PEIGNOIRS
5,90, 7.90, 9.75
Willem van liemt
bezoeken een jasrlijkscho bijdrage van
40 der netto kosten van dat onderwijs
te verkenen.
Wordt goedgekeurd.
Gymnasiaal of Middelbaar
onderwijs.
Goedgekeurd wordt liet voorstel van B.
en W. tot een regeling mei het llaarleinseb
gemeentebestuur betreffende he: Gymna
siaal of Middelbaar of daarmeo gelijk tc
stellen onderwijs. (Dit voorstel is reeds
in ons blad gepubliceerd.)
Ontruiming schoolgebouw.
B. en ff. etelleu voor, de kantoren van
he: bureau voor Openbars Werken te ont-
ru.men.' ten behoeve van do openbare
schooi voor lager ©adwwijj, die dringend
behoefte aan meer uitbreiding heeft. Aan
hes bureau voor Openttarc Werken za'.
iian een andeie buitvesting moeten worden
gegeven. Tevens wordt voorgesteld, dat
plannen rullen worden ontworpen voor deu
-•ouw van eou gymnastieklokaal.
De heer Van L' 11 e n acht het een fi
nancieel belang voor de geuieeute, om
mettertijd beslag tu leggen op de oude
.j.vniaastickswal van du Dij/., l'rut. School,
■indat er door Uit laatste schoolbestuur
een nieuwo school zal worden gebouwd,
Spreker rou dug den bouw van de gym
nastiekéaól voorloop:g niet door willen
Dr. Droog, wethouder, is het hier
n.eo volkomen eens.
De heer Jorritema wenseht, dat er
toch een gymnastieklokaal sal worden ge
bouwd, want het vorig jaar 7.ijn er hui
ten gekócht, om die voor di tdoel tc sloo-
pee. Spreker hoopt, dat B. ca W. spoed
achter de zaken zullen zetten. Het oude
postkantoor staat er óók nog zonder bc
stemming
Wethouder Droog: „Daar is wil een
bestemming voor!"
De heer Breed vraagt, of de twee
a::euwe leerkrachten door de gemeente
moeten worden betaald.
De Voorzitter antwoordt beresli
gend.
De heer Breed zou dan, nis er vrou
welSJko leerkrachten komen, do voorwaar
de er aan willen verbinden, dat de on
denvijzeres bij ecu eventueel huwelijk ont
De Voorzitter merkt op, dat dit ge
heel buiten de orde is, Later kan de hoer
llreed daar een voorstel over indienen.
De heer Van Unen stelt voor, alleen
tos den bouw van oen gymnastieklokaal
over te gaau, wanhfcer het mocht blijken,
dat er geen beter gymnastieklokaal kan
worden gevonden.
Dit voorstel wordt aang-
Het voorstel van B. en W. wordt daarop
goedgekeurd.
Bouw van een R.K. Jon
gsnsechool.
Van het Bestuur der instelling ..liet
Kerkbestuur van de Koomsch Katholieke
Kerk van den liciligen Bare te Berken
rode," gevestigd alhier, is een Verzoek in
gericht om do Itnoodigdo gelden ui: d'
gemeentekas beschikbaar tc stellen voor dei
bouw van «ene bijzondere lagere jongens
school aan de noordzijde van de Molen
irerfslnan nabij den t
DR i
i de t
ming van het na--i:a'. leerlinge:!. Het kerk
bestuur wil dan het schoolgebouw aan de
Kerklaan weer evenals vroeger uit
sluitend voor meisjos opcnste'lei:.
B. en ff. stellen voor dit verzoek in te
Willig en-
De heer J o r r i t s m a vestigt er dt
aandacht op. dat er op de R. K. School
aan deu Heerciiwcg 1U3 leerlingen zijn.
verdeeld over zes lokalen. Z.i. kan,
der wille van do bezuiniging, beter deze
school worden uitgebreid met een kop
klasse. Dan wordl oen nieuwe school
gespaard.
De heer Do B r o u k vraagt naar de
kosten van eon nieuwo school.
De Voorzittor antwoordt, dat het
gemeentebestuur ©r natuurlijk voo
zorgen, dat er zoo zuinig mogelijk m<
gelden zal worden omgesprongen.
Wethouder Droog verdedigt het voor
stel van B. en W., omdat een ni
school dringend noodig si. De klasse
do R.-K. scholen zijn overbevolkt. Bo-
vondicm heeft het kerkbestuur san de wet
lelijke voorschriften voldaan.
Do heer Van Hardembroek ge
looft wel, dat «leze school noodig zal zijn.
Daar verrel hij zich dan ook saiet tegon,
Hij vestigt er evenwel de aandacht op,
dat er hcclemaal niet aan het noordelijk
gedeelte van de gemeente gedacht wordt.
Hij moet zijn jongen naar een Christelijke
school in Haarlem sturen, omdat
het Koorden van Heemstede geen open
bare scholen ztju. Spreker wil evenwel ah
raadslid weien, hoeveel geld er me<
moeid is; wanneer nij aio cijfers niet
krijgt, zal hij tegenstemmen.
Do lieer Jorritema handhaaft zijn
bezwaren en trekt de door Dr. Droog ge
oeindc cijfers in twijfel.
Wethouder Droog antwoordt den heer
Van Hardenbroek, dat de nieuwe school
ongeveer f 100.000 zal kosten. Het Noorden
de gemeente zal ook wel ecu beurt
krijgen.
Do lieer Do Breuk zal tegenstemmen,
omdat hij do financieeie consequentie
l onder de oogen kaa zien.
Ir ontstaat een discussie tusschen dc
tren Droog en Jorritsma over
do door eerstgenoemde medegedeelde
ijfers.
Na nog «en uitvoerige gedachtenwïsse
:ing wordt het voorstel in «lemming ge
brnolit en aangenomen met 12 tegen 2
itemmen, die van de hecren ;Vaa Harden
'roek en De Breuk.
Riolcoring Hoorsnweg.
B. en W. stellen voor, naar aanleiding
■an oen verzoek van den heer J. X'.
Pre ij de, hun een credie; te verleenen van
hoogste f 700 vpor de 'doortrekking
het gemeenteriool in den Hecrèmveg
do Oude Posthuisstraat af tot de hoor-
.lolijko grens van het perceel Heorcn-
eg 62,
Wordt goedgekeurd.
Vorbre9ding brug Kerklaan.
Goedgekeurd wordt een voorstel van B.
:i W., hen tc machtigen, om niet over tt
emen do rechten op de brug in de Kerk-
ran bij den Bleekcrsvaanweg; van do
nderhoudsplfchtigen m ontvangst te ne
ren f 450 als bijdrage in de kosten van
verbetering van de brug en verder om tc
tot verbreeding van do brug.
Verkoop van grond.
W. stellen voor. aan A. Stevens,
stede, en B. Steenweg Jr.. te Am
te vernoopcn «enige slrooken
grond op de terreinen van „Valkenburg".
Wordt goedgekeurd.
Reservoir voor teer- «n am-
moniakwater.
Voor den bouw van een nieuw reservoir
'oor teer- en ammouiakwater aan de gas
fabriek krijgen B. en W. een erudiet van
ion hoogste f 8500.
Bouw van eon wagonloods,
Do directio der li. S. M. vraagt vergun
ning tot het bouwen van een wagonloods
op het stuk grond nabij de remisü der
li. S. M.
De vergunning wordt toegestaan.
Vaststel ling "rooilijn.
Vastgesteld wordt ecu afwijking der
rooilijn aan de westzijde van den Binnen
weg.
Begroetingen.
Aangeboden worden de begrootingen
der verschillende bedrijven, jyaarvan de
:ijfers reeds in ons bia.i gepubliceerd zijn.
Vastgesteld worden corupfabiliieiube
Rondvraag.
Do heer Van der Erf vestigt nog
?e»s dc aandacht op den gevaarlijkeu toe
stand bij de Havqistraa?. Ei zijn nu we!
een paar waarschuwingsborden geplaatst,
he: gevaar is cog lang niet wegge-
'li. Hij wil de directie der X. Z. XI.
T. M. dwingen, verbetering aay te bren
gen, bij voorbeeld door een lichtsein aan
to brengen.
De V o o r z i 11 e r gelooft niet, dal de
traan alleen de schuldige is, maar ook de
vrachtauto's. Er zai ook geen dwang up de
tramdirectiu kunnen worden uitgeoefend!
Bovendien zijn er aiog geen ongelukken
gebuurd. B. en W, zulloji nog eens zien,
wit 'er aan to doen is.
De heer Van U >n e in vraagt, of de ge
meente daar dan niet wat kan doen, als
de trnmdirectie niet gedwongen kan
worden.
Do heer Tromp meent ook, dat d'
trnmdirectie niet gedwongen kaa worden.
Mij geeft B. en W. in overweging, de b
stuurders van vrachtauto's tot meer voc
wichtigheid aan tc manen.
Dc heer Hlltarman vestig: de a;t
dacht op den toestand van den Leidsel)
vaanweg voorbij de Zar.dvoorterlaan. Met
het wegsteken -van graszoden kan de weg
verbreed worden.
De Voorzitter zegt een onderzoek
De heer J orritsma deelt mede. dat
ju 1921 ecu werkman aan do gasfabriek
gewond ss, waardoor hij niet mee. kf
werken. Toch wordt op hem tegenwoord
een drang uitgeoefend, om naar'elders
sollioiteeren. Hij vraagt, of B. en W. dit
drang willen nalaten.
INGEZONGEN MEOEDEELINCEN
a 60 Cts. por rogel.
NOUVEAUTE'S
in wollen ratiné
Moderne Genres
Zie onze etalage:
WARMOESSTRAAT
Dames Confectie
Hsrgerijjte Stand
HAARLEM.
BEVALLEN; 14 November: J. Raves—
Schoffer d. 15 Nov. R. JacobsonBier
man, d. E. van Doursen—van Loevc-
sijn. tl. 16 Nov. C. Landmeier—Smit, z.
OVERLEDEN: 15 Nov.: G. Mulder,
65 jaar, v. d. Vinnestr. C. Fennis, 7 j.
Raamsteee. J. Verzijlbergen, 69 j.,
Srhneevoogtstr. 16 Nov. T. Aarts—
Veenstra, 69 j., Rollandstr.
HAARLEMMERLIEDE c.a. Gebo
ren Elizabeth Maria, dochter van M.
A. Valent en H. J. Stuurman. Geertruida
dochter van J. P. Wagcmakcr en G. M.
Heemskerk.
Ondertrouwd A. C. J. v. d. Loo en
M. A. A. Strobberg.
Gehuwd H. Leemeijer met T. Kooij-
nian.
OverledenH. D. Kerkhoven gehuwd
mei H. C. Reckcr, 68 jaar.
BENNEBROEK. Bevallen G. v.
d. RotteDe Boer, dj
- Telefoon 2264
Firma F. J. VAN LUIJKEN
Specialiteit in Pathé. Odéon,
Jumbo, Columbia en Polijphoon!
Reparatie-Inrichting.
De heer Van Hardenbroek erger,
ca met velo anderen aan het bord mei
et opschrift „Van Vollenhoven's Bieren"
op het terrein van Bosch en Hoven. Hij
r.wgl of tegen een deTgchjko ontsiering
:icts ie doen is. Anders zou hij een ver
ordening in het leven willen roepen, die
dit verbiedt.
Do Voorzitter is hei daarmee eens.
Hij zal zien. wat er a;ui te doen *15.
De- lieer Van Unen vindt het on
tcusch van het bestuur der Bijz. Prol.
School tegenover een genomen raadshc
luit (om aan de Adriaan l'auwla&n geen
ollool te lut.on bouwen), oin daar nu toch
Olï étUk grond te koopen.
De Voorzitter zegt, dat dit niet
ihhousoh is, omdat het bestuur dit niet
■uiten B. .en W. om heeft gedaan.
De heer Van Unen vindt het dan
jammer, dat B. en W. den Raad daarin
mot hebben gekend.
De heer Trom p zegt, dat er bij de
tleemsieedsohe melkhandei.-iars een ver-,
langen bestaat om geen melk meer op Zon
dag te verkoopem. In Haarlem bestaat te
•iiea opzichte een verordening. Kon dat
ook in Heemstede nietf
De Voorzitter pal dit onderzoeken.
De heer Breed vraagt, hoe het eta.it
inct de verordening, dat andere voertuigen
moeten s'.öppen, als er een tram stilstaat,
evenals in Haarlem.
Do Voorzitter antwoordt, dat in
Heemstede een dergelijke verordening niet
bestaat. Vermoedelijk zal dit bij provin
ciale verordening worden geregeld.
De heer Breed brengt da kwestie van
do gehuwde onderwijzeres nog eens ter
De heer Van Unen meent, dat dc
Raad weldra 11» de gelegenheid zal go
si old worden, over dozo principieele kwes
lie te stemmen. Hij vraagt ecu desbetref
feilde toezegging van B. en W.
De V o o r z 11 e r zegt dit toe.
Dc vergadering wordt te elf uur ge^lo
ton.
Do Raad gaat daarna nog in geheime
zitting voor de behandeling van belas
liRgzrekcn.
DE EURGEMEESTER ONCESTELD.
In "dc raadszitting van Donderdag
avond werd door wethouder Jhr. A. van
tic Poll medegedeeld, dat de Burge
meester, Jhr, J. P. W. van Doorn, we
gens ongcstelheid verhinderd was, fr
vergadering te leiden. Wij vernemen,
dat deze ongesteldheid gelukkig van
een lichten aard is.
HILLEGOM
WEER EEN NIEUW RAADSLID
Het Stembureau voor den gemeen
teraad heelt, wegens bedanken door
den beer G. H. Hermans, benoemd
verklaard den heer J. Schrama, van de
vrije 11. K. lijst. Men weet al te ver
tellen, dat deze ook zou bedanken.
Eigen Telegrammen van
Haarlem's Dagliiatl
DE POLITIEKE TOESTAND IN
DU1TSCHLAND.
Berlijn. 16 Nov. (V. D.) De zit
ting van de Commissie voor buiten-
landacho aangelegenheden, die Zater
dag zou plaats hebben, morst tot
Maandag worden uitgesteld, daar de
tegenwoordigheid van Strosemnnn bij1
de Zaterdag te houden besprekingen
van de Commissie san Vijftien nood
zakelijk is. Ook vindt Zaterdag een
conferentie plaats van minister-presi
denten.
De bijeenroeping van don Rijksdag
op Dinsdag a.s. ondergaat door d-.
verdaging van de Commissie voor Bui-
tanlnndsche Aangelegenheden geen
verandering.
ONLUSTEN TE DUSSELDORF.
BERLIJN, 16 Nov. (V. D.) Te Dus-
seldorf ziin plunderingen voorgeko
men. Proletarische Ilundertschafteu
zijn gevormd.
UITBREIDING VAN DE
DEVISENVERORDENINC.
BERLIJN. 16 Nov. (V. D.l Do da-
visen verordening is ook op de rente
mark, de goudleening en het waarde
vaste noodgeld van toepassing ver
klaard. Het verkoopen van bedragen
dezer gelden aan buitenlanders is
verboden.
DE RENTEBANK IN
D UITSCKLAND.
BERLIJN, 16 Nov. (V. D Dc Ren-
tebank kon gisteren slechts met twee
honderd milfioen beginnen. Het voor
genomen bedrag van 23d millioen kon
tengevolge van de drukkersstaking
niet worden bereikt.
GEMENGD/ 'NIEUWS
DE GERUCHTEN OVER DEN EX-
KROONPRINS EN ZIJN VADER.
LONDEN, 16 Nov. (V.D.) Dc Haag-
'sche correspondent van de „Daily
Mail" meldt, dat de echtgenoote van
den es-keizer, prinses Hermine, een
belangrijke rol heeft gespeeld in den
terugkeer van den es-kroonprins naar
Puitschland. Het is vooral aan haar
optreden te danken, toen zij de laat
ste mual in Üuifcschland was, dat de
Duilsche regeering ectt paspoort
strekte.
Volgens denzelfden correspondent
heeft, naaf inlichtingen uit volstrekt
betrouwbare bron, ofschoon de
keizer hoopt nog eenmaal naar
Duitschiaud terug te keeren, de ex-
keizer geen paspoort ontvangen van
de Duitsoh© regeering.
UIT ENGELAND.
LONDEN. (Reuter.) Het Logeihuii
heeft de motie van afkeuring in het re
geeringsbeleid, welke doordo Labour-
partij was ingediend, met 235 tegen 190
•worpen.
IN DE VAL GELOOPEN. Een
tweetal roovers had, aldus da „Daily
Chronicle", dezer dagen besloten een
inval te doen jn het gesticht voor on
geneeslijke zieken te New York.
Deze onderneming scheen hun een
bagatel, daar do verpleegden, meest
lammen en kreupelen, totaal weerloos
zijn en het kleine personeel wel met de
revolver zou worden bedwongen.
Zij wisten dat op een dag, waarop de
loonen aan het personeel worden uit
betaald, twee vrouwelijke bedienden
den goheelen dag bezig waren met het
uittellen van de loonen. die het niet
onbelangrijke bedrag van vijftien hon
derd pond sterling vertegenwoordigen.
Dus traden zij op den bewusten dag,
de revolvers in de hand, het zieken
huis binnen, liepen door de gangen,
waar oen aantal kreupelen en lammen
in rol wagentjes of op stoelen, hen met
verschrikte gezichten aanstaarden.
Wie beschrijft echter hun verbazing,
toen plotseling een aantal kreupelen eu
lammen uit hun stoelen en wagentjes
opsprongen, zich op hen wierpen, hun
de revolvers afnamen en hen stevig
boeiden, voordat zij ook maar konden
beseffen, wat er eigenlijk gebeurde.
Wat bleek echter achteraf? De poli
tie had er de „lucht" van gekregen,
dat de overval zou plaats hebben en
liet een aantal „pootige kerels" m het
ziekenhuis voor lammen en kreupelen
figureereu, met het bekende resultaat!
"Het spreekt van zelf, dat de beide
..pechvogels'' thans achter een veilig
gesloten deur over deze mislukte on
derneming zitten te peinzen.
EEN MONSTERKANON
Gisteren zou, zoo meldt de „Fi
garo' de ijzergieterij van Ruelle een.
monsterkanon verzenden naar de
commissie voor do proefneming te
Güvrcs bij Saint-Nazairc, welk ka
non aan het eind van den oorlog
werd vervaardigd als antwoord op
de Duitscbe Bertha's. Het is een stuk
van 340 m-M., dat 21 meter lang is
en bijna 89.001) K.G. weegt; de draag
wijdte is 97 K.M. (ongeveer de af
stand Amsterdam—Arnhem) en Ret
'gewicht der projectielen bedraagt'
415 K.G. Het kanon had reeds lang1
geleden naar G&vres moeten gezon
den zijn, maar de betrokken spoor
wegmaatschappij wilde eerst maat
regelen nemen om te voorkomen,
dat de kunstwerken van haar net
zouden lijden onder 'net reusachtige
gew iclit.
„Een kanon, dat naar wij hopen,
nooit dienst zal doen," zet de
„Figaro" boven het bericht.
DE ZAAK DER GESTOLEN
GOBELINS.
Dezer dagen is een der 'hoofdda
ders van den diefstal der gobelins
uit het kasteel van Versailles, Nou
vian, door den rechter van instruc
tie gehoord. Hij ontkende wat zijn
medeplichtige, Charles, onlangs over
hem verklaard had en vertelde ver
der, dat hij, niet wetende wat met
de gobelins te doen, besloten had ze
in stukken te snijden en er zich
aldus stuk voor stuk van te ont
doen. Hij erkende, dat- hij een dom
men streek had uitgehaald, waar
van hij den oi'nst niet had beseft.
MILLIONNAIR. Volgens mr.
Prince A. Hopkins, den Amerikaan,
die op het oogenblik te Londen ver
blijft, zijn milliottnaii's bijna altijd on
gelukkige menschen. Hij spreekt trou
wens uit ervaring, want hij is zelf mil-
iionnair. Nog slechts enkeje maanden
leefde hij trouwens als een milli'-nnair
en ..baadde zich in weelde."
Hij is thans 38 jaar geworden, en
heeft het noodig gevonden zijn leven
te beteren. Dit is hij begonnen te doen
door veel geld weg te geven, en aller
lei denkbeelden te subsidieeren, op
sociaal gbied, vooral, en voorts naar
lezingen te gaan met een phtiantro
pisch, philosofisch of wetenschappe
lijk doel. Hij heeft du3 ruime keuze.
Mijn halve inkomen besteed ik aar. ai-
beidèrsbewegingen, vooral in Amerika.
Mtjn vrouw, neemt voorts de helft van
de rest in beslag voor liefdadgheid in
het algemeen, eu van de rest tovc-n wij
en wij leveu daar heel bescïjéïdeu van.
Er bnjft nog heel wat over, en ook
dat geel li »eg. i>e - c.eiu is
heel anders, dan die -oor J0 jaar, ca
de beste manier om geweldige revolu
ties te vermijden lijkt mij het brengen
van trapsgewijze wijzigingen in uen
toestand.
„En mts. Hopkins' vroeg hem 'n ver
tegenwoordiger van de „JJaily News".
Heeit zij dezelfde ideeën
„Eerst niet, antwoordde de geluk
kige millionnair, maar nu gaat zij al
heel aardig die richting uit, en begrijpt
dat het voor een millionnair noodzake
lijk is, om van zoo weinig mogelijk te
leven en do rest weg te geven.
GERED DOOR ZIJN JAS.
Dezer dagen werd te Londen een
bouwarbeider op een even eigenaardi
ge als wonderbaarlijke wijze van een
wissen dood gered door een collega.
Hij bevond zich op een steigc- 80
voet van den beganen grond, en hield
toezicht op het naar boven hijschen
van een stalen koepel, toen hij zijn
evenwicht verloor en over den rand
-an de stellage schoot, 'd'oevai.ig had
hij dien dag een jas met lange panden
aan, blijkbaar een trouwjas of iets van
dien aard. Een kameraad sprong in de
richting vafi den gevallene, greep met
zijn linkerhand een afhangend touw en
met de rechter naar een van die in dc
lucht zwevende panden, en hield vast.
Ook de jas hield het, en de man was
gered.
EEN BRUTALE BANDIETEN-
STREEK. In de nabijheid van Mutal-
lah, in het Noorden van Palestina, is
een auto, komende uit Syrië, tot staan
gebracht door een troep in Kngelsch
uniform vermomde roovers, die z.g.
uit naam der overhéid "handelden.
Zij doorzochten den auto, nainen
15,000 Egyptische ponden in goud in
beslag en bevolen den inzittenden door
te rijden naar Safed. waar zij van den
districts gouverneur het geld konden
terugeischen.
De daders zijn ontkomen, en men
heeft tot nu toe hun verblijfplaats niet
kunnen ontdekken.
EEN ERNSTIG SPOORWEC-
ONCELUK BIJ STUTTGART.
Op de lijn UnterTiirkheim—Kora-
westheim heeft ter hoogte vn het zie
kenhuis van Cannslatc een ernstig
spoorwegongeluk plaats gehad. Een
goederenuein, die op een verkeerd
spoor gekomen was, liep op een trein
met arbeiders, welks twee eerste wag
gons in elkaar schoven. Het eerste rij
tuig was een goederenwaggon, hc:
tweede echter een personenrijtuig,
waarvan dc meeste inzittenden gedood
werden. Dertien kwamen er met ver
wondingen af. Ook de machinisten van
beide treinen werden gedood,
UIT DE ENCELSGHE POLITIEK.
De fusie van de twee vleugels der
liberale partij blijkt voorloopig
slechts oen wapenstilstand, speciaal
met het oog op de aanstaando alge
meeno verkiezingen gesloten. Men
hoopt later tot de definitieve fusie
te komen. De fondsen der beide kas
sen zullen tijdelijk in één kas wor
den gestort.
DE KROONPRINS NAAR ITALIè]
Vaz Dias verneemt uit Rome
De „Corners Itaiiano Boizano"
meldt, dat de derde zoon van ex-kei
zer Wilhelm op het oogenblik te
Meran (Tirol) vertoeft, vergezeld van
twee Nederlandsche officieren.
De kroonprins zou een paspoort heb
ben aangevraagd met het doel zich bij
zijn broer te kunnen voegen.
VLIECTUIC NEERGESTORT.
BERLIJN, 15 Nov. (V. D.l. Het
postvliegtuig der lijn Sevilla—Larasch
is boven de Straat van Gibraltar neer
gestort. Dc bestuurder en de passa
giers zijn door een visschersboot gered.
één check gevuld vóór een andere
wordt geopend. De hooge checks
eerst zoodat mogelijk overtollige be-
vloeiïng lta.n worden afgeleid in la
gere nevenliggende vierkantjes. Uit
den aard der zaak is het geen aan
genaam werk 's nachts, als men door
den modder baggert met een lan-
jta-arn in één hand en een schop in de
binnenhalen eer men het water kan
gebruiken.
^Een zoef populaire wijze van wa-
tervoorzionnig is het boren van bron
nen. Hierin onderscheidt men „arte
sian wels" of vloeiende bronnen en
degenen die gepompt moeten worden
of „s'dftllowwells", ondiepe bronnen.
•De eersten zijn de diepen, die wel tot
De snecuwbedcktc Mount Shasta, aan welks voet olijven groeien.
andere. Do eigenaardige geluiden die
het kolkende water mnal;t in den
stillen nacht verhoogen de gezellig
heid niet. Hij die alfalfa verbouwt
krijgt ongeveer erns per maand wa
ter. De ideale tijd daarvoor is een dag
of twe© voor <'...t men gaat maaien.
Do bovenkorst van hei land is alweer
droog alvorens men er inet paarden
en m laiuiacniiu s op komt cn er gaat
geen tijd verloren zennis het geval is.
wanneer men eerst zijn hooi muct
2000 voet gaan. Een dei'gelijke bi
kost natuurlijk geld. maar als 1
resultaat bevredigend is, is de uitg.
van een flinke som wel gerechtv 1.
digd. De voordeden vau een bron 1.
©en opening in doorsnede van 8,
of 12 incites, di'. dag cn nacat. j.
i:i Jnar uit opwelt, moet niet word
onderschat. Men werpt zalf van a i-
een reservoir op, waarin het w-.r
vergaard wordt eu heeft tc al
tijde ecu pruchtigcn voorraad, wui
mede men precies naar eigen goed
dunken kan handelen. Maar dat is
niet liet e enige voordeel. Het water
uit dergelijk© diepe bronnen heelt
steeds denzeifden graad van warm
te, zoodat liet vergeleken bij
de wisselende bovengrondsdie
temperatuur, in den zomer
koel en in den winter lauw warm
schijnt. Verder is dit water altijd min
of meer gashoudend. Zooals er onder
den Californiscben bodem oliehouden
de strata zijn, zoo bevindt er zich ook
veel gas, dat met het water opkomt
en hoven den grond gekomen vervlie
gen zou als de farmer niet zoo slim
was over de» bron een gashouder te
plaatsen van waar uit een leidine
naar zijn huis loopt en daar zoowel
Rookgas als licht, alsook verwarming
op kdie wintermorgens en monden
levert. Zoo is er menige ranch, die uit
zijn bron niet alleen een mooie»
stroom water, maar ook overvloedig
licht en \uur betrekt. Ecu dik schuim
verzamelt zich op het water, dat uit
de gasbron vloeit en liet is een eigen
aardig gezicht, nis mon daarin een
brandende lucifer werpt en een blau
we vlam snel over de oppervlakte
liet water loont, die al hel schuim
verslindt.
Weliswaar smaakt dit water .'-Is
men liet zoo uit den grond drum
naar zwavel maar cllt kan verholpen
worden door het cËs nachts onho-
dekt te luien staan cn schadelijk voor
de gezondheid is het absoluut w?t.
Hij do shallow-well is men niet diep
genoeg gegaan om een waterader aan
te boren en het is dan ook feitelijk
drangwater, dat hier wordt gepompt.
Een geperforeerde pijp van een inch of
IR in diameter wordt met behulp van
boortoren en gasmotor in den grond
gedreven, terwijl do aarde in de pijp
wordt 1.«gespoeld en weggezogen. De
„driller" kan aan dozen modder zien,
door welk© strata de pijp gaat. Zoo-
dr.i een zandlaag, dus een waterhou
dende laag, gepasseerd is, en er zijns
inziens voldoende water toe zal vloeien
0:11 geregeld pompen tc veroorloven,
dan ankert h ij dc pijp op do eerste
klei- of steenlaag, die deze ontmoet en
de z.g- bron is klaar.
Boven het gal, wordt nu een „cen
trifugal pump" geinstalleérd, waar
van de toevoerpijp afhangt in het
water van de well. Op een afstand
staat de gasmotor, die door middel
van een drijfriem do pomp doet wer
ken. Zeer algemeen is ook de electri-
sehe motor, die direct vorbonden is,
dus op een eu dezelfde as, als de pomp
draait.
Iedere farmer is of wordt gaandeweg
min of meer mecanicien, zoodat gas en
electriache motoren weinig moeilijkhe
den voor hem opleveren. Stroom voor
de motoren wordt verschaft door een
an de machtige maatschappijen, die
elcctrische kracht ontwikkelen in him
centrales, 5000 voet hoog in de Sierra
Nevada, vanwaar onder andere een
aantal hoogspanningsdraden hangen
do van stalen torens den enormen af
stand van 450 K.M. naar Los Angelos
en omgeving overbruggen om daar het
uitgebreide tram-net te voeden en licht
en kracht te leveren voor Zuidelijk
California. Niet alleen haar electria-
it betrekt Los Angelos van zoo'n af
stand. Ook haar ieidingwatei komt
uit do bergen en wel van de Owens-;
rivier, die men uftapt door middel'
van een aquaduct zóó breed in door
snee, dat men met plezier in een auto
langs den top ervan kan rijden. Dit
pijpje is c.a. 400 K.M. lang en kostte
:i 800 millioen. Mnar geld voor
zooiets is er altijd te vinden, zoolang
de beoogde resultaten van voldoend be
lang beloven te worden.
Alfalfa land laat men dus gewoon
onderloopen. In wijn- en boomgaarden
daarentegen worden tusschen de rijen
voren geploegd, waardoor het water
langzaam stroomt^ Vele boomgaarden
ook boonenveluen en citrus-aan-
p'.antingen in Zuidelijk Californië zijn
toegerust met practische maar dure
bewnterings-systemen, geheel onder-
grondsch, zoodat alle s'iooien verval
len. Gewoonlijk ligt een dergelijk©
pijp rondom of langs de hoogste gren
zen van ©en veld en ligt er op gere
gelde afstanden of bij boomgaarden
tusschen iedere twee boomrijen, een
standpijp, die naar verkiezing geopend
kan worden. December en Januari zijn
dë drukste maanden van het jaar voor
hen die sinaasappelen of citroenen te
len. Een enkele nacht, ja een paar
uren vorst kan zoo goed als den ge-
'heelen oogst van deze zuidvruchten
vernielen. Urn dit te voorkomen plaatst
de rancher rookpotten tusschen de hoo
rnen. Deze ijzeren potten zijn gevuld
met ruwe olie eu kunnen dadelijk
worden ontstoken, waarna ze een dik
ken zwarten walm afgeven, die den at
mosfeer in voldoende mat© breekt om
het bevriezen der vruchten cn jonge
loten tegen te gaan. Wel is waar zei
zich dit roet op de appelen vast en
moeten deze vóór de verpakking wor
den gewasschen, maar dit is geen be
zwaar.
Een goed georganiseerd departement
heeft de taak in handen tijdig te waar
schuwen uls het vriespunt te dicht
wordt genaderd. Scouts zijn uit naai
alle hoeken van het citrusdistrict en
celefoneeren op geregelde tijden üc
temperatuur daar icr plaatse naar het
hoofdkwartier. Wordt het raadzaam
geacht om in ©cn zeker gedeelie van
de vallei de „smudge-pots" aan te ste
ken, dan wordt iedere eigenaar, wiens
boomgaard iu die streek gelegen is,
opgebeld eu gewaarschuwd. Hij ver
laat zijn warm bed, wekt zijn werk
volk, eu, met fakkels gewapend trek
ken zij er op uit om fruit en hout te
beschermen, 's Morgens hangt er dan
een zwarte nevel over het landschap,
die den indruk geeft dab men zich m
de nabijheid van een groote fabrieks
stad bevindt.
In do groote vallei, de San Joaquin,
vriest het ook maar weinig. Hoogstens
een vlies ijs ter dikte van een gewone
glasruit. Maar na den eersten winter
men veel gevoeliger voor die koude
dan voor ettelijke graden vorst in
meer Noordelijke streken. Het is een
troost, dat de zon om een uur of tien
een weldadige warmte begint uit te
stralen, die echter tegen vier uur weer
vrij snel plaats maakt voor de scherpe
koude. Zoo varieert de thermometer
daar veel meer, zomer en winter, dan
Holland. Dat is een nadeel waar-
:r men pruttelt als men m Califor
nië woont. En het is niet het eenige
dat dez© staat tegen zich heeft. Er
wordt ook geklaagd, en met reden,
over het feit, dat duizenden zwervers
zoowel als werklui gedurende den win
ter uit de Oostelijke cn Midden Weste
lijke Staten naar de Sunshme-State
trekken. Vooral de laatste jaren heb
ben de stakingen van kolenmijnwer
kers, die natuurlijk op het psycholo
gisch moment, ergo tegen den winter,
het werk neerleggen, er veel toe bij
gedragen om menschen uit het Oosten
naar Californië te jagen. Het vooruit
zicht om misschien zonder vuur te zit
ten gedurende den soms zoo strengen
winter, gevoegd bij :een ingeboren lust
tot reizen en de wel eenigszins over
dreven reputatie voor landelijk schoon
van Californië, verspreid door real-
estate agents"; deze drie werken sa
men oni ieder najaar een soort uit
tocht van het Oosten per auto en per
trein te veroorzaken. De meeste» dezer
trekvogels vestigen zicli in de omstre
ken van I-os Angelos, waar ze de ar
beidsmarkt. onderst hoven keeren door
te werken voor net voldoende loon om
zich te kunnen onderhouden. Vandaar
dat Zuidwestelijk Californië in den
winter door werkzoekende Westerners
absoluut gemeden wordt. En dan is er
natuurlijk nog dat nobele drietal, Ja-
pnnees, Hindoe en Mexicaan. De Chi-
iec« is een heel ander wezen Met hem
alt wel te handelen en hij is voel in
telligenter en beschaafder, dan zijn
mede-Aziaten of dan de Peon. Men
moet dus niet venvachten, dat Califor
nië een land is waar niets aan man
keert. Het heeft zijn problemen en
zijn moeilijkheden precies als ieder an
der land en al had" het deze niet in
de eerste plaats, dan zouden wij nog
wel zorgen, dat ze er kwamen. Maar
over het geheel genomen zijn de om
standigheden er gunstiger dan waar
ook in de Vereenigde Stateu, met mo
gelijk© uitzondering van Oregon en
Washington voor hen die regenval
prefereeren boven kunstmatige irriga
tie of een koel klimaat boven een min
of meer warm en die ?r niet op tegen
hebben, om zich verder van de spoor
lijn en dus van civilisatie af le vesti
gen als ze daardoor even coed land
goedkooper kunnen bemachtigen dan
in „Old Cal".
H. E. D.
