De Vlootwet-behandeling
TWEEDE KAMER
De heer Bomans verklaart zich tegen de vlootwet
Mejuffrouw Groeneweg doet een beroep
op de vrouwen
Mejuffrouw Van Dorp wil ontwapening
De behandeling van
wordt voortgezet.
Do boer SN.0ÈGK HENCKEMAN?
(C.-H.) wijst op do betrekkelijke'rust,
waarrnedo voor ecnige jaren de vloot
wet. word ontvangen. Toen was do
gedachte algemeen, dat er een meer
vaste lijn moest gevolgd worden om
aan de afbraak van de vloot
eind te maken, om de neutraliteit in
ons eilandenrijk te bandhaven.
Geestdriftig was men zelfs gestemd.
De spi'. citeert de heer Elout
Nog in "1921 of
*fn '1922 verscheen
in b.v. de -N. B.
C t. of het V a d.
eenig artikel té
gen de vlootwet.
Spr. herinnert aan
een samenkomst
op het ministerie
van marine
journalisten van
allerlei kleur,
waar de héér
Gooszen' inlichtin
gen gaf, niemand
J. R. Snoeck had een gevoel van
Henckemana ©en gevaarlijk stuk
werk.
De sociaal-democraten hebben op af
braak aangestuurd, dé vrijz.-democra-
j,en volgden en de Vrijheidsbond ging
mee. Spr. acht de houding van don
Vrijheidsbond absoluut verkeerd,
wil van twee walletjes eten. Zij heeft
zich nimmer nog tegen de Vlootwet
vóór 1923 verklaard.
Een kunstmatige opwinding onder
menschen die het vlootplan niet -be-
oordeelen kunnen is gewekt.
liet sterkst werkt de financieele zij
de .van het ontwerp, al stelt men het
voor dat het ook technisch niet vol
doende is.
Spr. memoreert de financieele
schouwingen van den heer Dressel
huijs op Vrijdag en crifcisoert .die op
vele punten, haalt daartoe vele cij
fers uit het ontwer]}-vlootwet aan.
Spr. noemt de rodeneering van den
heer Dresselhuijs, waarbij hij kwant
tot 730 millioen totaal-kosten, niet ge
lukkig.
De lieer Dresselhuijs vergeet te ver
tellen dat.wij, bij zijne voorstellingen,
dan toch een volledige vloot hebben,
zonder schuld.
Zoowel de heer Dresselhuys als de
heer Ma,reliant, gaan van de foutieve
onderstelling uit dat 12 jaar gebouwd
moet worden. Terwijl toch slechts
voor 6 jaren gelden worden
vraagd. Spr bestrijdt die onderstel
ling. Het advies van den Raad
Defensie gaat over het huidig ont
werp van zes-jarigen bouw. Had hij
dat niét voldoende geacht, 'dan bad
llij daarvan wel laten weten.
Ongetwijfeld ware het veiliger, wan
neer wij het dubbele konden hebben
van liet voorgestelde, maar het ont
werp voldoet aan minimaal te eisclien.
De voorgestelde vloot met de noodig©
mijnen en vliegtuigen is 'niet van ge
ringe beteekenis.
Do heer Dresselhuijs heeft voortge
bouwd op- de cijfers van de regeering
en. die verkeerd voorgesteld. Maar
spr. wijst op hl. 32, rapport vlootwet-
commissie, waarin rle commissie zegt
geen rekening te hebben gehouden
met de daling der bouwprijzen. De
eeuwigdurende schuld van den phanta
si er ij ken heer Dresselhuijs beslaat
niet.
Volledig vrij is de Kamer om. na af
loop van 6 jaar verder een beslissing
te nemen. De lieer Dresselhuijs wil
vaststellen dat er na 6 jaar niets
meer gebouwd 'mag worden dat is
natuurlijk onzin.
Nog een. fout maakten de heeren.
Na 12 jaren is de geheele vloot nog
niet versleten. Het. i$ onjuist, dat wij
elk© 12 jaar opnieuw een nieuwe vloot
zouden noodig hebben. Kruisers duren
16 en 17 jaar. Slijtage etc. zijn in de
annuïteiten, blijkens de cijfers, opge
nomen.
De heer DUYS: Het staat er niet
ïn.
Do beer SNOECK IIENCKEMANS
hoopt dan dat de heer Duys -studee-
ren zal, hij wenaclit hem bij- voorbaat
geluk.
De heeren KETELAAR., DRESSEL
HUIJS, en ALTAAR DA i n ter rump ce-
ren. Do VOORZITTER verzooltt den
spreker rustig t9 laten doorspreken,
gelijk gisteren de sprekers hebben
kunnen 'doen.
De lieer SNOECK IIENCKEMANS ge
looft dat voor het budget hier te lan
de de vlootwet geene uitgaven meer
brengt. Voor Indië openen zich econo-i
misch groote perspectieven.
Daarbij is een vaste lijn noodig
anders ia do vloot onbestaanbaar.
(Waarom erkent men dat niet?
Spr. schetst dan uitspraken van den
heer van Rossiun uit 1913 tegenovei
dezulke uit 1923, dio spr. volkomen
met elkaar in strijd acht. Nog andere
bestrijdingen van de latere uitlatin
gen des heeren van Rossum citeert
spr Wij kunnen toch niet wachten
zegt spr. tot alle technici het
eens zijn. Dan bouwen we nooit een
vloot.
Ook toetst spreker bet wetsontwerp
'aa.n de nationale gedachte.
De internationale verhoudingen
móeten getrokken worden bi*s;en de'
sfeer van liet recht. Onz© neutraliteit
is ons recht.
S,pr. wil wijzen op enkele uitingen
van menschen die de grootste offers
moeten bréngen en citeert daartoe
de luiiidelhigem van 'den Tndischen
Volksraad, uit de redevoeringen van
Europeanen en Indiërs. Bij den volks
raad is een sterke drang naar de
vloohyet, zegt spr.-
Spr. acht overlegging van 't advies
van den gouverneur-generaal in d'e-
fensiezaken niet in 's lands belang.
Ci d e e 1 f e 1 ij k e weergave sticht
meer kwaad dan goed.
Spr. stelt de etunmencijfors in
Maart 1920 en bij de laatste beslissing
in 1922 in den volksraad tegenover
elkaar. Do eerste beslists objectief,
Vlootwet voor dó tweede waren de politieke
J leuzen over de vlootwet reeds naar In
cite overgewaaid.
S'pr. wijst op internationale ver
houdingen om te betoogon, dat neu-
traliteitshandhaving plicht is.
Wij' moeten leeren willen van do
mannen, die de verhoudingen in het
oosten beter kennen dan wij. Willen
wij onze onzijdigheid! handhaven, dan
ie een vloot noodig, die niet uitlok
ken zal tot meerdere bewapening.
Spr. wijst nog eens op Fe uitspraak
van den Volksraad.
De heer HUGE-NTHOLTZ Wie steU
do Volksraad samen?
De heer SNOECK HENKEMANS
Het meerendeel van den Volksraad
besbaat uit Indiërs.
De heer HIJGBNHOLTZ 'Och
kom, kiezers zijn er niet.
Do heer SNOECK HENKEMANS
wil doorspreken, de heer HU GEN
HOLTZ interrumpeert gestadig.
De VOOHZITTEItMag ik den
heer Hugeruholtz verzoeken, naar zijn
plaats te gaan.
De heer SNOECK HENKEMANS
trekt een parallel tussohen de. taak
van ons leger in 1914 en do taak van
de voorgestelde vloot. Niet waren de
buibeniandsche legers bang voor het
onze, maar de neutraliteit moet ge
handhaafd worden.
Spr. wenscht niets anders dan een
gelijke vredelievende taak voor Indië
als voor ons. Doch wij moeten voor
uitzien kunnen.
Het verwerpen van een ontwerp-
vlootwet zou zijn een afzien van
de verdediging van Indië voor vele
jaren met alle noodlottige gevoige-n
van dien. iNooli een kabinet-Mar-
ehant, noch een kabinet-Dresselhuijs
zou tot vlootbouw komen.
MEJUFFROUW VAN DORP [Lib.)
twijfelt niet aan den ernst van de
regeeriug bij het voorstellen van de
vlootwet, on is vol bewondering voor
den moed der regeering. Toch kan
zij onmogelijk vdór het ontwerp stem
men. Zij kan zich niet een wijziging
voorstellen die haar bot voorstemmen
zou brengen. Spr. roept de clementie
der vergadering in zij beschikt slechts
over een minimum-stemgeluid.
(Desondanks nemen de onderlinge
gesprekken der Kamerleden in aantal
en kïachfc toe, zuodat op de perstri
bune zoo nu en dan slechts een woord
wordt opgevangen).
§pr. is vooral tegen, omdat de laat
ste verkiezingen alleen over de bezui
niging hebben geloopen en niet over
de vlootwet. Het volk is niet ingejiebt
daarom heeft spr. een grief tegen de
■egeering.
Spr. noemt het ontwerp-vloofcwet
een wanhoopsdaad, om de vloot to
doen voorbleven. Dat heeft spr. mede
op het ontwerp tegen. Voorls kan spr.
de internationale argumenten, niet
'bewonderen, al bestrijdt spr. het Aan
wrijven aan deze regeering van het
karakter van ïnilibairisme.
Ook meent spr. dat het tijdstip van
algemeene ontwapening nog niet ge-
gekomen is. Toch gelooft spr. dat de
oorlog aan zich zelve te gronde zal
gaan, doordat de strijdmiddelen steeds
meer opgevoerd worden. Maar wij
kannen ons niet verweren.
Wij hébben te denken Begt spr.
voor het Indische volk. De vlootwet is
een opzienbarende stap tegen de goeds
richting voor het Indische volk in.
Daarom mede zal de vlootwet inter
nationaal een slechten indruk ma
ken. Als wij ge-looven aan wereld1-
vrede, dan moeten wii er iets voor
doen. Niet steeds beducht zijn
Dit idealistische standpunt heeft
medegewerkt aan de tegenkanting.
Heb moment, waarop- de regeering
met de vlootwet 'is gekomen acht spr.
psychologisch geheel verkeerd.
Spr. zegt dat zelfstandig volksbe
staan slechts mogelijk ie bij een zelf
standige volkskracht. Deze wondt
echter steeds meer neergehaald. Eri
dan is een militaire macht toch niet
eer doeltreffend.
Spr. ia ©enigszins verbaasd geweest,
met den heer Merchant, waarom de
millioenennota niet sprak van de 127
llioen uit het leéningsfonds, waar
van de heer Colijn nu gesproken
heeft.
Spr. zegt, dat een sluitend budget
allereerst noodig is, want ondanks de
127 millioen gaan onze financiën ach
teruit.
Wbnneer Z2X- de financieele rege
lingen bespreekt meent zij, dat de cij
fers niet overdreven moeten worden.
Wat de annuïteit betreft, staat spr.
geheel aan d6n kant van den heer
Snoeck Henkemans.
Spr. roept nog eens de clementie in
der Kamerzij -heeft zeer Weinig stem
door verkoudheid merkt zij op. Spr,
als gevolg daarvan onverstaan
baar.
Het schijnt spr. dat het verkeerd' is
voor zés jaar aan den minister van
Marine het initiatief te verleenen. Hij
daan-oor niet de. politiek gespro
ken, meest aangewezen minister
Wat spr. opmerkt over de technische
vragen van de vloot, over de vloot
basis in straat Soenda, is totaal on
verstaanbaar.
Spr. stelt beslist prijs op heb
kennis nemen van heb oordeel van
den gouverneur-generaal.
Spr. besluit met te vragen waarom
bij deze gelegenheid niet een speciaal
referendum is uitgeschreven.
Mejuffrouw GRO'EiNBWBG (S.D.)
stelt vast. dat breede scharen van
vrouwen zich geuit hebben in
de onderteckening van het petitionne
ment-. Nu worde wel gezegd-, dat vele
dezer de cijfers niet Lebben gezien.
Maar spreekster heeft nooit zulk een
samengaan van vrouwen uit allerlei
rang en stand, uit allerlei kring en van
allerlei kennis medegemaakt. De
vrouwen zijn saamgedreven door de
vlootwet.
'Op de vergaderingen der vrouwen is
niet over financieele vragen gespro
ken, niet in technische details afge
daald. Maar men heeft den aard, den
geest van het ontwerp 'geproefd. liet
ontwerp gaat over een reeks jaren, bij
volgende verkiezingen staan mannen
en vrouwen niet meer vrij tegenover
de marine* Dat hebben de vrouwen
gevoeld. De vrouw van den werkloo/o,
de vrouw van den onderwijzer, die
ontslagen kan worden door intrekking
van het zevende leerjaar, zij gevoelen
diep de grootte der sommen, die aan
de vlootwet heengaan. Hoog boven dit
alles uit, reeds de gedachte dat de
vloot bemand moet worden. Voor die
bemanning is de vrouw de leverancier.
De moeders uit alle kringen zijn tot
elkaar gebracht, het gaat om de oor
logsvloot,. waardoor de opkomende
vredosidee wordt gedood. De Vredes-
idee die in den Volkenbond tot uitwer
king komt. En naast den Volkenbond,
de arbeiders en de vrouwen, bewust
geworden van hun politieke beteeke
nis.
Spr. herinnert aan de vrouwen-actie
bij het dienstplichtontwerp.
Een andere weg moet gezocht wor
den,. dan die van het geweld. Spr.
wijst op de vele pogingen van vrou
wen om den oorlog uit de meusche-
lijke samenleving te krijgen.
De vrouwen zullen alles doen om het
jonge instituut van denVolkenbond tot
bloei te brengen.
Spr. wekt de vrouwen steeds op in
hun eigen politieke organisatie
de komst van den vrede te werken.
Spr. wijst op het oordeel van Prof.
Slotemaker de Bruine, die ook geze:.
beeft dat de vrouw de correctie moet
jn voor den man.
De R.-K. Kamerleden zullen den
doorslag geven. Hoe zal de houding
dier KamerlëJen zijn. Zullen zij man
nen van karakter zijn? aldus citeert
spr. een manifest, onder katholieken
verspreid. Spr wijst op een comité van
Protestantsclie predikanten die U
Haarlem tegen de vlootwet hebben ge
ageerd.
Spr. leest een manifest van dit co
mité vour uit hét Chr. Volksblad, on
der interruptie van den beer D u y-
m a e r van Twist. Spr. citeert
dan een ingezonden stuk van
der Gereformeerde Kerken.
De heer DuymaervanTwist
mompelt voortdurend.
Mej. Groeneweg meent dat
christelijke vrouwen ook eens in de
politieke reclitscne partijen zullen op
komen voor ontwapening. Dan zullen
de rechtsche partijen hun progr
wijzigen moeten in de richtinj
ontwapening.'
De heer Duymaer v. Twist
interrumpeert.
Mej. Gro ene weg meent dat de
vrouwen niet zijn ingelicht ter rech
terzijde. t
Niemand ter rechterzijde heeft bii
verkiezingen de vrouwen over do
vlootwet ingelicht. Men heeft gc-zegd'
het gaat om uw geloof, om de heilig
heid van het huwelijk. Dab is alles!
Spr. citeert Verkiezingslectuur van
R.-K., C.-H. en A.-R., waarin van de
Iootwet niet gerept wordt. Men moest
strijden voor „de eere Gods
De heer Troelstra: „En leve
de vlootwetl"
Mej. Groeneweg citeert dan
brochure van den heer CoLjn, waarin
Bebel uit ziju graf wordt gehaald, het
fing oip. ds eere van htü gezin etc. Op
snoepen werden zij door uen man, di.
hier do vlootwet most verdedigen, om
gezinsontwricliting te voorkomen.
Mfiar vvat wil de Vlootwet anders. Van
gezinsontwrichting ge-proken! 1
De heer T r 0 elstra: Zeer juist.
Mej. Groeneweg: Wapens ver
breken het huw elijk. Laten do hoeren
niet ons beschuldigen van gezinsont
wrichting.
Spr. heeft het een en ander willen
zeggen in dsn geest van ontwapening.
Spr. mag zeggen te spreken uit naam
,van arm en rijk, eenvoudigen van
geest en geleerden, wanneer zij pro
testeert tegen de vlootwet.
De heer B o-
m a n s (R.K.) wil
zakelijk beoordee-
len bet gewichti
ge vlootwet-ont
werp.
Spr. meent dat
de oppositie der
S. D. A. P. gehe-
gericht is tegon de
regeering en niet
ingaat op zakelij
ke motieven. Spr.
zai tegenover hen
de regeering steu
nen, al moet hij
heen stappen ovoi
de vele bezwaren
die hij tegen liet ontwerp heeft.
D© regeering heeft z.i. reoht en wnar-
deei'ing, waar zij niet den gomakke-
lijksten weg koos, maar deed wat haar
plicht- was. Schijnbare tegenstelling
tusschen bezuiniging en vlootwet is
gemakkelijk te gebruiken voor hen dio
het klavier der -volkscoiisciëntie bespe
len, gelijk p-e S. D. A. P.
De heer Troelst-ra: Pator Bor-
romëusl
De heer J3 o m a n s meent dat do
grondslag van het ontwerp is, dat
Ned.-Indië NederL Indië blijft om In
dië zelf. Spr wijst op een uitlating in
1922 van den minister, van Buitenland-
sche Zaken,
Indie moet terecht prijs stellen op
het praedicaat „Nederlandsch", .Ver
vreemding zal voor ohs noodlottig
zijn.
De regeering wil om handhaving
van Indië de vlootwet gelijk zij.
vroeger op behandeling priis stelde.
Eenzijdige schrapping van de agenda
door de regeeriug zou verkeerd gc-
sest zijn.
Met dreigementen van aftreding
mag de regeering niet komen. Spr.
meent, dat de regeering had moeten
komen tot s(landing van Nederland
sch© en Nederlandsch-Indischo vloten.
Spr. kan de vlootwet niet losmaken
van de goheele defensieve 'politiek van
ons land.
Spr. herinnert aan de motie door
hem in 1919 ingediend, op welk stand
punt hij nog steeds staat. Eén depar
tement van defensie voor het rijk in
Europa, geen marine hier dio niet
onderdeel van kustverdediging is!
Waarbij de vloot een zeer onderge
schikte rol speelt. I-lier wordt een geest
an bezuiniging gepropageerd, die in
Ie Vlootwet niet te speuren is. Spr.
vil onderscheid tusschen vloot hier,
n in Inde. Dat brengt de vloot niet- 1
Dit onderscheid is rationeel.
Spr.'s ernstige grief tégen de vloot
wet is, dat d3 vloot hier go:u ondcr-
'deel der landsverdediging is. D a a r-
om kost zij zooveel geld.
De cijfers van de vlootwet wat de
rijeerdere uitgaven betreft, voorgedra
gen door den heer Colijn, kaji spr.
niet waardeeren. De defensie-commis
sie der R.-K. partij stelt voor kustver
dediging door do marine iets meer dan
drie millioen. Dat cijfer is nimmer
aangevallen.
Onze marine zegt spr. zit in
een overdaad van materieel. De kust
verdediging in 't geheel van het rijk
in Europa moest betaald kunnen wor
den met 20 millioen gulden, terwijl
alleen de marine hier 43 millioen
gulden kost.
Het is buitengewoon moeilijk
voor spr. het gedeelte vau de Vloot
wet ons land betreffende, te aanvaar
den. Spr. is teleurgesteld over het dé
dain van het ministerie tegenover het
rapport van de R.K. defensie-commis
sie, op het standpunt waarvan spr.
nog staat. Spr. heeft altijd de argu
menten van do regeering zeer ernstig
bestudeerd.
Spr. betreurt, dat het beginpunt
ja bezuiniging één ministerie
van defensie, kustverdediging van het
Rijk in Europa in het defensierap
port niet is betreden. Niets wordt
daarover gezegd in de stukken.
Wij moeten zoo langzamerhand bre
ken zegt spr. met deskundige
adviezen. Groote tegenstand komt
weer op technische adviezen. De
mecst-actief dienende officieren zijn er
voor.. Mijn gezond versband moet dus
voor mij den doorslag geven. Het be
lang der marine wordt wel eens ver
ward met het belang van marine
officieren.
Spr. geeft dan weer wat hij noodig
•acht voor Indië. Er moet wel wat bij
gebouwd worden, maar de aanwezig
heid van de Heemskerk, Hertog Hen
drik, Tromp en Zeven Provinciën is
toch voorloopig voldoende. De Java en
Sumatra de groote preventieve
nacht zijn er toch,' ondanks de
Iootwet.
En dan de kosten! Het El. defen-
iie-rapport besomt 120 millioen als
oldoende.
Tegen vaste steunpunt-en heeft spr.
eveneens groot bezwaar. Deze hinde
ren rle vloot in vrije beweging. De
vlootbases zegt men zullen duur
der zijn dan in de stukken, maar ze
ker is, dat liet landleger op Java,
geconcentreerd moet worden. Andere
deolcn worden dan onverdedigd ge
laten.
Ons land wil steeds het voorbeeld
■olgen der groote mogendheden in
.egel' en marine wij imitearen lien
steeds. Zij, geconcentreerde troepen
machten, wij ook. Zij vlootbases, wij
óók!
Vaste steunpunten zijn funest, om
de groote concentratie. Zelfs onze oude
punt-sersuhepen, in beweging, zijn
eer waard.
Ifardnekkigge verdediging van In
dië is noodig. 100 millioen voor do
aste steunpunten is voor klein ma
terieel te gebruiken. De vlootwet
geeft een duur apparaat, zonder be
teekenis.
Spr. waarschuwt de regeering voor
al tegen de vlootbasis te Riouw, we
gens gevaar voor internationale ver
wikkelingen.
Spr. meent ook, dat do vlootwet
niet geeft wat noodig is de bed ra-
zullen liet gevoteerde overschrij
den. Vastlegging voor jaren is -een
staatsrechtelijk gevaar. ,IIet perso
neelsvraagstuk zal de toekomst eerst
alles leeren.
Spr. moest tegenover een bevriende
regeering zijn tegenstem motiveeren.
Spr. stelt zijn stem slechts afhanke
lijk van geheel wegnemen van zijn
eerste bezwaar, alleen mogelijk door
hoofdstuk VI het eerst in behandeling
te nemen, waarop bezuinigd zou moe
ten worden. Dit ontwerp is dood-
geargumenteerd, daarom stelt spr.
geen uitstel voor.
Dit ontwerp geeft blijk van een men
talituib, dio meer rekening houdt met
militaire overwegingen, dan met wat
ons volk meent en voelt. Het ontwerp
3 niet in liet belang van ons volk,
toch van de geheele mensehheid.
Moeilijk zal de regeering den heer
Bomans kunnen overtuigen van on
gelijk.
De heer VAN DEIl
VOORT VAN ZIJP
A.R., vangt aan met
op te merken, dat het
niet wensehelijk is,
maximale ionnenmaat
en maximale bewüpe-
ming in het ontwerp
Spr. bestrijdt den heer
Hugenholtz, waar iiij
zegt, dat- het Neder
land sche volk tegen de
vlootwet is. Spr. meent
VAN DER VOORT dat er verschillende
VAN ZIJP. Nederlanders
gTOole, zeer groote groepen, die vlootwet
willen.
Het petitionnement is „een heilig
huisje" natuurlijk heeft ieder eerbied
voor de groote ambitie. In het klein wil
spreker daaraan niet knabbelen. Dus
lcele grootere beschouwingen 1
Spr. wijst op de stemmenoijiers bij de
stembus. De helft van do Vrijheidsbon-
ders gaat niet -met de politiek van de
Vrijheidsbonders mee. Spr. komt tot de
conolusie, dat het petitionnement, waar-
niet het minst© toezicht is geoefend,
ongeveer de slemmen -heeft bereikt van
links hij do stembus. Vele minderjarigen
hebben geteekend.
Do heer SCHAPER: IJ moet 't petition
nement niet verdacht maken.
De heer VAN DER VOORT VAN" ZIJP
zegt dat er ook nog menschen zijn, die
achter de regeerimg starun.
Do heer HUGENHOLTZ wordt hoos.
Do heer VAN" DER VOORT VAN ZIJP
bestrijdt den heer Merchant als hij zegt,
dat men na April '1922 do vlootwet opge
borgen achtte. De Chr. Historische Unie
heeft in de stukken bij de verkiezing ex-
pxessclijk op de vlootwet gewezen.
D© heer DOON; Er is van Vlootwet
niet gesproken tijdens de yerkïeziaigen.
Do -heer v. d. VOORT VAN ZIJP vindt
't onbeschaamd dat te zeggen.
Na enkele drukke interrupties gaat de
spreker voort.
De heer v. d. VOORT VAN ZIJP heelt
de Vlootwet nooit willen „wegmoffelen".
Het strekt de regeering niet tot oneer.
zij op dezen tijd cp behandeling
heeft aangedrongen, nu er roering onder
l;et volk is. Nu er gesproken wordt van
het volk niet herinneren, dat men voor
de veiligheid des lands doen moet wat
men kan. Dat doot de regeering, meer
Wat kan de regeéring Toch wel bedoe
len, om in dezen moeilijken lijd met de
Vlootwet te komen 1 zegt men.
De heer HUOENIIOLTZ interrumpeert.
De VOORZITTER verzoekt den heer
Hugenholtz te zwijgen; hij heelt gisteren
21/2 uur gesproken.
De heer VAN DER VOORT VAN ZIJP
«egt, dat altijd op onderdeden de vlooi
wordt aangevallen. Men wil ontwapening
maar men strijdt met argumenten aan
het ontwerp ontleend. 'Laat men dat «niet
doen. Dan is men eerlijk.
Spr. herinnert er aan, dat men altijd een
vlootplam wilde, geen maritieme mogend
heid zonder plan.
Meont men werkelijk, dat schepen met
zes jaar verouderd zijn? En de „reeks
van jaren", 't Lijkt wel of het dertig ja
ren zijn
Een plan is tnoodig, de opleiding ver-
eischt 't. Ook daarin zit de duurie van
onze vloot.
Onder het kabinet-Bron ting is in. Zwe
den een commissie ingesteld voor de
-landsverdediging ter zee, die met een
program kwam om van te watertanden.
Maar men wil geen vloot! Daarom al
die argumenten van sociaal-democratische
zijde. Sociaal-democraten van andere
landen denken anders.
En nu de Vrijheidsbond I Die bok zelf
scheepsbouw, volgens program, die har
monisch is in getalsterkte, oefening en
uitrusting. Wat komt er .van hun woorden
Uier dan terecht.
Spr. citeert de Handelingen van Maart
1920, toen heeft de lieer Dresselhuijs voor
d© „Java" en do „Sumatra" gestemd, om
dat het andens ojid-roest was. Getuigt dat
van warmte voor de vloot?
In 1908, toeu alles mog „gewoon" ging,
hebben de heeren Eland, i'atijn e.a. de
vloot voortdurend willen verminderen.
Een marinebcleid van een „beetje door
bouwen" geeft oen vloot die niet deugt
Er mag aiiet stelselloos gebouwd worden.
Spr. bestrijdt de slechte ineeningen
over do onderzeeboolen van de heeren
Ma reliant en Hugenholtz. De waarheid
'Jgt in hei midden bij uitingen -van des
kundigen aan beide zijden overdrijft men
Frankrijk en Japan gaan toch door me:
aanbouw.
Alle wapens moeten samenwerken, dat
is de waarde der moderne tactiek. Sur. ci
teert technische deskundigen.
Do heeren HUGENHOLTZ en DUY
MAER VAN TWIST zitten elkaar steeds
„in het haar" 'onderwijl.
De heer VAN DER VOORT VAN ZI.TP
wjjst op het „aantrekken" van de vijand
door de vloot-basis: Japan heeft 21
vlootbases.
Een dwaasheid is 't schepen naar Indië
te zenden, «onder basis in te richten ge
lijk de heer Bomans wil. Er moet- toch
gedokt, geladen kunnen worden!
Met een basis stelt men de schenen in
staat' dienst te doen zonder tijdsverlies
en geldverlies. Een basis verveelvoudigt
het amntal schepen, omdat daardoor ac
tieve dienst mogelijk is.
Da commississie-1912 stelde Tandjong
Priok als basis voor. Daartegen is critiek
gerezen in geschriften van de heeren de
Greef, van de Sluis, van der Weijden, van
Hengel, d:e allen Straat Soenda aanbeva
len ais vlootbasis. In het pian-Rambon-
nei kwam Straat Soenda naar voren, als
voordeelen biedende voor land- en zee
macht. B.j een onderzoevloot zegt men
nu dat Straat Soenda niet wensehelijk is.
Sur. zou gaarne volledige inlichtingen
daarover hebben van den minister van
Marine. Ook in verhand met den Volken
bond. Is het niet mogelijk dat de Volken
bond bij haar voortgang, zal gelasten dat
Straat Soenda als zeestraat van grootc-
waardo moet kunnen afgesloten worden?
Dan is het woord, aan dein -heer VAN
RA\ESTEI.TN, maar wegens het verge
vorderd uur, wordt do vergadering ge-
De Postcfoèque en Giro
dienst.
Het voorstel der Middenstands-
bank.
't kost
TROELSTRA: Jullie zegger
Naar „Het Vad.verneemt, Iieeft-
de ondt-rliandeline tusschen de Mid-
denst,mosbank en het hoofdbestuur
vau de Giro tot (joed resultaat geleid.
De Middeustandsbank is namelijk in
liet voorstel, ook eeiiigen finaneieelen
waarborg voor haar cliënten op zich
te nemen, getreden.
Met het voorstel, dat is uitgegaan
van den heer Kropveld, directeur van
de Alg'. Centrale Baiikve-reeniging
voor dén Middenstand te 's-Gravcn-
hage, zal in den Haa? een proef wor
den genomen, Voorloopig maj do
saldo-aanvraag niet hooger ga an "dan
f 2000.
CORN. M. KNOPPBR.
Een in de bloemistenwereld zeer
bekénd man, de heer Com, M. Knap
per te Utrecht, is Dinsdagavond, 66
jaar oud, overleden.
INGEZONDEN M E D E D E E LI N CEN
a GO Cts. per regel.
DÜREMMTKLEEDING DRAGEN,
Indien er gemaakte Kleeding
bestaat t.w.
Onze eerste Klas Engelsche go-
maakte Heerenkleeding
passend voor ieder figuur, en
daarbij wat afwerking en kwaliteit
betreft gelijkstaand aan het
besta maatwerk.
Bovendien is de coupe onzer
Engelsche Gemaakte Heeren
kleeding niet to overtreffen.
Wij brengen denieuwste modellen
en dessins ULSTERS en Paletots
vanaf f 32.50, Ratinees vanaf
f 38.50 (Speciale aaub., Ratinee
zijde gevoerd le klas f 45.
Gabardine regenjassen vanaf
f 27.50, Colbertcostuums, Demt-
saisons vanaf i 35.—.
PLEIN 35, t.o. de Tempeliersatr.
Tel. 12Gö.
'sZaterdags geopend tot lOu.'s av.
van de firma Coppé© tot een bezoek
aan de ovens die de Steltiner Charnot-
tenfabrik to Haarlem in aanbouw
beeft.
DE GOEDE DAAD EN DE BELASTING.
In bet maandblad „Het Kompas"-
dcelt de heer Niemeijer het volgende mede;
In het jaar 1321 stierf A, die lang© ja
ren bij' eonze'Jden werkgever in dienst
was geweest. Do weduwe -van A bleef on
bemiddeld achter. Do werkgever schreef
aan die weduwe, dat hij, waar A hem
vele jaren zoo trouw had gediend, beslo
ten had haar elke drie maanden f 300 to
Zullen uitkeeren, voor het eerst op 31 Mei
1921 voor de ruaandim Mei, Juni on Juli
van dat jaar.
Een mooie daad van dien werkgever.
Een pak van het hart der bedroefde we
duwe.
Twee jaren gaan voorbij en plotseling
verschijnt de fiscus ten toonecle, Hij is
t© weten gekomen vermoedelijk uit de
aangii:© voor de inkomstenbelasting
dat de weduwe van A per jaar f 1200 toe
lage heeft ontvangen van A's vroegeren
werkgever. Er heeft dus „een schenking"
planus gevonden. Van een schenking is
„recht" (belasting) verschuldigd.
De 'beirokkon rijksambtenaar schrijft 23
Mei 1923 aan den werkgever en verzoekt
hem aangifte te doen van do bedragen
door 'liem onverplicht uitgekeerd aan de
weduwe.
Deze meldt per brief 5 Juni 1923, hoe
veel de uitkeoririgen hebben bedragen.
6 Juni 1923 antwoordt de ambtenaar,
dat er een aangifte moet worden inge
diend voldoende "aan de eischen der wef,
er aan toevoegende:
„Misschien beslaan er termen om aan
Hare Majesteit kwijtschelding van het
verschuldigde recht te vragen, naar art. 82
no. 3, maar dat is een gratie, dio eerst
!a:c-r aan de' ord'o "kómt."
13 Juni 1923 antwoordt de werkgever,
dat hij dio uitkeerir.g heeft gegeven als
een gevolg van de belangrijke diensten
door wijlen dón man bewezen; dat der
gelijke uitkeeiingen meer zijn gedaan
aan achtergebleven weduwen; dat do v
de
daa:
het personeel tot do zaak
:iikeer:r.g verplicht; dat hij
niet tot aaengifie verplicht
VEREENICINC VAN CAS=
FABRIKANTEN.
Od de te Amsterdam voortgezette
algemeen© verejidiering van de vereeni
eing van G-asfabrikanten in Neder
land werden als leden van bet bestuur
gekozen, dr. L. J, Terneden on de
heer M. LevGri.
De beer Th. P. L. Petit gaf vervol
gens een inleiding tot ITet bezoek aan
bet Hoogoven en staalbedrijf te Yel-
sen, waarin bij in het bijzonder be
handelde do vereen iging van bet hoog-
ovenbedrijf met liet ookesbed-rijf. Dit
bezoek bad', zooals reeds opgemerkt,
vanmiddag plaats.
Bij de uitnoodiging tot bet bezoek
beeft zich meldt de N. R. Ct-., de
volgende merk waardigheid voorge
daan. Aan de niededeeling van de uit'
nood'igiug werd toegevoegd, dat de
firma, die ovens to Velsen bouwt, de
Be'gische firma Coppée. de uitnoodi
ging niet wenschto uit te strekken
tot de leden der vereeni.ging, die zelf
betrokken zijn bij do ind-ustrio van
den ovenbouw.
De beer A. F. C. de Pont, die ver
tegenwoordiger iö van de Stett-iner
Chamotenfabrik, sprak zijn telourst-el-
I ling uit over deze uitsluiting. „Wij
De heer VAN DER "VOORT VAN ZIJP J hadden mi juist zoo lekker het werk
jgt da; volgt opgejaagd wordt, als bij I van onze concurrenten willen bekij-
do anti-revolu'iewet, toen het volk opge ken", zeide hij. Maar bii noodde alle
WCId "IUC- gevangenisstraf Mag men ujtgeslotenon ert ock de concurrenten,
Mocht k-t zoo schrijft hij dein ambto-
naar u ouzo opvattingen niet dcelon,
dan gelieve u het geval aan het Hoofd,
bestuur der Registratie t© onderwerpen.
Nu wordt de ambtenaar krasser in zijn
optreden. Ilij schrijft 15 Augustus 1923, den
laatsteu brief te beschouwen als een wei
gering tot het, doen der aangifte, om dan
„Dientengevolge wordt in den loop van
deze week een dwangschriit aan u bete©-
kend tot betaling van f 5000, behoudens
vermeerdering of vermindering volgens
Do schrik slaat den humanon werk
gever om liet har:. Hij 6chenkt in 2 ja
ren iijds aan een weduwe, om .liaar het
loven wat te verlichten f 24CO en zal nu
moeten betalen f 5000 aan den Staat 1
50 Augustus 1923 dient hij de aangifle
in en stuurt 5 September 1923 aan Hare
Majesteit het in art. 82 sub 3 bedoelde
verzoek om kwijtschelding.
Hij leeft nu in afwaobtingl
En wat zal liet lot der weduwe zijn?
Zal de werkgever doorgaan mot jaar
lijks f 1200 aan de weduwe uit t© koeren,
met de vrees voor oogen, dat de fiscus
'hem na twee jaren weer aangrijpt?
Hij denkt er niet over. Ilij is veront
waardigd over zulk een wetgeving en
hoeft aan do weduw© geschreven, dat hij
voortaan d:"e nitkeeringen «niet meer zal
doen. Voorts zal hij zich wel waohien bij
sterfgevallen onder zijn. groot porv>rcel
ooit weer zijn goed© hart te laten spreken
nn hij heeft ervaren op welke wijze de
Staat van zulke menschlievendo en maat
schappelijk too to juichen daden wenscht
te profiteeren.
Zijn zulke wettelijke bepalingen in het
belang vau uon Slaat? Moeien zij uiet
zoo snel mogelijk verdwijnen? Welk Ka
merlid meemi daartoe het initiatief?
Voor een belangstellend Kamerlid stel
ik gaarne het op deze zaak betrekking
hebbend dossier beschikbaar.
ONEERLIJKE 'GEMEENTE
AMBTENAREN.
Het Hbld. meldt:
Een ambtenaar der gemeente-ad-
in 1st ratio te'Rotterdam, die jn Juni
eervol ontsla? heeft gekregen, dat
door hemzelf was aaii2evraa?d, heeft
zioh, naar thans rjebleken is, schul-
di? gemankt aan fraude bij de leve
ring van papier voor do gemeente, en
daarbij verduistering gepleegd!. Daar
ode man, zooals gezegd eervol ontslag
gekresen beeft, kan hij niet- strafrech
terlijk vervolsd worden. D© verduid
tering loopt niet over groote bedra-.
eon.
Dezer dagen is ontdekt, dat een an
dere ambtenaar der gemeente-ndmi-
listratie, reeds jaren in dienst der ge
meente, eveneens onregelmatigheden
had gepleegd cu oen bedrag van
f 1300 heeft verduisterd, Deze amb
tenaar iö ontslagen. Hei verduisterde
bedrag zal door hem Worden aange*
ZUiverd.
