HAARLEM'S DAGBLAD
UNITED TELEGRAPH
OVER DE VLOOTWET.
De verborgen
documenten
DONDERDAG 11 OCTOBER 1923 TWEEDE BLAD
DIENST VAN DE
Het leven in Rusland
DE INTELLECTUEELtN. DE KOOPLIEDEN. DE PARTICULIE
RE HANDEL. DE AMBTENAREN. HET ONTWIKKELINGSPEIL.
HET LOT VAN BOEREN EN ARBEIDERS. DE KLEINE GRONDEIGE
NAREN. OVERGANG NAAR DEN PARTICULIEREN KANDEL.
VAN PAJOK NAAR GELDVERKEER. EEN TERUGTOCHT VOOR DE
WERKELIJKHEID.
(Van onzen correspondent.)
Moskou, i October;
Wat 'doen in Rusland de intellectuce-
len.' de kooplciden, de grondeigenaren,
voor zoover zij nic; geëmigreerd zijn?
Deze vraag is door buitenlander s. die
nu en dan naar Rusland komen, her
haaldelijk met bijzondere belangstelling
gesteld. Ik wil trachten, niet „het ant
woord" want dat is er niet maai
een klein overzicht te geven.
Wat de koopseden betreft, moet ge
constateerd worden, cat men in Rus
land op het oogenblik zijn ïnkoopen
doet bjj den particulieren handeL Het
is ternauwernood aan te nemen, dat er
minder winkels in Moskou zijn dan in
1914. De artikelen ademen in het alge
meen den geest van de Russisorc zelf-
pi-oductie, van het sitever, alles zooveel
mogelijk in Rusland zelf te vervaardi
gen. Deze zelfprod'.ictie is het begrijpc-
lijk gevolg van de importstoornissen
van den oorlogstijd en de' invoerverbo
den van de eerste drie Bolsjewistisch^
jaren. Zii heeft thans nog een zekere
taaiheid, want het Pruisische artikel, of
schoon het aan concurrentievermogen
heeft verloren, is voor dc Russen toch
goedkooper dan het vreemde. Ook staar
het onder bescherming van het commis
sariaat van den buitenlandschen han
del, welks principe ook thans r.og is
zoo mogelijk slechts ruwe grondstoffen
en half-fabrikaten tc importeeren. Maar
sommige, specifiek-buitcnlandsche arti
kelen, toilet'benoodigdheden e.d. zijn
overal verkrijgbaar en de slaat doet er
Er zijn derhalve en daarop kwam
het aan zoowel voldoende winkelza
ken als handelmaatschappijen. De om
zetten blijven echter in zooverre door
-een gebrek aan voorraden beperkt, dat
van een reclame in Europeeschen stijl,
niets te bespeuren valt. Maar voor koop
lieden is er genoeg te doen....
Van de intcllcctueelcn zija zij het ge
lukkigst, die een dagèlijksche behoefte
dienen, zooals de doctoren en zij vcrkec-
ren betrekkelijk in gunstige omstandig
heden. Daarentegen is de nieuwe jus
titie nog niet in staat geweest, een eigen
advocatenstand te vormen en de oucie
advocaten zijn door de nieuwe wetten
het.gerechtshof kan te allen tijde nieuwe
advocaten afwijzen zeer gehandicapt.
Ondanks de bijna spreekwoordelijk ge-_
worden tegenzin van dc Bolsjewiki te
gen de „burgerlijke beschaving", heeft
de; geschoolde zijn natuurlijke waarde
kunnen valoriseeren ik geef daar eeni
ge cijfers over
De staatsindustrvc en de handelsorga
nisatie, dus de „hoogste economische
raad" en de syndicaten tellen x 1.900
werkkrachten met .het karakter van lioo-
ge ambtenaren. Slechts 516. dus nog
geen 5 daarvan, zijn communisten (de
rest bestaat ui Smenovechovzy, loyalen
en politiekloozen). Ih de hooge rangen
stijgt natuurlijk het aantal Bolsjewiki
bij de directeuren en de leden van
verschillende bestuurslichamen, totaal
490 man, bedraagt bet 20 Maar (en
dat geeft den doorslag) van deze 490
hooge economische ambtenaren hebben
354, dus bijna drie-kwart, hooger onder
wijs genoten.
Bij de staalstrusts is het ontwikke
lingspeil van de leiders aanmerkelijk
lagervan de 875 directeuren, die de
ongeveer 300 trusts rijk zijn, hadden er
slechts 260, dus nog niet het derde deel,
academische opleiding gehad. De overi
gen kunnen zich zelfs voor het meeren-
deel slechts op lager onderwijs beroepen.
Daaronder is in de meeste gevallen de
in de gevangenissen auto-didactisch ver
worven kennis te verstaan, die uit „ver
boden boeken" werd geput en meestal
op den dorren bodem van de agitatie-
litteratuur is gegroeid. Het percentage
communisten is bij de trusts onevenre
dig grooter dan bij de syndicaten en in
den hoogsten economische» raad het
bedraagt ongeveer 40 Bijna 70 van
deze directeuren zijn voor 1918 arbei
ders en boeren geweest.
Belangrijk is misschien een statistiek
van de „Ekon. Shisn", die zich in een
van zijn laatste nummers bezighoudt
met de vraag, wanneer de thans in de
bedrijven werkzame directeuren in de
door hen geleide zaken hun intrede de
den. Van de 1880 fabrieksdirecteuren,
waarover het onderzoek van het blad
zich uitstrekte, waren er slechs 259, dus
nog geen 13 reeds in 191S in hun
genwoordige werkplaatsen in functie. De
greote meerderheid, jioo man.
72 bevindt zich eerst sedert 193:
haar nieuw arbeidsveld.
Zonder tc gcneralisccrcn kan dus ge
zegd worden, dat intelleclueelen, acade
misch gevormde menschen, toegang heb
ber. tot de hooge bestuursfuncties, daar
voor zelfs in den laatsten tijd de voor
keur genieten. Dat zij feitelijk sterk
de minderheid zijn, za'l een gevolg zijn
van de omstandigheid, dat de kringen
der intcllcctueelcn c-oor de emigratie lot
nauwelijks een vijfde deel van hun voor-
oorlogsche sterkte zijn gereduceerd en
slant dc minder zwaar ge
troffen vrije beroepen, c'.nkioren etc. pro-
riioTieel de meerderheid vormen.
Ik heb meermalen gelegenheid gehad
et hooge ambtenaren tc spreken zii
idea r.iij zonder uitzondering, dat dc
kwaliteit van dc trust- en syndicaat-
ambtenaren slecht is, maar niet zoo
slecht, nis men geneigd is aan tc r.c-
nen. De ..n.ouwe koets" die meermalen
.zuivere politici" van de barricade, die
net directcurspostjes gepen sionneerd
verden, bij dc kraag greep, heeft in zoo
verre goede uiivrerkinggehad.dat hij
ilthans d-2 besten onder 'deze heden aan-
-poorde, zich in te spannen cn naar beste
veten hun capaciteiten tot uiting te
brengen. Daartegen is liet gebrek aan
iddcnklassc van meesterknechts,
geschoolde arbeiders, noodlottig en de
groote inspanning van de sovjets, di:
bijna uitgestorven ras in de vakscholen
.cl en uitgebreid veel opvolgers te be
zorgen, zeer begrijpelijk.
Inderdaad bobben do Arbeiders in de
republiek dor boeren en arbeiders her
minst benijdenswaardige lot. Hun al zeer
twijfelachtige politieke voorrechten heb
ben zii slechts in zeer enkele gevallen
ot verbetering van hun welvaartspeil
■eten aan tc wenden. De productiepo-
litick van Krassin heeft huti den elf
urendag bezorgd, het communistische
siaatskapiialisme heeft hun het wapen
van de staking ontnomen. Voedings- en
transportcriscs hebben op dc huishou
dingen van dc arbeiders meer cn sneller
invloed dan op welke- andere ook. Geen
wonder, dat de arbeiders; (en vooral de
beste, de meesters in hun vak) bij mas-
deserteer'don en „in de dorpen" ver
dwenen, waar voor dagwerk ook dag
loon is tc verwachten.
De kleine grondeigenaars zijn, voor
zoóvér zij niet geëmigreerd zijn,, .geheel
n, onder gegaan.
Aan het graf van deze klasse' der sa
menleving moet een oogenblik verwijld
worden, om een afscheidswoord- te, spre
ken, Er is dikwijls beweerd, dat onze
Russische grondeigenaars moreel cn
geestelijk lager zouden hebben gestaan
dan die in andere landen. De Russen zelf
hebben dit gezichtspunt verspreid wie
zou daarover kunnen spreken, zonder
Gogol's „Doode zielen", aan „Oblo-
aan Dostojcwsky's „I-Iet landgoed
Stepantschikowo" te denken? Er dient
ook niet beweerd ie worden, dat onze
kleine larïdadel -het „reservoir van het
ischc intellect" was in het geheel
Maar het loont de moeite, te con-
siatecren, dat in dit aan idioten en
drinkebroers zoo rijke gezelschap toch
ltijcl nog evenveel poëzie was als in
dat van Engclsche en Scliotsche baron
dat de menschen in dc meestal ar-
gelooze traagheid van hun dorpsidylle de
iud-Slavischc zede koesterden. Hun
gastvrijheid, hun aangenaam leventje
aren waarden uit een vervlogen tijd,
Iwaaslieid en een goed leven waren in
hen op aangename wijze afgestemd
de sage van hun luxe-leven is niet
anders dan sage. Wat zegt Gegol ook
.,Ik heb niets op met de groote
heeren, die in Peters-burg cn in Moskou
wonen cn den gchcclcn dag er over pein
zen, wat voor diner zij morgen zullen
samenstellen die voor dit diner dan
pillen slikken, om tenslotte oesters, zee-
spinnen en allerlei waterwonderen te
•reslinden. Maar de heeren 'van de
klasse der middelbare grondeigenaren,
die aan een poststation ham nemen, aan
het volgende een speenvarken, aan hei
derde een moot steur of een plak braad
worst met veel uien cn tenslotte, also!
er niets gcibcurcl was, op een willekeurig
uur aan de middagtafel gaan zitten, om
kokcnd-heetc stcrletsoep
vischmelk
cuits cn pastijtjes knabbelen da:!
iemand bij het aanschouwen er van eet
lust krijgt deze heeren genieten een
benijdenswaardige gave des hemels 1"
Ik echter ik ze: deze woorden van
Gogol op den grafsteen vaa een uitge
storven nienscksoort.
In hel buitenland wordt soms dc over
gang van het absolute staatskapitalisme
an 1918 naar de gematigde particuliere
iconomic, verkeerd begrepen. Men
brengt, de verkeerde traditie getrouw,
om de beteckcnis van namen te over
drijven. dezen overgang inct bepaalde
theorieën in verband, die weer met be
paalde namenKrassin, Preobras-
hcasky enzgecombineerd worden.
In het algemeen heef: deze overgang
zich echter „uit eigen kracht" voltrok
ken en de nieuwe economische politiek
was ternauwernood meer dan een ban--
dige poging van cemge Bolsjewistische
practici, c-en ontwikkeling, die voor her
Bolsjewisme gevaarlijk kon of moest
worden, in eigen regie te nemen. Eenige
détails
Dc overgang van de overheióshuishou-
ding, d-e „Pajok" tot de particuliere huis
houding had in de s'.eden in het jaar
1920 plaats. Op het platteland was de
Pajok nooit ingevoerd het streven ih
die richting zou belachelijk zijn geweest.
In dc steden was het plan om miilioe-
nen menschen te kazcraeeren en nua
keuken te militarisecren weliswaar door
dc onvergelijkelijke lankmoedigheid van
het Russische volk gedragen, tegelij
kertijd echter ook door gebrek a;
cipline van het Russische volk mislukt.
Zekermen kreeg aardappelen, meel.
brood, tabak toegewezen maar reeds
in kalme tijden was de staatsportie zoo
gering, dat iedereen met eigen (vertra
den) middelen naar verbetering streel
de. De eerste, lichte levensmiddelcn-
:r:sis blies het kaartenhuis omver ik
-erboden handel kroop u£ zijn schuil
hoek cp stirat en maa
luilhandcl, later als geld
handel
He: prijsgeven van d-e Pajok
den detSjl-ievensir.iddclenhandel
terugkeer tot het geldverkeer onvermij
delijk.
Of i Rusland beschikte in 1914 ovei
n aanzienlijke vloot vart binnensche
pen, over talrijke
pen, zoowel als slcepbooten. Zij z
op belangrijke trajecten voor he
men- en goederenvervoer. Mee:
70.000 werst zijn bevaarbaar, groote
gedeelten daarvan waren van signalen
•oorzien. De tijd van den absoluicn stil
stand, 19171920., heeft tengevolge ge
had, dat in 1921 slechts nauwelijks'
40.000 werst "bevaren werden en bevarci
Waarom de Soc. dem. raadsleden van Amsterdam
oordeelen dat de gemeenteraden niet in den strijd
tegen de Vlootwet mosten worden betrokken.
R.K. Volkspartij verzoekt aan de Tweede Kamer
het ontwerp-Vlootwet niet aan te nemen.
konden worden,
waren geheel en
loot tot 4-
oor den oorlog
tionalisccring" v
zulk een ruïneuze
de bagger'
al verwaarloosd, -
n liaar omvang v;
ïgokrompen. De ,,r.
1 deze restanten h;
uitwerking,
het
oer van goederen cn personen
welijks nog een'tiende deel van dat
den oorlog bedroeg. Want aan
ceuen kant is het „volkscommissai
>or het verkeerswezen" als- bijzoi
solvent .uitgekreten, zoodat
zijn reparatie-opdrachten aannam, i
-cede plaats Was dc prijspolitiek
het commissariaat van dien aard,
niemand de verlangde vrachttarieven kon
betalen. Hot was een van de
sationeele schandalen, toen vertegen
woordigers van Siberië in den hoogsten
economische» .raad mededeelden,., ,dai
,ix -jnlllioen poed (1S0.000 'ton) brood-
'graan ih'-de Sibpjr.isglie binnenhavens
verrotten, doordat er niemand te vinden
s, die dc trnnsporttaricvea kon be
talen.
Reeds in liet jaar 192' heeft d-e eco
nomische werkelijkheid haar rijm op de
officieele verkeerspolitie!: gevonden:
organiseerde particuliere beurtvaart-be-
drijven van -bijna middeleeuwsche allure:
scheepjes, die in normale tijden siechts
dienst deden als veerpontjes, namen 0
officieel het personen- en goederenvt
voer ter hand. onderbodea de staats ver
keersmiddelen en liet was geen zeld
zaamheid, dat passagiers afstanden
loo a 300 werst in zulke booten afleg-'
len. Kleine, met tentdoek overhuifde
beurtschcepjes vervoerden personen uit
midden-Rusland naar Astrachan
Op de Wolga cn in de Kaspische Zee
heeft de regeering monopolies aan par
ticuliere ondernemingen gegeven, vól
gens, het type van de gemengde han
delsondernemingen (met staats- en par
ticuliere deelneming). Dat was, tenslot
te, niet nieuwe politiek, maar een
onvermijdelijke texugtocht voor dc con
currentie van de kleine bootjes
Dr. ELIAS HURWICZ.
Een- inzender 111 Het Volk komt op
tegen de houding van de soc-;ieni. le-
t van deh raad van Amsterdam die
zich legen kantten, dat de raad
motie tegen do Vlootwet in be
handeling nemen zou. Hij merkt o.a.
op:
Wie tegen de Vlootwet is, spreekt
tie meening uit, in luns en op dc
verkplaats; op meeting en door
demonstralie; in den gemeenteraad
en in de K3mers, zoo dikwijls als hij
•3 gelegenheid heeft zijn meenUig te
iten en zoovéél maal hem daarnaar
.evraagd wordt, terwijl het
chillig' is, wie hem vraagt zich uit te-
spreken.
Be voorzitter der Amslerdntr.se'.ie
soc. dam. raadsfractie antwoordt:
Tegenover de leus van dezen 111
der:..Tegen de Vlootwet altijd en
overal", zouden v.-jj de betere leur
willen stellen van: „Tegen de Vloot
wet op organisatorische en practischc
Daartoe behoort naar ons oordeel
niet het in dezen strijd betrekken
van da gemeenteraden, al ware het
maar om deze eenvoudige reden dot
de Tweede Kanier die constitutioneel
het beslissende woord moet e.
door dezelfde kitzers volgens het
zelfde kiesstelsel is samengesteld
er geen énkele reden is om andere
vertegenwoordigingen van dezelfde
kiezers, 'vertegenwoordigingen die
constitutioneel met de zo zaak
te- -maken hebben, ook nog eens een
uitspraak to laten doen. Betreft
een zaait die direct het belang
gemeenten raakt (gemeentes, et.
ineentrlijk belastingstelsel, wetten die
clccr de gemeenten moeten worch
uitgevoerd, als woningwet' e.d.), dan
'is het feit dat deze wetten in direct
verband staan, gegronde aanleiding
tot adresseeren aan Kamer en Regec-
ring, niettegenstaande dc-zo gelijkheid
van oorsprong. Bij de Vlootwet is dat
niet het géval.
Maar,er zijn méér redenen. Wnn-
r.&er een dergelijk optreden in de ge
meenteraden u-en schel ijk is, dan moet
dat georganiseerd gebeuren, 11.et l ij
•-vrij26 van invallende gedachte in de
een of ander© gemeente, waarna dan
in de eeue wel, in de andere geen
navolging volgt. I11 het onderhavige
gt.val was dit organisatorisch verband
f-ót'a&l afwezig.
Ward dit aan het. P. B. gevraagd,
dan zou. Ongetwijfeld zijn overwogen
"dat dsse actie tot totale mislukking
moest zijn gèdoaind. Immers hel aan
tal gemeenteraden dat een motie
tegen do Vlootwet zou aannemen, zou
uiterst klein zijn, omdat niet alleen
zij die vóór do Vlootwet- Zijn tegen
•zouden stemmen, doch ook zij die
hoewel tegenstanders, van do Vloot
wet)- meenen dat deze zaak 111 do ge-
m-sentpraden niet thuis hoort. Zouden
al onze Raadsfracties in hunresp;
gem'eentera'Sen een' d'ergclijkö' motie
stellen, dan zou het aantal verwer
pingen zeker beduidend talrijker wor
den dan het aantal aannemingen. E11
dan-zou de actie zeker een averecht-
sche uitwerking hebben.
Acties als die wij thans tegen de
Vlootwet voeren, moéten, geconcen
treerd. worden. Alle hens tuin één dek
Dat. dek is thans het petitionnement.
Daarop allé krachten saamgelrokkeu
Wie- mét een dergelijk kanon schiet,
moet niet daarnaast nog met een aan
tal verspreide pistooltjes gaan knal
len.
Amstcrdamsche Raadsfractie
heeft o.i. heel wat meer practisolieu
zin getoond en de siluatio heel wat
bstei' begrepen dan de fracties die
anders déden.
3 R.-K.
TRAGISCH EINDE. Vrouw I\.,
,j 's-Hertogenbosoh, bracht haar
kindje van elf maanden f© bed en ver
wijderde zich daarna, om eenige bood
schappen te doen. Hij haar thuiskomst
vond zij haar kleine dood voorover
liggend© in zijn ledikant-je. Bij onder
zoek bleek, dat de kleine gestikt was
door het bandje van het ïopspeentje,
te lepelen cn daarbij bis.'dat hij om den hals drceg.
het aanbouwen van een vloot tot hel
handhaven van de neutraliteit geens
zins urgent is to achten;
dat zij daarentegen in het bezit van
een goed geoutilleerde vloot veeleer
zien een vergrooting van hei gevaar
an in een toekomstige» oorlog te wol'
den meegesleept, vermits practisch de-
vloot Tn dienst zal moeten worden
isteld van een der oorlogvoei'onde
partijen;
dat de neutraliteitspolitiek, wc!
het Xederlandsche volk oni mcerdt
redenen verplicht is te volgen, het on
doenlijk maakt, van tevoren Ie bepa-
n, in dienst van welke der oorlogvoe-
ude mogendheden het onderwerpe-
lijk© verdedigingsapparaat zal moeter
worden aangewend, waaruit de moge
lijkheid wordt geboren dat aan eer
groote mogendheid met begeerten tui
blijvende bezetting van overzeese!»
deelen van het rijk, steun zal moeten
worden verleend, louter door de toe
vallige ometandighei<1da', haar te
genpartij liet eerst de onzijdigheid te
onzen opzichte zal hebben geschon
den;
dat zij van meening zijn. dat reeds
on grond van deze voorafgaande
terieele redenen, doch meer nog
de ideëel© motieven liet aanbeveling
verdient. 1st het handhaven van de
neutraliteit te steunen op d©
ding en de toepassing var. do regelen
van het internationale recht;
redenen waarom zij er bij uwe ver
gadering met klem op aandringen, do
onmiskenbare gevoelens van de
groote meerderheid van 't N'éderlnnd-
s-:he voik ia zijn groeiende» afkeer
tegen verzwaring va» militaire on ma
ritieme lasten, niet teleur te stellen
en het entverp Vlootwet niet aan te
nemen.
Kct petitionnement tegen
do Vlootwet.
T)s Msl>, schrijft 0.111. over hot pe
titionnement tegen de Vlootwet;
„Een typisch staaltje van do w
waarop de h&ndtcekeinngcn bijeen
gaard worden' was gisteren op het
Hofplein te Rotterdam ie constntec-
cii. Daar stond een propagandist di©
de voorbijgangers tot teeltenen uitnoo-
gde. Twee baJtvisChjes vroegen of
zo óók hun handteekenhig machten
zetten. Ze waren nog geen één en
twintig. Ga jo gang maar, zet de
Vlootwettcgenslundcr. Bij elkaar zijn
jullie het wil.
'aren weer twee namen gezet.
Of het indruk zal maken?"
Da Nieuwe Ct. schrijft,:
Op het eiland Flakkee werd door
propagandisten in dienst der anti-
Vloot'wel-actie den menschen'gevraagd
of ze er tegen waren, dal, de belasting
oi) koffie, thee, suiker enz. verhoogd
'd, en of zij er ook tegen waren,
dat er belasting kwant op de rijwielen.
Antwoordden zij toestemmend (en dat;
doen zij iiatjï.u,blijk allen) dan word
..ezsgd; „zet dan op deze lijst je, haud-
te-skèniiig".
Nog oen petitionnement
togen cto Vlootwet,
Op initiatief van den doopsgezinden
predikant A. Visser le II teren veen, zal
zoo méldt Het Volk onder de
doopsgezinden in 011s land een peti
tionnement tegen de Vlootwet worden
jéhouden. Op godsdienstige gronden
wordt hst ontwerp afgewezen.
Een adrcc van het Indische
Vlootwet-comité.
Een Aneta-telegram uit Weltevre
den van giste-r meldt, dat het Indische
'loot.wct-comité telegrafisch aan de
Tweecle Kamer verzocht heeft do
vlootwet thans niet aan te nemen we
gens do moeilijke financieel© omstan
digheden van öost-In'diö.
Onze Lachhoek.
EEN WENK.
Jaap: Zou jii niet graag ccn vriend
honderd gutcen leccec?
J a n Dolgraag, kerel, maar helaas,
heb op dc gchcclc wereld geca en-
iclca vriend!
EEN STORTBAD.
Zanger (verwaand): Het was ccn
rach'.ig concert, niet waar? Mijn stem
tilde dc zaal!
Vriend: Jaik zag dat vcrschci-
ene menschen dc zaal verlicen osn er
ruimte voor te maken!
POSITIEF.
A.: Heb je liaar gevraagdf
IS.Ja.
A.En was haar antwoord op je vraag
I S
V? G£J-;omSm4AT!G5V J
oocrsirrrr k-.vn 4--
-'1Eon adres van d
Volkspartij.
Het- bestuur van de R.K. Volkspar
tij heeft gisteren aan de Tweede Ka
mer liet volgende adres gezonden:
Gsven met verschuldigden eerbied
te kennen, enz., (lat zij met verbazing
kennis hebben genomen van het feit,
dat door de regeering aan uwe ver
gadering ter behandeling zal worden
voorgelegd heb wetsontwerp, bekend
onder dén naam van Vlootwet, on
danks de omstandigheid, dst het aau-
êchafien zoowel als het onderhouden
en tijdig vernieuwen van een vloot van
eenigszins behoorlijke samenstelling
volgens algemeen gevoelen en steunen
de op de gegevens, verzameld door de
z.g. cömmissie-Patijn verre uitgaat bo
ven de financieele draagkracht van
de Nederlandsche natie;
dat zij, in aanmerking nemende de
plechtige garanties, welk© op het con
gres van Washington aan het Xeder
landsche volk werden verstrekt doorl welue nopens openbaarmaking
ide daarvoor in aanmerking komende correspondentie lusichcn minister
mogendheden, van oordeel zijn, do: Landvoogd in liet algemeen geldt.
V/clgorlng om ris mea
ning va» den Couvomeur-
Cencraal van Ned.-lndic
kenbaar lo maken.
Naar aanleiding van een vraag van
den heer Dresselhnys om do meenmg
van den Gouverneur-Generaal van
Ned.-ïndiè kenbaar te maken, heeft d->
minister van Koloniën ce.m'-woord
dat daar ilè- veninlWnnrdelijkhoid voor
dc indiening van wetsor.f.vcrnen. ook
voor zooveel Xederlundsch-Indië be
treft, bij de regccnng berust, de ter
zake betrekkelijke adviezen van den
Gouverneur-Generaal beschouwd mos-
ten worden als uitsluitend vcipr haar
bestemd.
Wat betreft do openbaarmaking van
dergelijke adviezen kan, aldus do mi-
nis/sr, mijns inziens geen andere ge
dragslijn worden aanvaard dun rhe.
Tegenover zoodanige publicatie sla
ik piiticipiiel alv.mul, in do eerste
plaats wel, omdat, z.j mijns inziens
moe; leiden tot onu-rm juing van de
voor een vruchtbaar Lebeer van (te
kolonie onmisbare vertrouwelijke sa
menwerking tüsschen minister en
Landvoogd.
Ik z.e geen termen cm in zake hot-
aanhangig ontwerp Vlootwet van de
algonieeno gedragslijn af ie wijkeu en
kan daaróm tol mijn leedwezen geen
gevolg geven aan het verzcek om her,
oordeel van den Gouverneur-Generaal
nopens die aangelegenheid aan do
Kamer kenbaar, tc makc-n.
NEDERLANDERS OMGEKOMEN.
De Maasbode schrijf!In het weekblad
voor dc Nederlandsche Kolonie in
Argentinië. „Nederland" van 13 Sept.
jl. lozen we, dat een tragische dood
enkele leden heeft getroffen van. de
bemanning van de Monfcferland, "liet
eb (schip van deri Kon. lloll. Lloyd
dat nog steeds gestrand op de kust
van Uruguay ligt, sinds den storm
van 10 Juli j
Op o September wilden vijf der op-
nronden van de Montferland een
bezoek brengen aan do Rugia, het Duit
sell© schip, dat. op denzelfden dag als
do Moiitferlaiid en dicht in de buurt
an het Nederlandsche schip, even
eens op de Urtiguaysche kust ge
strand Is. Nadut; het bezoek aan boord
fier Rugia w.is beëindigd,'en.de man
nen zich '.veer in de roeiboot bevonden
die hen daarheen had gebracht, deed
oen hooggaande zee do sloep omslaan,
znortiU de opvarenden tn water raak
ten oh op jammerlijke wijze verdron
ken,
De namen der omgekomenen zijn,
naar we vernemen: J. Pietors uit Rot
terdam, J. C. Redekers uit Amsterdam,-
IL F. ,T. de Rijk uit .Amsterdam, P.-
Hoogeiulijk nit k and voort eu \V. Kai
ser uit Amsterdam.
NIEUWE UNIFORM.
Naar bet „Vad," verneemt, zal bin
nenkort een gala-uniform voor de of
ficieren worden vastgesteld. Deze zal
bestaan uit een zwarte jas met één rij
knopen en een zwarte Dantalon. De
aanschaf'me is voorloopitr facultatief,
maar zal na 3 jaar verplichtend wor
den gesteld.
EEN BAGGERMOLEN GEZONKEN.
Bij. de dempingswerken der gemeen
telijke werkverschaffing aan den
Oude IJssel te Dostmchem is gister
morgen de bacEévmelen van 't water
schap de Oude IJssel gezonken, liet
ongeluk werd ygreorzaskt door het
kantelen van een modderschuit, waar
na zich vier arbeiders bevonden. Drie
hunner wisten er hj-'lijds af te sprin
gen, maar c'e vierde, R raakte met de
beenen fcusschen schuit en molen be
klemd en kreoT vrii ernslige kneu-
zingoti. Men heeft than? do slȕs te
Kemnadc gesloten en die te Laag-
Kcpi.-el geopeud. tenende dit rivier-
nnnd zoover te laten !?e-rloore:t. dat
het dek der machine weer zichlbaar
wordt. Door leegpompen Imopt uien
dan den molen weer drijvende te
krijgen.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN
Dc fabrieksarbeider W\, die 1 Octo
ber te OlcienzuA: onder een r.nto van
den lieer S. uit Deventer is geraakt,
is aan de gevolgen overleden. De insu
lt© heeft beslae "P Óen auto gelogd.
Feuilleton
Naar het Eugelscli
A. WILSON BARRETT.
(Geautoriseerde vertaling).
29)
■M.
Charles glimlachte toen zii den sa
lon van de Koningssuite binnentraden
met de rose en blauwe decoraties, do
kostbare lapijten en Let porcelein.
„Vaarwel, Dean Street", dacht hij.
„maar tccli zal ik jo altijd liefhebben
om harentwille."
„Nu, papa", ging hij voort, bij het
zien van de groote vazen met rose an
jelieren, die hier en daar in het ver
trek stonden. „Zij zetten u wel in de
bloemen!"
Zijn vader knikte, en liet zich neer
vallen op een stoel bij den haard, dio
van het overige gedeelte van de groo-
to zaal dcor een scherm was afge
scheiden.
..Dat dcet het snoesje", zeïde h«j
met een tinteling in zijn oogen. „Zii
zorgt voor mij. Zij west reeds, dat
dit mijn lievelingsbloemen zijn".
„Dus eigenlijk maakt zij u een beet
je het hof", zeide Charles glimlachend.
Maar wie of wat is zij dan?"
„Zij is do opzichteres voor deze ver
dieping, en zij is de mooiste en be
schaafdste dame, die ik ooit mocht
ontmoeten", zeido zijn vader. „Toen
ik haar voor het eerst zag. terwijl zij
het 'Dresdonsch porcelein liet schik
ken in dat ding daarginds, was iK
werkelijk verrukt".
„Was zij zoo mooi?" vroeg Char
les.
„Zeker. Maar wij zullen haar voor
't oogenblik laten rusten. Vertel ra ij
liever eens wat van dien Palzer, en
van de turbines. Er zijn er immers
twee? En van de maatschappij die hij
wil oprichten. Ik hoorde er vanmor
gen in de City over praten".
Charles herhaalde nu breedvoerig
do gescliiedenis, dio hij met enkele
woorden reeds in de taxi verteld had,
en daar was hij nog mee bezig, toen
de thee gebracht werd en hij zich te
goed deed aan gebak, terwijl zijn
vader droge biscuits at bij do warme
melk die zijn dokter hem voorschree*.
„Je schijnt een druk leven eeleid te
hebben na den laatsten brief dien ik
van je kreegzeide de oude heer,
toen Charles het laatste stuk gebak
op had en diep adem haalde. „Maar.
jongen, toen ik je schreef dat het was
„buigen of bersten", wist ik niet, hjo
dicht ik bij de waarheid was
',,Tk ook niet' zeide Charles opge
ruïmd. Maar ik zou dien tijd niet wil
len missen voor alles ter wereld,
want
„Je maakte kennis met die jonge
dame?" zeide ziiu vader. „Nu, ik ben
het met je eens, want ik heb hetzelfde
gevoel".
„Voor bet „snoesje?" vroeg Char
les schertsend, maar tcch min oi meer
verbaasd.
De heer Freek knikte.
„Ja, zij heeft bet hier in een paar
dagen tot een tehuis gemaakt voor een
eenzamen ouden man. Want ik voelde
mij eenzaam".
„Ik zon die jonge dame graag eens
willen zien", zeide Charles. „Zij
schijnt mij e~g lief toe. Maar zeg. va
der, is dat eigenlijk ge:n gevaarlijk
spelletje?"
„Ik geloof liet niet. Maar zeg. had
jij geen afsjxraak met je vriend Jell?'"'
„Lieve hemel, ja", zeide Charles,
wien opeens het bloed naar het hoofd
vloog. „Misschien heeft hij „haar" al
gevonden".
„Dat zou ik niet denken", meende
zijn vader, „maar over e?n minuiit
kun je gaan. Eerst moet ik je wat la
ten zien", en hij drukte op een knop
naast zich-
Charles stond op, stak een sï°arèt
aan, en ademde diep den geur van esxi
der vazen met bloemen in.
In bloemengeur is iets. dat de mees
te verliefden aan „haar" doel denken.
En Charles, het hoofd over de vaas
gebogen, kuste in zijn herinnering het
kleine handje van Édith Buron, toen
de deur zachtjes geopend werd, zij
zelf op den drempel verscheen.
XXXII.
-,U!" riep Charles, in de uiterste
verbazing.
Edith Byron bleef een oogenblik
staan. In haai- effen zwart japonnetje,
dat haar bevallig figuurtje mooi deed
luitkocnen, zag zij or '-bijzonder lief
uit. En langzaam zag Charles de kleur
op haar wangen verschijnen, dio min
of meer bleek en vermagerd waren
door het leed en de zorgen van d-
laatste degen.
Verrast of verbaasd scheen zij ech
ter niet te zijn, en op eens begreep
hij verschillende dingen waarop ziiu
vader gezinspeeld had.
„Wel, dan is u het „snoesje!" riep
hij, en opeens verlegen zwijgend, keek
hij den ouden heer aan.
„Juist!" zeide deze. wiens vermoei
de oogen thans een lichten glans ver
toonden. „Wie dacht je, dat het an
ders kon zijn? Maar kom binnen, kind.
hij is een beste jongen, ai stelt hij
zich op heb o-genbük een beetje onge
manierd aan".
Glimlachend kwam Edith Byron
naar Charles toe en reikte hem de
hand.
„Iloe gaat liet u, mijnheer Freek?"
vroeg zij.
Charies greep het handje, waaraan
hij juist gedacht had en keek Edith
verbaasd in de donker© oogen.
„Wat heerlijk, dat ik u hier vind!"
riep hij.
Juffrouw Byrcr. glimlacht© om zijn
toon.
„U spreekt alsof ik verdwaald was?'
zeide zij. „Heeft u naar mij gezocht?"
„Of ik naar u gezocht heb?" riep
Charles. „Wel, Jell en ik waren 7ou
bang als ik weet niet wat! In uw
briefje stond niets van het adres waar
heen u ging".
„Dat- wist ik zelf niet", zeide juf
frouw Byron, terwijl haar gelaat op
eens betrok. „Ik ik kon daar niet
blijven, en ik dacht
„U dacht toch niet, dut ik niet zon
komen?vroeg Charles haastig. „!k
kon-niet eerder koxnen. Ik lag in het
ziekenhuis".
„In het ziekenhuis!" herhaald© het
jonge meisje en do oude heer tege
lijk
„O. dat is al lang voorbij") zeide
Charles glimlachend. „Onze vriend
Palzer had geprobeerd, mij den nek
te laten breken, door iemand cr op
af te sturen om mijn taxi te late»
beschadigen, anders niet. Maar ik
was ec» paar dagen machteloos, cn
daarom daarom kon ik niet in
Edward Street komen. Doch dat is nu
voorbij, en u is hier", ging hij voort
op oen tooi», die Rdith opnieuw deed
blozen. „En de schrijftafel hebben
we".
„Heeft u de schrijftafel?" vroeg het
jonge meisje verbaasd.
„Ja, met schetsen en al. Maar dat
heeft u groet endeels ie danken aan
Jell, aan Jell en mijn tader. die uit Je
lucht kwam vallen om ons le redden
met zij u onrechtmatig verworven
goud".
Juffrouw Byron wendde zich tot den
heer Freek.
„Geloof er maar niets van'1, zeide
deze: „als hij over mijn geld begint,
raakt zijn verstand op «len loon. !k
werk hard voor hetgeen ik verdien".
..Dat grtonf j|< l^est", zeide iuffrouw
Byron, „Ik heb gc-ien. hoe uw vacan-
tie is".
„Toch is liet vacant!© voor mij ge
weest. kind. sinds ik je lief gezicht in
gezien heb zeide de lieer Freek met
onbeschaamde lxewondering. (Zoo
kwam het tenminste Charles voor).
„Maar ga nu zitien en iaat de jongen
je vertellen wat hij uitgevoerd heef:,
hij en zijn vriend. Ik trof hom aan,
le?'wijl hij voor u streed cn kon h m
toen flink dé behulpzame hand bie
den".
Charles vond hel heel aardig, in een
gemakkelijken stoei vo-.r een vlam
mend vuur gezeten, Edith Byron de
gebeurtenissen van de laatste dagen
