OVER DE VLOOTWET
Een amendement om in 12 jaar voor aanbouw enz.
geen andere gelden aan te wenden dan die welke
het Vlootfonds thans ter beschikking stelt.
Persstemmen over het vraagstuk van de urgentie
der Vlootwet en over de lasten die uit het ontwerp
voor Indië zullen voortvloeien.
INGEDIENDE AMENDEMENTEN.
De leden dei* Tweede Kamer de boe
ren Dro&sclhuy* en Boon hebben de'
volgende aniv meuten op bet Vloot-
wet-ontv.ei-p .ii^xdiend:
3c. lit dc:i aanhef van a.rt. 1 wordt
£e!c-zc;i, m plaats van „hot tijdperk'
van zes jaren": „hot tijdperk van;
twaalf jaren".
Dit amendtment strekt om te doen
vaststellen, dat i:i het tijdperk van
twaalf jar.n inderdaad voo- aanbouw,
onderhoud 0:1 vernieuwing van mate
rieel goc-n andere geiden'dan d:e, wel
ke liet vlootfonds thans tor beschik
king stelt, zullen worden aangewend.
2c-, Artikel 14 wordt gelezen als
volgt: „Werken ten belioevo van
maritieme verdediging van Neder],-
Indiü. Ten behoeve- van de maritieme
verdediging van Ncderl. Indië zal
Soerabaja als steunpunt worden inge
richt''.
Dit amendement wordt als volgt toe
gelicht: Indien hot vlootplan beperkt
blijft tot den opzet, voor de eerste zes
jaren aangegeven, schijnt de opzet
van de in het ontwerp omschreven
werken onevenwichtig groot en zou
ïnrt dén basis zijn te volstaan. Voor
een bescheiden verde-diging van Tand
jong Priok als zetel van de regeering
zouden daarnevens dan gelden kunnen
worden uitgetrokken.
Bij aanneming van het amendement
zullen verschillende andere artikelen
111 liet, licht daarvan wijziging moeten
ondergaan,
Pors Overzicht
Over de urgentie der
Vlootwet.
D c X. V o n 1. C t. schrijft naar
aanleiding van 'do verklaring di© mi
nister Buys de Beöi'enbrouck heeft af
gelegd in antwoord bp d© interpellatie
van mr. Troelslru. hot volgende:,
ij mogen het, om der waarheid
wille, niet verhelen, dat de verkla
ring van de premier voor ons een groo-
te teleurstelling is geweest, al was er
ook weinig grond voor de verwachting
dat do regeering tenslotte toch nog
afdoende argumenten voor de urgentie
der onverwijlde doorvoering en uit
voering der Vlootwet geven zou. Wat
de heer Troelstra tegen do wet heeft
aangevoerd, is zóó onbeduidend ge
weest, dat men zijn betoog leest zon
der eenige belangstelling. Maar ook
do verklaring van den heer Ruts is,
wij herhalen het, onvoldoende.
Dat de premier geen inededeeling deed
over de beraadski.gingc-n In den minis
terraad is o.i. volkomen-juist. Wij kun
nen ook vrede hebben mei de verkla
ring, dat uitstel van de Vlootwet niet
zou leiden tot gezondmaking van des
lands financiën, en dat de bezuiniging
daarvan slechts gering genoemd wordt.
Betrekkelijk gering althans. Want de
j>remier was eenvoudiger en oprechter
met zijn verklaring, dat wij ons tor
wille van onze onafhankelijkheid ol-
fera moeten getroosten dan de minis
ter van financien met de g'roepeering
dei- cijfers, die indruk maakt als kost
te de Vlootwet ons eigenlijk niets. Ster
ker nog was het argument van den
heer Ruys dat gewaakt moet worden
tegen verdere stopzetting van den aan
bouw der vloot. Wat, dunkt ons,
slechts de eupheinistische erkenning is
van hot feit, dat het geweldige kost
bare, 8telscllooze voortzotten van den
nu reeds sinds jaren gevolgdeu vloot-
bouw, oen verspilling is geweest van
honderden tnillioenen; en dat de re-
goering met de ingediende Vlootwet
aan dit onsystematisch geld-wegwer-
pen tenminste een einde wil maken.
Maar die beide argumenten steunen
wel de noodzakelijkheid eener nieuwe
Vlootwet, maar overtuigen niemand
va,n de directe urgentie er van en dus
van de urgentie der onvermijdelijke
uitgaven die er het gevolg van zijn.
Dankbaar aanvaarden wij de verze
kering van den premier, dat de regee
rt ng er naar streven zal de daaruit
voortvloeiende lasten tot een minimum
terug te brengen. Maar waar bleef het
antwoord op deze oene, voor ons over-
keersckende vraag: waarom nu die
groot© haast met de nieuwe Vlootwet,
waarom 1111 het budget met deze nieu
we uitgaven belast? Het eenige wat
wij vernamen was, dai niet handhaven
van onze souvereiniteit bijdraagt tot
het scheppen van internationale com
plicaties en dat wij bij eventueele con
flicten tusschen vreemde mogendheden
Tndiè daarbuiten moeten houden.
Nieuw is dat gezichtspunt juist niet.
Wij meeuen het argument meer te
hebben gehoord! Blijft nog deze laat
ste argumentatie van de regeering,
dat de conferentie van Washington het
gevaar in de Stille Zuidzee wel ver-
iminderd heeft, maar dal, zoolang niet
(tot algemeen© ontwapening wordt over
gegaan, niemand zeker is van den dag
van morgen. Ook dat ;s waar. Doen
ook is niet te ontkennen, dat de regee
ring geen enkel nieuw gezichtspunt
geopend heeft. Dat hare verdediging
met sterk was, omdat zii le vaag is
on to algemeen. Wij gelóoven haar,
[maar Overtuigd heeft zij ons niet.
Indië en de VlcoU-.et.
j Zooals het oud-lid van den lndischen
'Volksraad Ir. Cramer Vrijdagavond
in tie vergadering van do S. D. A. P.
deed, legt ook de N. R. C r t. in een
artikel in haar nummer van Maan
dagavond nadruk op do last?u die uit
liet outwerp-Vlootweb voor Indië
leu voortvloeien.
Het blad zet uiteen, dat in de laat
ste 6 jaren in Indië bezuinigingen zijn
dooigevoerd op selder alle takken van
dienst en dat dringend noodige maat
regelen in het belang van de volks
ontwikkeling en volksgezondheid, voor
opheffing ook van den örgsten nood
van oua-militaireu, op grond van den
slechten iinaucicelen toestand worden
a/hteiwcge gelaten. Daarnaast zijn de
belastingen tot een drukkenden last
opgevoerd en hebben de schulden een
1© voren ongekende hoogte bereikt. On
der deze omstandigheden het Indisch
midget voor lange jaren te binden aan
nieuwe zware lasten, acht hol blad on
toelaatbaar.
De Nederlandsche volksvcrbegen-
wcord ging heeft, zegt het, bij de be
handeling van de vlootwet de Indische
belangen evenzeer in acht te nemen
als de belangen van Nederland. Te
doen, alsof de Kamer uitsluitend of in
hoofdzaak zou hebben te letten op do
gevolg©-» voor dc Nederlandsche fi-
met, het zeggen, <l,at 'Indië
voor het overige zorgen zal, achten
wij onjuist en zou een tekortkoming
ijn in de taak van de Nederlandsche
'olksveru.-genwoordiging, zoolang deze
■oor Indië ie beslissen heeft.
liet blad eindigt: Wij vreezen ern
stig, dat de gevolgen van deze vloot
wet, .r.d-en zij op dit oogenblik wordt
doorgedreven, meer zal kunnen bijdra
gen tot liet verlies, dan tot het behoud
au Indiö voor Nederland,
Mogen 'de leden der Kamer, van wel-
;e geloof3-overtuiging of politieke rich
ing ook, zich bij hot nemen van de be
slissing hun verantwoordelijkheid be
wust zijn. Er staan hier grooter en
hoo'ger belangen on het spel, dan die
welke politieke partij ook.
EEN GEMEENTE IN MOEILIJK
HEDEN. Tot op heden hoeft beo
personeel der Lagere Scholen der ge
meen: to IJsselsbein nog geen salaris
over September ontvangen. De oor
zaak van dezen voor de betrokkenen
zeer onaangenamen toestand is. dat de
gemeente gebrek aan kasgeld lieelt,
doordat de driemaandelijkscho rijks-
uitkcering op zich laat wachten.
DE NAGELJONGENS VAN DE
NED. SCHEEPS'BOUWMIJ. Do
„staking" van de nageljongens hij de
Nederl. Scheep^bouvvmaatij. te Am
sterdam behoort weer tot 't verledene.
Het meerendeel der jongens is weer
aan 't werk gegaan, de rest ontsla
gen. De werkzaamheden op de werven
hebben niet de minste stagnatie onder
vonden.
BIJ HET VOETBALLEN EEN
BEEN GEBROKEN. Zondagmiddag
heeft de V.U.C.'er Segaar bij het
voetballen op Houtrust zijn been ge
broken. Segaar trapte tegelijk met
een tegenstander naar den bal. Segaar
is in het Ziekenhuis op;
DE PELIKAAN. Hr. Ms. Peli
kaan is bij het verlaten van Tunis
in het kanaal vastgeloopen doch zon
der schade weer losgekomen; het schip
heeft de reis voortgezet en zal vermoe
delijk 19 October a.s. te Alexandria
aankomen.
DOOR EEN MOTOR AANGERE
DEN. Men meldt uit Etten aan de
Maasbode:
Zaterdagmiddag teen de landbou
wer D. N. zich met paard en kar
naar den akker begaf over de Bre-
dasche Baan, werd hij door een mo
tor aangereden, zoodanig, dat hij een
schedelbreuk bekwam en na enkele
oogenblikken overleed. Vermoedelijk
heeft N. door den feilen wind, die er
stond, den motorrijder niet hooren ko
men. Door de marechaussee werd spoe
dig een onderzoek ingesteld. Naar we
vernemen heeft de motorrijder, zekero
L., opzichter bij den watertoren geen
schuld.
HET TWEEDE KAMERLID VLIE
GEN. Daar Heb Tweede Kamerlid
Vliegen wegens een zwn.ro verkoud
heid het bed moet houden zal hij he
den niet aanwezig kunnen zijn bij de
aanbieding van 't petitionnement van
S.D.A.P. en N.Y.V. aan den Voorzit
ter der Tweede Kamer.
STOOMSCHEPEN VERKOCHT.
Hes stoomschip Soestdijk, vim de Ho!-
land-Amerika I.ijn, 6451 ton bruto en
4165 ton netto in 1901 te West Hartlepool
gebouwd,- is naar Engeland verkocht.
Het stoomschip Gorredijk is verkocht
aan de Ben Line Steamers Ld. (W. Thom
son and Co.) te Leïth. Het stoomschip is
herdoopt tn Benmacdbui.
RIDDERKRUISEN GESTOLEN.
Op hot perron van liet llollandscllo
Spoorstation 111 Den Haag is een kistje
met -1 ridderkruisen gestolen ten
ideelo van ,1. V. te Leiden.
DE I-IOTELRAT GEVANGEN. -
de zaak betreffende de diefstal in hotel
..De oude Graaf" in de Knlverstra.it
te Amsterdam is, nadat de recherche
met haar onderzoek begonnen is reeds
eenig licht geworpen. In Delft n.m.
js den zoon van den hotelhouder, op
Let oogenblik dat hij in een autobus
de gemeente wilde verlaten aangehou
den. Ken reeds eerder gekoesterd ver
moeden bleek waarheid te zijn, want
bij den jongen man, is een gedeelte
van het gestolen© terug gevonden. De
100 coupons der Nederlandsche Stnats-
jeening elk met een waarde van 25
«ld. waren nog in het hotel verstopt
en zijn daar te voorschijn gebracht. Al
het verdere gestolen©, eigendom van
den heer V. E. die to Amsterdam do
coupons voor een klooster wilde -
Zilveren is tevens terug gevonden. De
dader die na een langdurig verhoor
bekende is naar Amsterdam overge
bracht. In verband met den diefst.il
als verdacht van medeplichtigheid
nog een arrestatie gedaan, meldt het
Hbld.
WORDEN DE BIERTJES DUUR
DER? De Telegraaf schrijft:
Gelijk bekend is, lieeft de regeering
een wetsontwerp ingediend tot ver-
hooging van den bieraccijns van pl.m.
2T2 ct. per liter op'pl.m. ct. per
liter. In verband hiermede vernemen
wij, dat de bierbrouwerijen zullen
overga,a.11 tot herziening, d.w.z. ver-
hooging van den bierprijs. Omtrent de
vaststelling van d e verhooging en den
datum van haar inwerkingtreding
zijn nog besprekingen gaande in liet
bestuur uui den Bond van Ned. Brou
werijen. dat zich eveneens tot de
Tweede Kamer zal wenden met een
n de accijnsverhooging gericht re
kest. Verwacht wordt, dut ook de
caféprijs van het bier zal stijgen; de
organisaties van koffiehuis- en restau
•onthouders en van verlofhouders
moeten evenwel daarover nog nader
beraadslagen.
MALVERSATIES? Sedert gcrui-
men tijd liepen allerlei geruchten van
malversaties gepleegd bij den bouw
van liet nieuw Academisch Ziekenhuis
te Leiden, waarbij opzichters, werk
lieden en leveranciers zouden betrok
ken zijn, tengevolge waarvan cok
reeds de. Rijksbouwmeester in arrest
verd gesteld.
Naar liet Hbld. verneemt is thans
op last van de justitie weder een uit
gebreid politioneel onderzoek aan den
gang, waarbij verschillendo bij dezen
bouw betrokken personen, waaronder
ook dio reeds met eervol ontslag den
dienst verlieten, onder verhoor worden
KNOEIERIJ MET HET RI.TKS-
KAASMERK. -r Dezer dagen heeft de
Rijkszuivelinspectie, in samenwerking
met do douane, te Roosendaal een
partij zware Goude kazen in beslag
genomen. Deze was aldaar per grou-
pagedionst aangekomen en bestemd
voor uitvoer. De part-ij was te Rot
terdam ingeladen en afkomstig van
een firma te Bodegraven, De inbeslag
neming geschiedde op vermoeden van
het wederrechtelijk gebruik van rijks-
kaasmerken. De partij was uit Rot
terdam door een rijkszuivelvisiteur ge
signaleerd
AFSCHEIDSAUDIENTIE INDISCHE
PRINSEN.
Be prinsen van Solo en van Djoejakarta,
dio den 20sren dezer ons land zullen ver
laten om ©enigen tijd daama r.anr Indië
terug te keersn, cn de saltan van Boe3oen-
gnji, die nog eenigen lijd bier te lande
blijft, doch wiens terugkeer naar Indië
ook op -handen is, zullen a.s. Woensdag
op Hc-t 'Loo door de Koningin in af-
scheidsaurliéntie worden ontvangen.
Bij die gelegenheid zal de Koningin te
vens ontvangen Pangéran Ario Djatïkoe-
simo {broer van den Prins van Solo),
die onlangs is benoemd tot luitenant der
cavalerie bij het Nederlamdscli-Indische
leger. Dc-ze vertrekt niet zijn broer maar
fndië, om zijn bestemming te volgen.
De aan de Indische prinsen en aan den
sultan van Boeloengan toegevoegde -hee-
ren Oudcmans en Zïeek zullen bij de
afscheidsaudiëniie tegenwoordig zijn; ver
der ook de minister van staat de beer
Idenbwrg, oud-gouverneur generaal van1
Nederl.-Imdiij.
DIEFSTAL TE GRONINGEN. Rij
do gisteren gehouden vaardigheids-
proeven van het Kon. Ned. Gym-
nasbiolc verbond deed zich voor het
Noord-Westen een onaangename kwes
tie voor. Nauwelijks was er begonnen
of twee der deelnemers uit Borger
misten de portemonnaies, inhouden
de een waarde van 60 gulden, uit hun
kleeren. Dadelijk werd de politie ge
waarschuwd en onder leidiug van den
inspecteur der recherche Molenaar
werd het onderzoek begonnen. Tegen
den avond, zegt de Maandagmorgen,
had men den dader gevonden, die het
geld in de W.C. had verstopt. De dief,
sergeant B. uit Assen, viel toen door
de mand.
?ars"8?erzicfct
DE MOORDAANSLAG TE
VALKENSWAARO.
Het Weekblad v.h. Recht schrijft
Het thans in hooger beroep voor het
gerechtshof te 's-Hertogenacsch ge
voerde geding was rijk aan dramati
sche momenten, waaronder verschei
dene van hoogst eruetigen en droevi-
gen aard. Een oordeel over veel wat
daarbij is voorgevallen, is moeilijk,
misschien ook voorbarig. Een© objec
tieve beschrijving van het geheelo pro
ces met al zijne bijzondere voorvallen,
zou een uit crimineel-politisch, ook eit
vooral uit een psychologisch oogpunt,
van groote bet?ckenïs kunnen zijn. De
lezing van liet verslag der behande
ling van liet liooger fceroop tegen de
in eersten aanleg vrijgesproken
mevrouw D. dwingt ons tot een op
merking, die wij, al zijn wij 'helaas
volkomen overtuigd dat zii ook nu
wel weer haar uitwerking zal missen,
niet mogen terughouden.De beklaagde
werd beschuldigd van poging lot
moord of doodslag en van medeplich
tigheid aan het misdrijf van K., aan
de door dezen gepleegde poging tot
moord. K. was even te voren door het
hof schuldig verklaard en veroordeeld
tot acht jaar gevangenisstraf. Nu werd
hii als getuige-geroepen 111 de zaak van
de bekl. D die mede als ziine mede
plichtige terecht stond. De verdediger
verzette zich tegen zijn verhoor on
der cede, op grond van art. 16b
Sfcrafr. doch 't hof verwierp het ver
zet en de getuige werd be'cedigd. Hij
werd a Bvus gesteld tusschen zijn
plicht; om de waarheid te zeggen en
het gevaar d© vrouw te bezwaren, die
voor hem de aanleiding was om zijn
misdrijf te plegen. De president ver
maande hem ernstig de waarheid te
zeggen. 011 vroeg den getuige, of hij
nu zoo ontaard, was, dat hij ook niet
meer tegen een meineed opzag. Wat
zou de president hebben kunnen
antwoorden, indien de getuige hem
had toegevoegd: President, indien ik
mij aan een meineed schuldig maak,
draagt het- Hof daarvan mede de zede
lijke verantwoordelijkheid. Een ge
tuige. die onder dergelijke omstandig
heden de waarheid spreekt, zoo die
strekt ten nadeele van de beklaagde,
is iemand van een zedelijke kracht,
die men hem misschien zou moeten
benijden, misschien ook niet. De jus
titie behoort ter wille van zichzelf en
hare waardigheid diergelijke gewe
tensconflicten te vermijden. Was hier
de verklaring van den getuige drin
gend noodisr om over de beschuldiging
tegen de beklaagde, die a'thans bij het
eens misdrijf zijne mede-beklaagde,
rijne medeplichtige was. te oordeelen
En indien zoo. ware het zelfs dan niet
beter geweest maar te berusten
in xle vrijspraak van de beklaagd??
Misschien was daarmede aan den ver-
geldir.gseisch niet voldaan, doch wie
zal het durven wagen bij dergelijke
zielsconflicten, biï dergelijke ecfiteliiice
drama's de schuld te peilen en dus den
vergeldinpseiseh te melen' En de
maatschappelijke ordening is mxssgmen
noc meer gebaat door de gehandnaai-
d® vrijspraak dan door een v.eroordee-
Ïïiiff, die, indien '/.ij wordt gewezen,
slechts kon worden verkregen dooreen
wij/e van gêdiiigvoe- ing. waarbij de
cisc'.ien der moraliteit noodwendig
werden in gevaar gebracht Wij zou
den zoo gaarne rechters en open naar
ministerie willen overtuigen, dat soms
zelfs hii bewezen en vaststaande schuld
eop veroordeeling voor de Teclitsorde
bedenkelijker kan zijn dan eene ge
handhaafde vrijspraak aansluiten of
-en met-vervolging.
LBtteren en Kunst
HET THéATRE SARAII BERN
HARDT.
Tusschen do stad Parijs en dc erf
genamen van Sarah Bernhardt bestaat
een geschil over het Théatro Sarah-
Bernhardt.
Na het overlijden van de directrice
heeit de prefect van de Seme aan
Maurice Bernhardt bericht, dat het
huurcontract automatisch was geëin
digd en dat de stad Parijs de beschik
king over den schouwburg had her
kregen. Maurice Bernhardt antwoord
de, dat hij krachtens de wet van 9
Maart 1918 het recht had, den schouw
burg tot 1927 in huur te houden.
De zaak is voor de rechtbank ge-
1 woest, die over veertien dagen vonnis
zal wijzen.
ELEONORA DUSE.
Elconora Duse, die drie voorstel
lingen te Weenen heeft gegeven, is
via Parijs naar Amerika vertrokken.
Daar zal zij optreden in Cosi Sia, La
Donna del Marc on La Porta Chiusa.
EEN SCHOOLTOONEELVERBOND
Opgericht is 't Itofcterdamsch School-
tooncelverbond, dat beoogt goede
t-ooneelvoorstellingen te organise eren
voor dc leerlingen der middelbare
scholen.
TO ON EEL NIEUWS.
Naar de N. R. Crt. verneemt hebben
mevrouw Anna Sablairollcs. mevr
Magda Janssens cn de keeren Hubert
la Rodie, Louis Saaloorn, Oscar Tour-
niaire en Joban Gobau zich vcrccnigd
om na afloop van hun overeenkomst
met dc directie der Kon. Ver. „Het No-
derlandsch Tooneel", dus van 1 Mei
1924 af, evenals in den zomer vqn 1920,
gedurende de vier zomermaanden ge
zamenlijk voorstellingen te geven. De
artistieke leiding berust bij dc hccrcn
La Roche cn Saalborn.
Donderdag 1 November Zal hel ge
zelschap van Rika Hopper in den Hol-
land-schcn Schouwburg to Amsterdam
do eerste voorstelling - geven van „Ze
gepraal", drama van liefde en leed.
door Antoinc Curry, in dc vertaling van
Rika Hopper. Zij begint hiermede haar
tournee door ons land, na afloop waar
van zij naar Ncd.-Oost-Indic vertrekt.
ALEXANDER SCHMULLER. Dc
violist Alexander Schiuullcr is' een on
geluk overkomen, dat ernstige gevol
gen had kunnen hebben. Vrijdagnacht,
toen dc heer Schmuller van Rotterdam
terugkeerde, is - dc taxi, waarmede hij
naar huis reed, door te wild rijden van
den chauffeur nabij het Rijksmuseum
in volle vaart tegen een boom gereden.
De heer Schmuller viel met het hoofd
tegen den autorandhij was eenigen
tijd bewusteloos, doch icon, door loct
doen van een politie-agcat, naar het
huis van een zijner vrienden gebracht
worden, waar hem de eerste hulp ver
leend werd. Naar het Hbld. verneemt,
is dc toestand van den patient op hc^
oogenblik vrij redelijk cn men hoopt,
dat gevaar uitgesloten is.
Ingezonden
Van Ingezonden 3tukken, geplaatst ol
iet geplaatst, wordt de kopio den inzender
niet tornireegeven.
Voor den inhoud dezer rnhrlek stelt ce
Redactie zich niet aansprakaltjk.
DE VLOOTWET.
De heer T. v. B. betoogt, dat wij Ne
derlanders zoo erg vredelievend zijn. Wat
-naïef, mijnheer T. v. B. Meent go nu
werkelijk.- dat wij beter zijn dan ecnig
ander volk f Ik geioof er niets van. Ik
stel alle volken dienaangaande gelijk.
Wanneer wij in een zeker land aan eik
hoofd der bevolking éón voor 6in vragen:
„voor of tegen oorlogV" dan is.het tegen
enorm overwegend. Jir is maar een heel
klein percentage bewust militaristisch.
Daarnaast een heel ktéiiu percentage be
wust antimilitaristisch. Daariusscbeu
een slapende menigte, zonder standpunt.
Door deze menigte juisi is het mogelijk
een oorlog te ontketenen. En niet alleen
irloe, ook andere groote bervorniin-
m. W'a
j be'
1 krinj
de sterke man naar voren komt, heeit hij
de onbewuste monigte achter zich. Dit
hebben wij gezien met den werelddorlog,
de hervormingen in Rusland, Italië 011
Spanje. Juist door te speculeeren op de
onbewustheid der massa en met behulp
der dictatuur bereiken dergelijke' kracht
menschen hun doel.
Dar- onze vloot dan ook tnoodig is Ier
handhaving, van onze neutraliteit, bo
schouw ik als een onwaarheid van den
bewust militairist. Immers ook België
had met dat doel oen leger, en is zijn
neutraliteit niet geschonden Had ons
land beter in do route gelegen, dan zou
ons hetzelfde lot getroffen hebben.
Dat de gebroeders de Witt vermoord
zijn omdat ons land niet over voldoende
weermacht beschikte, pleit m.i. geenszins
voor een vloot. Immers i-n Rusland is de
Tsaar vermoord juist omdat er een leger
was. Hieruit zou men zelfs kunnen aflei
den, dat de Russen anti- eh de Hollanders
pro-oorlogsgezind zijn. M.i. is deze aan
haling aan U dan ook geenszins op haar
De aanhaling van Napoleon pleit
juist tegen oorlogsvoorbereiding.. Wan
ons land in dezelfde gunstige positie
keerde ais Frankrijk indertijd, zouden de
bewuste voorstanders, met bun drijven,
hetzelfde bereiken. Zoo drijft de een den
ander, Wij doen hel om Japan, Japan om
cms. JJaarom juist is het zaak do bewuste
voorstanders te bestrijden. Of zoö iemand
dan kapitalist of arbeider is, doet niets
Verder schrijft U mijnheer T. v. B.
op voorlichting van marineautoritei
ten, etc." Deze zinsnede, (U moet bet mij
niet ten kwade duiden) zou ik haast als
misleidend willen kwaiïfïcecron. U weei
heel goed dat er ook marineautoriteiteu
zijn, die de vlootwet in hel openbaar be
rijden. Dit had U dan ook,- m.i. weg,
moeten laten.
INCEZONDEN MEDEDEELINCEN
a 60 Cts. per regel.
De aangewezen boterham voor
bloedarmoedigen.
Dat mijn aanduiding van Obligatiehou
ders onjuist is, bon ik nog niet met U
eens. Deze heeft recht op zij-n percentage,
doch geen recht in hel productieproces,
tlij kan de winst of 't- verlies dus niet
beïnvloeden. Wordt hel verlies echter
oncriu grbot, zoo.ils b.v. bij de „Chr. Am-
sterdammer", dan wordt'hij de dupe. Dat
moet hy voorkomen. Daarom moet hij ook
een oorlog voorkomen. Immers deze
brengt crisis, welke hot liefst zooveel mo
gelijk op hem af :ewfsnteld wordt. Niet
omdat hij arbeider is, maar omdat hij
m deren in de gunstige positie verkeert,
niet ia <ie klauwen van den Mammon te
citicn. liet ware zelfs te rvonschen dat
pok de bewuste nrtita:rl;teix zich zoo los
wisten te werken uit deic klauwen, dat
ze ook «cn weinig reèèjïing gingen hou
den met moieele factoren.
Ik ivil échter, om niet al te veel ruunle
te beslaan, eindigen. Alleen moet ik
even doen opmerken, dat het mij onbe
grijpelijk is, hoe do heer T. v. B. tot do
conclusie kar. konten, als zou ik schrijven
ui: afgunst tegenover den kapitalist.
Geecsrfi.r. Ik schrijf, omdat ik van mee-
aring- ben, dat de menschheid haar finan
cies:© belangen Oilet dusdanig mag be
hartigen, dot dB moraal in gevaar komt.
M.i. werkt ieder voorstander vain het mi-
lïtaïrisme méde aan verdiep!ijking van
de mensohheid.
Daarom, op voor een betere samenle
ving, een d:e niet door militair geweld in
balans gehouden wordt. Ieder in zijn
land de hand aan den ploeg «1 weg met
da Vlootwet.
GAS EN ELECTRICITEIT.
Geachte Redactie,
Met. een enkel woord meen ik nog
terug te moeten komen op het stukje
van Technisch Bureau .1. Roosen ge
titeld Gas cn Eleetrieifccifc.
Gedeeltelijk geeft de heer Roosen
al toe, dat zijn uitgangspunt onjuist is.
Verder zou hem gebleken zijn wan
neer hij zich goed van te voren op
de hoogte gesteld had, dat bij even
tueele klachten over slecht licht de
Gasfabriek die klachten gratis
herstelt. Ieder kan dus goed gas
licht hebben voor weinig geld. Boven
dien had de heer Roosen kunnen we
ten, dat de Gasfabriek z.g. mundus-
branders verstrekt voor 'munbgas die
zeker niet meer dan 100 L. per uur
erbruiken.
De wijze, waarop de heer Roosen
zijn gasproef meent te moeten nemen,
ts hoogst primitief en op zijn zachtst
uitgedrukt „onbetrouwbaar", te meer
daar hij ongelijke grootheden met el
kaar vergelijkt (met welk soort bran
der - nam hij do proef?) Heeft hij
een eloctrische lamp van dezelfde
lichtsterkte op dezelfde wijze be
proefdIk geef den heer Roosen 111
ernstige overweging, wanneer hij weer
eens vergelijkingen maakt tusschen
gas en electriciteit, dit. op meer eer
lijke en meer deskundige wijze te doen.
Wanneer hij geen verstand heeft van
gasbranders en liet bepalen van het
juiste verbruik van die branders, dan
'neem ik hem dat niet kwalijk, maar
laat hij zich dan ook onthouden van
vergelijkingen, die in de eerste plaats
hem zelf maar verder het publiek en
de Gasfabriek schaden.
U dankend voor de verleende plaats
ruimte,
Hoogachtend,
De Directeur v.h. Gem. Gasbedrijf,
J. A. A. OCHTMAN.
Haarlem, 15 October 1923.
Haarlem, 11 Oct. 1923
M. do R.
Omtrent het wezen der Ilaarl. Politie-
Muziek vcrcenïging bestaat blijkbaar
cer.ig misverstand. Het is ons opgeval
len, dat er onder dc burgerij zijn, die
mecncn dat deze verccniging een on
derdeel van het politiecorps, als zoo
danig, is. Dit is echter niet zoo. De
vereeniging bestaat wel enkel uit agen
ten behoorende tot het I-Iaarlcmsche
Politiecorps, die in hun vrijen tijd de
muziek beoefenen, maar zij is een zelf
standige Koiiinkl. goedg. vereeniging
eigen bestuur, statuten en regie,
ten. Zij die van de vereeniging
medewerking wenschen, op de een of
andere wijze haar willen steunen, ge.
:n zich te wenden tot een der be
stuursleden.
H. PLANT, voorzitter,
Adriaan Loosjesstraat 35.
D. MOOIJ, secretaris,
Dr. Lcyiissiraat 26, Schotcnj
R. SMIT, penningmeestet,
Dc Clercqstraat 107.
„Er is niet veel bijzonders te vertel
len'", antwoordde Sproetneus, ,;Hat
Tehuis was in Chicago en daar beir ik
m'ii heel© leven gebleven, tot drie
maanden geleden. Toen ik t© oud
werd voor de opleiding die ze den jon
geren kinderen navou, stuurden ze
me naar do dichtstbijzijnde armen
school zoolang de wet het hen toe
stond, maar ik was altijd anders dan
de ander© kinderen, en dat wisten zo
heel goed. Ik werd er gebracht ©n ge
haald als een gevangen© ©n moest des
morgens vroeg in liet Tehuis werken
om m'n kost en klcèrcn te verdienen.
Ik wou altijd erg graag loeren, maar
ik was Mij toen dat afgeloopen was.
„M'n leven lang ben ik zoo wat eens
in do weck opgeroepen, bekeken, en
dan geweigerd, afgekeurd voor een
thuis vol liefde, om 311'xi hand en m'11
lcolijke gezicht; maar het was ten
sion© hc-t eeniga tehuis dat ik ooit ge
kend had en ik scheen nergens hij t©
hooren".
„Tor n werd er een nieuw hoofd
aangesteld. Hij le:k niets op de nnde-
jv-n on hij 1-erve-r mo dat hii me zoo
gauw mo-cl 'k kwijt wou zijn. Hij
in:-."1.te or 11 pion oni mo naar eon man
to© t sturen, waarvan hij wist dat. hij
een jongen noodig had.Hij vergat dien
man te vertellen, dafc ik een hand mis-
to esi hij slcg me toren den grond,
t-en 'te Tuor'-fo, dn' ik dc jongen wis
dien ze naar hem hadden toegestuurd,
lu een middag slaagden hij en zijn
zoon, die van mijn leeftijd was, ©r in
om mij net zo.o toe to takelen als toen
ik in het gesticht kwam. En dien nacht
bleef ik wakker en Jiop ik weg. Ik had
dien jongen graag oven willen afran
selen voor ik weg ging, maar ik durf
de niet, omdat ik bang was dat ik den
oude wakker zou maken, en ik wist
dat ik tegen hen tweeën niets kon be
ginnen. maar ik hoop dat ik hem vóór
m'n dood nog eens alleen tegen kom."
Mc Lean trok aan z'n snor om niet
t® laten merken dat hij lachte en vond
dat de bekentenis van den jongen voor
hem pleitte.
„Ik behoefde niet eens kleeren le
stelen, omdat ik niet in m'n gestichts-
klec-ren vertier wou gaan, want ze had-
den al m'n schoono, nette boel wegge-
nomen voor dien jongen en mij zijn
lompen gegeven en dat vond ilc bijna
even erg als het pak slaag, want waar
ik was werden we altijd erg netjes ge
houden. Ik was al hier vlak bij toen
ik hoorde dat die man me niet had
kunnen houden al had hij gewild. Ik
begon naar werk te zoeken, toen ik j
docht dot ik veilig voor hem was,
maar het 19 met iedereen net nis met
u, meneer. Groote, sterke, onbescha
digde menschen zijn de eenig: die noo
dig zijn".
,.'k heb o~ns ov-r <le-c zr.nl; n-ge-
dacht", antwoordde Mc Lean. „Ik be
gin heusch te gclooven dab een man
zooals jij dat werk heel goed zou kun
nen doen, als hij geen lafaard wns, en
ijverig en betrouwbaar was".
Sproetneus kwam esn stap dichter
bij.
„Als u me een baantje geeft waar
ilc zooveel verdien dat ii m'n eten,
m'n kleeren en een onderdak kan be
talen", zei hij, „en als ik net als.an
dere mannen een Baas heb om voor
te werken, en een plaats, waarop ik
voel dat ik recht heb, zal ik precies
doen wat u me zegt, of het probee-
ren loc ik er bij neer val".
Hij zei het zoo kalm en overtuigend
dat Mc Lean hem geloofde, hoewel hij
in zijn linit voelde, dat het wel eens
verkeerd af kon loopen voor oen man
met zulke groote belangen als hij, wan I
neer hij voor dezen post een vreemde
aanstelde.
„Best", antwoordde de Baas. „Ik
zal je op de loonlijst zétten. We zullen
eerst gaan eten en dan zal ik je sckoo-
11e kleeren geven, en kaplaarzen en
het apparaat om de afrastering ts re-
parcercn cn een revolver. Morgen
ochtend zal ik heb heele pad met jo
afloopen, en je precies vertellen wat
.ie doen moot. Alleen verzoek ik jo
dringend om dadelijk in het. zuider
kamp h'j me te komen cn het ma eer
lij'; tc vat toil en ah je het werk le
zwaar vindt. Het zou me niets verba
zen. Het is werk dat maar weinig
mannen goed zullen kunneii doen.
Wat voor naam zal ik nu voor je op
schrijven?"
Sproetneus bleef Mc Lean aankijken
c-n de Baas zag de uitdrukking van
pijn die er even op zijn gezicht kwam.
„Ik heb geen naam zei hij, „al
leen maar een bijnaam, die iemand
111e gegeven heeft, toen ze me in de
boeken van het Gesticht inschreven
met evenveel zorg' als ze een kat een
naam zouden geven. Ik heb het zoo
dikwijls meegemaakt dat ze zulke
kleine, eenzame stumpers inschreven.
Wat ze mij noemden is net zoo min
mijn naam als èe uwe. Ik weet niet
hoe ik heet, en ik zal het nooit we
len, maar ilc wil bij u in dienst komen
en uw werk doen en ik zal heel blij
zijn met lederen naam die u mij ge
ven wilt. Wilt u mij als 't u blieft eeu
naam geven, meneer Mc Lean?"
De Baas keerde zich plotseling om
en begon zijn boeken bij elkaar te pak
ken. Wat or in hem omging, was waar
schijnlijk hetzelfde wap ieder ander ge
voelig incnsch onder deze omstandig
heden gedacht zou hebben. Met neer
geslagen oogen en een eenigs/ins hee-
sche stem, zei (hii:
„Ik zal jo zeggen wat we doen zul
len, m'11 jongen", zei hij. „Mijn va
der was mijn ideaal en ik heli meer
van hem gehouden dsn van iemand
anders. Ilij is vjjf jaar geleden ge
storven, maar ik ben er vast. \au over
tuigd dat hij er trotsch op geweest zou
zijn om jou zijn naam te geven. Vindt
jo het goed als ik je den naam geef
van mijn vader?'
Sproetneus verloor op eens zijn stij
ve houding. Hij liet het hoofd zakken
en er vielen dikke tranen op zijn vuile
hemd. Mc Lean verbaasde zich nijpt
over zijn zwijgen, want hij vopd liet
zelf op dat oogenblik ook niet gemak
kelijk 0111 te praten.
„Goed", zei hij. „Ik zal het op de
lijst zetten: James Ross Mc I.pan".
„Dank u hartelijk", zei Sproet
neus. „Nou heb ik het gevoel alsof ik
hier bijna*thuis hoor".
„Dai doe je ook", zei Mc Lean.
„Tot dat iemand anders met wette
lijke aanspraken komt om jo op te
eischen, ben je van mij. Ga nu mee,
dan kun je een bad nemen, wat eten,
en dan naar bed gaan".
En toen Sproetneus hem volgde
naar het verlichte luidruchtige kam».
zong zijn hart van vreiigfe.
HOOFDSTUK II.
W a a r i n' S p r 0 e t n e ti s h o-
w ij s L w a t h ij kan e n vr i e :t-
d o u maakt.
Den volgenden morsen had Sproet
neus schocitc kleeren aan, Itij was
goed gevoed, en uitgerust. Toen gaf
Mc Lean hem zijn uitrusting en on
derricht in het gebruiken van het wa
pen. De Baas liep met hem langs het'
boschpad en bezorgde hem een onder
dak Lij do familie van zijn hoofdkoet
sier, Duncan, dien hij uit Schotland
had meegebracht en die od een klein©
onen plek woonde, die ze gemaakt
luidden tusschen het moeras en het
bosch. Toen de ploeg naar het zuider
kamp vertrok, bleef Sproetneus achter
oni een fortuin in liet bosch te bewa
ken. Dat hii die eevstfc weken zelf nog
werd bewaakt en gecontroleerd heeft
hij nooit gevveteu.
Ieder uur was een pijniging voor
den jongen. liet leven in een groot
weeshuis' was wel absoluut hel tegen
overgesteld van dit. Ieder uur zat hij
in angst voor zijn leven. De hitte was
ontzettend. De zware baggerlaarzen
maakten zijn voeten stuk. Ilij w as
stijf van zijn langen tocht cn - t sla
pen in de open lucht. Iedere slap ;o
het pad, dut zeven mijlen lang was,
deed hem pijn. Hij oefende zich des
avonds ouder toezicht van Iliitiean 'ot
hij zich zeker voelde in het gebruiken
van z'.jn revolver. Ilij hakte een dik
ken tuk af, met oen uiteind© zoo dik
als zijn vuist en hield dat altijd in zijn
hand. Wat er in die eerste ringen door
zijn hoofd ging. kon hij zich nader
hand niet precies meer herinneren.
(Wordt vervcVgd.)
