OM ONS HEEN
FRANS NETSCHER;-
41e Jaargang No. 12401
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 20 November 1923
S DAGBLA
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Ijjl ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
is (kom der gemeente) f 3.577». Franco per post door Nederland f 3.877h Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd E abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-adverteniiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.577»; franco per post f 0.65. lil per plaatsing, elke regel meer 15 Cents h contant; buiten liet Arrondissement dubbelen prijs.
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93j Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velserocrd, Wijkeroog, IJmulden
Telefoonnummers; Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 DIreCtCUreHn;oMr®dacteurf J.°cVeerÊbÓom REB°°M Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3621
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden,
DINSDAG 20 NOVEMBER.
StadsschouwburgScliouwtooneel.
5,Vera"., 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen,
."WOENSDAG 21 NOVEMBER.
Gemeentelijke Concertzaal.. Volks-
syimphonie-concert 8 uur.
Buitengewone algemeeiië vergade
ring van aandeelhouders in de N. Y.
Verkoopbuis J. P. Karthaus, 9.30
Buitengewone vergadering van- aan
deelhouders in de Alg. National©
Bouw- en Exploitatie Mij. Brink-
nraiin. Gr. Markt, 'e avonds 8.30 uur.
Blauwó Kruis. Volkszang. Ope
ning zaal, half 8.
Museum van 'Kunstnijverheid. Pa-
viljoenslaan. Tentoonstelling van de
ontwikkeling der boekdrukkunst 10—4
uur.
Luxor-Thenter. Groote Houtstraat;
Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8' uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling 2.30 en S uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur.
Scala-Theater, KI, Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur.
Atlanta-Bioscoop, Zijlstraat: Bioscoop
voorstelling 2.30 en 8 uur.
No. 3254
Brieven van het 36ste Raadslid
Aan de ICiezeressen en
Kiezers,.
Tob mijn spijt ben ik genoodzaakt
u' een klein gesehiédenisje te vertellen.
Er was eens een kapitein bevorderd tot
majoor. De pers waarop de Staatscou
rant. gedrukt was waar het in stond,
was nog warm, toen hij een van zijn
kennissen ontmoette, die tot hem zei:
„goedenavond kapitein„"U heeft
den verkeerde voor", zei de aaide,r.
„Den verkeerde voor U is toch kapi
tein Pietersen,,Die ben ik niet."
„Wat. u zou kapitein Pietersen
niet zijn? met den scheeven neus en
de wrat boven het linker oog, die ik
iedere n dag tegen kom 1" „Ba toch
zeg ik u, dat ik niet kapitein Pieter
sen ben!" „Een van ons beiden,
moet in de war zijn, maar ik niet. Ik
iwcnsch u liet baste toe. Gegroet." En
dë kennis draaide zich om. „Ik ben de
majoor Pietersen." ,,tk felici
teer u, maar sedert hoe lang?" De
anaioor haalde, als nauwkeurig mili
tair. zijn horloge uit zijn zak en zei:
„precies twee uur, zeven minuten,
drie en vijftig seconden." „Maar
dat kon ik dan teoli niet weten," zei
de leennis gekrenkt. Toen rekte do
majoor zijn lichaam tot een trotsche
lengte uit en zei„meneer, dat had
u mooter) ZIEN i" Eta hij ging met
fiere schreden naar zijn majoors-
Woning.
Als iemand nu vraagt, waarom ik
dit vertel, dan is mijn antwoord
omdat, Jk nu al twee maande n,
geen uren, bevorderd ben tot 36ste
Piaodslid en nog altijd brieven krijg,
geadresseerd „Aan het 34ste Raads
lid". Ik mag dus niet alleen tot de
briefschrijvers zeggen: ,,u hadt dab
moeben zien," maar ook ,,u liadt dat
kunnen weten."
Na deze im.ed'edeeling zullen missi
ves geadresseerd1 aan het 34ste Raads
lid onverbiddelijk: ter zijde worden
frelegd.
Nadat ik aldus mijn hart heb uitga
stort, gaan wij tot de zaken over.
Gij hebt al eerder een en ander
t 'over de gemeentebegrooting van mij
verwacht te hooren. Maar vergeet
niet, dat de heele begrooting van
.vorm veranderd is. Wij waren er zoo
aa.n 'gewend, dat de posten altijd op
dezelfde manier waren ingedeeld, ja,
ia,ar na in ar op precies dezelfde plaats
van de "bladzijde stonden. je kon
zien. dat de drukker liet heele boek
liet staan. En daar hebben Gedepu
teerde Staten me nu opeens een nieuw
modeJ voorgeschreven en zit heel
Noorrlholland- daarop te studeeren. en
wensoht Gedeputeerde Staten gezond
heid en een lang leven, maar vooreerst
niet zulke bevliegingen meer
Het is te lastig. En ik heb zelfs al
'gehoord, dat er Raadsleden zouden
zijn, die er niet veel van begrijpen
het is mogelijk, maar dan moet ik tot
hun verontschuldiging zeggen, dat zij
er vroeger ook al niet veel van ge
snapt hebben. De zaak komt hierop
neer. dat verschillende onderdeelen 1
bii c-lkaar gevoegd en andere van ei
kaar gescheiden zijn. Als wij er over
een iaa.r of drie, vier'weer aan ge
wend raken, zal het heel gemakkelijk
Wezen.
Intuschen is de toestand niet zoo,
bf wii kunnen nog wel interessante
cijfers vinden. De advertenties op de
programma's voor d'e orgelbespeling
bijvoorbeeld worden, in verband met
de ontvangsten in 1922 en 1923, f 150
lager geraamd, dan voor 1923. Gij
Wist niet, gea.chte kiezeressen en kie
zers, dab de gemeente er een adver
tentiebedrijf op na houdt! Ik begrijp
dat. Heb is plotseling ontstaan, op
een warmen zomermiddag, toen een
hoofdcommies Ier secretarie, na. tie
courant ingezien te hebben, tot een
commies zei„dat moet toch wel een
gemakkelijk vak wezen, advertenties
laten ophalen, duur laten betalc-n en
dan ergens in afdrukken." Uit deze
bogrootingeposb kan hii misschien lee-
ren, dat het zoo gemakkelijk niet is."_
Dit is dus één gemeentebedrijf. Er
zijn er meer. Do gemeente verpacht
namelijk ook standplaatsen v oor
bloemen, visch en kleine eetwaren.
Als tot cl© laatste afdeeling het lont
je behoort bij het begin van den
Dreef, clan zou ik willen vragen of
de pacht, die dit dingetje betaald,
möb de vermindering aan stadssc'hoon
niet te duur betaald is. Er staat
ook al een manster van een huisje
voor de elec'L'iciteit of de telefoon.
Moet deze uitlooper van den Dreef,
tusschen Baan en Wagenweg in, een
gruwelkamer worden
Meer zal ik dezen keer van de ont
vangsten. niet zeggen. De afdeeling is
eenmaal niet interessant, daar ze
toch altijd te kort komt. De uitga
ven zijn veel belangwekkender. Heb
ben niet in de laatste weken zeven
en dertig kiezeressen mij gevraagd,
hoeveel de burgemeester verdient en
de secretaris en de webhouders? Wel
nu, dit is het oogenblik om haar
weetgierigheid te bevredigen.
De jaarwedde van den burgemees- j
ter is tienduizend gulden, die van
den secretaris achtduizend, die van
den ontvanger zesduizend vijfhon
derd (terwijl hij nota bene de man
is, van wien het komen moet) en de
wethouders genieten (dat is zoo de
uitdrukking op het Stadhuis, men
spreekt er niet van verdienen,
waarmee ik overigens niets onvrien
delijks zeggen wil) met hun vieren
achttienduizend gulden.
Do jaarwedden van Ide ambtena
ren ter secr.ebarie, de boden, portier
en bewaarder en ambtenaren op heb
kanboor van den gemeenbe-ontyan-i,
ger, beloopen samen in ronde cijfers
f 290.000.
Dan genieten, let wel hoe zorgvul
dig ik dit woord blijf gebruiken, drie
oud-wethouders een pensioen: de
heer en Joh. dc Breuk f 2800, V.
Loosjcs f1094.33, Mr. .T. B. Bomajns
f 1438. Ook dit is een zaak, waarin
de kiezeressen veel belang plegen te
stollen. En dan is er nog een ander
onderwerp waarnaar gevraagd
wordt: hoeveel zijn de pensioenen
nu wel bij elkaar?"
Hier moet ik nu juisb mijn omver
tsnelheid erkennen. Er zijn tien pos
ten die daarop betrekicing 'hebben.
Ze beloopen vele duizenden en hee-
ten allemaal weer anders, ïzoodab ik
den moed niet heb gehad, ze bij el
kaar te tellen. Wie over de begroo
ting gaat fantaseeren, vaart gauw
lek, daarom druk ilc me ook zoo
voorzichtig uit. De afdeeling pen
sioenen, heb ik wel eens 'hooren zeg
gen, is een doolhof, waarin alleen
de heer van Abs den weg weet. Met
angst en beven denkt heb gemeente
bestuur dan ook aa.n de mogelijkheid
dat hij er eens niet meer zijn zou,
maar troost zich. met de overwe
ging dat gepensioneerden, zooals
ieder weet, heellang leven en dab dus.
degene, die meb ai deze pensioenen
dagelij les orngaab, wel in zeer gezon
de atmosfeer moet verlceeren.
Maar gij roepb, geachte kiezers,
om cijfers Welnu, uit betrouwbare
bron heb ik vernomen, dat het ge
zamenlijk bedrag van al die diverse
pensioenen ruim zes ton bedraagt.
Wensc'ht gij te weten, hoe dit zoó'n
formidabele som kan beloopen, vraag
dan aan den heer van Abs.
Na deze s.om hebben wij een kleine-
bedrag noodig, om op ons verhaal te
komen? Zullen wij het eens hebben
over Jetje? Die kost maar f 2500. Wat
is Jetje? Het is de eenpaarcls slangen
wagon met boebehooren. „.Vooir heb
vervoer van den wagen", zoo staat er
in de toelichting to iezen, ,,is het noo
dig, dag en nacht eencn voerman en
een ..paard gereed te hebben, waarloe
eene overeenkomst ia gesloten, Vilei
eenen stalhouder in de buurt
Let op de onberispelijke verbui-
gingsuitgangeu en veronderstel, dat
het paard Jetje heet. Maar de voor
naamste vraag is: moet dit werk nog
door een paard met eenen wagen en
eenen voerman worden gedaan? Zou
den een auto met eenen chauffeur niet
beter passen in do lijst van dezen bijd?
I-Iet gaat sneller en kost allicht niet
meer.'
Het zal u, geachte kiezoressen en
kiezers, wel treffen dat flc alleen maar
uier en duur een greepje doe en liefst
geen grootq sommen noem. Dit heeft
zijn goede reden. Waarom zou ilc u
duizelig maken met al die groote ge
vallen'.' Ken gcinoeiitcbegrocting is ecu
zonderling cling. lil do eoi'ste plaats
omdat zo maar een fantastisch stuk
is, door do wet voorgeschreven, dat
nooit klopt met de werkelijke reke
ning. Bijvoorbeeld: iedere begrooting
"au de gemeente sluit met een saldo
an nihil, niets aan den eenen en niets
tan den andoren kant. Potjes mag een
gemeente niet maken, dus geen yöui-
deelig saldo ranlon en een nadeelig
saldo op een begrooting willen Gede
puteerde Staten ook niet zien. Het
wordt dus zóó precies uitgecijferd,
dat de hc-erooting sluit, met een bai
rn cent desnoods.
Goed. Nu begint de gemeente naar
die- begroeting te leven. Ze zal. denkt
gij, wel goed hebben uitgerekend, wat
zij ontvangen moet en denkt er aan
den anderen leant niet over posten van
Uitgaaf, dio do Raad zelf heelt vast
gesteld, te overschrijden. Eli kijk, .an
derhalf jaar laier daar hoort gij. tot
uw verwondering dat de re k e n i n g
over hetzelfde jaar eindigt met een
batig saldo van zes of acht ton. Dit
zeg ik nu maar bij wijze van spre-
keu, daar wij in Haarlem geen voor-
deelig overschot meer kennen. Wel het
tegendeel. In ieder geval: op nul komt
do rekening nooit uit. Hoe dat mo
gelijk is. Vraagt dab eens officieel per
gezegeld request aan den Raad en
het is best mogelijk, dat gij een ant-
oord krijgt.
Dit is een merkwaardigheid van
een begrooting-, men lean die even
goed niet maken, want da cijfers klop
pen ioch nooit met de rekening. De
tweede bestaat iu heb volgende. Een
begrooting heeft twee afdeelingen;
ontvangsten en uitgaven. De uitga
ven zijn wat de gemeente uitgeeft; dat
is duidelijk, maarzij vormen voor een
groot gedeelte van .de ingezetenen ook
wat dezen ontvangen; de inkomsten
daarentegen worden gevormd door
wat ingezetenen moeten uilgeven, het
geen u duidelijk zal worden, wanneer
ik u zeg, dat de sommen dio wij aan
belasting uitgeven, door de gemeen
te als inkomsten worden geboekt. Wie
daarover al te lang nadenkt, duizelt
er van. Misschien komt het daardoor,
dat menigeen het rechte verschil tus
schen debet en credit niet begrijpt.
Wie wordt daar wiis uit, wanneer
ontvangsten feitelijk uitgaven zijn en
uitgaven ontvangsten!
Een volgenden keer meer over deze
zaken. Ilc groet u allen zeer.
Het 36ste Raadslid.
Voor kopie conform
J. C. P.
Sladsnietiws
De Tentoonstelling van
Boekdrukkunst
II.
Behalve de bezoekers bij de opening
zijn er in de eerste week 544 bezoekers
geweest. Een bewijs van het feit, dat
de menschcn er nog niet van weten.
Toch is, zooals wij zeiden, de tentoom
stelling ook voor den leek interessant
genoeg en de rector van het- gymna.
sium heeft gelijk, wanneer hij in twee
groepen er met de leerlingen van het
gymnasium naar komt kijken en daar
mee het voorbeeld volgt van het depar
tement van Nijverheid, de verceniging
Haerlem en de vereeniging van biblio
theek-ambtenaren.
De opschriften bij de inzendingen zijn
zoo duidelijk mogelijk, maar daarbij zal
het bestuur het niet laten. Dat niet
iedereen in staat is om, behalve een
dubbeltje entree, ook nog vijftig cents
den catalogus te offeren, was
aanleiding dat het bestuur besloot twee
exemplaren van dat interessante boek
werk voor de bezoekers ter lezing neer
te leggenom tegemoet te komen aan
de kwaal der verstrooidheid, die ten ge
volge kan hebben, dat een bezoeker het
boek met. moeite in zijn zak wurmt (want
het is nog al groot en dik) zullen da
twee exemplaren aac. een touwtje en
een ringetje op de, plaats worden vast
gehouden.
Bezoekers die ér wat tijd voor over
hebben zullen mei groote belangstelling j
dezen catalogus inzien. Vooral de inlei
ding omdat die verdeeld is in kleine
paragrafen en dus ter plaatse kunnen
worden gelezen hetgeen met de groote
artikelen natuurlijk niet goed moge
lijk is. Dr. C. P. Burger bibliothecaris
Amsterdam, een man van groote
kennis, en van groote voortvarendheid
ns, stelde die inleiding samen. Hij
is voorzitter van het uitvoerend comité
zonder de minste overdrijving kan
gezegd worden, dat hem een groot deel
de eer van deze tentoonstelling
toekomt.
Dr. Burger heeft zicli in het bijzonder
et de historische afdeeling belast en
het is dan ook daarop, dat zijn korte,
praclische aanteekeningen betrekking
hebben. Hij behandelt behalve den blok
druk, waarover wij in ons vorig artikel-
cen en ander opmerkten, de
Costeriana, de Ncderlandsche incuna
belen (incunabelen zijn zeldzame ge.
schriften) sedert 1473 den Kculschen
bijbel en dc Kculschc kroniek, in welke 1
laatste de eer van de uitvinding der
boekdrukkunst wordt toegekend aan
Gutenberg, maar met dc bijvoegiug,
dal Gutenberg haar voorbeeld heeft ge
vonden in de Donaten uit Holland
daarmee wordt, zou men zeggen, ook
dc eer toegekend aan Holland.
Dr. Burger hoiidt nok beschouwingen
over de eerste drukletters, illustraties,
land- 'en zeekaarten,, bijbels, psalmboe
ken, muziekdruk, dc Costcr-ovcrlevering
en de zeventiende eouw,-
Lecken die de tentoonstelling gaan
zien, moeten dus bij het bekijken van
de oude afdeeling, deze aanteekeningen
van Dr. Burger niet voorbijgaan zij
zullen er genoegen van beleven.
Kunst zij ons doel
Het poppenspel „Een dag Kalief"
Dit poppenspel is Maandagavond
door ecmge leden van Kunst zij ons
Doel, in de lokalen van het genoot
schap opgevoerd. Het aardige -verhaal
tan Jiaroen al P.achid, den machtigen
kalief vaa Bagdad ca ommelanden, die
den pakjesdrager Ali ben Hassan voot
één dag de. waardigheden benevens dc
.aardigheden des kalifaats laat genieten,
om hem tevredenheid te leeren met het
lot dat hem door Allah is opgelegd, dit
geestige thema is door een der Doelis
ten en wij verklappen gaarne dat het
de secretaris dc heer Smit is op
waarlijk amusante wijze tot een poppen
spel vervormd. Hij is er in geslaagd
een zaal vol gasten van het genootschap
voortdurend bezig tc houden dc rijme
larij waarin het verhaal gestoken was,
had vaak aardige vondstende poppen
veelal leuke expressie. Ook deze waren
het werk van den tekstdichter die het
blijkbaar verstaat met betrekkelijk pri
mitieve middelen iets te bereiken waarin
zelfs dc kunstzinnige toeschouwer be
hagen kan vinden. Met de medewerking
van de heeren Heuff en Miolée, die voot
uitnemende kleine décors gezorgd had
den, werd zoo een poppenkast voor
groote menschen in elkaar gezet, die
alle .frisch'beid cn onbevangenheid van
een gezond opgevatdilettantisme ver
toonde men voelde voortdurend het
echte plezier in ;t geval, waarmede de
zaak was aangevat en uitgevoerd. En
zelfs het spel van den heer Daudey, die
de pianistische ondetstreeping van de
daden der houten helden op zich had
genomen, liet geen twijfel over of ook
bij hem was er dc echte animo, de geest
r de leut van het geval. Het gezang
der haremdames gaf daarvan eveneens
blijk boven mija lof is het verheven
en ik ben er van overtuigd dat zelfs
e muzikale medewerker in lijden
niet zulk een koorzang te beoordeelen
heeft gehad. Niet onvermakelijk was
het in dit Bagdadsch milieu nu en dan
'den naam van een of ander Ncder-
rlandsch politicus te hooren verkondi
gen, terwijl ook de lasterlijke aantijging
die Haroen's polilie-agcnt te verduren
had hij, braaf echtgenoot en vader
twintig kinderen, naar wij kon
den constateeren door vrijwel alle aan
wezigen als zoodanig werd meegevoeld,
In 't korthet was een geslaagde
avond, voor de artisten die dit spel ge
speeld hebben cn het applaus dat tel
kens weerklonk in dc zich voor deze in
tieme kunst uitmuntend leenende bo
venzaal van de oude Waag, was ver
diend. Mocht men van plan zijn dit spel
nog hier of elders tc herhalen, en de
uilnoodiging van den acteur parlant
au public, bij het heengaan, om vrien
den. en kennissen op te wekken het
spel van den kalief te gaan zien, doet
zulks vermoeden, dan is het misschien
der overweging waard den tekst doo-r
meer tc laten reeïteeren opdat een. zui
verder verschil van persoonlijkheden
ontsta, het bleek thans den enkelen
voordrager wel eens boven 't hoofd ie
groeien. En dan, misschien, in het
reciet zelf wat meer gebondenheid te
doen uitkomen, de band was nu hier en
daar wat te naief gelegd. Maar dit zijn
eigenlijk maar kleine vitterijtjes die na
zulk een aardigen avond niet te pas
komen Dusfinis.
J. H. DE BOIS.
Moordaanslag op een
veldwachter.
De dader gearresteerd.
Uit Volendam wordt aan de T©1. ge
meld
Maandagmiddag werd de eurveil-
leérende veldwachter J. A. Künen op
den dijk alhier onverhoeds aangeval
len door den Volendammer C. S., bij
genaamd Monjet. De man gaf den
veldwaiohber eenigo slageai met een
moker op het hoofd Ernstig verwond
werd Künen bij dokter Wevers bin
nengebracht, die de eerst© hulp ver
leende.
De dader is in arrest gesteld. Men
vermoedt dat hieu aan wraakneming
moet worden gedacht, daar S. op de
jongste kermis door Künen wegens
dronkenschap was opgebracht.
Naider wordt ons nog gemeld dat S,
reeds van te voren gezegd zou heb
ben, dat hii den veldwachter met den
moker, dien hii bii zich had, zou doo-
den. Hii moet eerst nog geroepen
hebben „ik sla. ie dood".
Daarop heeft hij Künen acht slagen
met den moker en een met een breek
ijzer op het achterhoofd toegebracht.
D? veldwachter heeft nog zijn kle
wang getrokken, doch door duizelig
heid' ontviel deze hem. Hoewel eenige
pereoneu bii den aanslag tegenwoor
dig waren werd er peen hulp verleend.
De dader, die reeds bekend heeft,
zal naar Haarlem worden overge
bracht. Veldwachter Künen heeft veel
bloed verloren, doch hii is gelukkig
buiten gevaar.
TRAMVERTRAGING.
Doov hot breken vr.n een as. van oen
bespannen voertuig, op de Ged, Oude
Gracht, werd Maandagmorgen gedu
rende 15 miuubcn het tramverkeer
vertraagd-.-
Het Tooneel
ANNIE VAN EES' BOEFJE,
- -• Men behoeft
waarlijk geen „zie
ner" te zijn om te
voorspellen, dat
Boefje nog vele
malen in Haarlem
zal komen een
succes als Zater-
dagavond heb ik in
"onzen Stadsschouw
burg nog maar zel
den meegemaakt.
Er is geschaterd
van 'L lachen om 't
geestige, orlgineelc
door Annie van Ees
subliem gespeelde
Boefje", maar er
was ook tijdens dat
derde bedrijf het gevangenistaferee!
hoorbare ontroering in dc zaal, cr
was een ongewoon enthousiasme, dat
z-.ch uitte na elk bedrijf in geestdriftig
applaus en aan het slot in een ovatie,
waaraan geen einde scheen te kunnen
komen, liet publick had Zaterdag zelfs
geen haast, om naar dc vestiaire te
gaan, het kon blijkbaar niet scheiden
van Annie van Ecs, die met haar ko
nijntje in haar armen toen alleen op
het tooneel stond. Luide bravo's klon
ken uit dc stampvolle zaal haar tegen
en tot zeven maal toe moest het doek
omhoog.
Haarlem was na Rotterdam de eerste
stad, waar Boefje werd gespeeld.
Ook hier werd Annie van Ees' Boefje
een triomf, waarrace ik haar hartelijk
geluk wensch. Ik schrijf opzettelijk An
nie van Ees' Boefje, want Brusse's
Boefje, neen, dat was het boefje toch
niet geheel. O zeker, hij sprak door
gaans dezelfde geestige taal, hij deed
ook Brusse's boefje deed, hij
droeg de kleoren en had de allures van
Brusse's Jantje, lui was een kostelijk,
prachtig tooncelboefje, maar het Lom-
broso-kiantje, dat ik als een der mooiste
scheppingen uit onze litteratuur zgo lief1
heb, dat was hij voor mij toch slechts j
deele.
1 geen enkele, tooneelbewcrking
hij het geheel hebben kunnen wor
den. Jan moest op het tooneel veel van
zijn innerlijke waarde verliezen. Dit
ligt allerminst aan Annie van Ecs! Ik
heb allen eerbied voor haar prachtige
creatie," die ik 'z<5ó mooi vond, dat ik
en dat zegt wat voor een too-
ncelrecenscnt, die avond aan avond in
den schouwburg zit nogmaals hoop
zien. Maar zooals een tooneelstuk al
tijd zijn innerlijke waarde verliest, wan-
men het voor een bioscoop pas
klaar niaakt, zoo doet de tooneclbewer-
ker van een boek aitijd schade aan de
■an de figuren, die hij uit het
reëele en intieme leven brengt in dc
wereld der planken tusschen de door
het voetlicht beschenen wanden van
beschilderd linnen.
Jaap van de Poll, wien ik gaarne
hulde breng vooi zijn verdienstelijk
werk, moestnatuurlijk veel sclnappeh
en wat gevaarlijker was ook hier
en daar aanvullen. Hij bracht zelfs fi
guren op- het tooneel, die men in
Brusse's werk tevergeefs zal zoeken.
Dan voelden wij mot pijnlijke zekerheid,
niet Brusse maar Jaap van de Poll
het woord was. Mevrouw Halma en.
schoonmama waren banale looneclfigu-
rea en ook Halma zelf dc schrijver
cn protector van het Boefje was
geen mensch van vlcesch en bloed. De
rechts-scène bracht reminiscenties van
veel, wat wij vroeger op het tooneel had
den gezien. Maar Brusse geeft
in Boefje een zoo rijk, vol jongensleven,
dat Jaap van dc Poll cr slechts u,t te
putten had om voldoende tc hebben voor
drie tooneclboefjes. Zoo onlsi-md dit
spel, dat eigenlijk Een Boefje in-
plaats van B 0 c f j e had moeten boeten.
Deze opmerkingen mag ik als criti
cus niet verzwijgen zij zullen trouwens
de carrière van het stuk geen schade
doen, want zelfs de meest vernietigen
de kritiek van meneer A. of meneer B.
zou niet in staat zijn den toeloop van
het publiek tc verminderen. Heel Hol
land zal „Boefje' van Annie van Ees
willen zien. En terecht! Want Boefje
geeft Annie van Ees gelegenheid tol
een creatie zóó levendig cn frisch, zoo
roestig en vol humor, zco 'menschelijk
en ontroerend, dat ik ieder zou willen
aanraden haar tc gaan zien. En dc
avond van Zaterdag heeft bewezen, dat
dit stuk „van den lach en den traan"
ook geheel js naar den smaak van het
Hollandsch publiek. Wanneer Brusse
aan het woord is en dat is hij voor
het grootste deel van het stuk dan
genieten wij van den pittigen. prachtig-
levendcn dialoog. En liet_ derde bedrijf
Boefje in de Gevangenis dan::
zij ook vooral het ontroercnd'ptióom spel
van Annie van Ees, van een gevoelig
heid, die zelfs de traanklieren van den
toch waarlijk niet hypcr-seutimentcclcu
looncclcritic.us in werking bracht.
Jaap van de Poll brengt on? 5 tafe
rcelen uit Boefje. Wij maken kennis met
Jan in den kring van vader en moeder
Grovers, waar hij voer Brusse in het
stuk Mr. Halma zijn entree maakt
'uit het gat onder dc bedstee, wij zien
hem bij Mr. Halma binnenstappen, bla
zend op zijn mondharmonica en volgen
hem bij He lessen in dc edele schrijf
kunst, wij krijgen het gevangenistafe
ree?. waarin Jan in zün aandoenlijk ge
bed Hen lieven Heer belooft nooit tv.ecr
zijn 'gezichtje verborgen tusschen zijn
ihanden cp den grond, wii zien hem voor
den rechter en in het laatste zooi
'lieve bedrijf bij dc ^Broeden"
Annie van Ecs ik schreef het
reeds is als het „boefje"' prachtig.
Haar grootste verdienste is, dat haai
spel, zoo frisch, zoo levendig cn zoo
geestig is cn dat zij het gevaar van
sentimentaliteit weet te vermijden. Su
bliem bepaald was zij in het tooneel in
dc gevangenis met de moeder zeer
goed gespeeld door mevr. Schwab—
Weiman cn werkelijk ontroerend in
dat kinderlijk gebed met het snikkend
neervallen op den grond aan het slot.
Hoe geestig- was soms haar actie
bijv. ba de woorden „Ga je weg of ik
neem je weg!" hoe gezond cn vroóliik
en echt jongensachtig haar spel in
het Broederhuis, bij het weerzien van
„meneer" cn de ouders.
Om Annie van Ecs' Boefje zal men
het stuk willen gaan zien. Annie van
Ees i s het stuk dc rest is zoo bij
zaak, dat ik er heel kort over kan zijn.
Cor van- der Lugt was Mr. Halma, een
allerminst dankbare rol, die hij sober
cn in het pleidooi met sympathieke
warmte vervulde. Dank zij' het zeer goe
de spel en de fijne typeering van Anion
Roemer als Btoeder Oversla cn Jan
van Ees als Broeder -Petrus, was cr
sfeer in het bedrijf, dat in het Broe
derhuis speelde, méér dan in het milieu
van vader en moeder Grovers het
realistische volksgenre is niet het meest
aangewezene voor dit ensemble cn
doch flit was aan Hen bewerker tc wijten'
in bet huis van Mr. Halma.
Leven en kleur kreeg alles door An
nie van Ecs, die als Jan het middelpunt
van heel het spel was. Aan haar mijn
oprecht gemeende wanne hulde.
J. B. SCHUIL'.
In het Diacones-
senhins, waar Lij
don laatsteu tijd
verpieagd werd,
is in den voor*
nnelit, op 59-jari
gen leefti.id overle»
den do letterkun
dige Frans Net*
scner, oud-redacteur
•an het maandschrift „De Hollandsche
Rente'en oud-wethouder van de ge
meente Velsen.
Netscher i6 30 April 1864 te 's-Gr.v
venlïage geboren. Hij ontving zijn op
leiding te Velp en auu de H. B. S.to
Gorinchëm en te 's Gravenhage. Do
liefde voor de letterkunde en voor
de beoefening daarvan zat er bij
hem al vroeg in. Toen hij in de der
de klas van de H. B. S. to Goriu-
chom zat werd er al „oen dingetje"
(7.00 vertelde hij veel later aan
d' Oliveirn Jr., schrijver van „De
mannen van '80 aan het woord")
van hein uls fueilleton geplaatst in
de Gorkumsene Courant. Als leer
ling van de II.B.S. te 's G ravenna go
kreeg Gij les van Dr. Jan ten Brink,
later Iloogl. aan do Ixiidsche Univer-
siteit. Te Lelden heeft Netscher met
zijn nu ook al overleden vriend Louis
Couperus college geloopen en het was
don ook Jan ten Brink, dio Netscbor's
eerste schets uit de Tweede Kamer
(onder het pseudoniem li. van den
■Berg)opnam in 't toen door ten Brink
en Schimmel geredigeerde tijdschrift
„Nederland". Over die eerste schets
schreef Lodowijk van Deyssel een
w.ardeerend artikel in het Zondags
blad van het dogblad „De Amster
dammer", later „Het Groene Week
blad'
Dat dit eerste werk een schets uit
de Tweede Kamer was,was geen toe
vallige omstandigheid: Netscher
oefende zich onder leiding: van den
heer Steger als stenograaf bij de
stenografische inrichting der Sta ten -
Generaal en was er later ook als
stenograaf werkzaam, llij maakte
eenigèn tijd do stenografische ver-
sic Reu van den Leidschen gemeen
teraad.
Netscher schreef nog veel meer
schetsen uit de Tweede Kamer: zij
zijn. geïllustreerd door ITolswilder,
verschenen in twee bundels: ,,lu en om
de tainer" en „Uit ons Parlement".
Zijn schetsen gaven een aardigen
kijk op liet optreden in de Tweede
Kamer van mannen als R. P. Mees,
B. It. Heldt, Mr. G. van Tienhoven,
den yroegeren Ilaorlemschen afge
vaardigde Ml". Faruconibe Sanders en
anderen.
I-lij leverde ook ander letterkundig
werk; bekend zijn zijn bundels schet
sen: „Studies naar het naakt model"
„MeDscheii om Ons „Uit do Snij
kamer l.'ii volgde daarh'i do natu
ralistische richting. Duidelijk is Zo-
la's invloed in zijn werk, vooral in
zijn angstig minutieus© beschrijvin
gen merkbaar. Netscher was ook ©eni
gen tijd in correspondentie mot Zoln
en maakte later, te Parijs, persoon
lijk kennis met', hem.
In 1893 gaf Netscher een roman In
twee dtelen uit: „Egoïsme", maar bij
dezen eenen bleef liet. Romans waren
zijn genre niet; hij was weer novellist,
en journalist. Als journalist schroei
hij tooneclcritieken voor „De Am
sterdammer" en raadsvcrslagon m
do Il&agsche Courant, toen Jan C.
de Vos hoofdredacteur van dat blad
was. Gedurende eenigo jaren ver
zorgde Netscher dc tooneel rubriek in
d later als tuoneel-
ors
Cig'l 1
.1.
13. Schuil,
u© bekwaamheid op journali
stiek gebied bleek toon hij met
den Haarlèmschen uitgever, den heer
.Vincent Looejcs iu 1895 het maand*