicht op het sterkst
voor. zoodat het een ware uitkomst
toen ik op een oogenblik tegen
een schuur kon rijden, die aan den
linkerkant van den weg stond. De
planken kraakte», mijn arm schaafde
er hard overheen, maar ik stond stil
en kon zondpr bezwaar afstappen.
Met de volledigheid van don getrou
wen verslaggever kan ik vermelden,
dat ook de linkertrapper er niet zon
der schade afgekomen was.
Nadat ik een poos den dijk had op-
getuurd en aan een paai' vrouwen ge
vraagd. of die ook een kind1 waren te
gen gekomen, waarop ze zeien van
niet, leek het mij toe. dat aan redelijke
verplichtingen was voldaan. Niemand
kon tooh verwachten, dat ik zou door
rijden tot Hongarije, om er een Hon-
gaarsch knaapje te zoeken, waarvan
ik den naam niet kende en dat mis
schien juist wanneer ik er arriveerde,
in Nederland' was gebleven.
Langzaam wandelend, keerde ik
dus naar de boerderij terug, waar ik
al uit de verte de vrienden in ecu
grooten groep op den dijk ®ag staan.
Ev was ook een fiets bij, dus scheen
Van Stuiteren terug te wezsn. "Juist
op dit oogenblik kwam de zon achter
een wolk vandaan en bescheen het hee
le gezelschap. En wat mij het meest
verwonderdeeen van de mannen
scheen iets van koper op zijn hoofd te
hebben, dat blonk en fonkelde. Plotse
ling drong de waarheid tot mijn, we
gens bet voortdurend links houden uit
hun evenwicht geraakte hersens door...
De politic! Wat hadden mijn vrien
den met de politie te doen?
De groep zag er aldus uit-. In het,
midden een groote, dikke veldwachter
met een zwaren stok met koperen
knop in de hand.
Aan zijn hand de kleine Kees, die
bang naar hem opkeek.
Tegenover hem van Stuiteren, de
men over elkaar gekruist, als de
held in een treurspel.
DaaT omheen de andere leden van
i krans. Een paar pas verder de boer
en zijn vrouw en ce jonge knecht, die
als een haai op zijn fiets was toege
schoten en met een nijdig gezicht pro
beerde. den verbogen trapper weer
recht te buigen.
't Was precie-s een tooneeltje in ecu
operette eu wanneer in cat oogenblik
een gemengd koor achter de boe'"de rij
een lied had ingezet tot verheerlijking
van den schoenen morgen, dan zou mij
dat niet verwonderd hebben.
De veldwachter voerde hel woord.
Hii sprak in boekentaal, precies alsof
hii iets voorlas.
„Laat ons dus de feiten rcconstru-
eeren zooals zij zich hebben voorge
daan. Ik ben op surveillance. Niet
waar, u ontkent toch niet, dat ik op
surveillance ben?" En daarbij stak hij
den dikken roöden "vinger van zijn
groote hand omhoog en keek van Stui
teren deigend aan-
„Ik ontken het niet," zei van Stui
teren.
„Dit punt staat dus vast en wordt
door den verdachte toegegeven."
..Verdachte?" vroeg van Stuiteren.
„Ik ben geen verdachte, ik was hcc-
Iemaal op niets verdacht".
„Ik verzoek geen ongepaste grap
pen. Dus ben ik op surveillance en
ontmoet dit knaapje. Dit knaapje is
een vreemd knaapje. Wordt ook dit
door u erkend V'
„Volkomen", zei van Stuiteren.
„Een zeer vreemd knaapje. Het wordt
ons eerst om zoo te zeggen in den
schoot geworpen en vlueht daarna uit
onze liefhebbende armen".
„Gij doet mij verhalen, die op
sprookjes lijken", ging de veldwachter
barsch voort, „van een vrouw die uit
'den trein springt en van, een krans,
die op reis is en denkt dan dat ik zoo-
iets gelooven zal." Zijn stem schalde,
alsof hij er zelf plezier in kreeg. De
gedachte kwam bij mij op, dat hij een
goede kracht moest zijn in liet
plaatselijke rederijkersgezelschap.
„Neem een oogenblik aan, dat ik u
was en u ik, zou u dan dat verhaal
gelooven, wanneer ik het u vertelde?"
..Nee", zei van Stuiteren, „maar
toch is het waar".
„U zegt nee", riep de veldwachter
en schudde lang en dreigend zijn roo-
den voorvinger. „U zeat ne?. Mijn
jjllcht is mij duidelijk. Ik moet u ar
resteeren en voor den burgemeester
voeren. Zijn edelachtbare zal weten,
wat hij met u doon zal. Ik verzoek
dus, mij zonder verzet te volgen
ar het gemeentehuis
„Wiel lK alleen?" vroeg van Stui
teren.
,,U en het corpus delicti. Het kind"'.
„Hoever is dat wei?"
„Anderhalf uur gaans".
,,lk dank je wel. lias! den burge
meester maar hier".
..Verzet tegen de openbare macht I
Gebrek aan eerbied jegens het wettig
gezag riep de veldwachter en maai
de zóó wild met zijn rooden voorvin
ger door de'lucht, alsof hij die aan
reepen wilde snijden. „Wanneer gij
beiden mij niet onmiddellijk volgt,
zal ik u gevangen nemen."
„Och man", rei Wouter, zoo bits
5 hij kon. „zanik toch niet. Als wij
willen, nemen we jou gevangen-"
Dat is bedreiging tegen een ambte-
iar in de rechtmatige uitoefening van
zijn bediening."' De veldwachter was
nu verwoed en zwaaide zijn zwaren
stok rond. alsof hii een leger vijanden
van zich af moest houden. „Ik neem
iedereen die zich verzet gevangen en
doe een beroep op eiken man of
vrouw, die wet en orde eerbiedigt,
om mij als vertegenwoordiger van het
gezag bij te staan en te steunen."
x'u kwam de boer naar voren en
gemoedelijk: „Kom. Jansen, wat
wil je eigenlijk van deze dames en
heeren. Zie je nietv dat het fatsoenlij
ke menschen zijn,'die geen kwaad in
den zin hebben?"
Maar Jansen was niet meer tot rede
te brengen. Hij verdacht ons er van
dnt wc Keef gestolen hadden. Had
hij niet niet eigen oogen ontdekt, dat
het knaajije ontvlucht was en niet
naar ons terug wou, toen hij achter
haald werd? En daar wij ten slotte
6een last mat de politio wilden heb-
en en het geval van den komisuhen
kant begonnen te zien, besloten wij,
dut ile mannen mee zouden gaan naar
den burgemeester en dat de vrouwen
met- Kees zouden achterblijven onder
de bewaking van "den boer en zijn
vrouw. „Jelui staat mij persoonlijk er
voor borg, dat deze vrouwen niet
met het kind zullen ontvluchten,"
dreigde de veldwachter nog bij het af
scheid.
En toen begon de tocht naar hot
gemeentehuis. Dc zon scheen fel en
de wandeling was warm- Vooral voor
den veldwachter, die den pas moest
aangeven en het in zijn dikke uni
form nog benauwder kreeg dooi
de opmerkingen, die Wouter en Hop-
ma legen elkaar maakten.
„Heb jij wel cons gehoord van
reciiforlijke dwalingen „Ja zeker,
die hebben aan menigeen zijn baantje
gekost." „Onschuldige menschen
zou maar op te brengen is een ernstig,
misdrijf." „Ik zon niet graag zoo-,
iets op mijn verantwoording nemen."
Eindelijk kwamen wij bij 't, raad
huis aan De burgemeester scheen pas
aangekomen, zijn prachtige, groote
limousine stond nog voor d© deur.
„Chauffeur", zei Y;u; stuiteren, op
een toon vau gezag, „blijf hier wach
ten, de burgemeester zal je aanstonds
noodig hebben!"
„Wat moeten at die menschen hier
veldwachter?" vroeg <le burgemees
ter. een jong. keurig heer met ©en
monocle, en die hort snel en op ge-
affecteerden toon sprak. „Maar niet
zoo lang van stof, asjeoliefEn
nauwelijks had de veldwachter gespro
ken van een „hoogst vermoedelijk,
mijnheer de burgemeester, gestolen
kind", of de burgemeester wuifde de
rest van het verhaal al ongeduldig af
cn zei tot ons: „wat heeft u daarop te
zeggen Er waren maar weinig woor
den noodig, om den burgemeester te
overtuigen en. zich tot den veldwach
ter koerende beet hij dezen tce: „een
ggoote 'lèter eeinèkt, een ggoole flè
ïer, géén Wilsons meer lezen en géén
kommedie spelen, veldwachteg. U.
kunt gaan."
„Anderhalf uur terug loopen "is wat
veel gevraagd", zei Van Stuiteren.
„Uw auto staat nog voor do deur,
burgemeester."
„U neem die dan mèg, als u veug-
zichtig bent", zei de overtroefde bur
gemeester. En zoo kwamen de snoodo
verdachten in de auto van den burge
meester triomfantelijk terug. Maar ik
•had medelijden met den romantischen
veldwachter, dio zóó teleurgesteld
werd en tocll nog zoo goed in zijn rol
bleef, dat hij do sigaar dio Van Stui
teren hem aanbood, afwees met, do
Irotsche woorden: „mijn ambtseed
verbiedt mij iets aan te nemen."-
